دكتر مرتضی حسینعلی‌بیگی

 

دكتر بهرام نوائی‌نیا

 

استاد مشاور:

 

دکتر حسن حاجی کاظمی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(پایان نامه مقطع ارشد)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 

چکیده:
بتن مسلح به فولاد، مصالحی است که بنا به دلایلی همچون مقاومت فشاری مناسب، هزینه تهیه پایین و در دسترس بودن مصالح خام، بطور گسترده در سازه‌های مهندسی عمران بکار برده می‌شود. اما بتن مسلح تهیه شده از خمیر سیمان، سنگدانه‌های معمولی، و میلگرد‌های فولادی دارای نقاط ضعفی مانند وزن زیاد، خوردگی فولاد، و ترک‌های ناشی از جمع شدگی است که کاربرد آن را در مواردی محدود می‌کند. برای جبران این ایرادات، بتن‌های خاصی ابداع شده‌اند که در آنها از سنگدانه‌های سبک و تکه‌های مجزا و کوچک الیاف استفاده می‌شود و به جای میلگردهای فولادی، در جهت رفع مشکل خوردگی در مناطق ساحلی، از میلگردهای کامپوزیت پلیمری الیافی، استفاده می شود. از آن جا که استفاده از بتن‌های خاص با توجه به مزایای غیر قابل انکار آنها در حال گسترش بوده و نیز کاربرد آنها در کشوری مانند ایران در بسیاری از موارد توجیه و ضرورت دارد، لازم است مطالعات کافی در مورد جنبه‌های مختلف کاربردی آنها انجام گیرد.
در تحقیق حاضر با تهیه یک برنامه آزمایشگاهی، به بررسی رفتار خمشی تیرهای بتنی ساخته شده از بتن سبک الیافی، مسلح به میلگردهای طولی از جنس کامپوزیت پلیمری شیشه (GFRP) پرداخته شده است. برای این منظور، تعداد 9 تیر بتنی با مقطع مستطیل در سه گروه طراحی و ساخته شده است. گروه اول شامل سه تیر بتنی سنگدانه سبک، گروه دوم شامل سه تیر بتنی سنگدانه سبک بهمراه الیاف فولادی و گروه سوم شامل سه تیر بتنی سنگدانه سبک بهمراه الیاف پلی‌پرو‌پیلن می‌باشد. در هر گروه میلگردهای کامپوزیت به میزان صد در صد، دویست درصد، و سیصد درصد تقویت بالانس در هر تیر تعبیه گردید. تیرها بصورت گام به گام و تدریجی تحت بار افزایشی قرار گرفته و این عمل تا گام نهایی، یعنی تخریب تیرها ادامه یافت. در هر گام مقادیر جابجایی، کرنش، و عرض ترک در محل‌های مناسب برروی تیرها، به همراه نیروی اعمالی ثبت گردید. با پردازش داده‌های بدست آمده خصوصیاتی از تیرها مانند رفتار نیرو – تغییرمکان، ظرفیت خمشی، چگونگی ایجاد و گسترش ترک‌ها مورد مطالعه قرار گرفت.
نتایج حاصله حاکی از آنست که نمودار نیرو- تغییرمکان تیرهای مسلح با میلگردهای کامپوزیت تا مرحله نهایی تقریباً خطی بوده و در تمامی تیرها در یک کرنش ثابت، درصد میلگرد بیشتر باعث تحمل بار بزرگتری از تیرهای با درصد میلگرد کمتر شده است. همچنین مقایسه ظرفیت تجربی تیرها با روابط آیین نامه‌ای نشان می‌دهد که این روابط نتایج محافظه کارانه‌ای بدست می‌دهند. همچنین تیرهای دارای الیاف در بارهای کمتر شروع به ترک خوردگی نمودند، ولی مقاومت در برابر بار و ایجاد تغییر شکل های بیشتر در آن ها آشکارتر است.
فصل اول: کلیات
1-1- مقدمه

 

یک مطلب دیگر :

بتن پرمصرف ترین مصالح ساختمانی است و در اغلب کشورهای جهان نسبت مصرف بتن به فولاد از 10 به 1 نیز فراتر رفته است. تنها ماده ای را که بشر به این میزان مصرف می کند، آب است. بتن دارای مزایایی از قبیل مقاومت عالی در برابر آب، سهولت شکل دهی در اشکال گوناگون، ارزان و در دسترس بودن مصالح اولیه است. همچنین در مقایسه با فولاد نیاز به نگهداری کمی داشته، مقاومت مناسبی در دماهای بالا از خود نشان داده، و به دلیل اینکه تحت میدان‌های تنش موضعی کمتری قرار دارد، خستگی مشکل مهمی برای آن محسوب نمی‌شود[1].
علی رغم مزایای مذکور برای بتن، به علت وجود مواد مختلف در بتن و نیز اندرکنش این مواد به ویژه در ناحیه بین سنگدانه ها و خمیر سیمان، هنوز در این ماده و محصول نهایی حاصل از ساخت آن پیچیدگی ها و نادانسته های فراوانی وجود دارد. سازه های بتنی در بعضی موارد پاسخگوی نیازهای بهره برداری نخواهند بود. از جمله نواقص سازه های بتنی می توان به مقاومت کششی کم، خوردگی فولاد، سهولت ایجاد و گسترش ترک، و وزن زیاد آنها اشاره کرد.
تلاش محققان صنعت ساختمان همواره بر رفع نواقص سازه های بتنی بوده است و روش های مختلفی برای این منظور ارائه داده اند که در زیر به چند نمونه از آن ها اشاره می شود:
–  میلگردهای FRP برای جلوگیری از خوردگی و افزایش مقاومت و افزایش میرایی: استعداد خوردگی فولاد در برابر شرایط محیطی قلیایی كه در سازه های بتن آرمه در معرض آب دریا استفاده می شود، باعث گردیده است كه استفاده از FRP بعنوان جایگزین آن مطرح شود. مقاومت خوردگی و کششی مواد کامپوزیت می‌تواند تا چهار برابر فولاد باشد. این مواد به دلیل بالا بودن ضریب میرایی آنها که ناشی از خواص غیركشسان آنها است انرژی جذب شده را میرا می­كنند.
– استفاده از فایبرها برای افزایش مقاومت کششی و کاهش عرض ترک ها: الیاف دراندازه ها و اشکال مختلف و از جنس فولاد، خمیری، شیشه و مواد طبیعی مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده از الیاف با حجم و اندازه های متفاوت در ملات، تا حدی باعث افزایش مقاومت کششی نهایی شده ولی کرنش کششی در هنگام گسیختگی در این نوع از بتن ها در مقایسه با انواع معمولی بسیار بیشتر است که این بدلیل جلوگیری از باز شدن ترکها و تبدیل یک ترک بزرگ به چندین ترک کوچک می‌باشد.
– استفاده از بتن های سبک برای کاهش وزن کلی سازه: در مقایسه با فولاد، پائین بودن نسبت مقاومت به وزن بتن، برای ساخت برج ها و دهانه های بزرگ پل ها و سازه های شناور به عنوان یک مشکل اقتصادی محسوب می شود. برای افزایش نسبت مقاومت به وزن بتن، یک راه حل مناسب، استفاده از سنگدانه‌های سبک مانند لیکا بجای سنگدانه‌های معمولی است که تا کنون با موفقیت در ساخت برج های تا چند ده طبقه در دنیا مورد استفاده قرار گرفته است.
بدیهی است مواد جدید نواقصی هم دارند، شامل تولید محدود و هزینه بالا، شکست ترد، نیاز به قلاب نمودن میلگردهای پلیمری در کارخانه و . . . که  سبب کاهش استفاده از آن ها در سازه های بتنی در حال حاضر می شود. با توجه به رشد صنعت و تکنولوژی، استفاده ی روزافزون از این مصالح  در آینده نزدیک، دور از انتظار نخواهد بود.
2-1- هدف تحقیق
در تحقیق حاضر هدف اصلی بررسی مزایا، معایب، و محدودیت‌های استفاده ترکیبی از دو بتن یعنی بتن سنگدانه سبک سازه‌ای و بتن الیافی در ساخت اعضای سازه ای تحت خمش (تیرها)، بهمراه استفاده از سطح مقطع‌های متفاوتی از میلگردهای ساخته شده از کامپوزیت پلیمری مسلح به الیاف شیشه برای تقویت طولی آنها می‌باشد. در راستای تأمین این هدف که یک برنامه آزمایشگاهی برای آن تدوین گردید، مواردی که باید مورد مطالعه قرار گیرند عبارتند از:
– رفتار خمشی ( نیرو- تغییرمکان) تیرها،
– ظرفیت خمشی نهایی و نوع شکست تیرها،
– بار نظیر اولین ترک و نحوه ایجاد و گسترش ترک ها،
– کرنش های کششی و فشاری حاصله در مراحل مختلف بارگذاری، و
– مقایسه نتایج با روابط آئین نامه ای و تحقیقات مرتبط موجود.
لازم به توضیح است که هر چند بتن ها و میلگرد‌های مذکور در تحقیقات انجام شده مرتبط با سازه‌های بتنی مورد توجه قرار داشته‌‌‌اند و ادبیات فنی نسبتاً جامعی در مورد آنها وجود دارد، اما تحقیقات محدودی برای کاربرد ترکیبی آنها و با اهداف مذکور در کار حاضر انجام شده و لذا انجام این تحقیق سهمی هر چند کوچک در کامل‌تر کردن متون علمی موجود در این زمینه خواهد داشت.
3-1- روش تحقیق
در کار حاضر، ابتدا تحقیقات انجام شده در خصوص بتن سبک، بتن الیافی و میلگردهای FRP مورد مطالعه قرار گرفت و سپس از طریق مطالعه تجربی یا انجام آزمایش، رفتار خمشی تعدادی تیر ساخته شده از مصالح مذکور ارزیابی گردید. نمونه های آزمایشگاهی تعداد 9 عدد تیر، شامل 3 نمونه با بتن سبک معمولی، 3 نمونه با بتن سبک با الیاف فلزی و 3 نمونه بتن سبک با الیاف پروپیلن در نظر گرفته شد. علاوه بر این، برای هر تیر به تعداد مناسب نمونه مکعبی جهت تخمین مقاومت فشاری و جرم حجمی بتن مصرفی در آنها تهیه گردید. آزمایش به روش خمش چهار نقطه‌ای (تکیه گاه های ساده در دو انتها و دو بار متمرکز در دهانه تیرها) و بصورت مرحله به مرحله تا تخریب کامل تیرها انجام شده و با نصب حسگر در محل‌های مناسب بر روی تیرها، کمیت‌هایی نظیر جابجایی، کرنش، و عرض ترک و نیز نیروی اعمالی در مراحل مختلف بارگذاری اندازه گیری گردید. در راستای تأمین اهداف تعریف شده در کار حاضر نتایج خام حاصل از آزمایش تحلیل و پردازش شده و خصوصیات یا پارامترهای مورد نظر برای تیرها استخراج می‌گردند. در نهایت با جمع بندی نتایج بدست آمده، مقایسه ای بین آنها و نتایج تحقیقات گذشته و نیز روابط آئین نامه ای انجام می‌شود.

3-1-3- چگونگی به وجودآمدن اسطوره……………………………………………… 10

3-2- مفاهیم و جلوه‌های نمادین نقوش اساطیری دوران ساسانی

3-2-1- هنر ساسانی……………………………………………………………… 11

3-2-2- اهمیت نقش در هنرایران……………………………………………………………….. 32

3-2-3- نفوذ اساطیر غیرایرانی بر اساطیر ایرانی در عهد ساسانی…………………………………………. 34

3-2-4-کارکرد اساطیر در هنر عهد ساسانی و پیشینه آن……………………………………………………… 37

3-2-5- تبدیل موجودات تخیلی به اسطوره و چگونگی پیدایش آنها …………………………………. 41

3-2-6- جنبه های فرهنگی و مذهبی استفاده از نقوش اساطیری در عهد ساسانی……………. 42

3-3- معرفی موجودات اساطیری برروی آثار هنری دوره‌ی ساسانی

3-3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………….. 44

3-3-2- بال نماد قدرت محافظت…………………………………………………….. 45

3-3-3- سیمرغ……………………………………………………………………….. 45

3-3-4- اژدها………………………………………………………………………………………. 53

3-3-5- اسب……………………………………………………………………………………… 57

3-3-6- گاو……………………………………………………………………………………….. 62

 

3-3-7- گریفون (شیردال)………………………………………………………………………. 64

3-3-8- اسفنکس……………………………………………………………………………. 68

3- 3 -9- هارپی…………………………………………………………………………………….. 69

3-3-10- شیر…………………………………………………………………………. 71

3-3-11- گوپت‌شاه……………………………………………………………………………. 75

فصل چهارم: تاثیر نقوش اساطیری ساسانی برهویت‌گرافیک ایران

4-1-گرافیک ایران

4-1 -1- گرافیك دهه‌های 40 و 50 شمسی………………………………………….. 78

4-1-2- اولین نسل بعد‌ازانقلاب………………………………………………………………………….. 79

4-1-3- گرافیک ایران در رابطه با گذشته ………………………………………………….. 79

4-1-4- روش‌های به كارگیری عناصر تصویری گذشته به شكلی نوین……………………………….. 81

4-1-5- گرافیک ایران در رابطه با غرب…………………………………………………….. 82

4-2- هویت

4-2-1- مفهوم هویت……………………………………………………………………………… 85

4-2-2- اهمیت هویت…………………………………………………………………………………… 86

4-2-3- بحران فرهنگی انسان معاصر…………………………………………………. 86

4-2-4- هویت ایرانی…………………………………………………………………………………….. 87

4-2-5- نقش هویت در گرافیك ایران……………………………………………………………………. 90

4-2-6- ارتباط میان هویت و زیبایی در گرافیک……………………………………………………………. 91

4-2-7- نقطه نظرات اساتید صاحب نام پیرامون موضوع هویت ایرانی………………………………… 92

نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………… 99

منابع     …………………………………………………………………………………….. 101

کارعملی ……………………………………………………………………………………………. 105

تعریف مسئله

بی تردید طراح گرافیک ایرانی در پهنه فرهنگی تاریخی خود وارث سرمایه عظیمی ‌‌از نقشمایه‌هاست، این نقوش در همه دوران، بنای عظیمی‌‌از خاطره قومی‌‌بصری برای ما می‌‌سازد. اگر مسئله هویت را برای هنر سرزمین‌مان ضروری بدانیم از مهمترین راهکارهای کامیابی در این مهم  استفاده‌ی صحیح از این گنجینه‌هاست. و از آنجایی که هنر ساسانی سهم بسزایی از آن هویت عظیم را در خود داشته، برای استمرار یا تکامل این موفقیت نیاز به تحلیل و پژوهش روشمند احساس می‌شود. بنابراین جستار حاضر با عنوان تحلیل بصری نقش مایه‌های اساطیری ساسانی و نمود آن در گرافیک ایران (طراحی پوستر) با هدف رشد هویت درآثارگرافیکی انجام گرفته است.

1-2- ضرورت و اهمیت تحقیق

 

یک مطلب دیگر :

آثار به جای مانده در ایران حاوی باورهای اسطوره‌ای و اندیشه‌های دینی و فرهنگی می‌باشد. شاید به توان گفت مستندترین مدارک برای بازسازی باورها و اعتقادات، آثار به جای مانده از آن دوره می‌‌باشد که بعضاً با کمترین تغییراتی به دست ما رسیده‌اند مروری اجمالی بر آثار هنری دوره ساسانی حکایت از آن دارد که هنرمندان آن عصر پیام‌های متنوعی را در قالب صحنه‌های گوناگون برای مخاطبانی که از دست ساخته‌های وی استفاده کرده اند خلق نموده است.

مهرها، نقوش برجسته، سکه ها، پارچه‌ها و یا گچبری‌های بر جای مانده از آن عصر همگی پیام خاصی را به مخاطب القاء می‌‌کنند که در طیف گسترده‌ای ازمفاهیم سیاسی، اجتماعی، دینی، اساطیری و…. قابل بررسی می‌‌باشند. شناخت و آگاهی بیشتر ما از جوامع گذشته تا اندازه ای وابسته به بررسی و بازخوانی دقیق مفاهیمی‌‌است که به صورت صحنه‌های متنوع بر روی آثار هنری این دوره تجلی یافته اند از این رو در این پژوهش تمام تلاش بر این است با بررسی نقوش اساطیری ساسانی و جمع آوری باورهای اساطیری بتوانیم مجموعه‌ای از نقوش را در کاربرد گرافیک امروزی عرضه نمائیم.

در راستای این پژوهش پس از معرفی اجمالی جامعه و هنر ساسانی به بازشناسی مفاهیم اساطیری ایرانی و غیر ایرانی که بر روی آثارشان نمایش داده شده اند پرداخته شده است.

1-3- سوالات تحقیق

1- نقوش ساسانی بر اساس کدام اسطوره‌ها شکل گرفته است؟

2- از کدام حیوانات در نقشمایه‌های ساسانی استفاده شده است؟

3- در شکل‌گیری نقشمایه‌های ساسانی آیا جنیه‌های مذهبی تاثیرگذار بوده است؟

4- چگونه می‌توان نقوش مربوط به گذشته را درگرافیک امروز به کار برد و دچار کهنگی نشد ؟

5- نقوش اساطیری  ساسانی در گرافیک امروز ایران در چه مضمونی بیشتر به کار رفته است؟

6- کاربست نقوش اساطیری ساسانی چه مزایایی برای هویت گرافیک امروز ایران دارد؟

1-4- فرضیه

1- به نظر میرسد جنبه‌های تصویری پرندگان اسطوره‌ای ساسانی،بیشتر از سایر نقوش این دوره بر گرافیک معاصر تاثیرگذاشته است.

2- به نظر میرسد با استفاده از نقشمایه‌های ساسانی می‌‌توان به گرافیکی با هویت ملی، مخاطب پسند و تاثیر گذار دست یافت.

1-5 اهداف اصلی و فرعی

هدف اصلی: بررسی نقشمایه‌های ساسانی و میزان اهمیت آنها  در معرفی و هویت  ایرانی در طراحی پوستر  و همچنین بررسی رابطه‌ی مفهومی‌‌نقوش ایرانی و چگونگی درک و فهم آن توسط مخاطب.

هدف فرعی: استفاده از نتایج به دست آمده برای طراحی پوستر با ویژگی‌های خلاق، ماندگار و مرتبط با موضوع.

1-6- روش تحقیق- روش جمع آوری اطلاعات

روش انجام تحقیق بر مبنای ماهیت: توصیفی- تحلیلی

روش جمع آوری مطالب از منابع کتابخانه ای، اینترنتی و میدانی(مشاهده آثار و اشیاء) است. سرانجام این پایان نامه بر اساس استخراج مطالب از پژوهش‌های گذشته تنظیم شده است.

1-7-کاربردتحقیق

این رساله در 4 فصل به بررسی موجودات اساطیرکهن ساسانی و همچنین نقش این موجودات در آثار و اشیاء می‌پردازد. از قدیم الایام هنرمندان تصورات انسان ها را از دنیای خیالشان به تصویر درمی آوردند. موجودات خیالی نیز که انعکاسی از برداشت های مثبت و منفی انسان از خود و دنیای پیرامون هستند در اشکال گوناگون بازنمایی شده‌اند. امید است که با توجه به سیر پایان نامه در جمع آوری و معرفی نقوش اساطیری این دوره و ارائه نمونه‌های کاربردی درگرافیک امروزی به توان مجموعه‌ای مفید به ادبیات رشته افزود.

1-8- پیشینه تحقیق

طبق بررسی‌های انجام شده این گونه استنباط می‌شود که نقوش ایرانی به ویژه عهد ساسانی از جایگاه والایی برخوردار هستند و مطمئناً چنین تمدن عظیمی با ارزش‌های بصری و ویژگی های منحصر به فرد می‌تواند منبع مناسبی برای طراحان گرافیک باشد. در دهه‌های اخیر تحقیق درمورد نقشمایه‌های این دوره مورد توجه حوزه‌های مختلف دانشگاهی و علمی‌‌قرار گرفته‌است و بنابر اهمیت موضوع، پایان‌نامه‌ها، مقالات و کتاب های زیادی در رابطه با نقوش ساسانی به رشته تحریر در آمده است که به اختصار ذکر می‌‌شود. با بررسی پایان نامه های مرتبط و مقالات، با کمتر موضوعی در رابطه با تاثیرگذاری نقوش اساطیری ساسانی بر گرافیک ایران برمی‌خوریم. بنابراین این ضرورت احساس می شد تا با تحلیل و پژوهش در مورد نقوش اساطیری این دوره مجموعه ای مفید به ادبیات این رشته اضافه نمود. وامید است تا به توان با اطلاعات جمع آوری شده به مقوله هویت سازی در طراحی پوستر کمک کرد.

• پایان نامه‌ها

1- رضا جهانفرد، بررسی عناصر نماد در نقش برجسته‌های ساسانی، و تاثیر آن بر گرافیک امروز ایران، کارشناسی ارشد ارتباط تصویری، دانشگاه هنر تهران، 1375.

2- احمد منتظری، بررسی نمادهای دینی در نقش برجسته‌های ساسانی، کارشناسی ارشد نقاشی دانشگاه هنر تهران، 1378.

3- مریم رضایی، بررسی نقوش اساطیری در مهرهای دوره ساسانی، کارشناسی ارشد باستانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، پاییز90.

4- نرگس قدوسی، چرایی و چگونگی استفاده از نقوش سنتی در گرافیک معاصر، کارشناسی ارشد ارتباط تصویری، دانشگاه آزاد، واحد تهران مرکز، 1388.

5- مرضیه پیروزی، نقش باورهای فرهنگی ساسانی در طرح پارچه این دوره، کارشناسی ارشد، پژوهش هنر، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز، بهمن1390.

6- رودیا بنائی، خاستگاه نقوش موجودات تخیلی در هنر دوران ساسانی،کارشناسی ارشد صنایع دستی، دانشگاه هنر تهران، شهریور1386.

7- زهره عباسی شهرستانی، بررسی باستان شناختی نقوش حیوانی، در مهرهای ساسانی مجموعه (نیری) موزه ملی، کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشگاه هنر تهران،1390.

2 – 2 : گرایش­های مذهبی ………………………………………………………………………………………21- 15

2 – 3 : علل شکوفایی هنر ……………………………………………………………………………………… 25- 22

2 – 4 : وضعیت کتاب آرایی در دوره­ی ایلخانی ……………………………………………………..30- 26

2 – 4 – 1 : خوشنویسی …………………………………………………………………………………………….37-31

2 – 4 – 2 : تذهیب …………………………………………………………………………………………………. 45- 37

2 – 4 – 3 : صفحه آرایی ………………………………………………………………………………………… 48- 45

2 – 4 – 4 : کاغذ …………………………………………………………………………………………………….. 49- 48

2 – 4 – 5 : صحافی و تجلید ………………………………………………………………………………….. 52- 49

فصل سوم: کتاب­شناسی و نسخه شناسی اثر

3 – 1 : کتاب­شناسی

3 – 1 – 1 : نهج البلاغه، موضوع و مؤلف ……………………………………………………………… 59- 54

3 – 2 : نسخه شناسی

3 – 2 – 1 : احوال و آثار احمد بن السهروردی …………………………………………………….. 68- 60

3 – 2 – 2 : ویژگی‏های نسخه ………………………………………………………………………………… 72- 69

 

فصل چهارم: تحلیل و بررسی نسخه

4 – 1 : قواعد عمومی خوشنویسی ……………………………………………………………………….. 77- 72

4 – 2 : ساختار هندسی و زمینه­ تاریخی خط نسخ …………………………………………. 78- 77

4 – 3 : ساختار هندسی و زمینه­ تاریخی خط ثلث ………………………………………….. 79- 78

4 – 4 : بررسی سبک خوشنویسی اثر …………………………………………………………………. 111-80

4 – 5 : بررسی شیوه­ی تذهیب و تزیینات ………………………………………………………………120-111

4 – 6 : بررسی جدول­کشی …………………………………………………………………………………….. 129-120

4 – 7 : بررسی کاغذ ……………………………………………………………………………………………….. 132-130

4 – 8 : بررسی جلد ………………………………………………………………………………………………… 134-132

فصل پنجم: جمع بندی

5 – 1 : نتیجه­گیری ……………………………………………………………………………………………….. 137-136

یک مطلب دیگر :

5 – 2 : ارائه­ی پیشنهادات ……………………………………………………………………………………… 138

5 – 3 : گزارش کار عملی ……………………………………………………………………………………… 151 -139

5 – 4 : کتاب­نامه ……………………………………………………………………………………………………. 142-139

چکیده­ی انگلیسی

مقدمه:

کتاب و کتابخانه از جلوه­های دیرین تمدن بشری است که در ایران نیز سابقه­ای کهن دارد. و از آنجا که ایران همواره مهد علم و هنر بوده دانشمندان حاذقی در علوم مختلف و هنرمندان بزرگی در هنرهای گوناگون پرورش داده و هنرهای کتاب­سازی و کتاب­آرایی نیز به موازات دیگر هنرها مورد علاقه­ی مردم و دوستداران علم و هنر این سرزمین بوده است.

پس از فتح ایران، با رواج اسلام و نیاز به استنساخ قرآن، رسم­الخط عربی از همان آغاز مورد توجه قرار گرفت. در سال­های اولیه، خط کوفی مورد استفاده قرار گرفت. در ایران نوع خاصی از این خط با نام کوفی شرقی رایج بود و هنرمندان ایرانی تا اوایل قرن پنجم قمری بیشتر قرآنها را با این شیوه که تنوع بسیاری داشت، می­نوشتند. در بیشتر قرآنهای قرن چهارم و پنجم قمری هنر تذهیب، جزیی از خودِ حروف کوفی بود و خوشنویس خود نیز مذهّب بود. در اواخر قرن سوم قمری ابن مقله (328-272 قمری) اصلاحاتی در خط انجام داد و خط­هایی را که از کوفی منشعب شده بود تکمیل ساخت، قواعدی برای خوشنویسی تدوین کرد و اصل خطوط را بر مبنای سطح و دور پایه­گذاری کرد. در قرن چهارم علی ابن هلال معروف به ابن بوّاب (ف. 413 قمری) در قواعد نقطه­گذاری و یکدست کردن اصول خط­های شش­گانه «اقلام ستّه» نقش برجسته­ای داشت. او با تدوین و تکمیل اصول و قواعد پیشین، نوشتن خطوط شش­گانه را به شکل کلاسیک خود نزدیک­تر ساخت.

از قرن پنجم قمری خط نسخ به دلیل تحریر و قرائت ساده­تر جایگزین کوفی شد. این هنگام از خطوط دیگری همچون محقق، ریحان و ثلث نیز برای کتابت استفاده می­شد. علاوه بر هنرمندان گمنام قرن پنجم و ششم قمری، خوشنویس دیگری که در شکوفایی انواع خطوط نقش بارزی داشت “یاقوت مستعصمی” (698-616 ق) بود که به­جز قطعات فراوان، قرآنها و کتابهای بسیاری را کتابت کرد. او به همراه دیگر خوشنویسان مطرح این دوره که برخی نیز از شاگردان او بودند، سبب گسترش و بالارفتن سطح کیفی خوشنویسی در نسخه­های خطی شدند.

با هجوم مغولان به ایران و تشکیل حکومت، در نیمه­ی اول حکومت ایلخانی، به علت اینکه حاکمان مغول و جانشینان آنان از دانش و تجربه­ی کافی در اداره­ی امور ایران بی­بهره بودند و پیوسته سرگرم کشمکش­های داخلی و غارت اموال مردم بودند، دانشمندان، هنرمندان و فرهیختگان علم و فرهنگ مورد بی­توجهی و بی­مهری قرار گرفته و مجالی برای توسعه­ی هنرها نبود.

پس از حمله­ی مغول و در نیمه قرن هفتم و اوایل قرن هشتم قمری که ثباتی نسبی در ایران به وجود آمد، اوضاع تغیرات قابل ملاحظه­ای کرد. به­طوری­که ایرانیان اهل علم و فضل و هنر رفته­رفته به دربار ایلخانی راه یافته و از تجربه­ی آنها در اداره­ی کشور بهره گرفته شد، هنرمندان و دانشمندان مورد تکریم قرار گرفته و توسعه­ی هنرهای ایرانی جانی دوباره یافت. در این دوره کتابخانه­ها و مراکز علمی و فرهنگی بسیاری به وجود آمد، سنت تولید کتاب حرفه­ای شده و به­صورت جمعی انجام می­گرفت، همچنین کارگاههای درباری کتاب­آرایی رونق گرفت، اقلام ستّه قانونمند شد و رواج استفاده از آنها در رونق کتاب­آرایی بسیار مؤثر بود.

با گذشت زمان بر اهمیت کتابخانه­های درباری افزوده شد و به­تدریج وجه تزیینی برخی از نسخه‎ها بر جنبه­ی کاربردی آن پیشی گرفت. به­همین سبب کتابخانه­های سلطنتی توسعه یافت و بخش کارگاهی آن اهمیت ویژه­ای پیدا کرد و شمار زیادی از هنرمندان برجسته همانند کاتب، نقاش، مذهِّب و مجلد و.. را برای کتاب­آرایی جذب کرد.

با آغاز قرن هشتم قمری هنر کتاب­آرایی وارد مرحله نوینی شد و آثاری کم نظیر در قالب قرآن، شاهنامه و دیوان اشعار تولید شد. تهیه­ی نسخه­های خطی نفیس چون قرآن و شاهنامه در کانون توجه حاکمان قرار داشت. از اتفاقات مهم در عرصه­ی هنر کتاب­آرایی، تهیه­ی نسخه­ها با ابعاد -قطع- بزرگ بود. در این دوره اقلام ستّه تکمیل شد و رواج زیادی پیدا کرد و به مدد تلاش­های خوشنویسان مختلف به نهایت کمال و زیبایی خود رسید و انواع خطوط شش­گانه به همراه تذهیب­های عالی و با نقش­های زیبا و رنگ­های درخشان در نسخه­برداری قرآن به­کار می­رفت.

2-3-2 شیشه‌گری پیش از تاریخ تا دوران هخامنشی……………………………………………………………………….. 21

2-3-3 شیشه‌گری در دوران هخامنشی ……………………………………………………………………….. 22

2-3-4 شیشه‌گری در دوران پارت و ساسانی …………………………………………………………………… 23

2-3-5 شیشه گری در دوران اسلامی……………………………………………………………………. 24

2-4 زیورها و سایر اشیاء …………………………………………………………………………………… 26

2-4-1 مهره های شیشه ای قرن اول تا چهارم ق.م…………………………………………………… 26

 

2-4-2 مهره های شیشه ای قرن اول تا سوم میلادی…………………………………………………….. 28

2-5 سازوکار معاصر اقتصاد جهانی هنر………………………………………………………………. 35

2-5-1 هنر و اقتصاد……………………………………………………………………………… 35

2-5-2 اقتصاد جهانی هنر………………………………………………………………………………… 37

2-5-3 هنر و جهانی شدن………………………………………………………………………….. 39

2-6  تحلیل بن‌مایه‌های جذاب هنر معاصر ایران…………………………………………………….. 44

2-6-1 خاص گرایی…………………………………………………………………………………………….. 44

2-6-2 نیوارنیتالیسم در پاسخ به توقع مخاطب غربی………………………………………………….. 46

2-6-3 خودنمود در نمایش زندگی زیسته………………………………………………………………. 48

2-7 رابطه بازار هنری و اقتصاد بازار…………………………………………………………………. 50

2-7-1 ویژگی‌های بازار هنری…………………………………………………………………………… 50

2-7-2 نظام تجارت مستقل………………………………………………………………………. 51

2-7-3 وظایف بازار…………………………………………………………………………………………….. 51

2-7-4 ضرورت سامان بخشیدن به مدیریت بازار هنری…………………………………………………….. 51

2-7-5 ساختار نظام حقوقی و مدیریت بازار هنری………………………………………………………………. 52

2-8 بسته‌بندی عامل مهم فروش…………………………………………………………………….. 52

2-8-1 اهمیت بسته‌بندی………………………………………………………………………………… 55

2-8-2 فواید بسته‌بندی……………………………………………………………………………………. 56

2-8-3 طراحی بسته‌بندی………………………………………………………………………….. 56

فصل سوم: تحلیل ساختاری و زیبایی‌شناسی  

یک مطلب دیگر :

درباره امیر قمصری

و تجزیه و تحلیل یافته‌ها…………. 58

3-1 ساختار اثر هنری………………………………………………………………………………………….. 59

3-1-1 درک اهمیت شکل اثر هنری……………………………………………………………………… 59

3-1-2 نسبت شکل و معنا…………………………………………………………………………….. 59

3-1-3 ساختارگرایی…………………………………………………………………………………. 60

3-2 معنای زیبایی شناسی…………………………………………………………………………….. 60

3-2-1 سه کانون تمرکز زیبایی شناسی………………………………………………………………….. 65

3-2-2 پنج مسئله در زیبایی شناسی تحلیلی………………………………………………………. 68

3-3دسته‌بندی آثار از‌نظر تکنیک و تزئینات، تنوع فرم و‌شکل و طرح و‌تحلیل زیبایی شناسانه‌ آن‌ها 71

3-3-1 تکنیک و تزئینات………………………………………………………………………………….. 71

3-3-2 تنوع فرم و شکل………………………………………………………………………………………. 83

3-3-3 تنوع طرح و نقش…………………………………………………………………………………….. 86

3-3-4 موارد مورد استفاده در آثار زیورهای آبگینه معاصر……………………………………………………………. 91

3-3-5 کاربرد زیورها……………………………………………………………………………………………. 93

3-4 آمار‌گیری و تجزیه و تحلیل یافته‌ها……………………………………………………………………… 94

3-4-1 روش نمونه گیری……………………………………………………………………………….. 102

3-4-2 بررسی روایی پرسش‌نامه……………………………………………………………………. 103

3-4-3 بررسی پایایی پرسش‌نامه…………………………………………………………………….. 103

3-4-4 روش تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیات………………………………………. 104

3-4-5 تجزیه و تحلیل توصیفی داده‌های نمونه………………………………………………. 107

3-4-6 آمار توصیفی متغیرهای تحقیق……………………………………………………………….. 113

3-4-7 نتایج استنباطی داده ها……………………………………………………………………………. 118

3-4-8 نتیجه گیری آمارها………………………………………………………………………………. 137

 

2.1.2 شاهنامه و ویژگی های آن.. 66

1.2.1.2 حضور فردوسی و شاهنامه در فرهنگ و ادبیات  ملل دیگر.. 75

3.1.2 فردوسی و شاهنامه از دیدگاه اندیشمندان.. 84

4.1.2 منابع فردوسی برای خلق شاهنامه.. 91

5.1.2 ظرفیت های نمایشی شاهنامه.. 94

6.1.2 داستان فریدون و پسران در شاهنامه.. 120

1.6.1.2 تحلیل ظرفیت های نمایشی داستان فریدون و پسران در شاهنامه.. 131

فصل سوم« شکسپیر و مجموعه آثارش؛ درباره  نمایشنامه لیرشاه». 194

1.3 ویلیام شکسپیر.. 195

1.1.3 زندگینامة شکسپیر.. 199

1.1.1.3 عصر شکسپیر (دوران الیزابت).. 204

2.1.3 مجموعة آثار شکسپیر و ویژگی های آن.. 206

1.2.1.3 حضور شکسپیر و مجموعه آثارش در میان فرهنگ و ادبیات ملل دیگر.. 219

3.1.3 شکسپیر و مجموعه آثارش از دیدگاه اندیشمندان.. 227

4.1.3 منابع شکسپیر برای خلق مجموعه آثارش.. 232

 

5.1.3 دربارة نمایشنامة ((لیرشاهِ)) شکسپیر.. 242

فصل چهارم« مقایسة تطبیقی داستان ((فریدون و پسران)) در شاهنامه با ((لیرشاه)) شکسپیر، تأثیرپذیری شکسپیر از فرهنگ و ادبیات کهن ایران زمین».. 247

1.4 مقایسة تطبیقی ((داستان فریدون و پسران)) در شاهنامه با ((لیرشاه)) شکسپیر   248

2.4 تأثیر پذیری شکسپیر از فرهنگ و ادبیات کهن ایران زمین.. 281

فصل پنجم«نتیجه گیری».. 290

منابع و مآخذ.. 295

بخش عملی: نمایشنامه: «پدر! ما متهم نیستیم.».. 306

 

1.1 مقدمه

به نام خداوند جان و خرد           کزین برتر اندیشه برنگذرد

اغراق نخواهد بود اگر مدعی شویم کمتر کسی را در ایران عزیزمان می توان پیدا کرد که بیت فوق برای یکبار هم که شده به گوشش نخورده باشد؛ یا با داستان های

یک مطلب دیگر :

واقعی ترین فیلم سینمایی دنیا +عکس

 ((رستم و سهراب)) و ((رستم و افراسیاب)) آشنایی نداشته و در کنار آنها اسامی پهلوانانی چون ((آرش)) و ((سیاوش)) را نشنیده باشد. جای بسی خوشحالی است و در عین حال بسی جای افسوس و حسرت! چرا که ستمی بالاتر از این را نمی توان به ادبیات کهن ایران متصوّر بود که شاهکاری چون شاهنامه صرفاً با بیت مذکور و یا با داستان ها و شخصیت هایی انگشت شمار شناخته شود. شاهکاری که داستان ها و قهرمانانش را در آنسوی مرزها بهتر از ما می شناسند و قدر و منزلتش را بیشتر از ما می دانند و به جای می آورند.

صاحبان اندیشه و نظریه پردازان در زمینة درام بر این باور و اندیشه اند که اکثر درام ها از داستان ها، قصه ها و اسطوره ها و تاریخ سرچشمه گرفته اند. “آب در کوزه و ما گرد جهان می گردیم.” شاهنامة حکیم طوس نیز سرشار از داستان های حماسی است که از طرفی از داستان ها و قصه های کهن که سینه به سینه نقل شده اند سرچشمه گرفته و از طرفی دیگر ریشه در اسطوره ها و تاریخ ایرانِ کهن دارند. داستان هایی که به نقل از صاحب نظران دارای ظرفیت های نمایشی بالقوه ای در بطن خویش بوده و می توانند به صورت نمایشنامه هایی فاخر به فعل درآیند. داستان ضحاک، داستان ایرج و سلم و تور، داستان زال و رودابه، داستان سام و اژدهای رود کشف، داستان کین نریمان، داستان هفت خان رستم، داستان جنگ رستم و افراسیاب، داستان فرود سیاوشان، داستانِ بهرام و تازیانه، داستان سیاوش و سودابه و داستان های دیگری که در مبحث مربوطه به آنها اشاره خواهد شد از آن جمله اند.

دلیل انتخاب داستان «فریدون و پسران» از میان داستان های شاهنامه به منظور تحلیل ظرفیت های نمایشی، از یک سو شباهت انکار ناپذیر این داستان با نمایشنامة لیرشاه شکسپیر بود. نمایشنامه ای که یکی از تراژدی هایِ مطرح شکسپیر در ادوار مختلف میان دوستداران تئاتر و درام بوده و بحث های مختلفی درباره آن صورت پذیرفته و توجه منتقدان را مدت ها به خود مشغول داشته است. چنانکه می دانیم داستان فریدون و پسران را نیز جزو تراژدی های شاهنامه به حساب می آورند. با مقایسة دو اثر از منظر ادبیات تطبیقی که امروزه جایگاه معتبری در ادبیات جهانی دارد به همراه تحلیل ظرفیت های نمایشی داستان فریدون و پسران علاوه بر مشخص و آشکار شدن جنبه ها و قابلیت های نمایشی یکی دیگر از داستان های ارزشمند شاهنامه برای تبدیل شدن به اثری نمایشی، این نتیجه نیز حاصل می شود که ظرفیت های نمایشی داستان فریدون و پسران در شاهنامه اگر بیشتر از داستان لیر نباشد مطمئناً کمتر از آن نیست. از سوی دیگر شباهت دو اثر به لحاظ موضوع و مضمون و شخصیت پردازی های بسیار نزدیک به هم و نیز اشارة خود شکسپیر به فرهنگ و آداب و رسوم ایرانی در این اثر، سؤالی را در ذهن بدین مبنی متبادر می نماید که آیا شکسپیر با تاریخ، فرهنگ و ادبیات کهن ایرانی از جمله شاهنامه آشنایی داشته است یا خیر؟ چنانچه پاسخ مثبت است منابع او برای دسترسی به این اطلاعات از کجا و از چه راه هایی تأمین می شده است؟

این سؤالات به منظور رسیدن به پاسخ، زمینة مناسبی جهت تفحص و پژوهش بیشتر در شخصیت، زندگینامه و مجموعه آثار و بالتبع منابع مورد استفادة دو نویسندة نامی و مشهور جهان (شکسپیر و فردوسی) را فراهم آورد.

با عمیق شدن در مضامین انتخاب شده توسط فردوسی و شکسپیر در آثارشان، به نظر می رسد هر دو در کوشش خویش برای درک زندگی، به جستجوی ریشه های عمیق امور برآمده، افسانه و اسطوره را با واقعیت و روش زندگی گذشتگان را با رنج عمیق عصر خود رو در رو نهاده اند. جالب این که طی پژوهش مشخص گردید منابعِ اصلی هر دو شاعر و نویسنده جهت خلق شاهکارهایشان “اسطوره و تاریخ” بوده و هر دو به میزانِ زیادی از اسطوره و تاریخ برای ترسیم داستان ها و شکل دهی به شخصیت هایشان بهره برده اند. نکتة دیگر این که دلیل ماندگاری آثار این دو نسبت به آثار متقدمین و متأخرینی که در خلق آثارشان از اسطوره و تاریخ بهره برده اند عنصری است به نام “نبوغ و خلاقیت”. عنصری که هر دو با به کار بستن آن در آثارشان به بیان متفاوت، جذاب و باور پذیر داستان های اسطوره ای و پرورش خلاقانه و ماندگار شخصیت های تاریخی موفق گشته اند. طوری که به اصل داستان ها نیز وفادار مانده و خدشه ای از جانب ایشان به اصالت و مضمون آنها وارد نشده است.

در بحث مربوط به تأثیری پذیری شکسپیر از فرهنگ و ادبیات کهن ایرانی، از یک سو با مطالعة بیشتر در زمینة منابع تاریخی مورد استفاده شکسپیر، به کتابی تاریخی، از تاریخ نگار مشهور و نامی به نام پلوتارک با عنوان ((زندگی مردان نامی)) برخوردیم. کتابی که شکسپیر در خلق آثار نمایشی اش بسیار از آن بهره برده است. مطلب جالب توجه این است که قسمت هایی از این کتاب به تاریخ و آداب و رسوم پادشاهان ایرانی از جمله اردشیر اختصاص یافته است. با کمی دقت در داستان ((اردشیر شاه و فرزندانش)) می توان به این نکته پی برد که این داستان بی شباهت به داستان های ((لیرشاه و فرزندان)) و ((فریدون شاه و فرزندان)) نیست و اشتراکات زیادی با آنها دارد. بدون شک شکسپیر نیم نگاهی نیز به این داستان در کتاب پلوتارک که یکی از منابع اصلی او برای خلق آثارش محسوب می شود، داشته است.