2-. 11

2-1- مقدمه. 11

2-2- پیشینهی تحقیق.. 12

2-2-1- تحقیقات داخلی.. 12

2-2-2- تحقیقات خارجی.. 16

2-3- مبانی نظری.. 21

2-3-1- مقدمه. 21

2-3-2- سلامت اجتماعی.. 21

2-3-3- نظام اجتماعی قدیم و جدید. 23

2-3-4- محیط اجتماعی.. 27

2-3-4-1- دلبستگی مکانی.. 27

2-3-4-2- تعاریف دلبستگی مکانی.. 28

2-3-4-2-1- نظریات دلبستگی مکانی.. 29

2-3-4-3- مدلهای دلبستگی مکانی.. 33

2-3-4-4- عوامل مؤثر بر دلبستگی اجتماعی.. 34

2-3-4-4-1- عوامل کالبدی.. 34

2-3-4-4-2- عوامل اجتماعی.. 35

2-3-5- امنیت اجتماعی.. 37

2-3-5-1- رویکرد سنتی به امنیت اجتماعی.. 38

2-3-5-2- رویکرد مدرن امنیت اجتماعی.. 38

2-3-5-3- امنیت اجتماعی و سلامت اجتماعی.. 39

2-3-6- محیط فیزیکی.. 48

2-3-6-1- قابلیت پیادهمداری.. 48

2-3-6-2- کاربردهای پیاده‌راه‌ها 49

2-3-6-3- الگوهای رفتاری پیاده 50

2-3-6-4- عوامل اجتماعی پیادهراهها 54

2-3-6-5- امنیت پیادهراهها 56

2-3-7- امکانات ارتباطی.. 58

2-3-7-1- تفاوت بین مکان و فضا 59

2-3-7-2- روابط مردم در مکان.. 59

2-3-8- چارچوب نظری.. 67

2-3-9- مدل نظری تحقیق.. 71

2-4- فرضیات تحقیق.. 72

فصل سوم. 11

3-. 11

3-1- مقدمه. 75

3-2- نوع روش پژوهش…. 75

3-3- جامعه آماری.. 76

3-4- حجم نمونه. 76

3-5- روش نمونه‌گیری.. 76

3-6- ابزار پژوهش…. 77

3-7- واحد تحلیل.. 77

3-8- سطح تحلیل.. 77

3-9- تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای مورد بررسی.. 78

3-9-1- سلامت اجتماعی.. 78

3-9-2- امنیت اجتماعی.. 83

3-9-3- دلبستگی مکانی.. 83

3-9-3-1- مؤلفههای دلبستگی مکانی.. 84

3-9-3-1-1- وابستگی مکانی.. 84

3-9-3-1-2- هویت مکانی.. 85

3-9-4- قابلیت پیادهمداری.. 86

3-9-5- امکانات ارتباطی.. 88

3-10- پایایی (قابلیت اعتماد) 89

3-11- روایی (اعتبار) 89

فصل چهارم. 99

4-. 99

4-1- مقدمه. 93

4-2- یافتههای توصیفی.. 94

4-2-1- جنسیت… 94

4-2-2- سن پاسخگویان.. 94

4-2-3- متغیر سلامت اجتماعی.. 95

4-2-4- متغیر امنیت اجتماعی.. 95

4-2-5- متغیر دلبستگی مکانی.. 96

4-2-6- متغیر قابلیت پیادهمداری.. 97

4-2-7- متغیر امکانات ارتباطی.. 97

4-3- تجزیه و تحلیل دو متغیره 99

4-3-1-1- فرضیه اول.. 99

4-3-1-2- فرضیه دوم. 100

4-3-1-3- فرضیه سوم. 103

4-3-1-4- فرضیه چهارم. 105

4-3-1-5- فرضیه پنجم. 106

4-3-2- مدل معادله ساختاری محلهی لبخندق.. 108

4-3-2-1- شاخصهای کلی برازش مدل محلهی لبخندق.. 110

4-3-3- مدل معادله ساختاری محلهی مهرآوران.. 111

4-3-3-1- شاخصهای کلی برازش مدل محلهی مهرآوران.. 113

4-3-4- تأثیر محیط فیزیکی بر روی سلامت اجتماعی.. 114

4-3-5- تأثیر محیط اجتماعی بر روی سلامت اجتماعی.. 116

فصل پنجم.. 1

5-. 1

5-1- مقدمه. 121

5-2- نتایج حاصل از توصیف دادهها 123

5-3- نتایج حاصل از تحلیل و تبیین دادهها 124

5-4- پیشنهاد‌ها 127

منابع.. 139

ضمائم.. 150

 

فهرست جدول­ها

جدول 2-1- جدول متنخوانی خلاصه تحقیقات داخلی و خارجی انجام‌شده 18

جدول 2-2- سهم حضور مردم در محیط فیزیکی بر اساس کیفیت آن. 53

جدول 2-3- نظریات و فرضیات تحقیق.. 65

جدول 3-1- ساختارهای سلامت اجتماعی با توجه به سطوح تحلیل و پیوستار اندازه‌گیری.. 78

جدول 3-2- شاخصهها و گویههای متغیر وابسته (سلامت اجتماعی) 82

جدول 3-3- تعریف مفهومی و گویههای متغیر امنیت اجتماعی.. 83

جدول 3-4- گویههای شاخصهای متغیر دلبستگی مکانی.. 86

جدول 3-5- شاخصها و معیارهای متغیر قابلیت پیادهمداری.. 87

جدول 3-6- تعریف مفهومی و شاخصهای متغیر امکانات ارتباطی.. 88

جدول 3-7- جدول آلفای کرونباخ برای مفاهیم مورد استفاده در تحقیق.. 89

جدول 4-1- جنسیت… 94

جدول 4-2- فراوانی و درصد سن پاسخگویان به تفکیک محله. 94

جدول 4-3- توزیع فراوانی نمونه بر اساس سلامت اجتماعی.. 95

جدول 4-4- توزیع فراوانی نمونه بر اساس امنیت اجتماعی.. 95

جدول 4-5- توزیع فراوانی نمونه بر اساس دلبستگی مکانی.. 96

جدول 4-6- توزیع فراوانی نمونه بر اساس قابلیت پیادهمداری.. 97

جدول 4-7- توزیع فراوانی نمونه بر اساس امکانات ارتباطی.. 97

جدول 4-8- آمارههای گروه مورد آزمون.. 99

جدول 4-9- آزمون فرضیهی مقایسهی بین دو محله ازلحاظ سلامت اجتماعی.. 99

جدول 4-10- آزمون کولموگروف-اسمیرنف… 100

جدول 4-11- خلاصه آماره‏های مربوط به برازش مدل دلبستگی مکانی.. 100

جدول 4-12- نتایج تحلیل واریانس…. 101

جدول 4-13- نتایج مربوط به ضرایب رگرسیونی دلبستگی مکانی و سلامت اجتماعی.. 102

یک مطلب دیگر :

جدول 4-14- خلاصه آمارههای مربوط به برازش مدل امنیت اجتماعی.. 103

جدول 4-15- نتایج تحلیل واریانس…. 103

جدول 4-16- نتایج مربوط به ضرایب رگرسیونی امنیت اجتماعی و سلامت اجتماعی.. 104

جدول 4-17- خلاصه آماره‏های مربوط به برازش مدل قابلیت پیادهمداری.. 105

جدول 4-18- نتایج تحلیل واریانس…. 105

جدول 4-19- نتایج مربوط به ضرایب رگرسیونی قابلیت پیادهمداری و سلامت اجتماعی.. 106

جدول 4-20- خلاصه آماره‏های مربوط به برازش مدل امکانات ارتباطی.. 106

جدول 4-21- نتایج تحلیل واریانس…. 106

جدول 4-22- نتایج مربوط به ضرایب رگرسیونی امکانات ارتباطی و سلامت اجتماعی.. 107

جدول 4-23- آزمون فرضیات در دو محله. 108

جدول 4-24- نتایج حاصل از مدل معادله ساختاری محلهی لبخندق.. 110

جدول 4-25- نتایج حاصل از مدل معادله ساختاری محلهی مهرآوران.. 113

جدول 4-26- خلاصه آمارههای مربوط به برازش مدل محیط فیزیکی.. 114

جدول 4-27- نتایج تحلیل واریانس…. 115

جدول 4-28- نتایج مربوط به ضرایب رگرسیونی محیط فیزیکی و سلامت اجتماعی.. 115

جدول 4-29- خلاصه آمارههای مربوط به برازش مدل محیط اجتماعی.. 116

جدول 4-30- نتایج تحلیل واریانس…. 116

جدول 4-31- نتایج مربوط به ضرایب رگرسیونی محیط اجتماعی و سلامت اجتماعی.. 116

جدول 4-32- تأثیر محیط فیزیکی و اجتماعی بر روی سلامت اجتماعی به تفکیک محله. 11

 

 

فهرست شکل­ها

شکل 2-1- رابطه الگوی سلامت و رویکردهای امنیت اجتماعی.. 39

شکل 2-2- سلسله‌مراتب نیازهای مازلو. 43

شکل 2-3- مدل روابط بین متغیرهای مستقل و وابسته برگرفته از چارچوب نظری.. 71

 

فهرست نمودارها

نمودار4-1- مدل معادله ساختاری محلهی لبخندق.. 109

نمودار4-2- مدل معادله ساختاری محلهی مهرآوران.. 111

 

کلیات

شهر محل تجمع انسان­ها کنار هم است؛ همراه با امکاناتی که ساخته­ی دست خودشان می­باشد. انسان­ها در کنار یکدیگر جمع شده­اند تا نیاز­ها و مشکلات خود را سریع­تر و بهتر رفع کنند. یکی از نیاز­های انسان، نیاز برقراری ارتباط با دیگران است. انسان موجودی اجتماعی است و امکان زندگی منفرد برایش دشوار است. شهر­های امروزی که مملو از ساختمان­های کوچک و بزرگ و سر به فلک کشیده است، از وسایل موتوری پُرشده و مکان مناسبی برای انسان و تأمین نیازهای اجتماعی­اش نیست. امروزه انسان­مدار بودن شهر­ها جای خود را به ماشین­مدار بودن داده است و این خود باعث مشکلاتی در سلامت روانی و اجتماعی انسان­ها شده است. طبق تعریفی که سازمان جهانی بهداشت^[1] (1948) ارائه داده است، سلامت انسان­ها تنها مربوط به جسم آن­­ها نمی­شود، بلکه دارای پیچیدگی­های بیشتری است. طبق تعریف این سازمان، سلامتی انسان­ها علاوه بر وجوه جسمی و فیزیکی آن­ها، بر وجوه یا ابعاد روانی و اجتماعی آن­ها هم مربوط می­شود. این ابعاد اجتماعی و روانی در محیط زندگی انسان­ها (شهر) مورد تهدید واقع‌شده است و کمتر موردتوجه می­باشد.

وجوهی که یک شهر می­تواند بر روی شهروندان خود تأثیر بگذارد، ابعاد فیزیکی و اجتماعی آن شهر است. انسان در شهر هم در یک فضای فیزیکی قرار دارد و هم در یک فضای اجتماعی که این دو عوامل تأثیرگذار بر انسان­ها می­باشند. انسان­ها روزانه با سپری کردن عمر خود، از آن­ها تأثیر­های مثبت و یا منفی دریافت می­کنند. این محیط­های فیزیکی و اجتماعی جزو عوامل تأثیرگذار بر سلامت اجتماعی شهروندان می­باشد و با تغییر در شرایط این دو محیط می­توان به تغییر در شرایط شهروندان به سمت بهبود آن کمک کرد. درواقع، شهر پدیده‌ای اجتماعی- مکانی است، با بُعدی زمانی که مدنی است. هر مکان، محل زندگی مردمی است که تحرک، رمز تشکیل، توسعه و استمرار آنان است. این تحرک‌ها در تمامی مکان‌های شهر اثر ملموس می‌گذارد و سازنده­ی شکلی جدید از معادله‌ای می‌شود که هیچ‌گاه پایدار نمی‌ماند؛ همچنین در این صورت، کیفیت ساختار شهر بیش از هر چیز به میزان انطباق سازمان کالبدی آن با سازمان اجتماعی شهر مربوط می‌شود.

شالوده­ی سازمان­دهی کالبدی-اجتماعی در شهرهای قدیم بر نظام محله­بندی و سلسله‌مراتب تقسیمات آن (بازار و مرکز شهر، محله، کوی و…) استوار بوده که هم به روابط اجتماعی و اقتصادی شهر و هم به روابط اداری، ارتباطی و خدماتی شهر، سازمان می‌داده است؛ بنابراین، محله بخشی از تقسیم‌بندی کالبدی-فرهنگی شهر با حوزه یا فضای جغرافیایی مشخص، وابستگی‌ها، علاقه‌ها، احساسات، تعلقات اجتماعی، روابط همسایگی و الگوی مشترک زندگی است که در استیلای سلسله‌مراتب فضای شهر قرار دارد. از گذشته­های دور، محلات به‌عنوان سلول­های حیات شهری دارای نقش اساسی در زندگی ساكنان آن‌ها داشته‌اند. با توجه به این­كه درگذشته محلات شهری، مكانی برای گردآمدن افراد با ویژگی­های قومی، نژادی، مذهبی، اقتصادی و اجتماعی مشترك بوده است؛ به دنبال تجمع بیشتر افراد با ویژگی­های مشترك در یك محدوده، آن بخش از شهر دارای هویت خاص و شناخته‌شده‌ای بوده كه سبب تمایز آن از دیگر بافت­های اطراف می­گردید (وحیدا، 1391: 36).