1-8-2-1. اظهار پرستش و بندگی در ادعیه شیعه………………………………………………… 25

1-8-2-2. اظهار پرستش و بندگی در مناجات‌های شاعران……………………………………… 27

1-8-3. نیاز (عرض حال)………………………………………………………………………………….. 30

1-8-3-1. انواع طلب و درخواست‌ها در ادعیه شیعه……………………………………………. 31

1-8-3-2. عرض حال و نیاز در مناجات‌های شاعران……………………………………………… 35

1-8-3-2. انواع طلب‌ در مناجات‌های شاعران…………………………………………………… 36

1-8-4. شکوی و اقرار به گناه…………………………………………………………………………. 41

1-8-4-1. اقرار به گناهان و شکوی در ادعیه شیعه………………………………………….. 42

1-8-4-3. شکوی و اقرار به گناهان در مناجات‌های شاعران……………………………….. 51

1-8-5-1. طلب قرب و وصال حق در ادعیه…………………………………………………. 56

1-8-5-2. طلب قرب در مناجات‌های شاعران…………………………………………… 59

1-8-6. شفاعت……………………………………………………………………………………. 61

1-8-6-1. شفاعت از ائمه در ادعیه………………………………………………………….. 63

1-8-6-2. شفاعت از خداوند در ادعیه……………………………………………………. 64

1-8-6-3. شفاعت در مناجات شاعران……………………………………………………. 65

1-8-7-1. شكرگزاری در ادعیه شیعه………………………………………………………. 67

1-8-7-2. شكرگزاری در مناجات‌های شاعران…………………………………………… 69

1-9. انواع دعا از منظری دیگر……………………………………………………………… 69

1-9-1. دعاهای بدوی…………………………………………………………………………… 70

1-9-2. دعاهای پیامبرانه…………………………………………………………………… 70

1-9-3. دعاهای عارفانه…………………………………………………………………… 71

1-9-4. تفاوت دعای پیامبرانه و عارفانه…………………………………………….. 71

فصل دوم: اسماء و صفات خداوند در ادعیه و مناجات‌ها

2-1. مقدمه……………………………………………………………………………… 75

2-2. اسماء و صفات الهی…………………………………………………………….. 75

2-2-1. اقسام اسماءالهی……………………………………………………………. 76

2-2-2. اقسام صفات الهی…………………………………………………………… 77

2-3. اسماء الحسنی از دیدگاه قرآن……………………………………………… 77

2-4. اسماء الحسنی از دیدگاه عرفان………………………………………. 78

2-5. عدد اسماء الحسنی……………………………………………………….. 79

2-6. اسامی پر تكرار در ادعیه………………………………………………….. 80

2-6-1. الله……………………………………………………………………………. 80

2-6-1-2. نسبت آوردن كلمه الله و خواسته در دعا…………………………. 82

2-6-2. اله…………………………………………………………………………….. 82

2-6-3. رحمن و رحیم………………………………………………………………. 83

2-6-3-1. رحمن (رحمت عام)…………………………………………………….. 83

2-6-3-2. رحیم (رحمت خاص)…………………………………………………. 84

2-6-4. کریم…………………………………………………………………………. 86

2-6-4-1. نسبت کریم‌بودن خدا و خواسته‌ها در ادعیه…………………… 86

2-6-5. ستار………………………………………………………………………….. 87

2-6-5-1. نسبت ستاریت خداوند و خواسته‌ها در دعا…………………….. 88

2-6-6. رب…………………………………………………………………………….. 89

2-6-6-1 نسبت نام رب با خواسته‌ها در دعا …………………………………..90

2-6-7. غفار، غفور و غافر………………………………………………………. 92

2-6-7-1. نسبت غفار، غفور و غافر با خواسته در ادعیه…………………. 93

2-6-8. رئوف…………………………………………………………………………. 95

2-6-8-1. نسبت رئوف بودن خدا با خواسته‌ها در ادعیه……………….. 95

2-6-9. رازق و رزاق………………………………………………………………… 97

2-6-9-1. رابطه رزاقیت خداوند و خواسته‌ها در ادعیه………………….. 98

2-6-9-1. طلب روزی حلال…………………………………………………….. 98

2-6-9-2. طلب روزیهای معنوی…………………………………………………. 98

2-6-9-3. طلب شفاعت امام معصوم………………………………………. 98

2-7. اسماء حسنای دیگر خداوند……………………………………………. 98

2-8. اسماءالحسنی پروردگار در مناجات شاعران…………………….. 99

2-8-1. خدا و خداوند……………………………………………………………..99

2-8-1-1. نسبت نام خدا و خواسته‌ها در مناجات‌های مثنوی……….. 100

2-8-2.اله…………………………………………………………………………. 102

2-8-2-1. نسبت نام اله و خواسته در مناجات……………………………. 103

2-8-3. رب………………………………………………………………………. 104

2-8-3-1. اسم رب و نوع خواسته در مناجات‌ها…………………………… 105

2-8-4. حق………………………………………………………………………… 108

2-8-4-1. نسبت خواسته‌ها در مناجات با نام حق……………………….. 109

2-8-5. کریم…………………………………………………………………………110

2-8-5-1. نسبت کریم‌بودن خدا و خواسته در مناجات‌ها ………………110

2-8-6. رحیم و رحمان………………………………………………………….. 110

2-8-6-1. رحیم‌بودن خدا و خواسته‌ها در مناجات‌ها……………………111

2-8-7. علیم……………………………………………………………………….. 112

2-8-7-1. دانا و علیم بودن خداوند در اشعار شاعران……………………. 112

2-8-8. ستار………………………………………………………………………. 113

2-8-8-1. نسبت خواسته با ستاریت خداوند……………………………… 113

2-9. اسامی دیگر خداوند در مناجات‌ها…………………………………… 114

2-10. نتیجه………………………………………………………………………. 115

فصل سوم: نسبت بین بندگان با خداونددر ادعیه شیعه و مناجات‌های مثنوی‌های فارسی

 

3-1. مقدمه……………………………………………………………………….. 118

3-2. ارتباط بین خدا و بنده………………………………………………….. 118

3-2-1. ارتباط بنده و خداوند از دیدگاه عرفا……………………………. 118

3-2-1-1. تأثیر عشق خداوند بر انسان……………………………………. 119

3-2-1-2. نسبت بنده با پروردگار………………………………………….. 120

3-2-1-3. نسبت عرفا و شیفتگان حق با خداوند…………………………. 121

3-2-2. رابطه بنده با خداوند از نظر علمای فلسفه و كلام……………… 121

3-2-3. رابطه خدا و انسان از نظر متکلمان………………………………. 122

3-3. نسبت بندگان با خدا در ادعیه و مناجات………………………….. 123

3-3-1. نسبت بنده با خداوند در دعاهای شیعه………………………… 123

3-3-1-1. خضوع و خشوع در برابر حق………………………………….. 123

3-3-1-2. عجز و ناتوانی مخلوق در برابرقدرت و عظمت خداوند……. 125

3-3-1-3. نسبت بندگی عبد در برابر معبود………………………………. 126

3-3-1-4. نسبت عاشقی در برابر معشوق………………………………….. 127

3-3-1-5. نسبت جهل بنده در برابر علم پروردگار و تقاضای هدایت…… 129

3-3-1-6. نسبت بنده امیدوار به خالق مهربان و کریم………………… 130

3-3-2. نسبت بنده با خداوند در مناجات‌های شاعران…………………… 131

3-3-2-1. عجز و سرگشتگی از شناخت خدا……………………….. 131

3-3-2-2. نسبت ناتوانی بنده در برابر مختاربودن خدا…………………… 133

3-3-2-3. نسبت گناهکاری بنده در برابرکریم و بخشندگی رب………….134

3-3-2-4. نسبت عصیان بنده در برابرستاریت خداوند…………………… 135

3-3-2-5. نسبت نیازمندی بنده در برابر بی‌نیازی خداوند………………… 136

3-3-2-6. نسبت عجز بنده در برابر قدرت و توانایی خداوند………….. 137

فصل چهارم: نظام اخلاقی در ادعیه شیعه و مناجات‌های مثنوی‌های فارسی

4-1. مقدمه…………………………………………………………………………. 140

4-2. آثار دعا بر انسان………………………………………………………… 140

4-2-1.آثار دعا بر جسم و روح انسان………………………………………. 141

4-4.آثار تربیتی دعا………………………………………………………… 142

یک مطلب دیگر :

4-4-1. رفتارسازی و فعالیت‌های عملی……………………………… 142

4-4-2. دوری از گناهان و خواهش‌های نفسانی……………………… 143

4-4-3.به انسان بیداری می‌بخشد………………………………… 143

4-4-4.درس محبت و عشق…………………………………………144

4-4-5. قدرشناسی و شکرگزاری…………………………………. 144

4-4-6. متخلق‌شدن به اخلاق الهی……………………………. 144

4-4-7.شناخت نفس اماره………………………………………. 145

4-4-8. شناخت شیطان………………………………………. 146

4-4-9.آرامش روان………………………………………… 147

4-4-10. آثار اجتماعی………………………………………… 148

4-5. نظام اخلاقی………………………………………… 150

4-5-1. تعریف نظام اخلاقی…………………………………. 150

4-5-2. نظام اخلاقی و جایگاه آن در بین نظام‌های دیگر……….. 150

4-5-3. تفاوت نظام اخلاقی و احکام اخلاقی……………… 151

4-5-4. اصول نظام اخلاقی………………………………………… 151

4-5-6. شناخت آثار نظام اخلاقی………………………………. 152

4-6. مراتب ومراحل نظام اخلاقی در ادعیه شیعی………… 153

4-6-1. ایمان کامل و بهترین یقین………………………………… 154

4-6-2. بهترین نیت و نیکوترین عمل…………………………… 155

4-6-3. پاک کردن دل از غیر حق…………………………… 157

4-6-4. انکسار درونی و اخبات……………………………. 158

4-6-5. هدایت از جانب حق………………………………….. 159

4-6-5-1. انواع هدایت………………………………………. 159

4-6-6. تبدیل صفات نکوهیده به پسندیده………………. 162

4-6-7. مبدل‌کردن ضعف‌ها به قدرت…………………….. 162

4-6-8. پاسخ‌دادن بدی‌ها به خوبی……………………….. 163

4-6-9. واصل‌شدن به رحمت حق……………………….. 164

4-6-9. کمک و استعانت از حق و پناه‌بردن به پروردگار………… 166

4-6-10. هدایت و راهنمایی دیگران…………………………… 168

4-7-1. یاری‌خواستن از خلق برای دوری از اهتمام به غیر حق…….. 170

4-7-2. طلب یقین…………………………………………………… 171

4-7-3. مبارزه با نفس…………………………………………….. 172

4-7-4. درخواست هدایت……………………………………….. 172

4-7-5. طلب تبدیل بدی‌ها به نیکی‌ها…………………………. 174

4-7-6. طلب رحمت از حق………………………………………. 175

4-7-7. طلب عفو و یاری خواستن در برابر موانع و آفت‌ها ……..175

4-8. نتیجه…………………………………………………………. 177

فصل پنجم: سلوک عاشقان وعارفان در ادعیه و مناجاتها

5-1. مقدمه……………………………………………………… 179

5-2. سلوک عارفان در ادعیه و مناجات‌ها…………………………. 179

5-2-1. ضرورت سلوک…………………………………………… 179

5-2-1-1. انواع نیازها ………………………………………………..179

5-2-2. هدف از سلوک……………………………………………… 181

5-2-2-1. دیدگاه عرفا………………………………………………. 181

5-2-2-2. دیدگاه فلاسفه…………………………………………….. 181

5-2-2-3. دیدگاه اهل اشراق………………………………………. 182

5-2-2-4. دیدگاه علماء اخلاق……………………………………..182

5-2-2-5. از دیدگاه قرآن…………………………………………….182

5-3. مراحل عبودیت و سلوك…………………………………. 185

5-3-1. خلوت و توجه………………………………………………. 185