نوع قوس |
نسبت شعاع انحنای مرکزی به عرض مقطع جریان |
تند |
کوچکتر از 3 |
ملایم |
بزرگتر از 3 |
1-4- الگوی جریان در آبگیری از مسیر مستقیم
وضعیت شماتیك جریان در یک آبگیر که با زاویه 90 درجه در یک مسیر مستقیم نصب شده است، توسط نیری و همكاران در شكل1-5 ارائه شده است. همانگونه كه در
این شکل مشاهده میشود الگوی جریان ناشی از احداث آبگیر جانبی جهت انشعاب آب رودخانه دارای خصوصیات پیچیدهای بوده و کاملا سه بعدی میباشد. با نزدیك شدن جریان به آبگیر بخاطر فشار مکشی اعمالی از طرف کانال جانبی، جریان در جهت عرضی شتاب گرفته و به دو قسمت تقسیم میشود. قسمتی وارد آبگیر شده و مابقی در کانال اصلی پایین دست جریان مییابد. قسمتی که وارد کانال انشعاب میشود، توسط صفحه برشی خمیدهای معین میشود که به صفحه تقسیمکننده جریان معروف است. جریانی که وارد آبگیر میشود، دارای مومنتم شدیدی در جهت کانال اصلی بوده و به همین علت داخل آبگیر، جدایی جریان اتفاق می افتد (ناحیه A در شكل1-5). بخاطر وجود گرادیان فشار جانبی، تنش برشی بستر و نیروی جانب مرکز ناشی از انحناء خطوط جریان، جریان ورودی به آبگیر دچار عدم تعادل شده و همین پدیده باعث ایجاد جریان ثانویهای در طول آبگیر میشود که مکانیسم تشکیل آن شبیه مکانیسم تشکیل جریان حلزونی در قوسها میباشد، بطوریكه صفحه برشی مزبور به عنوان دیواره بیرونی عمل کرده و ناحیه قوسی شکل ایجاد شده توسط قسمت چرخشی داخل آبگیر (ناحیه A در شكل1-5)، دیواره داخلی قوس مزبور را تشکیل میدهد. پس از آنكه رسوبات مجاور كف به داخل آبگیر منتقل گردیدند، جریان ثانویه رسوبات را به داخل منطقه با چرخش كم (ناحیه A)، یعنی جایی كه جریان از دیواره بالادست آبگیر جدا شده هدایت میكند. رسوبات با وجود سرعتهای كم نمیتوانند از منطقه جداشدگی منتقل شوند، در نتیجه امكان تهنشینی رسوبات و انسداد مسیر جریان به وجود می آید ]5[.
شكل 1-5 الگوی جریان در یک انشعاب از مسیر مستقیم ]5[
در آبگیری از مسیر مستقیم با مقطع مستطیلی، مقدار عرض صفحه تقسیم جریان در کف بیشتر از از مقدار عرض صفحه تقسیم جریان جریان در سطح میباشد. انحنادار بودن سطح تقسیم جریان باعث میشود در جریان منحرف شده به سمت آبگیر یک عدم تعادل بین گرادیان فشار جانبی، نیروی گریز از مرکز و نیروی برشی ایجاد شده که باعث تشکیل یک جریان ثانویه در جهت عقربههای ساعت میشود. چنین جریانی در کنار دیواره کانال اصلی نیز شکل میگیرد. با پیشروی به سوی پاییندست به خاطر ویسکوزیته جریان قدرت این جریان ثانویه کاهش مییابد. اندازه سطح تقسیم جریان در کانال اصلی میزان دبی انتقالی به کانال فرعی را تعیین میکند. عرض جریان انحرافی یا صفحه تقسیم جریان در هر سطح جریان، فاصله دیواره کانال اصلی طرف آبگیر تا خطوط جریان منتهی به نقطه ایستائی نزدیک به گوشه پایین دست تقاطع آبگیر و کانال اصلی تعریف میشود ]6[.
1-5- الگوی جریان در آبگیری از قوس
بارزترین تفاوت الگوی جریان در دهانهی آبگیر موقعیت خطوط تقسیم جریان در صفحات نزدیك بستر و سطح آب میباشد. براساس نتایج آزمایشگاهی منتصری و همکاران ]7[ برخلاف آبگیری از مسیر مستقیم، عرض صفحه تقسیم جریان در سطح بیشتر از کف است که دلیل آن وجود جریان حلزونی در قوس میباشد همانگونه که در شکل 1-
یک مطلب دیگر :
عوامل مهم تاثیرگذار برای بهبود رتبه وب سایت + امتیاز مثبت و منفی
6 مشخص شده است. نکته قابل توجهی که در شکل مشاهده میشود این است که عرض صفحه تقسیم جریان از کف به سمت سطح آب ابتدا افزایش یافته و دوباره نزدیک سطح کاهش مییابد. دلیل این کاهش نیز تفاوت تنش برشی بین لایههای سیال و لایه سطحی با هواست. پیرستانی ]8[ و صفرزاده ]9[ نیز در مطالعات خود، افزایش عرض صفحه تقسیم جریان در سطح نسبت به کف را گزارش نمودهاند اما به کاهش آن در لایههای سطحی اشاره نکردهاند.
شكل 1-6 الگوی جریان در یک انشعاب از مسیر قوسی]7[ |
1-6- ضرورت انجام تحقیق
همانگونه كه قبلا گفته شد، از دیرباز مسالهی آبگیری از رودخانهها مطرح بوده است و مهمترین مساله برای طراحان برداشت آب با حداقل رسوبات از رودخانه بوده است و آبگیری از قوس یکی از روشهای پیشنهاد شده میباشد که نسبت به سایر روشها هزینهی کمتر و پربازدهتر میباشد. حال نکته مهم که مطرح میشود این است که کدام قسمت از یک قوس، محل مناسبتری برای آبگیری می باشد و آبگیری تحت چه زاویهای باشد که مناسبترین حالت را بوجود آورد؟ پر واضح است که جواب دادن به سئوال فوق راحت نبوده و شرایط و پارامترهای زیادی در تعیین محل و زاویه مناسب آبگیری در یک قوس رودخانه دخیل هستند. همچنین شناخت مکانیسمهای ورود رسوبات به آبگیر در طراحی بهتر ان سازهها بسیار ضروری است بالطبع قبل از اینکه مساله انتقال رسوب در چنین میدان پیچیدهای مطرح شود، لازم است تا الگوی جریان در آن بطور کامل شناخته شود. و در ادامه به بررسی توپوگرافی بستر در کانال قوسی و مکانیسم ورود رسوبات به آبگیر بررسی میشود. همچنین مدلهای فیزیکی به دلیل پیچیدگی الگوی جریان و تاثیرات ناشی از مقیاس، به تنهایی قادر به ارائه درک روشنی از فیزیک حاکم بر مسئله نمیباشند بنابراین استفاده از مدلهای عددی در کنار مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی امری حتمی میباشد.
در این پایان نامه با استفاده از مدل عددی SSIIM2 که توانایی فوقالعادهای در شبیهسازی الگوی رسوب دارد که کمتر مدل عددی دیگر فاقد این توانایی میباشد. در ابتدا الگوی جریان در مدل شبیهسازی و نتایج حاصل کالیبره و صحتسنجی شود و در آخر به شبیهسازی مکانیسم حرکت رسوب که مزیت اصلی این مدل عددی میباشد پرداخت شده است.
1-7- اهداف
تحقیق انجام شده به منظور رسیدن به اهداف زیر انجام میشود:
- بررسی قابلیت مدل SSIIM2 در شبیهسازی میدان جریان در کانال قوسی و الگوی جریان در اطراف دهانه آبگیر در کانال قوسی.
- تعیین بهترین موقعیت و زاویه آبگیر در کانال قوسی.
- مطالعه مکانیسم شکلگیری توپوگرافی بستر در کانال قوسی در حالت تزریق رسوب برروی بستر صلب و مکانیسم ورود رسوب به آبگیر.
- بررسی تاثیر دبی آبگیری بر مکانیسم ورود رسوبات به آبگیر
موضوعات: بدون موضوع
لینک ثابت