1-1-2- ضرورت تعریف فرهنگ… 11
2-1-2- درآمدی بر مفهوم فرهنگ… 12
3-1-2- تعریف فرهنگ… 13
4-1-2- تقسیمبندی انواع تعاریف از فرهنگ… 15
1-4-1-2- تعاریف توصیفی.. 15
2-4-1-2- تعاریف تاریخی.. 15
3-4-1-2- تعاریف هنجاری.. 16
4-4-1-2- تعاریف روانشناختی.. 16
5-4-1-2- تعاریف تکوینی.. 17
6-4-1-2- نتیجهگیری.. 17
5-1-2- عناصر و مؤلفههای درونی نظام فرهنگ… 18
2-2- پوشش: 23
1-2-2- مفهوم پوشش… 23
2-2-2- ریشههای پوشش… 24
3-2-2- عوامل مؤثر بر الگوی پوشش در جامعه. 27
4-2-2- پوشش و فرهنگ… 28
1-4-2-2- پوشش نماد فرهنگ… 29
2-4-2-2- پوشش و هویت و منزلت اجتماعی.. 30
5-2-2- پوشش در فرهنگ اسلامی.. 33
فصل سوم: دولت و فرهنگ… 38
مقدمه. 39
1-3- دولت و فرهنگ(سیاستگذاری در حوزه فرهنگ) 40
1-1-3- سیاستگذاری عمومی و توسعه فرهنگی.. 40
2-1-3- سیاستگذاری فرهنگی.. 44
3-1-3- رویکردهای نظری درباره سیاستپذیری فرهنگ… 49
1-3-1-3- دیدگاه فرهنگ آزاد. 49
2-3-1-3- دیدگاه کنترل فرهنگی.. 50
3-3-1-3- نقد و نتیجه. 52
4-1-3- ضرورت برنامهریزی فرهنگی.. 56
5-1-3- دلایل دخالت و سیاستگذاری در فرهنگ… 58
1-5-1-3- وظیفه دولت اسلامی در مبارزه با هرج و مرج و فساد فرهنگی و زمینهسازی در جهت کمال جامعه: 60
2-5-1-3- ضرورت وجود مرکز واحد در مقابله با تهاجم فرهنگی: 60
3-5-1-3- ضرورت ملتسازی یا ایجاد هویت ملی: 61
4-5-1-3- ضرورت نظمدهی به تغییرات فرهنگی: 62
5-5-1-3- تضمین آزادی بیان، مشارکت و تمرکززدایی فرهنگی: 63
6-5-1-3- ضرورت آموزش فرهنگ: 63
7-5-1-3- تأثیر سیاستگذاری فرهنگی بر سایر زمینهها: 63
8-5-1-3- افزایش رفاه و گسترش فعالیتهای فرهنگی و تفریحی.. 64
6-1-3- سیاستگذاری و برنامهریزی فرهنگی در ایران. 64
2-3- دولت و پوشش(سیاستگذاری در حوزه پوشش) 67
1-2-3- حق و حکم. 68
1-1-2-3- حق و ویژگیهای آن. 68
2-1-2-3- حکم و ویژگیهای آن. 69
3-1-2-3- حق یا حکم بودن حجاب.. 69
2-2-3- حجاب از منظر حقوق و حوزه عمومی و خصوصی.. 70
1-2-2-3- حوزه خصوصی.. 70
2-2-2-3- نسبت حکومت با حوزه خصوصی و شخصی.. 73
3-2-2-3- حجاب: خصوصی یا عمومی.. 74
4-2-2-3- تزاحم حقوق در مسئله حجاب.. 75
3-2-3- حجاب از منظر احکام اسلامی.. 77
1-3-2-3- توجیه فردی بودن حجاب.. 78
2-3-2-3- توجیه اجتماعی بودن حجاب.. 79
3-3-2-3- نسبت حکومت با احکام. 82
4-2-3- تعامل رویکرد کیفری با سیاستهای غیرکیفری در حوزه پوشش… 84
فصل چهارم: سیاستگذاری پوشش در. 88
جمهوری اسلامی ایران. 88
مقدمه. 89
2-4- پوشش در قوانین و سیاستهای پیش از انقلاب.. 89
1-2-4- پهلوی اول. 90
2-2-4- پهلوی دوم. 94
3-4- سیاستگذاری پوشش پس از پیروزی انقلاب اسلامی.. 96
1-3-4- دهه اول (سالهای 57 تا 68) 96
1-1-3-4- بخشنامهها و اطلاعیههای سازمانهای قضایی و اجرایی.. 101
2-1-3-4- قوانین مجلس… 106
1-2-1-3-4- قانون بازسازی نیروی انسانی وزارتخانهها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت.. 106
2-2-1-3-4- لایحه امر به معروف و نهی از منکر. 106
3-2-1-3-4- قوانین رسیدگی به تخلفات اداری(مصوب 1362، 1365، 1371، 1372) 107
4-2-1-3-4- ماده 102 قانون مجازات اسلامی.. 107
5-2-1-3-4- قانون مقررات انتظامی هیأت علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی كشور 108
6-2-1-3-4- قانون نحوه رسیدگی به تخلفات و مجازات فروشندگان لباسهایی كه استفاده از آنها در ملاء عام خلاف شرع است و یاعفت عمومی را جریحهدار میكند. 108
3-1-3-4- مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی.. 109
1-3-1-3-4- آییننامه انضباطی دانشجویان دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی.. 109
2-3-1-3-4- آئیننامه حفظ حدود و آداب اسلامی در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی 110
2-3-4- دهه دوم (سالهای 1368 تا 1378) 110
1-2-3-4- چند بخشنامههای از قوه قضائیه. 111
2-2-3-4- دولت.. 112
1-2-2-3-4- آییننامه اجرایی قانون رسیدگی به تخلفات و مجازات فروشندگان لباسهایی که استفاده از آنها در ملاء عام خلاف شرع است و یا عفت عمومی را جریحهدار میکند. 112
2-2-2-3-4- مصوبات کمیسیون سیاستگذاری در امور اجرایی مبارزه فرهنگی با مظاهر فساد 113
3-2-3-4- مصوبات مجلس… 117
1-3-2-3-4- قوانین رسیدگی به تخلفات اداری.. 117
2-3-2-3-4- كتاب پنجم قانون مجازات اسلامی.. 117
4-2-3-4- شورای عالی انقلاب فرهنگی.. 118
1-4-2-3-4- آییننامه انضباطی دانشجویان جمهوری اسلامی.. 118
2-4-2-3-4- اصول، مبانی و روشهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف.. 119
3-3-4- دهه سوم (سالهای 78 تا 88) 121
1-3-3-4 دولت.. 121
یک مطلب دیگر :
1-1-3-3-4- آییننامه اجرایی مدارس… 121
2-3-3-4- مجلس… 121
1-2-3-3-4- قانون ساماندهی مد و لباس… 121
3-3-3-4- شورای عالی انقلاب فرهنگی.. 122
1-3-3-3-4- سیاستهای مقابله با تهاجم فرهنگی.. 122
2-3-3-3-4- سیاستهای فرهنگی تبلیغی روز زن. 123
3-3-3-3-4- سیاستهای فعالیتهای بینالمللی زنان. 124
4-3-3-3-4- منشور حقوق و مسئولیتهای زنان در جمهوری اسلامی ایران. 124
5-3-3-3-4- شاخصهای ارزیابی آموزش عالی.. 125
6-3-3-3-4- راهبردها و راهکارهای گسترش فرهنگ عفاف.. 125
7-3-3-3-4- سیاستهای ارتقاء مشارکت زنان در آموزش عالی.. 126
8-3-3-3-4- راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب.. 126
4-3-4- سیاستگذاری پوشش در صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.. 127
1-4-3-4- راهبردها و اهداف کلان. 127
2-4-3-4- سیاستها و راهکارها 133
3-4-3-4- وظایف… 135
1-3-4-3-4- صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. 136
2-3-4-3-4- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.. 140
4-4-3-4- اقدامات و عملکردها 142
1-4-4-3-4- صدا و سیما 142
1-1-4-4-3-4- اقدامات سال 1385. 142
2-1-4-4-3-4- اقدامات سال 1386. 146
2-4-4-3-4- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.. 152
1-2-4-4-3-4- اقدامات سال 1385. 152
2-2-4-4-3-4- اقدامات سال 1386. 163
فصل پنجم: نتیجهگیری.. 172
پیوستها 204
منابع: 257
فصل اول: کلیات
1-1- مسئله تحقیق
لباس و پوشش یكی از شئون انسانی و زیرمجموعههای فرهنگ است که به خصوصیات متفاوت فردی و اجتماعی انسان مربوط میشود. لباس پرچم وجود آدمی است كه از اعتقادات و فرهنگ و آداب و رسوم وی سخن میگوید. پیدایش لباس منشأهای گوناگونی دارد، منشأ روانی، امنیتی، اجتماعی، اخلاقی و دینی. مفسرین در تفسیر آیه 26 سوره اعراف (7) لباس را از جمله نعمات الهی به بشر دانستهاند. (حسینی شاه عبدالعظیمی، 1363: ج 4، 29 و قرائتی، 1383: ج 4، 44 و مکارم شیرازی، 1374: ج 6، 133)
لباس به عنوان یک پدیده فرهنگی قدمتی به اندازه زندگی بشر داشته و در سراسر زندگی انسان و تا هنگام مرگ همراه اوست. پوشاک به مثابه همراه همیشگی انسان دارای اهمیت فراوانی است که تأثیرات و کارکردهای مختلفی چون فرهنگی، مذهبی-آیینی، سیاسی، اقتصادی، نشانهشناسی و ارتباطی، زیباییشناسی، مردمشناسی، روانی، اقلیمی و…. دارد و میتوان آن را از دیدگاههای مختلفی از قبیل روانشناسی، اخلاق، اقتصاد، جامعهشناسی، مذهب، قانون، تاریخ و جغرافیا بررسی کرد.
کارکردهای گوناگون لباس سبب ظهور مسائل مختلف در حوزه اجتماع مانند مسائل اخلاقی-اجتماعی(عفاف و حجاب، فساد اخلاقی و ناهنجاری های اجتماعی و طرح مسئله امنیت اخلاقی-اجتماعی)، فرهنگی(مد و مدگرایی، تهاجم فرهنگی و غربگرایی و غربزدگی در پوشش، هویت ملی و طرح مسئله لباس ملی) و اقتصادی(سلطه اقتصادی و تبدیل شدن کشورها و جوامع به بازار مصرف تولیدات کشورهای بیگانه و آسیب به تولیدات داخلی) شده است. بر این اساس پوشش یکی از نمادهای فرهنگی و از ارزشهای خاص هر جامعه و فرهنگ و به خصوص فرهنگ اسلامی-ایرانی ما به شمار میرود که در طی چند دهه عمر انقلاب همواره با مسائل فرهنگی و اجتماعی دیگری گره خورده و مورد سؤال واقع شده است.
از سوی دیگر توجه به نقش حکومت در زمینه فرهنگ سازی در این زمینه انکارناپذیر بوده و در نگاهی عمیقتر، ضروری و اساسی است. در سدهی اخیر موضوع پوشش همواره مورد توجه جوامع اسلامی، اندیشمندان و رهبران فرهنگی و دولتها بوده است. در جمهوری اسلامی ایران نیز حجاب و عفاف در طول چند دههی اخیر همواره یکی از معضلهای مهم فرهنگی و اجتماعی جامعه بوده و مورد توجه صاحبنظران، کارشناسان و مسئولان دستگاههای فرهنگی جامعه قرار گرفته است. در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی طرحها و برنامههای مختلفی از سوی نهادها و سازمانهای مختلف در جهت گسترش و نهادینه سازی فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه، تدوین و تصویب شده است.
[پنجشنبه 1399-08-08] [ 08:53:00 ق.ظ ]
|