1-18- تنظیم کننده های رشد…………………………………………………………………………………….. 27

1-19- سایتوکنین………………………………………………………………………………………………….   28

1-20- اسید جیبرلیک……………………………………………………………………………………………… 28

1-21- آگار و دیگر مواد تولیدکننده ژل…………………………………………………………………………… 28

1-22- ترکیبات مورد استفاده در ضدعفونی مواد گیاهی…………………………………………………………..   29

1-23- استفاده از آنتی بیوتیک ها در رفع آلودگی های درون بافتی………………………………………………. 29

1-24- ضدعفونی محیط کشت…………………………………………………………………………………….. 30

1-25- قهوه ای شدن بافت های گیاهی……………………………………………………………………………   30

1-26- روش های ریزازدیادی………………………………………………………………………………………. 32

1-27- جنین زایی غیر جنسی…………………………………………………………………………………….. 32

1-28- کشت مرسیتم………………………………………………………………………………………………   33

1-29- باززایی………………………………………………………………………………………………………. 34

1-30- باززایی گیاهان کشت شده…………………………………………………………………………………. 34

1-31- مراحل ریزازدیادی از طریق کشت درون شیشه ای ………………………………………………………..  35

1-32- استقرار در محیط کشت…………………………………………………………………………………….. 35

1-33- ایجاد شاخساره و پرآوری و تکثیر انبوه از طریق کشت های متوالی……………………………………….   35

1-34- ریشه زایی گیاهچه های تولیدشده…………………………………………………………………………. 35

1-35- تولید متابولیت های ثانویه در گیاهان در شرایط درون شیشه ای…………………………………………. 36

1-36- روش کشت کالوس…………………………………………………………………………………………   36

1-37- روش کشت سوسپانسیون سلولی…………………………………………………………………………… 37

1-38- اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 38

فصل دوم: مروری بر منابع………………………………………………………………….. 39

2-1- سوابق استفاده از رازیانه در کشت بافت……………………………………………………………………..   40

2-2- تحقیقات کشت بافت  بر روی گیاهان دیگر………………………………………………………………….. 43

فصل سوم:  محل انجام آزمایش…………………………………………………………… 46

3-1- مواد شیمیایی………………………………………………………………………………………………… 47

3-2- تهیه بذر……………………………………………………………………………………………………….. 47

3-3- محیط کشت، ترکیبات و چگونگی آماده سازی آن        ………………………………………………..   . . 47

3-4- تهیه محلول مادری MS(غلظت x10) ………  ……………               ……………………  47

3-5- مراحل سترون سازی………………………………………………………………………………………….. 51

3-5-1- سترون سازی بذرها………………………………………………………………………………………… 51

3-5-2- سترون سازی محیط و وسایل کار………………………………………………………………………… 52

3-5-3-  تولید گیاهان سترون جهت تیمارهای مختلف …………………………………………………………..  52

3-6- کشت گیاه در محیط  های تیماری به منظور کال زایی…………………………………………………….. 54

3-7- باززایی…………………………………………………………………………………………………………. 57

3-8- کشت سوسپانسیون سلولی در محیط کشت MS مایع……………………………………………………… 58

3-9- جداسازی ترکیبات فرار………………………………………………………………………………………. 58

3-10- آنالیز آماری…………………………………………………………………………………………………   59

 فصل چهارم:  نتایج و بحث

4-1- نتایج کالوس سازی ریزنمونه های گیاه رازیانه در محیط کشت حاوی ترکیبات هورمونی مختلف…………. 61

4-2- نتایج باززایی ریزنمونه های  گیاه رازیانه در محیط کشت حاوی ترکیبات هورمونی مختلف………………….. 65

یک مطلب دیگر :

4-3- نتایج حاصل از اثر غلظت های مختلف هورمون BAP بر اندازه ساقه و ریشه و تعداد برگ در گیاه رازیانه.. 70

4-4- بررسی ترکیبات شیمیایی گیاه رازیانه تحت تاثیر تیمارهای مختلف هورمونی از طریق

کشت سوسپانسیون سلولی   74………………………………………………………………………….

4-5- مقایسه درصد سطوح ترکیبات شیمیایی مشترک حاصل از کشت سوسپانسیونی گیاه رازیانه در تیمارهای مختلف هورمونی

……………………………………………………………………………………………………………………….  75

4-6- اشکال طیف گاز کروماتورگراف در اسانس گیاه رازیانه تیمارشده با ترکیبات هورمونی مختلف…………………….77

                فصل پنجم:  بحث و نتیجه گیری کلی 

  …………………………………………………………………………………………………………      81

بحث…………………………………………………………………………………………………………… 82

پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………….. 86

منابع ……………………………………………………………………………………………….   87

چکیده انگلیسی 98………………………………………………………………   ………………….

• مقدمه

گل ها و گیاهان، خاموش ترین موجودات و در عین حال گویاترین مظهر قدرت و عظمت آفرینش هستد. هر برگی از این موجودات زیبا، كتاب بزرگی در وصف توحید است. گل­ها و گیاهان نه تنها با الوان و اشكال بدیع و بی­بدیل خود سفره­ی طبیعت را زینت می­بخشند بلكه آن را چنان سرشاری از نیروی حیاتی می­سازند كه هیچ بساطی را یارای رقابت با آن نیست (امیدبیگی، 1377 .(  با آن كه امروزه درمان بیماری­ها بیشتر از طریق مصرف داروهایی صورت می­گیرد كه منشأ صنعتی دارند و اختصاصاً در آزمایشگاه­ها تهیه می­شوند ولی مصرف بعضی از آن­ها زیان­هایی به بدن می­رساند و عوارض جانبی بسیاری از آن­ها ثابت شده است. در اوایل قرن حاضر پیشرفت علم شیمی و كشف سیستم­های پیچیده­ی سنتز ارگانیك منجر به توسعه­ی صنعت داروسازی و جایگزینی شیمی درمانی شد. بدین طریق پزشكی مدرن توانست بسیاری از بیماری­ها غیرقابل علاج و غالباً مرگ­آور را درمان كند. با وجود این گیاهان دارویی و داروهایی كه از آن­ها تهیه می­شدند هرگز به طور كامل كنار گذاشته نشدند. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی امروزه بیش از 80 درصد مردم جهان (نزدیك به 5 میلیارد نفر)، برای درمان بیماری­ها هنوز از داروهای گیاهی استفاده می­كنند. تقریبا یك چهارم داروهای تهیه شده­ی دنیا  منشأ گیاهی داشته كه یا مستقیماً از گیاهان عصاره­گیری شده و یا براساس تركیب گیاهی، سنتز شده­اند. واژه گیاهان دارویی تنها به تسكین دهنده آلام اطلاق نمی­شود بلكه این گیاهان در زیر گروه غذا به عنوان طعم دهنده­ها، نوشیدنی­ها، شیرین كننده­ها، رنگ طبیعی بوده همچنین به عنوان ماده اولیه محصولات آرایشی و بهداشتی نیز مورد استفاده قرار می گیرند (امیدبیگی، 1376).

درواقع گیاهانی كه حداقل دارای صفات زیر باشند،گیاه دارویی نامیده می­شوند:

1- در پیكر این گیاهان مواد ویژه ای به عنوان مواد مؤثر یا متابولیت­های ثانویه ساخته و ذخیره می­شوند كه برای مداوای برخی از بیماری­ها مورد استفاده قرار می­گیرند.  مواد مذكور طی فرآیندهای ویژه و پیچیده بیوشیمیایی و به مقدار بسیار كم (به طور معمول كمتر از یك درصد وزن خشك گیاه)، ساخته می­شوند.

2-  اغلب ممكن است اندام ویژه­ای چون ریشه، برگ­ها، ساقه، گل، میوه و غیره بیشترین مواد مؤثر را داشته باشند، بنابراین همیشه نمی­توان كل اندام گیاه را منبع ماده دارویی ویژه­ای دانست.

3- اندام گیاهی برداشت شده، آماده سازی و فرآوری می­شوند، یعنی تحت تأثیر عملیات ویژه­ای مانند جداسازی، خرد شدن، خشك كردن، تخمیر و غیره قرار گرفته و سپس استفاده می­شوند. به طور معمول این اندام­ها به صورت سنتی و فقط با خشك كردن به عنوان  کالای عطاری عرضه می­شوند.

جایگاه اقتصادی گیاهان دارویی در جهان و ایران