3-4- جامعه و نمونه آماری. 56
3-4-1- جامعه آماری. 57
3-4-2- حجم نمونه 57
3-5- ابزار گرد آوری اطلاعات.. 57
3-6- روایی و پایایی پژوهش… 58
3-6-1- روایی. 58
3-6-2- پایایی پرسشنامه 59
3-7- روش تجزیه و تحلیل آماری. 60

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داه‌ها 61
4-1- مقدمه 62
4-2- توصیف متغیرهای تحقیق. 63
4-2-1- توصیف ویژگیهای جمعیت شناختی پاسخگویان. 64
4-2-2- توصیف عوامل جذب سرمایه گذارها 69
4-3- آزمون فرضیات تحقیق. 76
4-3-1- آزمون نرمال بودن متغیرها (کولموگروف – اسمیرنوف): 77
4-3-2- آزمون فرضیه اول. 78
4-3-3- آزمون فرضیه دوم. 79
4-3-4- آزمون فرضیه سوم. 80
4-3-5- آزمون فرضیه چهارم. 81
4-3-6- آزمون فرضیه پنجم. 82
4-4-  تحلیل عامل  تاییدی و اکتشافی عوامل مورد مطالعه 82
4-5- الویت بندی عوامل موثر بر جذب سرمایه گذارهای داخلی. 84

فصـل پنجم:  بحث نتیجه‌گیری کلی. 89
5-1- مقدمه 90
5-2- خلاصه تحقیق. 91

5-3- بحث و نتیجه گیری. 93
5-4- نتیجه گیری کلی. 94
5-5- پیشنهادات برخواسته از تحقیق. 96
5-6- محدودیتهای تحقیق. 97
5-7- پیشنهادات تحقیقات آینده 97
منابع و مآخذ. 99
پیوست‌ها 105
چکیده انگلیسی. 119
 
چکیده:
از جمله مناطق ازاد تازه تاسیس شده منطقه ازادتجاری صنعتی ماکو می باشدکه می تواند تاثیر بسزایی در رشد و توسعه اقتصادی  منطقه شمالغرب و به تبع آن در توسعه اقتصادی کشور داشته باشد.فلسفه وجودی منطقه آزاد تجاری –صنعتی ماکو مانند سایر مناطق آزاد کشور فراهم کردن شرایط مناسب به منظور افزایش تولید و صدور کالاهای صنعتی از طریق جذب سرمایه های داخلی و خارجی، ایجاد اشتغال، کسب درآمد ارزی، افزایش درآمد حاصل از توریسم، تأمین مواد اولیه و قطعات مورد نیاز صنایع، برقراری پیوند های صنعتی با داخل کشور، رشد و رفاه اقتصادی و مادی مردم منطقه و سپس منافع ملی است. هدف این تحقیق بررسی عوامل جذب سرمایه گذاری داخلی در منطقه آزاد تجاری صنعتی ماکو است. تحقیق حاضر از حیث هدف کاربردی و از حیث روش گردآوری داده ها یک مطالعه توصیفی پیمایشی می باشد. جامعه آماری این تحقیق سرمایه گذاران بالفعل و بالقوه  و مدیران واحدهای اقتصادی مستقر در منطقه آزاد ماکو بوده که در مجموع 700 نفر را شامل گردیده است. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه تکمیل و استخراج گردیده و سپس با استفاده از نرم افزار spss19 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. برای توصیف متغیر ها در این تحقیق از شاخصهای آماری توصیفی و برای آزمون فرضیه ها از آزمون t  و تحلیل عاملی اکتشافی و تائیدی و از آزمون فریدمن برای اولویت بندی عوامل موثر بر جذب سرمایه گذارهای داخلی استفاده گردیده است. نتایج نشان داد که عوامل مورد نظر تاثیر معنی داری بر جذب سرمایه گذارهای داخلی دارند. همچنین آزمون تحلیل عاملی و رتبه بندی نشان داد که ثبات سیاسی و امنیت اقتصادی  با میانگین رتبه 3.73 در رتبه اول و همچنین بعد رسایی و پویایی قوانین و مقررات و رفع محدودیت های قانونی با میانگین رتبه 2.48 در رتبه اخر عوامل جذب سرمایه گذارهای داخلی قرار دارد.

کلمات کلیدی : مناطق ازاد، منطقه آزاد تجاری-صنعتی ماکو، سرمایه گذاری داخلی.

فصل اول
کلیات تحقیق

1-1- مقدمه
مناطق  آزاد تجاری_صنعتی یا مناطق پردازش صادرات و واردات به عنوان یکی از ابزارهای گسترش صادرات صنعتی و تسهیل دسترسی کشورها به بازار های جهانی مورد توجه اغلب دولتمردان و اقتصاددانان قرار گرفته است. امروزه تجربه بسیاری از کشورها مانند چین ، کره جنوبی و تایوان نشان می دهد که می توان با ایجاد مناطق آزاد تجاری امکان جذب سرمایه گذاری را فراهم آورد و به توسعه صادرات کالاهای صنعتی و در نتیجه درآمدهای ارزی کشور افزود. مناطق آزاد در ایران براساس تبصره ی 19 قانون برنامه اول توسعه اقتصادی _اجتماعی، جمهوری اسلامی ایران کم و بیش با دلایلی شبیه آنچه برای سایر کشورها مطرح بود و به منظور دستیابی به اهدافی مانند تسریع در اجرای امور زیربنایی، عمران و آبادانی، رشد و توسعه اقتصادی، ایجاد اشتغال، سرمایه گذاری، تولید و صادرات کالاها ایجاد شد. از انجایی که، امکان حذف محدودیت های فراوانی که در سالهای نخست انقلاب و دوران جنگ، بر اقتصاد ایران تحمیل شده بود، به آسانی و یکباره وجود نداشت. بنابراین، برای رفع محدودیت های اقتصادی و جذب سرمایه گذاری و توسعه صادرات ، شکل گیری مناطق آزاد مورد توجه مسئولان قرار گرفت. عملکرد چندین ساله مناطق آزاد نشان می دهد که تحرک جدی به منظور دستیابی به اهداف مذکور پدید نیامده است . این امر می تواند به دلایل متعدد از جمله عدم نگرش صحیح به مناطق، نحوه تامین مالی آنها ، عدم حمایت کافی و نحوه مدیریت و غیره باشد( تقی زاده ،1389، ص 125).
این مناطق با برخورداری از معافیت های مالیاتی و گمرکی و دوری از قوانین بازدارنده داخلی ، برخورداری از امکانات زیربنایی مناسب و سازمان های اجرایی کارآمد و … می توانند سرمایه گذاری های داخلی وخارجی را به دلیل بهره گیری از مزیت نسبی همچون ارزانی نیروی کار و مواد اولیه و نزدیکی به بازارهای مصرف جذب کنند . مناطق آزاد تجاری در صورت توفیق می توانند سرمایه های خارجی را برای گسترش  صنعت صادرات گرا ، انتقال تکنولوژی و ایجاد فرصت های شغلی مناسب بکار برند و اقتصادبسته و ناکارای داخلی را به اقتصاد بین المللی گره بزنند ، بنابراین ایجاد و توسعه مناطق آزاد تجاری می تواند به عنوان یک خط مشی سریع و راهی میانبر برای تحقق

یک مطلب دیگر :

سایت های برگزیده

 اهدافی چون جذب سرمایه های داخلی و خارجی و صنعتی شدن سریع به منظور توسعه صادرات غیر نفتی مورد استفاده قرار گیرد(محمدی الموتی .1374. ص78).

1-2-  بیان مساله
امروزه مناطق آزاد به عنوان پدیده های فراگیر و ابزاری برای تحقق استراتژی های توسعه برون نگر با تاکید بر سیاست توسعه صادرات مورد توجه قرار گرفته اند . به طوری که اکثر کشورهای در حال توسعه، به احداث یک یا چند منطقه آزاد مبادرت کرده اند . هدف از ایجاد این مناطق ، فراهم کردن شرایط مناسب به منظور افزایش تولید و صدور کالاهای صنعتی از طریق جذب سرمایه های داخلی و خارجی، ایجاد اشتغال، کسب درآمد ارزی ، افزایش درآمد حاصل از توریسم ، تامین مواد اولیه و قطعات مورد نیاز صنایع ، برقراری پیوند های صنعتی با داخل کشور ، رشد رفاه اقتصادی و مادی مردم مناطق و سپس منافع ملی است. (رهنورد، 1389، ص 46)
با نگاهی به آمارهای جذب سرمایه گذاری در منطقه آزاد تجاری صنعتی ماکو به وضوح میتوان یافت که هنوز سرمایه گذاری داخلی ( 773میلیارد ریال )موثری که خود زمینه ساز جذب سرمایه گذاری خارجی می باشد صورت نگرفته است.وبر اساس آمار سازمان مناطق ازاد تا پایان سال 92جذب سرمایه گذاری خارجی فقط(4میلیون دلار ) می­باشد.
توسعه اقتصادی این مناطق نیازمند سرمایه گذاری در بخشها و فعالیتهای مختلف اقتصادی است . بدون سرمایه گذاری در طرح های زیربنایی و روبنایی نمی توان انتظار گسترش اشتغال ، تولید و رفاه اقتصادی را داشت. یکی از شروط اساسی برای ایجاد یک منطقه آزاد تجاری و جذب سرمایه گذاری اعم از داخلی یا خارجی، داشتن تسهیلات زیربنایی می باشد . عدم وجود تسهیلات زیربنایی ، باعث تقلیل حجم فعالیت های تجاری و صنعتی می گردد با توجه به رقابت شدید بین مناطق و بنادر آزاد تجاری در جذب سرمایه یکی از عوامل رقابتی و مثبت تسهیلات زیربنایی می باشد . منطقه آزاد با رفع موانع و مشکلاتی در اموری همچون جذب سرمایه گذاری های داخلی و خارجی ، زیرساخت های اساسی ، سرمایه گذاری های زیربنایی به ویژه در بخش انرژی ، حمل و نقل و ارتباطات ، جذب نیروهای ماهر ، حضور فعال در بازارهای جهانی و منطقه ای ، مدیریت صحیح و کارآ به منظور افزایش تولید ، حجم درآمدهای عمومی اعم از ارزی و ریالی و بالاخره ارائه خدمات مطلوب و قابل توجه می تواند نقش مهمی در توسعه صادرات کشور داشته باشند(Kuppusamy and anontoa ,2011 .p42).
از آنجایی که عامل سرمایه یکی از عوامل اصلی در رشد و توسعه کشورها محسوب می شود و متغیرهای دیگر اقتصادی از جمله اشتغال ، تولید ناخالص ملی ، عرضه کالا و خدمات و … مستقیما از این عامل تاثیر می پذیرند این تحقیق به دنبال مطالعه و بررسی عوامل جذب سرمایه گذاری داخلی در منطقه آزاد تجاری-صنعتی ماکو می باشد.
با عنایت به موارد ذکر شده و اهمیت موضوع سرمایه گذاری داخلی در مناطق آزاد و تاثیر آن بر پیشیرد اهداف تعیین شده برای این مناطق این پرسش اساسی پیش می آید که عوامل موثر بر جذب سرمایه گذاری داخلی در منطقه آزاد ماکو چه عواملی هستند؟ و هر یک از این عوامل به چه میزان بر جذب سرمایه گذارهای داخلی در منطقه آزاد ماکو تاثیر دارند؟

1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق
نقش مناطق آزاد تجاری در توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه بر کسی پوشیده نیست به واقع این نهادهای حقوقی و اقتصادی با ایجاد تسهیلاتی که از طریق حکومت قوانین و مقرراتی انعطاف پذیرتر از قواعد حاکم بر سرزمین اصلی ، محقق می شوند، درصددایجاد انگیزه برای سرمایه گذاران داخلی یا خارجی جهت سرمایه گذاری در منطقه و حوزه ای که دولت مرکزی خواهان آن است می باشند . با تاسیس این مناطق و اعطای تسهیلات ، دولت در مقام هدایت سرمایه در مسیری که حداکثر منافع را برای جامعه داشته باشد بر می آید . بدیهی است که اعطای این تسهیلات نیز با تصویب مقررات و قوانین خاص برای این مناطق عملی می شود ، یکی از دغدغه های اصلی صاحبان سرمایه مولد در هر جایی نحوه تنظیم رابطه خود با نیروی کار می باشد به نحوی که عموما یکی از موانع یا موجبات رشد سرمایه گذاری خارجی و داخلی در جوامع در حال رشد قانون کار حاکم بر روابط کارگر و کارفرما عنوان می شود .آمارها نشان می دهد که از سال 1990 تا سال 2014 در ایالات متحده آمریکا 415 منطقه ، در اروپا 14 منطقه، در آفریقا 16 منطقه، در خاورمیانه 39 منطقه، در خاور دور 12 منطقه و جمعا 985 منطقه آزاد در جهان تاسیس گردیده است . در کشور ایران نیز با توجه به حضور کمرنگ ااقتصاد ملی در عرصه رقابت جهانی ، ایجاد مناطق آزاد به عنوان عاملی موثر در جهت جبران فرصتهای از دست رفته و توسعه صادرات ، ایجاد اشتغال سالم و مولد ، ارتقای جایگاه اقتصادی کشور و بهره مندی از اقتصاد رقابتی مورد توجه و تاکید سیاست گذاران نظام اقتصادی کشور می باشد . با توجه به نقش و جایگاه مناطق آزاد تجاری_صنعتی در تعامل با اقتصاد جهانی ، توجه ویژه به چنین مناطقی ضرورت یافته و ارزیابی عملکرد فعالیتهای اقتصادی آنها از اهمیت خاصی برخوردار می شود. منطقه آزاد تجاری ماکو  در حدود 500 هزار هکتار وسعت دارد. این منطقه از موقیت استثنایی در حمل و نقل و ترانزیت کالا به واسطه اتصال به بازارهای اروپا و آسیای میانه برخوردارد است. لذا منطقه آزاد تجاری-صنعتی ماکو  علاوه بر هم مرزی با ترکیه و نخجوان، همجوار با ارمنستان و منطقه قفقاز بوده و گلوکاه کریدور شمال و جنوب(رقیب کانال سوئز در خشکی) و نقطه اتصال آسیا و اروپا می باشد. با توجه به اهمیت مواصلاتی استراتژیک قفقاز برای ایران، انجام عمده مبادلات و آمد و شدهای تجاری و سیاسی بین ایران و روسیه و اروپا از این محور می باشد. به همین جهت این منطقه نیاز به جذب سرمایه گذارهای داخلی جهت بهره گیری حداکثری از موقیت استثنایی می باشد.
با گذشت بیش از 5 سال از زمان تاسیس منطقه آزاد تجاری- صنعتی ماکو سرمایه گذاری داخلی و خارجی قابل توجی در این منطقه صورت نگرفته است و همین موضوع محقق را بر آن داشته است تا موانع  و عوامل جذب سرمایه گذاری داخلی در این منطقه مورد بررسی قرار دهد.
فلذا این تحقیق در نظر دارد عوامل جذب سرمایه گذاری داخلی را در منطقه آزاد ماکو بررسی نماید تا علاوه بر شناسایی تنگناها و موانع موجود ، نقش و تاثیر متغیرهای مذکور را بر جذب سرمایه گذاری داخلی مشخص نماید.