1-3-2 گیاهشناسی……………………………………………………………………………………………………………………… 6

1-3-3 ارقام………………………………………………………………………………………………………………………………. 7

1-3-4 اهمیت اقتصادی و وضعیت تولید توت فرنگی در جهان و ایران……………………………………………… 7

1-4 عوامل موثر بر دوام و کیفیت توت فرنگی در پس از برداشت……………………………………………………..8

1-4-1 عوامل موثر دوره پرورش………………………………………………………………………………………………….. 8

1-4-1-1 نور…………………………………………………………………………………………………………………………….. 8

1-4-1-2 دما……………………………………………………………………………………………………………………………. 8

1-4-1-3 رطوبت نسبی………………………………………………………………………………………………………………. 9

1-4-1-4 آبیاری………………………………………………………………………………………………………………………… 9

1-4-1-5 تغذیه…………………………………………………………………………………………………………………………. 9

1-4-2 عوامل موثر دوره برداشت……………………………………………………………………………………………….. 10

1-4-2-1 مرحله برداشت…………………………………………………………………………………………………………… 10

1-4-2-2 زمان برداشت……………………………………………………………………………………………………………….10

1-4-2-3 بسته بندی و انتقال……………………………………………………………………………………………………… 10

1-4-3 عوامل موثر دوره پس از برداشت……………………………………………………………………………………….11

1-4-3-1 سایه دهی ……………………………………………………………………………………………………………….. 11

1-4-3-2 درجه بندی………………………………………………………………………………………………………………. 11

1-4-3-3 خنک سازی اولیه……………………………………………………………………………………………………….. 11

1-5 سالسیلیک اسید …………………………………………………………………………………………………………………. 11

1-5-1 اثر اسیدسالیسیلیک بر تولید اتیلن در گیاهان و محصولات برداشت شده…………………………………..12

1-5-2 اثر اسید سالیسیلیک بر دیگر هورمون‌ها………………………………………………………………………………..12

فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش

فصل سوم: فرایند پژوهش

3-1 مواد گیاهی و محل انجام آزمایش ………………………………………………………………………………………… 21

3-2 محلول های شیمیایی…………………………………………………………………………………………………………….21

3-3 تیمارها………………………………………………………………………………………………………………………………..21

3-4 طرح آزمایشی…………………………………………………………………………………………………………………..   21

3-5 صفات مورد ارزیابی………………………………………………………………………………………………………….   22

3-5-1 طول عمر پس از برداشت………………………………………………………………………………………………… 22

3-5-2 وزن تر………………………………………………………………………………………………………………………..   22

3-5-3 وزن خشک……………………………………………………………………………………………………………………..22

3-5-4 محتوای آب نسبی……………………………………………………………………………………………………….    22

3-5-5 نشت یونی غشاء سلول…………………………………………………………………………………………………… 22

3-5-6 آنتوسیانین…………………………………………………………………………………………………………………….. 23

3-5-7 ویتامین ث……………………………………………………………………………………………………………………. 23

3-5-8 کربوهیدرات………………………………………………………………………………………………………………….. 24

3-5-9 pH ……………………………………………………………………………………………………………………………….25

3-5-10 اسیدیته کل………………………………………………………………………………………………………………….. 25

فصل چهارم: یافته های پژوهش

4-1 نتایج مربوط به صفات مورد ارزیابی……………………………………………………………………………………… 28

4-1-1 طول عمر پس از برداشت……………………………………………………………………………………………..   28

4-1-2 وزن تر…………………………………………………………………………………………………………………………. 29

4-1-3 وزن خشک……………………………………………………………………………………………………………………..30

4-1-4 محتوای آب نسبی…………………………………………………………………………………………………………. 31

4-1-5 نشت یونی غشاء سلول…………………………………………………………………………………………………….32

4-1-6 آنتوسیانین……………………………………………………………………………………………………………………   33

4-1-7 ویتامین ث……………………………………………………………………………………………………………………. 44

4-1-8 کربوهیدرات………………………………………………………………………………………………………………….. 35

4-1-9 pH……………………………………………………………………………………………………………………………… 36

4-1-10 اسیدیته کل………………………………………………………………………………………………………………….. 37

4-2 همبستگی بین صفات ارزیابی شده………………………………………………………………………………………. 39

فصل پنجم: نتیجه گیری

بحث و تفسیر…………………………………………………………………………………………………………………………   41

نتیجه گیری کلی……………………………………………………………………………………………………………………..   45

پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………………….. 46

فهرست منابع………………………………………………………………………………………………………………………….   47

چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………. 50

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

عنوان جداول                                                                               صفحه

3- 1 علائم اختصاری تیمارها……………………………………………………………………………………………………… 21 4- 1 تجزیه واریانس ……………………………………………………………………………………………………………….. 27

4- 2 همبستگی صفات ارزیابی شده …………………………………………………………………………………………… 38

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

یک مطلب دیگر :

 

 

 

فهرست نمودارها

عنوان نمودارها                                                                                            صفحه

4- 1 تغییرات عمر ماندگاری………………………………………………………………………………………………………. 28

4-2 تغییرات وزن تر……………………………………………………………………………………………………………………29

4- 3 تغییرات وزن خشک…………………………………………………………………………………………………………   30

4-4 تغییرات محتوای آب نسبی …………………………………………………………………………………………………..31

4-5 تغییرات نشت یونی سلول …………………………………………………………………………………………………….32

4-6 تغییرات آنتوسیانین……………………………………………………………………………………………………………….33

4-7 تغییرات ویتامین ث…………………………………………………………………………………………………………….. 34

4-8 تغییرات کربوهیدرات………………………………………………………………………………………………………….. 35

4-9 تغییرات pH ……………………………………………………………………………………………………………………..36

4-10 تغییرات اسیدیته کل………………………………………………………………………………………………………….. 37

 

 

چکیده:

به منظور بررسی اثر غلظت های مختلف اسید سالیسیلیک بر روی عمر ماندگاری پس از برداشت میوه توت فرنگی رقم کاماروسا، آزمایشی در قالب آزمایش فاکتوریل و بر پایه ی طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار و 15 تکرار به مرحله ی اجرا درآمد. در این آزمایش اسید سالیسیلیک در چهار سطح 0، 5، 10 و 15 میلی مولار در 2 مرحله به فاصله ی 10 روز (مرحله ی اول 10 روز پیش از برداشت و مرحله ی دوم در روز برداشت) محلول پاشی شد و صفات کمی و کیفی میوه توت فرنگی از جمله ویتامین ث، میزان کربوهیدرات، اسیدیته آب میوه و غیره مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین طول عمر در تیمار محلول پاشی در پیش از برداشت مربوط به سالسیلیک اسید 15 میلی مولار با 0/16 روز و کمترین طول عمر با 0/10 روز در تیمار شاهد می باشد. همچنین وزن تر، وزن خشک، آنتوسیانین، کربوهیدرات و ویتامین ث میوه توت فرنگی رقم کاماروسا با کاربرد سطوح مختلف سالسیلیک اسید در پیش از برداشت نسبت به شاهد افزایش یافت و اسیدیته کل، نشت یونی غشاء سلول، pH میوه توت فرنگی رقم کاماروسا با کاربرد سطوح مختلف سالسیلیک اسید در پیش از برداشت نسبت به شاهد کاهش نشان داد.

واژه های کلیدی: پیش از برداشت، توت فرنگی، سالسیلیک اسید، عمر پس از برداشت

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-5-1-خاک رس………………………………………. 7

1-5-2-کوکوپیت……………………………………… 7

1-5-3-پوسته برنج…………………………………… 8

1-5-4-پرلیت……………………………………….. 8

1-5-5-ورمی کولیت…………………………………… 8

1-5-6-پشم سنگ……………………………………… 8

1-6-کود آبیاری…………………………………….. 8

1-7-کیفیت آب………………………………………. 9

1-8-علت استفاده ازکشت هیدروپونیک……………………… 9

1-9-طبقه بندی سیستم های هیدروپونیک……………………. 10

1-10-تکنیک مدیریت غذایی……………………………… 10

1-11-خاک درمقابل هیدروپونیک………………………….. 11

1-12-تغذیه وهیدروپونیک………………………………. 11

1-13-آینده هیدروپونیک………………………………. 12

1-14-توت فرنگی هیدروپونیک درحال رشد…………………… 13

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق

 

 

فصل سوم: فرآیند پژوهش

3-1-مواد گیاهی…………………………………….. 29

3-2-زمان ومکان انجام آزمایش……………………….. .. 29

3-3-تیمار وتکرار………………………………… .. 29

3-4-صفات مورد ارزیابی…………………………….. .. 30

3-4-1-وزن تر برگ………………………………… .. 30

3-4-2-وزن خشک برگ……………………………….. .. 30

3-4-3-وزن ترمیوه………………………………… .. 30

3-4-4-وزن خشک میوه………………………………. .. 30

3-4-5-قطر میوه………………………………….. .. 30

3-4-6-طول میوه………………………………….. .. 30

3-4-7-مواد جامد محلول…………………………….. .. 31

3-4-8-کلروفیل کل………………………………… .. 31

3-4-9-آنتوسیانین………………………………… .. 31

3-4-10-محتوای آب نسبی…………………………….. .. 32

3-5-طرح آزمایشی……………………………………. 32

فصل چهارم: یافته های پژوهش

4-1-وزن تربرگ……………………………………… 35

4-2-وزن خشک برگ……………………………………. 36

4-3-وزن ترمیوه…………………………………….. 37

4-4-وزن خشک میوه…………………………………… 38

4-5-قطر میوه………………………………………. 39

4-6-طول میوه………………………………………. 40

4-7-کلروفیل کل…………………………………….. 41

4-8-آنتوسیانین…………………………………….. 42

4-9- مواد جامد محلول……………………………….. 43

4-10- محتوای آب نسبی ………………………………. 44

4-2- همبستگی صفات………………………………….. 45

4-2-1-بررسی همبستگی متغیرهای مربوط به برگ……………… 45

4-2-2- بررسی همبستگی متغیرهای مربوط به میوه……………. 45

فصل پنجم: بحث ونتیجه گیری

بحث وتفسیر……………………………………… . 47

بررسی تاثیردفعات آبیاری برعملکرد توت فرنگی………….. . 47

بررسی تاثیربسترهای کشت برعملکرد توت فرنگی…………… . 47

نتیجه گیری……………………………………… . 48

پیشنهادات………………………………………… 49

پیوست……………………………………………. 50

منابع فارسی………………………………………. 51

منابع انگلیسی…………………………………….. 53

چکیده انگلیسی…………………………………….. 58

فهرست نمودار

نمودار4-1- میانگین های وزن تر برگ برای نه سطح مختلف تیمارهای ترکیبی………………………………..35

نمودار4-2- میانگین های وزن خشک برگ برای نه سطح مختلف تیمارهای ترکیبی ………………………………………………… 36

نمودار 4-3-میانگین های وزن تر میوه برای نه سطح مختلف تیمارهای ترکیبی ………………………………………………… 37

نمودار4-4- میانگین های وزن خشک میوه برای نه سطح مختلف تیمارهای ترکیبی ………………………………………………… 38

نمودار 4-5-میانگین های قطر میوه برای نه سطح مختلف تیمارهای ترکیبی     39  

نمودار4-6- میانگین های طول میوه برای نه سطح مختلف تیمارهای ترکیبی     40

نمودار4-7- میانگین های کلروفیل برگ برای نه سطح مختلف تیمارهای ترکیبی  41    

نمودار4-8- میانگین های آنتوسیانین توت فرنگی ها برای نه سطح مختلف تیمارهای ترکیبی ………………………………………….. 42    

نمودار4-9- میانگین های مواد جامد محلول در میوه ها برای نه سطح مختلف تیمارهای ترکیبی …………………………………………. 43  

نمودار 4-10-میانگین های محتوای آب میوه ها برای نه سطح مختلف تیمارهای ترکیب…………………….44

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

برای دیدن جزییات بیشتر و دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید

 

 

 

 

فهرست جداول

جدول4-1- تجزیه آنالیز واریانس……………………….. 34

جدول4-2- همبستگی صفات……………………………… 45

 

چکیده :

به منظور تاثیر دفعات آبیاری وبسترهای مشخص برعملکرد توت فرنگی درکشت هیدروپونیک آزمایشی بصورت فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل دفعات آبیاری مشخص (3.5.6)دور در روز و در سه بستر (پرلیت 100% و پرلیت + کوکوپیت 50*50 و کوکوپیت 100%) بودند که درمحیط کشت هیدروپونیک روی گیاه توت فرنگی رقم گاویتا اعمال گردیدند. صفات اندازه گیری شده شامل موادجامدمحلول, وزن تر وخشک میوه وبرگ, آنتوسیانین,کلروفیل برگ ومحتوای آب نسبی , قطر وطول میوه که ازهرتیمار انتخاب شد مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج آنالیز واریانس نشان داد که دفعات آبیاری تاثیر معنی داری روی عملکرد میوه بخصوص صفات کیفی آن دارد.دفعات آبیاری 5 بار درروز تاثیر مستقیمی برعملکرد داشته است.نتایج حاصل شده از بسترها نیز نشان میدهد بستر کشت پرلیت بالاترین محصول را داشته است. با دفعات آبیاری 3بار درروز نیز عملکرد کاهش داشته است . 6دور ابیاری نیز عملکرد متوسط داشته است . همچنین بستر کشت پرلیت+ کوکوپیت نیز عملکرد متوسط داشته است. کوکوپیت خالص نیز کاهش محصول رابه دنبال داشته است. به طور کلی باتوجه به این نتایج میتوان برای رسیدن به حداکثر محصول در محیط های هیدروپونیک ازاین روش استفاده کرد.

 

 

 

واژگان کلیدی: پرلیت، توت فرنگی، کود آبیاری، کوکوپیت، محلول غذایی، هیدروپونیک

    

 

 

 

 

 

 

 

 

یک مطلب دیگر :

فصل اول

کلیات پژوهش

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1-مقدمه :

امروزه کشاورزی با بحران هایی نظیر کمبود آب ، آلودگی زیستی ، کارایی پایین مصرف آب روبروست که نگاه دقیق به این موضوعات نیازمند توجه بیشتر به موضوع مدیریت آب دراین بخش میباشد. با توجه به این مسئله با گسترش هرچه بیشتر جمعیت کره زمین مشکل فقرغذایی وگرسنگی وقحطی را خواهیم داشت. کشاورزی مشکلاتی دیگرنظیر خاک نامناسب نیز دارد. مشکلاتی که برای پرورش گیاهان درخاک بوجود می آید باعث شده تا کشاورزان باضررو زیان زیادی روبرو شوند. تغییر کشاورزی ازسنتی به مدرن وسیستم های کارآمدی به روز که به پیشرفت بخش کشاورزی ومصرف بهینه منابع آبی وزمین میپردازد کشت بدون خاک (هیدروپونیک ) میباشد.کشت بدون خاک ازروشهای جدید برای کاشت وپرورش گیاهان بخصوص درمناطقی با منابع محدود آبی وخاکی وزمین های غیرقابل کشت میباشد. بسیاری ازمشکلات بخش کشاورزی با این روش ازبین میرود ومحصولی با سلامت بیشتر وکیفیت بالا راخواهیم داشت.هدف ازاین فصل بیان مسئله اصلی تحقیق یعنی بررسی تاثیر دفعات آبیاری مشخص برعملکرد میوه توت فرنگی درکشت هیدروپونیک است. همچنین مقایسه بسترهای کشت واثرات آبیاری توام با بسترها بر خصوصیات کیفی توت فرنگی موردبررسی قرارمیگیرد. بعبارتی دراین فصل مسئله مورد مطالعه طرح وچارچوب حرکت به سوی اهداف مورد نظر تدوین گردیده است.

دراین بخش سعی براین شده است که هیدروپونیک بطور گسترده مورد بررسی قراربگیرد.کلمه هیدروپونیک ازدو واژه یونانی hydro(آب) و ponus(کشت وکار) تشکیل شده است.این واژه برای اولین باردرسال1929 توسط Gerickاستاد دانشگاه کالیفرنیا که ازیک تکنیک آزمایشگاهی به ابزارتجاری برای گیاهان درحال رشددرآمده مورد استفاده قرارداد. ارتش ایالات متحده با استفاده ازکشت هیدروپونیک به رشد موادغذایی تازه برای سربازان درطول جنگ جهانی دوم درجزایراقیانوس آرام میپرداختند.1950هکتارمزارع تجاری بادوام درامریکا، اروپا، آسیا وآفریقا وجود دارد.(Arjina,2000)

 

هیدروپونیک رشد گیاهان درمحلول غذایی مایع و بسترهای کشت مصنوعی است.بسترهای مورد استفاده عبارتند از: رس منبسط شده، الیاف سخت و زبر، پرلیت، ورمی کولیت، ذرات آجر، بادام زمینی بسته بندی شده ، پشم سنگ والیاف چوب میباشد.هیدروپونیک بعنوان یک روش بادوام درتولید سبزیجات(گوجه فرنگی، کاهو، خیار وفلفل) وهمچنین محصولات زینتی مانند گل رز، گل های پیازدار و توت فرنگی و درختچه های زینتی شناخته شده است.oklahoma,2000)) با توجه به ممنوعیت استفاده ازمتیل بروماید درکشت های خاکی تقاضا برای کشت های هیدروپو نیک درچند دهه اخیربه سرعت افزایش یافته است.ازمزایای کاربرد این روش می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– می توان ازاین کشت درمناطقی که کشاورزی وباغبانی درآن امکان پذیر نیست مورد استفاده قرارداد برای مثال مناطق بیابانی خشک یا مناطقی با آب وهوای سرد

– کنترل کامل محتوای مواد مغذی، pH، محیط رشد، هزینه پایین مصرف آب به دلیل بازیافت آب و محلول غذایی

– رشد سریع ویکنواخت به دلیل اکسیژن رسانی بیشتربه منطقه ریشه

– حذف یا کاهش حشرات وباکتریها وقارچ ها به دلیل عدم وجود خاک

– تولید حداکثرمحصول

– عدم انجام عملیات خاک ورزی نظیر وجین، تناوب زراعی ، دفع علفهای هرز و شخم

برخی محصولات مانند کاهو وتوت فرنگی را می توان ازسطح زمین تا ارتفاع مشخص می توان کاشت وعملیات کشاورزی را روی آن یه آسانی انجام داد . دراین صورت نیز هزینه کارگرپایین می آید

– کاهش شوک پیوند

اما درکناراین مزایا معایبی دراین نوع کشت دیده می شود که به شرح زیراست:

1)هزینه بالای تاسیسات وعملیات اجرایی نسبت به کشت های درون خاکی زیاد است

2)مهارت ودانش کافی برای به نتیجه رسیدن مطلوب ودرحد تجاری

3)برخی ازبیماریهایی مانند قارچ فوزاریومی و ورتیسیلیومی می تواند به سرعت ازطریق این سیستم گسترش یابد.با این حال بسیاری گونه های مقاوم به این قارچ ها کشت می شوند.

((Erogul and Ongum, 2005

 

 

 

 

2-4.معنی­شناسی شناختی……………………………………………………………………………………..14

2-5. استعاره درمعنی­شناسی شناختی…………………………………………………………………..16

2-5-1. اصول نه ­گانه­ ی استعاره­ی مفهومی……………………………………………………18

2-5-2. تفاوت­های استعاره­ی مفهومی و استعاره­ی سنتی……………………………………….21

2-5-3.مبانی تقسیم ­بندی استعاره………………………………………………………………24

2-5-3-1. قرارداد……………………………………………………………………………………….24

2-5-3-2.نقش و کارکرد………………………………………………………………….25

2-5-3-3.ماهیت………………………………………………………………………………26

2-5-3-4. عمومیت………………………………………………………………………….27

2-6. طرح­واره­ های تصویری………………………………………………………………….28

2-6-1. ویژگی­های طرح­واره­های تصویری………………………………………………….30

2-6-2. انواع طرح­واره­های تصویری…………………………………………………………….31

2-6-2-1. طرح­واره­ی حجمی…………………………………………………………32

2-6-2-2. طرح­واره­ی حرکتی…………………………………………………………34

2-6-2-3. طرح­واره­ی قدرتی…………………………………………………………..36

فصل سوم: پیشینه­ی پژوهش

3-1. استعاره در بلاغت غربی…………………………………………………………………42

3-1-1. نظریه­ی مشابهت………………………………………………………………………….42

3-1-2. نظریه­ی تعاملی…………………………………………………………………………..43

3-1-3. نظریه­ی کاربردگرا……………………………………………………………………….44

3-2. استعاره در بلاغت اسلامی- ایرانی…………………………………………………….44

3-3. کاربرد معنی­شناسی شناختی در تحلیل زبان و ادبیات فارسی…………………49

3-4.مطالعات زبان­شناختی استعاره در اشعار سعدی و حافظ……………………………54

3-5.نقدی بر نظریه­ی استعاره­ی مفهومی…………………………………………………………..55

3-5-1.نقاط قوت………………………………………………………………………………………….55

3-5-2. نقاط ضعف……………………………………………………………………………………….57

فصل چهارم: تحلیل شناختیِ طرح­واره­های تصویری

بخش اوّل: 4-1. طرح­واره­ی حجمی

4-1-1. طرح­واره­ی حجمیِ «سر» …………………………………………………………..66

4-1-1-1. طرح­واره­ی حجمی سر در غزلیات سعدی…………………………..67

4-1-1-2. طرح­واره­ی حجمی سر در غزلیات حافظ…………………………….68

4-1-1-3. تحلیل شناختی…………………………………………………………………..69

4-1-1-3-1. انتقاد اجتماعی در بستر عشق………………………………..69

4-1-1-3-2.مرز ممنوعه­ی عشق…………………………………………………73

4-1-1-3-3.عشق رفاقتی حافظ و عشق پرشور سعدی………………74

4-1-2. طرح­واره­ی حجمیِ «چشم»…………………………………………………………82

4-1-2-1. چشم معشوق در غزلیات سعدی و حافظ……………………………84

4-1-2-2. چشم عاشق در غزلیات سعدی و حافظ………………………………84

4-1-2-4. تحلیل شناختی……………………………………………………………………86

4-1-2-4-1.نگاه برون­گرای سعدی و نگاه درون­گرای حافظ………………………….88

4-1-2-4-2.نگاه متفکرانه­ی سعدی و نگاه احساسی حافظ………………………..95

4-1-2-4-3.نگاه حسی سعدی و نگاه شهودی حافظ…………………………………97

4-1-2-4-4.نگاه قضاوت­گر سعدی و دریافت­گر حافظ…………………………….100

4-1-3. طرح­واره­ی حجمی مرتبط با واژه­ی «دل»………………………………..101

4-1-3-1. دل به عنوان ظرف در غزلیات سعدی……………………………….102

 

4-1-3-2. دل به عنوان مظروف در غزلیات سعدی………………………….104

4-1-3-3. دل به عنوان ظرف در غزلیات حافظ………………………………..104

4-1-3-4. دل به عنوان مظروف در غزلیات حافظ……………………………..104

4-1-3-5. تحلیل شناختی………………………………………………………………….105

4-1-3-5-1. رویکردهای مشترک سعدی و حافظ به دل…………………………..105

4-1-3-5-2. رویکرد آفاقی سعدی و انفسی حافظ……………………………….107

4-1-4.سخن آخر……………………………………………………………………………..118

بخش دوم: 4-2. طرح­واره­ی حرکتی

4-2.طرح­واره­ی حرکتی …………………………………………………………………………121

4-2-1. طرح­واره­ی حرکت افقی…………………………………………………………….123

4-2-1-1. طرح­واره­ی مبدأ …………………………………………………………….. 124

4-2-1-2. طرح­واره­ی مسیر……………………………………………………………….125

4-2-1-3. طرح­واره­ی مقصد……………………………………………………………….126

4-2-2. طرح­واره­ی حرکت عمودی………………………………………………………..134

4-2-2-1.طرح­واره­ی صعود در غزلیات سعدی…………………………………..135

4-2-2-2. طرح­واره­ی سقوط در غزلیات سعدی………………………………..135

4-2-2-3. طرح­واره­ی صعود در غزلیات حافظ…………………………………..136

4-2-2-4. طرح­واره­ی سقوط در غزلیات حافظ………………………………….136

4-2-2-5. تحلیل شناختی…………………………………………………………………137

4-2-2-5-1.گرایش سعدی به طرح­واره­ی سقوط……………………….137

4-2-2-5-2. جایگاه معشوق در تفکر سعدی و حافظ………………..140

4-2-3. طرح­واره­ی چرخشی…………………………………………………………………..147

4-2-3-1. سعدی………………………………………………………………………………..148

4-2-3-2. حافظ…………………………………………………………………………………149

4-2-3-3. تحلیل شناختی………………………………………………………………….150

4-2-3-3-1.دیدگاه سعدی و حافظ درباره­ی زمان………………………………..150

4-2-3-3-2. مرکزگرایی حافظ و مرکزگریزی سعدی………………………………..157

4-2-3-3-3. جبرگرایی حافظ و جبرشکنی سعدی…………………………………161

یک مطلب دیگر :

بخش سوم: 4-3. طرح­واره­ی قدرتی

4-3.طرح­واره­ی قدرتی…………………………………………………………………………….164

4-3-1.سعدی……………………………………………………………………………………….165

4-3-1-1.وجود مانع……………………………………………………………………….165

4-3-1-2.پذیرش مانع…………………………………………………………………….166

4-3-1-3. نسبیت مانع……………………………………………………………………167

4-3-1-4. مانع برای معشوق…………………………………………………………..167

4-3-2. حافظ………………………………………………………………………………………168

4-3-2-1. وجود مانع………………………………………………………………………168

4-3-2-2. پذیرش مانع……………………………………………………………………169

4-3-2-3. برداشت مانع………………………………………………………………….170

4-3-3. تحلیل شناختی: نگاهی گفتمان­مدار به عشق………………………171

4-3-3-1.عشق به منزله­ی پادشاهی………………………………………………172

4-3-3-2. پادشاه نامیده­شدن معشوق…………………………………………….173

4-3-3-3. رفتار پادشاه­گونه­ی معشوق……………………………………………175

4-3-3-4. رویکرد سعدی و حافظ دربرخورد با مانع……………………..179

4-3-3-5. کارکرد استعاره­ی عشق به منزله­ی پادشاهی…………………183

فصل پنجم: نتیجه‌گیری

خلاصه و نتیجه ­گیری………………………………………………………………………191

فهرست منابع و مآخذ……………………………………………………………………197

چكیده­ انگلیسی……………………………………………………………………….214

چکیده:

زبان­شناسی شناختی به ارتباط میان زبان، ذهن و تجربیات فیزیکی- اجتماعی انسان می­پردازد و به عنوان رویکردی معنابنیاد مجموعه­ای از نظریات را شامل می­شود که استعاره­ی مفهومی و طرح­واره­ی تصویری از مهم­ترین آن­هاست. استعاره­ی مفهومی به معنای ادراک مفهوم عینی یك پدیده از حوزه­ی «مبدأ» و انتقال آن به یك مفهوم ذهنی در حوزه­ی «مقصد» است و به عناصر و عوامل پیوند میان این دو حوزه، «نگاشت» می­گویند. نگاشت یا انطباق میان دو حوزه­ی مبدأ و مقصد به كمك طرح­واره­های تصویری انجام می­گیرد كه جانسون در کتاب بدن در ذهن در سال 1987 به­شکلی گسترده به آن پرداخت. طرح­واره­های تصویری، ساخت­های مفهومیِ بنیادین و انتزاعی در ذهن هستند که بر اساس تجربیات و فعالیت­های بدنی در حین تعامل یا مشاهده­ی جهان اطراف حاصل می­شوند و مهم­ترین  تقسیم­بندی طرح­واره­ها به سه گروه: طرح­واره­ی حجمی، طرح­واره­ی حرکتی، طرح­واره­ی قدرتی می­باشد. این رساله به بررسی و مقایسه­ی این سه طرح­واره­ در یک­چهارم از غزلیات سعدی و حافظ پرداخته است و چون در این دیدگاه، زبان وسیله­ی شناخت است،کوشیده تا با بررسی چگونگی کاربرد این طرح­واره­ها، به شناخت بهتری از شخصیت فردی و اجتماعی این دو شاعر دست­ یابد.

طرح­واره­ی حجمی، از بودنِ مفهومی، درونِ مفهومی دیگر سخن می­گوید و طرح­واره­ی حرکتی، برای مفاهیم، حرکت، مسیر، مبدأ و مقصد در نظر می­گیرد و طرح­واره­ی قدرتی، برای بیان موانع و مشکلات مسیر حرکت کاربرد دارد. مهم­ترین دستاوردهای شناختی این پژوهش عبارتند از :

1- طرح­واره حجمی مرتبط با واژه­ی «چشم» بیانگر آن است که نوع نگاه و شخصیّت سعدی و حافظ در دو قطب متضاد جای می­گیرند. نگاه حافظ بیانگر شخصیّت درون­گرا، شهودی، احساسی و دریافت­گر اوست و نگاه سعدی گویای شخصیّت برون­گرا، احساسی، متفکّر و قضاوت­گر او.

2- طرح­واره حجمی مرتبط با واژه­ی «سر» بیانگر آن است که عشق سعدی به خاطر شدت و حدت آن، به قلمرو «عشق پرشور» تعلق دارد و عشق حافظ به خاطر تداوم آن، به «عشق رفاقتی» نزدیک است. قرار داشتن مفهوم عشق در حجم «سر» نیز بیانگر تضاد دیرینه­ی عقل و عشق و نمادی از مبارزه ی مردم و طبقه­ی حاکم می­باشد.

3- طرح­واره­ی حجمی مرتبط با واژه­ی «دل» بیانگر آن است که در غزلیات سعدی، فضای آفاقی بر حجم دل حاکم است و در غزلیات حافظ فضای انفسی غلبه دارد.

4- با توجه به طرح­واره­­های حرکت عمودی و چرخشی می­توان گفت که معشوق حافظ در شعر او جایگاهی بلندتر از معشوق سعدی دارد و نیز مفهوم انتزاعی زمان در شعر حافظ حرکتی دایره­وار دارد و در شعر سعدی حرکتی مارپیچ.

5- در حوزه­ی طرح­واره­ی قدرتی، ظلم و ستم معشوق و مانع­انگیزی او مطرح شده است که می­توان آن را بیان نمادین ظلم و ستم پادشاهان بر مردم  دانست.

فصل اول: مقدمه

1-1- تعریف مسأله

زبان به عنوان وجه تمایز انسان از حیوان، از دیرباز موضوعی فكری و فلسفی محسوب می‌شده و همواره مورد توجه دانشمندان و پژوهشگران بوده است؛ چنان­که دغدغه­ی شناخت زبان، منجر به شکل­گیری دانش زبان­شناسی شده تا زبان را به صورت تخصصی و علمی مورد بررسی قرار دهد. از طرف دیگر، محققان علوم شناختی برای زبان اهمیت زیادی قایل‌اند و آن را دریچه‌ی ورود به ذهن می‌دانند. از نظر آنان زبان یكی از عالی‌ترین نمودهای ذهن است كه هم محصول شناخت است و هم خود فرایندی شناختی به حساب می‌آید. از این رو، زبان‌شناسیِ شناختی، به عنوان مكتبی كه ساخت، یادگیری و استفاده از زبان را بهترین مرجعی می‌داند كه می‌توان با استفاده از آن، شناخت انسان را توضیح داد، از جایگاه ویژه‌ای در علوم شناختی برخودار است (نورمحمدی، 1387: 2).

اهمیت کاربرد شناختی زبان موجب شده تا آن را از دو دیدگاه مورد بررسی قرار دهند: یکی مجازی که خاص زبان ادبی و شاعرانه است و دیگری، حقیقی که به صورت زبان روزمره و متعارف ظهور پیدا می­کند و نیز گفته اند:

زبان حقیقی یا خودكار: زبانی است كه صرفاً جنبه‌ی اطلاعی و ارتباطی دارد و در متون علمی به كار می‌رود.

2 – 2 – ذکرعوامل طبیعی برای بیان مسائل عرفانی و معارف معنوی ………………  12

2 – 3- ذکرعوامل طبیعی ساخت تصویرهای حماسی …………………………………14

2-4-  ذکرعوامل طبیعی برای بیان اوضاع اجتماعی……………………………………..15

2 – 5-  نقش  عینیّت و ذهنیّت در شعر …………………………………………………. 16

2 – 6- رابطه­ی عشق، انسان وطبیعت …………………………………………………… 18

فصل سوّم

3-  زندگی ،آثار و اندیشه­ی قیصر امین پور ……………………………………………. 21

3 – 1 –  زندگی­ و آثار شاعر ……………………………………………………………..  22

3 – 2 – اندیشه ……………………………………………………………………………….  23

3- 3 – قیصر و سبک رمانتیک ……………………………………………………………. 28

فصل چهارم:

4 –  طبیعت در شعر قیصر امین­پور ……………………………………………………. 32

4- 1 –  طبیعت­گرایی توصیفی ……………………………………………………………. 32

4 – 1 – 1- توصیف گزارش ­گونه و روایی …………………………………………. 32

4 – 1 – 2 – توصیفات ساده نمادین …………………………………………………35

4 – 1 – 3 – توصیف براساس شخصیت­بخشی به عناصر طبیعت (تشخیص) ….. 37

4– 2 –  طبیعت گرایی با کارکرد عناصر حماسی…………………………………… 38

4- 2 – 1 – پیوند حماسه و تغزل ………………………………………………………. 39

4- 2-  2 –  بازتاب روح حماسی در عناصر زبانی و بلاغی ……………………. 39

4-2 – 2- 1 – واژگان …………………………………………………………………….. 41

4- 2 – 2- 2 – ایماژها و تصاویر حسّی……………………………………………….. 42

4 – 2 –3 –  لحن و آهنگ حماسی ………………………………………………….. 55

4 – 2 –  3 – 1 –  لحن غمگینانه و سوگوارانه ……………………………………55

4 – 2 – 3 – 2 –  گله و شکایت ………………………………………………….. 56

4 – 2 – 3 –  3 – صفا و صمیمیت …………………………………………………… 56

4 – 2 – 4 – تلفیق حماسه و عرفان ………………………………………………. 57

4 – 3 – طبیعت گرایی تألیفی وتأویلی ………………………………………….. 61

برای دیدن جزییات بیشتر و دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید

 

4 – 3 – 1 – تصویر رمانتیک ………………………………………………………… 63

4 – 3 – 2 –   فردیّت در تصویر و کارکرد ایماژها و تصاویر ………………… 69

4 – 3 – 3 –  تنوّع ایماژها و تصاویر خیالی در طبیعت­گرایی تألیفی و تأویلی….. 73

4 – 3 – 4 –  بیان دردهای نگفتنی از راه تأویل نمادین عناصر طبیعی ………78

4 – 4 –  طبیعت­گرایی شهودی ……………………………………………………… 82

4 – 4 – 1 –  تقابل عقل وعشق ……………………………………………………… 83

4 – 4 – 2 –  وحدت عارفانه با هستی …………………………………………… 85

4 – 4 –  3 –  تلفیق نگاه شهودی و اجتماعی …………………………………….. 89

4 – 4 – 4 –  تمایزهای زبانی و بلاغی در دوره­ی شهودی …………………. 91

4 – 4 – 4 – 1 –  تمایز زبانی …………………………………………………… 92

4 –  4 – 4 – 2 –  ایماژها و صناعات بلاغی ……………………………………. 96

4 –  5 –   طبیعت و جنبه­های سمبلیک آن …………………………………… 102

4  – 6 – عینیّت و ذهنیّت …………………………………………………………. 105

4 – 7 –  رابطه­ی عشق، انسان و طبیعت …………………………………… 107

فصل پنجم

5 –  نتیجه ­گیری ……………………………………………………………………… 115

5 -1 – نتیجه گیری …………………………………………………………………. 116

5 – 2 – تحلیل نموداری ………………………………………………………….  127

5 – 3 – منابع و مآخذ ………………………………………………………….. 128

چکیده:

قیصر امین­پور یکی از برجسته­ترین شاعران پس از انقلاب اسلامی است که توانسته است سبک و طرز­تازه­ای در شعر بیافریند که هم ساختار کلی کلام خود را منسجم سازد و هم در سایه ی ساختار کلام و الگوهای ادبی، الگوی جهان­ نگری خود را براساس تجربیّات شخصی به مخاطبان خویش انتقال دهد. عناصر طبیعی نقش مهمّی در بیان اندیشه و احساس وی دارند ؛ و تصاویر شعری او غالباً با عناصر طبیعی شکل گرفته­اند . شاعردرپدیده ها و جلوه های زیبای الهی به دقّت می نگرد وباخیال دور­پرواز خود، زیبایی های شگفت انگیز پنهان در طبیعت را کشف وآن را در آیینه­ی نهان خود باز می­سازد و آن رادر لباس الفاظ وکلمات در می­آورد و در اعماق روح وجان مخاطب تاثیر شگفت برجا می­گذارد. در این رساله، دلایل رویکرد شاعر به طبیعت، چگونگی کاربرد واژگان و تصاویر شعری امین­پور ،  در دوره­های مختلف حیات شعری وی، با عناوین ذیل مورد بررسی قرار می­گیرد: الف) طبیعت­گرایی توصیفی که شاعر در آن، با به کار گرفتن وصف­های روشن، تک­ معناودقیق و خود، تصاویری می­سازد که مقبول عقل و ادراک حسّی است. ب) طبیعت­گرایی با کارکرد عناصر حماسی که در آن، شاعر به دلیل اعتقاد خود و فضایی که در آن قرار گرفته است، واژگان و تصاویری را می سازد که بیانگر خشم و اقتدار و ستیهندگی باشد و گاه به تناسب فضای حاکم، حماسه را با تغزّل و عرفان در هم می­آمیزد و تصاویر، بار حماسی غزل را در کنار بار تغزّلی آن به خوبی

یک مطلب دیگر :

 

چند نصیحت در باره ماه رمضان

 به دوش می­کشند.  پ) طبیعت­گرایی تألیفی و تأویلی که در آن، شاعر به کمک عناصر طبیعی تصاویری را ارائه می­دهد که در زیر­ساخت آن، می­توان به دغدغه­های درونی شاعر و آرمان­های او پی برد. ­ت) طبیعت­گرایی شهودی که در دوره سوّم شعری او نمود پیدا می­کند، ایماژها از درون­گرایی او حکایت می­کند و دل_­مشغولی وی به زبان ویژه که زبان گفتاری و امکانات معنایی و صوتی زبان است، سبک وی را به سوی طبیعی شدن سوق می دهد. ث) طبیعت و جنبه­های سمبلیک آن که در آن شاعر با  رشته­ای از ارتباطات تأویلی، مصداق­های عینی و ذهنی نمادها را به هم پیوند می­دهد و از این رهگذر، احوال درونی خود را بیان می­کند.

در دو بخش پایانی نیز به عینیّت ، ذهنیّت و رابطه عشق، انسان و طبیعت و نقش آن در اشعار قیصرامین پور پرداخته شده است.

فصل اول: مقدمه

1-1- بیان مسأله

«چهارعنصر: خاک، آب، باد، آتش، در اصطلاح فلاسفه قوّه­ی مدبّره­ی همه­ی چیزهاست ودرعالم که عبارت است از: زیرفلک قمر تا مرکز زمین و ما آنچه راعینیّت داشته باشد و در خارج از ذهن آدمی محقق گردد، را طبیعت می نامیم.» (دهخدا،1335 )

طبیعت، قسمتی از هستی است و وابسته به لحظات تفکّرانسان وجدایی ازطبیعت، یعنی جدایی از هستی، واژه­ی­طبیعت درحرکت وجودی انسان ، مثل یک جویبار روان وزلال است و­ مظاهر و تجلیّات­آن هم تداعی­کننده ی یک هستی پاک و بی­آلایش. بنابراین شاعربا اندیشیدن درباره ی طبیعت وزیستن باآن درواقع به خود می اندیشد و درخود زیست می کند و تلاش می­کند تا با هستی رابطه­ای عاطفی برقرار­کند و_­روحش را به بی­کرانگی وگسترد­گی طبیعت وعشق ، متصل کند. درمشاهده­ی مناظرطبیعی نخست ذهن شاعرازجمال وزیبایی های طبیعت متاثر­می­شود، نیروی تخیّل وتداعی­معانی و اندیشه­های مختلف، او را به عا­لمی دیگرمی­برد وشاعردرصدد برمی­آید تا آن حالت نفسانی را به دیگران القا کند وآنچه را دیده به زبان شعر، وصف کند و پیش چشم ما مجسّم نماید. بنابراین­­­­ دوعامل بسیارمهم است . یکی احوال وشخصیت گوینده ودیگرطبیعت. بادرنظرگرفتن نکات فوق که بیانگر­تاثیراحساسات، اندیشه ها وتخیّلات شاعر و توجّه به مناظرطبیعت و وصف آن هاست این نکته مفهوم می­شود که، وصف طبیعت می تواند در ردیف موضوعات شعری قرارگیرد. تجسّم مناظرطبیعت به گونه­ای­که شاعر­آنها را می بیند، نمودار آن است که انفعالات نفسانی آدمی پس ازدیدن مناظرطبیعت  به لباس­کلمات درمی­آید وباتوجه به نوع نگرش شاعر، جلوه ها وکاربردها آن در شعر نمایان می شود. به هرحال طبیعت، صحنه ی زندگی وکارگاه سرگذشت واندیشه­ی همه­ی انسان هاست. ازحماسه وجنگ، تنهایی وخاموشی، خستگی و فراق، عشق وعرفان و احساس وزیبایی« طبیعت بدون آدمی، افسرده ، بی ثمر و  بی­روح است ­هیچ قوّت ­و اقتداری­ درطبیعت ­وجودندارد ، ­مگر_­ این­که ­بواسطه­ی­ سرعت­خیال ­و­­وسعت نظر توجودپیداکند.(نیما،220:1375) در این دریافت همه­چیز ازطبیعت زنده­است وطبیعت ازبرکت وجودانسان، «خیال­تیز و دور­پرواز شاعر، زیبایی شگفت پنهان دراعماق طبیعت را کشف ­می­کند ­و درآیینه­ی نهان بین­ خود باز می سازد. انسان و طبیعت چون روح در یکدیگر حلول می کنند.» (مسکوب،51:1373)  ­نقش تمثیلی ونمادین طبیعت،درنگاه شاعران گذشته و امروز متفاوت است«درشعررسمی وکلاسیک، طبیعت حقیقتی برون ذهنی و عینی و خارجی است. زیبایی این طبیعت نیز حسی و عاطفگی است نه اندیشگی، طبیعت بستر و گذرگاه حیات است نه سرچشمه و خاستگاه اندیشه» (همان:­64) دراین نوع توصیف، طبیعت خود، بیان زیبایی است که احساس­آن­­­­ درحد ­چشم ­سر­می­ماند­­و­جان اندیشیده را دگرگون نمی­کند.» (همان:62) امّا در شعر امروزی، دریافت شاعر از شعر، اینگونه نیست بلکه حسی، عاطفی، اندیشیده، پیچیده وچند رویه است« نوع حضور طبیعت را در شعر، فقط شعرتعیین می­کند.شعری­که ازهستی­­شناسی­و نوع نگاه هنرمند مایه می­گیرد درعبارتی این شعر است که عناصر­ متشکله­ خود،چه طبیعی و چه مصنوعی را انتخاب نموده ودر جای­ خود­می­نشاند(شاه­ حسینی،1380:­245) ­

قیصرامین­پور یکی ازبزرگترین شاعران دو، سه دهه­ی اخیر است که در زندگی هنری و بلکه اجتماعی، درگیر واقعیت بوده است. او از لحاظ بیان حساسیت­هایش در مواجهه با جهان و جامعه، شاعری صادق است و روح زمان به روشنی در شعرش بازتاب یافته است. شعر اوگزارش راستین مناسبات شاعر با هستی، جامعه و طبیعت است(فتوحی،1387: 9) و طبیعت به عنوان شاخص­ترین ­عنصر در ­فضای شعری او حضور دارد وکمتر شعری را از او می توان یافت که درآن عناصرطبیعت به کار نرفته ­باشد به طوری که تصاویر­ شعری او غالبا با عناصرطبیعی شکل گرفته­اند. در این پژوهش ­دلایل رویکرد شاعر به طبیعت و چگونگی استفاده از عناصر زنده و پویای آن مورد بررسی ­قرار می­گیرد تا بتوان به شناخت ذهن و اندیشه­ی شاعر و فضایی که در شعر ایجاد کرده است، دست یافت. شاعر با بهره­گیری از عناصر طبیعی، در پی ترسیم  این فضا است به طوری که این فضا در اندیشه­ی شاعر، ازپیدایی تا کمال، نمود پیدا می­کند وموجب می شود،تا صدای ایدئولوژیک وتحولّات­ اجتماعی از عمق اشعارش احساس شود. هدف این پژوهش، بررسی نقش و تاثیرعناصر طبیعی در این فضاست و ازآنجایی­که می توان از عوامل طبیعی برای بیان بسیاری از مسائل ازجمله: موضوعات عرفانی،­ اجتماعی،  حماسی و احساسی،  استفاده کرد وی برای محسوس و ملموس­­تر­جلوه ­دادن اندیشه­ی خود از عناصر طبیعی که نقش مهمّی در بیان اندیشه و احساس، در شعر امروزی دارند ، سود می جوید.

در این رساله حیات شعری شاعر، به سه دوره تقسیم می شود که­شاعر با توجه به فضایی که در هر دوره حاکم ­­است از ایماژهای متفاوتی چون: پویا، منفعل و طبیعی­ بهره می گیرد، تا به بیان اندیشه و القای انفعالات نفسانی خویش بپردازد. وی ­برای ابراز عواطف و احساسات شورانگیز خود، مواد ­خام را از طبیعت گرفته و به کمک اعجاز تخیّل آن را در لباس کلمات در می­آورد تا اندیشه­ی خود را به صورت عینی به مخاطب القا کند.

در شعر قیصر امین پور از جنبه های­گوناگون به طبیعت نگریسته شده است که در دوره­های مختلف شعری شاعر، ­نمود یافته است. هدف این رساله بررسی عوامل و اهداف رویکرد شاعر به طبیعت است، که در قالب موضوعات زیر مورد بررسی قرار گرفته است:

الف) ذ کرعوامل طبیعی برای بیان وصف(طبیعت گرایی توصیفی)؛

ب) ذکر عوامل طبیعی برای بیان مضامین حماسی

پ) طبیعت گرایی تألیفی و تأویلی

ت) طبیعت گرایی شهودی

ث) طبیعت و جنبه های سمبلیک آن

ج) عینیّت و ذهنیّت

چ)رابطه ی عشق، انسان و طبیعت

2-1- سوالات اصلی

1- نگاه شاعر به طبیعت در دوره های مختلف شعری او چگونه بوده است؟

2- نقش طبیعت در عینی کردن امور ذهنی و یا تلفیق عینیّت و ذهنیّت در شعر امین پور چیست؟

2-2  تاثیر وزن بر شعر …………………………………………………………………………..20

2-3  اوزان به کار رفته در اشعار اوحدی ………………………………………………….21

2-4  شواهد اوزان به ترتیب بسامد …………………………………………………………25

2-4-1 اوزان دوری یا متناوب………………………………………………………………..32

2-4-2 اوزان کم کاربرد…………………………………………………………………………33

2-5 وزن رباعی…………………………………………………………………………………..35

2-6 بحور به کار رفته در اشعار اوحدی ………………………………………………….36

2-7 اختیارات شاعری ……………………………………………………………………………38

فصل سوم: موسیقی کناری اشعار اوحدی

3-1 موسیقی کناری……………………………………………………………………………..41

3-1-1 قافیه ……………………………………………………………………………………..41

3-1-2  قافیه و انواع آن در اشعار اوحدی ………………………………………………..42

3-1-2-1 قافیه بدیعی …………………………………………………………………………..49

3-1-2-2 قافیه متوازی …………………………………………………………………………..51

3-1-2-3 قافیه میانی ………………………………………………………………………….51

3-1-2-4 همسانی قافیه و ردیف ……………………………………………………………..52

3-1-2-5 تکرار قافیه ……………………………………………………………………………54

3-1-2-5-1 ردالقافیه …………………………………………………………………………55

3-1-3 عیوب قافیه ……………………………………………………………………………..57

3-1-4 ردیف …………………………………………………………………………………….61

3-1-4-1 ردیف در دیوان اوحدی………………………………………………………….63

3-1-4-2  کاربرد ردیف در اشعار اوحدی ………………………………………………..63

3-1-4-3 انواع ردیف در اشعار اوحدی ……………………………………………………65

3-1-4-4 ردیف آغازی ………………………………………………………………………..70

3-1-4-5 ردیف میانی ………………………………………………………………………..72

3-1-4-6 ردیف از نظر کوتاهی و بلندی…………………………………………………….72

3-1-4-7 ردیف از نظر موسیقایی و بلاغی ………………………………………………..74

3-1-4-7-1تکرار در ردیف ……………………………………………………………….74

3-1-4-7-2 ردیف و واج آرایی …………………………………………………………..75

3-1-4-7-3 تناسب در ردیف…………………………………………………………………..76

3-1-4-7-4 ردیف و تضاد ……………………………………………………………………..76

3-1-5 هنجارگریزی ردیف ……………………………………………………………………..77

فصل چهارم: موسیقی درونی اشعار اوحدی

4-1 موسیقی درونی ………………………………………………………………………….81

4-2 موسیقی درونی در اشعار اوحدی ……………………………………………………..81

4-2-1 تکرار………………………………………………………………………………………81

4-2-1-1 تکرار کلمه…………………………………………………………………….81

4-2-1-1-1 رد العجز علی الصدر …………………………………………………………..82

4-2-1-2تکرار حروف یا آهنگ کلام…………………………………………………….83

4-2-1-3 تکرار واج یا واج واج آرایی ……………………………………………………84

4-2-2جناس ……………………………………………………………………………………84

4-2-2-1 جناس اشتقاق……………………………………………………………………….85

4-2-2-2 جناس شبه اشتقاق ………­……………………………………………………….85

4-2-2-3 جناس تام ……………………………………………………………………………86

4-2-2-4  جناس خط یا مصحف ……………………………………………………………87

4-2-2-5 جناس زاید یا افزایشی……………………………………………………….87

4-2-2-6 جناس قلب ……………………………………………………………………….88

4-2-2-7 جناس لاحق ………………………………………………………………………..89

4-2-2-8  جناس مضارع ………………………………………………………………….89

4-2-2-9 جناس مرکب ………………………………………………………………………90

4-2-2-10جناس ناقص یا محرّف ……………………………………………………..90

برای دیدن جزییات بیشتر و دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید

 

فصل پنجم: موسیقی معنوی اشعار اوحدی

5-1 موسیقی معنوی………………………………………………………………………….93

5-2 موسیقی معنوی در اشعار اوحدی …………………………………………………93

5-2-1 ارسال المثل (تمثیل) ……………………………………………………………….93

5-2-2 استخدام ………………………………………………………………………………95

5-2-3 ایهام (توریه) …………………………………………………………………………..96

5-2-3-1 ایهام تناسب ………………………………………………………………..97

5-2-3-2 ایهام تضاد ………………………………………………………………………..98

5-2-4 تجاهل العارف ……………………………………………………………………….98

5-2-5 تجرید ……………………………………………………………………………………..99

5-2-6 تضاد (طباق) …………………………………………………………………….100

5-2-7 تلمیح ………………………………………………………………………………..101

5-2-8 تنسیق الصفات ……………………………………………………………………….114

5-2-9 جمع …………………………………………………………………………………..115

5-2-9-1 جمع با تفریق ……………………………………………………………………115

5-2-9-2 جمع با تقسیم ……………………………………………………………………..116

5-2-10 حسن تعلیل ………………………………………………………………………….117

5-2-11 حسن مطلع …………………………………………………………………………..117

5-2-12 حسن مقطع …………………………………………………………………………118

5-2-13 سیاقة الاعداد (اعداد) ………………………………………………………………118

5-2-14 سوال و جواب ……………………………………………………………………….119

5-2-15 لف و نشر …………………………………………………………………………120

5-2-16 مراعات النظیر ………………………………………………………………….121

نتیجه گیری………………………………………………………………………………………..123

فهرست منابع …………………………………………………………………………124

چکیده:

موسیقی شعر از عوامل موثر و مهمی است که به شکل گیری ساختار شعر و تاثیرگذاری آن کمک می کند. شعر اساساً وسیله بیان و آیینه انعکاس احساسات درونی هر شاعر است که ابزار بیان این عواطف و احساسات، موسیقی شعر است و اوحدی برای تبیین عواطف، افکار، اندیشه ­ها و علایق و سلایق خود، از عوامل تاثیر گذاری موسیقی

یک مطلب دیگر :

 

ضابطان دادگستری

 بهره گرفته است.

در این رساله که هرچند گامی است کوچک برای آشنایی هر چه بهتر با عواطف، افکار و سبک اشعار اوحدی؛ کوشش شده است که موسیقی اشعار وی، از لحاظ موسیقی بیرونی، کناری، درونی و معنوی (وزن، قافیه و ردیف و نیز انواع آرایه­های لفظی و معنوی) که هر کدام به نوعی در شکل گیری و تاثیرگذاری موسیقی شعر و نایل شدن شاعر به اهداف خود؛ یعنی نفوذ در دل­ها و تحریک عواطف و احساسات، کمک می کنند؛ مورد بررسی و تبیین قرار گیرد.

در اشعار اوحدی اوزان مختلف و مستعمل عروضی و بهره­گیری از اوزان نادر و اختیارات شاعری قابل توجه است؛ انواع قافیه و ردیف در آن ایفای نقش دارند. در آرایه­های لفظی (انواع جناس­ها، ردالعجز، تکرار و…) گوشنواز می­باشد، شگردهای هنری معنوی شاعر، مانند (ایهام، تلمیح، تضاد، مراعات نظیر و…) با هنرمندی در اشعار اوحدی به کار گرفته شده ­اند.

پیشگفتار:

از عواملی که موجب شد، موضوع موسیقی شعر در دیوان اوحدی، برای این پایان نامه مدنظر قرار گیرد، دلبستگی فراوان به مسائل و مباحث موسیقی شعر به ویژه اشعار اوحدی است، جرقه علاقه به انجام این کار، از دوران کارشناسی و از کلاس عروض و قافیه جناب آقای دکتر صدقی در من ایجاد شد و همواره مترصد فرصتی بودم که در این مورد بیشتر به تحقیق و کاوش بپردازم؛ تا اینکه در دوره کارشناسی ارشد، موضوع پایان نامه، تحت عنوان موسیقی شعر در دیوان اوحدی مراغه­ای، با راهنمایی استاد گرانقدرم آقای دکتر صدقی و با مشاوره استاد ارجمند، جناب آقای دکتر گلی به گروه زبان و ادبیات فارسی پیشنهاد و از طرف گروه محترم تصویب شد، با علاقه فراوان شروع به کار کردم و برای تحقیق و تدوین آن تا جایی که میسّر بود به منابع متعدد مراجعه نمودم، در طول این مدت پشتیبان و مشوّق من استاد راهنمای گرامیم بودند که با سعه­ صدر و گشاده رویی راهنمایی های ارزنده خود را از بنده دریغ نکردند و مرا به ادامه راه دلگرم نمودند.

بیان مسئله:

یکی از عوامل موثر و مهمّی که به شکل گیری ساختار شعر و تاثیرگذاری آن کمک می کند، موسیقی شعر است؛ بنابراین کشف این ظرایف و دقایق و تبیین و تحلیل آن­ها در مجموعه اشعار اوحدی مراغه­ای، ضروری به نظر می رسد و در نوع خود می تواند مفید باشد.

فرضیه ها و اهداف پژوهشی:

فرض بر این است که اوحدی مراغه ای برای شکل گیری اشعار خود از اوزان متنوعی بهره گرفته و از بحرهایی از قبیل رمل، هزج، رجز، خفیف، مجتث و نظایر آن سود جسته است و برای دل انگیز کردن و موثر نمودن تاثیر سخن منظوم خود از موسیقی درونی (ترکیب و آرایش واژه) غافل نبوده است.

کشف زوایا و بیان مباحث مختلف موسیقی شعر دیوان اوحدی مراغه­ای، از قبیل اوزان مختلف اشعار و زحافات آن ها، مباحث مربوط به ردیف و قافیه و نیز موسیقی درونی، از جمله اهداف پژوهشی این تحقیق خواهد بود.

پیشینه تحقیق:

در مورد موسیقی شعر برخی شعرا؛ از جمله موسیقی شعر غزلیات شمس با راهنمایی دکتر احمد گلی، موسیقی شعر دیوان هوشنگ ابتهاج، با راهنمایی دکتر ناصر علیزاده، تحقیقاتی انجام شده است؛ ولی تا جایی که معلوم است تحقیقی در این مورد و با این عنوان در دیوان اوحدی مراغه ­ای صورت نگرفته است.

مقدمه:

 بــه  نـام  آنکـه  مـا  را  نـام  بخـشیـد                             زبـان  را  در  فصـاحت کـام بخـشیـد

(اوحدی مراغه­ ای)

اوحدی مراغه­ای (اصفهانی) از شاعران و عارفان توانای قرن هفتم و هشتم و معاصر ایلخانان مغول است که به علت هم عصری با شاعر نامداری چون حافظ شیرازی، نتوانست آنگونه که باید بدرخشد. تاریخ ولادت وی بر ما معلوم نیست و در منابع قدیمی ذکر نشده است، ولی شرح حال نویسان معاصر  با توجه به بیتی از مثنوی جام جم وی که در آن به تاریخ اتمام کتاب در سال 733 و نیز بیتی از همان مثنوی که در آن به شصت سالگی خود اشاره کرده است، تاریخ ولادت او را حدود 670 الی 673^[1]  رقم زده اند.

چــون  ز  تــاریـخ   بــرگـرفـتـم   فــال                              هفـتـصـد  رفتــه  بود  و سی و سـه سال

(اوحدی مراغه ­ای، 1375: 672)

اوحــدی   شصـت   سـال   سخـتی  دیـد                       تـا  شـبـی  روی  نیــک بخـتــی  دیــد

(همان: 649)

در کتب قدیمی به نام پدر اوحدی اشاره­ای نشده، جز در ریحانة الادب که نام پدر وی «حسین» ثبت شده است (مدرس تبریزی، 1369:­202)؛ همچنین بر روی سنگ قبر وی به نام پدرش حسین اشاره شده است.

درباره زادگاه اوحدی و این که مولدش مراغه بوده یا اصفهان بین نویسندگان اختلاف نظر وجود دارد، برخی مولد او را به دلیل اصفهانی بودن پدرش اصفهان می دانند (جامی،1366­:­672، خواندمیر، 1379:­58) و برخی نیز زادگاه او را مراغه می دانند (دولتشاه سمرقندی، ­1338: 157، شوشتری، ج2، 1334: 121) از آن جا که وی مدت زیادی از عمرش را در مراغه سپری کرده و در همانجا نیز وفات یافته است، بیشتر به اوحدی مراغه ­ای شهرت دارد.

عده ­ای معتقدند اوحدی نخست صافی تخلص می کرده است؛ از جمله «صاحب تذکرة صحف ابراهیم و به تقلید از او محمد علی تربیت مولف کتاب دانشمندان آذربایجان و نویسندة کتاب ریحانه الادب و محمود فرّخ و… و بالاخره دکتر ذبیح الله صفا در تاریخ ادبیات خود به استناد ابیات زیر از روی تسامح و تساهل تخلص آغاز شاعری اوحدی را صافی ثبت کرده­اند» (گلی، مقدمه و گزینش و گزارش غزلیات اوحدی، 1387: 11).

جـانـا  تـو  بـه  حسـن  اگر  نلافی  پیـداست                                کـاندر  دهنت  موی  شکـافی  پیـداسـت

مــا  را  دل  سـخــت  تــو  در آییـنه  بــزم                                     مـاننـده  سنگ  از  آب  صافی پیـداسـت

(ص434،بب11و12 )

خورشید  که  خاک  ازو  چـو  زر  می گـردد                             از  شـوق  رخ  تـو  در بـدر  مـی گـردد

یک  جرعه  می  صاف  تو  در صافی ریخت                           شد  مست  و  درین  میان  بسر می گردد

(ص439،بب54و55)