گفتار اول: جمعیت شناسی.. 10
1-تعریف جمعیت.. 14
2-نظریات جمعیت شناسی.. 15
2-1)نظریه افزایش جمعیت.. 15
2-2)نظریه کاهش جمعیت.. 18
2-3)نظریه جمعیت ثابت.. 22
2-4)نظریه جمعیت متناسب و مطلوب.. 24
3- بررسی نظریه های جمعیت شناسی از منظر فقه اسلامی.. 25
4-نظریه جمعیتی مورد نظر در فقه اسلامی.. 26
گفتار دوم: سیاست های جمعیتی.. 30
1-زمینه پیدایش سیاست های جمعیتی.. 31
2-تاریخچه سیاست های جمعیتی.. 32
2-1)سیاست های جمعیتی در گذشته. 32
2-2)سیاست های جمعیتی در عصر جدید. 34
3-اهداف سیاست های جمعیتی.. 36
3-1)ایجاد دگرگونی در اندازه جمعیت.. 39
3-2)ایجاد دگرگونی در ترکیب یا خصوصیات جمعیت.. 40
3-3)ایجاد دگرگونی در توزیع یا پراکندگی جمعیت.. 41
4-انواع سیاست های جمعیتی.. 43
4-1)سیاست های جمعیتی مستقیم و غیر مستقیم. 43
4-2 سیاست های جمعیتی کمی و کیفی.. 44
4-3)سیاست های جمعیتی خرد و کلان. 45
فصل سوم: مطلوبیت ذاتی سیاست تکثیر جمعیت و حکم و ادله آن در فقه اسلامی
گفتار اول: مطلوبیت ذاتی سیاست تکثیر جمعیت.. 49
1-علل مطلوبیت ذاتی سیاست تکثیر جمعیت.. 52
1-1)مطلوبیت استیلاد و تکثیر ولد. 52
1-2)مطلوبیت افزایش نسل مسلمانان. 54
2-نظرات موافقین سیاست افزایش جمعیت.. 55
2-1)وسعت در امکانات.. 56
2-2)استعماری بودن اندیشه کاهش جمعیت.. 57
2-3)مخالف بودن اندیشه کاهش جمعیت با فلسفه ازدواج در اسلام. 59
گفتار دوم: حکم و ادله سیاست تکثیر جمعیت در فقه اسلامی.. 62
1-حکم اولیه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی.. 63
2-ادله تکثیر جمعیت در فقه اسلامی.. 65
2-1)آیات.. 65
2-1-1)آیاتی که کثرت اولاد را نعمت الهی می داند. 65
2-1-2)آیاتی که از کشتن فرزندان به شدت نهی می نماید. 66
2-2)روایات.. 67
2-2-1)روایاتی که بر انتخاب زن ولود دلالت می کند. 68
2-2-1-1)روایات شیعه. 68
2-2-1-2)روایات اهل سنت.. 71
2-2-2)روایاتی که به خاطر محبوب بودن آوردن فرزند فراوان، امر به ازدواج می کند 73
یک مطلب دیگر :
2-2-2-1)روایات شیعه. 73
2-2-2-2)روایات اهل سنت.. 75
3-مقیدات و مخصصات حکم تکثیر جمعیت.. 76
3-1)جواز عزل. 77
3-2)مطلوب نبودن استیلاد از برخی زنان و در برخی شرایط.. 78
3-3)مطلوب نبودن تکثیر موالید در صورت بازماندن از امور معنوی.. 80
3-4)سهولت کمی عائله. 81
4-نقد ادله سیاست تکثیر جمعیت.. 83
5-جمع بندی نظرات موجود درباره حکم تکثیر جمعیت.. 85
فصل چهارم: چالشها و آسیب های سیاست تکثیر جمعیت
گفتار اول: چالشهای مقابل سیاست تکثیر جمعیت.. 88
1-تنظیم خانواده و کنترل جمعیت.. 90
1-1)تنظیم خانواده 90
1-2)کنترل جمعیت.. 90
2-بررسی فقهی روش های تنظیم خانواده و کنترل جمعیت.. 92
2-1)روش های موقت در پیشگیری از بارداری.. 93
2-1-1)پیشگیری از بارداری قبل از انعقاد نطفه. 93
2-1-2)پیشگیری از بارداری بعد از انعقاد نطفه. 94
2-1)روش دائمی(عقیم سازی) در پیشگیری از بارداری.. 95
3-حکم فقهی تنظیم خانواده و کنترل جمعیت.. 98
3-1)حکم فقهی تنظیم خانواده از بعد فردی.. 98
3-2)حکم فقهی کنترل جمعیت از بعد نوعی.. 99
گفتار دوم: آسیب شناسی سیاست تکثیر جمعیت.. 102
1-آسیب شناسی سیاست تکثیر جمعیت از بُعد اقتصادی.. 103
تاثیر جمعیت بر توسعه اقتصادی.. 104
2-آسیب شناسی سیاست تکثیر جمعیت از بُعد فرهنگی.. 108
تأثیر جمعیت بر ساختار فرهنگی.. 108
نتیجه گیری.. 110
فهرست منابع. 111
چکیده
بررسی دیدگاه اسلام، درباره جمعیت و سیاست های جمعیتی یکی از موضوعات ضروری و با اهمیت در جوامع اسلامی می باشد. از آنجا که در مباحث جمعیت شناسی، چهار نظریه کلی ـ نظریه کاهش جمعیت، نظریه افزایش جمعیت، نظریه جمعیت ثابت و نظریه جمعیت مطلوب ـ درباره جمعیت و سیاست های جمعیتی وجود دارد برخی اصل اولیه در سیاست های جمعیتی در فقه اسلامی را سیاست افزایش جمعیت دانسته و معتقدند به دلیل مطلوبیت استیلاد و افزایش نسل مسلمانان، این سیاست دارای مطلوبیت ذاتی می باشد و بر همین اساس سعی بر استخراج حکم و ادله فقهی سیاست تکثیر جمعیت نموده اند. البته این نظریه دارای چالشها و آسیب هایی نیز می باشد که بزرگترین چالشهای موجود در مقابل این نظریه، سیاست “کنترل جمعیت” و “تنظیم خانواده” بوده و آسیب های اقتصادی و فرهنگی نیز برای آن وجود خواهد داشت.
کلید واژه: سیاست های جمعیتی، استیلاد، عزل، اخصاء
مقدمه
جمعیت و ابعاد آن، نقطه مرکزی هر نظام اجتماعی محسوب می شود. به همین خاطر یکی از مباحث مهمی که در جوامع انسانی به عنوان متغیر اساسی در مسائل سیاسی و اقتصادی مطرح می گردد، موضوع جمعیت و سیاست های جمعیتی است.
تحولات جمعیتی، تقریباً تمام جنبه های زندگی انسان و جهان پیرامون انسان را تحت تاثیر قرار می دهد. و اثرات متعددی بر خرده نظام های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی وارد کرده و منشا تحولات چشمگیری در این حوزه ها می گردند.
[جمعه 1399-08-02] [ 02:18:00 ق.ظ ]
|