2-1-8- اصول چندرسانه ای:.. 28

2-1-9-  اهمیت و دلایل استفاده از چندرسانه ای:.. 29

2-1-10 –  مزایای چندرسانه ای: 31

2-1 -11- محدودیت های چندرسانه ای:.. 33

2-2- نگرش به درس: 34

2-2-2-  ویژگی ها و ابعاد نگرش: 38

2-2-3- انواع نگرش ها:.. 39

2-2-4-  عوامل تکوین نگرشها:.. 40

2-2-6-  رهنمودهایی برای تغییر نگرش:.. 42

2-2-7- شکل گیری نگرشها:.. 43

2-2-8- نگرشها و آموزش و پرورش:.. 45

2-3 – انگیزش پیشرفت:.. 45

2-3-2-  موضوعات بنیادی در مطالعه ی انگیزش:.. 51

2-3-3-  نظریه های انگیزش.. 54

2-3-3-1- انگیزش در نظریه ی فرهنگی – اجتماعی:….. 54

2-3-3- 2- نظریه ی غریزه.. 55

2-3-3-3- نظریه ی اراده.. 55

2-3-3-4- نظریه ی سائق.. 55

2-3-3-5- نظریه ی مشوق:.. 56

2-3-3-6- نظریه های یادگیری.. 57

2-3-3-7- نظریه های انگیزشی رشد و تسلط:.. 57

2-3-4-رویکردهای مختلف انگیزشی.. 57

2-4- مبانی نظری عملکرد تحصیلی.. 61

2-4-1-پیشرفت تحصیلی:.. 61

2-4-2- عوامل موثر بر عملکرد تحصیلی:.. 62

2-4-3-  تغییرات پیشرفت تحصیلی.. 70

2-4-4- بررسی رابطه ی جایگاه مهارت و عملکرد تحصیلی:.. 72

5-4-2. دیدگاه بلوم در مورد یادگیری و عملکرد تحصیلی:.. 72

پیشینه ی تحقیقات در خارج از کشور: 73

تحقیقات انجام شده ی داخلی.. 80

جمع بندی:.. 85

فصل سوم: روش پژوهش

روش پژوهش.. 86

جامعه ، نمونه و روش نمونه گیری.. 87

ابزار جمع آوری اطلاعات:.. 88

پرسشنامه ی نگرش به درس.. 88

پرسشنامه ی انگیزش پیشرفت هرمنس:.. 89

آزمون عملکرد تحصیلی:.. 89

فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها

1-4 آمار توصیفی.. 93

4-1-2 آمار توصیفی فراوانی مشخصه های آماری انگیزش پیشرفت دانشجویان.. 94

4-1-3 آمار توصیفی فراوانی مشخصه های آماری نگرش به درس در دانشجویان.. 94

4-1-4 آمار توصیفی فراوانی مشخصه های آماری عملکرد تحصیلی دانشجویان.. 95

4-2 آمار استنباطی.. 96

4-2-1 تجزیه و تحلیل فرضیه جزئی اول.. 96

4-2-2 تجزیه و تحلیل فرضیه جزئی دوم.. 98

4-2-2 تجزیه و تحلیل فرضیه جزئی سوم.. 100

4-2-1 تجزیه و تحلیل فرضیه اصلی.. 102

4-3- جمع بندی فصل چهارم.. 102

فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادها

1-5 –  بحث و نتیجه گیری.. 105

در رابطه با فرضیه ی شماره 1. 105

در رابطه با فرضیه ی شماره 2. 106

در رابطه با فرضیه 3. 107

محدودیت ها:.. 108

پیشنهادها:.. 109

پیشنهاد به سایر پژوهشگران.. 110

پیوست ها………………………………………………………………………………………………………………………………………..112

منابع

منابع فارسی:.. 128

منابع لاتین:.. 138

 

 

فهرست جداول

 

جدول (4-1) آمار توصیفی گروه های کنترل و ازمایش…………………………………………………………     100

 

جدول شماره (4-2) : توزیع فراوانی مشخصه های آماری انگیزش پیشرفت دانشجویان بر حسب نمره های پیش آزمون  و پس آزمون گروه هایی مورد مطالعه ……………………………………………………………………….101 جدول شماره (4-3) : توزیع فراوانی مشخصه های آماری نگرش به درس در دانشجویان بر حسب نمره های پیش آزمون  و پس آزمون گروه های  مورد مطالعه ……………………………………………………………….. .101

 

جدول شماره (4-4) : توزیع فراوانی مشخصه های آماری عملکرد تحصیلی دانشجویان بر حسب نمره های پیش آزمون  و پس آزمون گروه های مورد مطالعه  …………………………………………………………………..  102

 

جدول(4-5) نتایج آزمون لون در کواریانس(نگرش به درس دانشجویان) ………………………………….   103

 

جدول شماره(4-6) :  نتایج تحلیل مانوای تأثیر متغیرهای مستقل کاربرد چندرسانه ای بر متغیر وابسته نگرش به درس دانشجویان ……………………………………………………………………………………………………………104.

 

جدول(4-7) میانگین های تعدیل شده متغیر وابسته نگرش به درس دانشجویان در آزمون کواریانس…..104

 

جدول(4-8) نتایج آزمون لون در کواریانس(انگیزش پیشرفت دانشجویان)……………………………………. 105

 

جدول شماره(4-9) :  نتایج تحلیل مانوای تأثیر متغیرهای مستقل کاربرد چندرسانه ای بر متغیر وابسته انگیزش پیشرفت دانشجویان  ……………………………………………………………………………………………………………..  106

 

جدول(4-10) میانگین های تعدیل شده متغیر وابسته  انگیزش پیشرفت دانشجویان در آزمون کواریانس.  106

 

جدول(4-11) نتایج آزمون لون در کواریانس(عملکرد تحصیلی دانشجویان) …………………………………   107

 

جدول شماره(4-12) :  نتایج تحلیل مانوای تأثیر متغیرهای مستقل کاربرد چندرسانه ای بر متغیر وابسته عملکرد تحصیلی دانشجویان ……………………………………………………………………………………… ……       108

 

جدول(4-13) میانگین های تعدیل شده متغیر وابسته  عملکرد تحصیلی دانشجویان در آزمون کواریانس. 108

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه:

 

 

 

آموزش به عنوان یکی از راه­های انتقال مفاهیم، دستاوردهای جدید علوم و نتایج تلاش­های علمی، توانسته گامی والا در راستای یادگیری و ارتقای عملکرد  فراگیران در جامعه­ی علمی داشته باشد. با پیشرفت­هایی که امروزه در روش­های آموزشی به وجود آمده، این روش­ها بسیار به هم نزدیک شده­اند و آنچه در این­باره بیشتر مورد توجه و بحث قرار می­گیرد، نقش رسانه­های آموزشی در پیشرفت سیر آموزش است. با توجه به اینکه اهداف و خط­مش های آموزش به شیوه­­ی چندرسانه­ای توسط بعضی دانشگاه­ها تدوین و ارائه شده است، لذا دستیابی به این اهداف و اندازه­گیری میزان موفقیت این برنامه­های آموزشی بسیار ضروری است (طالب­زاده،1386).

در این راستا، آموزش به شیوه­ی چندرسانه­ای در دهه­­های اخیر پیشرفت فزاینده­ای را در آموزش ایجاد کرده است و باعث شد که امروزه آموزش چندرسانه­ای در جوامع صنعتی با کمک انقلاب الکترونیکی پیشرفت بسیار نماید، همچنین اختراع رایانه و رشد فزاینده ی آن موجب جلب توجه مسؤولان و برنامه ریزان آموزشی گردیده است. در کشورهای غربی آموزش چندرسانه­ای­ گسترش فزاینده­ای یافته و به عنوان یک سبک آموزشی پذیرفته شده است، ضمن اینکه مشکلات زندگی امروزی و فشارهای ناشی از ازیاد جمعیت انسان ها را به سوی این نوع از آموزش ها سوق داده است. از این رو آموزش و یادگیری به شیوه­ی چندرسانه­ای برای بسیاری از دانشگاه­ها به یک موضوع اصلی قابل بحث تبدیل شده است. بنابراین پرداختن به مقوله­ی آموزش چندرسانه­ای به صورت یک ضرورت درآمده و تاخیر در پرداختن به این ضرورت زیان آور خواهد بود بر همین اساس فناوری آموزشی و همراه ساختن آن با آموزش چندرسانه­ای، زمینه­ای را فراهم ساخته که بسیاری از آرمان­های آموزشی اعم از نگرش مثبت یادگیرندگان به درس و رشته ی تحصیلی همچنین یادگیری مستقل، آموزش و یادگیری مشارکتی و ارزیابی و ارائه­ی سریع بازخورد از آموخته­ها، قابل تحقق­تر جلوه می­کند (احمدی، 1382).

” در امر تعلیم و تربیت، آموزشی موثر است که: اولا منجر به یادگیری شود و ثانیا این یادگیری پایدار باشد. تحقق این دو، مستلزم استفاده از حواس پنج گانه فراگیر و بهره گیری از تجارب مستقیم و دست اول می باشد. تجربه نشان داده است حس­های مختلف در یادگیری انسان نقش مساوی و یکسان ندارند. اگر چه در منابع گوناگون، ارقام متفاوتی در این زمینه ذکر شده، اما در تمامی آن­ها، بیشترین سهم به حس بینایی داده شده است” (احدیان، 1382،ص 34). “در آموزش و پرورش بالا بردن کیفیت یادگیری و تدریس همواره از مسائل پراهمیت بوده است.”

“پیدایش فناوری رایانه، بر استقبال از چندرسانه­ای در قالب نرم­افزارهای رایانه­ای تاثیر چشمگیری دارد و به جرات می­توان گفت شیوع استفاده از چندرسانه­ای در فعالیت­های گوناگون به ویژه آموزش، مدیون قابلیت­ها و توانایی برجسته­ی فناوری رایانه است” (رضوی، 1386، ص 276).

از دیرباز، تعلیم و تربیت از موارد مهم و مطلوب جوامع گوناگون به حساب می­آمده و نظام های آموزشی به دنبال یافتن راه­هایی برای بهبود شیوه­های آموزش دروس مختلف بوده­اند. شیوه­های سنتی تدریس هزاران سال به طور تقریبا یکسان به کار رفته­اند، اما در دنیای کنونی رویکردهای جدیدی برای آموزش و یادگیری مورد توجه قرار گرفته­ است. محققان همواره در پی یافتن برای پر کردن خلل­های یادگیری، رفع مشکلات و کمبودهای ناشی از نقص در فرایند تدریس و یادگیری بوده­اند. آن­ها راه­هایی را جست­و­جو می کنند که روش­های تکراری و خسته کننده را به تجربیات یادگیری تعامل و لذت بخش برای دانش­آموزان تغییر دهند. به دلیل نفوذ روزافزون فناوری­های نوین و نیز تفاوت­های اجتماعی و فرهنگی نسل­های جدید، نظام­های آموزشی جهان شاهد تغییرات چشمگیری در خصوص سرفصل­ها و به ویژه روش­های آموزشی بوده­اند. از سوی دیگر، صاحب نظران حوزه­ی علوم تربیتی و روانشناسی آموزشی، نظریه­ها و روش­های جدیدی ارائه داده­اند تا راهگشای چالش­ها و مشکلات آموزشی و تربیتی باشند. از جمله این شیوه­ها به کارگیری فناوری در آموزش است (صالحی زاده و اسدی، 1392).

اهمیت و تاثیر نگرش­ها و باورهای دانش­آموزان را بر کارکرد تحصیلی آنان نمی­توان نادیده گرفت. آموزش فرایندی است که خانواده، دانش­آموز و مراکز آموزشی را به یکدیگر مرتبط می­سازد. لذا یادگیری دانش آموزان به شدت تحت تاثیر شرایط، انگاره ها و نگرش­هایی است که هر یک از این ارکان آموزشی، فراهم می­سازد (به نقل از توفان، 1389).

 

پدیده­ی انگیزش غالبا به علل رفتار و اینکه چرا انسان در مواقع مختلف دست به رفتارهای متفاوت می­زند، پاسخ می­دهد. برخی نظریه­ها در زمینه­ انگیزش به شرح زیر می­باشد:

– انگیزش در برگیرنده­ی مباحثی است که بیان می­کند منشاء رفتار چیست؟ چگونه ادامه می­یابد، منحرف می­شود، منع می­گردد و چه کنش فاعلی در آن هنگام در موجود زنده روی می­دهد.

– پژوهش­های انگیزشی به بررسی کیفی اثر یادگیری­های گذشته و ادراک فرد همراه با دیگر عواملی که بر رفتار انسان در یک موقعیت خاص، جهت، قوت و ثبات می­بخشد، محدود می­گردد (اتکینسون[1] ، 1975، به نقل از خدیوی و مفاخری، 1390).

پیشرفت تحصیلی نیز، هدف بزرگ هر جوینده­ی علم است و مؤسسات علمی تمام بسترها و امکانات را آماده می­کنند تا با بهره­گیری از نیروی­انسانی، ابزارها، روش­ها و نیز تقویت انگیزش­های فردی، پیشرفت و ارتقای تحصیلی را محقق می­سازد (تقی­زاده، 1387).

بیان مسئله:

یکی از مولفه­های اصلی این تحقیق کاربرد چند­رسانه­ای[2] است. استفاده از چندرسانه­ای­ها در امر تدریس و یادگیری دیر زمانی است که توسط اساتید و معلمان مورد توجه است. استفاده­ی مناسب از چندرسانه­ای­ها و تلفیق آن با رویکرد نوین آموزشی می­تواند بسیاری از تواناییهای یادگیرندگان را پرورش دهند. تجربه­ی کاربرد آموزش­های چندرسانه­ای نشان می­دهد اینگونه آموزش که بیشتر از یک حس­های چند گانه را در یادگیری فراگیران، زمانی که هم می­بینند و هم می­شنوند و هم در یادگیری شرکت فعال دارند به مرز 75 درصد می­رسد که خیلی بیشتر  از میزان یادگیری در شیوه هایی است که تنها یکی از حواس را درگیر می کند.

نگرش از یک سو با آموخته­ها و تجارب پیشین و از سوی دیگر با برداشت­های ذهنی ما در مورد موضوع نگرش مرتبط است و در هر صورت، واکنش مثبت و منفی ما را به اشیا، موقعیت­ها، سازمان­ها، مفاهیم و افراد بر می­انگیزد (کریمی، 1386).

با توجه به بعد عاطفی آموزش و پرورش و ایجاد نگرش مثبت در یادگیرندگان نسبت به فرایند یادگیری از سوی بسیاری از مراکز آموزش دنیا نادیده گرفته شده است. چرا که همواره ایجاد دانش و توانایی در فراگیران هدف بوده است. بدون اینکه توجه شود موقعیت­های یادگیری را نمی­توان مجزا در نظر گرفت و بدون شک می­توان اذعان داشت نگرش و علاقه­ی فراگیران نسبت به محیط یادگیری، موضوع آموزش، معلم و به طور کلی هر آنچه به فرایند یادگیری مربوط می شود و به طور مستقیم بر عملکرد یادگیرندگان تاثیر می­گذارد.

انگیزش پیشرفت عبارت از میل افراد برای کسب موقعیت در فعالیت­هایی است که موفقیت در آن به سعی و کوشش فردی از او بر می­گردد. افراد دارای انگیزش سطح بالا برای حل مشکلات بسیار کوشا هستند و اگر در حل مشکلی شکست بخورند، از آن دست نمی­کشند و به کوشش خود ادامه می­دهند (سیف، 1387).

مسئله­ی موفقیت یا عدم موفقیت در امر تحصیل از مهم­ترین دغدغه­های هر نظام آموزشی است. موفقیت و پیشرفت تحصیلی در هر جامعه نشان دهنده­ی موفقیت نظام آموزشی در زمینه­ هدف­یابی و توجه به رفع نیازهای فردی است. بنابراین نظام آموزشی را زمانی می­توان کارآمد و موفق دانست که پیشرفت تحصیلی دانشجویان آن در دوره های مختلف دارای بیشترین و بالاترین رقم باشد. از جمله مهم­ترین نگرانی­های استادان، مسئولان آموزشی دانشگاه و خانواده­های دانشجویان، پیشرفت تحصیلی و جلوگیری از افت تحصیلی دانشجویان است (تمنایی و همکاران، 1390).

یک مطلب دیگر :

دلایل متناقضی در مورد تاثیر چندرسانه ای­ها بر یادگیری و نگرش به درس در امر آموزش گزارش شده است تحقیقاتی از جمله گیشکی(1388) و باقری (1386) نشان داده­اند زمانی که چندرسانه­ای­ها با رویکرد جدید آموزش و روش­های  فعال تدریس همراه باشد تاثیر چندرسانه­ای­ها بر یادگیری و نگرش بیشتر از زمانی است که آموزش تنها از طریق چندرسانه­ای­ها صورت می­پذیرد. یکی از مولفه­های اصلی این تحقیق چندرسانه­ای است. بنابراین مسئله­ی این پژوهش این است که آیا تاثیر آموزش به شیوه­ی چندرسانه­ای بر انگیزش پیشرفت و نگرش به درس و عملکرد تحصیلی دانشجویان رشته ی زبان انگلیسی دانشگاه آزاد اسلامی شهرستان آبادان  موثر است؟

ضرورت و اهمیت موضوع پژوهش

به منظور دستیابی به اهداف نظام آموزش و پرورش و با توجه به برنامه­های درسی براساس اصول علمی در مقاطع مختلف تحصیلی و لزوم انجام این برنامه­ریزی­ها بر مبنای اطلاعات جدید، ضرورت اجرای تحقیقات و بررسی­های علمی در زمینه­های مختلف احساس می­شود.

توجه به کاربرد فناوری­های نوین از جمله چندرسانه­ای در فرایند یاددهی- یادگیری از اهمیت بسزایی برخوردار است و امروزه استفاده از فناوری­های چندرسانه­ای در امر تدریس و در کلاس درس دیر زمانی است که توسط معلمان مورد توجه است. تکنولوژی­های چند­رسانه­ای به عنوان ابزارهای هستند که می­توانند بسیاری از تواناییهای یادگیرندگان را پروش دهند و نگرش آن­ها را نسبت به درس و یادگیری تغییر دهند (عسگری، 1388).

استفاده از چندرسانه­ای باعث می­شود متوسط زمان یادگیری به میزان زیادی کاهش یابد و سطح پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان بیش از یک انحراف استاندارد بالاتر یابد. از مزایای چندرسانه­ای­ها، فعال سازی شاگردان در جریان یادگیری است. چندرسانه­ای­ها با استفاده از ابزارهای گوناگون، امکان تعامل دانش آموزان را با یکدیگر، با معلم، جهان دانش و ماده­ی درسی فراهم می­کنند. موک و دیگران (2000)، نشان داده­اند که رایانه فرصت­های مناسبی برای یادگیرندگان فراهم می­آورند و بالا بردن انگیزش یادگیری، آنان را قادر می­سازد تا در موقعیت­های یادگیری چالش آمیز به فعالیت پرداخته و به حل مسائل پیچیده مشغول شوند (رضوی، 1386).

با توجه به مزایای عمومی آموزش چندرسانه­ای و قابلیت­های ویژه آن در آموزش عالی به نظر می­رسد که ادغام آن در برنامه­های جاری آموزشی دانشگاه­ها اجتناب ناپذیر و مفید باشد. با این وجود کاربرد فناوری­های نوین در کلاس درس، شکست این نوآوری را عدم به کارگیری تکنولوژی­های نوین و تطبیق آن با روش­های تدریس در کلاس به وسیله­ی اساتید و معلمان می­دانند (به نقل از کریم نژاد، 1389).

این موضوع که فرد شکست­ها و پیروزی­های خود را به چه عواملی نسبت بدهد و آن­ها را معلول چه عامل یا عواملی بداند، از دو جنبه حائز اهمیت است. اول به عنوان صفتی که نقش یک متغیر مستقل را بازی می­کند و در زمینه­های مختلفی همچون عملکرد تحصیلی و سازگاری اجتماعی موثر می­باشد. دوم به عنوان یک متغیر وابسته که تحت تاثیر علل اجتماعی مختلف از جمله روش­های تربیتی اتخاذ شده در خانواده قرار می­گیرد (کریمی، 1387).

در تحقیقی که بر روی بیش از 2000 معلم و مدیر آمریکا صورت گرفته است، 90 درصد از معلمان اظهار کرده اند که فناوری اطلاعات به آنان کمک کرده است تا خلاق و موثرتر باشند (به نقل از زمانی، 1386). امروزه نوعی از آموزش که با نیازهای افراد و جامعه متناسب و هماهنگ باشد بسیار حائز اهمیت است. لذا باید شرایطی را فراهم نمود که در آن همه­ی فراگیران، به منظور کسب دانش و مهارت­های مورد نیاز خود در جهت رسیدن به آرمان شخصی، تحقق اهداف آموزشی و مشارکت فعال، از خلاقیت ذهنی و تفکر منطقی لازم برخوردار باشند (فاتحی فیروز آبادی و فاضلیان، 1388).

در مجموع چندرسانه­ای ها با درگیر کردن حواس مختلف، به یادگیری عمیق­تر و پایدارتر می­انجامد. برای یادگیرندگان مزیت تمرین و تکرار فراهم می­کنند، مشارکت بین دانش­آموزان را تسهیل می­کنند، در مقابل نیاز یادگیرندگان انعطاف پذیر هستند و همینطور به آن­ها کمک می کنند که بین مفاهیم آموزشی ارتباط برقرار کنند و مهم­ترین مزیت آن نسبت به سایر اشکال آموزش انعطاف­پذیری را در عرصه­ی اطلاعات و دست­یابی سریع به آن و همینطور فراهم کردن بازخورد است (رضوی، 1386).

اهداف تحقیق: