2-1-3-توسعه روستایی و مفهوم آن……………………………………………………………10

2-1-4- توسعه همه جانبه روستایی……………………………………………………………11

2-1-4-1- توسعه فرهنگی………………………………………………………. 12

2-1-4-2- توسعه اجتماعی……………………………………………………..14

2-1-4-3- توسعه اقتصادی ………………………………………………..14

2-1-4-4- توسعه سیاسی…………………………………………………………….16

2-1-4-5- توسعه انسانی…………………………………………………………………17

2-1-5-توسعه پایدار……………………………………………………………………………….17

2-1- 6-توسعه­نیافتگی………………………………………………………………………19

2-2- آثار و پیامدهای توسعه روستایی…………………………………………………………………..21

2-2-1- اشتغال………………………………………………………………………………………………………21

2-2-2- جلوگیری از مهاجرت……………………………………………………………………….22

2-3- تاریخچه توسعه روستایی در ایران……………………………………………………..22

2-4- موانع توسعه روستایی در ایران……………………………………………………………………..26

2-4-1- موانع ساختی…………………………………………………………………………….26

2-4-1-1-فقدان سیستم اصلاحات اراضی شایسته……………………………………………………….26

 

2-4-1-2- مشکلات اداری اجرایی برنامه­های عمرانی…………………………………………………..27

2-4-2- موانع اجتماعی……………………………………………………………………………………………….27

2-4-2-1 کاهش میزان روستانشینی و جمعیت روستاها………………………………………………….27

2-4-2-2-کمبود فرصت­های شغلی در مناطق روستایی و پایین بودن سطح درآمد روستاییان……………………27

2-4-3- کشاورزی و اقتصاد……………………………………………………………………….28

2-4-3-1-عدم گسترش بخش­نوین اقتصادی…………………………………………………28

2-4-4- تله محرومیت………………………………………………………………………………………….28

2-5- جایگاه توسعه روستایی در برنامه­های توسعه ایران……………………………………………………29

2-5-1- جایگاه توسعه روستایی در برنامه­های توسعه پیش از انقلاب………………………………………..29

2-5-2- توسعه روستایی در برنامه­های توسعه پس از انقلاب………………………………………………… 32

2-6- راهبردهای توسعه روستایی ………………………………………………………………………………34

2-6-1- راهبرد نیازهای اساسی……………………………………………………………………………….34

2-6-2- راهبرد روستا شهر…………………………………………………………………………………..35

2-6-3- الگوی عبیدالله خان……………………………………………………………………36

2-7- نظریه­های توسعه نیافتگی……………………………………………………………………………………..36

2-7-1- نظریه نوسازی……………………………………………………………………………………..36

2-7-1-1-نظریه­پردازان نظریه نوسازی……………………………………………………………….37

2-7-1-1-1-نظریه ساخت اجتماعی و رشد هوزلیتز……………………………………………….38

2-7-1-1-2- نظریه لرنر…………………………………………………………………………………………….38

2-7-1-1-3- نظریه مراحل رشد روستو…………………………………………………………………..38

2-7-1-1-4-شومپیتر………………………………………………………………………………………..39

2-7-1-1-5- نظریه تفکیک ساختاری نیل اسملسر………………………………………………………………………………….40

2-7-1-1-6- نظریه خرده فرهنگ راجرز…………………………………………………………………………………………………..40

2-7-1-1-7- نظریه روانشناختی هوزلیتز و دیگران………………………………………………………………………………….40

2-7-2- نظریه وابستگی…………………………………………………………………………………………..41

2-7-2-1- نظریه­­پردازان وابستگی…………………………………………………………………………..42

2-7-2-1-1- فرانک………………………………………………………………………………..42

2-7-2-1-2- پل باران……………………………………………………………………………..43

2-7-2-1-3- کاردوزو……………………………………………………………………………………43

2-7-2-1- 4- نظریه دوسانتوس……………………………………………………………………………….44

2-8- نظریه انگیزه به پیشرفت …………………………………………………………………………………………………..44

2-9- مطالعات تجربی پیرامون علل توسعه­نیافتگی روستاهای ایران………………………………..45

2-10- جمع بندی از مرور پیشینه نگاشته­ها………………………………………………………………48

فصل سوم: مواد و روش­ها…………………………………………………………………………49

3-1- معرفی منطقه مورد مطالعه………………………………………………………………………………………..49

3-1-1- پیشینه­ی تاریخی………………………………………………………………………………….49

3-1-2- جغرافیای طبیعی………………………………………………………………………………………….50

3-1-2-1- موقعیت جغرافیایی استان کهگیلویه و بویراحمد ………………………………………..50

یک مطلب دیگر :

3 -1-2-2- شهرستان بویراحمد………………………………………………………………………………..50

3 -1-2-3- منطقه مارگون………………………………………………………………………….51

3-2- روش تحقیق………………………………………………………………………………………………52

3-2-1- روش مورد استفاده در مرحله اول پژوهش: تعیین و تفکیک روستاهای توسعه­یافته و توسعه­نیافته منطقه مورد مطالعه (بخش مارگون)…………………………………………….52

3-2-1-1 روش­شناسی………………………………………………………………………………………..52

3-2-1-2 جامعه و نمونه مرحله اول پژوهش……………………………………………………………53

3-2-1-3- روش گردآوری داده­ها در مرحله اول پژوهش…………………………………………………………..55

3-2-2- روش­های مورد استفاده در مرحله دوم پژوهش: بررسی علل توسعه­نیافتگی مناطق روستایی منطقه مورد مطالعه (بخش مارگون)………………………………………………………………………………………………………..55

3-2-2-1- تحلیل عاملی……………………………………………………………………………………………55

3-2-2-1-1- جامعه و نمونه………………………………………………………………………………..56

3-2-2-1-2- ابزار گردآوری دادها……………………………………………………………………………………………………………………..56

3-2-2-1-3- پایایی و روایی پرسش­نامه……………………………………………………………………………………………………………56

3-2-2-1-3-1- اعتبار (روایی)………………………………………………………………………………………………………………………….56

3-2-2-1-3- 2-  اعتماد (پایایی)…………………………………………………………………………………………………………………….57

3-2-2-2- روش کیفی تئوری بنیادی……………………………………………………………………………………………………………………58

3-2-2-2-1- جامعه و نمونه………………………………………………………………………………………………………………………………….62

3-2-2-2-1-1- انواع نمونه­گیری در تحقیقات کیفی……………………………………………………………………………………….62

3-2-2-2-2- ابزار گردآوری دادها…………………………………………………………………………………………………………………….63

3-2-2-2-3- اعتبار و پایایی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………63

3-3- نحوه تجزیه و تحلیل داده­ها در کل مراحل پژوهش……………………………………………………………………………………………..64

3-4- تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش……………………………………………………………………………………………………..64

3-4-1- روستا…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………64

3-4-2- خانوار معمولی…………………………………………………………………………………………………………………………………………..65

3-4-3- سرپرست خانوار………………………………………………………………………………………………………………………………………..65

3-4-4- ویژگی­های فردی……………………………………………………………………………………………………………………………………….65

3-4-4- 1- جنس……………………………………………………………………………………………………………………………………………….65

3-4-4-2- سن……………………………………………………………………………………………………………………………………………………65

3-4-4- 3- وضعیت تأهل………………………………………………………………………………………………………………………………….65

3-4-4- 4- سطح سواد………………………………………………………………………………………………………………………………………65

3-4-4-5- شغل………………………………………………………………………………………………………………………………………………….66

3-4-3- توسعه……………………………………………………………………………………………………………………..66

3-4-4- توسعه نیافتگی……………………………………………………………………………………………..66

فصل چهارم: یافته­ها و بحث………………………………………………………………………………………67

4-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………67

4-2- یافته­های مربوط به مرحله اول پژوهش: رتبه­بندی و سطح­بندی مناطق روستایی منطقه مورد مطالعه……………..67

4-2-1- یافته­های حاصل از اسکالوگرام …………………………………………………………………………………………………………..67

4-2-1-1- رتبه­بندی روستاهای بخش مارگون…………………………………………………………………………………………………68

4-2-1-2- سطح­بندی و سلسله مراتب سکونتگاه­های روستایی منطقه مورد مطالعه………………………………………69

4-3- بخش دوم پژوهش: تعیین علل توسعه­نیافتگی روستاهای بخش مارگون…………………………………………………………….70

4-3-1- یافته­های توصیفی…………………………………………………………………………………………………………………………………….70

4-3-1-1- ویژگی­های سن و جنس افراد………………………………………………………………………………………………………….70

4-3-1-2- سطح تحصیلات……………………………………………………………………………………………………………………………….71

4-3-1-3- شغل افراد مورد مطالعه……………………………………………………………………………………………………………………72

4-3-1-4- ویژگی­های فردی در روستاهای توسعه­نیافته…………………………………………………………………………………..72

4-3-1-5- ویژگی­های فردی در روستاهای توسعه­یافته……………………………………………………………………………………73

4-3-2- تحلیل عاملی علل توسعه­نیافتگی مناطق روستایی………………………………………………………………………………….74

4-3-3-2- مقایسه میانگین بین دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته…………………………………………………………………77

4-2-3-2-1- عامل اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………………………..77

توجه به كشت و توسعه گیاهان دارویی در جهان، از زمان برگزاری چهارمین كنگره بین‌المللی حفظ و سلامت جهانی فائو در سال 1986 و قرار گرفتن داروهای گیاهی در انبوه داروهای جهانی آغاز و باعث شد كه تقاضای جهانی این محصولات به طور فزاینده‌ای افزایش یابد. تمایل به تولید گیاهان دارویی و معطر و تقاضا برای محصولات طبیعی به خصوص در شرایط كشت اكولوژیك در جهان رو به افزایش می باشد  .(Carrubba et al., 2002)كشت اكولوژیك گیاهان دارویی، كیفیت آن ها را تضمین كرده و احتمال اثرات منفی روی كیفیت دارویی و عملكرد آنها را نیز كاهش می دهد .(Griffe et al., 2003)

به دنبال آن كشورهای مختلف نسبت به برنامه‌ریزی كشت و تولید انبوه گیاهان دارویی در سطوح صنعتی و بهره‌برداری و استفاده از آنها در صنایع دارویی، غذایی، بهداشتی و آرایشی اقدام نمودند و در كنار آن، بازرگانی بین‌المللی این محصولات با رونق روزافزونی روبه‌رو شد. متأسفانه، در كشور ما به رغم وجود پیشینه بسیار طولانی در مصرف گیاهان دارویی و گذشته درخشان خود در مورد  دانش گیاهان دارویی و وجود دانشمندانی همچون ابوریحان بیرونی، ابن سینا و رازی، همچنین تنوع فراوان گونه‌های دارویی (تقریباً دو برابر تعداد گونه‌های چندین كشور اروپایی) به عنوان یك منبع غنی طبیعی از دیدگاه اقتصادی و در نتیجه توانایی‌های بالقوه در تولید و صاردات گیاهان دارویی ، هنوز آن طور كه شایسته است در زمینه شناسایی، اهلی كردن و كشت انبوه این گیاهان گام اساسی برداشته نشده است. بنابراین با شناخت ومطالعه روند تولید وتجارت گیاهان دارویی ایران و به دنبال آن توجه دقیق و جدی به این مهم، می‌توان علاوه بر تامین نیاز صنایع داروسازی كشور نسبت به مواد مؤثره دارویی، درآمد ارزی قابل توجهی از صاردات فرآورده‌های گیاهان دارویی كسب نمود(باقری و همكاران، 1384).

بررسی تولید و صادرات گیاهان دارویی ایران نیز لزوم توجه به تولید زراعی این گیاهان را نشان می‌دهد.

تولید زراعی این گیاهان پس از گذار از مرحله امكان سنجی كشت و تولید مزرعه‌ای نیازمند یك بررسی و توجیه اقتصادی جهت تصمیم‌گیری و برنامه ریزی در خصوص آن ، با توجه به هزینه‌ها و درآمدها می‌باشد.

بررسی اقلام تولیدی و صادراتی در گیاهان دارویی حكایت از اهمیت تولید زراعی به جای روشهای سنتی و بهره‌برداری از عرصه‌های طبیعی دارد. ضمن اینكه با افزایش جمعیت كنونی و فشاری كه بر عرصه‌های طبیعی وجود دارد، اصولاً حجم تقاضای گسترده كنونی جواب داده نخواهدشد مگر با روش های مناسب تولید زراعی این گیاهان

 (وجدانی و سلگی، 1384).

از عمده اهداف و انگیزه‌های كشاورزان در انتخاب گیاه دارویی به عنوان یك گیاه زراعی، افزایش بهره وری آنها در مقایسه با سایر محصولات زارعی می‌باشد به ویژه آنكه برخی از انواع این گیاهان در شرایط آب وهوایی نامساعد و محدود نیز قابلیت كشت و تولید را دارند (باقری و همكاران، 1384).

2-2- مشکلات عمده در تولید و توزیع گیاهان دارویی کشور

عمده ترین مشكل گیاهان دارویی در كشور استاندارد نبودن و عدم كنترل كیفی و كمی داروهای گیاهی، نبود بازار داخلی مناسب به دلیل عدم تجویز پزشكان، سیستم توزیع نامناسب (عطاری ها)، عملكرد ضعیف برخی از تجار ایرانی، ضعف در فنآوری و تهیه داروهای گیاهی به دلیل عدم آگاهی كشاورزان از اصول صحیح كشت و بهره برداری ،خشك كردن، ضعف سیستم بسته بندی، نحوه انبار داری و انبار سازی، ضعف در اطلاع رسانی، نبود صنایع تبدیلی در مناطق مختلف و کشت اصولی و علمی این گیاهان می باشد. مهم تر اینكه این صنعت دارای یك متولی خاص و دلسوز نبوده و عدم هماهنگی بین سازمانی به این سوء مدیریت قوت می‌بخشد.

بسیاری از تواناییهای كشور در پس موانع ومشكلات عدیده‌ای پنهان مانده‌اند.اهم این مشكلات ریشه در عدم وجود برنامه جامع و ملی دارد كه متأسفانه مدیران كشور با این مسأله به صورت استراتژیك برخورد نمی‌كنند.

هر سازمان و ارگانی در عمل، بر مبنای نیاز سنجی و اولویتهای درون سازمانی اقدام به فعالیت می‌كند كه نتیجه آن كارهای پراكنده و تكراری است و نتایجی موضعی و كمرنگ به همراه دارد. به علاوه اكثر قراردادهای بسته شده در این صنعت به نفع كارخانه است و در نهایت اینكه به دلیل عدم اعتماد كشاورزان به پیشنهاد این مراكز فشار بر عرصه های طبیعی زیاد می‌شود كه خود بحثی مفصل را می‌طلبد.

از سوی دیگر هر چند حضور بخش خصوصی برای مدیریت این شبكه از نظر مدیریتی آرمانی به نظر می‌رسد ولی شاید بهتر باشد برای جلوگیری از ایجاد مشکل، سازمان هایی نیمه دولتی به عنوان هسته مركزی این آژانس بازاریابی فعالیت كنندو این شركت های خصوصی كه از كمك های دولتی بهره‌مند هستند، در زمینه‌های مختلف با این هسته مركزی به تبادل اطلاعات و خدمات و كالا بر اساس تعرفه‌های منصفانه بپردازند. این زمینه شامل همكاری بازاریابی كارخانه‌های فرآوری و بسته بندی برای اعلام نیاز همكاری شركتهای خصوصی برای ترویج، بستن قرارداد با كشاورزان، ارائه مشاوره‌های علمی و مالی، بیمه محصولات وغیره برای تأمین نیاز است.

در عرصه بین المللی باید به استانداردهای جهانی توجه شود و با توجه به ذخایر فیلوژنتیكی غنی موجود، تحولی عملی در اصول كشت و فرآوری این گیاهان لازم به نظر می‌رسد كه می‌تواند هزینه‌های خود را به عنوان بودجه‌ای با حداقل ثابت و بسته به سود شبكه تامین نماید(نیرومنش و همكاران، 1384).

یکی از مشکلات مهم موجود بر سر راه رشد و توسعه گیاهان دارویی بازار یابی محصولات آن می‌باشد. بازار یابی صحیح سبب می‌شود تا محصولات بر اساس نیاز مصرف

یک مطلب دیگر :

پايان نامه ارشد حقوق:ارائه راهکار های کمیته حقوق بشر در رابطه با حق شرط ها

 كنندگان تولید و به نحوه بهداشتی و مورد پسند در اختیار آنان قرار گیرد. به دلیل ویژگی های خاص گیاهان دارویی نظیر فساد پذیری، تولید فصلی و حجیم بودن، بازار یابی محصولات آن از حساسیت بالایی برخوردار است .

عملیات بازار یابی شامل انبارداری ،حمل و نقل،درجه بندی ،بسته بندی و تبدیل می‌باشد. در سازمان بازار یابی نیز تولید كنندگان، واسطه ها و مصرف كنندگان نقش عمده را ایفا می‌نماید(رحیمی، 1384).

هزینه‌های بازاریابی باید از سوی كارخانجات دارای صنایع تبدیلی گیاهان دارویی به عاملین بازاریابی پرداخت شود. علت این گونه اختصاص سود این است كه فرآورده‌های دارویی قیمتی بسیار بالاترازخود آن گیاهان به صورت تر و یا خشك دارند. از سوی دیگر این شبكه بازاریابی بدلیل فعالیت درعرصه بین المللی برای كارخانجات سودی سرشار به همراه خواهد داشت. به نظرمی رسد عملكرد این سیستم بسیار گران است كه تمام قسمتهای ذینفع به صورت كاملاً منصفانه به ادامه فعالیت اقتصادی علاقه نشان می‌دهند.

3-2- تیره نعناع

تیره نعناع دارای صفات و اختصاصات بسیار با اهمیت است. اختصاصات مزبور به قدری روشن و قابل تشخیص اند كه این تیره را باید از اولین تیره های مشخص شناخته شده توسط گیاه شناسان دانست.

بر اساس ساختمان گل، نعناعیان یکی از بزرگترین و توسعه یافته ترین خانواده های گیاهی رده عالی محسوب می شوند. این گیاهان در تمامی نقاط جهان به جز قطب شمال وقطب جنوب پراکنش دارندو بیشترین دامنه انتشار آنها در منطقه مدیترانه است , 2005) Aflatuni).

گیاهان این تیره گیاهانی عموماً علفی، یکساله یا پایا و دارای ساقه های راست یا خزنده اند. بعضی از آنها ظاهر بوته مانند و ساقه های چوبی شده فراوان دارند.

از مشخصات این گیاهان آن است که ساقه های چهار گوش دارند. از قاعده ساقه آنها نیز غالباً ساقه های فرعی منشأ می گیرد که حالت خزنده در سطح زمین پیدا می کنند ویا درون خاک وارد گردیده به صورت ساقه های زیر زمینی در می آیند. در انواع چند ساله این گیاهان،ساقه های مسن، ظاهر مدور دارند.

عدۀ زیادی از گیاهان تیره نعناع، به سرعت تحت تأثیر شرایط متفاوت محیط زندگی قرار می گیرند، مانند آنکه انواعی از آنها که در دشت ها و اماکن مرطوب می رویند اگر به محیط های خشک منتقل شوند، به سرعت تغییراتی از نظر سازش و تطابق با شرایط محیطی حاصل می کنند تا تحمل آنها در مقابل تعرق، زیاد شود. به طوری که برگ های آنها پوشیده از کرک می شود، یا کنارۀ پهنک برگ های آنها به سمت پایین خمیدگی پیدا می کند، یا روزنه ها به حالت فرو رفته در بشره باقی می مانند، یا ممکن است هیپودرم آنها به صورت کاملا کلانشیمی درآید و یا برگ حالت نسبتا ضخیم و چرمی پیدا کند. حتی سطح برگ ممکن است کاهش حاصل نماید به حدی که به کلی از بین برود. (زرگری، 1376). این گیاهان برای سهولت در گرده افشانی سازگاری هایی مانند شکل ظاهری گل، رنگدانه ها و تراوش شهد پیدا کرده اند(Aflatuni, 2005).

گیاهان تیره نعناع، عموماً برگ های متقابل، گاهی ساقه آغوش و به ندرت فراهم دارند و برگ ها همیشه ساده اند. بشره ساقه و برگ این گیاهان، غالباً پوشیده از تارهای ترشحی وغیر ترشحی به اشکال مختلف است.(امید بیگی، 1376 )

گل های آنها کامل، نامنظم، نر- ماده و مجتمع به صورت دسته هایی واقع در محور ساقه یا در قسمت انتهایی آن است. این گیاهان دارای کاسه گل پیوسته بوده که عموماً دارای 5 تقسیم یا دندانه می با شد و بر روی کاسه گل گاهی خطوط برجسته و گاهی اوقات کرک وجود دارد که در شناسایی گیاه مورد استفاده قرار می گیرد.(زرگری، 1376 )

این خانواده یکی از بزرگترین خانواده های گیاهی برای ارزیابی و بررسی وقایع متابولیسم ثانویه است.

مواد مؤثره عمده نعناعیان، اسانس های ترپنوییدی و مواد فنلی گوناگون است.بیشتر ترپن ها و دیگر ترکیبات درغدد ترشحی برگ ها، ساقه ها و اندام زایشی این گیاهان تجمع یافته اند .(Aflatuni, 2005)

جام گل در این گیاهان دارای اشکال متنوع بوده وعموماً به چهار صورت زیر می باشد:

1- جام گل دارای دو لوب مشخص

2- جام گل به علت عدم رشد لوب فوقانی به ظاهر دارای یک لوب

3 – جام گل مرکب از پنج لوب مساوی یا تقریباَ مساوی

4 – جام گل فقط دارای لوب تحتانی منقسم به پنج لوب

پرچم آن ها حالت دی دینام دارد. مادگی دو برچه ای، خامه ژینوبازیک و میوه چهار فندقه محتوی دانه های بدون آلبومن است.

گیاهان این تیره از نظر مشخصات تشریحی دارای ویژگی های عمومی به شرح زیر می باشند:

1- انواع علفی آنها عموماً دارای دسته های کلانشیم در زوایای ساقه زیر بشره اند. وجود این حالت باعث می گردد که ساقه این گیاهان ظاهر چهار گوش پیدا کند.

2 – دسته های چوب – آبکش پسین در آنها معمولاً به وضع غیر ممتد و جدا از هم دیده می شود.

3 –  بشره ساقه و برگ این گیاهان، غالباً پوشیده از تارهای ترشحی و غیر ترشحی به اشکال مختلف است .

4- تارهای ترشحی اسانس در آنها دارای پایه یک یا دو سلولی منتهی به یک برجستگی 4 تا 8 سلولی و یا بیشتر است. اسانس ترشح شده معمولاَ خارج از دیوارۀ سلولزی در زیر کوتیکول جمع می شود و این خود باعث می شود که بشره در همان ناحیه کمی متورم جلوه نماید(زرگری،1376).

2 – ایمان اجداد ابوطالب در روایات… 4

3 – گریه پیامبر(ص)هنگام زیارت قبر مادرش… 4

4 – ایمان اجداد ابوطالب از نظر اجماع ، عقل.. 4

5 – مادر و پدر ابوطالب… 4

6 – زندگی و خصوصیات حضرت عبدالمطلب جد پیامبر اکرم (ص) 4

7 – جناب عبد المطلب و حمله به كعبه. 4

8 – ایمان اجداد ابوطالب از نظر علمای سنی.. 4

9 – بررسی اشکالات صاحب المنار و پاسخ به آن. 4

فصل سوم : زندگی موحدانه ابوطالب… 4

1 – تولد ابوطالب… 4

2 – نام ابوطالب… 4

 

3 – جوانی ، ازدواج و همسر ابوطالب… 4

4 – نسب همسر ابوطالب… 4

5 – رسولخدا(ص) در خانهی ابوطالب و فاطمه. 4

6 – فاطمه مادر حضرت علی(ع) 4

7 – اسلام فاطمه بنت اسد. 4

8 – فاطمه بنت اسد در قرآن. 4

9 – هجرت به مدینه. 4

10 – وفات… 4

11 – فرزندان ابوطالب… 4

12 – سرپرستی ابوطالب از پیامبر. 4

13 -آئین ابوطالب قبل از بعثت پیامبر. 4

یک مطلب دیگر :

14 – آئین نیاكان پیامبر اسلام (ص) 4

15 – ایمان عبدالمطلب… 4

16 – ایمان ابوطالب پیش از بعثت‏ 4

17 – یكتا پرستى ابوطالب پیش از بعثت. 4

18 – ایمان ابوطالب پس از بعثت‏ 4

19 – پشتیبانی از پیامبر. 4

20 – شعب ابیطالب… 4

21 – وفات ابوطالب… 4

فصل چهارم : ایمان ابوطالب… 4

1 – ایمان ابوطالب از نظر پیامبر. 4

2 – ایمان ابوطالب ا ز نظر ائمه اطهار. 4

3 – ابوطالب هرگز بت نپرستید: 4

4 – آثار و اشعار بجا مانده از ابوطالب دال بر ایمان وی.. 4

5- اشعار علماء در مورد ایمان ابوطالب… 4

6 – شش دلیل بر ایمان ابوطالب (ع) 4

7 – دلائل ایمان ابوطالب‏ از نظر علامه جعفر مرتضی عاملی.. 4

8 – ایمان ابوطالب از نظر علماء اهل تسنن.. 4

فصل پنجم : شبهات طرح شده و پاسخ آنها 4

1 – حدیث ضحضاح.. 4

2 – اشکالات سندی حدیث ضحضاح.. 4

3 – مخالفت حدیث ضحضاح با قرآن: 4

4 – نفی تخفیف عذاب بر کفار: 4

5 – نفی شفاعت از کفار و مجرمین: 4

2-1-3 بخش سوم: جامعه شناسی رمان  ……………………………………………………………….. 20

2-1-3-1 تحلیل جامعه­شناختی پیدایش رمان………………………………………………….. 24

2-1-3-2 نظریه های جامعه­شناسی رمان  ……………………………………………………… 27

2-2- چارچوب نظری  ……………………………………………………………………………………………. 37

2-2-1 خوانش خواننده محور  ……………………………………………………………………………. 37

2-2-2 نظریه هوش داستانی  ……………………………………………………………………………… 40

2-3- سوابق و پیشینة پژوهش ……………………………………………………………………………………. 42

2-3-1 تحقیقات داخلی ……………………………………………………………………………………. 42

2-3-2 تحقیقات خارجی  …………………………………………………………………………………. 45

فصل سوم: روش شناسی تحقیق  …………………………………………………………………………………. 46

3ـ1ـ روش پژوهش ………………………………………………………………………………………………… 47

3ـ2ـ جامعه و نمونه پژوهش ……………………………………………………………………………………… 49

3ـ3ـ روش نمونه گیری، حجم نمونه و مشخصات نمونه  ………………………………………………….. 49

3ـ4ـ ابزار و روش گردآوری داده ها …………………………………………………………………………… 50

3ـ5ـ انتقال پذیری (اعتبار) و تاییدپذیری (روایی)……………………………………………………………. 53

3ـ6ـ متغیرهای بررسی شده  ……………………………………………………………………………………… 53

3ـ7ـ روش کدگذاری  ……………………………………………………………………………………………… 54

3ـ8ـ روش تفسیر داده­ها ………………………………………………………………………………………….. 54

فصل چهارم: توصیف ­و تحلیل و بیان یافته­های پژوهش  …………………………………………………… 56

4-1- شرح مصاحبه ها …………………………………………………………………………………………….. 57

4-1-1-گفتگو با خوانندگان رمان های جدی و عامه پسند درباره رمان «سلوک»  ……………… 57

4-1-2- گزارش مصاحبه شماره یک  …………………………………………………………………… 57

 

4-1-3- گزارش مصاحبه شماره دو ……………………………………………………………………… 74

4-1-4- گفتگو با خوانندگان رمان های جدی و عامه پسند درباره رمان «کفش های …»  …… 86

4-1-5- گزارش مصاحبه شماره سه  ……………………………………………………………………. 86

4-1-6- گزارش مصاحبه شماره چهار ………………………………………………………………….. 96

4-2- مشخصات توصیفی مصاحبه شوندگان …………………………………………………………………. 102

4-2-1 جنسیت  ……………………………………………………………………………………………. 102

4-2-2 سن……………………………………………………………………………………………………. 102

4-2-3 تحصیلات  …………………………………………………………………………………………. 103

4-2-4 وضعیت اشتغال ……………………………………………………………………………………. 103

4-2-5 طبقه اجتماعی  …………………………………………………………………………………….. 103

4-2-6 موضوع رمان مورد مطالعه ………………………………………………………………………. 104

4-2-7 هدف از رمان خواندن  …………………………………………………………………………… 104

4-3- تحلیل مصاحبه ها و گفتگوها  …………………………………………………………………………… 107

4-3-1- جنسیت و خوانش  …………………………………………………………………………….. 107

4-3-2- سن و خوانش ……………………………………………………………………………………. 114

4-3-3- وضعیت اشتغال و خوانش  …………………………………………………………………… 115

4-3-4- طبقه اجتماعی و خوانش  ……………………………………………………………………… 116

4-3-5- تحصیلات و خوانش …………………………………………………………………………… 116

4-3-6- هوش داستانی و خوانش ………………………………………………………………………. 117

4-5- فضای تحلیلی خوانش خواننده…………………………………………………………………………… 128

4-5-1- خوانش تفسیری …………………………………………………………………………………. 129

4-5-2- خوانش تأویلی …………………………………………………………………………………… 130

فصل پنجم: جمع بندی، نتیجه گیری و ارائه راهکارها و پیشنهادات ……………………………………… 133

5-1- جمع بندی و خلاصه روند کار…………………………………………………………………………… 134

5-2- نتیجه گیری از یافته های تحقیق  ……………………………………………………………………….. 134

5-3- راهکارها و پیشنهادهای مبتنی بر تحقیق  ……………………………………………………………… 137

5-4- محدودیت های پژوهش  ………………………………………………………………………………… 139

منابع  …………………………………………………………………………………………………………………… 140

پیوست شماره 1 …………………………………………………………………………………………………….. 144

یک مطلب دیگر :

پیوست شماره 2 …………………………………………………………………………………………………….. 145

چکیده:

مطالعات جامعه شناختی در حوزه ی ادبیات، به رمان بیشتر از سایر انواع ادبی می پردازد. اهمیت این موضوع، بیش از هر چیز به خوانده شدن آن و درک روایت توسط خوانندگان، مربوط می شود. بر اساس نظریه دریافت، گوناگونی در انواع رمان ها باعث پیدایش خوانندگان گوناگون و در نتیجه درک و خوانش های گوناگون می شود. خوانش به عنوان یک توانایی در مفهوم «هوش داستانی» به معنای توانایی فرد در صورت بندی (به قلم در آوردن یا روایت کردن) و دنبال کردن (درک و خواندن) داستان زندگی خود و دیگران است. مطالعه جامعه شناختی خوانش رمان های جدی و عامه پسند بر مبنای نظریه هوش داستانی در بین خوانندگان شهر بندرعباس، به روش کیفی بر مبنای گرند تئوری و با ابزار مصاحبه گروهی متمرکز انجام شده است. در این زمینه دو کتاب «سلوک» و «کفش های غمگین عشق» به عنوان آثار جدی و عامه پسند را به 12 نفر (6مرد و 6زن) از خوانندگان رمان در دو گروه جدی خوان و عامه خوان داده و تاثیر ویژگی های فردی- اجتماعی را بر خوانش بررسی و سپس به تحلیل رابطه میان هوش داستانی و خوانش پرداخته ایم. تجزیه و تحلیل یافته ها نشان دهنده­ 1- تفاوت معنادار در خوانش زنان و مردان. 2- عدم تفاوت در خوانش جدی خوان ها و عامه خوان ها و سه نوع خوانش کارشناسانه، همدلانه و کارشناسانه-همدلانه است که در فضای تحلیلی خوانش های تفسیری، تأویلی و تفسیری-تأویلی شناسایی و متمایز می گردد. ویژگی های فردی – اجتماعی خوانندگان رمان های جدی و عامه پسند بر خوانش آن ها تأثیر دارد و جنسیت بیشترین تفاوت را در خوانش ایجاد می کند که موجب پدید آمدن دو نوع خوانش زنانه و مردانه می شود. سن و تحصیلات نیز بر خوانش اثرگذار هستند اما بین شغل و طبقه اجتماعی با خوانش رابطه معناداری مشاهده نشد. جنسیت بر هوش داستانی افراد نیز اثرگذار است و زنان در توانایی های پیرنگ پردازی و شخصیت پردازی و مردان در روایت پردازی، ژانرپردازی و درون مایه پردازی قوی تر هستند. همچنین تفاوتی میان هوش داستانی خوانندگان رمان های جدی با هوش داستانی خوانندگان رمان عامه پسند وجود نداردو تفاوت های جاافتاده در جامعه، ناشی از کلیشه ها و مرزبندی های فرهنگی است.

کلید واژه­ها: خوانش خواننده، هوش داستانی، رمان جدی، رمان عامه پسند

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

 

1ـ1ـ بیان مسأله :

رمان یک پدیده ی اجتماعی– فرهنگی است که از آن به عنوان «نوع ادبی غالب و حاکم در هنر مدرن بورژوایی» (لوکاچ، 1388، ص19) یاد می شود. بر همین اساس مطالعات جامعه شناختی که تا کنون در حوزه­ی ادبیات انجام شده، معمولا به رمان بیشتر از سایر انواع ادبیپرداخته است؛ چرا که آن را مهم ترین و موثرترین انواع ادبی روزگار ما و رایج ترینآن ها در میان همه اقشار در همه جای جهان معاصر می داند. شاید از آن رو که بیشتر و بهتر از هر نوع ادبی دیگر به زندگی و تجربة بشری، به ویژه در فردیت آن، می­پردازد و به دنیای درون آدمی سر می­کشد و روح و روان او را می­کاود (بنیامین و دیگران، 1390).

دلیل اهمیت، تاثیر و رواج رمان، بیش از هر چیز به خوانده شدن آن و درک روایت توسط خوانندگان، مربوط می شود. در واقع خواننده داستان در مقام کنشگر اجتماعی با بروز رفتار خوانش، باعث مهم بودن، موثر شدن و رایج گشتن رمان در زندگی معاصر شده است.

در گذشته همزمان با کشف تاثیر و رواج رمان، خوانش آثار ادبی بیشتر رویکردی متن محور یا مولف محور داشت. اما در نظریه های ادبی جدید، فقط نویسنده و اثر بررسی نمی شوند بلکه این نظریه ها به خوانش خواننده به ویژه تعامل میان متن و خواننده نیز توجهمی کنند. خوانش خواننده محور، دریافت را لحظه ی «آفرینش» فعالیت ادبی و هنری می داند و معتقد است که بدون دریافت، هیچ اثر ادبی و هنری به فعلیت نمی رسد (خجسته، 1386). بنابراین بر اساس نظریه دریافت، همان طور که رمان ها از انواع گوناگون و متنوعی برخوردارند، خوانندگان آن ها نیز گوناگون و متفاوت هستند و دریافت های متفاوت و خوانش های گوناگونی از رمان ها دارند. در واقع خوانندگان، از روایت های داستانی برای درک جهان (دی والت، 1992) و لذت بردن از مطالعه و سرگرم شدن با آن استفاده می کنند. «درک» که مولفه ی مهم آثار ادبی است (فرجی، 1387)، فرایندی است که با رفتار خواندن توسط خوانندگان این آثار حاصل شده و به عنوان یک توانایی که مفهومی به نام «هوش داستانی[1]»را معنا می بخشد، شناخته شده است. «هوش داستانی» از دیدگاه رندال (1999) به معنای توانایی فرد در صورت بندی (به قلم در آوردن یا روایت کردن) و دنبال کردن (درک و خواندن) داستان زندگی خود و دیگران است. (هاشمی، 1388، ص6) درک هر فرد بسته به موقعیت و ویژگی های فردی و اجتماعی اش با درک فرد دیگر تفاوت دارد و باعث به وجود آمدن خوانش های متفاوتی در بین افراد میشود. این موقعیت ها و ویژگی ها که  سازنده ی تجربه های اجتماعی و درک هستی شناسانهی افراد میباشند، نگرش، زاویهی دید و خوانش آنان را تعیین می کند. بر اساس تحلیل های روایت شناختی، روایت از جهان اطراف نمودی از شخصیت فرد است و بیانگر تفکر و هویت ماست؛ بنابراین روایت ما از زندگی به طور مستقیم با کیفیت زندگی ما در ارتباط است و بر آن تاثیر می گذارد (همان) از آن جا که رهیافت جدید مطالعات جامعه شناختی در حوزه ی ادبیات بر روی خوانش خوانندگان متمرکز شده و با استفاده از نظریه دریافت به بررسی در این زمینه می پردازد، مطالعه ی روایت های خوانندگان از داستان هایی که می خوانند، ارتباط میان عوامل فرهنگی- اجتماعی و نوع خوانش آنان را مشخص می کند و نشان می دهد که افراد و گروه های اجتماعی با توجه به جایگاهی که در جامعه خود دارند، چگونه خوانش و درکی از خوانده های خود ارائه می دهند و چه تفاوتی میان خوانش گروه های مختلف خوانندگان داستان ها وجود دارد؟

تاکنون پژوهش های جامعه شناختی بسیاری با استفاده از روش های گوناگونی به بررسی های آماری درباره ی  شیوه های خواندن پرداخته اند که ثابت کرده اند انتخاب های زیبایی شناختی نه فقط ذهنی نیستند، بلکه تابعی از وابستگی اجتماعی اند. (خجسته، 1386) اما جامعه شناسی ادبیات، برای بررسی چگونه خوانده شدن آثار ادبی و یا سنجش ارزش آن چه خوانده می شود در نزد خوانندگان، تنها رهیافت های آماری را کافی نمی داند و معتقد است که چنین بررسی هایی را باید با یک روش کیفی تر بر مبنای مصاحبه های عمیق، قوت و کمال بخشید. (همان) بنابراین اگرچه در میان انواع رمان ها، دو نوع رمان جدی و عامه پسند بیشتر از سایر انواع، خوانندگان زیادتری دارند؛ اما فقط تعیین چنین میزانی، و یا شناخت رمان های جدی به عنوان رمان های نخبه گرایانهیا معروفیت رمان های عامه پسند به مثابه ی داستان های رمانتیک زن پسند کار جامعه شناسی ادبیات نیست. حتی در این حوزه، دیدگاه منتقدان ادبی خواننده محور که گاه،  راه خوانندگان این دو نوع رمان را کاملا از هم جدا می دانند و گاه قائل به وجود پیوندهایی میان نخبه گرایی و عامه پسندی (آزرم، 1387) هستند، با مطالعه خاستگاه های اجتماعی تفاوت ها یا پیوندها، قابلیت بررسی پیدا می کند. مثلا بین تفاوت ها و جدایی ها یا شباهت ها و پیوندهایی که در خوانش خوانندگان مشاهده می شود با موقعیت اجتماعی آنان چه ارتباطی وجود دارد و آیا به راستی تفاوت در تجربه های اجتماعی افراد باعث تفاوت در خوانش آنان می شود؟ اصلا خوانندگان رمان ها چگونه با جهان اجتماعی داستان ها و شخصیت های داستانی مواجه  می شوند؟ آیا متغیرهایی مثل «هوش داستانی» باعث تفاوت میان گروه های خوانندگان می شود؟ آیا جنس انگیزه ها و تجربه های یک خواننده ی رمان جدی با جنس انگیزه ها و تجربه هایش در خواندن رمان عامه پسند متفاوت است و یا این انگیزه ها و تجربه ها چه تفاوتی با انگیزه های خوانندگان رمان های عامه پسند دارند؟

بنابراین برای شناخت تفاوت ها و شباهت های خوانش خوانندگان رمان های جدی و عامه پسند قصد داریم به مطالعه و پژوهشی جامعه شناختی در میان خوانندگان رمان در شهر بندرعباس بپردازیم و ببینیم که چه ارتباطی میان هوش داستانی افراد و متغیرهایی هم چون جنسیت، میزان تحصیلات، شغل و حرفه، قشر یا طبقه اجتماعی و … وجود دارد و چه تاثیری بر خوانش خوانندگان رمان های جدی و عامه پسند می گذارد؟ بر همین اساس در این تحقیق به مطالعه خوانش خوانندگان رمان در شهر بندرعباس می پردازیم تا با سنجش هوش داستانی ایشان، انگیزه ها و اهداف آنان را از خواندن رمان های جدی و عامه پسند تحلیل و مشخص نماییم. بنابراین مسئله اصلی پژوهش حاضر این است که چه ارتباطی میان هوش داستانی و خوانش خوانندگان رمان های جدی و عامه پسند وجود دارد؟

1ـ2ـ اهمیت و ضرورت انجام تحقیق :

2-2-11 ویریلیسم…………………………………………………………….22

2-3 مروری بر پیشینه­ی پژوهش­ها……………………………………………………..23

2-3-1 پژوهش­های پیشین داخلی……………………………………….23

2-3-2 پژوهشهای پیشین خارجی………………………………41

2-4 رهیافت­های نظری………………………………………………………………………..52

2-4-2 جامعه­شناسی بدن………………………………………………….54

2-4-3 داغ ننگ: اروینگ گافمن……………………………………………….59

2-4-3-1: چیستی استیگما………………………………………………………………..59

2-4-3-2 کنش متقابل در مواجهه با استیگما …………………………………61

2-4-3-3 استیگما و ومساله­ی وضعیت دوگانه­ی هویت……………………..62

2-4-4 نظریه­ی میدان: پیر بوردیو………………………………………………63

2-4-5 میشل فوکو و جنسیت………………………………………75

2-4-5-1 میشل فوکو: تکنولوژی­های انضباطی و مداخلات پزشکی…………………………………….79

2-5 چارچوب مفهومی……………………………………………………………………85

 

فصل سوم:روش تحقیق پژوهش

3-1 مقدمه……………………………………………………………….93

3-2  روش انجام پژوهش……………………………………………………………….94

3-2-1  پژوهش کیفی………………………………………………………………………94

3-2-2  تحقیق توصیفی…………………………………………………95

3-4 شیوه گردآوری اطلاعات (داده­یابی)……………………………….95

3-4-1 تعریف داده در پژوهش کیفی…………………………………….95

3-4-2: شیوه گردآوری داده­ها……………………………………….95

3-5 روش انتخاب مشارکت­کنندگان…………………………………………………….97

3-5-1 نمونه­گیری غیراحتمالی…………………………………….97

3-5-2 نمونه­گیری گلوله برفی…………………………………….97

3-5-3 نمونه­گیری هدفمند………………………………………………………….98

3-5-4 اندازه­ی نمونه………………………………………………….98

3-6  نظریه­ی زمینه­ای…………………………………………………………………101

3-7 واحد تحلیل…………………………………………………………………..103

3-8  تحلیل داده­ها در روش گرندد تئوری……………………………………………103

3-9 گام­های عملی تحلیل در این پژوهش………………………………….105

 

فصل چهارم:تجزیه و تحلیل

4-1 مقدمه : نحوه­ی كدگذاری جدول داده­ها……………108

4-2 تحلیل تم اصلی نخست: برساخت دوگانگی جنس و جنسیت تجربه شده در دوران کودکی فرد تبدیل­خواه…..109

4-3 تم اصلی دوم: تجربه­ی آزار جنسی و تجاوز………………….122

4-4 تم اصلی سوم: برساخت عواطف تبدیل­خواهان مبتنی بر تجربیات عاشقانه­ی هم­پیوند با وضعیت تبدیل­خواهی………………131

4-5 تم اصلی چهارم: واكنش خانواده در برابر تبدیل­خواهی جنسی………………143

4-6 تم اصلی پنجم: اشتغال به مثابه­ی چالشی فراروی تبدیل­خواهان:‌ جنسیت تجربه شده در تجربه­ی اشتغال تبدیل­خواهان جنسی…………..165

4-7 تم اصلی ششم: روند زندگینامه­ای دوران تحصیل تبدیل­خواهان: تمایز به مثابه­ی تجربه­ی زیسته………………….177

4-7 تم اصلی هفتم: تجربه­ی روابط جنسی تبدیل­خواهان: برساخت عادات و رفتارهای جنسی در «جریان كنش متقابل»………………….193

4-9 تم اصلی هشتم: راه­های پیشِ­روی تبدیل­خواه جنسی برای تامین هزینه­های عمل تغییر جنسیت………………….206

4-10 تم اصلی نهم: «خودكشی» به مثابه­ی راه حلی برای تغییر وضعیت كنونی…………………………………………………….216

یک مطلب دیگر :

4-11 تم اصلی دهم: تجربه­ی «داغ ننگ» به دلیل تبدیل­خواهی جنسی:‌ قرارگیری در وضعیت انگ و «هویت ضایع­شده»………………………………..223

4-12تم اصلی یازدهم: نمود بیرونی تبدیل­خواهی در آینه­ی كنش متقابل اجتماعی……………………………………………….237

4-13 تم اصلی دوازدهم: عدم تمایل به رابطه با ترنسكشوال جنس مقابل برای روابط عاطفی به دلیل ناهمخوانی عادت­واره­ها و بدن مورد انتظار………………………………………………. ………………………………………………. …………………………………247

4-14 تم اصلی سیزدهم: قرارگیری در چاچوب «نظم»:‌ مواجه­ی توجیه­شده­ی پلیس با تبدیل­خواهان جنسی………253

4-15 تم اصلی چهاردهم: نحوه­ی مواجه­ی تبدیل­خواه با ترنس­بودگیِ خود……………………………………………………………..258

4- 16 تم اصلی شانزدهم: برساخت هویت دوگانه مبتنی بر تعارض بدن با ذهن(روح) …………………………………………..268

4-17 تم اصلی هفدهم: «ازدواج» به مثابه­ی چالش فرارروی تبدیل­خواهان جنسی ……………………………………………….286

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری

5-1 مقدمه………………………………………………. ………………… …………… 295

5-2 جداول خلاصه یافته­های تحقیق: تم­های اصلی و فرعی………………………………………296

5-3 گامی به سوی یک نظریه­ی عام در خصوص تبدیل­خواهی جنسی…………………………………………312

5-4 نتیجه­گیری پژوهش…………………………………………………………………………..321

5-4-1 پاسخ به پرسش‌های پژوهش……………………………………………………………….321

5-4-2 تجزیه و تحلیل و نتیجه‌گیری……………………………………………………………325

5-5 محدودیت‌های پژوهش…………………………………………………………………………………….328

5-6 پیشنهادهای پژوهش…………………………………………………………………………..331

فهرست منابع فارسی……………………………………………………………………………….332

فهرست منابع انگلیسی…………………………………………………………………………….337

• مقدمه

«جامعه­شناسان از اصطلاح جنس[1] برای اشاره به آن دسته از تفاوت­های کالبدی و فیزیولوژیک استفاده می­کنند که بدن زن و مرد را تعریف و مشخص می­کنند. در مقابل، جنسیت[2] به تفاوت­های روانشناختی، اجتماعی و فرهنگیِ مذکرها و مونث­ها مربوط می­شود. جنسیت به افکار و مفاهیمی درباره­ی مردانگی و زنانگی مربوط می­شود که به صورت اجتماعی برساخته می­شوند؛ و ضرورتا محصول مستقیم جنس زیست­شناختی فرد نیست»(گیدنز، 1389: 156). به­طور معمول مختصات جنسی و جنسیتی افراد با یکدیگر هماهنگ است اما گاهی مختصات جنسی و جنسیتی افراد با یکدیگر ناسازگار است. در ادبیات علمی برای این شرایط از اصطلاح ترنسکشوالیتی[3] استفاده می­شود که ما در این نوشتار آن را تبدیل­خواهی جنسی ترجمه خواهیم کرد.

هویت جنسی برای بیان احساس مردانگی و زنانگی فرد به کار می­رود. مفهوم هویت جنسی بیان کننده­ی آن است که فرد به طور معین خود را مرد یا زن بداند. در واقع، هویت جنسی بخش قابل ملاحظه­ای از هویت هر انسان را تشکیل می­دهد دربردارنده­ی تصویری است که هر فرد به عنوان یک مرد یا زن از خود دارد. فرد می­آموزد از آن حیث که مرد یا زن آفریده شده باید به شیوه­ای خاص بیندیشد، رفتار کند و احساس نماید (یوربرگ[4]:1974– اوحدی: 1384). «اختلال هویت جنسیتی[5] یکی از گروه­های اصلی اختلالات جنسی محسوب می­شود که مشخصه اصلی آن همانندسازی قوی و مستمر با جنس مخالف و ناراحت بودن از جنس خود یا احساس عدم تناسب با نقش جنسیتی خود است»(کاپلان[6] و سادوک[7]، 1392: 322).

«اختلال هویت جنستی دو مولفه دارد، ملاک الف: باید شواهدی مبتنی بر اتخاذ پایدار و مستمر هویت جنس مخالف که مایل به داشتن آن است یا اصرار به این که از جنس مخالف است وجود داشته باشد. ملاک ب: اتخاذ هویت جنس مخالف نباید فقط به دلیل تمایل به برخورداری از امتیازهای فرهنگی متعلق به جنس دیگر باشد. به­علاوه باید شواهدی درباره نارضایتی مستمر از جنسیت تعیین شده­ی خود یا احساس عدم تناسب با نقش جنسی تعیین شده وجود داشته باشد»(شعاع­کاظمی، 1392). در واقع هویت انسان تحت تاثیر دو مولفه اکتسابی و غیراکتسابی تدوین می­یابد.

«این اختلال موجب به­وجود آمدن نارضایتی جنسی در افراد می­گردد. در واقع نارضایتی جنسی شرایطی است که در آن فرد از نظر جنسی و جنسیتی با ابهام خاصی مواجه نیست اما جنس او با جنسیتش ناهمخوان است»(رولند[8] و اینکروسی[9]، 2008). «این اختلال موجب پریشانی یا اختلال اساسی در کارکرد اجتماعی، شغلی و یا سایر زمینه­های مهم می­شود و می­تواند زمینه­ساز رفتارهای پرخطر جنسی باشند»(گرین[10]، 2009). «به خاطر شکل ظاهر و رفتارهای تا حدی نامتعارف که افراد تغییرجنس­خواه دارند و به دلیل فقدان آگاهی­های عمومی، بسیاری از مردم، تغییرجنس­خواهی را نوعی انحراف جنسی می­دانند و به این دلیل تغییرجنس­خواهان را در شبکه روابط اجتماعی نمی­پذیرند»(جواهری، 1390). برخوردهایی مانند مجرم دانستن، گناهکار دانستن، ابراز تنفر، اغلب از این دلیل سرچشمه می­گیرد که اکثر مردم نمی­توانند بین تغییرجنس­خواهی، همجنس­گرایی یا دوجنس­گرایی تفاوت قایل شوند. بنابراین منفی بودن قضاوت مردم و ارزیابی آنان می­تواند بر خودپنداره، حرمت نفس و هویت مبتلایان به نارضایتی جنسی تاثیر بگذارد و آنها را به سوی انحراف سوق دهد. بنابراین می­توان گفت ناراضیان جنسی قربانیان شرایطی هستند که ناخواسته در آن قرار گرفته­اند، قربانی فردی است که از شرایط آسیب خاصی می­بیند در حالی که مسئول به­وجود آمدن آن شرایط نبوده بلکه مستحق همدردی است (لوزیک[11]، 1388 :121-120).

تبدیل­خواهی­جنسی یک اختلال در هویتِ جنسی است. افراد مبتلا به این اختلال خود را متعلق به گروه جنس مخالف می­دانند، از وضعیت جنسی- بدنی خود ناراحت هستند و می­کوشند با استفاده از هورمون­ها و اعمال جراحی وضعیت خود را به وضعیت دلخواه نزدیک کنند (سازمان بهداشت جهانی[12]، 1992). تبدیل­خواهی­جنسی با نارضایتی جنسی همراه است. نارضایتی جنسی به عنوان یک گرایش جنسی محسوب می­شود. گرایش جنسی شیوه­ای است که براساس آن افراد، امیال جنسی و نقش­های اجتماعی مربوط به جنس خود را تجربه می­کنند. این تجربه برای برخی از افرد به شیوه­ای خوشایند و برای برخی دیگر به صورت یک تضاد پایدار تجربه می­شود (برگاتا[13] و مونتگمری[14]:2000  به نقل از جواهری).