1- 6 تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها 11

1-6-1 تعاریف نظری.. 11

1-6-1-1 شیشه (مت آمفتامین) 11

1-6-1-2 وابستگی به مواد. 12

1-6-1-3 ذهن آگاهی.. 12

1-6-1-4 نشخوار فکری.. 12

1-6-1-5 تنظیم هیجانی.. 13

1-6-1-6 عود مصرف مواد. 13

1-6-2 تعاریف عملیاتی.. 13

1-6-2-1 وابستگی به مت آمفتامین.. 13

1-6-2-2 ذهن آگاهی.. 13

1-6-2-3 نشخوار فکری.. 13

1-6-2-4 تنظیم هیجانی.. 14

1-6-2-5 عود مصرف مت آمفتامین.. 14

فصل دوم:گسترۀ نظری و بازنگری تحقیقات پیشین.. 16

2-1 مقدمه. 17

2-2 مبانی نظری پژوهش… 17

2-2-1  مت آمفتامین.. 17

2-2-2 عود مصرف مواد. 21

2-2-3 ذهن آگاهی.. 22

2-2-4 اعتیاد. 24

2-2-4-1 اعتیاد و ذهن آگاهی.. 24

2-2-4-2 اعتیاد و استرس… 25

2-2-5  درمان «کاهش استرس بر پایۀ ذهن آگاهی» یا MBSR.. 26

2-2-6  نشخوار فکری.. 27

2-2-6-1 نشخوار فکری و استرس… 29

2-2-7 تنظیم هیجانی.. 30

2-2-7-1 تنظیم هیجا نی و استرس… 33

2-2-7-2  تنظیم هیجانی و نشخوار فکری.. 33

2-2-8  اعتیاد و موج سوم رفتار درمانی.. 34

2-2-8-1 شناخت درمانی بر پایۀ ذهن آگاهی (MBCT) 36

2-2-8-2  رفتاردرمانی جدلی(DBT) 36

2-2-8-3 درمان قبول و تعهد (ACT) 37

2-2-9 درمان های دیگر بر پایۀ ذهن آگاهی (در درمان اعتیاد) 37

2-2-9-1 مدل پیشگیری از بازگشت بر پایۀ ذهن آگاهی (MBRP) 37

2-2-9-2 خود- طرحواره درمانی معنوی (3-S) 38

2-2-9  تاریخچۀ مواد مخدر منجمله شیشه. 39

2-2-10  تاریخچۀ ذهن آگاهی.. 41

2-2-11  تاریخچۀ  درمان «کاهش استرس بر پایۀ ذهن آگاهی»  (MBSR) 42

2-2-12  تاریخچۀ درمان های مختلف در درمان اعتیاد. 42

2-2-12-1  درمان های شناختی رفتاری منجمله ماتریکس… 42

2-2-12-2  تلفیق درمان های شناختی رفتاری و ذهن آگاهی.. 43

2-2-13  تاریخچۀ مطالعه دربارۀ نشخوار فکری.. 45

2-2-14  تاریخچۀ مطالعه در بارۀ تنظیم هیجانی.. 45

 

2-2-15  تئوری ها در خصوص اعتیاد و عود مصرف.. 45

2-2-15-1 تئوری انگیزه 45

2-2-15-2 تئوری جلوگیری از عود مصرف مواد مارلات و گوردون. 46

2-2-15-3  تئوری مواجهه با سرنخ. 46

2-2-15-4 تئوری های زیر بنایی درمان های جلوگیری از عود مصرف مواد. 47

2-2-16  تئوری ها در خصوص نشخوار فکری.. 49

2-2-17  تئوری ها در خصوص تنظیم هیجانی.. 50

2-3 بررسی پژوهش های انجام شده در خصوص موضوع. 51

2-3-1  پیشینه پژوهش در خارج از کشور. 51

2-3-2  پیشینۀ پژوهش در ایران. 60

2-3-3 جمع بندی پیشینۀ پژوهش ها در خارج و ایران. 66

فصل سوم:روش پژوهش… 67

3-1 مقدمه. 70

3-2 طرح کلی پژوهش… 68

3-3 جامعه، نمونه، و روش اندازه گیری.. 68

3-3-1 جامعه. 68

3-3-2 نمونه. 68

3-3-3 روش اندازه گیری (ابزارهای گردآوری داده ها) 69

3-3-3-1 ذهن آگاهی.. 69

3-3-3-2 تنظیم هیجانی.. 70

3-3-3-3 نشخوار فکری.. 71

3-3-3-4 عود مصرف مواد. 71

3-4 روش اجرای پژوهش… 72

3-5 روش تجزیه و تحلیل آماری داده ها 74

3-6  ملاحظات اخلاقی.. 74

فصل چهارم: توصیف و تحلیل داده ها 76

4-1 مقدمه. 77

4-2 بخش اول: آمار توصیفی.. 77

4-3 بخش دوم: یافته های استنباطی.. 78

یک مطلب دیگر :

4-3-1 تحلیل کوواریانس… 78

4-3-2  تحلیل کوواریانس… 80

4-3-3  تحلیل کوواریانس… 81

4-3-4 تحلیل کوواریانس… 83

4-3-5 تحلیل کوواریانس… 84

4-3-6 آزمون ویلکاکسون. 87

4-3-7  آزمون ویلکاکسون. 89

4-4 ضرایب آلفای کرونباخ ابزارهای پژوهشی مورد استفاده در مطالعه. 89

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری.. 90

5-1 مقدمه. 91

5-2 بحث و نتیجه گیری.. 91

5-3 محدودیت های پژوهش… 97

5-4 پیشنهادات.. 98

5-4-1 پیشنهادات پژوهشی.. 98

5-4-2 پیشنهادات کاربردی.. 98

پیوست ها 99

1) مقیاس پاسخ توأم با نشخوار فکری RRS از پرسشنامه سبک های پاسخ  RSQ.. 100

2) مقیاس ذهن آگاهی (MAAS) 103

3) مقیاس دشواری های تنظیم هیجانی   (DERS) 105

آموزش روش درمانی «کاهش استرس بر پایۀ ذهن آگاهی» 109

منابع و مأخذ. 113

 

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                             صفحه

جدول 4- 1: خلاصه داده های توصیفی برای متغیرهای مورد مطالعه. 77

جدول 4-2: تحلیل کوواریانس برای متغیر وابسته نشخوار فکری در پس آزمون (گروه 1 و3) 78

جدول 4- 3: میانگینهای تعدیل شده متغیر نشخوار فکری در گروههای مختلف در پس آزمون. 79

جدول 4-4: تحلیل کوواریانس برای متغیر وابسته نشخوار فکری در پس آزمون (گروه 2 و 3) 80

جدول 4-5: میانگینهای تعدیل شده متغیر نشخوار فکری در گروههای مختلف در پس آزمون. 80

جدول 4 – 6: تحلیل کوواریانس برای متغیر وابسته دشواری های تنظیم هیجانی در پس آزمون
(گروه 1 و 3) 81

جدول 4- 7: میانگینهای تعدیل شده متغیر دشواری های تنظیم هیجانی در گروههای مختلف
در پس آزمون. 82

جدول 4-8: تحلیل کوواریانس برای متغیر وابسته دشواری های تنظیم هیجانی در پس آزمون
(گروه 2 و 3) 83

جدول 4-9: میانگینهای تعدیل شده متغیر دشواری های تنظیم هیجانی در گروههای مختلف
در پس آزمون. 83

جدول 4-10: تحلیل کوواریانس برای متغیر وابسته ذهن آگاهی در پس آزمون. 84

جدول 4-11: میانگینهای تعدیل شده متغیر ذهن آگاهی در گروههای مختلف در پس آزمون. 85

جدول 4-12: توزیع فراوانی میزان عود مصرف در دو گروه تلفیقی و کنترل. 86

جدول 4-13: آزمون ویلکاکسون برای مقایسه عود مصرف در دو گروه تلفیقی و کنترل. 87

جدول 4-14: توزیع فراوانی میزان عود مصرف در دو گروه ذهن آگاهی و کنترل. 88

جدول 4-15: آزمون ویلکاکسون برای مقایسه عود مصرف در دو گروه ذهن آگاهی و کنترل. 89

جدول 4-16 : پایایی  پرسشنامه. 89

 

 

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                صفحه

نمودار 4-1: توزیع فراوانی عود مصرف در دو گروه تلفیقی و کنترل. 86

نمودار 4-2: توزیع فراوانی عود مصرف در دو گروه ذهن آگاهی و کنترل. 88

 

 

فصل اول

مقدمه و کلیات پژوهش

 

1-1 مقدمه

1-6 تعریف اصطلاحات و واژه گان. 9

1-6-1 تعاریف نظری. 10

1-6-2  تعاریف عملیاتی. 11

فصل دوم – مروری بر تحقیقات انجام شده

2-1  مقدمه 13

2-2 آشنایی با مهارتهای خودآگاهی و حل مساله 13

2-3 مهارت خود آگاهی و اجزا آن. 15

2-3-1  شناخت ویژگی های جسمانی و بدنی 15

2-3-2  شناخت توانایی ها و مهارت های خود 15

2-3-3  شناخت افكار و گفتگوهای درونی 15

2-3-4 شناخت افكار باورها و ارزشهای خود 16

2-3-5 شناخت اهداف خود: 16

2-4 عوامل مؤثر در رشد خودآگاهی. 16

2-4-1  مسئولیت پذیری. 17

2-5  اهمیت خودآگاهی در روابط زوجین. 17

2-6 حل مساله 17

2-7 حل مساله اجتماعی و روانشناسی بالینی. 18

2-8 فرآیند حل مساله شامل 5 گام است.. 20

2-8-1 ادراک خویشتن. 20

2-8-2 تعریف مساله 20

2-8-3 تهیه فهرستی از راه حل های مختلف.. 20

2-8-4 تصمیم گیری 21

2-8-5  امتحان كردن راه حل انتخابی 21

2-9  چهارچوب نظری. 22

2-10 حل مساله و كاربرد آن. 24

2-11  كاربردهای حل مساله 25

2-12 فرایند 5 مرحله ای نزو. 25

2-13 فرآیند حل مساله از دیدگاه گلد فرید. 26

2-14 مفهوم حل مساله از دیدگاه های مختلف.. 27

2-15 ابعاد و دسته بندی مهارتهای زندگی. 28

2-16 مهارت همدلی. 29

2-17 اهمیت همدلی در روابط زوجین. 30

2-18  اجزاء همدلی. 30

2-19 راه های رسیدن به همدلی. 31

2-20 مهارت برقراری ارتباط مؤثر. 31

2-20-1 اهمیت ارتباط مؤثر در روابط زوجین. 32

2-20-2 عناصر اصلی ارتباط. 32

2-21 مهارت مدیریت خشم. 32

2-22 اهمیت كنترل خشم در روابط زوجین. 33

2-23 شیوه های مدیریت خشم. 33

2-24 مهارت رفتار جرات مندانه 34

2-25 اهمیت رفتار جرات مندانه 34

2-26 مهارت مدیریت استرس.. 35

2-27 انواع مقابله با استرس.. 35

2-28 راهبرد های مقابله با استرس.. 35

 

2-29 مهارت تفکر خلاق. 37

2-30 اهمیت خلاقیت در زندگی زناشویی. 37

2-31 مهارت حل مساله 37

2-32 عوامل تاثیر گذار در حل مساله اجتماعی. 40

2-32-1  عوامل ژنتیكی. 40

2-32-2 ویژگی های شخصیتی 41

2-32-3 عاطفه 41

2-32-4 خوش بینی – بدبینی. 41

2-32-5 امید 41

2-32-6 كمال گرایی 42

2-33 عوامل مؤثر موقعیتی و بافتی در حل مساله اجتماعی. 42

2-34 انواع مسائل 43

2-35 ویژگی های افراد فاقد توان حل مساله و تصمیم گیری و اهمیت مهارت حل مساله در روابط زوجین 45

2-36 تعریف ازدواج. 46

2-37 رضایت زناشویی. 47

2-38 چارچوب نظری پژوهش در زمینه رضایت زناشویی. 48

2-38-1 نظریه عقلانی – هیجانی الیس 48

2-38-2 نظریه چرخه زندگی زناشویی. 48

2-38-3 نظریه مدل اجتماعی نای 49

2-38-4 دیدگاه ژست اسپری 50

2-38-5 نظریه ارتباطات.. 51

2-38-6 نظریه های سیستمی 51

2-38-7 نظریه‏های بین نسلی 52

2-39  خانواده و اهمیت آن. 52

2-40 جایگاه خانواده 53

2-41 تعیین نقش های خانواده 53

2-42 خانواده و جامعه پذیری 54

2-43 خانواده و رضایت زناشویی. 54

2 -44 عوامل موثر بر رضایت زناشویی. 57

یک مطلب دیگر :

2-45  ویژگی خانواده های سالم. 60

2-46 خصوصیات زوجین سالم. 61

2-48 مشكلات ارتباطی معمول در زوجین. 62

2 -49 استرس زناشویی و تعاملات كلامی و غیر كلامی زوجین. 62

2-50 استرس زناشویی، رضایتمندی زناشویی و رضایتمندی جنسی. 64

2-51 تعارض زناشویی. 65

2-52  مراحل رشد تعارضات زناشویی. 66

2-53 عوامل مؤثر بر از بین رفتن روابط عاطفی و زناشویی :(مراحل چهار گانه مرگ عاطفی) 67

2-54 سلامت هیجان و رضایت زناشویی. 69

2-55 حل مشكل مشاركت آمیز. 69

2-56 حل مساله اشتراكی، چهار جانشین بسیار رایج دارد 69

2-57 مراحل روش حل مشكل از طریق مشاركت 70

2-58 راهبردهای كنار آمدن با مشكلات زناشویی 71

2-59 پنج قاعده برای ایجاد ارتباط سازنده و مؤثر در زندگی زناشویی. 72

2-60 روشهای بهبود روابط زناشویی. 73

2-61  بررسی رضایت زناشویی در مراحل مختلف زندگی 74

2-62 رویكردهای زوج درمانی برای بهتر شدن روابط زناشویی 75

2-63 پیشینه تحقیق. 76

2-64 تحقیقات داخلی 76

2-65  تحقیقات خارجی 81

2-66 خلاصه و جمع بندی. 85

فصل سوم – روش تحقیق

3-1 مقدمه 87

3-2 روش انجام پژوهش 87

3-3 طرح پژوهشی. 87

3-4 جامعه آماری 88

3-5 روش نمونه گیری 88

3-6 شیوه ی اجرا 88

3-7 ابزار گرد آوری اطلاعات.. 90

3-7-1 روش اجرا 92

3-7-2 نحوه تصیح و نمره گذاری. 93

3-7-3 شیوه تعبیر و تفسیر. 94

3-8 اعتبار و روایی. 95

3-10 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 96

فصل چهارم – نتایج

4-1 مقدمه 98

4-2 یافته های توصیفی. 98

4-3 یافته های استنباطی. 99

فصل پنجم – بحث و نتیجه گیری

5-1تفسیر نتایج. 107

5-2 تفسیر نتایج حاصل از بررسی های گوناگون از طریق پاسخ به فرضیه های مطرح شده 107

5-3 نتیجه گیری کلی. 111

5-4 محدودیت‏های تحقیق. 111

5-5 پیشنهادات.. 112

5-5-1 پیشنهادات کاربردی. 112

5-5-2 پیشنهادات برای تحقیقات بعدی. 113

فهرست منابع

منابع فارسی 115

منابع غیر فارسی. 119

پیوست

پیوست الف: جلسات برگزاری کلاس های آموزش مهارت خودآگاهی و حل مساله 125

پیوست ب: پرسشنامه رضایت زناشویی اینریچ. 129

چکیده انگلیسی 133

 

 

 

فهرست جدول ها

عنوان                                                                                                                   صفحه

جدول(3-1)  طرح پژوهش… 87

فصل دوم (ادبیات و پیشینه ی پژوهش)

پیشگفتار……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 13

اختلال افسردگی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 13

تعریف افسردگی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 18

انواع افسردگی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 20

نظریه های افسردگی………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 25

جنسیت و افسردگی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 32

تفاوت های فردی و افسردگی……………………………………………………………………………………………………………………………………. 34

تأثیر افسردگی بر ابعاد زندگی……………………………………………………………………………………………………………………………………. 34

علائم افسردگی اساسی………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 36

علل افسردگی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 39

ویژگی ها و ابعاد تشخیصی اختلال افسردگی…………………………………………………………………………………………………………….. 43

درمان افسردگی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 43

روان درمانی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 44

روان درمانی از دیدگاه های مختلف ………………………………………………………………………………………………………………………….. 47

دارو درمانی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 48

شوک درمانی …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 50

شناختی درمانی …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 50

درمان شناختی- رفتاری …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 51

فرایندهای درمان شناختی- رفتاری ……………………………………………………………………………………………………………………………. 56

راهبردها و فنون رویکرد شناختی- رفتاری…………………………………………………………………………………………………………………. 61

آموزش مثبت نگری…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 66

احساس تنهایی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 67

سبب شناسی احساس تنهایی………………………………………………………………………………………………………………………………………. 70

احساس تنهایی در بیماری های نوروتیک…………………………………………………………………………………………………………………… 72

خودکارآمدی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 74

تأثیر خودکارآمدی بر سلامت ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 76

عوامل مرتبط با احساس کارآمدی………………………………………………………………………………………………………………………………. 78

پیشینه ی پژوهشی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 79

پژوهش های انجام شده در داخل کشور…………………………………………………………………………………………………………………….. 79

پژوهش های انجام شده در خارج از کشور…………………………………………………………………………………………………………………. 82

فصل سوم (روش‌شناسی)

روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 87

جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………………….. 87

ابزارهای اندازه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 87

روش اجرای پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 89

روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها……………………………………………………………………………………………………………………………….. 89

خلاصه­ی پروتکل درمانی…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 89

فصل چهارم (تجزیه و تحلی داده ها)

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 94

یافته­های توصیفی و جمعیت شناختی…………………………………………………………………………………………………………………………. 95

تحلیل یافته­های پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 100

فصل پنجم (بحث و نتیجه گیری)

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 109

بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 111

محدودیت ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 117

پیشنهادهای کاربردی……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 118

پیشنهادها پژوهشی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 118

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 120

منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 124

پیوست ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 127

چکیده­ی انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 138

 

فهرست جداول

جدول شماره1-4: توزیع نمونه ها به تفکیک جنسیت…………………………………………………………………………………………… 95

جدول شماره2-4: فراوانی مربوط به سطح تحصیلات نمونه ها…………………………………………………………………………….. 95

جدول شماره3-4: شاخص های توصیفی مربوط به سن افراد نمونه………………………………………………………………………. 96

جدول شماره4-4: فراوانی مربوط به وضعیت تأهل نمونه ها………………………………………………………………………………… 97

جدول شماره5-4: شاخص های توصیفی مربوط به شغل………………………………………………………………………………………. 97

جدول شماره6-4: میانگین اولیه نمرات پیش آزمون و پس آزمون متغیرهای خودکارآمدی و احساس تنهایی…………… 98

جدول شماره7-4: میانگین­های تعدیل شده مربوط به متغیرهای خودکارآمدی و احساس­تنهایی……………………………… 99

جدول شماره8-4: آزمون باکس برای بررسی همگنی ماتریس واریانس – کوواریانس …………………………………………. 101

جدول شماره9-4: آزمون لوین برای بررسی یکسانی واریانس ها…………………………………………………………………………. 101

جدول شماره10-4: نتایج آزمون تحلیل­کوواریانس چندمتغیره در مورد اثر متغیر­مستقل بر متغیرهای­وابسته………….. 101

جدول شماره11-4: نتایج آزمون تعقیبی برای مقایسه جفتی میانگین­ها در خودکارآمدی و احساس تنهایی…………….. 102

جدول شماره12-4: آزمون لوین برای بررسی یکسانی واریانس ها………………………………………………………………………. 103

جدول شماره13-4: نتایج تحلیل کوواریانس اثر روش درمانی بر افزایش خودکارآمدی عمومی……………………………. 103

جدول شماره14-4: نتایج آزمون تعقیبی برای مقایسه جفتی میانگین­ها در متغیرخودکارآمدی………………………………… 103

جدول شماره15-4: آزمون لوین برای بررسی یکسانی واریانس ها………………………………………………………………………. 104

جدول شماره16-4: نتایج تحلیل کوواریانس اثر روش درمانی بر احساس تنهایی…………………………………………………. 105

جدول شماره17-4: نتایج آزمون تعقیبی برای مقایسه جفتی میانگین­ها در خودکارآمدی و احساس تنهایی…………….. 105

جدول شماره18-4: نتایج تحلیل­کوواریانس مربوط به اثر متغیر­مستقل بر مؤلفه­های احساس تنهایی………………………. 96

 

 

فهرست نمودارها

نمودار شماره1-4: نمودار فراوانی  ستونی مربوط به تفکیک جنسیت…………………………………………………………………….. 95

نمودار شماره2-4: نمودار مربوط به فراوانی سطح تحصیلات گروه آزمایش و گروه کنترل……………………………………. 96

نمودار شماره3-4: نمودار مربوط به فراوانی سن افراد در گروه های آزمایش و کنترل……………………………………………. 96

نمودار شماره4-4: نمودار مربوط به وضعیت تأهل گروه آزمایشی و گروه نمونه…………………………………………………… 97

نمودار شماره5-4: نمودار فراوانی شغل در گروه آزمایشی و گروه کنترل……………………………………………………………….. 98

نمودار شماره6-4: نمودار خطی بین متغیرهای تصادفی کمکی و متغیر وابسته……………………………………………………… 100

نمودار شماره7-4: نمودار مربوط به میانگین های پس آزمون متغیر خودکارآمدی در گروه ها………………………………. 104

نمودار شماره8-4: نمودار مربوط به میانگین­های پس­آزمون متغیر احساس تنهایی در گروه ها……………………………… 106

 

فصل اول

کلیات پژوهش

 

 

مقدمه

واقعیت این است که افسردگی، بیماری شایع عصر ماست و این بیماری نه فقط در جامعه­ی ایران بلکه در كشورهای مختلف جهان روندی فزاینده دارد. بیماری افسردگی با اینکه اختلالی شایع و آزار دهنده در سطح جامعه است، هنوز به عنوان یک برچسب نامطلوب در میان مردم شناخته می­شود. به همین دلیل، گاهی افراد تمایل دارند احساس افسردگی را انکار کنند یا تنها به عوامل استرس­زای محیط نسبت دهند. اختلال افسردگی با شیوع گسترده­ای با حدود 12-5 درصد در مردان و 25-10 درصد در زنان، به عنوان سرماخوردگی روانی از سالها پیش مورد توجه بوده است(سادوک و سادوک[1]، 2007، ص97). این در حالی است كه آمار موجود حاكی از افزایش روزافزون مبتلایان به این بیماری است. در سبب شناسی این اختلال نیز از عوامل چندی یاد نموده­اند كه عوامل زیست شناختی، توارث و عوامل روانی و اجتماعی از آن جمله­اند. متناسب با سبب شناسی این اختلال، شیوه های درمانی گوناگونی پیشنهاد شده است. زیرا افسردگی اگر درمان نشود یک بیماری ناتوان کننده و مزمن می­شود که بهترین دوران عمر شخص را به هدر می دهد. اما در صورت درمان به موقع و صحیح می تواند از عواقب بعدی آن جلوگیری شود. یكی از این رویكردها؛ درمان شناختی- رفتاری است كه از دهه­ی 1970 برای درمان انواع بیماران افسرده مطرح شد و سودمندی آن در برخی از پژوهش ها تأیید گردیده است(به نقل از رنجبر و همکاران، 1389، ص300).

اغلب صاحب نظران براین باورند که اختلال افسردگی به دلیل اینکه از شیوع بالایی برخوردار است، روان درمانی فردی نمی­تواند پاسخگوی این مشكل باشد(مهرابی و همکاران، 1383، ص7). از این رو، گروه درمانی شناختی- رفتاری كه از نظر هزینه و مدت درمان با صرفه تر است، جایگزین مناسبی در روان درمانی فردی گردیده است. همچنین، به تجربه اثبات شده است كه گروه درمانی در بیشتر اختلالات روانی مؤثر بوده است. به این دلیل که فرد در گروه، نحوه ی برخورد خود را با اجتماع می­بیند و این امر باعث رشد بینش و بصیرت او می شود. ضمن اینكه تجارب جدیدی را برای برقراری ارتباط با دیگران آموخته، و ضمن آشنایی با افراد جدید، احساس قدرت می­كند و اعتماد به نفس وی بالا می­رود(عظیمی و همکاران، 1382، ص 54).

یک مطلب دیگر :

در همین راستا، مؤلفه های شناختی متعددی از جمله احساس تنهایی و کارآمدی عمومی در تبیین اختلال افسردگی اساسی مطرح شده اند. از نظر محققان افراد افسرده دچار احساس تنهایی هستند و به دلیل عدم گرایش به فعالیت خاص، بیشتر فرصت های ارتباط‌ اجتماعی را از دست می‌دهند(دیوریو ، 2003؛ ترجمه نجاریان، 1381). همچنین، این افراد به دلیل خودکارآمدی پایین، سطح تلاش و فعالیت و نیز موفقیت آنها تحت­الشعاع قرار می گیرد(مایباک و مورفی ، 1995؛ به نقل از سعید و همکاران، 1390، ص18). به نظر می­رسد که در فرایند درمان گروه درمانی شناختی- رفتاری، احساس تنهایی افراد افسرده، که گویای كاستی ها و كمبودهایی در برقراری پیوندهای عاطفی و اجتماعی در آنها می باشد، تخفیف پیدا می­کند. و خودكارآمدی عمومی که در واقع اطمینان خاطری است كه شخص درباره ی انجام یک فعالیت خاص احساس می كند، در این بیماران افزایش می یابد.

 

  بیان مسأله

امروزه افسردگی واژه­ای شناخته شده اما مساله­ای چالش برانگیز در عرصه ی بهداشت روانی است. اختلال افسردگی^[2]؛ یكی از شایع ترین و ناتوان کننده ترین اختلال روانپزشكی است(بایلینگ و همکاران^[3]، 2006؛ ترجمه خدایاری فرد و عابدینی، 1389، ص303) كه در صورت عدم درمان، آسیب­های روانی و عوارض اجتماعی و اقتصادی بسیاری را برای این قبیل بیماران ایجاد می‌كند. از علایم اصلی افسردگی، خلق افسرده و فقدان علاقه و لذّت است. از میان انواع افسردگی ها، اختلال افسردگی اساسی^[4]، از رایج ترین انواع افسردگی است كه برحسب یك یا چند دوره ی افسردگی مشخص می شود. افسردگی اساسی در مقایسه با دیگر بیماری های پزشکی و اختلال­های روانی چهارمین علت سپری شدن عمر افراد همراه با بیماری است و پیش بینی می شود در سال 2020 دومین علت این مشکل باشد(مورای و لوپز، 1997). گزارش سازمان جهانی بهداشت^[5] نیز حاکی از افزایش دامنه­ی شیوع افسردگی در میان ملل درحال رشد است(به نقل از اکبری، 1387، ص212). از طرفی، افراد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی با مسائل و مشکلات فراوانی دست به گریبان هستند. فقدان احساس لذّت، گوشه گیری اجتماعی، عزت نفس پایین، ناتوانی در تمركز حواس، تغییر در كاركردهای زیستی مانند خواب و اشتها و شكایت های جسمانی از جمله مواردی هستند كه در اختلال افسردگی مشاهده می شوند(کاپلان، سادوک؛ ترجمه فرزین رضاعی، 1389، ص 87).

به رغم مشکلات فراوانی که افراد مبتلا به اختلال افسردگی با آن درگیر هستند، خوشبختانه در سال های اخیر روش های درمانی مختلفی برای درمان و بهبود افسردگی اساسی بکارگرفته شده است. به ویژه شواهد درحال رشدی وجود دارد كه نشان دهنده ی کارآیی روش گروه درمانگری شناختی- رفتاری در بهبود اختلال های روانپزشکی از جمله افسردگی است. در روش شناختی- رفتاری به شیوه ی گروهی، هم قرارگرفتن فرد در گروه باعث افزایش آگاهی بیمار در باره ی خود، در اثر تعامل با سایر اعضا و دریافت بازخورد از آنها می شود، و هم به ارتقای مهارت های بین فردی، اجتماعی و انطباق افراد با محیط كمك می كند(اسپیرا و رید^[6]، 2000).

همچنین، از آنجا که اختلال افسردگی می تواند برخاسته از افکار منفی و شناخت های معیوب باشد، امروزه روان درمانگران شناختی- رفتاری تأثیر باورها و تفكّرات فرد را در ایجاد انواع مسائل روان شناختی مهم می دانند. آنها معتقدند كه بیشتر اختلال ها از جمله افسردگی، برآمده از شناخت­های معیوب هستند، به این معنی که وقایع به خودی خود تعیین كننده احساسات ما نیستند، بلكه معانی كه ما به آنها نسبت می دهیم، نقش تعیین كننده را دارند. در مورد اثر بخشی درمان افسردگی، در یک مطالعه ی فراتحلیلی، با مقایسه ی روش درمان شناختی– رفتاری و درمان های دیگر، نشان داده شد که با وجود مزیّت دارو درمانی به جهت هزینه کمتر و پاسخ سریع تر به علائم جسمانی و خلقی، درمان شناختی- رفتاری تأثیر عمیق تری بر ساختار شخصیت و نظام پردازش شناختی و هیجانی بیمار از خود باقی می گذارد(صولتی دهکردی، 1391، ص491).

از طرف دیگر، اختلال افسردگی منشأ هیجانات، افكار، و عملكرد جسمانی متعددی است که با درجات متفاوتی از احساسات گوناگون از جمله احساس تنهایی^[7] همراه است(فریدونی و همکاران، 1391، ص99). احساس­تنهایی؛ تجربه‌ای ذهنی و آزار دهنده است كه گویای كاستی‌ها و كمبودهایی در پیوندهای عاطفی و اجتماعی میان فردی است. چیره شدن بر احساس تنهایی بی‌آنكه تماس دائمی و منظمی با دیگران داشته باشیم كاری بسیار دشوار است. افراد دچار تنهایی، بیشتر فرصت ارتباط ‌های اجتماعی را از دست می‌دهند، زیرا گرایشی به انجام این كار ندارند(دیوریو^[8] ،2003؛ به نقل از عابدینی نسب، 1383). احساس تنهایی زمانی بوجود می آید که بین روابط اجتماعی موجود فرد، ناهمخوانی های زیادی وجود داشته باشند. پژوهشگران دو نوع احساس تنهایی را مشخص کرده اند: تنهایی اجتماعی^[9] که در نتیجه ی احساس عدم عضویت در یک گروه و نداشتن فعالیت های مشترک با دیگران ایجاد می شود، و تنهایی عاطفی^[10] که نتیجه ی دوری و طرد شدگی از سوی دیگران است. اگرچه تنهایی اجتماعی و عاطفی از نیازهای متفاوتی سرچشمه می­گیرند، افراد تنها؛ چه تنهایی شان از نوع اجتماعی باشد یا عاطفی، از عزت نفس پایین رنج می برند و اغلب ناخشنود و افسرده هستند(کلنیکه^[11]؛ ترجمه شهرام محمد خانی، 1391، ص178).

از بین متغیرهای شناختی دیگری که در تبیین اختلال افسردگی مطرح می باشد، خودکارآمدی^[12] عمومی است. تحقیقات متعدد نشان داده اند که خودکارآمدی پایین با نشانه های افسردگی ارتباط دارد(پیربازاری و ملکی،1390، ص26). خودکارآمدی اساساً یک مفهوم مهم در نظریه ی شناخت- اجتماعی^[13] بندورا^[14] است و به مفهوم اعتقاد فرد به توانایی پاسخ دادن به یک موقعیت خاص است. به این معنی که، انتظارات کارآمدی، برانتخاب های افراد، امید، سطح تلاش و پایداری، مقاومت در برابر سختی ها و مشکلات و آسیب پذیری آنان به افسردگی تأثیر می گذارد. از دیدگاه نظریه پردازان شناختی- اجتماعی، کسانی که در برابر فشارهای روانی کارآمد هستند، احتمال آسیب پذیری شان در برابر فشارهای روانی و بدکارکردی اجتماعی کمتر است و برعکس(بندورا، 1995). در این زمینه، تحقیقات مختلف نشان داده است به کارگیری روش های شناختی- رفتاری قادر است عزت نفس و احساس کارآمدی بیماران روانی را تحت تأثیر قرار دهد. زیدنر و متیوز(2003) در پژوهش خود به این یافته رسیدند که افرادی که احساس کارآمدی آنها افزایش می بابد، با ثبات بوده و از سلامت جسمانی و روانی بیشتری نیز برخوردار می­شوند. از آنجا که خودکارآمدی پایین با نشانه های افسردگی ارتباط دارد(پیربازاری و ملکی،1390، ص26). به همین دلیل، فرایندهای درمان­های شناختی- رفتاری با راهبردهای مرتبط با فعال سازی و احساس کارآمدی شروع می شود. از طرفی، در مدل درمانگری شناختی– رفتاری تجارب افراد افسرده به تشکیل فرض­ها یا طرحواره­هایی درباره خویشتن و جهان می­انجامد و طرحواره های فرضی بر سازمان بندی ادراکی و کنترل و ارزیابی رفتار تأثیر و منجر به افسردگی می گردند(هاوتون و همکاران، 1989؛ ترجمه قاسم زاده، 1383، ص226). بنابراین، با مرور پیشینه‌ی نظری، اکنون این پرسش اساسی مطرح می گردد كه آیا گروه درمانی شناختی– رفتاری به شیوه­ی گروهی برکاهش احساس­تنهایی و افزایش خودکارآمدی عمومی بیماران مبتلا به افسردگی اساسی مؤثر است؟

[1] . Sadock & Sadock

[2] . Depression

[3] . Bieling et al

[4] . major depression disorder

[5] . WHO

[6] . Spira & Reed

[7] . loneliness

[8] . Devereux

[9] . Social loneliness

[10] . Emotional  loneliness

[11] . Kleink

6-1-تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها 18

فصل دوم : چارچوب نظری و پیشینه تحقیقاتی

1-2 – مبانی نظری مهارت های زندگی.. 22

2-2- مبانی نظری ارتباط موثر. 28

3-2-مبانی نظری متغیرابراز وجود. 33

4-2-مبانی نظری متغیراضطراب… 61

5-2-مبانی نظری متغیرپرخاشگری.. 76

6-2 –مبانی نظری متغیرفرسودگی شغلی.. 92

7-2-پیشینه تحقیقاتی.. 113

1-7-2-آموزش ابرازوجود واضطراب… 113

عنوان                                                                                                       صفحه

2-7-2-آموزش ابرازوجود وپرخاشگری.. 118

3-7-2-آموزش ابرازوجود وفرسودگی شغلی.. 120

4-7-2-ابرازوجود. 121

جمع بندی.. 124

فصل سوم : روش تحقیق

1-3-طرح کلی پژوهش… 125

2-3-جامعه آماری.. 125

3-3- نمونه تحقیق.. 125

4-3-روش گردآوری اطلاعات… 126

5-3-اطلاعات جمعیت شناختی.. 126

6-3- ابزارهای پژوهش… 129

1-6-3-پرسشنامه اضطراب بك… 129

2-6-3-پرسشنامه پرخاشگری باس و پری.. 130

3-6-3-پرسشنامه فرسودگی شغلی ماسلاچ.. 132

7-3-شیوه اجرای پژوهش… 134

8-3-تحلیل داده ها 137

9-3 -ملاحظات اخلاقی.. 137

 

 

عنوان                                                                                                       صفحه

فصل چهارم : یافته های پژوهش

1-4- یافته های توصیفی مربوط به متغیر های پژوهش… 139

2-4- بررسی فرضیه های پژوهش… 145

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

مقدمه. 163

5-1- خلاصه. 163

5-2- فرضیه‌های  پژوهش… 165

5-3- محدودیت های پژوهش… 185

5-4- پیشنهادهای پژوهش… 186

پیشنهادهای پژوهشی.. 186

پیشنهادهای کاربردی.. 187

پیوست ها 189

فهرست منابع

منابع فارسی.. 195

منابع لاتین.. 210

Abstract 222

 

 

فهرست جدول­ها

عنوان                                                                                                           صفحه

جدول1-2:جنبه های مختلف واکنش اضطراب… 64

جدول2-2:مهمترین نشانه های فرسودگی شغلی.. 103

جدول شماره1-3مشخصات افراد نمونه بر حسب متغیر جنسیت… 126

جدول شماره 2-3مشخصات افراد نمونه بر حسب متغیر تأهل.. 127

جدول شماره3-3مشخصات افراد نمونه بر حسب متغیر تحصیلات… 127

جدول شماره4-3مشخصات افراد نمونه بر حسب متغیر نوع استخدام. 127

جدول شماره5-3یافته های توصیفی مربوط به سن افراد نمونه. 127

شماره6-3مشخصات افراد نمونه بر حسب متغیر شغل.. 128

جدول شماره 7-3مشخصات افراد نمونه بر حسب متغیر سابقه کار. 128

جدول شماره8-3مشخصات افراد نمونه بر حسب متغیر محل خدمت… 128

جدول شماره9-3مشخصات افراد نمونه بر حسب متغیر تعداد فرزند. 129

جدول شماره10-3آلفای کرونباخ پرسشنامه اضطراب… 130

جدول شماره11-3آلفای کرونباخ پرسشنامه پرخاشگری.. 132

جدول شماره12-3آلفای کرونباخ پرسشنامه فرسودگی شغلی.. 134

جدول شماره 1-4یافته های توصیفی متغیر اضطراب مربوط به نمرات گروه آزمایش در پیش آزمون وپس آزمون  140

 

 

عنوان                                                                                                       صفحه

جدول شماره 2-4یافته های توصیفی متغیراضطراب مربوط به نمرات گروه کنترل در پیش آزمون و پس آزمون  140

جدول شماره3-4یافته های توصیفی متغیرپرخاشگری وابعادآن مربوط به نمرات گروه آزمایش در پیش آزمون و پس آزمون  141

جدول شماره 4-4یافته های توصیفی متغیر پرخاشگری وابعاد آن مربوط به نمرات گروه کنترل در پیش آزمون و پس آزمون  141

جدول شماره5-4یافته های توصیفی شدت ابعادفرسودگی شغلی مربوط به نمرات گروه آزمایش در پیش آزمون وپس آزمون  142

جدول شماره6-4یافته های توصیفی شدت ابعاد فرسودگی شغلی مربوط به نمرات گروه کنترل در پیش آزمون وپس آزمون  143

جدول شماره7-4یافته های توصیفی شدت ابعاد فرسودگی شغلی مربوط به نمرات گروه آزمایش درپیش آزمون و پس آزمون  144

جدول شماره8-4یافته های توصیفی فراوانی ابعاد فرسودگی شغلی مربوط به نمرات گروه کنترل در پیش آزمون و پس آزمون  144

جدول 9-4جدول همبستگی متغیرهای پژوهش  پیش آزمون. 147

جدول شماره 10-4 مقایسه دو گروه کنترل و آزمایش در متغیر اضطراب پیش  از آموزش گروهی ابراز وجود 148

 

عنوان                                                                                                       صفحه

جدول شماره11-4 مقایسه دو گروه کنترل و آزمایش در متغیر اضطراب پس  از آموزش گروهی ابراز وجود 148

جدول شماره 12-4 مقایسه اختلاف نمرات دو گروه کنترل و آزمایش در متغیر پرخاشگری و ابعاد آن. 149

جدول شماره13-4تحلیل کوواریانس برای بررسی تفاوت پرخاشگری بدنی گروه کنترل و آزمایش در پس آزمون  150

جدول شماره14-4تحلیل کوواریانس برای بررسی تفاوت پرخاشگری کلامی گروه کنترل و آزمایش در پس آزمون  151

جدول شماره15-4تحلیل کوواریانس برای بررسی تفاوت نمره کل پرخاشگری گروه کنترل و آزمایش در پس آزمون  151

جدول شماره16-4 اثر پیلایی و لامبدای ویلکز. 152

جدول شماره 17-4تحلیل واریانس چند متغیره گروه آزمایش و کنترل در ابعاد خشم و خصومت… 152

جدول شماره 18-4 مقایسه اختلاف نمرات دو گروه کنترل و آزمایش در شدت فرسودگی شغلی.. 153

جدول19-4تحلیل واریانس یک طرفه گروه آزمون و کنترل در متغیر فرسودگی شغلی.. 153

جدول شماره 20-4 مقایسه اختلاف نمرات دو گروه کنترل و آزمایش در شدت ابعاد فرسودگی شغلی.. 154

جدول شماره21-4تحلیل کوواریانس برای بررسی تفاوت عملکرد شخصی گروه کنترل و آزمایش در پس آزمون  155

عنوان                                                                                                       صفحه

جدول شماره22-4تحلیل کوواریانس برای بررسی تفاوت  درگیری  گروه کنترل و آزمایش در پس آزمون  156

جدول 23-4جدول همبستگی متغیرهای پژوهش پس آزمون. 157

جدول شماره24-4اثر پیلایی و لامبدای ویلکز. 158

جدول شماره25-4تحلیل واریانس چند متغیره گروه آزمایش و کنترل در ابعاد مسخ شخصیت و خستگی هیجانی  159

جدول شماره 26-4مقایسه اختلاف نمرات دو گروه کنترل و آزمایش در فراوانی ابعاد فرسودگی شغلی.. 160

یک مطلب دیگر :

جدول شماره27-4 اثر پیلایی و لامبدای ویکلز. 161

 

 

فهرست شکل­ها

عنوان                                                                                                           صفحه

شکل1-2:فرایندایجادجو. 99

 

فصل نخست

کلیات پژوهش

 

1-1-مقدمه

زندگی امروزی بشرروز به روزپیچیده ترمی شودوخطرات متعددی تندرستی وزندگی انسانهاراتهدیدمی كند.رفتارها،عادات وروش زندگی ازاهمیت بسیاری برخورداراست.

شكی نیست كه اكثربیماری ها علاوه برعلل بیولوژیكی،دارای علل اقتصادی،اجتماعی ورفتاری نیزمی باشندازاین رو،نقش مهارت های فردی وارتباطی، به همراه مهارت های خلاقیت وگفتگودرزندگی وعصرحاضربیشتراحساس می شود(فولادی،1383، به نقل از معتمدین ،1384).

متخصصان علوم رفتاری معتقدند ،یکی از موثرترین برنامه هایی که به افراد کمک می کند تا زندگی بهتر وسالم تری داشته باشند،برنامه آموزش مهارتهای زندگی است. هدف ازاین برنامه کمک به افراد جهت شناخت هر چه بهتر خود ، برقراری روابط بین فردی مناسب و موثر ، کنترل هیجانات ، مدیریت داشتن بر شرایط تنش زاوحل کردن هرچه بهتر مسائل ومشکلات افراد است.در سایه تامین چنین هدفی، توانایی  های روانی- اجتماعی افرادافزایش پیدا می کندو با ارتقای توانای های روانی- اجتماعی افراد یک جامعه می توان سطح بهداشت روان رادرآن جامعه بالا بردوازبروز آسیب های اجتماعی پیشگیری کرد . برای ایجادوافزایش توانایی های روانی – اجتماعی وارتقاء سطح سلامت ، آموزش هر یک از این حوزه ها ضروری است . تحقیقات نشان داده است اگر ما دانش و اطلاعات لازم را در اختیار افراد قرار دهیم وموقعیت هایی را بوجود آوریم که طی آن افراد بتوانند آموخته های خود را به صورت عملی تجربه کنند، آن گاه این دانش و ارزش ونگرش به توانای های بالفعل تبدیل خواهد شد.این توانمندی به افراد کمک می کندتابداننددرهرموقعیت چه کاری بایدانجام دهندوچگونه بایدآن را انجام دهند(سلطانی، 1387).

درعصر کنونی دوتغییر عمده فرهنگی درجوامع مختلف به وجود آمده است:یکی این که ارتباطات شخصی نسبت به گذشته ارزش بیشتری یافته وبه صورت یک منبع اصلی خود ارزشمندی ورضایت از زندگی درآمده است ودیگرآن که دامنه رفتارقابل قبول اجتماعی به طورقابل توجه ی گسترش یافته است.درچارچوب این زمینه فرهنگی،علاقه به جرات آموزی،نه به صورتی که حالت زودگذر،بلکه ضرورت آن به شکلی که شیوه مؤثر دائمی احساس می شود.جرأت آموزی برخی ازنیاز های فرهنگی قوی وفراگیرراارضامی کندودوهدف عمده دارد:یکی کاهش اضطراب اجتماعی ودیگری کسب مهارتهای اجتماعی(رحیمی وهمکاران ،1385). با توجه به اینكه انسان موجودی اجتماعی است همواره سعی می كندتا مهارت هایی جهت تسهیل روابط خود بادیگران كسب نماید.آموزش ابرازوجودروشی است كه درآن رفتارهای مناسب اجتماعی برای ابرازوبیان احساسات،نگرشهااوآرزوها،نقطه نظرات وعلایق به افرادآموخته می شوندتابتوانندبه  راحتی وبدون ترس ونگرانی ،باورها،احساسات وعواطف خود را ابراز كنند. ابراز وجود،کارکردی فردی است که به سازگاری در تعامل اجتماعی کمک می کند. کنش ناموفق در ابراز وجود، بر اضطراب ،افسردگی و اختلالات شخصیتی می افزاید(میچی[1]،2004).بنابراین جرأت ورزی عملکردی است که دارای جنبه های شناختی،هیجانی ورفتاری است ونمایانگرتوانمندی فرددر برخوردمؤثرباخواسته های محیطی می باشد.فردی که دارای جرأت ورزی مناسب است نه تنها درمواجهه بامشکلات وعوامل تنش زارویارویی بهتری دارد،بلکه به جهت رفتارموفقیت آمیز در برخوردبا این عوامل ،ارزیابی شناختی مثبت تری ازخودداشته وبه تبع آن هیجان هاوعواطف مثبت تری را نیز تجربه می نماید(پرازلی[2] وهمکاران،2002).

به نظرمی رسد افرادی كه ازقاطعیت بالایی برخوردار نیستند،به طور ضمنی شخصیت مضطرب نیزپیدا می كنند فرد به علت عدم جرأت ورزی مطلوب به دلیل ترس از دست دادن دوستان و احترام، قادر نیست احساساتش یا اختلاف نظرهایش را به زبان آورد، بنابراین به دلیل ترس ازطرد شدن و ترس از ارزشیابی منفی مضطرب می شوندبه طوری كه درمطالعات ارتباط نسبتاً قوی، معكوس ومعناداری را بین اضطراب تحصیلی وقاطعیت نشان داده شده است(شریفی راد وهمکاران،1390). شرقی(1383)دریافت که آموزش ابراز وجود باعث افزایش ابرازوجود،کاهش اضطراب اجتماعی،پرخاشگری وافسردگی می شود.

محیط بشر شامل عوامل فیزیکی،اجتماعی و روانی است که هر کدام در وضعیت سلامتی بشر نقش مهمی دارند .یکی از عوامل تنید گی زا در انسان،محیط کار وی است که می تواند دیگر حیطه های زندگی اورا تحت تأثیر قرار دهد .قسمت عمده ای اززندگی روزانه ی هر شخص صرف اشتغال به کار می شود.اداره اطلاعات آمریكا بیان داشته است كه در میان مشاغل، مشاغل بهداشتی-درمانی با بالاترین میزان آسیبهای شغلی و از جمله فرسودگی شغلی همراه هستند (خدابخش ومنصوری، 1389).دراین پژوهش تاثیر آموزش گروهی ابراز وجود برکاهش اضطراب ،پرخاشگری وفرسودگی شغلی  کارکنان مدنظر می باشد.

2-1-بیان مسئله

مهارت های زندگی عبارتند از: مجموعه ای از توانائی ها كه زمینه سازگاری و رفتار مثبت و مفید را فراهم می آورند، این توانائی ها فرد را قادر می سازند كه مسئولیت های نقش اجتماعی خود را بپذیرد و بدون لطمه زدن به خود و دیگران با خواست ها ، انتظارات و مشكلات روزانه ، به ویژه در روابط بین فردی به شكل مؤثری روبه رو شود. انسان در تعاملات حیاتی خود با محیط اجتماعی واجد صفاتی خاص می شود. مهم ترین تأثیراتی كه محیط زندگی بر رفتار به جای می گذارد از طریق احساسات و عواطف است و همین ها است كه نگرش آدمی را تحت تأثیر قرار داده، تغییراتی اساسی را رقم خواهد زد و نهایتا”در این تعاملات ،آدمی تجربیاتی را كسب می كند که پس از تكرار و تمرین  رفتارها، مهارت هایی را به وجود می آورد (نوری قاسم آبادی، 1379).

براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی پیش بینی می شود كه پس از سال 2010، كمتر كسی قادر خواهد بود بدون كسب مهارت های اجتماعی و ابراز وجود، زندگی رضایت بخشی داشته باشد. تأثیر آموزش این مهارت ها بر موفقیت در زندگی، از طریق دستكاری ظرفیت روانی -اجتماعی افراد امكان پذیر است. بنابراین آموزش این مهارت ها،ظرفیت روانی-اجتماعی افرادرا بالابرده وآنهاقادرمی سازد تا با اندیشه و تحلیل موقعیت، به رفتاری سازگارانه و همراه با تحمل روآورند.

یكی از مهارت هایی كه در درمان های مبتنی بر آموزش مهارت های اجتماعی مورد نظر قرار می گیرد، آموزش مهارت ابراز وجود می باشد كه در طی بررسی های چندی اثر بخشی آن نیز نشان داده شده است، پژوهش ها نشان داده اند كه آموزش ابراز وجودمی تواند برمشكلاتی كه دارای جنبه های شناختی و رفتاری همانند اضطراب، افسردگی، هراس های اجتماعی و افزایش تعاملات اجتماعی هستند اثر گذار باشد(كیخای فرزانه ،1390). یونیسف[3]یکی از سطح های مهارت های زندگی راشامل مهارت هایی معرفی می کندکه در شرایط خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند،یکی از آنها رفتار جرأت‌مندانه(ابراز وجود) است.جرات ورزی یا ابراز وجود را می توان قلب رفتار میان فردی(لین [4]وهمكاران، 2004) یا مهارت برقراری ارتباط میان فردی( آلبرتی و امونز[5]،1977)برشمرد.برنامه ی آموزش ابراز وجود می تواند،اطلاعات، باورهاورفتارهای سلامت عمومی افرادرا بهبود بخشد به طوری كه آنها بتوانند دیدگاه خود را تغییر دهندوروابط بین فردی ایجاد نمایند(خلعتبری وهمکاران ،1389).ابرازوجود[6]یك شیوه ساخت یافته برای بهبوداثربخشی روابط اجتماعی می باشد.رفتارهای ابرازوجودباعث ایجادارتباط نزدیك با دیگران وابراز دامنه وسیعی از نیازها وافكار مثبت ومنفی، بدون احساس گناه و اضطراب می شوددر واقع ابراز وجود نمودن یعنی افكار، نظریات، عقاید واحساسات ما ودیگران به یك اندازه حائز اهمیت هستند، به شرطی كه به حقوق دیگران لطمه نزند.

5-1- سوالات تحقیق………………………………

6-1-فرضیه‌های تحقیق

7-1-متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………………………………..

8-1-تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها…………………………..

1-8-1-تعاریف مفهومی

2-8-1-تعاریف عملیاتی

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق

2-1-مقدمه

2-2- مبانی نظری تحقیق………………………………………………………………………………………………

1-2-2-بیماری قلبی……………………………………………………………………………………………………..

1-1-2-2-عوامل خطرزا………………………………………………………………………………………………..

1-1-1-2-2-سابقه خانوادگی………………………………………………………………………………………….

2-1-1-2-2-جنسیت……………………………………………………………………………………………………

3-1-1-2-2-سن…………………………………………………………………………………………………………

4-1-1-2-2-سیگار………………………………………………………………………………………………………

5-1-1-2-2-فشارخون بالا…………………………………………………………………………………………….

6-1-1-2-2-عدم فعالیت بدنی……………………………………………………………………………………….

7-1-1-2-2-بیماری قند………………………………………………………………………………………………..

8-1-1-2-2-چاقی………………………………………………………………………………………………………

9-1-1-2-2-تنش های روانی(استرس)……………………………………………………………………………..

2-1-2-2-پیامدهای بیماری قلبی……………………………………………………………………………………..

1-2-1-2-2-افسردگی………………………………………………………………………………………………….

2-2-1-2-2-استرس…………………………………………………………………………………………………….

3-2-1-2-2-ترس و اضطراب………………………………………………………………………………………..

4-2-1-2-2-خشم……………………………………………………………………………………………………….

3-1-2-2-روش های درمان…………………………………………………………………………………………..

2-2-2-كیفیت زندگی ………………………………………………………………………………………………….

1-2-2-2-تعاریف کیفیت زندگی…………………………………………………………………………………….

2-2-2-2-ویژگی های کیفیت زندگی……………………………………………………………………………….

3-2-2-2-ابعاد کیفیت زندگی…………………………………………………………………………………………

1-3-2-2-2-بعد فیزیكی……………………………………………………………………………………………….

2-3-2-2-2-بعد اجتماعی …………………………………………………………………………………………….

3-3-2-2-2-بعد روانی ………………………………………………………………………………………………..

4-3-2-2-2-بعد جسمی……………………………………………………………………………………………….

5-3-2-2-2-بعد روحی ……………………………………………………………………………………………….

6-3-2-2-2-بعد محیطی ………………………………………………………………………………………………

4-2-2-2-شاخص‌های کیفیت زندگی ………………………………………………………………………………

5-2-2-2-خانواده و کیفیت زندگی………………………………………………………………………………..

3-2-2- بهزیستی روانشناختی ……………………………………………………………………………………….

1-3-2-2-تعریف بهزیستی روانشناختی…………………………………………………………………………….

2-3-2-2-مولفه های بهزیستی روانی………………………………………………………………………………..

 

3-3-2-2-نظریات در خصوص بهزیستی روانی………………………………………………………………….

1-3-3-2-2-نظریه ریف……………………………………………………………………………………………….

2-3-3-2-2-نظریه فرانکل ……………………………………………………………………………………………

3-3-3-2-2- نظریه ویسینگ و وان دان …………………………………………………………………………..

4-2-2- استرس ادراک شده……………………………………………………………………………………………

1-4-2-2-تعریف استرس………………………………………………………………………………………………

2-4-2-2-اثرات  استرس ……………………………………………………………………………………………..

3-4-2-2- عوامل مؤثر در بروز استرس…………………………………………………………………………….

4-4-2-2-منابع استرس…………………………………………………………………………………………………

5-4-2-2-علائم استرس………………………………………………………………………………………………..

1-5-4-2-2-علائم جسمانی…………………………………………………………………………………………..

2-5-4-2-2-علائم روانی و رفتاری…………………………………………………………………………………

6-4-2-2-نظریه های استرس………………………………………………………………………………………….

1-6-4-2-2-نظریة روانکاوی…………………………………………………………………………………………

2-6-4-2-2-نظریة ضعف جسمانی………………………………………………………………………………….

3-6-4-2-2-نظریة تكوین و تعادل خودكار……………………………………………………………………….

4-6-4-2-2-نظریة پردازش اطلاعات……………………………………………………………………………….

7-4-2-2-نقش استرس در بروز بیماری ها………………………………………………………………………..

5-2-2-ذهن آگاهی……………………………………………………………………………………………………..

1-5-2-2-تعریف ذهن آگاهی………………………………………………………………………………………..

2-5-2-2-کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی …………………………………………………………………..

3-2- پیشینه ادبیات………………………………………………………………………………………………………

فصل سوم: روش تحقیق

1-3-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………

2-3-روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………..

3-3- جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………….

4-3-برآورد حجم نمونه و روش نمونه گیری……………………………………………………………………..

5-3-ابزار گردآوری داده ها …………………………………………………………………………………………..

1-5-3 -پرسشنامه SF-36 ………………………………………………………………………………………….

یک مطلب دیگر :

2-5-3- پرسشنامه بهزیستی روانشناختی……………………………………………………………………………

3-5-3-مقیاس استرس ادراک شده……………………………………………………………………………………

6-3- شیوه اجرا…………………………………………………………………………………………………………..

7-3-تکنیک های کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی…………………………………………………………..

1-7-3-تکنیک تنفس……………………………………………………………………………………………………

2-7-3- تنفس شكمی (دیافراگمی)………………………………………………………………………………….

3-7-3-تکنیک تفکر نشسته(مراقبه)………………………………………………………………………………….

4-7-3-تکنیک اسکن بدن (بررسی بدن)……………………………………………………………………………

5-7-3-تکنیک پیاده روی متفکرانه……………………………………………………………………………………

6-7-3-تکنیک یوگا……………………………………………………………………………………………………..

8-3-روش تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………………………………………..

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری داده ها

4-1-مقدمه

4-2-تحلیل توصیفی داده ها

4-3-تحلیل استنباطی داده‌ها  (آزمون فرضیه ها)

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1- خلاصه ای از نتایج پژوهش

1-5-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………

2-5-خلاصه تحقیق………………………………………………………………………………………………………

3-5- نتیجه گیری و بحث………………………………………………………………………………………………

4-5-نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………….

5-5-محدودیت های پژوهش…………………………………………………………………………………………

6-5-پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………..

منابع…………………………………………………………………………………………………………………………

الف- منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………..

ب- منابع لاتین……………………………………..

چكیده لاتین

 

فهرست جداول

عنوان                                             صفحه

جدول 1-2: تعاریف ذهن آگاهی……………………………………………………………………………………..

جدول 1-3: تحلیل آلفای کرونباخ برای زیرمقیاس­ها SF-36 در نمونه ایرانی……………………………..

جدول 2-3: برنامه تمرین هشت هفته ای آموزش ذهن آگاهی ………………………………………………..

جدول 1-4: توزیع فراوانی و درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب متغیر جنسیت( مرد – زن )…….

جدول 2-4: توزیع فراوانی و درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب متغیر سن…………………………..

جدول 3-4: توزیع فراوانی و درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب متغیر وضعیت تاهل………………

جدول4-4: توزیع فراوانی و درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب متغیر میزان تحصیلات……………

جدول 5-4: توزیع فراوانی متغیر شغل در نمونه آماری مورد مطالعه………………………………………….

جدول 6-4: توزیع فراوانی و درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب متغیر محل سکونت………………

جدول 7-4: توزیع فراوانی و درصدی بیماران مورد مطالعه به تفکیک وضعیت  گروهی………………..

جدول8-4: میانگین و انحراف معیار نمرات بیماران در پیش آزمون و پس آزمون برای کیفیت زندگی..

جدول9-4: میانگین و انحراف معیار نمرات بیماران در پیش آزمون و پس آزمون برای متغیر بهزیستی روانشناختی

جدول10-4: میانگین و انحراف معیار نمرات بیماران در پیش آزمون و پس آزمون برای متغیر استرس ادراک شده

جدول11-4: نتایج تحلیل واریانس یک طرفه  نمرات بهزیستی روانشناختی در گروه آزمایش و کنترل.

جدول12-4: نتایج تحلیل واریانس یک طرفه نمرات کیفیت زندگی در  دو گروه آزمایش و کنترل……

جدول13-4: نتایج تحلیل واریانس یک طرفه  نمرات استرس ادراک شده در گروه آزمایش و کنترل….

 

فهرست نمودارها

عنوان                                             صفحه

 

نمودار 1-4: نمایش درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب متغیر جنسیت ( مرد – زن )……………….

نمودار 2-4: نمایش درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب متغیر سن……………………………………….

نمودار 3-4: نمایش درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب متغیر سن……………………………………….

نمودار 4-4: نمایش درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب متغیر میزان تحصیلات……………………….

نمودار5-4: نمودار ستونی توزیع فراوانی متغیر شغل در نمونه آماری مورد مطالعه…………………………

نمودار 6-4: نمایش درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب متغیر محل سکونت…………………………..

نمودار 7-4: نمایش درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب وضعیت  گروهی(آزمایش و کنترل)……..

 

فصل اول