1-7-مفاهیم……………………………………………………………………………………………………………………………… 6

1-8-مفاهیم مشابه………………………………………………………………………………………………………………….. 7

1-9-مفاهیم متضاد………………………………………………………………………………………………………………… 21

فصل دوم:جایگاه گریه در قرآن و روایات

2-1- گریه هم مایه رحمت و هم مایه نجات است…………………………………………………………….. 26

2-2- خدا می خنداند و می گریاند……………………………………………………………………………………… 27

2-3- مطلوبیت گریه……………………………………………………………………………………………………………… 29

2-4- توصیه به گریستن……………………………………………………………………………………………………….. 29

2-5- دعای معصومین در حق گریه کنندگان خود……………………………………………………………. 31

عنوان                                                                                                                     صفحه

2-6- تاکید بر تباکی…………………………………………………………………………………………… 32

2-7- زمینه های گریه………………………………………………………………………………… 32

2-7-1- شناخت و دانش……………………………………………………………………………….. 32

2-7-2- ایمان………………………………………………………………………………………………………………….. 34

2-7-3- توجه به عظمت خداوند……………………………………………………………………………………. 36

2-7-3-1- خوف از خداوند……………………………………………………………………………………….. 37

2-7-3-2- خوف از فراق خداوند………………………………………………………………………………. 38

2-7-4- برخورداری از نعمتهای ویژه الهی(برگزیدگی)………………………………………………… 38

2-7-5- تلاوت قرآن……………………………………………………………………………………………………….. 39

2-7- 6- کثرت گناهان…………………………………………………………………………………………………… 40

2-7-7- محرومیت………………………………………………………………………………………………………….. 41

2-7-8-  فقدان عزیزان…………………………………………………………………………………………………… 42

2-7-8-1- گریه بر اموات……………………………………………………………………………………….. 43

2-7-9- همدردی با ائمه(ع)……………………………………………………………………………………………. 45

2-7-9-1- گریه بر سیدالشهداء……………………………………………………………………………….. 46

2-7-9-1-1- مطلوبیت ذاتی گریه بر امام حسین(ع)……………………………………….. 55

2-8- شماری از کسانی که اهل گریه بودند……………………………………………………………………….. 58

2-9- اقسام گریه…………………………………………………………………………………………………………. 61

2-10- شادی در اسلام…………………………………………………………………………………………………………. 71

2-10-1- شادی از نگاه دین و روان شناسی غربی…………………………………………………….. 72

فصل سوم: آثار و موانع گریه

الف)آثار………………………………………………………………………………………………………………….. 75

3-1- آثار فردی گریه……………………………………………………………………………………………………………. 75

3-1-1- آثار جسمی گریه…………………………………………………………………………………………….. 75

عنوان                                                                                                                     صفحه

3-1-2- آثار روانی گریه………………………………………………………………………………………………….. 77

3-2- آثار اجتماعی گریستن………………………………………………………………………………………………… 78

3-3- آثار دنیوی گریه…………………………………………………………………………………………………………… 79

3-3-1- قرب به خداوند………………………………………………………………………………………………….. 79

3-3-2- برداشته شدن عذاب دنیوی……………………………………………………………………………… 80

3-3-3- دوری و پاکی از گناهان……………………………………………………………………………………. 80

3-3-4- اشک سلاح خودسازی……………………………………………………………………………………… 81

3-3-5- گریه وسیله ای برای جامعه سازی………………………………………………………………….. 81

3-4- آثار معنوی و اخروی گریه ……………………………………………………………………………………….. 83

3-4-1- عامل نورانیت دل………………………………………………………………………………………………. 83

3-4-2- گریان نبودن در قیامت……………………………………………………………………………………… 84

3-4-3- دخول در بهشت و دوری از جهنم…………………………………………………………………… 84

 

3-5- آثار منفی گریه…………………………………………………………………………………………………………….. 85

3-5-1- سفید شدن چشم……………………………………………………………………………………………… 85

3-5-2- ضعف بینایی………………………………………………………………………………………………………. 86

3-5-3- افسردگی…………………………………………………………………………………………………………….. 86

3-5-4- گول زدن دیگران……………………………………………………………………………………………….. 86

3-5-5- تاثیر منفی گریه در صحنه نبرد……………………………………………………………………….. 86

ب)موانع گریه کردن………………………………………………………………………………………………………………. 87

1- استکبار……………………………………………………………………………………………………………………….. 87

2- انکار قرآن و قیامت…………………………………………………………………………………………………….. 87

3- شقاوت…………………………………………………………………………………………………………………………. 88

4- گناه……………………………………………………………………………………………………………………………… 88

عنوان                                                                                                                     صفحه

5- خنده و شوخی زیاد…………………………………………………………………………………………………… 88

6- قساوت قلب………………………………………………………………………………………………………………….. 88

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………… 90

 فهرست منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………. 93

   1-1-مقدمه

بعضی از مسائل آنقدر طبیعی و عادیست، که کمتر درباره ی آن نیاز به بحث و گفتگو احساس می شود؛ در نتیجه بسیاری از افراد نظر سنجیده ای در آن باب ندارند. از این قبیل است گریه، که معمولا نشان ضعف و زبونی و گاه حقارت و پستی شمرده می شود. اما این حکم کلیت ندارد. (رکنی،1362،5). گریه در اسلام از جنبه های مختلف علمی و دینی مورد توجه قرار گرفته و به آن سفارش شده است تا جاییکه”بکاء” از صفات بندگان پاکدل خداوند شمرده شده است.

گریه از افعال ویژه بشری و غالبا غریزی یا غیر اختیاری است. زیرا واکنشی طبیعی و بیرون از اختیار و کنترل آدمی است. به همین دلیل کودک به محض اینکه چشم به جهان می گشاید، شروع به گریه می کند. امام صادق(ع)در سخنی خطاب به مفضل درباره گریه پرفایده کودک می فرماید:”ای مفضل، فایده گریه کودکان را بشناس و بدان که در مغز آنها رطوبتی است که اگر باقی ماند سبب مشکلات بزرگ و بیماریهای سختی چون کوری و مانند آن می شود. گریه، این رطوبت را از سر کودکان به بیرون سرازیر می کند و تندرستی و سلامت چشمها را در پی می آورد. مگر نه اینکه کودک از گریه خود سود بسیار می برد اما پدر و مادرش چون این حقیقت را به درستی در نمی یابند، می کوشند او را بی صدا کنند و با فراهم کردن خواسته هایش او را از گریه بازدارند. آنها نمی دانند که گریه برای فرزندشان بهتر و خوش فرجام تر است.

هم چنین اگرچه در بسیاری از پدیده ها منفعت هایی نهفته است اما قائلین به اهمال کاری در آفرینش آنها را نمی شناسند که اگر می شناختند،سودو منفعت هیچ پدیده ای را منکرنمی شدند.این از آن روست که به آن شیءو منفعت آن جاهل اند. بی شک آنچه را منکران نمی دانند، عارفان می دانند و بسیاری از چیزها که در دسترس دانش آفریدگان نیست، علم آفریدگار متعال به آنها احاطه مطلق دارد.(رضایی،1389،34).پیامبر(ص)درباره گریه کودکان می فرمایند:« لاتضربواأطفالکم علی بکائهم.فإن

یک مطلب دیگر :

 

چگونه به اشتباهات خود اقرار کنیم؟

 بکائهم أربعه أشهر شهاده:أن لا إله إلا الله، و أربعه أشهر الصلاه علی النبی و أربعه أشهر الدعاء لوالدیه»:«کودکانتان را به خاطر گریه هایشان کتک نزنید.همانا گریه آنها در چهارماه شهادت به یگانگی خداوند است و چهار ماه صلولت بر پیامبر(ص) است وچهار ماه دعا برای والدینشان است». (ش.صدوق،1388،ج7،331).

در قرآن کریم، خدای تعالی، گریه را از سوی خود دانسته و می فرماید:«وَ أَنَّهُ هُوَ أَضْحَكَ وَ أَبْكى‏»،(نجم/43)،«و اینکه اوست که می خنداند و می گریاند». قابل توجه این که از میان تمام افعال انسان روی مسأله خنده و گریه تکیه شده است، چرا که این دو وصف مخصوص انسان است و در جانداران دیگر یا اصلا وجود ندارد و یا بسیار نادر است. چگونگی فعل و انفعالها و دگرگونیهایی که در جسم انسان به هنگام خنده و گریه رخ می دهد، و ارتباط آنها با دگرگونیهای  روحی بسیار پیچیده و شگفت انگیز است و در مجموع مى‏تواند آیت روشنى از آیات مدبریت حق باشد، علاوه بر تناسبى كه این دو با مساله حیات و مرگ دارند.(مکارم،1374،ج22، 560).

از جمله موضوعات مورد توجه در فرهنگ اسلامی ایجاد بستر مناسب برای داشتن یک شخصیت سالم است تا آنجا که برای خندیدن و گریستن نیز راهکارهایی ارائه داده است. علل مختلفی در گریه مدخلیت دارد و برای آن آثار زیادی برشمرده اند. بنابراین می توان گفت که گریه از آن دسته اموری است که جایگاه آن در اسلام به صورت واژگون در آمده است و اگر چه موضوعی است که از ابعاد گوناگون قابل بررسی است اما با توجه به تاکید زیاد آیات و روایات در باب آن، جنبه ی دینی و بررسی موقعیتش در دین اهمیت بشتری می یابد.

1-2-اهمیت و ضرورت تحقیق

گریه موضوعی است که در آموزه های دینی و رفتار پیشوایان دین و پیروان آنها جایگاه والایی دارد. این مساله مهم از جهات مختلف شایسته واکاوی و پزوهش است، چه، آن می تواند فی نفسه اهمیت داشته باشد چنانکه می تواند جنبه طریقیت داشته باشد. توجه به آثار و مقدمات آن نیز حائز اهمیت است هم چنین گریه می تواند علل و اسباب و اقسام گوناگونی داشته باشد.

در یک پژوهش دینی لازم است به همه این جهات پرداخته شود. به نظر می رسد درک صحیحی از جایگاه این مساله در بین مسلمانان وجود نداشته باشد. اکثر مردم به گریه بعنوان خالی شدن عقده ها و یا ثواب آخرت و بخشش می نگرند. این تلقی گرچه به نحوی درست است اما همه حقیقت نیست. گریه آثار فردی و اجتماعی زیادی دارد و هم چنین در خودسازی و جامعه سازی نقش فراوان دارد که معمولا مورد توجه قرار نمی گیرد. ترسیم حدود و شرایط این موضوع سبب رفع ابهامات زیادی از اسلام و سیره ی پیشوایان و رفتار پیروان آنان است و به تبع آن بنیان های معرفتی مسلمانان تقویت می گردد.

1-3-هدف تحقیق

هدف از این پژوهش بررسی جایگاه گریه در اسلام و هم چنین شناخت ابعاد گوناگون آن است. باید به این پرسش پاسخ دهیم که آیا دین اسلام برای گریه مطلوبیت ذاتی قائل است و یا اینکه گریه براساس مقدمات و پیامدهای آن مورد ارزش قرار می گیرد. نیز بررسی انواع گریه و تبیین تفاوت یا تفاوتهای میان آنها و نیز بررسی نقش و عملکرد هر یک از آنها در رفتار انسان از اهداف این تحقیق است.

 

1-4-پیشینه تحقیق

 موضوع پایان نامه حاضر”بررسی جایگاه گریه در اسلام” می باشد. گرچه در مقالات و گاه در لابلای کتابها به برخی از جنبه های این موضوع پرداخته شده اما در این پژوهش سعی بر این است که با توجه به تأکید زیاد آیات و روایات، جنبه موضوعیت یا طریقی بودن آن مشخص گردد. آیا اسلام به گریه به خاطر خود گریه ترغیب می کند یا نظر به مقدمات و پیامدهای آن دارد. علاوه بر این به سایر ابعاد و اقسام آن نیز پرداخته می شود. تا آنجا که نگارنده اطلاع دارد این بحث به عنوان موضوع یک رساله ارشد یا دکتری یافت نشده است. آنچه می تواند به عنوان پیشینه تحقیق مطرح شود به شرح ذیل است:

آقای نجم الدین طبسی در کتاب”چرایی گریه و سوگواری”.(1381) به تبیین روایی گریستن و عزاداری ضمن ارائه سیره پیامبر(ص) و اصحاب پرداخته است.

نیز آقای الف – کاویانی در کتاب”گریه حربه ای در دست شیعه”. بعد انقلابی گریه را مورد بررسی قرار داده است. هم چنین آقای محمد مهدی رکنی در مقاله” ارزیابی گریه”.(1362) به اقسام مختلف گریه پرداخته است.

افزون بر آثار یاد شده، در کتاب”معالی السبطین اثر ملا مهدی مازندرانی”،”الخصائص الحسینیه” اثر حاج شیخ شوشتری، کتاب”هیجانها” اثر محمود رمضان زاده و نیز مقاله ای با عنوان” گریه و خنده از دیدگاه قرآن کریم” اثر محمدرضا عطایی به پاره ای از مسائلی که در این تحقیق مورد توجه می باشد، پرداخته شده است.

1-5-روش تحقیق

 روش به کار گرفته شده در این تحقیق کتابخانه ای و توصیفی خواهد بود که طی مراحل زیر انجام می گیرد:

1- از متون و نوشته های دست اول اسلامی مواد و اطلاعات لازم استخراج خواهد شد.

2- دیدگاههای محققان و اندیشمندان اسلامی از خلال نوشته های آنان استخراج و مورد توجه قرار خواهد گرفت.

1-6-سؤالات تحقیق

1-گریه با چه مفاهیم و واژگانی در قرآن و روایات به کار رفته است؟

2-گریه چه جایگاهی در قرآن وروایات دارد؟

3-اقسام مختلف گریه کدامند؟

4-آثار و موانع گریه چیست؟

 1-7-مفاهیم

   گریه در لغت به معنای اشك ریختن و گریستن و مخالف خنده است.(معین،1382،1278).

از دیدگاه روانشناسی واكنشی است هیجانی بویژه در برابر درد، اندوه یا شادی بسیار كه به صورت ریزش اشك از چشمان می باشد.(صدری،1373،ج2،953). معادل عربی گریه، واژه بكاء، می باشد. در اینجا به بیان برخی از مفاهیم مشابه و متضاد با واژه”گریه” می پردازیم.

1–8-مفاهیم مشابه

 1- بكاء: بکاء واژه ای روایی است که خود در قرآن ذکر نشده است اما کلمات هم ریشه با آن هفت باردر قرآن کریم  به کار رفته اند.(دخان: 29؛ نجم: 43و60؛ یوسف: 16؛ اسراء:109؛ توبه:82؛ مریم:58).

قرآن کریم می فرماید:« وَ أَنَّهُ هُوَ أَضْحَكَ وَ أَبْكى‏ »،(نجم/ 43)،

2-3-1-2- ظلم اصغر……………………………………………………………………………………………… 34

2-3-1-3- ظلم أعظم…………………………………………………………………………………………….. 36

2-3-1-4- ظلم كفر……………………………………………………………………………………………….. 65

2-3-2- ظلم اجتماعی…………………………………………………………………………………………… 73

2-3-2-1-ظلم جانی………………………………………………………………………………………………. 74

2-3-2-2- ظلم مالی………………………………………………………………………………………………. 78

2-3-2-3- ظلم به ناموس و شخصیت………………………………………………………………….. 83

فصل سوم : اسباب و انگیزه های ظلم

3-1-  پیروی از هوا………………………………………………………………………………………………… 86

3-2- پیروی از ظن و گمان ………………………………………………………………………………….. 89

3-3- جهل ، استکبار ، رفاه زدگی…………………………………………………………………………. 90

3-3-1- جهل …………………………………………………………………………………………………………. 91

3-3-2-  استکبار …………………………………………………………………………………………………… 94

3-3-3- رفاه زدگی و ناز پروردگی ……………………………………………………………………….. 99

3-4- حسد ، انتقام ، سکوت در برابر ظلم  …………………………………………………………. 101

3-4-1-  حسد  ……………………………………………………………………………………………. 101

3-4-2- انتقام  ………………………………………………………………………………………………….102

3-4-3- سکوت در برابر ظلم………………………………………………………………………………103

فصل چهارم : آثار وعواقب ظلم

4-1- از بین رفتن امنیت و بوجود آمد قحطی …………………………………………………… 106

4-1-1- از بین رفتن امنیت جانی و استقرار اجتماعی ………………………………………..106

4-1-2- نزول قحطی و خشکسالی ………………………………………………………………………. 107

 

4-2-  محروم ماندن ظالمین از هدایت و رستگاری …………………………………………… 110

4-2-1- محروم ماندن ظالمین از هدایت ……………………………………………………………. 110

4-2-2- محروم ماندن ظالمین از رسمگاری………………………………………………………… 112

4-3- سقوط دولت ظالم  ………………………………………………………………………………………. 114

4-3-1- ضعف دولت ظالم……………………………………………………………………………………… 116

4-3-2- نابودی واز ریشه در آمدن دولت ظلم ……………………………………………………117

4-3-3- نمونه هایی از دولت های ظالم نابود شده ……………………………………………..122

 فصل پنجم : راههای مقابله با ظلم و پیشگیری از آن

5-1- توبه از ظلم و انکار آن …………………………………………………………………………………. 134

5-1-1- توبه از ظلم ………………………………………………………………………………………………. 135

5-1-2- انکار ظلم ………………………………………………………………………………………………….. 138

5-2- دوری از تمایل  به ظالمین ، ترک همنشینی با آنان و یاری نمودن انها … 144

5-2-1- دوری از تمایل به ظالمین ……………………………………………………………………… 144

5-2-2- ترک مجالس ظالمین ……………………………………………………………………………… 144

5-2-3- نهی از یاری وکمک به ظالمین ……………………………………………………………… 145

5-3- عبرت گرفتن از سرگذشت ظالمین …………………………………………………………… 146

5-4 – دعا و فراخوان عمومی ……………………………………………………………………………….. 149

5-5- انتقام از ظالم و مبارزه با ظالمین ، گذشت هنگام قدرت………………………….. 152

5-5-1- انتقام از ظالم و مبارزه با ظالمین ………………………………………………………….. 152

5-5-2- گذشت از ظلم به هنگام قدرت………………………………………………………………. 157

یک مطلب دیگر :

نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………………………. 160

منابع………………………………………………………………………………………………………………………….. 163

 -1- مقدمه( طرح موضوع یا مسأله تحقیق)

ظلم از جمله صفات پست و اخلاق رذیله است. به همین خاطر خداوند خود را از آن منزه می داند و می فرماید: ” إنِّ اللهَ لایَظلمُ النّاسَ شَیئاً وَلکنّ النّاسَ أنفسَهم یظلمونَ” (یونس:44) بلکه فراتر از آن خدا آنرا بر خود حرام کرده است. در حدیث قدسی که ابوذر (رض) از پیامبر روایت می کند آمده است: “یا عبادی إنّی حرّمتُ الظلم علی نفسی و جعلته بینکم مُحَرَّماً فلا تظالموا” (مسلم). ” ای بندگانم بدرستی که من ظلم را بر خود حرام کردم و آنرا بین شما حرام قرار دادم پس به همدیگر ظلم نکنید.”

ظلم از بزرگترین بلاهایی است که بشریت به آن مبتلا می باشد که مایه بدبختی فرد و جامعه است. می توان گفت هر مصیبتی که بر افراد و ملتها واقع می شود سبب آن ظلم است و قرآن این حقیقت را تایید و بیان می کند که سبب نابودی  شهرها و امتها ظلمی است که مردم آن مرتکب می شوند: ” و ما کنّا مُهلِکِی القری إلّا و أهلُها ظالمون” (قصص:59) و همچنین می فرماید:” وَ ما کان ربک لِیُهلِکَ القری بظلمٍ و اهلها مصلحون” (هود:117)

با تدبر در قرآن می توان دریافت که نصوص بسیاری وجود دارد که ظلم و اهل آنرا مذمت می کند و بندگان را از آن بر حذر می دارد. خداوند در بیشتر از 250 جایگاه با اسلوبهای  مختلف و در اشتقاقهای متنوع از آن نهی کرده است. گاهی با تنزیه خود از این صفت « و ما ربک بظلام للعبید » (فصلت:46) و گاهی با امر به عدالت با همه مردم حتی با غیرمسلمانان « و لا یجرِمَنَّکم شنئان قومً علی ألا تعدلوا إعدلو هو اقرب للتقوی » (مائده:8). گاهی ظلم را با مذمت اهل آن که همراه با خشم خداوند بر آنهاست مذمت می کنند «  و عنت الوجوه للحی القیوم و قد خاب من حمل ظلماً » (طه:111). و خداوند گناهان را به ظلم وصف می کند  و می فرماید : « قالا ربنا ظلمنا انفسنا و إن لم تغفر لنا و ترحمنا لنکونن من الخاسرین » (اعراف:23)

با توجه به تقسیم بندی که در مورد انواع ظلم صورت می گیرد چنین برمی آید که یک انسان  در سه جهت مرتکب ظلم می شود : 1. ظلم به خود- 2. ظلم به خدا- 3. ظلم به دیگران .

قرآن کریم به هر سه شکل آن در آیات مختلف اشاره کرد است  برای هرکدام از آنها راههایی را برای رهایی از آن فراروی انسانها گذاشته است و به کرّات بیان کرده است که انسانها نه مرتکب ظلم شوند و نه ظلم را بپذیرند .

ظلم به خویش آن است که شخص جایگاه خود را نشناسد و خود را برتر از آن چیزی که هست قرار دهد و به تبع این خود برتر بینی تن به اطاعت خدا نسپرد و اینگونه است که گرفتار غم و اندوه (انبیا:87 و 88)، ذلت خواری( نحل:27 و 28)، و دیگر عذابهای دنیوی (اعراف: 160 تا 162). چون عذاب استیصال (هود:100 تا 102)، نابودی اقوام و جوامع و به ارث ماندن سرزمین و مساکن آنان برای دیگران (ابراهیم:45)، خودکشی (بقره:51 تا 54) و فروپاشی  جامعه (سبأ:17 تا 19) می شوند.

ظلم در حق خدا  اشکال و اقسام مختلف و متنوعی  دارد که از جمله آنها شرک، کفر و نفاق است. خداوند در سوره لقمان از زبان ایشان می فرماید: “إنّ الشرک لظلمّ عظیم” ظلم به دیگران در تجاوز به آبرو و شخصیت آنها، تجاوز به مال و بدن، یا هر صورتی از تجاوز نمود پیدا می کند که همه آنها حرام بوده و جایز نمی باشد.

اگر به آثار و پیامدهایی که قرآن برای ظلم به نفس و خدا بیان کرده است توجه و تأمل کافی شود دانسته می شود که پیامدهای اجتماعی آن بیشتر و نمودارتر است. از این رو گفته شده که ریشه و خاستگاه ظلم و ستم اجتماعی (ظلم به دیگران) را می بایست در ظلم به خدا و خود دانست که به شکل اجتماعی و رفتاری بروز می کند.

در تاریخ پر افتخار اسلام نمونه های درخشانی از راههای مبارزه با ظلم وجود دارد  که هرکدام آنها یا نشان از منع بوجود آمدن ظلم، با حمایت مظلوم (حلف الفضول) بود و یا تن ندادن به ظلم( هجرت های مختلف، دعوت ها و قتال ها و…). از دیگر راههای برون رفت از ظلم میتوان به: انکار بر ظالم، عدم همکاری با ظالم، یاری ننمودن ظالم بر ظلمش و اینکه برماندن ظالم یاری نشود اشاره نمود.

 

1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق

تردیدی نیست که آثار و پیامدهای ظلم چه بر فرد و چه بر جامعه چنان است که نمیتوان به سادگی از کنار آن گذشت بلکه باید هرچه بیشتر و دقیقتر ظلم را شناخته و در حد توان آنرا ریشه کن کرد.

2-1-1- واژه شناسی.. 5

2-1-1-1- عدل در لغت… 6

2-1-1-2- مفهوم قسط در لغت… 10

2-1-1-3- فرق بین عدل و قسط.. 12

2-1-1-4- مفهوم ظلم. 14

2-1-2- عدالت در اصطلاح.. 15

2-1-2-1- عدل در اندیشه غرب… 16

2-1-2-2- عدالت در اصطلاح فرقه های اسلامی.. 16

2-2- مهدویت u.. 19

2-2-1- امام مهدی u.. 20

2-2-2- سیرت مهدوی.. 21

2-2-3- مهدیu در آینه غدیر. 22

2-2-4- امام عادل مهربان. 22

2-3- عدالت مهدویu.. 24

2-3-1- تعریف عدالت مهدوی.. 24

2-3-2- عدالت مهدوی در آینه روایات… 25

2-3-2-1- عدالت و حضرت مهدی u.. 26

 

2-3-2-2- قیام کننده به عدالت… 27

2-3-3- ضرورت عدالت مهدوی.. 28

2-3-4- راه روشن اجرای عدالت… 28

2-3-5- وظیفه عدالت طلبان و طلوع خورشید عدالت… 29

3- فصل دوم: ابعاد عدالت مهدوی.. 31

3-1- عدالت فردی مهدوی.. 34

3-1-1- تعریف عدالت فردی مهدوی u.. 34

3-1-2- عرصه تجلی عدالت فردی.. 36

3-1-2-1- رابطه انسان با خود. 36

3-1-2-2- رابطه انسان با دیگران. 36

3-1-2-3- رابطه انسان با خدا 37

3-1-3- فرق عدالت اجتماعی با عدالت فردی.. 37

3-1-4- ضرورت عدالت فردی مهدوی u.. 38

3-1-5- ریشه یابی ظلم در نهاد انسان. 40

3-1-6- عوامل زمینه ساز عدالت فردی مهدوی.. 41

3-2- عدالت اجتماعی مهدوی.. 43

3-2-1- تعریف عدالت اجتماعی.. 44

3-2-2- عدالت اجتماعی در بینش مارکسیستی.. 45

3-2-3- عدالت اجتماعی در بینش لیبرالی.. 46

یک مطلب دیگر :

3-2-4- ضرورت عدالت اجتماعی مهدوی u.. 46

3-2-5- مکاتب مدعی عدالت… 49

3-2-6- زمینه های تحقق عدالت اجتماعی.. 50

3-3- عدالت فرهنگی مهدوی.. 52

3-3-1- تعریف عدالت فرهنگی.. 52

3-3-2- ضرورت عدالت فرهنگی.. 54

3-3-2-1- و ضعیت فرهنگی جهان امروز. 54

3-3-2-2- نگاه آیات و روایات به وضعیت زمان قبل از ظهور. 56

3-3-3- عدالت فرهنگی مهدویu.. 59

3-4- عدالت سیاسی مهدوی.. 60

3-4-1- تعریف عدالت سیاسی مهدوی.. 62

3-4-1-1- مفهوم سیاست… 62

3-4-1-2- عدالت سیاسی.. 64

3-4-1-3- عدالت سیاسی مهدوی.. 65

3-4-2- ضرورت عدالت سیاسی مهدوی.. 66

3-4-2-1- اثبات ضرورت بر اساس شرطیت عدالت… 66

3-4-2-2- اثبات ضرورت بر اساس غایت… 67

3-5- عدالت اقتصادی مهدوی.. 68

3-5-1- تعریف عدالت اقتصادی مهدوی.. 68

3-5-2- ضرورت عدالت اقتصادی مهدوی.. 70

3-5-3- عوامل زمینه ساز عدالت اقتصادی.. 70

3-5-3-1- رفع فقر. 71

3-5-3-2- تساوی در توزیع ثروت… 72

3-5-3-3- مدیریت بهینه ایجاد ثروت… 73

4- فصل سوم: شاخص های عدالت مهدوی.. 75

4-1-1- غنای نفوس…. 79

4-1-2- ثبات ایمان. 80

4-1-3- تکامل عقول. 80

4-1-4- تعادل و توازن. 81

4-1-4-1- راست گویی.. 82

4-1-4-2- رفع بخل.. 82

4-1-4-3- غلبه بر طبیعت سوء. 83

4-1-4-4- زدوده شدن کینه ها 84

4-2- شاخص های عدالت اجتماعی مهدوی.. 85

4-2-1- رفع امتیازات و تبعیضات نژادی و طبقه ای.. 85

4-2-2- رضایت عمومی.. 87

4-2-3- شمول و فراگیری عدالت اجتماعی.. 88

4-2-4- رعایت حق تقدم. 89

4-3- شاخص های عدالت فرهنگی مهدوی.. 90

4-3-1- احیا قرآن. 90

4-3-2- پیشرفت علم و نفی انحصار آن. 93

4-3-3- برابری در آموزش…. 95

2-1- مقدمه……………………………………………………………………………. 17

2-2- معرفی روش درستنمایی ماکزیمم اصلاح شده…………………………………… 17

2-3- معادلات درستنمایی……………………………………………………………… 18

2-4- معادلات درستنمایی اصلاح شده و برآوردیابهای MML…………………………. 22

2-5- آزمون فرض……………………………………………………………………… 23

فصل سوم : طرح عاملی^k2 با خطای تصادفی وایبل……………………………………… 25

3-1- مقدمه……………………………………………………………………………. 25

3-2- معادلات درستنمایی……………………………………………………………… 25

3-3- خطی کردن معادلات درستنمایی با استفاده از بسط سری تیلور………………….. 28

3-4- معادلات درستنمایی اصلاح شده و برآوردیابهای MML…………………………. 31

3-5- آزمون فرض……………………………………………………………………… 35

3-6- برآوردیاب های MML در طرح عاملی 2³……………………………………….. 38

3-7-تعمیم…………………………………………………………………………….. 43

فصل چهارم : تحلیل كواریانس با خطای تصادفی لجستیك تعمیم یافته…………………. 46

4-1- مقدمه……………………………………………………………………………. 46

4-2- معادلات درستنمایی……………………………………………………………… 46

4-3- خطی کردن معادلات درستنمایی با استفاده از بسط سری تیلور………………….. 51

4-4- برآوردیاب های MML………………………………………………………….. 53

4-5- آزمون فرض……………………………………………………………………… 55

4-5-1- آزمون تئوری نرمال……………………………………………………………. 55

فصل پنجم : مثال های عددی………………………………………………………….. 55

5-1- مقدمه……………………………………………………………………………. 67

5-2- شبیه سازی فصل سوم…………………………………………………………… 67

5-3- شبیه سازی فصل چهارم…………………………………………………………. 70

5-5- مثال عددی 2……………………………………………………………………. 72

6-5  محاسبه احتمال خطای نوع اول و توان در آزمون F معمولی……………………… 73

پیوست 1………………………………………………………………………………. 76

واژه نامه فارسی به انگلیسی…………………………………………………………….. 82

واژه نامه انگلیسی به فارسی…………………………………………………………….. 90

منابع :………………………………………………………………………………….. 97

مقدمه

در مدل های آنالیز واریانس ، آزمون های معنادار بودن بر اساس فرض خطای نرمال انجام می شوند . در عمل ممکن است با رسم نمودار باقی مانده ها متوجه شویم که فرض خطای نرمال نادرست می باشد ، در این صورت به کار بردن روش های سنتی سبب کاهش کارایی در آزمون و برآوردیابی می شود .

در این پایان نامه طرح عاملی ^k2 با خطای تصادفی وایبل و همچنین مدل های تحلیل كواریانس را زمانی كه متغیر مستقل و خطای تصادفی هر دو دارای توزیع غیر نرمال

 

 باشند بررسی می كنیم ، برای این منظور از برآوردهای ماکزیمم درستنمایی اصلاح شده ) MML ( استفاده می کنیم که در مقایسه با راه حل های ارائه شده تحت فرض نرمال بودن خطا توان بالاتری دارند و نسبت به فرضیات مدل نیرومند ( Robust ) هستند . این پایان نامه در 5 فصل ارائه می شود که موضوع هر کدام در زیر آورده شده است .

فصل اول : تعاریف و مفاهیم مقدماتی

در این فصل مفاهیم مورد نیاز در پایان نامه بیان می شود .مفاهیمی از قبیل: طرح های عاملی ، تحلیل كواریانس ، توزیع وایبل و خواص آن ، توزیع لجستیك تعمیم یافته ، مقابله ها و روش درستنمایی ماكزیمم و …

فصل دوم : روش درستنمایی ماكزیمم اصلاح شده

زمانی كه خطای تصادفی در یك مدل آماری غیر نرمال باشد ( برای مثال دارای توزیع لجستیك یا وایبل باشد ) برای یافتن برآوردهای درستنمایی ماکزیمم با معادلاتی روبرو هستیم که حل آن ها بدون استفاده از روش های عددی امکان پذیر نیست ، در این صورت  می توانیم از روش درستنمایی ماكزیمم اصلاح شده استفاده كنیم . در این فصل روش درستنمایی ماكزیمم اصلاح شده ( MML ) با ذكر مثال معرفی و ویژگی های آن با روش معمولی درستنمایی ماكزیمم ( ML ) مقایسه می شود .

فصل سوم : طرح عاملی 2^k با خطای تصادفی وایبل

در این فصل با استفاده از روش MML برآورد پارامترها را در یك طرح عاملی ^k2 با خطای تصادفی وایبل به دست می آوریم و سپس بر اساس برآوردهای بدست آمده آزمون فرض های مرتبط با اثرهای اصلی و متقابل را بررسی  می كنیم .

فصل چهارم : تحلیل كواریانس با خطای تصادفی لجستیك تعمیم یافته

در این فصل مدل های تحلیل كواریانس را زمانی كه متغیر مستقل و خطای تصادفی هر دو دارای توزیع غیر نرمال باشند بررسی می كنیم . برای این منظور ابتدا از روش MML برآورد پارامترهای مدل را به دست می آوریم آن گاه آماره هایی را برای آزمون فرض های مرتبط با مقابله های خطی معرفی می كنیم .

فصل پنجم : مثال های عددی

در این فصل كاربرد روش های ذكر شده در فصل های قبل را با ذكر مثال های عددی نشان می دهیم .

 

فصل اول

 

 

1-1- مقدمه

در این فصل مفاهیم مورد نیاز در پایان نامه بیان می شوند . مفاهیمی از قبیل : طرح های عاملی ، مقابله ها ، تحلیل كواریانس ، توزیع وایبل و خواص آن ، توزیع لجستیك تعمیم یافته  و روش درستنمایی ماكزیمم .

1-2-  طرح های عاملی

طرح های عاملی که توسط فیشر ( 1935) و یتس (1937) معرفی شدند اغلب بهترین و پر استفاده ترین طرح ها برای انجام آزمایش در کاربردهای صنعتی هستند . در این گونه طرح ها اثرهای عوامل چندگانه بر خروجی به صورت همزمان مورد بررسی قرار می گیرند . این طرح ها کارایی بیشتری نسبت به روش قدیمی هر بار یک عامل دارند . همچنین طرح های عاملی توانایی تشخیص و برآورد اثرهای متقابل بین عوامل را فراهم می کنند در حالی که روش هر بار یک عامل این قابلیت را ندارد . در روش هر بار

یک مطلب دیگر :

 

پایان نامه درباره فرزندخواندگي:

 یک عامل ، یک سطح پایه برای هر عامل در نظر گرفته می شود . سپس در هر مرحله سطح یکی از عوامل را تغییر می دهیم در حالی که بقیه عوامل در سطح ثابتی قرار دارند . برای مثال فرض کنید تاثیر دما و ماده اولیه را بر خروجی یک آزمایش شیمیایی بررسی می کنیم .

سطح پایه برای دما و ماده اولیه به ترتیب دمای متوسط و ماده اولیه ب می باشند . آن گاه مشاهدات فقط از تیمارهایی که با * مشخص شده اند ، به دست می آیند . در این حالت بررسی اثر متقابل امکان پذیر نمی باشد .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

دمای زیاد	دمای متوسط	دمای کم
	*		ماده اولیه الف
*	*	*	ماده اولیه ب
	*		ماده اولیه ج

جدول یک – روش هر بار یک عامل

یکی از رایج ترین طرح های عاملی طرح عاملی ^k 2 است که در آن k تعداد عامل ها و هر عامل دارای دو سطح می باشد .هدف اصلی از این طرح تعیین موثرترین عامل است و در حقیقت این یک آزمایش اکتشافی است که روند بررسی عوامل را برای ما روشن می سازد .

در منابع دوره کارشناسی آمار معمولا طرح های عاملی بر اساس فرض نرمال بودن خطا پایه ریزی شده اند اما در عمل توزیع های غیر نرمال متداول ترند

1-2-1-  طرح عاملی 2²

فرض كنید عوامل A و B هر كدام دارای دو سطح می باشند ، مدل آنالیز واریانس را  به صورت زیر در نظر می گیریم :

 ( 1-2-1 )      

كه در آن µ میانگین كلی،  اثر i امین سطح عامل A ،  اثر j امین سطح عامل B،  اثر متقابل  و  خطای تصادفی می باشد .

1-2-2- مقابله ها

چهار ترکیب تیماری را با نماد (1) ، a ،  b ،ab  نشان می دهیم . (1) نشان دهنده سطح پایین  هر دو عامل (i=1 , j=1 )، a نشان دهنده عامل A در سطح بالا(i=2, j=1 )،    b نشان دهنده عامل B درسطح بالا (i=1 , j=2  )  و ab نشان دهنده سطح بالای هر دو عامل (i=2 , j=2  ) می باشد . در طرح عاملی 2² به بررسی اثرهای اصلی A و B و اثرمتقابل دوعاملی AB علاقه مند هستیم . اثر اصلی عامل A و B را با تفاوت میانگین مشاهدات در سطح بالا و در سطح پایین اندازه گیری می كنیم :

اگر میزان تاثیر عامل A بر خروجی ، به سطح به کار رفته از عامل  B بستگی داشته باشد ، بنا به تعریف اثر متقابل وجود دارد . میزان اثر متقابل A و B را بر متغیر پاسخ به صورت زیر اندازه گیری می کنیم :

با توجه به عبارت مربوط به اثر A ، ضرایب تمام ترکیب های تیماری که در آن A در سطح بالاست ( +a , +ab ) ، 1+ و ضرایب تمام ترکیب های تیماری که در آن A در سطح پایین است یعنی ( (1)b ,  )  ، 1-  است و همچنین   یک مقابله است ( مجموع ضرایب آن برابر صفر است (0=1+1- 1+ 1- ) ) . مقابله های A ، B  و AB  را به این صورت تعریف می کنیم :

ضرایب مقابله ها برای طرح عاملی 2² در جدول زیر داده شده است .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2-1- مفاهیم بنیادی ………………………………………………………………………………………………………… 12

2-1-1- دوچرخه سواری ………………………………………………………………………………………………… 12

2-1-1-1- تاریخچه دوچرخه سواری ……………………………………………………………………….. 12

2-1-1-2- عوامل مهم در موفقیت دوچرخه سواران ………………………………………………. 15

2-1-1-3- خصیصه نمای عملکرد ……………………………………………………………………………. 15

2-1-2- تنفس ……………………………………………………………………………………………………….. 16

2-1-2-1- نکات قابل توجه آناتومیکی …………………………………………………………………….. 17

2-1-2-2- اصول مکانیکی تهویه ریوی ……………………………………………………………………. 19

2-1-2-3- ساختار دستگاه تنفس……………………………………………………………………………… 20

2-1-2-4- منطقه جریان هوایی ……………………………………………………………………………….. 20

2-1-2-5- مبادله گازها در ریه …………………………………………………………………………………. 21

2-1-2-5-1-  تهویه حبابچه ای …………………………………………………………………………. 21

عنوان                                                                                                                      صفحه

2-1-2-5-2- نسبت تهویه به جذب اکسیژن …………………………………………………….. 22

2-1-2-6- کنترل تهویه ای ……………………………………………………………………………………….. 23

2-1-2-6-1 عوامل عصبی …………………………………………………………………………………… 23

2-1-2-6-2 عوامل هومورال…………………………………………………………………………………. 23

2-1-2-6-3- PO2 پلاسما و گیرنده های شیمیایی ………………………………………… 24

2-1-2-7- اثر ورزش بر حجم جاری ……………………………………………………………………….. 24

2-1-2-8- اثر ورزش بر تهویه دقیقه ای …………………………………………………………………. 24

2-1-2-9- اثر ورزش بر نسبت تهویه به جریان خون …………………………………………….. 25

2-1-2-10- سازگاریهای کوتاه مدت عملکرد ریوی هنگام فعالیت ورزشی ………….. 25

2-1-2-11- تهویه هنگام انتقال از حالت استراحت به حالت پایدار فعالیت ورزشی 25

2-1-2-12 اثر تمرین بر عملکرد ریه ……………………………………………………………………….. 26

2-1-2-13 حجم ها و ظرفیت های ریه …………………………………………………………………… 26

2-1-2-13-1- حجم ها و ظرفیت های ایستای ریه ………………………………………… 27

2-1-2-13-2- حجم های پویای ریه ……………………………………………………………….. 29

2-1-3- خون ……………………………………………………………………………………………………. 30

2-1-3-1- ترکیب خون …………………………………………………………………………………………….. 30

2-1-3-2- خون سازی ………………………………………………………………………………………………. 30

2-1-3-2-1- هماتوپوئز ……………………………………………………………………………………….. 31

2-1-3-3- دودمان سلول های خونی ……………………………………………………………………….. 31

2-1-3-4- اریتروپوئز ………………………………………………………………………………………………. 31

2-1-3-5- هموگلوبین ………………………………………………………………………………………………. 32

2-1-3-6- شاخص های هماتولوژی خون ………………………………………………………………… 32

2-1-3-7- تعداد گلبولهای قرمز خون ……………………………………………………………………… 32

2-1-3-8- غلظت هموگلوبین …………………………………………………………………………………… 33

2-1-3-9- محاسبه تغییر حجم پلاسما …………………………………………………………………… 34

2-1-3-10- هماتوکریت ……………………………………………………………………………………………. 35

2-1-3-11- میانگین حجم گویچه ای …………………………………………………………………….. 35

2-1-3-12- میانگین هموگلوبین گویچه ای …………………………………………………………… 35

2-1-3-13-  میانگین تراکم هموگلوبین گویچه ای…………………………………………………. 36

2-1-3-14- اثر ورزش بر پارامترهای خونی …………………………………………………………….. 36

عنوان                                                                                                                      صفحه

2-1-3-15- آیا ورزش سبب ایجاد کم خونی می شود؟ ……………………………………….. 37

2-1-3-16- تأثیر تمرین بر حجم خون و سلولهای قرمز خون ……………………………… 38

2-1-3-16-1- تأثیر تمرین بر هموگلوبین ………………………………………………………… 39

2-1-3-17- انتقال اکسیژن و دی اکسید کربن در خون ………………………………………. 39

2-1-3-17-1- انتقال اکسیژن …………………………………………………………………………….. 39

2-1-3-17-2- اشباع هموگلوبین ……………………………………………………………………….. 39

2-2- ادبیات تحقیق ………………………………………………………………………………………. 42

2-2-1- تحقیقات مربوط به تنفس ………………………………………………………………………….. 42

2-2-1-1- تحقیقات انجام شده در داخل کشور ……………………………………………………………… 42

2-2-1-2- تحقیقات انجام شده در خارج کشور ……………………………………………………… 45

2-2-2-تحقیقات مربوط به خون………………………………………………………………………………………. 50

2-2-2-1-تحقیقات انجام شده در داخل کشور…………………………………………………………. 50

2-2-2-2-تحقیقات انجام شده در خارج کشور………………………………………………………….. 52

2-2-3-تحقیقات مربوط به رشته 4 کیلومتر دوچرخه سواری………………………………………. 54

 فصل سوم:روش شناسی تحقیق

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………. 59

3-1-روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. 59

3-2-جامعه و نمونه آماری……………………………………………………………………………………………………… 59

3-3-متغیر های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………… 60

3-3- 1-متغیرهای مستقل……………………………………………………………………………………………….. 60

3-3-2-متغیر وابسته…………………………………………………………………………………………………………. 60

3-4-امکانات و ابزارهای مورد استفاده……………………………………………………………………………………. 60

3-5-روش جمع آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………….. 60

3-5-1-اندازه گیری عملکرد آزمون دوچرخه سواری……………………………………………………… 60

3-5-2-اندازه گیری حجم های ریوی………………………………………………………………………………. 61

3-5-2-1-روش کار با دستگاه اپیرومتر……………………………………………………………………… 61

3-5-2-2-اندازه گیری ظرفیت حیاتی با فشار(fvc)…………………………………………………. 62

3-5-2-3-اندازه گیری ظرفیت حیاتی آهسته(SVC)……………………………………………… 63

3-5-2-4-اندازه گیری تهویه ارادی(MVV)……………………………………………………………… 65

عنوان                                                                                                                      صفحه

3-5-3-اندازه گیری پارامتر های خونی……………………………………………………………………………. 66

3-6- روش آماری جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………………………… 67

فصل چهارم : یافته های تحقیق

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. 69

4-1- ویژگی های جمعیت شناسی شرکت کنندگان …………………………………………………………. 69

4-2- تجزیه و تحلیل توصیفی داده ها………………………………………………………………………………….. 70

4-2-1- جدول شاخص های آمار توصیفی …………………………………………………………………….. 70

4-2-2- نمودار های پراکندگی متغیر های تحقیق………………………………………………………… 70

4-3- تجزیه و تحلیل استنباطی داده ها……………………………………………………………………………….. 76

4-3-1- سوال اول……………………………………………………………………………………………………………… 76

4-3-2- سوال دوم…………………………………………………………………………………………………………….. 77

4-3-3- سوال سوم……………………………………………………………………………………………………………. 79

4-3-4- سوال چهارم………………………………………………………………………………………………………… 80

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………….. 83

5-1- خلاصه تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………… 83

5-2- نتایج تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………. 84

5-3- بحث و بررسی و نتیجه گیری …………………………………………………………………………………….. 84

5-4- محدودیت های تحقیق ………………………………………………………………………………………………… 87

5-4-1- محدودیت های قابل کنترل ……………………………………………………………………………….. 87

5-4-2- محدودیت های غیر قابل کنترل ……………………………………………………………………….. 87

 

5-5- پیشنهادات …………………………………………………………………………………………………………….. 87

5-5-1- پیشنهادات کاربردی …………………………………………………………………………………………… 87

5-5-2- پیشنهادات پژوهشی……………………………………………………………………………………………. 88

فهرست منابع و مآخذ

منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………….. 89

منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………….. 94

مقدمه

پیشرفت­های قابل توجه در زمینه تكنولوژی علی رغم مزایای بی­شماری كه از نظر سرعت و دقت انجام كارها برای انسان به ارمغان آورده، یكی از بزرگترین معضلات زندگی مدرن یعنی فقر حركتی را نیز در پی داشته است. آثار نامطلوب فقرحركتی بر سلامت عمومی باعث شیوع بیماری های غیر واگیر نظیر مشكلات قلبی- عروقی، مشكلات تنفسی و ناهنجاری­های وضعیتی شده است ( تقی زاده،1382).

مهمترین وظیفه افراد تحصیل کرده در زمینه تربیت بدنی و علوم ورزشی، توسعه و گسترش ورزش در بین عموم مردم، آگاه کردن افراد از عوارض ناشی از بی تحرکی و بیان فواید فعالیت بدنی می­باشد. با آگاهی از فواید ورزش و دوری از بی تحرکی و عادت به فعالیت، آنها در شرایط و وضعیت جسمانی مناسب تری قرار گرفته و علاوه بر طول عمر بیشتر، از بسیاری از بیماری­های جسمانی و روانی نیز دور خواهند بود (رزم آرا، 1377).

بنابراین، وظیفه یک متخصص در امور ورزش قبل از هر چیز تشویق افراد است و چه بهتر است که این تشویق و ترغیب از سنین پایین آغاز شده تا به این وسیله به هدف دوم که بهبود  وضعیت ورزش قهرمانی است، نایل شویم( معماری، 1381).

برای ارتقاء ورزش قهرمانی، نخست لازم است که عوامل موثر در افزایش کارایی و عملکرد ورزشکاران در رشته ورزشی و حتی ماده های مختلف یک رشته ورزشی آگاهی پیدا کرده، تا بدین ترتیب با شناخت تفاوتهای فردی افراد، وقت، هزینه و سرمایه های مالی و انسانی گزافی را به هدر ندهیم. با انتخاب افراد مستعد برای هر رشته ورزشی ویژه علاوه بر جلوگیری از اتلاف هزینه می توان پیشرفتهای چشمگیری در زمینه ورزش قهرمانی به دست آورد (موحدی،1372).

پژوهش های گوناگونی که از سالهای 1650 تا 1750 میلادی انجام شده و تا کنون نیز ادامه دارد، همگی مبین این امر هستند که عملکردهای حرکتی افراد با مشخصات فیزیکی و فیزیولوژیکی آنها ارتباط دارد. همچنین پژوهشهای زیادی نشان می دهند رشته های مختلف ورزشی و  حتی ماده های مختلف یک رشته ورزشی، نیازمند ویژگیهای خاص هستند. بنابراین  برای دستیابی به سطوح بالای موفقیت ابتدا باید از خصوصیات مورد نیاز هر رشته ورزشی آگاهی داشته، سپس به شناسایی افراد مستعد که دارای مشخصات آنتروپومتریکی و فیزیولوژیکی مطابق با ویژگیهای مورد لزوم آن رشته ورزشی هستند، بپردازیم تا با آموزش افراد منتخب هم فرصت برای تمامی افراد مستعد باز شده ، هم نتایج مطلوب تری به دست آید. بدین ترتیب، یک متخصص علوم ورزشی در دو زمینه سرمایه گذاری می کند:

1) در زمینه سلامت افراد وعادت دادن آنها از دوران کودکی و نوجوانی به پرداختن به فعالیت بدنی و کسب فواید ناشی از آن از بدو کودکی.

2) در زمینه ورزش قهرمانی و ارتقاء سطح و تعداد ورزشکاران نخبه در کشور (موحدی،1374)  .

انجام فعالیت های ورزشی و استفاده صحیح از بدن، عامل تعیین کننده سلامتی است که سبب رهایی از تنش ها و فشارهای روانی می شود، زیرا توانایی های فرد را در مقابله با مشکلات افزایش می دهد. میزان توانایی و تحمل فعالیت های ورزشی در افراد مختلف متغیر است. این تفاوت با اجزای انتقال دهنده اکسیژن در خون ارتباط مستقیم دارد (ترکان،1375).

یک مطلب دیگر :

فعالیت شدید بدنی، ظرفیت تحمل و افزایش مصرف بیش از حد اکسیژن در بدن انسان، و گسترش اثر انتقال اکسیژن نیز به عواملی از قبیل حجم خون در گردش و ظرفیت حمل توسط خون وابسته است. ظرفیت حمل اکسیژن به وسیله غلظت هموگلوبین و تعداد گلبولهای سرخ شناور خون تعیین می شود. مطالعات بی شماری نشان می دهد که در اثر افزایش متابولیسم به هنگام فعالیتهای ورزشی، ترکیب خون تغییر می کند. برای مثال، گلبولهای سرخ افزایش و آب (پلاسما) کاهش می یابد که خود این امر افزایش غلظت و بالا رفتن قابلیت انتقال اکسیژن توسط خون شده و در نتیجه کارایی فعالیت بدنی بیشتر می شود. این موضوع نه تنها زمان تمرین را تحت الشعاع قرار می دهد، بلکه برای سلامتی ورزشکاران نیز جنبه حیاتی دارد (زبیگیو،1990)[1].

دوچرخه سواری ورزش مفرح و جذابی برای همه اقشار جامعه و یکی از راه های پر بار کردن اوقات فراغت است. دوچرخه سواری همچنین به عنوان ورزش قهرمانی جایگاه خود را در کشور ما پیدا کرده است و خوشبختانه در سالهای اخیر رشد چشمگیری در ورزش دوچرخه سواری قهرمانی دیده شده است.

با توجه به کمبود تحقیقات علمی در زمینه شناخت عوامل موثر در ارتقاء رکورد  ورزشکاران در رشته دوچرخه سواری کشور و ناکامی دوچرخه سواران ایرانی در مسابقات جهانی، المپیک و عدم حضور یکصد ساله دوچرخه سواران ایران در مسابقات حرفه ای دنیا باعث شد محقق در راه اعتلای ورزش دوچرخه سواری کشور تحقیقی با هدف مقایسه عملکرد دوچرخه سواران در آزمون 4 کیلومتر بر اساس شاخصهای فیزیولوژیکی آنان انجام دهد.

1-1-  بیان مسئله

همگان بر این نكته واقفند كه تنفس جزء جدا نشدنی حیات هر موجود زنده است كه توسط عمل هماهنگ دستگاه تنفس و گردش خون صورت می ­گیرد. دستگاه تنفس از مهم­ترین دستگاه­های حیاتی بدن محسوب شده و در كنار سایر دستگاه­ها، از اجزای اصلی تهیه اكسیژن برای عضلات و اعضای مختلف بدن می ­باشد. نقش این دستگاه در فعالیت ­های بدنی و
رشته­های مختلف ورزشی به ویژه رشته­های استقامتی حائز اهمیت است (گلین و فیشر،1979)[2].

دستگاه گردش خون وظیفه برآوردن نیازهای بافت ها یعنی حمل مواد غذایی به بافت ها، حمل فرآورده های زائد به خارج از بافت ها، رساندن هورمون ها از یک  قسمت بدن به قسمت دیگر و به طور کلی حفظ یک محیط مناسب در تمام مایعات بافتی برای بقا و عمل مناسب سلولها را بر عهده دارد (شادان،1377).

خون وظایف مفید بسیاری در تنظیم عملکرد طبیعی بدن به عهده دارد. حجم کل خون با اندازه و شرایط تمرینی فرد تغییر قابل توجهی می کند. حجم های خون بالاتر با توده خالص بدن بزرگتر و سطوح تمرین استقامتی بالاتر در ارتباط است. خون ترکیبی از پلاسما و عناصر متشکله است. عناصر خون شامل سلول های قرمز خون، سلول های سفید خون و پلاکت ها می باشد. درصدی از حجم کل خون که شامل سلول ها یا عناصر متشکله است، هماتوکریت نامیده می شود. سلول های قرمز خون، اکسیژن را در پیوند با هموگلوبین منتقل می کنند؛ کاهش در تعداد و عملکرد سلول های قرمز خون می تواند تحویل اکسیژن را محدود کند و بنابر این اجرای ورزشی را تحت تاثیر قرار دهد(ویلمور، 2008).[3]

نظر به این­كه آمادگی قلبی- تنفسی یكی از مهم­ترین شاخص­های فیزیولوژیك آمادگی عمومی بدن است و نیز آمادگی هوازی مطلوب در قبال همكاری و هماهنگی دستگاه­ های قلب و تنفس میسر می باشد؛  بنابراین،  به همان اندازه  اهمیت  قلب  و عروق و تحقیقات
بی­شماری كه دستگاه قلبی عروقی به خود اختصاص داده است، ضروری است درباره سلول های خونی و دستگاه ریوی و اثر این دو بر عملكرد ورزشکاران تحقیقات  بیشتری صورت گیرد. به طور كلی بیشتر تحقیقات انجام شده دربارة دستگاه ریوی و سلول های خونی در حوزة پزشكی و روی افراد مبتلا به بیماری­های انسدادی، بیماری های خونی  بوده و در حوزة فیزیولوژی ورزش نیز مطالعات مربوط به تأثیر فعالیت بدنی و ورزش و انواع آن  بر حجم های ریوی و پارامترهای خونی می باشد؛ که از آن جمله می توان به تحقیقات زیر اشاره نمود:

(خسروی، 1376) با بررسی تأثیر یك برنامة تمرین تناوبی زیر بیشینة شنا بر حجم­ها و ظرفیت­های پویا و ایستای ریوی زنان میان­سال نتیجه گرفت كه ظرفیت­های ایستای ریوی زنان شناگر شامل ظرفیت حیاتی و ظرفیت­های پویای ریه (حجم بازدمی با فشار در ثانیه اول و درصد آن و نیز حداكثر تهویه ارادی و درصد آن) در گروه آزمایش به طور معناداری بالاتر از گروه كنترل است.

(هوانگ چوآنگ و وان اوزنز [4]،  2006) در پژوهشی كه روی تغییرات پاسخ عملكرد ریوی به یك برنامه تمرینی كنترل ­شده 10 هفته­ای در افراد مسن كم ­تحرك انجام دادند، به این نتیجه رسیدند كه تمرین هوازی با شدت بالا تاثیر معناداری بر ظرفیت حیاتی با فشار و حجم بازدمی با فشار در ثانیه اول دارد؛ در حالی كه تمرین هوازی با شدت متوسط بر ظرفیت حیاتی با فشار اثر معنادار دارد.

(کلاپ، 2000) دریافت تمرینات منظم ورزشی باعث تغییراتی در هموگلوبین، هماتوکریت و گلبول های قرمز خون گشته و باعث افزایش غلظت این فاکتور های خونی و همچنین خون می گردد؛ که به دنبال این سازگاری ها و تغییرات، عملکرد ورزشکاران طی این تمرینات بهبود پیدا خواهد کرد.

از موضوعات مورد علاقه فیزیولوژیست های ورزشی مطالعه تاثیر فعالیت بدنی و ورزشی بر حجم ها و ظرفیت های ریوی و همچنین تاثیر فعالیت بدنی بر پارامترهای خونی می باشد و چون تفاوت این شاخص های فیزیولوژیکی اغلب به تفاوت های وراثتی نسبت داده شده است، موجبات غفلت از پرداختن بیشتر به توسعه و تاثیر این  فاکتورها بر روی عملکرد را فراهم آورده است (مک آردل[5]،1379) .

بهبود این شاخص های  فیزیولوژیکی می تواند در پیشرفت ورزشکاران اثرگذار باشد؛ لیکن با توجه به مطالعات محقق، تحقیقی در زمینه اثر این شاخص ها روی عملکرد ورزشکاران انجام نشده است. این مساله تا حدی ارائه یک نظر جامع درباره اثر این شاخص های  فیزیولوژیکی بر عملکرد را کمی با تردید روبرو نموده است و محقق را بر آن داشته است تا به این موضوع بپردازد که آیا ورزشکارانی که دارای شاخص های فیزیولوژیکی مناسب تری می باشند عملکرد بهتری دارند؟

1-2-ضرورت و اهمیت تحقیق

بسیاری از والدین علاقمند هستند فرزندانشان موفقیت در یک رشته ورزشی را تجربه کنند. برخی از والدین حتی ممکن است تمایل داشته باشند فرزند خود را در سطح نخبگان ورزشی و قهرمانان ملی و بین المللی ببینند. امروزه تحقیقات علمی در حوزه علوم ورزشی لزوم داشتن توانایی فیزیولوژیکی مناسب برای رسیدن به اوج قله قهرمانی در رشته های مختلف را به اثبات رسانیده است ( باشفاعت،1387).

اگر به خوبی به اطراف خود بنگریم، مشاهده خواهیم کرد که برخی افراد بعد از گذشت سالیان متمادی تلاش و تمرین، پیشرفت چندان در خور  توجهی در یک رشته ورزشی خاص نداشته و در عوض کسانی نیز بوده اند که به عبارتی راه صد ساله را در یک شب طی کرده اند و در مدت کوتاهی در زمره ورزشکاران تراز اول یک رشته ورزشی خاص قرار گرفته اند. این موضوع مساله داشتن یا نداشتن عوامل فیزیولوژیک مناسب برای کار و تلاش در یک رشته ورزشی خاص را مطرح می سازد ( بومپا[6]، 1985، هاره[7]، 1982 ).