2-1-3  کارکرد دین و اعتقادات مذهبی به عنوان یک نیاز فطری………… 20

2-1-4الگوهای دینداری……………………………………………………… 24

2-1-5نظریه های مربوط به دینداری………………………………………. 27

2-1-6 تحقیقات پیرامون نگرش مذهبی…………………………………… 29

2-2 خودپنداره…………………………………………………………………. 30

2-2-1- اهمیت مفهوم خود و خودپنداره……………………………………. 30

2-2-2- ویژگی های خود……………………………………………………. 31

2-2-3 شکل گیری خود و خودپنداره ………………………………………33

2-2-4- علل پیدایش پدیده خود و خودپنداره……………………………… 34

2-2-5  تحقیقات پیرامون خودپنداره…………………………………………. 35

2-3 حمایت اجتماعی………………………………………………………… 35

2-3-1-انواع حمایت اجتماعی………………………………………………. 37

2-3-2-منابع حمایت اجتماعی………………………………………………. 40

2-3-3-مبانی نظری حمایت اجتماعی……………………………………… 41

2-3-4-چارچوب نظری حمایت اجتماعی……………………………………. 44

2-4 رضایت شغلی……………………………………………………………. 45

2-4-1- سیر تاریخی رضایت شغلی…………………………………………. 45

2-4-2- تعاریف رضایت شغلی……………………………………………….. 46

2-4-3- ماهیت رضایت شغلی……………………………………………….. 48

2-4-4- ابعاد رضایت شغلی…………………………………………………. 49

2-4-5- فواید بررسی رضایت شغلی………………………………………… 49

2-4-6- عوامل موثر بر رضایت شغلی……………………………………… 50

2-4-6-1- عوامل فردی…………………………………………………….. 51

2-4-6-2- عوامل سازمانی………………………………………………….. 52

2-4-6-3- عوامل محیطی………………………………………………….. 53

2-4-6-4- ماهیت شغل…………………………………………………….. 56

2-4-7   پیامدهای رضایت شغلی…………………………………………. 57

2-4-7-  1 رضایت شغلی و عملکرد……………………………………… 57

2-4-7-2 رضایت شغلی و میزان جابجایی……………………………… 59

2-4-7-3 رضایت شغلی و سلامت جسمی روانی…………………… 59

2-4-7- 4 رضایت شغلی و غیبت……………………………………….. 60

2-4-7-5 رضایت شغلی و تاخیر در کار………………………………….. 60

2-4-7-6 رضایت شغلی و ترک خدمت………………………………….. 60

2-4-7-  7 رضایت شغلی و بازنشستگی زودرس……………………… 61

2-4-7-8 رضایت شغلی و تشویش…………………………………….. 61

2-4- 8 نظریه های رضایت شغلی……………………………………… 61

2-4-8-1 نظریه نیازها…………………………………………………….. 61

2-4-8- 2 نظریه سلسله مراتب نیازها…………………………………. 62

2-4-8-3 تئوری بهداشت – انگیزش……………………………………… 63

2-4-8-4 تئوری آلدرفر (ERG)……………………………………………… 64

2-4-8-5  تئوری کامروایی نیاز……………………………………………. 65

2-4-8-6 نظریه انتظار وورم……………………………………………….. 65

2-4-8 -7 نظریه انگیزش پورتر ولاولر……………………………………… 66

2-4-8-8  نظریات رضایت شغلی از دیدگاه بروفی (1959)……………… 67

2-4-9  ابزارهای اندازه گیری رضایت شغلی…………………………….. 67

2-4-10- شاخص توصیف شغلی (JDI)…………………………………… 68

2-4-11- پرسشنامه رضایت شغلی مینه سوتا (MSQ)……………….. 68

2-4-11-1 تکنیک وقایع حساس…………………………………………… 68

2-4-11-2  مصاحبه………………………………………………………… 69

2-5  پیشینه تحقیقات انجام شده در داخل و خارج کشور……………. 69

فصل سوم: روش شناسی

مقدمه……………………………………………………………………… 75

3-1 روش تحقیق …………………………………………………………75

3-2 جامعه آماری………………………………………………………. 75

3-3 روش نمونه گیری………………………………………………… 75

3-3 حجم نمونه……………………………………………………….. 76

3-4 ابزار گردآوری داده ها………………………………………………… 76

3-5 متغیرهای تحقیق در قالب مدل مفهومی……………………….. 80

3-6  روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ‏ها………………………….. 80

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

مقدمه………………………………………………………………… 82

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5- بحث و بررسی…………………………………………………….. 98

5-1- تحلیل فرضیه های تحقیق……………………………………… 98

5-2-پیشنهادات…………………………………………………………. 101

منابع ……………………………………………………………………. 104

پیوست ها ……………………………………………………………… 112

چکیده:

هدف از پژوهش حاضر « بررسی رابطه نگرش مذهبی، خود پنداره و حمایت اجتماعی با رضایت شغلی » بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه زنان کارمند دانشگاه های آزاد، ملی و پیام نور شهر کرمان که در قسمت اداری مشغول به کار می باشند به تعداد 303 نفر می باشد.حجم نمونه دراین پژوهش 169 نفر به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی محاسبه گردید برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه خودپنداره بک (1976 )، رضایت شغلی بری فیلد و روث(1951 )، نگرش مذهبی سراج زاده (1377) ، حمایت اجتماعی( MOS) شربورن و استوارت استفاده شد. نتایج نشان داد : متغیرهای نگرش مذهبی ،خود پنداره و حمایت اجتماعی بارضایت شغلی رابطه معناداری وجود دارد.حمایت اجتماعی با رضایت شغلی همبستگی مثبت(مستقیم)،یک سویه دارد.همچنین حمایت اجتماعی،بعد پیامدی نگرش مذهبی ،توانایی ذهنی،مسایل اخلاقی و جذابیت فیزیکی با رضایت شغلی رابطه معناداری دارند.

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه:

شناخت خصوصیات و ویژگی های نیروی انسانی و عوامل مؤثر بر كارآیی آنان جهت بكارگیری هرچه مطلوبتر این سرمایة سازمانی یكی از دل مشغولی های رهبران و مدیران تمامی سازمان ها بوده و می باشد.

یكی از عوامل بسیار مهم كه باعث افزایش كارآیی و احساس رضایت فردی، همچنین موفقیت شغلی می گردد، رضایت شغلی^[1] است.

نقش عامل انسانی در پیشبرد امور جامعه ، دارای اهمیتی خاص است و مؤثرترین رکن تحولات اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی محسوب می‌شود. پیشرفت‌های اقتصادی و اجتماعی لازمه توجه خاص به آموزش نیروی انسانی متعهد ، متخصص ، ماهر و کوشش در افزایش عوامل مؤثر در رضایت شغلی او دارد. انسان مهمترین سرمایه ‌ی سازمان است اگر عامل انسانی را از سازمان حذف کنیم ، آنچه باقی می‌ماند امکاناتی نظیر ساختمان،ماشین آلات،تجهیزات،مواد و … است که به خودی خود قابل استفاده نیست و ارزشی نخواهد داشت. انسان به اشیاء روح دمیده و از آنها برای بهبود و تکامل زندگی خود استفاده می کند. انسان ، بزرگترین و با ارزش ترین دارایی سازمان است که هرگز در ترازنامه‌ها و صورت‌های سود وزیان شرکت‌ها منعکس نمی‌شود. در صورتی که سودآوری سازمان بستگی به انسان داشته و انسان ها پشتوانه موفقیت سازمان به شمار می‌روند،بنابراین با عامل انسانی باید در نهایت عزت و احترام برخورد شود ، زیرا سال ها وقت و سرمایه‌ی گزاف سازمان و در کل جامعه ، صرف تربیت و پرورش انسان‌های متخصص ، فهیم و متعهد شده تا پس از سال‌ها برنامه‌ریزی به اوج بازدهی خود برسند. در صورت کناره گیری نیروی انسانی آنان به علت عدم رضایت شغلی از سازمان ، به آسانی و در زمانی اندک قابل جایگزینی نیستند و فقدان آنها زیان و لطمه‌ی بزرگی به سازمان وارد خواهد کرد. به بیانی دیگر عرضه نیروی انسانی توانمند و کارآمد ، امری محدود ، زمان بر و پرهزینه بوده و مستلزم صرف وقت ، نیرو و مخارجی هنگفت است.(حکیمی جوادی،1388)

نیروی انسانی متعهد در سازمان ، با کردار و اعمال خود و اتخاذ تصمیمات صحیح و به موقع می تواند زیان‌های مادی را بزودی جبران و تأمین کند . در واقع ، همواره برای سازمان ارزش افزوده ، ثروت و فایده ایجاد می‌کند و بر سرمایه‌های مادی سازمان می‌افزاید. نیروی انسانی متعهد بیش از هزینه ای که صرف تربیت ، تجهیز و آموزش او شده ، برای سازمان فایده و ارزش به وجود می‌آورد. بر عکس ، نیروی انسانی ناراضی ، غیرمتعهد ، غیرکارآمد و ناآگاه ممکن است با تصمیمات و اعمال غلط خود بر مشکلات و زیان‌های سازمان بیافزاید. از این رو شناخت عوامل مؤثر بر رضایت کارکنان سازمان از اهمیت خاصی برخوردار است و در این زمینه مطالعات بسیاری از طرف پژوهشگران حوزه مدیریت و منابع انسانی انجام گرفته است و نظریه‌های مختلفی در این باره طرح شده است.(سپهری،1383)

رضایت شغلی از مهمترین متغیرها در حیطه رفتار سازمانی محسوب می شود و تحقق اهداف سازمانی بدون

رضایت شغلی امکان پذیر نمی باشد. از جمله مهمترین عوامل تاثیر گذار بر رضایت شغلی افراد ، نگرش های مذهبی افراد می باشد . فرد دیندار به نوعی با یك منبع آفرینش كه بر زندگی بشر و امور طبیعی تأثیر دارد ، ارتباط برقرار می كند متاسفانه علی رغم اهمیت آشكار دین برای افراد و اجتماعات، روان شناسان ، با كمال تعجب ، به این موضوع كمتر توجه كرده اند به عبارت دیگر در طول سال های تعیین كننده برای روان شناسی اگر چه دین مورد علاقه بسیاری از دانشمندان از جمله ویلیام جیمز و استانلی هال قرار گرفت ، اما مطالعه دین مانند دیگر موضوعات سنتی مانند روان شناسی تحولی ، روان شناسی اجتماعی و روان شناسی شخصیت توجه زیادی را در میان پژوهش های روان شناسی به خود جلب نكرده است. (میرشهیدی1389)

خودپنداره ، یكی از مهم ترین عوامل موفقیّت در رضایت شغلی افراد می باشد. اگر فرد توانایی ها و استعدادهای خود را بشناسد و تلقی و برداشت مثبتی از توانایی های خود داشته باشد و به این باور برسد كه می تواند به آن چیزی كه استعدادش را دارد دست یابد، این امور موجب باعث افزایش بازدهی و كارامدی و تحقق اهداف او می شود. توجه به خودپنداره ی مدیران و نگرش آن ها نسبت به خود در فرایند مدیریت از اهمیت خاصی برخوردار است. زیرا این امر منجر به شناخت تواناییها ، استعدادها، علائق و انگیزه های آن ها می شود كه در عملكرد و میزان موفقیت آنها تأثیر خواهد داشت. حمایت اجتماعی از دیگر متغیرهای تاثیر گذار در رضایت شغلی افراد است . حمایت اجتماعی یعنی اینکه احساس شود که مورد توجه قرار گرفته ایم و کسی هست که ما را دوست دارد.(تقی زاده،1379:23)

در این فصل ابتدا بیان مساله ، ضرورت و اهمیت تحقیق، اهداف تحقیق ، قلمرو تحقیق و تعریف اصطلاحات و مفاهیم و در نهایت متغیرهای تحقیق بیان می گردد.

 

1-1- بیان مسأله

فیشروهانا[1] (2001)، رضایت شغلی را عاملی روانی قلمداد کرده و آن را به صورت نوعی سازگاری عاطفی با شغل و شرایط شغل تعریف می کند. به این معنا که اگر شغل شرایطی مطلوب را برای فرد فراهم کند فرد از شغلش رضایت خواهد داشت اما اگر شغلی برای فرد رضایت و لذت مطلوب را فراهم نکند فرد شروع به مذمت شغل کرده و در صورت امکان شغل خود را ترک خواهد کرد.رضایت شغلی مجموعه ای از احساسات وباورهاست که افراد در مورد مشاغل کنونی خود دارند.رضایت شغلی یکی از عوامل مهم در موفقیت شغلی است؛ عاملی که موجب افزایش کارآیی و نیز احساس رضایت فردی می گردد و به معنی دوست داشتن شرایط و لوازم یک شغل ، شرایطی که در آن کارانجام می گیرد و پاداشی که برای آن دریافت می شود (به نقل از شفیع آبادی،1382).

از نظر هاپاك رضایت شغلی مفهوم پیچیده و چند بعدی است و با عوامل روانی، جسمانی و اجتماعی ارتباط دارد. تنها یك عامل موجب رضایت شغلی نمی شود بلكه تركیب معینی از مجموعه عوامل گوناگون سبب می گردد كه فرد شاغل در لحظه معین از زمان از شغلش احساس رضایت نماید و به خود بگوید از شغلش راضی است و از آن لذت می برد(بریری،1384).

رضایت شغلی برخاسته از عوامل درونی و خصوصیات فردی از یك سو و عوامل فیزیكی ومحیطی از سوی دیگر است. رضایت شغلی ناشی از عوامل درونی و خصوصیات فردی، در واقع نوعی سازگاری عاطفی با شغل و شرایط اشتغال است. رضایت شغلی به عنوان وضعیت عاطفی خوشایند حاصل ارزشیابی فرد از موقعیت شغلی خویش است و در رابطه با ویژگی ها و ابعادشغلی تعریف می شود(آکر[2]،1999.به نقل از باقری،1383).

حکیمی جوادی و همکاران(1388)،بیان کردند رضایت شغلی تعاریف مختلفی دارند که ذکر این تعاریف عمده ، موجب رسیدن به یک تعریف کامل می شود.

در سال ١٩٣۵ ، هاپاک ، رضایت شغلی را در ارتباط با عوامل روانشناختی ، فیزیولوژیکی و اجتماعی تعریف کرده است . یعنی جهت رسیدن شاغل به رضایت شغلی ، لازم است از نظر روانی ، جسمانی و اجتماعی ارضاء شود . این تعریف ترکیبی از عوامل مختلف ارضاء کننده است،

وروم(1694) ، رضایت شغلی را به عنوان تمایلات روانی فرد نسبت به نقشی که شاغل در شغل خود ایفاء می کند تعریف کرده است . در این تعریف باتوجه به مفهوم نقش که عبارت است از جنبه کارآمدی از انجام یک وظیفه به وسیله فرد ، می توان گفت بدین وسیله شاغل خود را در سازمان مفید می یابد.در نتیجه احساس رضایت به او دست می دهد و در سال 1985 نیواستورم ، رضایت شغلی را ، مجموعه ای از احساسات سازگار نسبت به شغل می داند.این احساس زمانی حاصل می شود که خواسته ها ، نیازها ، آرزوهاوتجربه هایی که شاغل هنگام ورود به سازمان با خود دارد ، ازطریق شغل برآورده شود.

بدین گونه بین انتظارات شاغل و برآورده شدن آنها ، توازن برقرار می شود.در نتیجه شاغل ، نگرشی مثبت به شغل پیدا می کند که موجب رضایت او می گردد.

حال با نگرش به تعاریف و مفاهیم ذکر شده ، بررسی های مختلف در زمینه رضایت شغلی نشان می دهد كه متغیرهای زیادی با رضایت شغلی مرتبط است كه این متغیرها در چهار گروه قابل طبقه بندی است:عوامل سازمانی ، عوامل محیطی ، ماهیت كار و عوامل فردی:از جمله عزت نفس ، حمایت اجتماعی ، نگرش مذهبی و…،( به نقل ازحكیمی جوادی وهمكاران،1388).

مشاغلی که عموما دارای حدود و میزان متعادلی از تنوع کاری باشند بیشترین رضایت شغلی را ایجاد می نمایند.از طرف دیگر ، مشاغلی که دارای تنوع کمتری هستند ، اصولا باعث می شوند افراد احساس ملامت و خستگی نمایند.در مقابل کنترل مداوم مدیران بر کارکنان ، موجب کاهش سرعت انجام کارها می گردد، به میزان زیادی باعث عدم رضایت شغلی افراد می شود.

پژوهشگران و متخصصین بر این نكته تأكید دارند كه نگرش مذهبی تلویحات بسیاری درباره نقشهای شغلی ، عزت نفس ، بهداشت روانی و جسمی و رضایت شغلی به همراه دارد (تیرگری و همكاران،1391).

دین ورزی قدمتی دیرینه داشته، به طوری که مطالعات باستان شناسی و انسان شناسی نشان داده اند، مذهب  جزء لاینفک زندگی بشری در تمام اعصار بوده است. به

یک مطلب دیگر :

پرفروش ترین رنگ خودرو سال ۲۰۱۲

 گفته ی فرانکل بنیان گذار مکتب معنا درمانی ،احساس مذهبی عمیق و واقعی، در اعماق ضمیر ناهوشیار هر انسانی وجود دارد(یانگ[3]،2007).

همچنین رفتارها و باورهای مذهبی، تأثیر مشخصی در معنادار کردن  زندگی و رضایت افراد دارند، رفتارهایی مانند عبادت، زیارت و توکل به خداوند می توانند از طریق ایجاد امید و تشویق به نگرش های مثبت، افزایش عزت نفس، موجب آرامش درونی افراد گردند. داشتن معنا در زندگی، امیدواری به یاری خداوند در شرایط مشکل زا، بهره مندی از حمایت های اجتماعی و معنوی، احساس تعلق داشتن به منبعی والا همگی از جمله روش هایی هستند که افراد مذهبی با دارا بودن آن ها می توانند در مواجهه با حوادث آسیب رسان ، فشار کمتری را  متحمل شوند (پولنر[4]،2010).

روانشناسی دینی که عبارت است از مطالعه ی مذهب و پدیده های مذهبی با استفاده از مفاهیم روانشناسی، اشاره به این دارد که مذهب و واقعیات روانشناسی از یکدیگر تأثیر می پذیرند. در حیطه ی روانشناسی دینی، تمایل فزاینده ای وجود دارد که چشم اندازهای تئوریکی، به واسطه ی پژوهشهای تجربی حمایت شود. از این رو افزایش تحقیقات در زمینه های گوناگون نظیر میزان مذهبی بودن، نیاز به مذهب، تأثیر دین در سلامت جسم و روان و رضایت از زندگی و شغل بسیار چشمگیر بوده است(میرشهیدی،1389).

بهره مندی از حمایت اجتماعی خانواده و دوستان می تواند نقش مهمی را در مراحل مختلف زندگی ایفا کرده  فرد را در مقابل تنش های ناشی از نقص عضو و بیماری محافظت نماید و نتایج منفی روانی ناشی از نقایص فیزیکی را کاهش دهد. بعلاوه با ارتقای سازگاری، توانایی مقابله با تنش را در فرد افزایش می دهد(العربی[5]،2003).

مذهب[6] و عقاید مذهبی به عنوان مجموعه ای از اعتقادات، باید ها و نبایدها و نیز ارزش های اختصاصی و تعمیم یافته، از موثرترین تکیه گاه های روانی به شمار می رود که قادر است رضایت انسان از جنبه های گوناگون زندگی را در لحظه لحظه های عمر فراهم کرده و از طریق شناساندن مبدا ، مقصد و مسیر حرکت و بطور کلی هدف زندگی، به انسان الگوهای رفتاری خاصی دهد که باعث معنی بخشیدن به دردها و رنج ها  و ایجاد آرامش در زندگی انسان می شود. داشتن هدف و معنا در زندگی، احساس تعلق داشتن به منبعی والا، امیدواری به یاری خداوند در شرایط مشکل زای زندگی، بهره مندی از حمایت های اجتماعی و معنوی، بالا رفتن سطح خودپنداره و …، همگی از جمله روشهایی هستند که افراد مذهبی با دارا بودن آنها می توانند در مواجهه با حوادث فشارزای زندگی، آسیب کمتری را متحمل شوند(یانگ و ماو[7]، 2007) .

در دستگاه فکری یینگر[8] و برگر[9]، دین عاملی برای آرامش بخشیدن به انسان تعبیر می شود. لذا هر دینی با امید بخشی به مومنان، ندای زندگی بهتر و آرامش را درون زندگی ایجاد می نماید (بشریه،1389).

مذهب شامل رهنمودهایی برای زندگی و ارائه دهنده سامانه باورها و ارزش هاست که این ویژگیها می توانند رضایت شغلی افراد را متاثر کنند(هانلر و گنچوز[10]،2005).ادی[11] (1999)کارکرد های دین را حمایت، هویت بخشی و انسجام بخشی عنوان می کند. در این رویکرد دین عاملی برای کاهش انزوای اجتماعی، تحکیم همبستگی اجتماعی، زمینه ای برای پذیرش هنجارها و افزایش عزت نفس می باشد.

یینگر[12] (1999) معتقد است با تکیه بر کارکرد دین در پاسخدهی به مسائل بشری، شاهد رفع اضطراب و کاهش نگرانیهای انسان به دلیل گم شدن در مسیر و در نتیجه جلوگیری از بی عملی او هستیم. در واقع دین با ارائه کارکرد سه گانه تعیین وضعیت کنونی فرد و اجتماع، هدف نهایی و مسیر شناخت، آرامش روحی را در فرد ایجاد می کند.دین از طریق معنا بخشی و انسجام بخشی روابط بین فردی، نظم موجود در زندگی را تثبیت می کند و موجب افزایش سطح رضایت فرد می گردد (همیلتون[13]،1389).

مطالعات مختلف نشان می دهند حمایت اجتماعی[14] بعنوان یکی دیگر از مولفه های تاثیر گذار بر بهبود رضایت شغلی دارای نقش مهمی بوده و در کاهش آثار منفی استرس های فراوان ناشی از محیط و جامعه تاثیر دارد(برکمن،2000). جنبه ذهنی حمایت اجتماعی می تواند کمک روانی موثری برای مقابله با فشارها و مسائل به شخص نیازمند نماید، چون چنین فردی در تمام لحظات این تصور روشن را در ذهن خود دارد که کسانی هستند که هنگام نیاز و درماندگی به او کمک کنند(بونومی[15]،2000).

بنابراین با قوت بیشتری در برابر ناملایمات مقاومت می کند. در ضمن ، این جنبه از حمایت اجتماعی بر میزان عملکرد فرد تاثیر فراوانی دارد و یافته های تحقیقاتی حاکی از آن است که هر چه ذهنیت فرد در برخورداری از حمایت دیگران بیشتر باشد، میزان پاسخ های موفقیت آمیزی که به فشارهای روانی و موقعیتهای بغرنج نشان می دهد بیشتر است(کالاگان و موری[16]، 2003).

همچنین حمایت اجتماعی به عنوان قویترین و نیرومند ترین نیروی مقابله ای برای مواجهه ی موفقیت آمیز و آسان فرد در زمان درگیری با شرایط تنش زاست و تحمل مشکلات را برای افراد تسهیل می کند(حیدری و همکاران،2009).

همینطور ستریتر[17](1992)،بیان داشت؛حمایت اجتماعی ادراک شده به حمایت از منظر ارزیابی شناختی فرد از محیط و روابطش با دیگران می نگرد.نظریه پردازان حمایت اجتماعی ادراک شده،بر این امر اذعان دارند که تمام روابطی که فرد با دیگران دارد،حمایت اجتماعی محسوب نمی شوند،به بیان دیگر،روابط منبع حمایت اجتماعی نیستند،مگر آنکه فرد آن ها را به عنوان منبعی در دسترس یا مناسب برای رفع نیاز خود ادراک کند(ستریتر،1992).شواهدی در دست است مبنی بر این که گاهی کمک هایی که به فرد می شود نامناسب و بد موقع است یا اینکه خلاف میل خود فرد است ، لذا نه خود حمایت که بیشتر ادراک فرد از حمایت است که مهم است.تحقیقات بسیاری نشان از آن دارند که برخورداری از حمایت اجتماعی مطلوب،فرد را به سلامت ، بهزیستی روانی و رضایت هدایت می کند(کوهن[18]،1985 و روبرت[19]،1997).

از طرفی تریف[20] و همکاران(2011)،بیان کردند منظور از حمایت اجتماعی ادراك شده ، ادراك قابلیت دسترسی و كفایت انواع مختلف حمایت می باشد. در این رابطه ، یکی از مهم ترین عوامل که موجب بالا رفتن احساس کفایت و در نتیجه رضایت از شغل می باشد عزت نفس است(بونومی،2000).

مکی و اسمیت[21](2002)درباره خودپنداره بیان میکند که خودپنداره یکی از عوامل تعیین کننده رفتار انسان است و در حقیقت برداشت و قضاوتی که افراد از خود دارند که تعیین کننده چگونگی برخورد آنها با مسائل مختلف است.در یك نگرش كلی ، خودپنداره یك ارزیابی كلی از ارزش خویش است.ارزیابی از ارزش خود ، میزان آگاهی افراد از توانایی ، اهمیت و ارزشمند بودن خویش براساس تجربیات گذشته است. در واقع هر چه فرد از خودباوری و خودپنداره بالاتری برخوردار باشد از موقعیت و کارآمدی بالاتری برخوردار بوده و از آسیب های روانی _اجتماعی نیز مصون خواهند ماند.(شیهان،1988؛ترجمه میرهاشمی و گنجی،1383).

با یك نگرش دیگر، خودپنداره در كار، سطح خودآگاهی شخص را برای انجام وظایف خاص(در آینده)نشان می‌دهد.افراد برای وظایفی كه غالبا انجام می‌دهند (مثلاوظایف خانوادگی) یا دیگر وظایفی كه برای زندگی آنان دارای اهمیت است (مثلاً مسئولیت‌های اصلی شغلشان یا وظایف زناشویی) سطوح مختلفی از خودپنداره را به دست می‌آورند. كاركنانی كه دارای خودپنداره كاری بالایی هستند، در مقایسه با افرادی كه خودپنداره كاری كمتری دارند معمولا بهتر كار می كنند و از شغلشان راضی‌ترند. این تفاوت حائز‌ اهمیت است زیرا افرادی كه در انجام یك كار ، مدام باز‌خورد منفی دریافت می‌كنند ، هرگز این تصور را نخواهند داشت كه برای انجام آن (كار)دارای كارایی هستند.افرادی كه دارای عزت نفس بالا هستند، توانایی خود را بالا ارزیابی می كنند، لذا اطمینان دارند كه وقتی تصمیم به انجام كاری بگیرند، احتمالا موفق خواهند شد.از سوی دیگر ، كاركنان دارای خودپنداره پایین، توانایی خود را كم می‌دانند. بنابراین،برای خود ‌موفقیت كمتری پیش‌ بینی كرده و فعالیت‌های خود را محدود می‌كنند. در نتیجه، سطح خودپنداره كاری فرد نیز نقش مهمی را در كار و در سازمان‌هایشان ایفا می‌كند(زندی پور،1385).

از این رو با توجه به مطالب فوق در این پژوهش به بررسی رابطه نگرش مذهبی ،خود پنداره و حمایت اجتماعی با رضایت شغلی کارمندان دانشگاه های شهر کرمان پرداخته است تا مشخص شود ، آیا چنین رابطه ای وجود دارد ؟

[1] Fisher&Hanna

 

[3] Yang

[4] Pollner

[5] Al-Arabi.S

[6] Religious

2-5-1 دما…………………………………………. 13

2-5-2 اکسیژن محلول آب………………………………. 13

2-5-3 اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی (BOD₅)……………… 14

2-5-4 اکسیژن مورد نیاز شیمیایی (COD)…………………. 14

2-5-5 نیترات………………………………………. 15

2-5-6 pH………………………………………….. 15

2-5-7 هدایت الکتریکی……………………………….. 15

2-5-8 فسفات……………………………………….. 16

2-6 استفاده از بی­مهرگان درشت کفزی جهت بررسی وضعیت کیفی آب رودخانه­ها   16

2-7 شاخص­های تنوع……………………………………….. 19

2-7-1 شاخص تنوع شانون- وینر…………………………. 20

2-7-2 شاخص تنوع سیپمسون…………………………….. 20

2-7-3 شاخص تنوع مارگالف…………………………….. 21

2-7-4 غنای آرایه­ها…………………………………. 21

2-8 شاخص­های زیستی………………………………………. 21

2-8-1 شاخص زیستی BMWP……………………………… 22

2-9 سابقه و اهمیت تحقیق در جهان………………………….. 24

2-10 سابقه و اهمیت تحقیق در ایران………………………… 26

2-11 معرفی رودخانه­ی زاینده رود…………………………… 27

2-12 معرفی دریاچه­ی سد زاینده رود…………………………. 27

فصل سوم: مواد و روش­ها

3-1 انتخاب ایستگاه­های نمونه برداری……………………….. 29

3-2 روش نمونه برداری……………………………………. 31

3-2-1 نمونه برداری از آب……………………………. 31

3-2-2 نمونه برداری از کفزیان رودخانه…………………. 31

3-3 اندازه گیری فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی آب……………… 31

3-4 شناسایی نمونه­های بی­مهرگان کفزی ………………………. 32

3-5 تحلیل داده­ها ………………………………………. 32

3-5-1 محاسبه­ی شاخص­های غنا و تنوع درشت بی­مهرگان کفزی……. 32

3-5-2 شاخص­های زیستی BMWP و ASPT……………………… 32

3-5-3 بررسی روند تغییرات زمانی و مکانی داده­ها…………. 32

3-5-4 بررسی همبستگی بین داده­ها………………………. 33

فصل چهارم: نتایج و بحث

4-1 بررسی روند تغییرات مکانی و زمانی پارامترهای کیفی آب رودخانه 34

4-1-1 دمای آب……………………………………… 34

4-1-2 اکسیژن محلول…………………………………. 36

4-1-3 BOD₅………………………………………… 36

4-1-4 COD…………………………………………. 38

4-1-5 نیترات………………………………………. 38

4-1-6 pH………………………………………….. 39

4-1-7 هدایت الکتریکی……………………………….. 40

4-1-8 فسفات……………………………………….. 41

4-2 بررسی روند تغییرات مکانی و زمانی شاخص­های غنا و تنوع درشت بی­مهرگان کفزی 42

4-2-1 تعداد خانواده………………………………… 42

4-2-2 شاخص تنوع شانون………………………………. 44

4-2-3 شاخص تنوع مارگالف…………………………….. 45

4-2-4 شاخص تنوع سیمپسون…………………………….. 4۵

4-3 بررسی روند تغییرات مکانی و زمانی شاخص­های زیستی…………. 46

4-3-1 شاخص BMWP…………………………………… 46

4-3-2 شاخص ASPT……………………………………. 47

4-4 همبستگی بین داده­ها………………………………….. 48

4-4-1 همبستگی بین پارامترهای کیفی آب رودخانه………….. 48

4-4-2 همبستگی بین پارامترهای کیفی آب و شاخص­های محاسبه شده. 48

4-4-3 همبستگی بین شاخص­های محاسبه شده…………………. 49

فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری

5-1 نتیجه گیری…………………………………………. 52

 

5-2 پیشنهادات………………………………………….. 54

منابع………………………………………………… 55

 فهرست اشکال

عنوان                                                                                                                                                                                                            صفحه

شکل 3-1 موقیت ایستگاه­های نمونه برداری…………………….. 30

شکل 3-2 نمونه­ای از نمودار باکس- ویسکرپلات………………….. 33

شکل4-1 تغییرات دمای آب رودخانه در ایستگاه­های مورد مطالعه در فصول مختلف     35

شکل4-2 تغییرات میزان اکسیژن محلول آب رودخانه در ایستگاه­های مورد مطالعه در فصول مختلف ………………………………………………… 36

شکل 4-3 تغییرات میزان BOD₅ درماه­های مختلف …………………. 37

شکل 4-4 تغییرات میزان BOD₅ در ایستگاه­های نمونه برداری ………. 37

شکل 4-5 تغییرات COD در ایستگاه­های نمونه برداری در فصول مختلف سال 38

شکل 4-6 تغییرات نیترات در ایستگاه­های نمونه برداری در فصول مختلف سال   39

شکل 4-7 تغییراتpHدر ایستگاه­های نمونه برداری در فصول مختلف سال . 40

شکل 4-8 تغییرات هدایت الکتریکی در ایستگاه­های نمونه برداری در فصول مختلف سال      41

شکل 4-9 تغییرات فسفات در ایستگاه­های نمونه برداری در فصول مختلف سال    41

شکل 4-10 روند تغییرات تعداد خانواده­های بی­مهرگان درشت کفزی در ایستگاه­های نمونه برداری ……………………………………………….. 43

شکل 4-11 درصد فراوانی راسته­های Ephemeroptera و Trichoptera در ایستگاه­های نمونه برداری    44

شکل 4-12 نسبت نمونه­های حساس بی مهرگان کفزی به شیرونومیده در ایستگاه­های نمونه برداری …………………………………………………….. 44

شکل 4-13 تغییرات شاخص تنوع شانون در ایستگاه­های نمونه برداری … 45

شکل 4-14 تغییرات شاخص تنوع مارگالف در ایستگاه­های نمونه برداری . 45

شکل 4-15 تغییرات شاخص تنوع سیمپسون در ایستگاه­های نمونه برداری . 46

شکل 4-16 تغییرات شاخص زیستی BMWP در ایستگاه­های نمونه برداری .. 47

شکل 4-17 تغییرات شاخص ASPT در ایستگاه­های نمونه برداری ……… 48

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                                                                                               صفحه

جدول2-1 طبقه بندی کیفیت آب بر اساس شاخص شانون- وینر ……….. 20

جدول2-2 طبقه بندی کیفی آب بر اساس امتیاز کلی شاخصBMWP ……… 23

جدول 2-3 گروه بندی بر اساس ASPT………………………….. 23

جدول 3-1 موقعیت جغرافیایی ایستگاه­های نمونه برداری …………. 30

یک مطلب دیگر :

جدول 4-1 ضرایب همبستگی پیرسون بین پارامترهای کیفی آب ………. 49

جدول 4-2 ضرایب همبستگی پیرسون بین شاخص­های محاسبه شده و پارامترهای کیفی آب 50

جدول 4-3 ضرایب همبستگی پیرسون بین شاخص­های محاسبه شده ………. 51

فهرست پیوست­ها

عنوان                                                                                                                                                                                               صفحه

پیوست۱

جدول 1-1 استاندارد خروجی فاضلاب­ها ………………………… 60

جدول 1-2 استاندارد کمیسیون اروپایی برای آب­های مورد استفاده در تولید آب­های آشامیدنی …………………………………………………….. 62

پیوست2

جدول 2-1 آمار ماهیانه ی دبی ایستگاه های هیدرومتری سازمان آب منطقه ای در زمان نمونه برداری ………………………………………………. 64

جدول 2-2 آمار دبی ایستگاه های هیدرومتری سازمان آب منطقه ای در زمان نمونه برداری 64

شکل 2-1 نمودار بارندگی ماهیانه در ایستگاه هواشناسی کوهرنگ در استان چهارمحال و بختیاری ……………………………………………… 65

شکل 2-2 نمودار بارندگی ماهیانه در ایستگاه هواشناسی سامان در استان چهارمحال و بختیاری ……………………………………………… 65

پیوست3

جدول 3-1 امتیازهای هر خانواده در سیستم BMWP ……………… 66

جدول 3-2 معرفی گونه­های شناسایی شده در ایستگاه­های نمونه برداری . 69

جدول3-3 تراکم و فراوانی نمونه­های شناسایی شده در تاریخ 22 تیرماه 1392  70

جدول 3-4 تراکم و فراوانی نمونه­های شناسایی شده در تاریخ 2 شهریور ماه 1392   71

جدول 3-5 تراکم و درصد فراوانی نمونه­های شناسایی شده در تاریخ 20 مهر ماه ۱۳۹۲     72

جدول 3-6 تراکم و درصد فراوانی نمونه­های شناسایی شده در تاریخ 5 آذر ماه 1392 73

جدول 3-7 تراکم و درصد فراوانی نمونه­های شناسایی شده در تاریخ 20 دی ماه ۱۳۹۲ 74

جدول 3-8 تراکم و درصد فراوانی نمونه­های شناسایی شده در تاریخ 3 اسفند 1392    75

جدول 3-9 تراکم و درصد فراوانی نمونه­های شناسایی شده در تاریخ 23 فروردین 1393 76

جدول 3-10 تراکم و درصد فراوانی نمونه­های شناسایی شده در تاریخ 10 خرداد 1393 77

شکل 3-1 نمودار میانگین میزان BOD اندازه گیری شده در ایستگاه­های مورد مطالعه در فصول مختلف ……………………………………………….. 78

شکل 3-2 نمودار میانگین میزان شاخص تنوع شانون محاسبه شده در ایستگاه­های مورد مطالعه در فصول مختلف ………………………………………… 78

شکل 3-3 نمودارمیانگین میزان شاخص تنوع سیمپسون محا

سبه شده در ایستگاه­های مورد مطالعه در فصول مختلف   78

 

مقدمه

آب­های جاری یا رودخانه­ها از مهم­ترین منابع آب هستند که نقش مهمی در تأمین آب مورد نیاز فعالیت­های مختلف کشاورزی، صنعت، شرب و تولید برق دارند. آگاهی از کمیت وکیفیت منابع آب یکی از نیاز­های مهم در برنامه­ریزی و توسعه منابع آب، حفاظت و کنترل آن است. بدیهی است برای آگاهی ازكیفیت منابع آب وتولید اطلاعات جامع و کامل باید پایش­های دائمی انجام شود. چرا كه داشتن اطلاعات جامع، صحیح وقابل اطمینان با دوره­های زمانی مناسب می­تواند عامل مهمی در تصمیم گیری­ها و سیاست­گذاری­ها باشد [13].

رودها نه تنها آب بلکه مقدار زیادی رسوب، کانی­های محلول و پوده­های غنی از مواد غذایی حاصل از پسماند گیاهان و جانوران زنده و مرده را به پایین دست حمل می­کنند. تغییرات یک رودخانه نه تنها وابسته به سرزمین­های گوناگونی است که از آنها می­گذرد، بلکه به تغییرات فصلی و تفاوت میان سال­های خشک و تر نیز مربوط می­شود. تغییرات سالانه و فصلی حجم آب، رسوبات و مواد مغذی شسته شده در یک حوزه آبخیز ممکن است بسیار زیاد باشد، به ویژه در مناطق خشک که بخش بزرگی از بارش سالانه در چند طوفان می­بارد [24].

رودخانه­های یک حوضه آبخیز به عنوان شریان­های حیاتی به شمار می­روند که هر گونه فعالیت بشری به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر آنها تأثیر گذار است. امروزه وارد شدن انواع فاضلاب­های صنعتی، شهری، خانگی و کشاورزی و دفع غیر اصولی آنها از یک سو و ایجاد سدها، تغییر مسیر رودخانه­ها و انتقال آب بین حوضه­های آبی از سوی دیگر سبب بروز مشکلات فراوانی در حوضه ­های آبخیز می­شود که مرگ و میر آبزیان، آلوده شدن منابع آب زیر زمینی، آلودگی آب رودخانه­ها و دریاچه­ها از پیامد­های محیط زیستی آن است [28، 58]. بهره­گیری از منابع طبیعی تا حد تحمل محیط زیست، آسیب جبران ناپذیری بر اکوسیستم وارد نمی­کند اما منجر به تغییرات حتمی در آن می­شود [34].

گستردگی کشور، تنوع شرایط اقلیمی، توزیع نامناسب عرصه­های سکونت و فعالیت، نگاه فیزیکی تصمیم گیران کشور به پدیده­ها، گرایش توجه عمومی به منافع کوتاه مدت و مانند آن، همه دست به دست هم داد تا مدیران و افکار عمومی را متقاعد سازد که تنها راه مبارزه با خشکسالی و کم آبی، ایجاد سدهای متعدد بر روی تمامی جریان­های آبی کشور است. ایجاد سدهای مخزنی و سایر سازه­های آبی از جمله فعالیت­هایی است که با وجود منافع اقتصادی و اجتماعی می­تواند خسارت­های جبران ناپذیری بر منابع زیستی و زیست بوم­های آبی وارد نماید [59].

از آنجایی که هر رودخانه به دلیل الگوی خاص جریان خود، سرزمینی که در آن جاری است و نیز گونه­هایی که به آن وابسته­اند، یک پدیده ویژه و منحصر به فرد است، طراحی و الگوی بهره برداری از سد و همچنین پیامدهای آن بر رودخانه و اکوسیستم­های پیوسته به آن نیز ویژه و منحصر به فرد است. تعداد زیادی از سدهای بزرگ و نیز همه سدهای مهم جهان در 6 دهه گذشته تکمیل شده­اند در حالی که پیامدهای محیط زیستی یک سد تا صدها سال پس از ساخت آن نیز ممکن است پدیدار نشود [24]. یک سد را می­توان یک تجربه محیط زیستی بزرگ و برگشت ناپذیر و بدون کنترل تلقی نمود. یک سد، همه شبکه به هم پیوسته حیات در دره رودخانه را از هم می­گسلد. سدها مهم­ترین عامل به خطر افتادن یا انقراض یک پنجم از ماهی­های آب شیرین جهان هستند. سدها زندگی ماهی­ها، دوزیستان، حلزون­ها، حشرات، پرندگان آبزی و سایر گونه­های حیات وحش رودخانه­ای و تالابی را به خطر می­اندازند [79]. سد به عنوان یک مانع در بستر رودخانه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی در پایاب را تحت تأثیر قرار می­دهد. ساختمان سد به عنوان یک مانع در مقابل حرکت و عبور اجزاء شناور باعث اختلال در رژیم طبیعی رودخانه شده و آثاری چون تجمع رسوبات در مخزن، تأثیر بر منابع آب زیرزمینی، خشک نمودن تالاب­ها، باتلاق­ها، ایجاد امواج بلند و سیل­های خطرناک ناشی از رهاسازی جریان، ایجاد زلزله­های القایی، تجمع مواد مغذی در آب دریاچه و بروز پدیده پر مغذی شدن آب، لایه­بندی حرارتی و … را در پی دارد [9]. مهم­ترین پیامد از میان هزاران اختلال زیست محیطی پیچیده و به هم پیوسته سدها آن است که اکوسیستم رودخانه را پراکنده و تکه تکه کرده، جمعیت گونه­های موجود در بالا دست و پایین دست سد را دست خوش انزوا ساخته، مهاجرت ماهی­ها یا جابجایی سایر گونه­ها را متوقف کرده [60] و بی گمان باعث کاهش شمار گونه­های موجود در آبخیز کمک می­شود. کاهش سودمندی­های ناشی از انتقال مواد مغذی در اثر طغیان رودخانه­ها ممکن است به تنهایی بزرگ­ترین پیامد اکولوژیک زیان آور یک سد باشد [24].

5-1- مرور کلی پیاده­سازی از دیدگاه مورد استفاده 50
5-1-1- مورد استفاده ثبت دامنه مورد نظر کاربر 51
5-1-2- مورد استفاده مشاهده لیست دامنه­های مورد نظر برنامه­های کاربردی 52
5-1-3- مورد استفاده مشاهده لیست سرویس­های هر دامنه 53
5-1-4- مورد استفاده ثبت دامنه مورد نظر نرم­افزار گوشی 54
5-1-5- دریافت لیست سرویسهای مرتبط با یک دامنه توسط نرم­افزارهای کاربردی 55
5-2- ساختار بسته­ها 55
5-2-1- ساختار کلاس­های بسته Activity 57
5-2-2- ساختار کلاس­های بسته­های Broadcast Receiver و Service 59
5-2-3- ساختار کلاس­های بسته Business Component 61
5-2-4- ساختار کلاس­های بسته Classification 62
5-2-5- ساختار کلاس­های بسته Content Provider 65
5-2-6- ساختار کلاس­های بسته Data Source 67
5-2-7- ساختار کلاس­های بسته Discovery 70
5-2-8- ساختار کلاس­های بسته Entity 71
5-2-9- ساختار کلاس­های بسته ServiceDirectory 73
5-3- جمع­بندی و نتیجه­گیری 74
فصل 6- ارزیابی روش پیشنهادی 78
6-1- مجموعه­داده 78
6-2- اجرای روش پیشنهادی 79
6-2-1- بررسی دقت روش پیشنهادی 80

 

6-2-2- مشخصات محیط اجرا 80
6-2-3- بررسی زمان اجرای روش پیشنهادی 80
6-2-4- میزان حافظه مصرفی روش پیشنهادی 81
6-3- اجرای روش مبتنی بر SVM 82
6-3-1- فاز آموزش 83
6-3-2- فاز تست 84
6-3-3- بررسی دقت روش مبتنی بر SVM 84
6-3-4- بررسی زمان اجرای روش مبتنی بر SVM 85
6-3-1- میزان حافظه مصرفی روش مبتنی بر SVM 85
6-4- ارزیابی و مقایسه روش پیشنهادی 86
6-4-1- مقایسه دقت 86
6-4-2- مشاهدات متناظر 87
6-4-3- مقایسه زمان اجرا 88
6-4-4- مقایسه حافظه مصرفی 89
6-4-5- تحلیل نتایج 90
6-5- جمع­بندی و نتیجه­گیری 92
فصل 7- بحث و نتیجه‌گیری 96
7-1- کشف سرویس­ها 96
7-2- کلاسه­بندی سرویس­ها 97
7-3- جمع­بندی و نتیجه­گیری 98
فصل 8- پیشنهادها و فرصت‌های پژوهشی آینده 102
8-1- جمع­بندی و نتیجه­گیری 104

 فهرست شکل‌ها
عنوان                                                                                  صفحه
شکل ‏2‑1- معماری سرویس­های وب 18
شکل ‏2‑2- تفاوت نسخه­های WSDL نسخه 1.1 و نسخه 2.0 21
شکل ‏4‑1- فرآیند کلاسه­بندی سرویس­های وب 43
شکل ‏5‑1-نمودار موردهای استفاده 51

یک مطلب دیگر :

شکل ‏5‑2- نمای دامنه­های مورد نظر کاربر 52
شکل ‏5‑3-نمایی اصلی برنامه 54
شکل ‏5‑4- نمودار بسته­ها 56
شکل ‏5‑5- نمودار کلاس­های بسته Activity 58
شکل ‏5‑6- نمودار کلاس بسته­های Broadcast Receiver و Service 60
شکل ‏5‑7- نمودار کلاس بسته Business Component و وابستگی­ها 62
شکل ‏5‑8- نمودار کلاس بسته Classification 64
شکل ‏5‑9- نمودار کلاس بسته Content Provider 66
شکل ‏5‑10-نمودار کلاس بسته Data Source 68
شکل ‏5‑11- کلاس Service 69
شکل ‏5‑12- نمودار کلاس بسته Discovery و بسته­های وابسته 71
شکل ‏5‑13- نمودار کلاس بسته Entity 73
شکل ‏5‑14- نمودار کلاس بسته Directory 74
شکل ‏6‑1- بردار نمونه یک سرویس در روش متنی بر SVM 83
شکل ‏6‑2- نمودار مقایسه دقت روش­ها 87
فهرست جدول‌ها
عنوان                                                                                 صفحه
جدول ‏3‑1- جدول مقایسه دقت کلاسه­بندی برای انواع بردارها و روش­ها 35
جدول ‏6‑1- بررسی دقت روش پیشنهادی 80
جدول ‏6‑2- مشخصات گوشی که به عنوان محیط اجرا استفاده شده 80
جدول ‏6‑3- زمانی اجرای روش پیشنهادی 81
جدول ‏6‑4- حافظه مصرفی روش پیشنهادی 82
جدول ‏6‑5- بررسی دقت روش مبتنی بر SVM 84
جدول ‏6‑6- زمانی اجرای روش مبتنی بر SVM 85
جدول ‏6‑7- حافظه مصرفی روش مبتنی بر SVM 85
جدول ‏6‑8- مقایسه دقت روش­­ها 86
جدول ‏6‑9- بازه­های اطمینان مختلف به ازای سطوح اطمینان مختلف برای زمان اجرا 89
جدول ‏6‑10- بازه­های اطمینان مختلف به ازای سطوح اطمینان مختلف برای حافظه مصرفی 90

1-1- مقدمه

امروزه در دسترس بودن اینترنت در اکثر مکان­ها یک تجربه روزمره است. از این رو برای کاربران سیار این انتظار ایجاد شده است، که دستگاهی که از آن استفاده می­نمایند، در همه مکان­ها و زمان­ها قادر به پردازش باشد. پیشرفت­های اخیری که در تولید دستگاه­های سیار صورت گرفته به همراه تحولات بسیاری که در فناروی شبکه­های بی­سیم رخ داده است، فناوری را به سمت محاسبات سیار و دسترسی مداوم و بدون وقفه به داده­ها و اطلاعات می­برد. اگر چه مشکلاتی که در ارتباطات رخ می­دهد و البته محدودیت­های دستگاه­های سیار یک چالش مهم برای تحقق دسترسی مداوم و بدون وقفه در همه زمان­ها و مکان­ها محسوب می­شود.
معماری سرویس­گرا به عنوان یکی از سبک­های معماری پیشرو در محیط­های محاسبات فراگیر مطرح شده است. معماری سرویس­گرا از قابلیت استفاده مجدد[1]، اتصال سست[2]، انعطاف­پذیری در طراحی و قابلیت همکاری[3] بین سیستم­های ناهمگون[4]، به صورت موثری پشتیبانی می­نماید. معماری سرویس­گرا دورنمایی از توسعه نرم­فزارهایی در محیط­های محاسبات فراگیر ارائه می­دهد که در آن نرم­افزارها با به کارگیری قابلیت­های شبکه­های رایانه­ای بتوانند به طور موثر و به صورت خودکار با یکدیگر وارد تعامل شوند.[1]

1-2- هدف و انگیزه

با ظهور و تکامل استفاده از شبکه­های رایانه­ای و اینترنت بر روی گوشی­های هوشمند، دامنه استفاده از گوشی­های هوشمند از کاربرد­هایی که درون گوشی هوشمند تعبیه شده­اند، فراتر رفته و می­توان کارکردهایی در سطح شبکه­های رایانه­ای و اینترنت را برای گوشی هوشمند در نظر گرفت. گوشی­های هوشمند برای اینکه بتوانند کارکرد­هایی در سطح شبکه­های رایانه­ای و اینترنت داشته باشند، این نیازمندی وجود دارند که بتوانند از سرویس­هایی که در اینترنت و شبکه­های رایانه­ای وجود دارد استفاده نماید. اولین گام برای استفاده­ای موثر از سرویس­هایی که ارائه می­گردند، کشف و انتخاب سرویس مناسب می­باشد. در حال حاضر تعداد زیادی سرویس در شبکه­های رایانه و اینترنت برای استفاده عرضه می­گردنند. ازدیاد سرویس­های عرضه­شده، می­تواند مشکل و مانعی بر سر استفاده موثر از سرویس­های وب به وجود آورد. از این رو نیازمند سازوکارهایی برای کشف و کلاسه­بندی سرویس­های وب هستیم، تا استفاده کنندگان از سرویس­های وب بتوانند به­صورت موثر سرویس وب مورد نظر خود را انتخاب نمایند.
از سوی دیگر گوشی­های هوشمند با محدودیت­هایی مواجه هستند که در ارائه روش­هایی که برای کشف و کلاسه­بندی سرویس­های وب بر روی آنها استفاده می­شود، می­بایست در نظر گرفته شوند. گوشی­های هوشمند از نظر منابع پردازشی و میزان حافظه با محدودیت­هایی مواجه می­باشند، که در روش­هایی که برای کشف و کلاسه­بندی سرویس­های وب به کار گرفته می­شوند بسیار محدود کننده است. از این در این پژوهش قصد داریم به مطالعه این مسئله بپردازیم و روشی برای کشف و کلاسه­بندی سرویس­های وب در محیط­های محاسبات فراگیر ارائه دهیم، که برای گوشی­های هوشمند مناسب باشد.

(پایان نامه مقطع ارشد)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده :       « طنز» یكی از انواع ادبی است که ناهنجاری­های جامعه، بویژه رفتارهای نامطلوب مراكز قدرت را به چالش می­کشد. از این‌رو همیشه مورد تأکید ناقدان و ادیبان قرار گرفته است. بویژه شاعران عراق و ایران، با توجه به نابسامانی­های شرایط سیاسی و اجتماعی این دو کشور در طی150 سال اخیر، بدان توجه درخوری داشته­اند. جمیل صدقی زهاوی (1863-1936م) و ملك‌الشعرای بهار(1884-1954م) به علت زندگی در چنین دوره­ای از زبان رسای طنز برای نقد وضع سیاسی و اجتماعی بهره برده‌اند. بررسی گفتمان در اشعار طنز این دو شاعر نشان می­دهد که آنها هم از لحاظ معنایی و هم از لحاظ زبانی وجوه مشترک بسیاری با هم دارند؛ تجارب تلخ سیاسی و اجتماعی از جمله استعمار و استثمار مردم، ظلم و ستم عاملان سیاسی، سطحی‌نگری، باورها و سنت­های خرافی، فقر، کاهلی، نادانی، ناآگاهی و حقوق زنان مهمترین ابعاد مشترک آنها در بعد معنایی است. همچنین آندو شاعر در مبارزه با ادبیات سنتی و تشویق به ساختارشکنی ادبی بویژه در بعد محتوا و زبان، تجانس فراوانی با هم دارند.  به نظر می­رسد که این مشابهت­ها ناشی از بافت اجتماعی و سیاسی یکسان و آشنایی دیرینۀ آنها با یکدیگر باشد.

کلید واژه­ها: ملك الشعرای بهار، جمیل صدقی زهاوی، گفتمان شعری، طنز ادبی، ادبیات تطبیقی .

 

فصل اول

طرح پژوهشی

1. 1 مقدمه. 3

2.1. بیان مسأله. 6

3.1. سابقه و ضرورت پژوهش… 7

4.1. اهداف پژوهش… 8

5.1. فرضیات.. 8

6.1. روش تحقیق.. 8

 فصل دوم

ادبیات تطبیقی، گفتمان و طنز

2.1. ادبیات تطبیقی.. 11

1.1.2. مفهوم ادبیات تطبیقی.. 11

2.1.2. مكتب فرانسه. 12

3.1.2. مكتب آمریكا 14

4.1.2. جریان های نو در ادبیات تطبیقی.. 14

5.1.2. گرایش های جدید مكتب فرانسه. 15

6.1.2. اهداف ادبیات تطبیقی.. 16

2.2. گفتمان. 18

1.2.2. مفهوم گفتمان و گفتمان كاوی.. 18

2.2.2. اركان گفتمان. 19

3.2. طنز. 20

1.3.2. زمینه اصلی رواج طنز. 22

2.3.2. هدف طنز. 23

2.3.2. انواع طنز. 24

4.3.2. شیوه های طنز. 26

فصل سوم

بافت برون متنی گفتمان در اشعار طنز بهار و زهاوی
1.3. موقعیت سیاسی زهاوی.. 32

3.1.1. انقلاب دهۀ بیست.. 34

2.3. اوضاع اجتماعی عراق. 36

3.3. موقعیت سیاسی بهار. 38

3.3.1. مشروطه (١٢٨۵ – ١٢٩٩هـ.ش) 38

2.3.3. حکومت پهلوی.. 40

4.3. اوضاع اجتماعی ایران. 41

5.3. گذری بر زندگی و اندیشه های دو شاعر. 43

1.5.3. زهاوی.. 43

1.1.5.3. اندیشه های زهاوی.. 45

2.1.5.3. آثار زهاوی.. 48

3.1.5.3. شعر زهاوی.. 48

2.5.3. بهار. 52

1.2.5.3. زندگی و اندیشه های بهار. 52

2.2.5.3. شعر بهار. 55

3.2.5.3. آثار بهار. 58

6.3. آشنایی زهاوی و بهار. 58

 

7.3. شعر دوره معاصر در عراق و ایران. 60

فصل چهارم

بافت متنی گفتمان در اشعار طنز بهار و زهاوی
1.4. تحلیل موضوعی.. 66

1.1.4. طنز سیاسی.. 66

1.1.1.4. عاملان و حوادث سیاسی.. 66

2.1.1.4. استعمارگران. 74

3.1.1.4. جنگ جهانی.. 77

4.1.1.4. بیداری مردم. 78

2.1.4. طنز اجتماعی.. 80

1.2.1.4. دعوت به پیشرفت و مبارزه با نادانی و سستی.. 80

2.2.1.4. دفاع از حقوق زنان. 84

3.2.1.4. مبارزه با فقر. 86

4.2.1.4. مبارزه با باورها و سنت های خرافی.. 88

5.2.1.4. مبارزه با سطحی نگری و قشری گری.. 96

6.2.1.4. مقابله با مفاسد اجتماعی.. 101

2.4. تحلیل هنری.. 107

1.2.4. زبان. 107

1.1.2.4. مجاز. 108

2.1.2.4. استعاره 114

3.1.2.4. کنایه. 118

4.1.2.4. تشبیه. 121

2.2.4. موسیقی.. 123

1.2.3.4. موسیقی بیرونی.. 123

2.2.2.4. موسیقی درونی.. 126

3.2.4. تصویرگری.. 135

4.2.4. بینامتنی.. 139

1.4.2.4. بینامتنی تاریخی.. 144

3.4. قصیدۀ نکیر و منکر. 146

یک مطلب دیگر :

فصل پنجم

نتایج پژوهش
1.5. یافته های پژوهش… 153
5.2. المخلص… 156

فهرست منابع  159

مقدمه

 

السلام و الصلاة علی محمدٍ خاتم النبیین و آله الطییبین و الطاهرین

 

ادبیات تطبیقی به عنوان اندیشه­ای نو راه­كارهایی را برای مطالعه تجانس وتقابل فرهنگی ملت­ها از جمله ادبیات پیش روی ما نهاده است.این علم جدید در پی آن است که مشترکات فرهنگی ملت­هارا بیابد و آنگاه براساس این مشترکات آنها را به هم پیوند زند. دو ملت فارس و عرب، از قرون گذشته با هم تعاملات فرهنگی بسیار داشته­اند. این تعاملات در كشورهای هم مرز، همچون عراق و ایران بیشتر به چشم می­خورد. این دو کشور دادوستدهای بسیاری در زمینه­های مختلف فرهنگی،اقتصادی و حتی سیاسی داشته­اند كه در دهه­های اخیر،بویژه در دوران مشروطه­خواهی، گسترش بیشتری یافته است.

هر دو کشور در زمان حیات زهاوی (1279-1354ه.ق =1863- 1936م) و بهار (1263-1330ه.ش = 1884-1954م) تحت سلطۀ مستبدان عثمانی و قاجاری بودند، که باعث گسترش جنبش­های آزادی­طلبانه گردید. از سوی دیگر عقب­ماندگی­های اجتماعی و فرهنگی بر مشکلات سیاسی ­افزود. بنابراین جای شگفتی نیست که اکثر شاعران در این دوره به ادبیات رآلیستی توجه داشته و مسائل روز را در شعر خود منعکس می­کردند. بهار و زهاوی همچون اکثر شاعران هم عصر خود، به عنوان شاعرانی متعهد و معناگرا، با نگاهی موشكافانه به نابرابری­ها وناهنجاری­های جامعه، سعی در اصلاح مفاسد اجتماعی و تقویت مصالح مردمی داشتند. از سوی دیگر استبداد و خفقان سیاسی اجازۀ انتشار حقایق را آن­چنان که بود، نمی­داد؛ بنابراین به طنز سیاسی و اجتماعی، که مسائل را در لفافه بیان می­کند، روی آوردند. بنابراین شرایط اجتماعی و سیاسی (عناصر غیر زبانی) یکی از دلایل اصلی شباهت درون­مایۀ اشعار طنز این دو شاعر است. از سوی دیگر شرایط فرهنگی یکسان که به سوی ایجاد تغییرات اساسی در ادبیات می­رفت، عناصر زبانی (زبان، موسیقی، تصویرپردازی) هر دو شاعر را شبیه هم کرده است. در کنار این مسائل، دوستی و رابطۀ دو شاعر و دادوستدهای دو کشور بر احتمال تاثیرپذیری آندو از یکدیگر، می­افزاید. بر این اساس می­توان گفت که برخی اشعار طنز سیاسی و اجتماعی آنها -چه در عناصر زبانی و چه در محتوا- از همدیگر متاثر هست.

این پژوهش از پنج فصل تشکیل شده است؛ در فصل اول کلیات پژوهش و مسائل مربوط به موضوع مورد نظر بیان می­گردد. در فصل دوم به بیان مبانی نظری می­پردازد. در این فصل ابتدا ادبیات تطبیقی با تمامی رویکردهای آن از جمله رویکرد جدید فرانسه، (که پژوهش تحت تأثیر آن است) بررسی شده و اهداف اصلی ادبیات تطبیقی را بیان کرده است. در بخش دوم این فصل به گفتمان و تحلیل گفتمان به عنوان روش کاربرد زبان در ادبیات مورد توجه قرار گرفته است. این نظریه شامل دو رکن بافت برون متنی و بافت درون­متنی می­شود. در بافت برون متنی تاثیر شرایط اجتماعی و سیاسی بر ادبیات و شعر بررسی می­گردد و در بافت درون متنی عناصر زبانی از جمله تصویرپردازی، موسیقی و زبان با اشکال کاربردی آن همچون مجاز و حقیقت، در تولیدات ادبی مدنظر قرار گرفته می­شود. بخش آخر مربوط به طنز به عنوان شاخه­ای از ادبیات انتقادی است که در آن اهداف، انواع و شیوه­های طنز توضیح داده خواهد شد.

فصل سوم بافت برون متنی بهار و زهاوی و تأثیری که بر شعر طنز آنها داشته است، بررسی می­گردد. این فصل شامل موقعیت سیاسی و اجتماعی شاعران است که مشروطه را به عنوان نقطۀ عطفی در دوران زندگی آنها معرفی می­کند. همچنین سرگذشت و دیدگاه­های آنها را به همراه انواع نوشته­ها و سروده­هایشان بررسی کرده و در پایان به دوستی و روابطی که آندو با هم داشتند، اشاره می­کند. فصل بعد شامل بافت درون­متنی اشعار طنز زهاوی و بهار است، که اشعار طنز سیاسی و اجتماعی را از دو بعد موضوعی و هنری(زبانی) تحلیل می­کند. در قسمت موضوعی، محتوای­ اساسی شعر شاعران، یعنی سیاست و اجتماع را با استناد به اشعار طنز آنها، براساس شیوه­های مختلف طنز مورد کنکاش قرار داده است. در بخش دوم از لحاظ هنری و زیبایی­شناسی به اشعار طنز زهاوی و بهار می­پردازد. در این بخش عناصر زبانی اشعار آنها را در اقسام مختلف از جمله زبان، موسیقی، تصویرپردازی و تناص بررسی کرده و شباهت­های زبانی را با توجه به اشعار آنها بیان می­کند. در پایان هم قصیدۀ «نکیر و منکر» بهار به عنوان ترجمۀ منظوم ابیات ابتدایی «ثورة فی الجحیم» با تکیه بر ابیات اصلی زهاوی منعکس گردیده است. در فصل آخر یافته­های پژوهش بیان می­شود.

در این پژوهش سعی برآن است که شرایط سیاسی و اجتماعی دوران بهار و زهاوی و اشعار طنز آنها مورد بررسی قرار گرفته و شباهت­ها و تجانسات آنها بیان گردد. همچنین سعی شده در بررسی اشعار و شخصیت­ها و حوادث جانب اعتدال رعایت گردد و حق مطلب انعکاس داده شود. البته از آنجا که منابع مورد نیاز بسیار محدود و دسترسی به آنها در برخی موارد دشوار می­نمود، نگارنده خود اذعان دارد که این پژوهش خالی از ایراد و اشکال نیست و جای بسی خوشحالیست که با انتقادهای سازنده آنها هم رفع گردد. امید آنکه این تلاش هرچند ناچیز راه­گشای دانش­پژوهان قرار بگیرد.

در پایان بر خود لازم می­دانم از اساتید گران­بارم از جمله دکتر فرامرز میرزایی و دکتر هادی نظری منظم که با راهنمایی­ها و مشاوره­های بی­دریغ خود مرا در تکمیل این پایان­نامه یاری نموده­اند، تشکر و قدردانی کنم. همچنین از جناب آقای دکتر مرتضی قائمی به خاطر تمامی زحماتی که برای بندۀ حقیر کشیده­اند سپاسگزارم و برای ایشان از خداوند منان آرزوی توفیق روزافزون دارم.

«الحمدُللهِ ربِّ العالمین»

. بیان مسأله

ملك الشعرای بهار (1884-1954م) وجمیل صدقی زهاوی (1863-1936م) كه تقریبا هم­دوره بوده­اند، به­علت زندگی در جامعه­ای مستبد، از زبان طنز برای نقد شرایط سیاسی و اجتماعی بهره برده­اند. بافت موقعیتی و حوادث سیاسی و اجتماعی عراق و ایران در این دوره با تفاوت دو دهه، تقریبا یکسان بوده است. این رخدادها حاصل ادبی مشابهی را نیز عرضه می­نمایند، به عبارت بهتر بافت متنی اشعار طنز زهاوی و بهار که شامل عناصر زبانی است، با تاثیر از شرایط سیاسی و اجتماعی یکسان، بسیار به هم شبیه بوده و سعی در انعکاس واقعیت­های برون متنی دارد. آن دو از طریق بزرگنمایی و یا كوچك كردن مسائل، تقلید مضحك، كنایه و تعریض، وارونه­گویی و نظیره­سازی، با شکستن عادتها، به نقد و اصلاح جامعه خود می­پردازند. به همین علت در سروده­های طنز این دو شاعر تجانسات فراوانی دیده می­شود، که در برخی موارد مبری از تأثیر و تأثر نیست. بویژه در اشعار «ثورة فی الجحیم» زهاوی و «جهنم» و «نکیر و منکر»بهار، كه با زبانی طنز ، مسائل سیاسی، باورهای دینی و خرافات رایج را به چالش می­کشند. بنابراین این پژوهش در پی تطبیق ویژگی­های مهم بافت موقعیتی (شرایط سیاسی و اجتماعی) و بافت متنی (عناصر زبانی) این دو شاعر که شامل: موسیقی، تصویرگری و بینامتنی است، می­باشد.

 

مهمترین مسائلی كه در این بحث بوجود می­آید، به شرح ذیل می­باشد:

1. آیا تناسبی بین طنز سیاسی- اجتماعی و بافت موقعیتی جامعه در اشعار طنز آنها وجود دارد؟
2. مهمترین ویژگی همسان درون­متنی شعر طنز این دو شاعرچیست؟
3. آیا شباهت و تاثیرپذیری در اشعار این دو شاعر وجود دارد؟

2-1  تعریف زبان. 17

2-2  پیدایش زبان. 18

2-3  زبانشناسی و نشانه شناسی. 18

2-4  مکاتب زبانشناسی. 20

2-4-1  مکتب فرمالیسم (صورت گرایی) 20

2-4-2  مکتب ساخت گرایی و گشتار زایشی. 21

2-4-2-1 مکتب پراگ.. 25

2-4-2-2 مکتب کپنهاگ.. 26

2-5  دلالت و معناشناسی. 27

2-6  معناشناسی و زبانشناسی. 28

2-7  پیشینه زبان و معنا 29

2-7-1  مطالعه زبان و معنا در یونان. 29

2-7-2  مطالعه زبان و معنا در هند. 30

2-7-3  مطالعه زبان و معنا در بین مسلمانان. 31

2-7-4  مطالعه زبان و معنا در قرن نوزدهم و بیستم. 33

فصل سوم : نظریات معناشناسی و انواع دلالت.. 36

3-1  انواع نظریه های معنایی. 37

3-1-1  معناشناسی دستوری. 37

3-1-2  نظریه بافت.. 38

3-1-3 نظریه حوزه معنایی. 41

3-2  انواع دلالت.. 43

3-2-1  دلالت صوتی. 43

3-2-1-1  اندام های گفتار 44

3-2-1-2 دسته بندی اصوات زبان. 44

3-2-1-3 صفات حروف.. 45

3-2-1-3-1  مجهور (واکدار) 45

3-2-1-3-2  مهموس (بی واک) 46

3-2-1-3-3  آوای شدید (انفجاری) 46

3-2-2  دلالت صرفی. 46

3-2-2-1  دلالت اسم. 47

3-2-2-2  دلالت فعل. 47

3-2-4-1 ترادف.. 47

3-2-4-2  تضاد 48

3-2-4-5 شمول معنایی. 49

فصل چهارم : بررسی دلالی و معنایی سوره الواقعه و الرحمن. 50

4-1 سوره الواقعه. 51

4-2  محتوای سوره الواقعه. 51

4-2-1 دلالت صوت.. 52

4-2-1-1  صامت.. 52

4-2-1-1-1  اصوات مجهور 53

4-2-1-1-1-1  شدت عقوبت گمراهان. 54

4-2-1-1-1-2  تفکر در نعمت های الهی. 55

4-2-1-1-2  اصوات مهموس.. 56

4-2-1-1-2-1  سرانجام خوش بهشتیان. 56

4-2-1-1-3  آوای شدید (انفجاری) 57

4-2-1-1-3-1  توصیف حادثه هولناک قیامت.. 57

4-2-1-1-3-2  سوال از معاد همراه با انکار 59

4-2-1-1-4  اصوات رخوت سایشی. 60

4-2-1-1-4-1  برشمردن نعمت های بهشتی. 60

4-2-1-1-4-2  جواب خداوند به منکران خدا و نعمت هایش… 61

4-2-1-1-5  اصوات متوسط (روان) 62

4-2-1-1-5-1  سرنوشت مومنان. 63

4-2-1-2-1  مصوت کشیده وبلند. 64

4-2-1-2-1-1  توصیف عاقبت بهشتیان و بشارت به آرامشو انذار از عذاب.. 64

4-2-1-2-1-2  توصیف عذاب جهنمیان. 65

4-2-1-2-2  مصوت کوتاه 66

4-2-1-2-2-1  پاسخ به منکران خدا 67

4-2-1-2-2-3   عظمت قسم به ستارگان و قرآن. 67

4-2-2  دلالت صرفی. 68

 

4-2-2-1  مفرد و جمع آوردن کلمات.. 69

4-2-2-1-2  ارتقای مقام و منزلت.. 69

4-2-2-1-3  مفرد آوردن کلمات جمع. 70

4-2-2-2  دلالت حرف (حرف جر علی «معنای فوق – استیلا و … ») 71

4-2-2-3  دلالت اسم فاعل. 73

4-2-3   هماهنگی بین صوت و صرف.. 76

4-2-4   دلالت نحوی. 77

4-2-4-1  تقدیم و تاخیر 78

4-2-4-2   تقدیم مسند الیه با روش نفی. 78

4-2-4-3  حذف.. 79

4-2-4-4  تکرار 80

4-2-4-5  بلاغت تکرار در قرآن کریم. 81

4-2-5   دلالت واژگانی. 83

4-2-5-1  معنای اصلی و نسبی. 83

4-2-5-2  مترادف.. 84

4-2-5-3  تضاد 85

4-2-5-4  شمول معنایی. 87

4-3  سوره الرحمن. 88

4-3-1  دلالت صوتی. 90

4-3-1-1  صامت.. 90

4-3-1-1-1  اصوات مجهور 90

4-3-1-1-1-1  ناتوانی جن و انس برای عبور از مرزهای آسمانی و زمین. 91

4-2-1-1-1-2  انکار جهنم. 92

4-3-1-1-2   اصوات مهموس.. 92

4-3-1-1-3  سرآغاز نعمت های الهی. 92

4-3-1-1-4  آوای شدید (انفجاری) 95

4-3-1-1-4-1  تهدید کافران و تکذیب کنندگان. 95

4-3-1-1-4-2  اصوات رخوت سایشی. 96

4-3-1-1-4-3  رعایت عدل و قسط.. 96

یک مطلب دیگر :

4-3-1-1-5   اصوات روان (متوسط) 97

4-3-1-1-5-1  دریاها با ذخایر گران بهایشان. 97

4-3-1-2  مصوت کشیده و بلند. 98

4-3-1-2-1 یادآوری نعمت ها و دعوت غیر مستقیم به شکرگذاری. 99

4-3-1-3  مصوت کوتاه(عظمت و بزرگی خداوند) 99

4-3-1-3  دلالت صرفی. 100

-3-2-1  جمع آوردن کلمات مفرد 101

4-3-2-2  دلالت حرف.. 102

4-3-3  دلالت نحوی. 103

4-3-3-1  تقدیم و تاخیر 103

4-3-3-2  تهویل و انذار 104

4-3-3-3  ذکر نعمت های بهشتی. 104

4-3-3-4  تکرار 105

4-3-3-5  حذف.. 106

4-3-3-6  دلالت فعل مضارع. 107

4-3-4 دلالت واژگانی. 107

4-3-4-1  معنای اصلی و نسبی. 107

4-3-4-3  کلمات متضاد-الفاظ مترادف.. 109

4-3-4-4 شمول معنایی. 110

5-1 فصل پنجم نتیجه گیری. 111

پی نوشت.. 114

منابع عربی. 116

منابع فارسی. 117

مقالات.. 120

سایت.. 121

چکیده انگلیسی. 122

 

چکیده

زبان نظام پیچیده ای از کلمات است که پشت هر یک از آنها معنای ویژه ای است لذا کلمات با کنار هم قرار گرفتن شان مفاهیم مختلفی را منتقل می کنند . معناشناسی نیز روشی است که به وسیله ی آن می توان معنای نهفته ی کلمات و جملات را دریافت . این روش شناخت معنا ، باید با نوع متن و مفهوم هماهنگ باشد . پس معناشناسی بهترین ابزار برای شناخت معنا است که در این پژوهش به کار گرفته شده است . البته گاهی معنای عبارات یا کلمات بایکدیگر اشتباه گرفته می شوند و مفهوم حقیقی از آنها در ذهن شکل نمی بندد . علم دلالت برای رفع این مشکل به کار می آید و به گونه ای پیام عبارت را تاکید می کند یعنی پررنگ تر می کند .این پژوهش به خصوص در فصل چهارم مفصلّا بیان خواهد کرد که چگونه دلالت صوت وصرف (تاکید معنایی)در فهم بهتر مفهوم آیات دو سوره الرحمن والواقعه کمک کرده است .

این پژوهش در پی آن است که با کند و کاو هایی که در این دو سوره انجام داده ، انواع دلالت (صوت ، صرف و نحو ، واژگان) را با بهره گیری از برخی از نظریات فرمالیسم ها و ساخت گراها بررسی کند و به تحلیل کارکرد هر یک از این دلالت ها در کشف معنا بپردازد .کلمات و واژگانی که در قرآن به کار رفته همچون آجرهای یک عمارت زیبا ، منظم و بی نقص در کنار یکدیگر قرار گرفته اند که مخارج حروفی هماهنگ و صوتی درخور ، زیبایی و انسجام آنرا دو چندان کرده است . به عبارتی مثل یک اثر موسیقیایی ، هم خوش آهنگ است و هم پر محتوا . لذا محتوا و آهنگ منسجم و هماهنگ می باشد . نیز این پژوهش در پی آن است که تأثیر و اهمیت دلالت ها اعم از صوت ، جایگاه صامت ها و مصوت ها و صرف و نحو ( ساخت کلمه و جمله و واژگان )که در برگیرنده ی معنای اصلی ، نسبی ، ترادف ، تضاد و شمول معنایی است ، را در بافت آیات مشخص کند . پس بافت و سیاق در بیان معنا بسیار موثر است .

 

کلید واژه : زبان ، دلالت صوت ، صرف و نحو ، سوره ی الرحمن و الواقعه .

 

مقدمه

معناشناسی ، دانش بررسی و مطالعه معانی در زبان انسان است . به طور کلی بررسی ارتباط میان واژه و معنا را معناشناسی می گویند . این علم معمولا بر روی دلالت کننده ها مانند لغات ، عبارات ، علایم و نشانه ها و اینکه از معانی شان چه استفاده ای می شود ، تمرکز دارد . از لحاظ زبانشناسی ، دانش معناشناسی به موضوعات پایه ای خود می پردازد ؛ نظیر چند معنایی (آرایه ای که به ابهامات معنایی می پردازد) ، ترادف (آرایه ای که پیرامون لغات هم معنی می باشد) و تضاد (معانی مخالف یک لغت) ، هم آوایی و … . در واقع معناشناسی یکی از بخش های دانش زبانشناسی است که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است . زیرا می توان زبان را به شکل پدیده ای که دارای دو حوزه است ، در نظر گرفت . حوزه لفظ و حوزه محتوا . در لفظ با شکل و ساختار عناصر زبانی سر و کار داریم و در محتوا با معنا و مفهوم . (باقری ،1380: 183)

شناخت معنا را در چهار سطح می توان فراگرفت :

 

سطح آوایی

صوت ، مظهر انفعالات درونی است و انفعال درونی آن است که به تنوع صوت یعنی مد و لین و غنّه و … منجر می شود . (رافعی ، 2005 :145) در قرآن کریم روشی به کار رفته است که  هنگامی که قرآن خوانده می شود به بهترین وجه ممکن بر مخاطب اثر می گذارد و توجه مخاطب را به خوبی جلب   می کند . تاجایی که شنونده- ی آن نمی تواند از گوش دادن به آن دست بکشد و تحت تأثیر احساسات و عواطف قرار می گیرد و در واقع قرآن کریم نوع خاصی از موسیقیای زبانی است که انسجام و هماهنگی کامل و توازن تام در آن قابل ملاحظه است . (همان : 148)  یک نوع هماهنگی و توازن در موسیقی و ایقاع آیات قرآن وجود دارد . تکرار بعضی از صوت ها و کلمات در افزایش ایقاع و اثرگذاری سوره و آهنگین کردن آن موثر است و بین این اصوات و جو آیه و معنایی را که آیه درصدد بیان آن است ، رابطه ی تنگاتنگی وجود دارد . همچنین موسیقی در ترکیب برخی جمله ها چنان موثر واقع شده است که جایگزینی یک کلمه با کلمه ی دیگر باعث از بین رفتن موسیقی کلام می شود ، مثلا در آیه ی (انّه لقول رسول کریم) ، (قرآن ، تکویر ، آیه 19) تکرار حرف (ل) بر موسیقی آیه می افزاید و تکرار سه لام زیبایی را افزون میکند به گونه ای که اگر کلمه ی دیگری جایگزین یکی از کلمات کنیم ، بی تردید موسیقی کلام از بین خواهد رفت .(عبدالرحمن ،2006 : 7)