الف) خبری…………………………………………………………………………………………………………………31
ب) عقیدتی و تربیتی…………………………………………………………………………………………………… 31
ج) فرهنگی……………………………………………………………………………………………………………….. 32
د) اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………….. 32
ه) سیاسی………………………………………………………………………………………………………………….. 32
و) اقتصادی……………………………………………………………………………………………………………….. 32
عناوین                                                                                     صفحات
ز) سرگرمی و ورزشی…………………………………………………………………………………………………. 32
بند دوم ) از لحاظ شکل……………………………………………………………………………………… 33
الف) نمایش……………………………………………………………………………………………………………… 33
ب) مستند…………………………………………………………………………………………………………………. 34
ج) گزارش……………………………………………………………………………………………………………….. 35
د) مسابقه………………………………………………………………………………………………………………….. 35
ه) ترکیبی………………………………………………………………………………………………………………….. 35
بند سوم ) از لحاظ ساختار………………………………………………………………………………….. 36
الف) طبقه الف………………………………………………………………………………………………………….. 36
ب) طبقه ب………………………………………………………………………………………………………………. 36
ج) طبقه ج………………………………………………………………………………………………………………… 37
د) طبقه د………………………………………………………………………………………………………………….. 37
گفتارسوم : دست اندرکاران اثر تلویزیونی……………………………………………………… 38
بند  اول ) صاحبان حقوق…………………………………………………………………………………… 44
الف) کارگردان………………………………………………………………………………………………………….. 44
ب) تهیه کننده…………………………………………………………………………………………………………… 44
ج ) آهنگساز…………………………………………………………………………………………………………….. 44
د) فیلمنامه نویس……………………………………………………………………………………………………….. 45
ه) تدوین گر……………………………………………………………………………………………………………… 45
عناوین                                                                                     صفحات
و) تصویربردار…………………………………………………………………………………………………………… 45
ز) بازیگران……………………………………………………………………………………………………………….. 46
بند دوم ) غیر صاحبان حقوق………………………………………………………………………………. 47
الف) کارگردان هنری………………………………………………………………………………………………….. 47
ب) مسئولین فنی………………………………………………………………………………………………………… 47
فصل دوم- ماهیت و شرایط حمایت از آثار تلویزیونی
مبحث اول : ماهیت و شرایط حمایت به موجب حق مولف (کپی رایت)………..48
گفتار اول : ماهیت حمایت…………………………………………………………………………… 49
بند اول ) آثار ثانوی ( اشتقاقی)…………………………………………………………………………… 50
بند دوم ) آثار مشترک………………………………………………………………………………………… 52
بند سوم ) آثار جمعی…………………………………………………………………………………………. 55
الف) اثر سفارشی………………………………………………………………………………………………………. 56
ب) اثر ناشی از استخدام یا قرارداد……………………………………………………………………………….  56
گفتار دوم : شرایط حمایت………………………………………………………………………….. 58
بند اول ) شرایط ماهوی……………………………………………………………………………………… 59
الف) محسوس بودن…………………………………………………………………………………………………… 59
ب) اصالت یا خلاقیت………………………………………………………………………………………………… 61
عناوین                                                                                    صفحات
ج) عدم مغایرت با اخلاق حسنه یا نظم عمومی……………………………………………………………….. 63
بند دوم ) شرایط شکلی………………………………………………………………………………………. 66
الف) مکان ساخت یا انتشار اثر…………………………………………………………………………………….. 66
ب) اعلان مشخصات و ثبت اثر…………………………………………………………………………………….. 68
مبحث دوم : قلمرو و شرایط حمایت به موجب حقوق مرتبط……………………… 72
گفتار اول : قلمرو مورد حمایت……………………………………………………………………. 73
بند اول ) اجرا…………………………………………………………………………………………………… 74
بند دوم ) آثار صوتی…………………………………………………………………………………………. 76
بند سوم ) آثار رادیویی و تلویزیونی…………………………………………………………………….. 78
الف) مفهوم پخش در قوانین مالکیت فکری……………………………………………………………………. 78
ب) مفهوم اثر رادیویی و تلویزیونی………………………………………………………………………………. 80
1.تاثیر و نقش صدا و سیما در تولید آثار………………………………………………………………………………… 81
1/1.آثار سفارشی………………………………………………………………………………………………………………… 81
2/1.آثار تولید شده در روابط استخدامی یا قراردادی………………………………………………………………… 82
2.پخش آثار واگذار شده به صدا و سیما………………………………………………………………………………..  82
گفتار دوم : شرایط حمایت………………………………………………………………………….. 84
بند اول ) شرایط ماهوی……………………………………………………………………………………… 85
عناوین                                                                                    صفحات
الف) محسوس بودن…………………………………………………………………………………………………… 85
ب) اصالت……………………………………………………………………………………………………………….. 86
ج) نظم عمومی و اخلاق حسنه…………………………………………………………………………………….. 87
بند دوم ) شرایط شکلی………………………………………………………………………………………. 90
الف) مکان ساخت اثر…………………………………………………………………………………………………. 90
ب) درج علامت و ثبت اثر……………………………………………………………………………………………91
فصل سوم – انواع حقوق و ضمانت اجرای آن در آثار تلویزیونی
مبحث اول : حمایت به موجب حق مولف…………………………………………………93
گفتار اول : پدیدآورندگان……………………………………………………………………………94
گفتار دوم : انواع حقوق………………………………………………………………………………..96
بند اول ) حقوق مادی………………………………………………………………………………………… 97
الف) حق تکثیر………………………………………………………………………………………………………….. 97
ب) حق اقتباس………………………………………………………………………………………………………….. 99
ج) حق عرضه عمومی………………………………………………………………………………………………. 101
د) حق توزیع………………………………………………………………………………………………………….. 102
بند دوم ) حقوق معنوی……………………………………………………………………………………. 105
الف) حق افشاء و اعلان……………………………………………………………………………………………. 105
عناوین                                                                                    صفحات
ب) حق احترام به نام و سمت پدیدآورنده……………………………………………………………………. 107
ج) حق حرمت اثر (حق تمامیت)……………………………………………………………………………….. 109
بند سوم ) مستثنیات…………………………………………………………………………………………..112
بند چهارم ) مدت حمایت…………………………………………………………………………………..114
گفتار سوم : ضمانت اجرا……………………………………………………………………………116
بند اول ) ضمانت اجرای حقوقی………………………………………………………………………….117
بند دوم ) ضمانت اجرای کیفری……………………………………………………………………. 120
مبحث  دوم : حمایت به موجب حقوق مرتبط…………………………………………… 122
گفتار اول : دارندگان حقوق مرتبط……………………………………………………………… 123
بند اول ) اجراکنندگان……………………………………………………………………………………… 124

بند دوم ) تولیدکنندگان آثار صوتی…………………………………………………………………….. 125
بند سوم ) سازمان پخش…………………………………………………………………………………… 126
گفتار دوم : انواع حقوق……………………………………………………………………………. 128
بند اول ) حقوق مادی………………………………………………………………………………………. 129
الف) حق تثبیت………………………………………………………………………………………………………. 129
ب) حق تکثیر……………………………………………………………………………………………………………130
عناوین                                                                                    صفحات
ج) حق توزیع…………………………………………………………………………………………………………. 131
د) حق عرضه به عموم……………………………………………………………………………………………… 133
ه) حق اجاره و عاریه……………………………………………………………………………………………….. 134
و) حق اجرت عادلانه……………………………………………………………………………………………….. 135
بند دوم ) حقوق معنوی……………………………………………………………………………………. 137
الف) حق سرپرستی اثر…………………………………………………………………………………………….. 138
ب) حق احترام به اجرا……………………………………………………………………………………………… 139
بند سوم ) مستثنیات…………………………………………………………………………………………. 140
بند چهارم ) مدت حمایت………………………………………………………………………………… 142
گفتار سوم : ضمانت اجراها……………………………………………………………………….. 144
بند اول ) ضمانت اجرای مدنی………………………………………………………………………….. 145
بند دوم ) ضمانت اجرای کیفری………………………………………………………………………… 147
نتیجه گیری و پیشنهادات……………………………………………………………………………. 149
ضمایم………………………………………………………………………………………………………………….. 151
فهرست منابع…………………………………………………………………………………………… 168
چکیده
در بین آثار قابل حمایت به موجب حقوق مالکیت ادبی و هنری ، آثار تلویزیونی از این قابلیت برخوردار می باشند که در هر دو شاخه حقوق مذکور اعم از حقوق مولف و حقوق مرتبط جای بگیرند. بدین مفهوم که اگر اثر تلویزیونی به لحاظ ماهیت در زمره آثار مشترک و با همکاری پدیدآورندگان متعدد تولید شده باشد یا در زمره آثار جمعی و با همکاری پدیدآورندگان متعدد اما با نظارت شخص حقیقی یا حقوقی تولید شده باشد و تنها حق پخش آن در قالب برنامه به سازمان صدا و سیما داده شده باشد ، از آثار مورد حمایت حقوق مولف می باشد. اما اگر اثر تلویزیونی به سفارش یا با نظارت سازمان پخش ساخته شود یا اجراهای زنده و ضبط شده یا اثر صوتی در قالب برنامه تلویزیونی از تلویزیون پخش شود، از آثار مورد حمایت حقوق مرتبط خواهد بود. همچنین سازمان پخش خود یکی از مصادیق مورد حمایت حقوق مرتبط است و از حقوق مادی

یک مطلب دیگر :

خدمات عمومی جایگزین حبس (زندان) در قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲

 بارز آن می توان به حق پخش مجدد ، حق تثبیت ، حق تکثیر ، حق ارسال عمومی برنامه های رادیویی و تلویزیونی اشاره کرد. نکته حائز اهمیت آن است که حقوق مادی ، حقوق معنوی و ضمانت اجراهای حقوقی و کیفری دارندگان حقوق مولف یا حقوق مرتبط دارای مولفه های مشخص است. تا جایی که حقوق معنوی تنها متعلق به مولف بوده و به شکل محدودتر نسبت به اجراکنندگان نیز قابل اعمال است. اما تولید کنندگان آثار صوتی و سازمان های پخش رادیویی و تلویزیونی از حق معنوی برخوردار نمی باشند.

کلید واژه ها : آثار تلویزیونی ، مالکیت ادبی و هنری ، کپی رایت ، حقوق مرتبط ، سازمان پخش
مقدمه
از آغاز آفرینش ، آدمی به دنبال برقراری ارتباط با دیگر انسان ها برای انتقال افکار ، احساسات ، عقاید و اطلاعات خویش بوده ، بدون تردید ابداع زبان و سپس خط به مرور زمان این رویا را به حقیقت مبدل ساخت. زیرا با دستیابی به خط به عنوان مبنای مشترک رفته رفته ، کتب و به طور کلی آثار نوشته بسیاری در زمینه های مختلف علمی ، ادبی ، هنری و فنی به نگارش در آمدند. بررسی های تاریخی در زمینه چگونگی شکل گیری حقوق مالکیت ادبی و هنری موید سابقه طولانی این قسم از حقوق نه با این عنوان یا به شکل قانونی و مدون ، بلکه به شکل ذم و نکوهش دخل و تصرف یا نسخه برداری بدون مجوز آن هم در آثار فلاسفه بنام همچون سقراط ، افلاطون ، سیسرون و سایر نویسندگان می باشد. بنابراین می توان گفت : « حقوق مولف از زمانی که انسان توانسته قلم یا قلم مویی در دست بگیرد ، وجود داشته است. اما مبدا چنین حقی به درستی قابل تعیین نیست.»[1] بعد از اختراع دستگاه چاپ توسط گوتنبرگ کپی برداری از کتب و نوشته ها بدون مجوز مولف ؛ از روند رو به رشدی برخوردار شد ، به همین خاطر نیاز به حمایت از این آثار احساس شد ، تا اینکه اولین قانون مدون در زمینه حمایت از حق چاپ آثار در سال 1710 میلادی موسوم به قانون «آن»[2] در انگلستان به تصویب رسید.[3] با این تفاسیر قوانین اولیه در زمینه حق چاپ تنها شامل کتب و آثار مکتوب می شده ، اما به مرور و با افزایش اطلاعات و دانش از یک سو و امکانات فنی مرهون انقلاب صنعتی اروپا از سوی دیگر اختراعات مهمی درحوزه وسایل ارتباطی اتفاق افتاد ، تا آن جایی که مانند حلقه های یک زنجیر و با فاصله ی اندکی از هم ؛ عکاسی در سال 1839 میلادی ؛ تلگراف در سال 1844 میلادی ؛ تلفن در سال 1876 میلادی ؛ سینما توگراف در1895 میلادی ؛ رادیو در سال 1896 میلادی و نهایتاً تلویزیون در سال 1926 میلادی اختراع گردید. به همین دلیل نیاز به تصویب قوانین جدید برای حمایت از آثار صوتی یا صوتی و تصویری که از رادیو ، سینما و تلویزیون پخش می شده ، در برابر استفاده بدون مجوز و از طرف دیگر شناسایی آفرینندگان و پدید آورندگان این آثار قوت گرفت.
در این میان تلویزیون به عنوان آخرین حلقه زنجیره با وجود آنکه خود محصول رشد فنی رادیو و سینما بوده ، به چند دلیل از مقبولیت بیشتری برخوردار شد، ؛ اول آنکه تلویزیون به دلیل همراه بودن صدا با تصویر نسبت به رادیو که تنها یک وسیله شنیداری بود ، از همه جوانب به خصوص جنبه سرگرمی جذابیت بیشتری داشت. دوم آنکه سهولت دسترسی به تلویزیون در مقایسه با سالن های سینما به دلیل ظرفیت محدود تماشاگر ، استفاده از آن را به ویژه در دهه 1950 میلادی به بعد رونق بخشید.
قاعدتاً به دلیل همین ویژگی ها امکان تجاوز به حقوق آفرینندگان آثار ادبی و هنری در قالب برنامه های تلویزیونی از یک سو و همچنین تجاوز به حقوق سازمان های پخش (صدا و سیما ) به موجب تکثیر و کپی برداری برنامه هایشان در قالب سی دی ، دی وی دی[4] یا پخش از سازمان پخش دیگر و نهایتاً نشر در فضای مجازی بسیار سهل و ساده می باشد. با توجه به همین تحولات کشورهای دو نظام بزرگ حقوق رومی- ژرمن نظیر فرانسه و کامن لا نظیر انگلستان دست به اصلاح قوانین داخلی خویش و نیز تدوین کنوانسیون های بین المللی در زمینه مالکیت فکری و خاصه توسعه گستره آثار قابل حمایت زدند. تا آن جایی که قانون مالکیت فکری فرانسه حمایت از آثار تلویزیونی را به صراحت در قوانین مربوط به حق مولف خود پذیرفته است. قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان ایران نیز همین رویه را اعمال نموده است. اما گاهی اثر اجرا کنندگان یا تولید کنندگان اثر صوتی یا حتی اثری که خود سازمان پخش آن را تولید می نماید ، از رسانه تلویزیون پخش می شود. در نتیجه اثر تلویزیونی را می توان از حیث نحوه تهیه و تولید به عنوان یک اثر اصیل و به موجب حق مولف[5]یا به عنوان یک اثر جانبی و به موجب حقوق مرتبط[6] مورد حمایت قرار داد که خود دو شاخه مهم حقوق مالکیت ادبی و هنری را تشکیل می دهند.
الف) طرح موضوع
حقوق مالکیت ادبی و هنری که یکی از زیر شاخه های اصلی حقوق مالکیت فکری است ، دارای مصادیق متنوعی می باشد. یکی از مصادیق پر کاربرد و دارای ابهام فراوان از جنبه های مختلف حقوق مالکیت فکری مربوط به آثار تلویزیونی می باشد. شایان ذکر است که رابطه این آثار با آثار سینمایی عموم و خصوص من وجه است. از طرف دیگر ابعاد حقوقی مصادیق آثار تلویزیونی از قبیل ماهیت آثار (جمعی یا مشترک) تعیین مالــک نخستین ، نوع آثار (از لحاظ اثر اصلی یا اثری که در مقوله حقوق مرتبط می گنجد مثل اجرا کنندگان ) امکان انتقال حقوق مادی و همچنین اشکال مختلف حقوق معنوی نیاز به بررسی همه جانبه به ویژه در حقوق ایران می باشد.
ب) پیشینه تحقیق
در این خصوص گرچه در منابع خارجی نسبتاً تحقیقاتی صورت گرفته ، اما متاسفانه در منابع داخلی هیچ تحقیقی صورت نگرفته و منبع مشخصی وجود ندارد و در منابع موجود در ارتباط با مالکیت فکری بیشتر به کلیات آن هم به صورت کاملاً تئوریک پرداخته شده ، بدون آنکه تک تک آثار تحت حمایت به طور جامع تبیین شود. به دلیل آنکه قوانین مربوط به مالکیت فکری در ایران بسیار دیرتر از کشورهای اروپایی پا به عرصه قانونی گذاشته و حقوقدانان نیز چندان رغبتی به آن از خود نشان نداده اند ، کتب و آثار تحقیقاتی در این زمینه چندان کافی و مفید فایده نبوده و از طرف دیگر  علی رغم گذشت زمان بسیار ، قانون حمایت از حقوق مولفان ، مصنفان و هنرمندان مصوب 1348 شمسی تاکنون اصلاح نشده و همچنین در حال حاضر ایران در هیچ یک از کنوانسیون های بین المللی مربوط به حقوق مولف و حقوق مرتبط عضو نمی باشد.
ج) اهداف تحقیق
از اهداف مهم تحقیق در باب آثار تلویزیونی می توان به رفع مشکلات حقوقی مراکز پخش صدا و سیما به جهت پخش آثار و همچنین آگاه سازی دست اندرکاران آثار تلویزیونی نسبت به حقوق مالکیت فکری خود نسبت به اثر تلویزیونی اشاره کرد ، که بی توجهی به هر کدام از آن ها به دلیل تعدد دست اندرکاران این گونه آثار مسئله ساز خواهد شد.
د) سوالات تحقیق
– سوال اصلی : ابعاد مختلف حقوق مالکیت فکری در آثار تلویزیونی چه می باشد؟
– سوالات فرعی
1.ماهیت آثار تلویزیونی چیست؟
2.آثار تلویزیونی با نگاه حقوق مالکیت فکری چگونه دسته بندی می شوند؟
3.مدت حمایت از آثار تلویزیونی چند سال است؟
4.مالک نخستین در آثار تلویزیونی چه کسی است؟