فصل سوم: مبانی نظری تحقیق

3-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………. 15

3-2- درآمدی بر رویکردهای رشته‌ی حل اختلاف…………………………………………………………….. 15

3-3- مروری بر مدل‌های حل اختلاف…………………………………………………………………………………. 19

3-3-1- مدل چرخه‌ی کشمکش……………………………………………………………………………………. 20

3-3-2- مدل مثلث رضایت‌مندی…………………………………………………………………………………… 22

3-3-3- مدل منافع/حقوق/ قدرت………………………………………………………………………………….. 24

3-3-4- مدل ابعاد……………………………………………………………………………………………………………. 26

3-3-5- مدل پویایی اعتماد……………………………………………………………………………………………. 28

3-4- نظریات جامعه‌شناسی مرتبط‌با مفاهیم محوری درحوزه حل اختلاف…………………….. 33

3-4-1- اعتماد در دیدگاه اندرو سایر…………………………………………………………………………….. 33

عنوان ……………………………………………………………………………………………….. صفحه

 

3-4-2- موانع توسعه سیاسی در دیدگاه حسین بشیریه…………………………………………….. 38

3-4-3- نظریه راهبرد امنیت سرزمینی پرویز پیران…………………………………………………….. 42

3-5- نظریه دوسطحی ماهونی و گورتز……………………………………………………………………………….. 45

3-6- چهارچوب نظری منتخب تحقیق………………………………………………………………………………… 51

 

فصل چهارم: روش شناسی تحقیق

4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………. 56

4-2- راهبرد جامعه‌شناسی تاریخی……………………………………………………………………………………… 58

4-3- روش‌شناسی تنوع ‌محور………………………………………………………………………………………………. 64

4-4- روش (تحلیل تطبیقی کیفی/ تحلیل تطبیقی کیفی فازی)……………………………………… 70

4-5- کاربرد fsQCA در پژوهش‌های متکی بر داده‌های کیفی………………………………………. 79

4-5-1- مجموعه‌های فازی…………………………………………………………………………………………….. 79

4-5-2- درجه‌بندی…………………………………………………………………………………………………………. 82

4-5-3- کدگذاری اسناد تاریخی……………………………………………………………………………………. 88

4-6- مؤلفه‌های تحلیلی روش FsQCA……………………………………………………………………………. 90

4-6-1- اعمال روی مجموعه‌های فازی…………………………………………………………………………. 90

4-6-2- جداول حقیقت…………………………………………………………………………………………………… 92

4-6-3- سنجه‌های سازگاری و شمول……………………………………………………………………………. 96

4-6-4- تحلیل استاندارد……………………………………………………………………………………………….. 100

 

فصل پنجم: مطالعه زمینه‌ی وقایع مجلس دوم شورای ملی ایران

5-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. 106

5-2- مروری برشرایط پیش ازنهضت مشروطه ایران…………………………………………………………. 106

5-3- مروری بر مجلس اول شورای ملی…………………………………………………………………………….. 114

5-4- مروری بر دوران استبداد صغیر…………………………………………………………………………………. 120

5-5- مروری بر وقایع مجلس دوم شورای ملی………………………………………………………………….. 122

5-6- جمع‌بندی و نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………………… 148

 

عنوان ……………………………………………………………………………………………….. صفحه

 

فصل ششم: یافته‌های تحقیق

6-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. 153

6-2- مجموعه‌های فازی پیامد و شرایط علی مفروض……………………………………………………… 153

6-3- مطالعه و تخمین نمره عضویت مجموعه‌فازی در هر یک از موارد………………………… 157

6-3-1- کشمکش ترک اسلحه……………………………………………………………………………………… 157

6-3-2- کشمکش برای انتخاب نایب‌السلطنه………………………………………………………………. 186

6-3-3- کشمکش(مناقشه) برسر پاسخ‌به یادداشت انگلیس……………………………………….. 203

6-3-4- کشمکش برسر بهره ازناصرالملک…………………………………………………………………… 211

6-3-5- کشمکش برسر عزیمت سپهدار اعظم……………………………………………………………. 231

6-3-6- کشمکش برسر واکنش به اولتیماتوم روس……………………………………………………. 244

6-4- آزمون و تحلیل مجموعه‌های فازی…………………………………………………………………………… 255

6-4-1- سنجش وتنظیم مدل دوسطحی شیوه‌های حل اختلاف بین دو حزب مذکور 203

6-4-2- تحلیل استاندارد مسیرهای علی کافی منجر به شیوه‌های حل اختلاف بشدت هزینه‌بر 266

6-5- خلاصه و نتیجه‌گیری……………………………………………………………………………………….. 268

فصل هفتم: نتیجه‌گیری

7-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………… 270

7-2- دستاوردهای دیگر پژوهش……………………………………………………………………………………….. 271

 

7-3- محدودیت‌های پژوهش……………………………………………………………………………………………… 274

7-4- پیشنهادات تحقیق…………………………………………………………………………………………………….. 275

 

فهرست منابع

منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………… 276

منابع انگلیسی   279

مقدمه

 

بی‌گمان نهضت مشروطیت ایران یکی از تحولات سرنوشت‌ساز تاریخ کشور ما به شمار می‌رود؛ چنان‌که نقطه عطف و تحولی است که برساخت‌های ذهنی وساختارهای اجتماعی را دگرگون کرده است. در این جنبش از برخورد جامعه‌ی سنتی با تفکرات مدرن، نهادها و برساخت‌های ذهنی و عینی نوینی پدیدار شد. یکی از عناصر مدرن در عرصه سیاسی و اجتماعی ایران پدیده نوظهور حزب است. پدیده‌ای که تا به امروز وجود و کیفیت خود را در جامعه ایران متزلزل و دچار بحران یافته است. در‌واقع، «احزاب سیاسی از نهادهای موثر در حیات سیاسی جوامع هستند كه خود بر بستر پیش‌زمینه‌های مختلف سیاسی‌، فرهنگی‌، اجتماعی و اقتصادی گوناگون روئیده و بازتاب شرایط عینی و ذهنی حاكم بر جامعه از یكسو و ساختار نظام سیاسی، از سوی دیگر و برآیند چگونگی مواجهه و تعامل نیروهای مختلف اجتماعی با عرصه سیاست است» (باقیان،1390).

در مجلس دوم شورای ملی، در دوره دوم مشروطه، گروه‌بندی‌های سیاسی بنا به سازمان‌یافتگی نسبی و ایدئولوژی متمایز خود را حزب خواندند. در طول این دوره سعی کردند به گونه‌ای سازمان یافته شکل بگیرند؛ تا جایی که هریک مرام نامه خود را تدوین کردند و روزنامه خاصی را به‌عنوان ارگان حزب به فضای سیاسی- اجتماعی زمان عرضه کردند.

دو حزب اصلی این دوره دموکرات[1] و اجتماعیون اعتدالیون[2] بودند که در تداوم جناح‌بندی‌های «تندرو» و «میانه‌روی» پیشین در مجلس اول شکل گرفتند و در این دوران در اصطلاح تقابل احزاب «انقلابی» و «اعتدالی» پدیدار شدند.  این احزاب از ابتدا دچار اختلاف بودند؛ آن چنان‌که پیدایش و تنظیم مرام نامه حزب اجتماعیون اعتدالیون صرفا عملی در تقابل با دموکرات‌ها ارزیابی شده است. در‌واقع، «این احزاب در جامعه‌ای شکل گرفتند که به‌لحاظ مناسبات اجتماعی و ساختاری با استلزامات مدرن تحزب هماهنگی نداشتند. در این شرایط احزاب به جای بالابردن میزان مشارکت مردمی در سیاست، مشغول زد‌وخورد با رقبای خود بودند و کارشان از زد‌و‌خورد به ترور و تکفیر منتهی شد و نه تنها فضای منازعات سیاسی را آشتی‌پذیر جلوه ندادند، بلکه خود تبدیل به عاملی برای ستیز در جامعه شدند» (سالمی قمصری، 1386: 40-39).

ستیز و کشمکش حاصل از این تجربه نوین تحزب، نمونه قابل توجهی برای شناخت و ارزیابی کشمکش‌های ناشی از ظهور عناصر مدرن در جامعه‌ای در حال گذار و ساختاری بدون تناسب با آن است. بحثی که عمدتا از سوی اندیشمندان و متفکرین به مذمت و نقد‌های کلی، فارغ از رویکردی مبتنی‌برساختار علمی منتهی شده است.

همچنین، با احتساب احزاب به‌عنوان یکی از شاخص‌های مهم توسعه سیاسی، چگونگی واکنش احزاب اولیه به انواع اختلافات و کشمکش‌های موجود در جهت حل اختلاف خود می‌تواند به‌عنوان موضوعی برجسته در مطالعه و آسیب‌شناسی توسعه سیاسی ایران مورد‌توجه قرار گیرد. چنان‌که حسین بشیریه (1388) به‌عنوان مهمترین لوازم بلافصل توسعه سیاسی بر وجود مکانیسم‌های حل منازعه نهادمند در درون ساختار سیاسی تأکید می‌کند. بنابراین، شناخت نوع فرایند حل اختلاف دراین دوران و علل

یک مطلب دیگر :

 

پایان نامه : مدیریت دانش مشتری در راستای حفظ و وفاداری مشتری

 گرایش به آن از سوی این احزاب به‌خوبی می‌تواند موانع و شرایط مناسب برای توسعه سیاسی ایران در دوران مشروطه و به‌صورت خاص احزاب در این زمان را ترسیم کند.

در‌این زمینه، مدل‌ها و نظریات موجود در رشته‌ی حل اختلاف به‌خوبی می‌تواند بنیانی علمی جهت مطالعه‌ی سازمان‌یافته‌ی اختلافات و واکنش‌های خاص احزاب فراهم کند. این رشته علمی سال‌هاست که به موضوع کشمکش در تمامی سطوح می‌پردازد. بحثی که «در رشته‌های متنوعی از جمله روانشناسی، دیپلماسی، علوم اجتماعی، حقوق و حوزه مدیریت نزاع/حل اختلاف مطرح می‌شود. هر یک دیدگاه متفاوتی در رابطه با ماهیت کشمکش ارایه می‌دهند» (بورگس[3]، 1987). این رشته عمدتا به‌صورت عملی برای حل اختلافات در گستره‌ای از عرصه‌های مختلف زندگی انسان از روابط بین‌شخصی تا روابط درون دولت و بین‌المللی به کار می‌رود (فورلانگ[4]،2005).

«حل اختلاف اصطلاحی مفهومی است که به حالتی اطلاق می‌شود که منابع ریشه‌دار کشمکش هدایت و حل می‌شود. یعنی رفتار و نگرش‌ها دیگر خشونت‌بار نیست و ساختار کشمکش تغییر کرده است» (میال[5] و همکاران،25:2005). این اصطلاح هم به فرایند رسیدن به این تغییرات اشاره می‌کند و هم به مراحل تکمیل‌شدن فرایند حل اختلاف. براین‌اساس در این رشته مدل‌های متنوعی برای شناخت علل وقوع کشمکش، طراحی و ارزیابی راهبردهای به‌کار‌رفته و امکان‌پذیر حل اختلاف عرضه می‌شود. در ادبیات موجود حوزه کشمکش از مفاهیم گوناگونی همچون دگرگون‌سازی کشمکش^[6]، تنظیم کشمکش^[7] و مدیریت کشمکش^[8] برای چگونگی برخورد با کشمکش استفاده شده است. در این رساله به پیروی از نقطه نظر نویسندگان کتاب حل اختلاف معاصر از اصطلاح حل اختلاف بهره برده می‌شود. از نظر ایشان حل اختلاف چنان منسجم و فراگیر است که به‌نوعی تمام ظرایف این اصطلاحات را دربرمی‌گیرد. همچنین در تاریخچه‌ی این رشته، عمدتا تحلیل‌گران از اصطلاح حل اختلاف بهره برده‌اند (رامسبوتام و همکاران[9]، 2011).

در این رساله با اتکاء به مدل حل اختلاف منافع/حقوق/ قدرت^[10](فورلانگ،2005) فرایندهای متفاوتی که احزاب برای برخورد با کشمکش به کار برده‌اند، به‌عنوان پیامد[11] درنظرگرفته شده است. همچنین، براساس راهبرد جامعه‌شناسی تاریخی تحلیلی سعی می‌شود، علل کافی و لازم منجر به اتخاذ فرایندهای خاصی از حل اختلاف در کشمکش‌های بین دو حزب دموکرات و اجتماعیون اعتدالیون در مجلس دوم شورای ملی مشخص شود. این شرایط علی بدون تعهد به رویکرد نظری خاصی از نظریات گوناگون و براساس طرح نظری دوسطحی گزینش می‌شود. بدین ترتیب، در سطح اول از مدل پویایی اعتماد شرط علی استفاده می‌شود، در سطح دوم نیز چندین شرط علی براساس مدل‌ مثلث رضایت‌مندی حل اختلاف، تحلیل خصلت اعتماد اندروسایر[12]، به همراه بخشی از مدل پویای اعتماد و همچنین موانع توسعه سیاسی در ایران از دیدگاه حسین بشیریه و نظریه «راهبرد و سیاست سرزمینی جامعه ایران» پرویز پیران، برساخته می‌شود.

بدین ترتیب این رساله، به منظور آزمون و واکاوی پیچیدگی علی پیامد موردنظر بنا به یک طرح نظری دوسطحی از روش‌شناسی تنوع‌محور[13] و روش تحلیل تطبیقی کیفی فازی[14]چارلز راگین[15] و نرم‌افزارfsQCA[16] بهره می‌برد. این روش به دلایل متعددی انتخاب شده است. از سویی گورتز و ماهونی[17](2005) تأکید می‌کنند که روش تحلیل فازی راگین ظرفیت آزمون نظریات دو سطحی را فراهم ساخته است. ازسوی دیگر، راگین مدعی است که این یک روش میانی است که از محدودیت‌های پژوهش کمی وکیفی فراتر می‌رود. مفاهیم را در همان شاکله‌ی مبتنی‌بر نظریه مجموعه[18] درجه‌بندی و آزمون می‌کند. در‌نهایت، مسیرهای متعدد و چندگانه‌‌ای را مشخص می‌کند که در قالب ترکیبات علل کافی به پیامد موردنظر منجر می‌شود (راگین،1987،2000،2008). نهایتا منطق فازی حاکم بر fsQCA به‌خوبی می‌تواند زمینه‌ای برای خوانش تاریخی فارغ از سوگیری و برچسب‌زنی دوشقی را فراهم کند.

پرداختن به پیچیدگی‌های علی شیوه‌های حل اختلاف تمام احزاب در ایران جهت آسیب‌شناسی تحزب در ایران مستلزم دسترسی به داده‌های معتبر عظیمی است که فراتر از ظرفیت یک رساله‌ی کارشناسی ارشد است. از این رو صرفا کشمکش بین دو حزب دموکرات و اجتماعیون اعتدالیون در مجلس دوم شورای ملی مورد بررسی و مطالعه قرار می‌گیرد. درواقع، در این رساله اساسا بواسطه‌ی محدودیت زمانی قلمروی پژوهش محدود به دوره دوم قانون‌گذاری شده است. بدین ترتیب تنوع محدودی بین شرایط و نظام‌های موارد وجود دارد که تعمیم نتایج را محدود ساخته است.

1-2-طرح مسئله

«مجلس دوم شورای ملی در آبان 1288 در میان تحسین وسیع عامه گشایش یافت» (آبراهامیان، 1378: 92). ‌در این دوره، فعالان سیاسی و روشنفکران بعد از تجربه تلخ استبداد محمد علی شاه و مشاهده سیستم‌های حزبی اروپا به این نتیجه رسیدند که برای محافظت از آزادی، انقلاب، مجلس و مشروطیت باید تشکیلات منظم حزبی داشته باشند (نوذری،1380). این نتیجه‌گیری در عمل کاملا محقق نشد و از همان آغاز احزاب عمده مجلس دوم، ‌دموکرات و اجتماعیون-‌اعتدالیون دچار کشمکش شدند و از روش‌هایی غیردموکراتیک برای حل اختلاف خود استفاده کردند. چنان‌که اعتدالیون متوسل به اخذ تکفیرنامه از مرجع تشیع نجف برای اخراج رییس فرقه دموکرات از مجلس شدند. از سویی دیگر، میرزاحسن‌خان امین‌الملک که از عاملان موثر اعتدالی بود، به دست مجاهدین حیدرخانی در خانه‌اش کشته شد (اتحادیه(الف)،1361).

نخستین تجربه‌ی تحزب به‌عنوان عنصری مدرن در جامعه سنتی زمان قاجار رخ می‌دهد که از کشمکش بین دو حزب به ستیزهای گسترده اجتماعی منتهی می‌شود. پیچیدگی شرایط حاصل از تعامل عناصر مدرن و سنتی و همچنین شرایط خاص فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و جغرافیایی ایران آن زمان به گونه‌ی قابل توجهی در راه‌های حل اختلافی که از سوی هریک اتخاذ شده؛ به‌خوبی نمود یافته است.

در رساله‌ی حاضر اصطلاح فرایند حل اختلاف به شیوه‌ی ارزیابی طرفین از اختلاف و چگونگی واکنش به آن اطلاق شده است. از این رو، درمطالعه‌ی کشمکش‌های گوناگون بین دو حزب دموکرات و اجتماعیون‌اعتدالیون، در ابتدا این سؤال پیش می‌آید که در اولین تجربه تحزب در ایران، احزاب و اعضای آنها در برخورد با موارد کشمکش‌ چه نوع ارزیابی و تصوری داشته‌اند؟ و هر یک از چه شیوه‌ها و فرایندهایی برای حل اختلاف میان خود استفاده می‌کردند؟ سپس، بر بنیان رویکردی کل‌نگر این مساله، پرسش‌برانگیز می‌شود که از ابعاد و سطوح گوناگون، چه علل کافی و لازمی منجر به اتخاذ فرایندها و شیوه‌های خاص حل اختلاف از سوی این حزب شده است؟

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

در جوامع و نظام‌های سیاسی کنونی تقریبا هم‌اندیشی کاملی نسبت‌به ضرورت تحزب وجود دارد و از احزاب به‌عنوان چرخ‌دنده ماشین دموکراسی، نماد سیاست مدرن، حلقه مفقوده و واسطه‌ی بین مردم و کارگزاران و تصمیم‌گیران سیاسی یاد می‌شود. حزب در‌حقیقت گردهمایی پایدار گروهی از مردم است که از عقاید مشترک و تشکیلات منظم برخوردارند و با پشتیبانی مردم برای کسب قدرت سیاسی از راه‌های قانونی مبارزه می‌کنند (اخوان کاظمی، 1386: 8). با وجود این اهمیت اساسی، احزاب در پیشبرد دموکراسی، فضای سیاسی- اجتماعی ایران عمدتا با ناکارآمدی و ستیز و صف‌آرایی کینه‌توزانه‌ی احزاب روبرو بوده اند. پدیده‌ای که از روزگار ابتدایی شکل‌گیری احزاب در مجلس دوم شورای ملی به شکلی برجسته خود را نمایان ساخته است. این ستیز و کشمکش، عمده اندیشمندان را به مذمت و نقدهای کلی رهنمون کرده است. این امر، ریشه در سه نکته دارد:

الف) عدم‌دسترسی پژوهشگران به عمده‌ی داده‌های لازم و جاری درمورد احزاب که هنوز جزو داده‌های محرمانه و طبقه بندی‌شده محسوب می‌شوند،

ب) عدم‌توجه پژوهشگران به حوزه‌های تخصصی خاص همچون رشته حل اختلاف جهت تحلیل و آسیب‌شناسی شرایط و پدیده‌های اجتماعی و سیاسی،

موضوع:

 

مسئولیت های سیاسی پیامبر در حوزه سیاست خارجی و روابط بین الملل در قرآن

 

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(پایان نامه مقطع ارشد)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

پیشگفتار

پیامبر، علاوه بر مسؤولیت‌های فردی و مسؤولیت‌های حوزه‌ی رسالت، مأمور به انجام دادن مسؤولیت‌هایی در حوزه‌ی حكومتی نیز بود. تشكیل حكومت نبوی در مدینه و

 

 پایه‌ریزی استراتژی گسترده در سیاست خارجی و داخلی، یكی از ابعاد شؤونات مسؤولیت‌های حكومتی ایشان بوده است. پیامبر نه تنها انباء تشریعی، بلكه به عنوان یك

یک مطلب دیگر :

 

هفت سنگ؛ نوستالژی با طعم جی تی ای

 حاكم سیاسی در زمان حكومت خود با برنامه‌های كوتاه مدت و دراز مدت، روابط مختلفی را در حوزه‌ی سیاست خارجی با دولت‌ها برقرار نمود.

شاید از مهم‌ترین این روابط بتوان از روابطی نام برد كه پیامبر در سطح كلان و در قالب ارسال پیك‌هایی به تمدن‌های بزرگ آن روزگار (مانند ایران و روم) را به سوی آیین یكتاپرستی و شریعت اسلامی فرامی‌خواند. برخی از این روابط به صورت ارسال مبلغینی بود كه در برخی از سرزمین‌ها در حوزه‌ی محدودتری به تبلیغ و گسترش حقایق اسلامی می‌پرداختند. از چشم‌انداز دیگر، می‌توان این روابط را به دو دسته‌ی دیگر تقسیم كرد و این گونه ادعا نمود كه برخی از این روابط، صلح‌آمیز و برخی دیگر، بنا به دلایلی، قهرآمیز بود. برخی از این روابط، روشن و برخی پیچیده بود. برخی از این روابط با جزئیات آنها در تاریخ ثبت شده است؛ ولی زوایای برخی از این حوادث در زیر گرد و غبار ابهام تاریخ، پنهان مانده است.

روابط خارجی پیامبر، به روابط ایشان با دولت‌ها محدود نمی‌شده است؛ بلكه پیامبر به عنوان یك حاكم، با ملت‌ها نیز به گونه‌های مختلف رابطه داشته است. جنگ‌ها و صلح‌ها، تبلیغات و مصالحه‌ها، و قراردادهای تجاری دولتی یا آزاد گذاشتن مرزها برای تجارت خصوصی بین‌المللی و مراودات مختلف در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، با جستجو در سیره‌ی سیاسی پیامبر در حوزه‌ی سیاست خارجی قابل كشف و تبیین است.

هر یك از این روابط دارای استراتژی‌های تعریف‌ شده‌ای است كه می‌توان برای جهان اسلام در حوزه‌ی سیاست خارجی، الهام‌بخش باشد؛ ولی از آنجا كه این پایان‌نامه، متكفل ارائه‌ی یك بحث قرآنی است، از این رو، در این پایان‌نامه، پس از دستیابی به موارد فوق‌الذكر در سیره‌ی سیاسی پیامبر و بازگو نمودن جنبه‌ی مسئوولیت‌های آن بزرگوار در حوزه‌ی سیاست خارجی، سعی می‌شود مبانی قرآنی مربوطه اصطیاد و تبیین گردد.

هنگامی كه به آیه‌هایی كه در باره‌ی وظایف پیامبر آمده می‌نگریم، به اختلاف‌هایی ظاهری برمی‌خوریم. از یك سو در آیه‌هایی پیامبر را فقط بشیر و نذیر معرفی می‌كند. مانند: «إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ بِالْحَقّ‏ِ بَشِیرًا وَ نَذِیرًا» (بقره/119) و یا: «… وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلاَّ مُبَشِّراً وَ نَذیرا» (اسراء/105).

فصل دوم:معرفی زندگی، احوال، اقوال ابن عربی

2-1 مختصری از زندگی نامه ابن عربی………………………………………………… 8

2-2 ویژگی های شخصیتی ابن عربی……………………………………………………. 9

2-3 طریقت و شخصیت ابن عربی………………………………………………………. 9

2-4 روش تفكر و سبك بیان……………………………………………………………… 10

2-5 جایگاه ، ابن عربی در تاریخ تصوف………………………………………………. 11

2-6 خانواده ابن عربی…………………………………………………………………… 11

2-7 كنی و القاب ابن عربی……………………………………………………………… 12

2-8 چشم اندازی بر آثار و عقاید ابن عربی……………………………………………… 12

2-9 شرحهای مكتوب بر آثار ابن عربی………………………………………………… 14

2-10 طریقت ابن عربی، طریقت اكبریه……………………………………………….. 16

2-11 وفات ابن عربی…………………………………………………………………… 17

فصل سوم:پیشینه و تعریف معرفت شناسی

3-1 پیشینه معرفت شناسی………………………………………………………………. 20

3-2 تعریف واژه  معرفت در لغت واصطلاح…………………………………………… 20

3-3 تحلیل معرفت……………………………………………………………………….. 23

3-4 واژه ی معرفت در نگاه كلی………………………………………………………… 23

3-5 معرفت از منظر اندیشمندان مسلمان……………………………………………….. 25

3-6 رای حكمای اسلامی بر معرفت…………………………………………………….. 26

3-7 رویكرد متفكران مسلمان در معرفت شناسی……………………………………….. 26

3-8 معرفت دینی………………………………………………………………………… 27

3-9 آغاز معرفت………………………………………………………………………… 28

3-10 جایگاه معرفت در نهاد آدمی………………………………………………………. 28

3-11 محور معرفت شناسی……………………………………………………………… 29

3-12 عقل محور معرفت شناسی………………………………………………………… 29

3-13 پیوند بین معرفت و تعریف از نظر ارسطو………………………………………. 30

3-14 گرایش حسی و تجربی بر فلاسفه بر معرفت…………………………………….. 31

3-15معرفت شناسی و علم شناسی فلسفی……………………………………………….. 32

3-16 تمایز معرفت شناسی و علم شناسی فلسفی………………………………………… 33

3-17 ابزار معرفتهای بشری……………………………………………………………. 33

3-18 اقسام علم حضوری انسان…………………………………………………………. 35

3-19 ویژگی های علم حضوری………………………………………………………… 36

3-20 معرفت حضوری و حصولی از نظر حكمای مسلمان……………………………. .36

3-21 قلمرو علم حضوری در انسان…………………………………………………….. 37

3-22 بنیانگزاران و متفكران بزرگ معرفت شناسی……………………………………. 40

3-23 معرفت های یقینی دینی…………………………………………………………… 40

3-24 انواع معرفت های یقینی………………………………………………………….. 40

3-25 از نظر عارفان معرفت بر دونوع است…………………………………………… 43

3-26 نظر عقلیون در باب معرفت………………………………………………………. 44

3-27 حقیقت عقل از نظر فلاسفه و متكلمان……………………………………………. 46

3-28 عقل نظری و عقل عملی………………………………………………………….. 47

3-29 نظر ابن سینا بر معرفت شناسی………………………………………………….. 47

3-30نظر نصیر الدین طوسی بر معرفت شناسی……………………………………….. 49

3-31 نظر فخر الدین رازی……………………………………………………………… 49

3-32تعریف، ابزار و حوزه ی معرفت دینی……………………………………………. 50

3-33 انواع معرفت از نظر اسپینوزا……………………………………………………. 53

3-34 امكان معرفت……………………………………………………………………… 56

3-35 معرفت شناسی و علم منطق ……………………………………………………… 57

3-36 تمایز معرفت شناسی و منطق…………………………………………………….. 58

3-37 معرفت شناسی و علم روان شناسی……………………………………………….. 59

3-38 معرفت شناسی  وروان شناسی ادراك…………………………………………….. 60

3-39 معرفت شناسی و علم فلسفه دین…………………………………………………… 61

3-40 معرفت شناسی، فلسفه ی اخلاق و فلسفه ی دین………………………………….. 63

3-41 توجه به معرفت شناسی در یونان باستان…………………………………………. 64

3-42 توجه به معرفت شناسی در قرون وسطی…………………………………………. 66

3-43 توجه به معرفت شناسی در فلسفه جدید……………………………………………. 67

3-44 معرفت شناسی مطلقی و معرفت شناسی مقید…………………………………….. 68

3-45 رویكردهای گوناگون در معرفت شناسی مطلق…………………………………… 70

3-46 معرفت شناسی مدرن……………………………………………………………… 73

3-47 تفاوت معرفت شناسی قدما با معرفت شناسی معاصر……………………………. 76

3-48 دیدگاههای فلاسفه اروپایی در باب شناخت و معرفت…………………………….. 77

3-49 معرفت شناسی و دانش های همگن………………………………………………. 78

3-50 تمایز معرفت شناسی و علم النفس………………………………………………… 79

3-51 تمایز معرفت شناسی با فلسفه ی علوم……………………………………………. 80

3-52 پیشینه معرفت شناسی با نگاه اجمالی…………………………………………….. 81

3-53 نقش حس و عقل در معارف بشری………………………………………………. 83

3-54 تعارض معرفت های دینی با دیگر معرفت های بشری………………………….. 31

3-55 تعریف معرفت دینی………………………………………………………………. 84

 

 

فصل چهارم: جایگاه معرفت از نظر عرفان و ابن عربی

4-1 لازمه شناخت و معرفت خداوند از دیدگاه ابن عربی……………………………….. 86

4-2 انسان كامل از نظر ابن عربی……………………………………………………… 87

4-3 عوالم انسان كامل از نظر ابن عربی……………………………………………….. 93

4-4 اوصاف انسان كامل………………………………………………………………… 96

4-5 مظهریت اسماء الهی بودن انسان كامل…………………………………………….. 97

4-6 انسان كامل آیینه ی حق است در معرفت خداوند از دیدگاه ابن عربی……………… 99

4-7 در صفات انسان به صفات كامله از دیدگاه ابن عربی در معرفت حق……………. 100

4-8 جایگاه كشف در معرفت شناسی ابن عربی………………………………………… 100

4-9 امكان……………………………………………………………………………….. 102

4-10 امتناع بالذات……………………………………………………………………… 102

4-11 رحمت وجوب و رحمت امتنان………………………………………………….. 103

4-12 مراتب تجلی حق و فراگیری رحمت الهی……………………………………….. 105

4-13 چرا قلب گسترده تر از رحمت الهی است……………………………………….. 107

4-14 ابزار شناخت عرفانی…………………………………………………………….. 110

4-15 معنای قلب……………………………………………………………………….. 111

4-16 نظر ابن عربی در باب قلب……………………………………………………… 111

4-17 فرق ادراك قلبی با ادراكات عقلی………………………………………………… 112

4-18 وجوه قلب از نظر عرفا………………………………………………………….. 113

4-19 وجوه قلب از نظر ابن عربی…………………………………………………….. 113

4-20 قلب از دیدگاه قرآن……………………………………………………………….. 114

4-21 معنای علم و ادراك و انواع و ابزار آن………………………………………….. 117

4-22 معنای ادراك، و انواع آن………………………………………………………… 118

4-23 مفهوم كلی تصور از منظر ابن سینا…………………………………………….. 119

4-24 معنای عقل و انواع عقل و تعقل…………………………………………………. 120

4-25 یقین………………………………………………………………………………. 120

4-26 ابزار ادراك………………………………………………………………………. 121

یک مطلب دیگر :

4-27 انواع علوم از منظر ابن عربی…………………………………………………… 122

4-28 معرفت و امور خرق عادت از دیدگاه ابن عربی………………………………… 124

4-29 تقابل عقل و عشق ……………………………………………………………….. 125

4-30 جامعیت و بطون انسان از نظر ابن عربی………………………………………. 129

4-31 رابطه معرفت و حیرت از نظر ابن عربی………………………………………. 132

4-32 جهان بینی ابن عربی…………………………………………………………….. 132

4-33 عقل از نگاه ابن عربی…………………………………………………………… 133

4-34 نظر ابن عربی درباره اشتباه و خطای عقل……………………………………… 133

4-35 معرفت تقلیدی از دیدگاه ابن عربی………………………………………………. 135

4-36 تطابق معرفت میان عالم كبیر و عالم صغیر از دیدگاه ابن عربی……………….. 137

4-37 عوالم چهارگانه در معرفت شناسی ابن عربی…………………………………… 137

4-38 بیان علم و باطن و نقش، در دل معرفت شناسی ابن عربی……………………… 140

4-39 شوایب چهارگانه انسان در معرفت شناسی………………………………………. 141

4-40 خدا در معرفت شناسی ابن عربی………………………………………………… 142

4-41 تشبیه و تنزیه…………………………………………………………………….. 143

4-42 معنای تعالی خدا از نظر ابن عربی……………………………………………… 144

4-43 ابعاد تعالی از نظر ابن عربی……………………………………………………. 144

4-44 مشكلاتی كه از قول به تعالی محض بر می خیزد………………………………. 146

4-45 دیدگاه ابن عربی در باب تنزیه و تشبیه………………………………………….. 147

4-46 تعالی وجودی، حلول و اتحاد…………………………………………………….. 147

4-47 رابطه حق و خلق در معرفت شناسی ابن عربی…………………………………. 148

4-48 دیدگاه ابن عربی در باب خدا…………………………………………………….. 149

4-49 راه كشف و شناخت خداوند و تجلی وجود……………………………………….. 150

4-50 تعالی معرفتی…………………………………………………………………….. 151

4-51 راه ترفع خداوند………………………………………………………………….. 156

4-52 علمی كه به عارفان اختصاص دارد معرفت نامیده میشود………………………. 158

4-53 عالم خیال…………………………………………………………………………. 160

4-54 وجه تسمیه ی خیال………………………………………………………………. 161

4-55 نیاز خیال متصل به حواس پنجگانه……………………………………………… 163

4-56 نقش خیال متصل در علم…………………………………………………………. 164

4-57 قلب جایگاه خیال…………………………………………………………………. 164

4-58 تأثیر خیال متصل در رویا……………………………………………………….. 165

4-59 نقش خیال متصل در عبادت……………………………………………………… 166

4-60 نقش خیال در عرفان……………………………………………………………… 167

4-61 انسان كامل محل سیر معرفت……………………………………………………. 168

4-62 عالم خیال در معرفت شناسی ابن عربی…………………………………………. 170

4-63 محل معرفت قلب است…………………………………………………………… 171

4-64 معانی مختلف قلب……………………………………………………………….. 172

4-65 نفس ناطقه………………………………………………………………………… 172

4-66 عالم شهادت………………………………………………………………………. 174

4-67 عصمت قلب……………………………………………………………………… 175

4-68 وجه قلب از دیدگاه ابن عربی…………………………………………………….. 176

4-69 تجلی قلب از نظر ابن عربی…………………………………………………….. 177

4-70 ظهورات انسان در عوالم…………………………………………………………. 178

4-71 جلوه ی بی نشان به نشان و تعیین……………………………………………….. 179

4-72 مفاتیح اول غیب………………………………………………………………….. 180

4-73 كمال اسمایی یا شهود كثرت……………………………………………………… 181

4-74 انسان كامل روح پیر كه عالم است………………………………………………. 183

4-75 مراتب نشاه عنصری انسان………………………………………………………. 184

فصل پنجم: معرفت از دیدگاه ابن عربی

1-1-3-1-1. معرفت از راه آشنایی.. 10

1-1-3-1-2.  شناخت مهارتی.. 10

1-1-3-1-3.  معرفت گزاره ای.. 11

1-1-3-2. تحلیل فلسفی معرفت گزاره ای.. 12

1-1-3-2-1. باور 14

1- 1-3-2-2. صدق. 14

1-1-3-2-2-1. مطابقت.. 15

1-1-3-2-2-2. صدق و انسجام. 16

1-1-3-2-2-3. صدق و ارزش پراگماتیسم. 16

1-1-3-2-3. توجیه. 17

1-1-3-2-3-1. مبناگروی.. 18

1-1-3-2-3-2. انسجام گروی.. 20

1-2. معرفت شناسی از دیدگاه صدرا 21

1-2-1. اهمیت معرفت شناسی.. 21

1-2-2.تعریف معرفت.. 22

1-2-3. عناصر معرفت.. 24

1-2-3-1. باور 24

1-2-3-2. صدق. 25

1-2-3-3. توجیه. 26

 

1-2-3-3-1.تعریف بداهت.. 27

1-2-3-3-2. اقسام بدیهیات.. 28

1-2-3-3-3. معیار توجیه گزاره های نظری و صعود معرفتی.. 31

1-2-4. انواع ادراكات.. 32

1-2-4-1. حس و ادراکات حسی.. 33

1-2-4-2. عقل و ادراکات عقلی.. 35

1-2-4-3. قلب و ادراکات شهودی.. 37

1-2-4-3-1.الهام. 40

1-2-4-3-2. وحی.. 42

فصل دوم :  معرفت شناسی دینی.. 46

2-1. معرفت شناسی دینی.. 47

2-1-1. تعریف دین.. 48

2-1-2. باور دینی.. 50

2-1-3. معرفت دینی.. 50

2-1-4. مسأله معناداری و تحقیق پذیری گزاره های دینی.. 51

2-1-5. رابطه عقل و ایمان. 53

2-1-5-1. عقل گرایی.. 54

2-1-5-2. ایمان گرایی.. 56

2-1-6. رویکردهای مطرح در توجیه باورهای دینی.. 57

2-1-6-1. الهیات طبیعی.. 57

یک مطلب دیگر :

2-1-6-2. ایمان گرایی.. 58

2-1-6-2-1. ایمانگرایی افراطی.. 58

2-1-6-2-2. ایمان گرایی معتدل. 60

2-1-6-3. توجیه بر پایه مصلحت اندیشی.. 61

2-1-6-3-1. بلز پاسکال. 61

2-1-6-3-2. اراده باور به خدا 62

2-1-6-4. معرفت شناسی اصلاح شده 63

2-1-6-5. تجربه دینی.. 67

2-2. معرفت شناسی دینی از دیدگاه صدرا 70

2-2-1. دین.. 70

2-2-1-1. تعریف لغوی واصطلاحی دین.. 70

2-2-1-2. دین از دیدگاه صدرا 71

2-2-2. ایمان. 74

2-2-2-1. معنای لغوی ایمان. 74

2-2-2-2. تعریف اصطلاحی ایمان. 74

2-2-2-3. ایمان از نظر ملا صدرا 76

2-2-2-4. مراتب ایمان. 78

2-2-2-5. متعلقات ایمان. 80

2-2-3. شناخت خدا 82

2-2-3-1. امكان شناخت خدا 82

2-2-3-2. راه های شناخت خدا 83

2-2-3-2-1. نقش عقل در توجیه باور به خدا 85

2-2-3-2-1-1. قرینه گرایی صدرا 87

2-2-3-2-1-2. براهین اثبات وجود خدا 89

2-2-3-2-1-2-1. برهان حرکت.. 90

2-2-3-2-1-2-2. برهان حدوث.. 93

2-2-3-2-1-2-3. برهان وجوب و امکان. 95

2-2-3-2-1-2-4. برهان معرفت نفس… 98

2-2-3-2- 1-2-5 . برهان صدیقین.. 101

2-2-3-2-1-3. اقرار عقل به ناتوانی در شناخت كنه ذات.. 103

2-2-3-2-2.  شناخت حق از طریق شهود. 106

2-2-3-2-2-1. ادراک بسیط حق تعالی به علم حضوری.. 106

2-2-3-2-2-1-1. انسان و شناخت خدا 109

2-2-3-2-2-1-2. قوس نزول و صعود. 111

2-2-3-2-2-2. برهان صدیقین بر مبنای شهود. 114

2-2-3-2-3. عجز علوم حضوری به کنه ذات تعالی.. 115

2-2-4. شرایط و موانع معرفت.. 116

2-2-4-1. شرایط معرفت.. 117

2-2-4-1-1. عوامل معرفتی.. 117

2-2-4-1-2. عوامل غیر معرفتی.. 118

2-2-4-2. موانع معرفت.. 119

1-8-2- معناشناسی تاریخی…………………………………………………………………………….13

1-8-3- معناشناسی توصیفی……………………………………………………………………………14

1s-8-4- حوزه های معنایی……………………………………………………………………………..14

فصل دوم: معناشناسی تاریخی واژه قرب و مشتقات آن

2-1- دخیل یا اصیل بودن واژه قرب و مشتقات آن…………………………………………….16

2-2- معنای وضعی و اولیه واژه قرب و مشتقات آن در دوره جاهلی…………………..17

2-2-1- مشتقات مجرد قرب…………………………………………………………………………….18

2-2-1-1- القُربُ……………………………………………………………………………………………18

2-2-1-2- القَرَب…………………………………………………………………………………………….21

2-2-1-3-  قِربه……………………………………………………………………………………………..22

2-2-1-4  القُرُب و القُرَب…………………………………………………………………………………23

2-2-1-5- قارِب…………………………………………………………………………………………….24

2-2-1-6- القِراب……………………………………………………………………………………………25

2-2-1-7- قُربان……………………………………………………………………………………………27

2-2-1-8- قَربان…………………………………………………………………………………………….28

2-2-1-9- قِربان……………………………………………………………………………………………29

2-2-1-10- المَقرَب………………………………………………………………………………………..29

2-2-1-11- القورَب………………………………………………………………………………………..30

2-2-1-12- المَقرَبه………………………………………………………………………………………..31

2-2-1-13- القریب…………………………………………………………………………………………31

2-2-1-14- قُربی…………………………………………………………………………………………..32

2-2-1-15- قَرِبَ یَقرَبُ قَرَبا……………………………………………………………………………..34

2-2-2- مشتقات مزید قرب………………………………………………………………………………34

2-2-2-1- قارَبَ…………………………………………………………………………………………….34

2-2-2-2- تَقارَبَ……………………………………………………………………………………………34

2-2-2-3- تَقَرّب…………………………………………………………………………………………….35

2-2-2-4- قَرَّب……………………………………………………………………………………………..35

2-2-2-5- المُقارِب…………………………………………………………………………………………35

2-2-2-6- المقاربه…………………………………………………………………………………………36

2-2-2-7- تقریب……………………………………………………………………………………………36

2-2-2-8- متقارب و تقارب……………………………………………………………………………..37

2-2-2-9- قرَّب یقرّب تقریبا…………………………………………………………………………….37

2-2-2-10- قارب…………………………………………………………………………………………..37

2-3- تطور معنایی قرب و مشتقات آن……………………………………………………………….38

2-3-1- معنای قرب و مشتقاتش در دوره قرآنی……………………………………………….41

 

2-3-2- معنای قرب و مشتقاتش در دوره پس از قرآنی……………………………………..43

2-4- تحلیل تطور معنایی قرب و مشتقات آن……………………………………………………….44

فصل سوم: معناشناسی تاریخی قربان و قربانی

3-1- قربانی و قربانگاه در عهدین…………………………………………………………………….47

3-1-1- قربانگاه در عهدین……………………………………………………………………………..48

3-1-2- قربانی سوختنی…………………………………………………………………………………..48

3-1-3- قربانی و هدیه آردی……………………………………………………………………………49

3-1-4- قربانی سلامتی……………………………………………………………………………………49

3-1-5- قربانی گناه…………………………………………………………………………………………50

3-1-6- قربانی جبران……………………………………………………………………………………..51

3-2- قربانی در جاهلیت…………………………………………………………………………………..52

3-3- قربانی در قرآن………………………………………………………………………………………61

حاصل بحث…………………………………………………………………………………………………….67

فصل چهارم: معناشناسی تارخی مفهوم قرب الهی

4-1- قرب الهی در عهدین………………………………………………………………………………..68

4-2- قرب الهی در جاهلیت……………………………………………………………………………….70

4-3- قرب الهی در قرآن………………………………………………………………………………….73

4-4- قرب الهی در علم عرفان……………………………………………………………………………81

حاصل بحث…………………………………………………………………………………………………….84

فصل پنجم: معناشناسی توصیفی واژه قرب

5-1- معناشناسی مشتقات اسمی………………………………………………………………………86

5-1-1- معناشناسی قُربی………………………………………………………………………………..86

حوزه معنایی قربی………………………………………………………………………………………….87

5-1-2- معناشناسی قُربان……………………………………………………………………………….91

حوزه معنایی قُربان…………………………………………………………………………………………92

5-1-3- معناشناسی قُرُبات و قُربه……………………………………………………………………..95

5-1-4- معناشناسی ذا مقربه، ذی القربی، ذوی القربی، اولی القربی و اقربین………….96

حوزه معنایی………………………………………………………………………………………………….97

یک مطلب دیگر :

5-1-5- معناشناسی قریب………………………………………………………………………………..98

الف- معنای حقیقی…………………………………………………………………………………………..99

ب- معنای مجازی……………………………………………………………………………………………99

حوزه معنایی قریب……………………………………………………………………………………….101

5-1-6- معناشناسی أقرَبُ……………………………………………………………………………..104

الف- معنای مجازی………………………………………………………………………………………104

ب- معنای حقیقی……………………………………………………………………………………………105

حوزه معنایی أقرب……………………………………………………………………………………….106

5-1-7- معناشناسی أقربون و أقربین……………………………………………………………..107

5-2- معناشناسی مشتقات فعلی………………………………………………………………………108

5-2-1- معناشناسی تَقرَبُ……………………………………………………………………………..108

الف- معنای مجازی……………………………………………………………………………………….108

ب- معنای حقیقی…………………………………………………………………………………………..109

حوزه معنایی تقرب…………………………………………………………………………………………112

1- حوزه معناشناختی لا تقربا…………………………………………………………………………112

2- حوزه معناشناختی لا تقربوا (دخول نكنید)……………………………………………………113

3- حوزه معناشناختی لا تقربوا ( مرتكب نشوید)………………………………………………..114

4- حوزه معناشناختی لا یقربوا (داخل نشوید)…………………………………………………..115

5- حوزه معناشناختی یقرب، تقرب(نزدیك كردن)………………………………………………116

5-3- معناشناسی مشتقات مزیدی…………………………………………………………………..118

5-3-1- معناشناسی اقترب…………………………………………………………………………….118

الف- معنای مجازی……………………………………………………………………………………….118

ب- معنای حقیقی……………………………………………………………………………………………119

5-3-2- معناشناسی قرّب……………………………………………………………………………….122

الف- معنای مجازی……………………………………………………………………………………….122

ب- معنای حقیقی…………………………………………………………………………………………..123

5-3-3- معناشناسی مقربین، مقربون……………………………………………………………….123

الف- معنای مجازی……………………………………………………………………………………….123

ب- معنای حقیقی…………………………………………………………………………………………..127

حوزه معنایی مقربین، مقربون………………………………………………………………………….127

1- سابقون و سابقین……………………………………………………………………………………..127

2- مبعدون……………………………………………………………………………………………………128

3- ابرار……………………………………………………………………………………………………….128

4- روح و ریحان……………………………………………………………………………………………129

5- جنت نعیم…………………………………………………………………………………………………129

حاصل بحث……………………………………………………………………………………………………131

فصل ششم: بررسی دیدگاه شیعه در خصوص آیه مودت

6-1- شواهد قرآنی دلالت آیه مودت بر اهل بیت………………………………………………134

1- المودة……………………………………………………………………………………………………..134

2- القربی……………………………………………………………………………………………………..135

3- حرف فی………………………………………………………………………………………………….136

4- الف و لام در القربی…………………………………………………………………………………..137

5- استثناء در آیه…………………………………………………………………………………………..138

6-2- مصداق القربی از دیدگاه علمای شیعه……………………………………………………..140

6-3- شواهد روایی دلالت آیه مودت بر اهل بیت………………………………………………..150

6-3-1- روایت اسمائیل بن عبد الخالق……………………………………………………………..150

6-3-2- روایت ابی مسروق…………………………………………………………………………….152

6-3-3- روایت عبد الله بن عجلان…………………………………………………………………….154

6-4- پاسخهای علمای شیعه……………………………………………………………..165

6-4-1- قربی به معنای اقربای رسول(ص) از قریش………………………………………….165