هم‌اینك روغن خوراكی مورد نیاز از انواع دانه‌های روغنی مانند آفتابگردان، ذرت، سویا، پنبه، بادام زمینی، كنجد، گلرنگ، كتان و كلزا تأمین و استحصال می‌شود.

طبق مطالعات انجام شده، حجم و میزان تولید دركشور (حداقل تا سال 1380) از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. البته در سطح جهان علاوه بر موارد فوق محصولاتی چون هوهوبا و نخل روغنی  نیز در تأمین روغن نقش مهمی دارند (فقیه ، 1379).

در سالهای اخیر به منظور تأمین نیازهای جامعه با در نظر گرفتن سیاست كاهش وابستگی به كشورهای خارجی به افزایش تولید و سطح زیر كشت این قبیل محصولات بیشتر توجه شده است. در ایران مصرف روغن‌های نباتی بعنوان یك ماده غذایی همراه محصولات دیگر نظیر برنج و آرد گندم از سال 1325 خورشیدی وارد الگوی مصرف شده ولی در بدو با عدم استقبال مردم رو‌به‌رو شدند زیرا مردم این روغن ها را فاقد انرژی غذایی می‌دانستند ولی با آگاهی از تركیبات و خواص مواد موجود در آنها به تدریج به مصرف روغن‌های نباتی روی آوردند و در بسیاری موارد آن را بر روغن حیوانی ترجیح دادند (فقیه ، 1379).

در كشور ما با توجه به فاصله روز افزون تولید داخلی دانه‌های روغنی با مصرف روغن و كنجاله كه معلول رشد مصرف سرانه از 5/2 كیلوگرم به 18 كیلوگرم و افزایش جمعیت از 20 میلیون نفر به 70 میلیون نفر از سال 1340 تا‌كنون می‌باشد منجر به تخصیص 30 درصد از ارز كالاهای اساسی (معادل 5/1 میلیارد دلار) به واردات دانه‌های روغنی و كنجاله گردیده است (بی نام ، 1384).

به این ترتیب در صورتی كه روند موجود ادامه یابد تنها 10-8 درصد از نیاز به دانه‌های روغنی از تولید داخل تأمین می‌گردد. برای تأمین روغن خوراكی جمعیت كشور كه در 10 سال آینده حدود 80 میلیون نفر برآورد می‌گردد با فرض مصرف سرانه فعلی 18-17 كیلوگرم باید سالانه در حدود 4/1-3/1 میلیون تن واردات دانه‌های روغنی داشته باشیم كه در صورت افزایش مصرف سرانه به 23 كیلوگرم و حضور روغن نباتی سالم در سبد غذایی خانوار، لزوم تأمین 7/1-6/1 میلیون تن دانه های روغنی

 بدیهی به نظر می‌رسد كه این امر با فرض حداقل 200 هزار تن تولید داخلی در نظر گرفته شده است به این ترتیب با در نظر گرفتن قیمت هزار دلار به ازاء هرتن روغن خوراكی در طی 10 تا 20 سال آینده حداقل نیاز به مصرف 5/1 تا 2 میلیارد دلار جهت واردات روغن خام خواهیم داشت. این امر درحالی است كه آمار فوق صرفاً مربوط به روغن خام می‌باشد و شامل كنجاله مورد نیاز نمی‌باشد (بی نام ، 1389).

با توجه به موارد ذكر شده، وزارت جهاد كشاورزی طرح 10 ساله خودكفایی دانه‌های روغنی (1392–1382) با هدف نیل به 000,078,1 هكتار سطح زیر كشت دانه‌های روغنی و 000,300,2 تن محصول (مجموع 5 دانه روغنی مورد نظر) جهت دستیابی به 73 درصد خودكفایی در تأمین روغن خوراكی را در دستور كار قرار داد (حافظیان زاده ، 1378).

اهمیت صنعتی كشت و تولید كلزا دركشور مربوط به تولید روغن آن می‌باشد كه پس از غلات دومین منبع غذایی انرژی زا برای مردم جهان می‌باشد. توسعه كشت ارقام مختلف كلزای پاییزه در كشور چنانچه با هدف تولید روغن بیشتر صورت پذیرد بایستی بر مبنای عملكرد روغن ارقام باشد و در این رابطه میزان عملكرد دانه به تنهایی قادر به تعیین این شاخص نخواهد بود (نبوی محلی ، 1376).

روغن‌های گیاهی از مهمترین منابع تأمین انرژی برای انسان به شمار می‌روند بطوریكه امروزه صنایع روغن كشی در سطح دنیا از اهمیت خاصی برخوردار است. افزایش مصرف روغن تا حدودی با ارتقاء سطح زندگی مردم جوامع مختلف در ارتباط است. كاشت دانه‌های روغنی از دیرباز بخش مهمی از كشاورزی کشورهای مختلف از جمله كشورهای بزرگ آسیایی مثل چین و هندوستان را تشكیل می‌داده است. دانه‌های روغنی پس از غلات منبع غذایی مردم جهان را تشكیل می‌دهند این محصولات علاوه بر دارا بودن ذخایر غنی اسیدهای چرب، حاوی پروتئین نیز می‌باشند(نبوی محلی ، 1376).

استفاده از پروتئینهای گیاهی به جای گوشت و نیز معرفی دانه‌های روغنی جدید مانند سویا و كلزا به بازارهای جهانی سبب اهمیت روز افزون این محصولات شده است. همگام با رشد جمعیت و بهبود سطح زندگی به خصوص در كشورهای در حال توسعه، تقاضا برای روغن‌ها و نیز پروتئین‌های گیاهی كه از محصولات فرعی دانه‌های روغنی می‌باشد افزایش یافته است و از این رو یكی از مهمترین مسائل مورد بحث دركشاورزی و صنعت كشورها به شمار می‌رود(نبوی محلی ، 1376).

گیاه كلزا به عنوان یكی از مهمترین گیاهان روغنی در سطح جهان مطرح است كه افزایش سطح كشت و تولید آن در 20 سال اخیر قابل مقایسه با سایر گیاهان روغنی نمی‌باشد هر‌چند در اوایل قرن بیستم به واسطه وجود اسیداروسیك در روغن و گلوكوزینولات دركنجاله‌، مصرف آن محدود گردیده ولی به تدریج با ایجاد ارقام دوصفر و سه‌صفر كه مقدار اسیداروسیك، گلوكوزینولات و فیبر آنها بر پایه 2 درصد و 30 میكرومول در هر گرم كنجاله تنظیم شده بود فصل تازه‌ای در تولید این گیاه گشوده شد

یک مطلب دیگر :

 

پایان نامه با کلید واژگان نفقه، شخص ثالث، ضمن عقد

 (پیروزبخت ، 1375. کاظمی ، 1377. نبوی محلی ، 1376).

با گذشت زمان بر اهمیت و ارزش مصرف روغن كلزا افزوده شده است. بطوریكه امروزه متخصصان بهداشت مواد غذایی در كانادا مصرف روغن كلزا را به دلیل فراوانی اسیدهای چرب اشباع نشده برای بیماران قلبی توصیه می‌كنند(میر بلوک ، 1379).

كیفیت دانه كلزا تا حدود زیادی به میزان روغن آن بستگی دارد. دركل كلزا دارای حدود 40 درصد روغن نباتی بوده و كیفیت روغن در ارقام جدید بسیار مطلوب و به دلیل داشتن بیش از 60 درصد اسیداولئیك بهترین كیفیت روغن را داراست. درصد روغن گونه‌های مختلف تا حدی ممكن است تحت تأثیر شرایط محیطی قرار گیرد. عوامل محیطی حداقل به همان میزان عوامل ژنتیكی می‌تواند بر میزان روغن ارقام متعلق به یک گونه مؤثر باشد. از اینرو انتظار می‌رود كه تغذیه كلزا به عنوان یك عامل محیطی ویژه در تعیین میزان روغن اهمیت داشته باشد (میر بلوک ، 1379. نبوی محلی ، 1376).

تركیب اسیدهای چرب نقش مهمی در كیفیت روغن كلزا دارد و عوامل محیطی برعكس عوامل وراثتی، تأثیر كمی بر تركیب اسیدهای چرب دارند. روغن كلزا با نسبتهای بالای اسیداروسیك موجب لاغری حیوانات آزمایشگاهی و خوكها شده است. چنین جیره غذایی می‌تواند سبب مصرف غیر عادی چربی در عضلات قلب و ماهیچه‌های بدن همراه با تغییرات نامطلوبی در بافت میوكارد شود. در صورتی كه استفاده از روغن كلزا با حداقل اسیداروسیك این عوارض را درپی نخواهد داشت. روغن كلزا دارای اسیداروسیك اندك اساساً حاوی مقادیر زیاد اسیداولئیك می‌باشد ولی میزان اسیدلینولئیك آن نسبت به بسیاری از روغن‌های گیاهی بیشتر می‌باشد (احمدی و همکاران ، 1377).

روغن كلزا در مقایسه با روغن‌های حاصل از دانه‌های روغنی دیگر نظیر آفتابگردان، ذرت و سویا به دلیل دارا بودن اسیدهای چرب اشباع نشده و فاقد كلسترول از كیفیت تغذیه‌ای بالایی برخوردار است(آینه بند ، 1371).

در میان دانه‌های روغنی گیاه كلزا جایگاه ویژه‌ای دارد بطوریكه با داشتن متجاوز از 42 درصد روغن دانه میزان روغن آن از آفتابگردان، سویا، پنبه و گلرنگ بیشتر بوده و كیفیت روغن آن در ارقام جدید به دلیل دارا بودن بیش از 60 درصد اولئین  بهتر از سایر دانه‌های روغنی می‌باشد. كنجاله آن در ارقام جدید كیفیتی نزدیك به كنجاله سویا داشته و دارای 40 درصد پروتئین است. به این ترتیب زارع با كاشت هر هكتار كلزا درحدود 3 تن دانه از هر هكتار معادل تولید 1200 كیلوگرم روغن نباتی و 1650 كیلوگرم كنجاله برداشت می‌نماید كه این امر در صورت كاشت سایر دانه‌های روغنی حاصل نمی‌گردد (سید احمدی و همکاران ، 1384).

علاوه بر موارد ذكر شده، كلزا قادر است در بسیاری از عرض‌های جغرافیایی بالا تا عرض‌های جغرافیایی پایین تر كشت شود بطوریكه وجود ارقام بهاره و پاییزه انعطاف مناسبی را برای آن در رابطه با اقلیم‌ها و مناطق مختلف آب و هوایی ایجاد نموده است(فقیه ، 1379).

در مجموع میتوان مزایای كشت كلزا را نسبت به سایر دانه‌های روغنی در موارد ذیل جستجو نمود:

– تولید روغن بیشتر با مصرف آب كمتر.

– قابلیت كشت پاییزه و عدم رقابت با محصولات زراعی كشت‌های بهاره و تابستانه.

 1-2- فرضیه ها

1- کاربرد محلولپاشی توام کلاتهای روی و آهن تاثیر منفی بر صفات كمی وكیفی گندم دیم نخواهد داشت.

2- کاربرد توام محلول پاشی کلاتهای آهن روی در دو مرحله رویشی گندم می تواند بر عملکرد و اجزاء آن با تشریک مساعی اثر رشد یابنده (synergism ) داشته باشد.

  1 -3-  مبداء گندم

گندم گیاهی است که در همه سرزمین های معتدل می روید.این گیاه از دوران کهن پیش از تاریخ شناخته شده ولی خاستگاه آن تا کنون به طور کامل روشن نشده است. واویلف،خاستگاه گندم را منحصر به یک محل نمی داند،بلکه معتقد است که گندم چند مبداء دارد. از کاوشهای باستانی نیز برمی آید که گندم از شش هزار سال پیش شناخته شده و انسان آنرا برای خوراک خود گرد آوری و کم و بیش با کشت و برداشت آن آشنایی پیدا کرده است.  گندم گیاهی است یکساله،از گروه تک لپه ها[1] و از

 جنس تریتیکوم[2]،گونه های بسیار خودرو و پرورش یافته دارد.گونه های خودروی آن بیشتر علف هرز بوده و ارزش خوراکی چندانی ندارد(اهدائی،1365).

 1- 4- گیاه شناسی گندم

گندم از تیره غلات گرامینه[3] و جنس تریتیکوم و دارای گونه های زیادی است که مهمترین گونه زراعی آن (Triticum  aestivum)   یا (Triticum  vulgare)است و به گندم نانوایی نیز موسوم است. این گندم شامل رقم های بی شمار زراعی است که در شرایط اقلیمی متفاوت در ایران و سراسر جهان کشت می شود(نور محمدی و همکاران،1367).

1-5- رده بندی ژنتیکی گندم

1 -5-1-گندم دیپلوئید[4] تعداد کروموزوم آنها 14=n2  می باشد و تنها گونه زراعی این گروه Triticum monococum  می باشد و دارای محور سنبله محکمتری نسبت به اجداد وحشی خود می باشد. در خاکهای نامرغوب به خوبی رشد میکند . بلندی آن70 سانتیمتر است و بیشتر به مصرف خوراک دام میرسد. (کاظمی اربط،1374).

1-5-2- گندم تتراپلوئید[5]، که تعداد کروموزوم های  آن 28=n2 است که شامل گندم دوروم[6] است. این گندم دارای دانه های سرخ یا كهربایی زرد و سفید رنگ است . دانه ها اغلب شیشه ای بوده (نشاسته سخت) گلوتن دانه  خیلی زیاد و نشاسته آن كم است. در اصفهان، كردستان و آذربایجان كشت می شود. از دوران قدیم،

یک مطلب دیگر :

 

هیجان انگیزترین شغل دنیا چیست؟

 آنرادر خاکهای کویری اسپانیا، الجزایر، ایران، هند و روسیه می کاشته اند. از روسیه به آمریکا برده شد. تحمل آن در برابر باد و بارندگی کم،بسیار است.از آرد آن برای ماکارانی استفاده می شود(کاظمی اربط،1374).

1-5-3-گندم هگزاپلوئید[7]،دارای 42=n2 کروموزوم است و به گندم های Sativum موسومند. این گندم ها دارای انواع زراعی پوشینه دار و زراعی بدون پوشینه هستند. بخشی ازمهم ترین گندم های این گروه عبارتند ازaestivum  Triricum =  T.vulgare (گندم نانوائی)،   T.compactum  (گندم سفت). گندم گروه هگزا پلوئید دارای سه ژنوم  می باشد كه  ژنوم A  از  T.monococcum ، ژنوم  B از T.turgidum و ژنوم D  از یک علف چمنی دیپلوئید از جنس T.tauschii  ( Aegilops squarrosa)  منشاء گرفته اند(کوچکی،1376).

1-6- سطح زیر کشت و تولید گندم در ایران و استان فارس

سطح زیر کشت گندم در ایران حدود5/6 میلیون هکتار و تولید آن حدود 12-11 میلیون تن می باشد.از کل اراضی تحت کشت گندم در کشور،36 درصد گندم آبی و 64 درصد گندم دیم را تشکیل می دهد. حدود 000/100 هکتار از اراضی زراعی استان فارس به کشت گندم دیم اختصاص می یابد، و به سبب بروز خشکسالی های اخیر، از وسعت کشت گندم و نیز عملکرد آن در واحد سطح کاسته شده است. خاک دیم زارهای استان فارس اغلب آهکی [8] است. و به دلیل مقدار زیاد کربنات کلسیم (CaCo3) دارای واکنش قلیایی (pH>7) هستند. وجود pH بالا سبب می شود که افزودن کودهای شیمیایی محتوی آهن و روی به زمین برای گیاه موثر واقع نشود، یعنی عناصر آهن و روی موجود در کودها به شکل های غیر قابل استفاده ریشه گیاه درآیند. در حقیقت هم تحرک و هم قابلیت حل دو عنصر آهن و روی کاهش می یابد(ملکوتی،1383).

 

1-8- اکولوژی لوبیا 11

1-9- فیزیولوژی گیاه لوبیا 13

1-10- ترکیبات بذر لوبیا 14

1-11 -کاشت لوبیا 14

1-12- عملیات داشت   16

1-13- تناوب   18

1-14 – برداشت   18

1-15- ارقام لوبیا 19

فـصل دوم: مروری بر تحقیقات   

فـصل سوم: مـواد و روش‌ها

3-1- زمان و محل اجرای آزمایش    28

3-2- خصوصیات خاک محل اجرای آزمایش    28

3-3- درجه حرارت   29

3-4- رطوبت نسبی  30

3-5- مشخصات طرح آزمایشی  30

3-6- آبیاری  32

3-7-صفات اندازه گیری شده 32

3-8- محاسبات آماری و نرم افزارهای مورد استفاده در آزمایش    33

فـصل چهارم: نتایج، بحث و پیشنهادات   

4-1- عملکرد دانه (اقتصادی) 41

4-2- وزن صد دانه  45

4-3- تعداد نیام در بوته  47

4-4- تعداد دانه بوته  49

4-5- تعداد دانه در نیام  51

4-6- ارتفاع ساقه  52

 

4-7- نتیجه گیری  55

4-8- پیشنهادات   57

منابع و مأخذ  58

چکیده

 

به منظور بررسی اثرات آبیاری با پساب فاضلاب تصفیه شهری یاسوج بر روی عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم لوبیا (اختر و صیاد)در سال 1390، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 6 تیمار در 5 تکرار در منطقه بویراحمد اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح آبیاری (1) آبیاری با فاضلاب دایم، (2) آبیاری یک در میان با آب معمولی و فاضلاب، (3) آبیاری با آب معمولی و دو رقم لوبیا شامل رقم اختر و صیاد بود. آنالیز داده ها استفاده از نرم افزارSAS و مقایسه میانگین‌ها با آزمون دانکن انجام گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که اثر فاضلاب برعملکرد دانه لوبیا در سطح 1% معنی‌دار است و در بین روش‌های آبیاری تیمار فاضلاب دایم (f) با عملکرد 3900 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را داشت و در بین رقم‌ها نیز رقم اختر با عملکرد 3850 کیلوگرم در هکتار، بیشترین عملکرد را نشان داد. تیمار فاضلاب دایم و رقم اختر (fa) بیشترین عملکرد (4200 کیلوگرم در هکتار) را نشان داد. تیمار فاضلاب دایم (f) بیشترین وزن صد دانه (40 گرم) را نشان داد. رقم اختر (a) با وزن صد دانه 40 گرم بیشترین مقدار را نشان داد. تیمارهای فاضلاب دایم و رقم اختر (fa) و تیمار یک در میان آب معمولی و فاضلاب و رقم اختر (fwa) به ترتیب با وزن صد دانه 03/42 و22/40 گرم در کلاس اول (a) قرار گرفتند. و تیمارهای فاضلاب دایم (f) و رقم صیاد (s) به ترتیب با ارتفاع ساقه 1/137 و 1/139 سانتی‌متر در کلاس اول (a) قرار گرفتند.

واژگان کلیدی: لوبیا، فاضلاب، عملکرد، وزن صد دانه، ارتفاع ساقه

فصل اول مقدمه و کلیات

1-1- مقدمه

استفاده از فاضلاب به عنوان یک منبع غذایی گیاهی در تولیدات زراعی و یا به منظور حاصلخیزکردن خاک‌ها ازقدیم الایام در برخی نواحی آسیاه معمول بوده است. اما اطلاعات مدون در این زمینه و بخصوص در مورد کاربرد پساب در کشاورزی مربوطه به سال 1351 در بنزولای آلمان (جی هارد؛1959 و روچینگ، 1911) و سال 1650 در

یک مطلب دیگر :

 

وسایل ضروری سفر با کوله پشتی

 ایدرن بورف اسکاتلند است (استنبرینگ، 1975). با توسعه روش‌های تصفیه فاضلاب، توجه به استفاده از پساب حاصله از تصفیه خانه‌ها در کشاورزی افزایش پیدا کرد (چک، 1966). بخصوص این که برخی از متخصصان براین باورند که بهترین روش برای دفع پساب پخش آن در اراضی کشاورزی است. زیرا با این روش چرخه مواد غذایی تکمیل شده و عناصری که در اثر زراعت از خاک خارج شده است دوباره به آن بازگردانده می‌شود (چک، 1964)، از طرف دیگر وارد ساختن پساب به خاک خطر آلودگی محیط و بخصوص رودخانه را نیز کاهش می‌دهد (ادن و همکاران، 1977). بنابراین ایده اولیه استفاده از پساب در کشاورزی به دو دلیل عمده شکل گرفت که عبارتند از: 1) جلوگیری از آلوده شدن رودخانه‌ها 2) استفاده از مواد غذایی موجود در آن برای زراعت. بتدریج موضوع حفاظت آب و استفاده مجدد از آن در مناطق کم آب نیز به آن اضافه شد. گرچه این سه دلیل هنوز هم به قوت خود باقی می‌باشند اما پیشرفت‌های علمی، ملاحظات اقتصادی و بخصوص تجاربی که تا به حال کسب شده است در پاره‌ای موارد مشوق مردم در استفاده از پساب برای زراعت و در مواردی مانع از کاربرد آن می‌باشند. از اواخر سال 1800 و اوایل قرن حاضر استفاده از پساب بتدریج در بسیاری از کشورهای اروپا گسترش پیدا کرد. گیاهان بقولات در توسعه کشاورزی دنیای جدید خیلی زود ظاهر شده‌اند و از قدیمی‌ترین نباتاتی هستند که مورد کشت و کار انسان قرار گرفته‌اند (مجنون حسینی، 1372). در بین حبوبات از نظر سطح زیر کشت و ارزش اقتصادی مقام اول متعلق به لوبیاست (کوچکی و بنایان اول، 1383). این گیاه 7-4 هزار سال قبل از میلاد مسیح در مکزیک و بین یک هزار تا سه هزار سال قبل از میلاد توسط بومیان آمریکای غربی کشت و کار می‌شده است و با کشف قاره آمریکا زراعت لوبیا در دنیا گسترش یافت (مجنون حسینی، 1372 ). لوبیا یکی از حبوبات عمده در دنیا محسوب می‌شود که دارای 25-20 درصد پروتئین و 56-50 درصد کربوهیدرات است و در بسیاری از کشورهای در حال توسعه به عنوان یکی از منابع مهم پروتئین گیاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد (مجنون حسینی، 1372 ). لوبیا دارای رشد محدودی است و به مجرد ظاهر شدن گل‌ها بر روی ساقه، رشد آن متوقف می‌شود. کشت لوبیا در مناطق گرمسیر و پر باران مناسب نبود. ولی در مناطق گرم و معتدل با مقدار بارندگی متوسط می‌توان اقدام به کشت آن نمود (مجنون حسینی، 1372). تمام گونه‌های لوبیا متعلق به دو جنس عمده است. جنس Phaseolus که شامل گونه‌های بذر درشت آمریکایی است و جنس vigna که شامل گونه‌های بذر ریز آسیایی است. گونه‌های آمریکایی، بومی آمریکا و گونه‌های آسیایی بومی جنوب آسیا هستند، گونه‌های آمریکایی، دارای غلاف‌هایی پهن با نوک بلند بود. و دارای تعداد محدودی بذر در هر غلاف (4 تا 8 عدد) اما بذرها درشت می‌باشند. گونه‌های آسیایی دارای غلاف‌های کوچک (حداکثر به طول 10 سانتیمتر) و استوآن‌های هستند. در داخل هر غلاف تعداد زیادی بذر (تقریباً 20 عدد) وجود دارد (کوچکی و بنایان اول، 1383).

1-2- ضرورت اجرای آزمایش

پس از غلات، حبوبات دومین منبع مهم غذایی بشر است. یکی از مهمترین حبوبات در جهان لوبیاست و از لحاظ سطح زیر کشت در بین حبوبات مقام اول را دارد (کوچکی و بنایان اول، 1383). از دیدگاه کارشناسان تولیدات کشاورزی، افزایش تولید غذا تنها راه حل مشکل گرسنگی است و به‌ ویژه در کشورهای در حال توسعه، لازم به سرمایه‌گذاری بیشتر در امر تولید غذا می‌باشد. چنانچه قرار باشد عرضه غذا به صورت کنونی انجام شود، این کشورها می‌بایست طی 30 سال آینده حداقل 60 درصد به تولیدات کشاورزی خود بیافزایند. افزایش جمعیت جهان با نرخ 7/1 درصد نشان داده که سالانه بیش از 90 میلیون نفر به مصرف‌کنندگان محصولات کشاورزی در جهان افزوده می‌شود. بر این اساس تولید غذا میبایست به طور مداوم افزایش یابد تا از کمبودهای غذایی جلوگیری گردد. طی سال‌های گذشته، بازدهی محصولات کشاورزی به طور چشم‌گیری افزایش یافته است. این افزایش مدیون عوامل مختلف از جمله روشهای مناسب مدیریت مزرعه، نظامهای تولیدی، کاربرد فنون جدید مبارزه با آفات و بیماری‌ها و استفاده بهینه از آب بوده است. در نواحی خشک و نیمه خشک مانند ایران، یکی از عوامل بسیار مهم در افزایش بازدهی محصول، تأمین آب مورد نیاز گیاه در یک نظام پایدار میباشد. آب یکی از منابعی است که در تولید محصولات کشاورزی نقش مهمی را بازی می‌کند و در صورتی که به طور صحیح مدیریت نشود عامل محدودکننده تولید پایدار در مناطق خشک خواهد بود. با توجه به خشکسالی‌های اخیر و برداشت بی رویه از منابع آب‌های زیر زمینی، در آینده‌ای نه چندان دور اکثر قنوات، چشمه‌ها و چاه‌ها خشک خواهند شد. لذا دو راه حل برای چاره‌جویی موارد یاد شده پیش رو قرار دارد. 1. کاهش سطح زیر کشت 2. استفاده بهینه از منابع آبی و به‌کارگیری منابع غیر متعارف آب. کاهش سطح زیر کشت از نظر سیاسی، اجتماعی و اقتصادی با توجه به بحران جمعیت دارای عوارض گسترده‌ای است. بنابراین جهت پایداری تولید راه حل دوم منطقی میباشد. خشک‌سالی‌هایی که ظرف سال‌های اخیر به وقوع پیوسته، موجب شده تا منابع موجود آب شیرین به ویژه در مناطق خشک دچار نقصان گردد. در کشور ما برداشت آب از منابع آب زیرزمینی در مقایسه با سایر کشورها به مراتب بیشتر بوده و هم اکنون در شرایطی هستیم که از لحاظ منابع آب شیرین کمبود داریم و در دراز مدت، بحران منابع آب به صورت یک مساله جدی مطرح خواهد شد. از سوی دیگر افزایش جمعیت به ویژه در مناطق شهری، باعث تولید حجم بالایی از پساب فاضلاب می‌گردد که با روند فصلی دفع فاضلاب، مشکلات زیست محیطی فراوانی را در اطراف این نقاط ایجاد خواهد نمود. بنابراین توجه به منابع غیرمتعارف آب از جمله استفاده از آب فاضلاب تصفیه شهری یک ضرورت اجتناب ناپذیر می‌باشد و لازم است با انجام آزمایشات لازم در خصوص چگونگی استفاده از این منابع آبی جهت حفظ محیط زیست، ذخیره منابع آب‌های زیر زمینی و دستیابی به توسعه پایدار گام برداشت. استفاده از پساب فاضلاب شهری به عنوان یکی از منابع غیر متعارف آب، در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. بهترین شیوه دفع آب فاضلاب، پس ازانجام مراحل تصفیه، به‌جای آزادسازی آن در رودخانه‌ها و آلودگی محیط زیست، کاربرد آن در کشاورزی است. لوبیا از خانواده حبوبات كه در بعضی فرهنگ‌ها به ‌عنوان گوشت فقرا شناخته شده و یکی از گیاهان مهم زراعی دنیا بوده و تاکنون تحقیقات کمی در زمینه اثرات پساب بر روی رشد این گیاه صورت گرفته است که ضرورت مطالعه آن در ایران با توجه به نقش تغذیه‌ای آن حائز اهمیت است. از آنجائی ‌كه لوبیا از جمله محصولات مهمی است كه در یاسوج کشت میگردد و آب مصرفی و مورد نیاز آن بسیار زیاد و در سال‌های اخیر منابع آبی به‌ دلیل خشكسالی‌های پی در پی كاهش یافته، لذا با توجه به وجود یک واحد تصفیه خانه فاضلاب شهری در منطقه یاسوج، ضروری است تحقیقات لازم در خصوص چگونگی استفاده از آب فاضلاب در امر آبیاری مزارع لوبیا انجام تا در صورت موفقیت آمیز بودن این موضوع، در خصوص تأمین بخشی از آب مورد نیاز مزارع از طریق پساب فاضلاب شهری اقدام و این امر در سطح وسیع اجرا گردد. (کوچکی و بنایان اول، 1383).

2-2-3- ساقه  8

2-2-4- گل آذین  8

2-2-5- دانه  9

2-3- مراحل رشد و نمو گندم  9

2-4- اهمیت اقتصادی و تغذیهای گندم  10

2-5- سطح زیر کشت و تولید گندم  11

2-6- نیازهای آب و هوایی و سازگاری گندم  12

2-7- اهمیت تغذیه در گیاه 12

2-8- عنصر فسفر و اهمیت آن در تغذیه گیاه گندم  13

2-8-1- خسارات ناشی از مصرف کودهای شیمیایی فسفاته  13

2-8-2- فسفر در گیاه 14

2-8-2-1-  مقدار و اشكال مختلف فسفر در گیاه 14

2-8-2-2- نقش فسفر در گیاه 15

2-8-3- علائم كمبود فسفر در گیاه 16

2-8-4- فسفر در خاک: 16

2-8-5- تبدیل فسفر آلی به فسفر معدنی: 17

2-8-6- مقدار و نوع فسفر در خاک، و تاثیر مصرف کود بر روی وضعیت فسفر در خاک   18

2-8-7- اثر pH بر روی قابلیت جذب فسفر: 19

2-8-8- اثرات فسفر بر عملكرد و اجزای عملكرد گندم  20

2-9- کودهای زیستی: 21

2-9-1- تاریخچه  21

2-9-2- باکتریهای سودموناس و باسیلیوس: 23

2-9-3- تاثیر باکتریهای محرک رشد بر روی رشد گیاهان : 23

2-9-4- کود زیستی فسفاته بارور – 2  25

2-9-5- مزایای کود زیستی فسفاته بارور – 2  26

2-9-6- بررسی تاثیر كود زیستی بارور-2  بر عملكرد گندم  28

2-9-7- نتایج استفاده از كود زیستی فسفاته بارور-2 در برنج  29

فصل سوم: مواد و روشها 33

3-1- موقعیت جغرافیایی محل آزمایش    33

3-1-1- تغییرات درجه حرارت شبانهروزی یاسوج در طول دورهی رشد گندم  34

3-2- مشخصات هواشناسی منطقه  34

3-3- مشخصات خاک محل اجرای آزمایش    34

3-4- مشخصات طرح آزمایشی  35

3-5- عملیات زرا عی  35

3-6- صفات مورد بررسی  36

3-6-1- طول برگ پرچم  36

3-6-2- شاخص سطح برگ   36

3-6-3- ارتفاع گیاه 36

3-6-4- طول سنبله  36

3-6-5- تعداد سنبله در واحد سطح ( مترمربع) 36

3-6-6- تعداد دانه در سنبله  37

3-6-7- تعیین میزان عملکرد بیولوژیک   37

3-6-8- تعیین میزان عملکرد دانه  37

3-6-9- وزن هزار دانه  37

3-6-10- تعیین شاخص برداشت   37

3-6-11- تعیین میزان گلوتن دانه  38

3-7- محاسبات آماری  38

فصل چهارم: نتایج و بحث و پیشنهادات    39

4-1- طول برگ پرچم  39

4-2- شاخص سطح برگ   39

4-3- تعداد سنبله در متر مربع  41

4-4- تعداد دانه در سنبله  42

4-5- وزن هزار دانه  43

4-6- طول سنبله  44

4-7- ارتفاع بوته  44

4-8- عملكرد بیولوژیك   46

4-9- عملكرد دانه  46

4-10- شاخص برداشت   48

4-11- گلوتن دانه  49

 

4-12- فسفر دانه  50

4-13- همبستگی بین صفات مورد بررسی  50

4-14- نتیجه‌گیری  53

4-15- پیشنهادات   53

4-16- فهرست منابع  54

چکیده:

 به منظور بررسی تاثیر کود زیستی فسفات بارور 2 بر عملکرد گندم آبی رقم الوند آزمایشی در سال زراعی 89-1388 در منطقه پاتاوه واقع در شهرستان دنا انجام گردید. آزمایش در قالب طرح بلوك­های كامل تصادفی در چهار تكرار اجراء گردید. تیمارها شامل، 1- كود بارور2 به روش بذرمال 2- كود بارور2 به روش محلول پاشی 3- كود بارور2 به روش بذرمال +كود فسفاته 4- كود بارور 2 به روش محلول پاشی + كود فسفاته 5- كود فسفاته بدون بارور 2 بعنوان شاهد بودند. صفات مورد ارزیابی شامل تعداد خوشه در واحد سطح (مترمربع)، طول سنبله، ارتفاع گیاه، میزان گلوتن دانه، تعداد دانه در سنبله، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، وزن هزار دانه،‌ شاخص برداشت و فسفر دانه بود. نتایج نشان داد كه اثر تیمارها بر تمامی صفات به جزء شاخص برداشت معنی­دار بود. در اکثر صفات مورد ارزیابی تیمار کودی کاربرد کود بیولوژیک فسفات بارور 2 به روش بذرمال به همراه مصرف کود سوپر فسفات تریپل نسبت به سایر تیمارهای کودی برتری داشت. تیمار محلول­پاشی فسفات بارور 2 نیز در اکثر صفات کمترین مقدار بود.

واژه­های كلیدی:

فارسی: عملكرد، گندم آبی الوند، كود زیستی، كود فسفات بارور 2.

فصل اول: مقدمه

1-1-کلیات

شرایط امروز جهان از نظر تولید محصولات كشاورزی و تغذیه جهانی بیش از هر زمانی در گذشته، پیچیده و بغرنج شده است. برای تأمین امنیت غذای بشر باید تولید محصولات كشاورزی افزایش یابد. افزایش تولید با افزایش سطح زیر كشت یا با افزایش عملكرد در واحد سطح میسر می‌شود كه گزینه اول بسیار محدود است و این امر سبب توجه هرچه بیشتر به افزایش عملكرد در واحد سطح گردیده است.

گندم بیش از همه­ی گیاهان دیگر در جهان كشت می­شود و در جهان درهیچ ماهی از سال وجود ندارد كه در آن محصول گندم بدست نیاید و یا كشت نشود. در دنیای امروز گندم نه تنها یك ماده غذایی اساسی و مهم است بلكه از لحاظ سیاسی نیز از اهمیتی هم پایه نفت وحتی برتر از آن برخودار است (بهنیا، 1373). در سطح دنیا نزدیك به 52% زمین های قابل كشت دنیا به كشت غلات اختصاص دارد كه 3/1 این مقدار زیر كشت گندم است (امام، 1383). گندم مهمترین گیاه زراعی روی زمین است (1976 Martin,). گندم از نظر میزان تولید، مهمترین گیاه زراعی در جهان بوده و تولید آن در سال 2010 به حدود 674 میلیون تن رسیده است (FAO,2010). ایده مصرف كودهای شیمیایی یكی از راهكارهای افزایش عملكرد است. در سال‌های اخیر مصرف كودهای شیمیایی به صورت غیر معقول افزایش یافته است، به طوری كه در سال  1998 مصرف این كودها به  365 میلیون تن در سال رسیده است، كه با رشدی 65/3 برابری نسبت به چهل سال پیش روبرو است. اگر روند مصرف كودهای شیمیایی به همین روال ادامه یابد، زندگی بشر در آینده‌ای نزدیك با مشكلات عدیده‌ای مواجه خواهد شد. این معضل در كشورهای جهان سوم بیشتر به چشم می آید.

كشور ما نیز به دلیل شرایط آب و هوایی حاكم بر آن از جمله كمبود بارندگی و نوسانات زیاد آن، دارای اكوسیستم شكننده­ای است. از دیگر سو بهره­برداری از اراضی

یک مطلب دیگر :

 

مقالات و پایان نامه های دانشگاهی |

 كشاورزی به صورت غیر اصولی در حال انجام است. یكی از راهكارهای حل این مشكل، تغییر مدیریت كشاورزی غیر اصولی رایج، به مدیریت پایدار كشاورزی است. كشاورزی پایدار مدیریتی است كه ضمن برخورداری از پویایی اقتصادی، می تواند موجب بهبود وضعیت محیط زیست و استفاده بهینه از منابع موجود شود. علاوه بر این كشاورزی پایدار با رعایت اصول اكولوژیكی می‌تواند ضمن ایجاد توازن در محیط زیست، زمینه بهره وری طولانی‌تری را برای انسان فراهم سازد. یكی از اركان كشاورزی پایدار استفاده از كودهای زیستی در بوم نظام‌های زراعی با هدف حذف یا كاهش مصرف كودهای شیمیایی است. كودهای زیستی شامل مواد نگهدارنده‌ای با جمعیت متراكم یك یا چند نوع ارگانیسم مفید خاكزی و یا به صورت فراورده‌های متابولیك این موجودات است كه به منظور تأمین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه در بوم نظام زراعی به كار می‌روند. اولین كود زیستی درسال 1895 در آمریكا با نام نیتراژین^[1] تولید شد. بعد از آن كودهای بیولوژیكی متفاوتی به صورت عمومی و خاص جهت محصولات كشاورزی تولید گردید. اما به دلیل اثرات سریع­تر كودهای شیمیایی و سهولت كاربرد و قیمت نسبتاً ارزان، موجب كم توجهی به استفاده از كودهای زیستی گردید. اما در سی سال اخیر آنچه ضرورت تغییر در نظام­های متداول را توجیه می­كند و حركت به سوی نظام‌های كشاورزی پایدار، از جمله سیستم­های  جایگزین در راستای كشاورزی پایدار و ارگانیگ را تسریع می‌كند، شامل مواردی از جمله بروز مسائل زیست محیطی به دلیل استفاده از مواد شیمیایی و آثار سوء آنها بر كیفیت مواد غذایی، تخلیه منابع غیر تجدید شونده مثل انرژی فسیلی و منابع سنگ فسفات، آلودگی منابع آب به وسیله نهاده‌های شیمیایی، كاهش تنوع زیستی، كاهش میزان باروری خاك و افزایش فرسایش خاك می‌‌باشد.

در مزارع، فسفات به شكل كودهای آلی و یا كودهای شیمیایی فسفاته به خاك اضافه می شود.ظرفیت تثبیت فسفر درخاكهای مختلف با توجه به خصوصیات فیزیكی ،شیمیایی،زیستی، اقلیم ومدیریت زراعی متغیر است.(آستارایی، 1375).قابلیت دردسترس بودن فسفر بستگی به عوامل زیادی چون PH ، تهویه خاك، رطوبت ، دما، میزان ماده آلی، مقدارآهن، الومینیوم و منگنز محلول وغیرمحلول، نوع ماده حاوی این عنصر، فعالیت ریزسازواره ها و روش های زراعی دارد. (بای بوردی، 1379). در اثر كمبود فسفر رنگ اندامهای هوایی گیاه سبز تیره گردیده و رشد آن كند خواهد شد و برگها از قسمت نوك به تدریج می میرند و این وضعیت به طرف قاعده برگ پیشروی می نماید. (خدابنده، 1382). تثبیت فسفر در خاكهای رسی نسبت به خاكهای شنی بیشتر است. اندازه ذرات كود شیمیایی در تثبیت فسفر تاثیر دارد، هر چه اندازه ذرات بزرگتر باشد میزان تثبیت فسفر موجود در آن بیشتر است.

كودهای زیستی، كودهای حاوی ریزسازواره های مفید در تغذیه گیاه می باشند كه می توانند مشتمل بر گروههای مختلف از قبیل باكتریها، قارچها، اكتینومیست ها و مانند آن باشند. امروزه استفاده از این كودها در جهت گام برداشتن به سوی كشاورزی پایدار واستفاده از اثرات مفید آنها رو به افزایش است. (آستارایی و كوچكی، 1375). در دسترس بودن فسفر برای گیاهان تاحد زیادی به شرایط زیستی و شیمیایی بستگی دارد كه در خاك رخ می دهد . در عرصه عمل ،تثبیت سریع كودهای شیمیایی فسفره تحت شرایط موجود خاك به فرم های غیر محلول مشكل جدی است. (Shekher et al, 2000).

در طبیعت گروهی از ریزسازواره های حل كننده ی فسفات وجود دارند كه رها سازی تدریجی فسفر و تبدیل آن به شكل قابل جذب گیاه نیاز به كودهای فسفاته شیمیایی را كاسته و كارآیی آنرا بالا می برند. (بای بوردی1379، آستارایی، 1375). یكی از سازوكارهای تبدیل فسفات به شكل معدنی و محلول،ترشح اسیدهای آلی مانند اسیدهای استیك، پروپیونیك، لاكتیك، فوماریك، سوكسنیك است. (آستارایی 1375، Rodriguez and Fraga, 1999).

جداسازی باكتریهای حل كننده فسفات واستفاده از آنها به عنوان كود به عنوان راهكاری برای كاهش مصرف كودهای شیمیایی و بنابراین كاهش آلودگی زیست محیطی به شمار می رود.

در ایران تولید كودهای زیستی با فاصله زمانی حدود 100 ساله نسبت به كشورهای توسعه یافته آغاز شده است، یكی از عناصر پر مصرف در گیاهان فسفر است. با اینكه مقدار متوسط كل فسفر در اغلب خاك‌ها (12/0%) زیاد است. اما به دلیل تثبیت آن به علت تغییرات اسیدیته خاك از حدود خنثی (كه دارای بیشترین حلالیت است) به صورت نا‌محلول در می آید. اغلب خاك های مناطق خشك و نیمه خشك ایران آهكی می‌باشد كه در نتیجه تثبیت فسفر خاك افزایش می یابد. عوامل یاد شده باعث كاهش قابلیت جذب فسفر در خاك شده است كه به طبع آن سبب افزایش مصرف كودهای شیمیایی فسفره می‌شود. افزایش مصرف كودهای فسفره همراه با افزایش تثبیت آنها در خاك می‌باشد، كه با وجود مصرف كودهای فسفره كمبود آن در محصولات زراعی مشاهده می‌شود. تنوع گیاهی نیز از نظر قدرت جذب فسفر دخیل است به گونه‌ای كه گیاهان دارای ریشه گسترده نسبت به گیاهان دارای ریشه سطحی از نظر جذب فسفر كارآمد‍‍‌تر هستند. اکثر خاکهای ایران داری کمبود فسفر می­باشد که این کمبود  به وسیله مصرف کودهای شیمیایی فسفاته می­شود. میزان مصرف کودهای شیمیایی فسفر در ایران در حدود 750 هزار تن در سال می­باشدکه 250 هزار تن از این مقدار در داخل تولید وبقیه آن با واردات این کود جبران می­شود

تولید كودهای شیمیایی فسفره به دلیل هزینه‌های زیاد تولید، كاهش منابع خاك فسفات، تولید مواد سمی انبوه در حین فرآوری كودهای فسفره و عناصر سنگین سمی موجود در كود فسفره (مانند كادمیم) عواملی هستند كه تولید كودهای فسفره را محدود نموده است.

استفاده از كودهای زیستی به عنوان مكمل یا جایگزین كودهای شیمیایی می تواند بسیاری از مشكلات ناشی از مصرف  كودهای شیمیایی را برطرف سازد. در سال‌های اخیر منابع كود بیوفسفات (خاك فسفات، گوگرد، ماده آلی و ریزجاندارن) و بیوفسفر (ریز­جانداران و مواد نگه­دارنده) با كیفیت و قیمت نسبتا مناسب و عوارض زیست محیطی كمتر در دسترس قرار گرفته است. علاوه بر این سهم عمده‌ای از كودهای فسفره مورد استفاده در كشور، وارداتی بوده كه با توسعه‌ی مصرف كودهای زیستی صرفه جویی ارزی قابل توجهی را فراهم می‌سازد.

1-1- هدف از اجرای این پژوهش

1- بررسی اثر كود فسفات بارور-2 بر عملكرد گندم رقم الوند

2- بررسی روشهای مختلف كاربرد كود فسفات بارور-2 بر عملكرد گندم رقم الوند

3- بررسی اثر كود فسفات بارور-2 بر میزان مصرف كودهای شیمیایی فسفاته

1-2- فرضیات پژوهش

 1- كود زیستی فسفات بارور-2 موجب افزایش عملكرد می­شود.

2- كود زیستی فسفات بارور-2 موجب مقاومت به ورس در گیاه می­شود.

3- كود زیستی فسفات بارور-2 باعث كاهش مصرف كودهای شیمیایی فسفاته می­شود.   

فصل دوم: مروری بر تحقیقات انجام شده

2-1- گندم و اهمیت آن

1-2- کلیات

1-2-1- اهمیت حبوبات

1-2-2- گیاه‌شناسی لوبیا

1-2-3- اهمیت غذایی لوبیا

1-2-4- سطح زیر کشت لوبیا در جهان

1-2- 5- سطح زیر کشت لوبیا در ایران

1-2-6- سطح زیر کشت لوبیا در استان

1-3- لوبیا چیتی

1-3-1- اثر عوامل مختلف بر روی عملکرد لوبیا چیتی

1-3-2- اثر آب و تنش خشکی بر عملکرد دانه

1-3-3- اثر تنش درجه حرارت بر عملکرد دانه

1-3-4- اثر نور بر عملکرد دانه

1-3-5- اثر داوم سطح برگ جامعه گیاهی بر عملکرد دانه

1-3-6- اثر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه

1-3-7- اثر عناصر غذایی بر عملکرد دانه

1-3-8- ارقام و لاین‌های لوبیا چیتی

فصل دوم

2- مروری بر تحقیقات گذشته                                                                           

2-1- تغذیه گیاهی

2-2- عوامل مؤثر در مقدار عناصر در گیاهان

2-3- تقسیم بندی عناصر گیاهی از نظر فراوانی آنها در گیاهان

2-4- حاصلخیزی خاک

2-5- تثبیت شیمیائی و بیولوژیکی ازت

2-6- باكتری‌های تثبیت كننده ازت

2-7- آزوسپیریلوم

2-8- پیشرفت تحقیقات در ساخت ماده تلقیحی

2-9- کشف آزوسپیریلوم

2-10- فعالیت آزوسپیریلوم در خاک

2-11- نحوه رشد و عمل آزوسپیریلوم

2-12- نگهداری و کشت آزوسپیریلوم

2-13- مراحل شناسایی و اشغال ریشه توسط آزوسپیریلوم

2-14- مكانیزم های جذب آزوسپیریلوم به طرف ریشه

2-15- ماده تلقیحی ناقل‌دار

فصل سوم

3- مواد و روش‌ها

3-1- شرایط اقلیمی و مشخصات جغرافیائی محل اجرای آزمایش

3-2- شرایط جوی محل اجرای آزمایش

3-3- مشخصات خاك محل اجرای آزمایش

3-4- محاسبات آماری طرح

3-5- روش اجرای آزمایش

فصل چهارم

– نتایج و بحث                                                                                              

4-1- نتایج کلی

4-2- میانگین ارتفاع ساقه

4-3- میانگین تعداد ساقه در مترمربع

4-4-  میانگین تعداد غلاف در بوته

4-5- میانگین تعداد دانه در غلاف

4-6- وزن هزار دانه

4-7- وزن تر اندام هوایی گیاه

4-8- عملکرد دانه

4-9- عملکرد بیولوژیک

4-10- شاخص برداشت

4-11- نتیجه‌گیری

پیشنهادات

فهرست منابع

1 

 

2

3

3

4

4

6

7

8

8

9

9

10

 

11

12

12

13

14

15

16

 

17

17

18

19

19

21

22

23

26

28

34

35

35

36

37

37

 

43

43

43

یک مطلب دیگر :

43

44

44

 

47

47

52

55

57

60

63

66

69

72

75

78

80

81

چكیده:

به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف کود اوره و آزوسپیریلوم بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا چیتی آزمایشی در سال 1390 به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو عامل کود اوره و آزوسپیریلوم در چهار تکرار اجرا شد. کود اوره شامل چهار سطح 0، 60، 90 و 150 کیلوگرم در هکتار و آزوسپیریلوم شامل دو سطح 0 (شاهد) و 500 گرم در هکتار بود. پس از تهیه بستر کاشت، کودهای فسفره و پتاسه تماماً و نصف کود اوره به‌عنوان استارتر به زمین داده شد و آزوسپیریلوم آماده و پس از قرار دادن بذور در محلول آب قند، بذور با  میكروارگانیسم آغشته شده و به‌صورت ردیفی در كرت‌ها با دست کاشته شدند در طی مراحل كاشت تا برداشت، اندازه‌گیری‌های لازم انجام شد. بررسی نتایج حاصله نشان دادكه اثر کود بیولوژیکی آزوسپیریلوم برکلیه صفات به‌جز تعداد ساقه در مترمربع، وزن هزاردانه، وزن تر اندام هوایی و عملکرد بیولوژیک، در سطح احتمال 1 درصد معنی­دار و اثر کود اوره برکلیه صفات به­جز میانگین تعداد ساقه در مترمربع و وزن هزاردانه در سطح احتمال 1 درصد معنی­دار بود. اثر متقابل کود بیولوژیکی آزوسپیریلوم و کود اوره نیز در کلیه صفات مورد مطالعه به­جز میانگین تعداد ساقه در مترمربع و وزن هزاردانه در سطح احتمال 1 درصد معنی­دار بود. ضمناً اثر متقابل این دو کود بر وزن تر اندام هوایی در سطح 5 درصد معنی‌دار بود. حداكثر عملكرد دانه به میزان 25/2337 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار 3N2A (500 گرم درهکتار کود آزوسپیریلوم و 90 کیلوگرم در هکتار کود اوره) و حداقل آن به میزان 25/1255 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار 3N1A (عدم مصرف کود آزوسپیریلوم و 90 کیلوگرم در هکتار کود اوره) بود.

کلمات کلیدی: لوبیا چیتی، اوره و آزوسپیریلوم

مقدمه

حدود 8000 سال قبل از میلاد مسیح، انسان برای تأمین غذای خود از طریق کشت غلات به صورت سازمان یافته‌ای اقدام به کشاورزی نمود. به زودی انسان آموخت که در همان زمین نمی‌تواند به طور پایان‌ناپذیری گیاهان مختلف را کشت کند و این موضوع او را به فکر راه‌ها و روش‌هایی برای بهبود حاصلخیزی خاک واداشت. شواهد اولیه حاکی از آن است که رومی‌ها و آریائی‌ها کتاب‌های دست‌نویس فراوانی در رابطه با بهبود کشت گیاهان برای کشاورزان داشته‌اند. برای مثال رساله کولوملا تحت عنوان کشاورزی که حدود 60 سال بعد از میلاد مسیح نوشته شده است، شامل تشریح عملیات مختلف کشاورزی است که در امپراطوری روم برای نسل‌های متمادی از آنها استفاده می‌شده است.در همین اثنا، عده‌ای در رابطه با مواد غذایی خاک که گیاهان از آن تغذیه می‌کردند کنجکاو شدند. در قرن شانزدهم برناردپالیزری، ادعا نمود که بقایای گیاهی حاوی نمک یا موادی است که رشد گیاهان را تقویت می‌کند. درحالی که جان باپتیستاوان هلمونت معتقد بود که آب مبنای اصلی رشد گیاهان است. بعدها این فکر که عناصر اصلی محلول در آب موجود در خاک در حقیقت عامل رشد گیاه است توسط آزمایشات جون وودوارد به اثبات رسید. برخی دیگر از دانشمندان هوموس را به‌عنوان تقویت کننده رشد گیاهان تلقی نمودند (آستارائی و کوچکی؛ 1375).

در حال حاضر در کشورهای در حال توسعه، تامین نیاز غذایی مردم از مهم‌ترین مشکلات فراروی بشر می‌باشد. بنابراین توجه به افزایش کمی و کیفی تولید محصولات زراعی در همه کشورها امری ضروری می‌باشد به‌طوری‌كه بیشتر کشورهای دنیا قسمت قابل توجهی از بودجه سالیانه خود را به بخش کشاورزی و تحقیقات مربوطه اختصاص می‌دهند که در این زمینه تا حدودی به موفقیت‌های قابل توجهی نیز دست پیدا کرده‌اند (بحرانی، 1379).

فرضیات:

استفاده ازكوداوره اثرمعنی داری برعملكرد گیاه لوبیادارد؟

استفاده از باكتری آزسپیریلوم به طور معنی داری باعث افزایش عملكرد دانه در لوبیا می گردد؟

استفاده از باكتری آزسپیریلوم به طورمعنا داری باعث عملكردبیولوژیكی درلوبیا می گردد؟

اهداف:

بررسی ومقایسه اثرآزسپیریلوم بررشدلوبیا

بررسی اثركاربردآزسپیریلوم وكود ازته برعملكرد دانه لوبیا

بررسی اثركاربرد آزسپیریلوم ازته برعملكرد بیولوژیكی درلوبیا