1-5- فرضیه‏های تحقیق                                                                           9

1-6- تعریف واژه‏ها و اصطلاحات                                                              9

1-6-1- تعاریف مفهومی                                                                             9

1-6-2- تعاریف عملیاتی                                                                            10

فصل دوم پیشینه ی تحقیق

2-1- مقدمه                                                                                          12

2-2- پیشینه نظری                                                                                 13

2-2-1- جهت‌گیری مذهبی                                                                          13

2-2-2- تعارضات زناشویی                                                                         23

2-2-3- الگوهای ارتباطی                                                                            32

2-3- پیشینه پژوهشی                                                                              42

2-3-1- پیشینه داخلی                                                                                42

2-3-2- پژوهش های خارجی                                                                      46

فصل سوم روش تحقیق                                                                    52

3-1- مقدمه                                                                                          53

3-2- روش تحقیق                                                                                 53

3-3- جامعه آماری، اندازه نمونه و روش نمونه گیری تحقیق                    53

3-4- روش جمع آوری اطلاعات                                                                54

3-5- ابزار تحقیق                                                                                   54

3-6- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات                                                 56

فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها

4-1- مقدمه                                                                                          58

4-2- آمار توصیفی جمعیت شناختی                                                                59

4-3- آمار استنباطی                                                                                   67

 

فصل پنجم بحث و نتیجه گیری

5-1- مقدمه                                                                                          74

5-2- نتیجه گیری                                                                                   74

5-3- محدودیت‌های پژوهش                                                           78

5-4- پیشنهادات پژوهش                                                                          79

5-4-1- پیشنهادات پژوهشی                                                                        79

5-4-2- پیشنهادات کاربردی                                                                        79

منابع                                                                                                    80

منابع فارسی                                                                                          80

منابع لاتین                                                                                            85

پیوست 1پرسشنامه الگوهای ارتباطی زوجین                                                  89

پیوست 2 پرسش نامه تعارضات زناشویی تجدید نظر شده                                 93

پیوست 3 مقیایس جهت گیری مذهبی آلپورت                                                99

 

 

فهرست جدول ها

عنوان                                                                                                   صفحه

جدول  1 – 4 : فراوانی و درصد مربوط به جنسیت آزمودنی های شرکت کننده در پروژه حاضر               59

جدول  2 – 4 : فراوانی و درصد مربوط به سن آزمودنی های شرکت کننده در پروژه حاضر                     60

جدول  3 – 4 : فراوانی و درصد مربوط به شغل آزمودنی های شرکت کننده در پروژه حاضر                   61

جدول  4 – 4 : فراوانی و درصد مربوط به مدت زمان ازدواج آزمودنی های شرکت کننده در پروژه حاضر   62

جدول  5 – 4 : فراوانی و درصد مربوط به تعداد فرزند آزمودنی های شرکت کننده در پروژه حاضر                       63

جدول  6 – 4 : فراوانی و درصد مربوط به نوع ازدواج آزمودنی های شرکت کننده در پروژه حاضر                        64

جدول 7-4  : میانگین ، واریانس ،انحراف معیار استاندارد برای  تعارضات زناشویی و مولفه های آن 65

جدول 8-4  : میانگین ، واریانس ،انحراف معیار استاندارد برای  جهت گیری مذهبی و مولفه های آن 66

جدول 9-4  : میانگین ، واریانس ،انحراف معیار استاندارد برای  الگوهای ارتباطی و مولفه ها    66

جدول  10 -4 :  ضریب تعیین  مربوط به مولفه های  جهت گیری مذهبی با متغیر وابسته تعارضات زناشوی                                                                                                 67

جدول  11-4 : تحلیل واریانس یك راهه نتایج تحلیل رگرسیون مربوط به مولفه های  جهت گیری مذهبی با متغیر وابسته تعارضات زناشویی                                                       67

جدول 12- 4 : ضرایب β و مقادیر t و سطح معنی  دار برای مولفه های  جهت گیری مذهبی با متغیر وابسته تعارضات زناشویی                                                                             68

جدول  13 -4 :  ضریب تعیین  مربوط به مولفه های  جهت گیری مذهبی با متغیر وابسته الگوهای ارتباطی                                                                                                   69

جدول  14-4 : تحلیل واریانس یك راهه نتایج تحلیل رگرسیون مربوط به مولفه های  جهت گیری مذهبی با متغیر وابسته الگوهای ارتباطی                                                          69

جدول 15- 4 : ضرایب β و مقادیر t و سطح معنی  دار برای مولفه های  جهت گیری مذهبی با متغیر وابسته الگوهای ارتباطی                                                                              70

جدول  16 -4 :  ضریب تعیین  مربوط به مولفه های  الگوهای ارتباطی با متغیر وابسته تعارضات زناشویی                                                                                                     70

جدول  17-4 : تحلیل واریانس یك راهه نتایج تحلیل رگرسیون مربوط به مولفه های  الگوهای ارتباطی با متغیر وابسته تعارضات زناشویی                                                                          70

جدول 18- 4 : ضرایب β و مقادیر t و سطح معنی  دار برای مولفه های  الگوهای ارتباطی با متغیر وابسته تعارضات زناشویی                                                                             70

 

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                         صفحه

 

نمودار  1 – 4 : توزیع درصدی مربوط به جنسیت آزمودنی های شرکت کننده در پروژه حاضر59

نمودار  2 – 4 : توزیع درصدی مربوط به سن آزمودنی های شرکت کننده در پروژه حاضر  60

نمودار  3 – 4 : توزیع درصدی مربوط به شغل آزمودنی های شرکت کننده در پروژه حاضر 61

نمودار  4 – 4 : توزیع درصدی مربوط به مدت زمان ازدواج آزمودنی های شرکت کننده در پروژه حاضر                                                                                                     62

نمودار  5 – 4 : توزیع درصدی مربوط به تعداد فرزند آزمودنی های شرکت کننده در پروژه حاضر63

نمودار  6 – 4 : توزیع درصدی مربوط به نوع ازدواج آزمودنی های شرکت کننده در پروژه حاضر64

 

 

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی رابطه ی جهت گیری مذهبی با تعارضات زناشویی و الگوهای ارتباطی در بین زوجین در شهر بندرعباس در سال 1392 انجام گردید. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی می‌باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل كلیه زوجین شهر بندرعباس است. نمونه تحقیق با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 300 نفر محاسبه شد. روش نمونه گیری در این پژوهش به صورت نمونه گیری در دسترس می‌باشد. روش جمع آوری اطلاعات در پژوهش حاضر میدانی و ابزار مورد استفاده، پرسشنامه‌های جهت‌گیری مذهبی(آلپورت)، تعارضات زناشویی(MCQ) و الگوهای ارتباطی(CPQ) بود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات پرسشنامه های جمع آوری شده، از دو دسته آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شد که نتایج آن ها به شرح ذیل می باشد: بین جهت گیری مذهبی با تعارضات زناشویی در بین زوجین رابطه وجود دارد و مولفه‌های جهت گیری مذهبی می توانند روی هم رفته تقریباً 32.6% از واریانس تعارضات زناشویی را تبیین نمایند. بین جهت گیری مذهبی با الگوهای ارتباطی در بین زوجین رابطه وجود دارد و مولفه های  جهت گیری مذهبی می‌توانند روی هم رفته تقریباً 31.1% از واریانس الگوهای ارتباطی را تبیین نمایند. بین الگوهای ارتباطی با تعارضات زناشویی در بین زوجین رابطه وجود دارد و مولفه های  الگوهای ارتباطی، می توانند روی هم رفته تقریباً 50.1% از واریانس تعارضات زناشویی را تبیین نمایند.

 

کلیدواژه ها: جهت گیری مذهبی، الگوهای ارتباطی و تعارضات زناشویی.

 

فصل اول

 

طرح تحقیق

 

1-1- مقدمه

اهمیت معنویت و رشد معنوی در انسان، در چند دهه گذشته به صورتی روزافزون توجه روان‌شناسان و متخصصان بهداشت روانی را به خود جلب کرده است. پیشرفت علم روان‌شناسی از یک سو و ماهیت پویا و پیچیده‌ی جوامع نوین از سوی دیگر، باعث شده است که نیازهای معنوی بشر در برابر خواسته‌ها و نیازهای مادی قد علم کنند و اهمیت بیشتری یابند. به طوری که سازمان بهداشت جهانی در تعریف ابعاد وجودی انسان، به ابعاد جسمانی، روانی، اجتماعی و معنوی اشاره می‌کند و بعد چهارم یعنی بعد معنوی را نیز در رشد و تکامل انسان مطرح می‌سازد. اما علی‌رغم تاکید روز افزون دانشمندان بر بعد معنوی رشد انسان، هنوز تعریف واحدی که دربرگیرنده تمامیت معنویت باشد، ارائه نشده است (یعقوبی، 1387، ص 93).

دین و مذهب، می‌تواند بر همه جوانب زندگی انسان از جمله بر روابط زناشویی تأثیر بگذارد. همان طور که گلین[1] و پوز[2] در تحقیقی در سال 1978 نشان داده اند افرادی که مدت طولانی با هم زندگی می‌کنند دین را به عنوان مهم‌ترین عامل رضایت‌مندی از ازدواج تلقی می‌کنند (غباری بناب، 1380، ص 27). اعتقادات دینی و تقیدات مذهبی بر تمامی ابعاد زندگی انسان از جمله روابط خانوادگی اثرگذار است، به طوری که باورهای مذهبی هم در بروز و هم در حل اختلافات زناشویی نقش مهمی دارد (فتحی آشتیانی و عرب نیا، 1385).

وقتی دو نفر در کنار هم قرار می‌گیرند مسلماً اختلاف سلیقه و درگیری به وجود می‌آید. این کاملاً طبیعی است و نیاز به تغییر و تکامل را نشان می‌دهد. می‌توان از قبل برای اختلافات برنامه ریزی کرد و برای آن آماده شد. بعد از آن برای رسیدن به توافقات می‌شود استفاده کرد. خیلی آسان‌تر است که برای اختلاف آمادگی داشته باشید تا این‌که کاملاً در آن غرق شده باشید و بعد بخواهید از آن استفاده کنید. اختلاف قسمتی طبیعی از هر رابطه‌ای است و بیشتر اوقات نشانه تمام شدن عمر رابطه نیست. باید به اختلافات زناشویی خوش‌آمد گفت چون نشانه‌ای برای تلاش برای رابطه‌ای بهتر و تکامل یافته‌تر و راهی برای فهم متقابل عمیق‌تر است. پرهیز از اختلاف در زندگی زناشویی این واقعیت را تغییر نمی‌دهد که مساله‌ای در زندگی زناشویی تان وجود دارد که باید به آن رسیدگی شود. اختلافات که بالا می‌گیرد دلیل بر این است که زن و شوهر باید وقت بیشتری با هم بگذرانند. در غیر این صورت فاصله بیشتری بین آن‌ها ایجاد می‌شود و بیشتر از هم دور می‌شوند. اختلاف باعث از نو پیدا شدن ارزش‌های مهم می‌شود و کمک می‌کند زن و شوهر برای یک هدف مشترک دوباره با هم متحد بشوند (بارکر[3]، 1990؛ ترجمه دهقانی و دهقانی، 1377، ص 121).

هنگامی که در زندگی زناشویی اختلافی پیش می‌آید طرفین ممکن است دریابند وقت آن رسیده که نقش‌های کنونی خود را کنار بگذارند و نیز انتظارهایی را که از طرف مقابل دارند تغییر بدهند. اختلاف معمولاً نشان دهنده این است که زن و شوهر روش‌های قدیمی با هم بودن را پشت سر گذاشته اند و باید پیوسته برای رابطه خود دوباره برنامه ریزی و آن را احیا کنند. گوش کردن، صحبت کردن، برقراری ارتباط، حل مساله، تصمیم گیری مشترک و … این‌ها لازمه ارتباط بین زن و شوهر هستند. رابطه بدون مهارت‌های ارتباطی و اختصاص زمان مفید برای صحبت درباره مسائل مشترک خیلی زود به دردسر می‌افتد و منجر به شکست می‌شود (بارکر، 1990؛ ترجمه دهقانی و دهقانی، 1377، ص 121).

از سوی دیگر، مطالعات نشان می دهند که بین پایبندی مذهبی و الگوهای ارتباطی زوجین رابطه وجود دارد و می‌توان از طریق پایبندی مذهبی، الگوهای ارتباطی زوجین را پیش‌بینی كرد و احتمالاً با تغییر آن، الگوهای ارتباطی را نیز تغییر داد (ثناگویی و همکاران، 1390، ص 150).

یكی از مهم‌ترین ویژگی‌های انسان توانایی در شكل دادن به روابط بین فردی و حفظ آن است. این روابط كه برای هریك از ما جهت حفظ بقای تولید مثل، عشق، شغل و. . . . كاملاً ضروری است شكل‌های مختلفی به خود می‌گیرد. روابط دوستانه، الگوهای ارتباطی و احساس رضایت از رابطه، موضوعاتی هستند که هم از جنبه‌ی اجتماعی و هم از جنبه‌ی روان‌شناسی بر روی رفتارهای بین فردی متمرکزند و موضوع اصلی هستند که از دوران کودکی آغاز می‌شوند. از آن جا که روابط دوستانه، الگوهای ارتباطی و

یک مطلب دیگر :

پایان نامه با کلید واژگان امام صادق، عقد اجاره، طلاق

 احساس رضایت از رابطه در اغلب روابط وجود دارد و می‌تواند تأثیر زیادی روی افراد داشته باشد. تأثیر منفی این مسئله می‌تواند روی روند رشد فرد اثر بگذارد، از وقایعی که در دوران کودکی رخ می‌دهد تا تجاربی که در دوران بزرگ‌سالی در رابطه با مردم سبک می‌کند (رئیسی، 1390).

از آن جا که الگوهای ارتیاطی زوجین و تعارضات زناشویی از عوامل زیادی تأثیر می پذیرند و از سوی دیگر جهت گیری مذهبی و معنویت تأثیر زیادی بر روی فرد و روابط فرد با دیگران دارد، لذا این پژوهش با هدف بررسی رابطه‌ی جهت گیری مذهبی با تعارضات زناشویی و الگوهای ارتباطی در بین زوجین انجام گردید.

1-2- بیان مسأله

ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻧﻬﺎﺩﻫﺎﻱ ﻣﻬﻢ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎﻅ ﺍﻫﻤﻴﺖ، ﻧﻘﺶ ﻭ ﻛﺎﺭﻛﺮﺩﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻋﻠﻤﺎﻱ ﻣﺬﻫﺒﻲ، ﺍﺧﻼﻗﻲ ﻭ ﺻﺎﺣﺐﻧﻈﺮﺍﻥ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ، ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﻭ ﺭﻭﺍﻥﺷﻨﺎﺳﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ، ﻧﻬﺎﺩ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ (بیابانگرد، 1381). ازدواج یک سنت الهی و یک نیاز فطری بشری باشد. بشر از بدو خلقت جهت تشکیل خانواده و بقای نسل ازدواج می کرده است. ازدواج در اقوام و ادیان مختلف، انواع و مقررات خاصی دارد (مولر^[4] و یانگ[5]، 2001). تمامی مطالعات با وجود تفاوت هایی که با یکدیگر دارند، نشان می‌دهند که میزان شیوع ناسازگاری به صورت‌های مختلفی روبه افزایش است؛ اگر چه در کشور ما شدت مشکلات زناشویی به اندازه برخی کشورهای دیگر نیست؛ با این وجود بروز تعارضات، مشکلات و نارضایتی های مختلف در این حیطه را نمی توان مورد اغماض قرار داد (واقعی و همکاران 1388).

تعارض زمانی پیش می‌آید که اعمال یك فرد با اعمال فرد دیگر تداخل پیدا می‌کند، همچنان که دو فرد به یکدیگر نزدیك‌تر می‌شوند نیروی تعارض افزایش می‌یابد (کیوچینگ[6]، 1996، ص 257). گاتمن[7] (1994)، معتقد است که “تعارض، منجر به حرکت مارپیچی نزولی می‌شود”. زوج‌هایی که کیفیت ازدواج بالاتری را گزارش کرده اند، عقیده داشتند که رفتار منفی طرف مقابل علت موقعیتی دارد و تحت شرایط خاصی صورت گرفته است. زوج هایی که کیفیت ازدواج پایین تری را گزارش کردند، عقیده داشتند که رفتار منفی طرف مقابل کلی و با ثبات است و بخشی از ویژگی های شخصیت‌شان است و این عامل منجر به دیدگاه منفی در کیفیت ازدواج می شود (دیباچی فروشانی، امامی پور و محمودی، 1388، ص 91).

روابط دوستانه، الگوهای ارتباطی و احساس رضایت از رابطه، موضوعاتی هستند که هم از جنبه‌ی اجتماعی و هم از جنبه‌ی روان شناسی بر روی رفتارهای بین فردی متمرکزند و موضوع اصلی هستند که از دوران کودکی آغاز می‌شوند (کاتلر و همکاران[8]، 2009). وایلی[9] (2000)، بر این باور است كه همسران مجموعه‌هایی از الگوهای ارتباطی را میان خود برقرار می‌كنند و رفتارهای مشكل آفرین، صرفاً اجرای همان الگوها هستند. الگوهای ارتباطی مورد نظر وایلی عبارتند از: “انزواگزینی متقابل، سرزنش متقابل و توقع/ انزوا گزینی”. طی سال‌ها پژوهش در زمینه‌ی ارتباط میان فردی، الگوهای متعددی ارایه شده اند كه نشان‌گر ماهیت و شیوه‌ی كار ارتباطات است.

ارتباطات مؤثر، موجب شکوفایی هویت و کمال انسان و مبنای اولیه پیوند وی با دیگران و بهبود کیفیت روابط افراد می شود، در حالی که ارتباطات غیرمؤثر مانع شکوفایی انسان شده و روابط را تخریب می کند. بنابراین، اساس زندگی و خوشبختی انسان را همین ارتباطهای میان فردی تشکیل می دهد. ارتباط دلپذیر زوجین این امکان را می دهد که با یکدیگر به بحث و تبادل نظر بپردازند (دیباجی فروشانی و همکاران، 1388، ص 90).

نتایج بعضی از تحقیقات نشان‌دهنده وجود رابطه بین جهت گیری مذهبی با تعارضات و هم چنین وجود رابطه بین جهت گیری مذهبی با الگوهای ارتباطی زوجین می باشد. که در قسمت ذیل به طور خلاصه به تعدادی از آن ها اشاره می گردد: کوئینگ[10] (2007)، در تحقیقی نشان داده است که افرادی که اعتقادات مذهبی قوی تری دارند، سازگاری بهتری با تعارضات و موقعیت‌های زندگی دارند (کوئینگ، 2007، ص 738). رسولی و سلطانی (1391)، نیز در پژوهشی نشان دادند که بین جهت‌گیری مذهبی و سازگاری زناشویی رابطه وجود دارد و هم‌چنین اعمال و باورهای مذهبی در افزایش رضایت‌مندی و سازگاری زناشویی و فرایند حل تعارض تأثیر دارد (رسولی و سلطانی، 1391). سارگلو[11] (2002)، در پژوهشی بیان داشت که الگوهای ارتباطی با درونی شدن هر چه بیشتر ارزش‌های اخلاقی و مذهبی ارتباط دارد. تحقیق دیگری که توسط باتلر[12] و اتل[13] (2001)، انجام شد، نشان داد که زوج‌ها عبادت و گرایش‌های مذهبی را به عنوان یک رویداد آرامش‌بخش مهم قلمداد می‌نمایند و برای حل مشکلات سازشی خود در زندگی از عقاید مذهبی کمک می‌گیرند. همچنین، زوج‌ها اظهار داشتند که انجام عبادات مذهبی باعث کاهش احساسات خصمانه و واکنش‌های هیجانی منفی می‌شود. از طرف دیگر، عبادات، رفتارهای ارتباطی، مشارکتی و همدلانه با دیگران را افزایش می‌دهد.

مذهب جزء لاینفک زندگی بشری در تمام اعصار بوده است. ویل دورانت معتقد است: دین به اندازه‌ای غنی، فراگیر و پیچیده است که هیچ دوره‌ای در تاریخ بشر خالی از اعتقادات نبوده است. این که حتی یک انسان بی‌اعتقاد به خدا هم، در شرایط نامطمئن بحران روحی و درماندگی به طور ناهشیار به خدا و نیروهای ماوراء‌الطبیعی می‌اندیشد و از او استمداد می‌طلبد، یک پدیده ثابت شده‌ای است. احساس مذهبی عمیق و واقعی، در اعماق ضمیر ناهشیار هر انسانی وجود دارد. تحقیقات نشان داده است که مذهبی بودن به معنای وسیع کلمه می‌تواند آثار بحران شدید زندگی را تعدیل کند و همچنین ارتباط مثبتی بین مذهب و سلامت روان وجود دارد. بنابراین اعتقادات مذهبی یک موضوع مهم در سلامت جسمی و روحی است. مذهبی بودن به معنای وسیع کلمه می‌تواند آثار بحران‌های شدید زندگی را تعدیل کند (مختاری، 1380، ص 3). آلپورت[14] (1950)، مذهب را به عنوان فلسفه وحدت بخش زندگی توصیف می‌کند و هم چنین بیان می کند که جهت‌گیری مذهبی را به دو صورت جهت‌گیری مذهبی درونی و جهت‌گیری مذهبی بیرونی می‌باشد (خوانین زاده، اژه‌ای و مظاهری، 1384).

نتایج تحقیقات انجام شده در زمینه رابطه مذهب با تعارضات زناشویی و الگوهای ارتباطی زوجین نشان می‌دهد که بیشتر مطالعات انجام شده نشان دهنده رابطه بین مذهب و تعارضات زناشویی می باشد که پایبندی به معنویات موجب کاهش تعارضات زناشویی می گردد. هم چنین جهت گیری مذهبی با الگوهای ارتباطی زوجین رابطه دارد و دین و مذهب موجب می گردد که زوجین از الگوهای صحیحی برای ارتباط خود استفاده کنند. از طرفی با توجه به این‌که برخی تحقیقات دین را تنها عامل مثبت و پایداری می‌دانند، این سوال مطرح می‌شود چرا برخی افراد دین دار، اختلاف زناشویی دارند و از تعارضات زناشویی رنج می برند؟ و چرا برخی زوجین دین دار، ارتباط صحیح و مؤثری با یکدیگر ندارند و در بعضی موارد به جدایی، طلاق و یا طلاق عاطفی روی می آورند؟ آیا اختلافات و تعارضات زناشویی آن‌ها به نوع جهت گیری دینی و میزان عمل به باورهای دینی مربوط می‌گردد؟

البته باید توجه داشت که با افزایش ارتباطات و گسترش نفوذ رسانه ها و رواج الگوهای غربی در بین زوجین باورها و نگرش های مذهبی نیز دستخوش تغییراتی شده اند. لذا به نظر می رسد که در زمینه تعارضات زناشویی و الگوهای ارتباطی افراد مذهبی در جامعه امروزی تحقیقات کمتری انجام شده و این خلأ بیش از پیش احساس می شود. لذا با توجه به متغیرهای بیان شده، در این پژوهش محقق درصدد این است که علاوه بر کشف رابطه بین جهت‌گیری مذهبی با الگوهای ارتباطی و تعارضات زناشویی بداند سهم هر کدام از متغیرهای جهت گیری مذهبی و الگوهای ارتباطی در تعارضات زناشویی چه میزان است؟

[1] Gelenn,A

[2] Pouz,Z

[3] Barker, F

[4] Mueller

[5] Young

[6] Kew-Cheung, S.

[7] Gottman, J. M.

[8] Cutler et al

[9] Wille

[10] Koenig, Harold G.

[11] Saroglou

1-4-1- اهداف کلی                                                                                            8

1-4-2- اهداف جزئی                                                                                          8

1-5- سوالات                                                                                                   9

1-5-1- سوالات اصلی                                                                                        9

1-5-2- سوالات جزئی                                                                                        9

1-6-فرضیه های تحقیق                                                                                        9

1-6-1- فرضیه های اصلی                                                                                    9

1-6-2- فرضیه های فرعی                                                                                    10

1-7- تعاریف و مفاهیم نظری و عملیاتی و متغیرهای تحقیق                                              10

فصل دوم پیشینه تحقیق

2-1- مقدمه                                                                                                     13

2-2- پیشینه نظری                                                                                              14

2-2-1- رضایت شغلی                                                                                        14

2-2-4- عدالت سازمانی شیوه های حل تعارض و رضایت شغلی                                        26

2-2-2- عدالت سازمانی                                                                                       30

2-2-3- شیوه های حل تعارض                                                                               39

2-3- پیشینه پژوهشی                                                                                          48

2-3-1- پژوهش داخلی                                                                                                 48

2-3-2- پژوهش های خارجی                                                                                50

فصل سوم روش تحقیق

3-1- مقدمه                                                                                                     54

3-2- روش تحقیق                                                                                             54

3-3- جامعه آماری اندازه نمونه و روش نمونه گیری تحقیق                                               55

3-4- ابزار اندازه گیری تحقیق                                                                                 55

3-5- روش اجرای عملی تحقیق                                                                              56

3-6- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات                                                                        57

فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها

4-1- مقدمه                                                                                                     59

4-2- تحلیل های آمار توصیفی                                                                               60

4-3- آمار استنباطی                                                                                             67

فصل پنجم بحث و نتیجه گیری

5-1- مقدمه                                                                                                     78

5-2- بحث                                                                                                      78

5-3- نتیجه گیری                                                                                               79

5-4- محدودیت ها                                                                                            84

5-5- پیشنهادات                                                                                                         85

5-5-1- پیشنهادات کاربردی                                                                                  85

5-5-2- پیشنهادات پژوهشی                                                                                  85

منابع فارسی                                                                                                     86

منابع لاتین                                                                                                       91

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                               صفحه

 

جدول 1-4-  درصد و فراوانی مربوط به سن آزمودنی های شرکت کننده در مطالعه حاضر            60

جدول  4 – 2 : درصد و فراوانی مربوط به جنسیت آزمودنی های شرکت کننده در مطالعه حاضر        61

جدول  4 – 3 : درصد و فراوانی مربوط به تحصیلات آزمودنی های شرکت کننده در مطالعه حاضر 62

جدول  4 – 4 : درصد و فراوانی مربوط به سابقه آزمودنی های شرکت کننده در مطالعه حاضر       63

جدول  4 – 5 : درصد و فراوانی مربوط به عدالت سازمانی آزمودنی های شرکت کننده در مطالعه حاضر64

جدول  4 – 6 : شاخص های آماری میانگین و واریانس  مربوط به امتیاز حاصل از پرسشنامه های  رضایت شغلی و عدالت سازمانی و تعارض فردی                                                                    65

جدول  4 – 7 : شاخص های آماری میانگین و واریانس مربوط به امتیاز حاصل از پرسشنامه عدالت سازمانی و مولفه های آن                                                                                                       65

جدول  4 – 8 : شاخص های آماری میانگین و واریانس مربوط به امتیاز حاصل از پرسشنامه تعارض فردی و مولفه های آن                                                                                                          66

جدول  4 – 9 : آزمون همبستگی پیرسون بین متغیرهای سبک یک‎پارچه و رضایت شغلی             67

جدول  4 – 10 : آزمون همبستگی پیرسون بین متغیرهای سبک اجتنابی و رضایت شغلی              67

جدول  4 – 11 : آزمون همبستگی پیرسون بین متغیرهای سبک مسلط و رضایت شغلی               68

جدول  4 – 12 : آزمون همبستگی پیرسون بین متغیرهای سبک مصالحه و رضایت شغلی             68

جدول  4 – 13 : آزمون همبستگی پیرسون بین متغیرهای سبک ملزم شده و رضایت شغلی            69

جدول  4 – 14 : آزمون همبستگی پیرسون بین متغیرهای سبک عدالت توزیعی و رضایت شغلی     69

جدول  4 – 15 : آزمون همبستگی پیرسون بین متغیرهای سبک عدالت رویه ای و رضایت شغلی    70

جدول  4 – 16 : آزمون همبستگی پیرسون بین متغیرهای سبک عدالت مراوده ای و رضایت شغلی  70

جدول  17 -4 :  خلاصه نتایج تحلیل رگرسیون  مربوط به  مولفه های عدالت سازمانی و رضایت شغلی71

جدول  18-4 : تحلیل واریانس یك راهه نتایج تحلیل رگرسیون مربوط به رضایت شغلی و مولفه های عدالت سازمانی                                                                                                           71

جدول 19- 4 : ضرایب β و مقادیر t و سطح معنی  دار برای رضایت شغلی و مولفه های عدالت سازمانی 72

جدول  20 -4 :  خلاصه نتایج تحلیل رگرسیون  مربوط به  مولفه های تعارض فردی و رضایت شغلی        73

جدول  21-4 : تحلیل واریانس یك راهه نتایج تحلیل رگرسیون مربوط به مولفه های تعارض فردی و رضایت شغلی                                                                                                           73

جدول 22- 4 : ضرایب β و مقادیر t و سطح معنی  دار برای مولفه های تعارض فردی و رضایت شغلی74

جدول  23 -4 :  خلاصه نتایج تحلیل رگرسیون  مربوط به  مولفه های تعارض فردی و عدالت سازمانی با رضایت شغلی                                                                                                          75

جدول  24-4 : تحلیل واریانس یك راهه نتایج تحلیل رگرسیون مربوط به مولفه های تعارض فردی و عدالت سازمانی با رضایت شغلی                                                                                         75

جدول 25- 4 : ضرایب β و مقادیر t و سطح معنی  دار برای مولفه های تعارض فردی و عدالت سازمانی با رضایت شغلی                                                                                                          76

 

 

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                              صفحه

نمودار  4 – 1 : توزیع درصدی مربوط به سن آزمودنی های شرکت کننده در مطالعه حاضر           60

نمودار  4 – 2 : توزیع درصدی مربوط به جنسیت آزمودنی های شرکت کننده در مطالعه حاضر      61

نمودار  4 – 3 : توزیع درصدی مربوط به تحصیلات آزمودنی های شرکت کننده در مطالعه حاضر   62

نمودار  4 – 4 : توزیع درصدی مربوط به سابقه آزمودنی های شرکت کننده در مطالعه حاضر                   63

نمودار  4 – 5 : توزیع درصدی مربوط به عدالت سازمانی آزمودنی های شرکت کننده در مطالعه حاضر64

 

 

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی ارتباط بین عدالت سازمانی و شیوه های حل تعارض (بین فردی) با رضایت شغلی کارکنان شرکت سیمان هرمزگان انجام شد. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی همبستگی بود. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل كلیه كاركنانی است كه در شرکت سیمان هرمزگان مشغول به فعالیت می باشند، که این تعداد برابر 700 نفر می باشد. نمونه پژوهش با استفاده از فرمول کوکران 200 نفر در نظر گرفته شد. در این پژوهش از سه پرسشنامه استاندارد پرسشنامه عدالت سازمانی نیكاف و مورمان (1993)، پرسش نامه شیوه های حل تعارض بین فردی و پرسشنامه رضایت شغلی اسپکتور استفاده شد. داده های پژوهش حاضر در دو سطح توصیفی و استنباطی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند که نتایج آن ها به شرح ذیل می باشد: بین سبک یک‎پارچه و رضایت شغلی کارکنان شرکت سیمان هرمزگان رابطه وجود دارد ( 0.01 >  P  , 200 = n , 0.312 = r). بین سبک اجتنابی و رضایت شغلی کارکنان شرکت سیمان هرمزگان رابطه وجود دارد ( 0.01 >  P  , 200 = n , 0.291 = r). بین سبک مسلط و رضایت شغلی کارکنان شرکت سیمان هرمزگان رابطه وجود ندارد ( 0.05 <  P  , 200 = n , 0.084 – = r). بین سبک مصالحه و رضایت شغلی کارکنان شرکت سیمان هرمزگان رابطه وجود دارد ( 0.01 >  P  , 200 = n , 0.248 = r). بین سبک ملزم شده و رضایت شغلی کارکنان شرکت سیمان هرمزگان رابطه وجود ندارد ( 0.05 < P  , 200 = n , 0.009 – = r). بین سبک عدالت توزیعی و رضایت شغلی کارکنان شرکت سیمان هرمزگان رابطه وجود دارد ( 0.01 > P  , 200 = n , 0.319  = r). بین سبک عدالت رویه ای و رضایت شغلی کارکنان شرکت سیمان هرمزگان رابطه وجود دارد ( 0.01 > P  , 200 = n , 0.344  = r). بین سبک عدالت مراود‌ه ای و رضایت شغلی کارکنان شرکت سیمان هرمزگان رابطه وجود دارد ( 0.01 > P  , 200 = n , 0.234  = r). عدالت سازمانی روی هم رفته تقریباً 17.4% از واریانس رضایت شغلی را تبیین می نماید. مؤلفه تعارض فردی روی هم رفته تقریباً 13.2% از واریانس رضایت شغلی را تبیین می نماید. مولفه های تعارض فردی و عدالت سازمانی بطور همزمان روی هم رفته تقریباً 28.9% از واریانس رضایت شغلی

 را تبیین می نمایند.

 

 

کلیدواژه: عدالت سازمانی، تعارض بین فردی و رضایت شغلی

 

فصل اول

طرح تحقیق

 

 

1-1- مقدمه

امروزه در هر کشوری صدها شغل و حرفه وجود دارد و افرادی به آن ها اشتغال دارند و از طریق آن ها زندگی خود را  اداره می کنند آن چه همواره مورد توجه روانشناسان و اندیشمندان علوم اجتماعی بوده رضایت شغلی افراد و آثار این رضایت در روحیه آن ها و بازدهی کارشان می باشد. در جامعه امروز فشارها و تنش های روانی ناشی از محیط کاری و خانوادگی نقش بسیاری در زندگی افراد ایفا می کند (میردریکوندی، 1379). به نظر می رسد عوامل زیادی با رضایت شغلی افراد رابطه دارند. عدالت سازمانی می تواند یکی از عواملی باشد که رضایت شغلی کارکنان را تحت تأثیر قرار می دهد.

از طرفی عدالت اقتضا می کند که میان شغل و شاغل بیشترین تناسب وجود داشته باشد، پایه و اساس سازمان وقایعی است که به وسیله اعضای آن انجام می گیرد، این وظایف باید متناسب با یکدیگر و دارای هماهنگی در جهت رسیدن به اهداف سازمان باشد (شایان جهرمی، صالحی و ایمانی، 1388).

مدیران به دنبال ایجاد جو و نظام هایی در سازمان هستند که اعضای سازمان، آن ها را منصفانه و عادلانه درک کنند. در سازمانی که اخلاق و عدالت رعایت می شود، تصمیماتی که مدیران اتخاذ می کنند باید منجر به رفتار منصفانه با کارکنان شده به طوری که سلامت و رفاه آنان را منعکس کند. پرداختن به مسائل عدالت و رفتار عادلانه با افراد، بخش اصلی و حیاتی راهبرد و فرایند تصمیم گیری یک سازمان است. از سوی دیگر، بی‌عدالتی و تعارض در سازمان هرگز از بین نمی رود؛ اگر چه در بسیاری از موارد، تعارض می تواند سازنده باشد، ولی اگر عدالت و انصاف در سازمان  رعایت نشود تعارض می تواند بسیار مضر و مخرب باشد. صرف نظر از پیامدها و نتایجش، تعارض می تواند هزینه های عاطفی زیادی به وجود آورد. حتی پس از مدت های طولانی از حل شدن تعارض، این اثرات عاطفی باقی خواهند ماند. فرد یا گروهی که خود را بازنده می بیند ممکن است به رقیب، طرف مقابل تبدیل یا همیشه خوود را به دلیل از دست دادن آن موقعیت، مورد سرزنش قرار دهد (برومند، کوثرنشان و غلامی، 1389).

تعارض­ یكی ­از عواملی ­است­ كه ­موجب­ اتلاف­ انرژی­ و استعدادهای­ كاركنان ­سازمان ­شده­ و به ­جای ­این‌كه عوامل ­تولید و منابع ­انسانی ­با تركیبی ­مناسب­ و معقول ­در جهت­ تحقق ­اهداف­ و اثربخشی­ سازمان ­حركت كنند در جا می­زنند و سرمایه ­انسانی ­و مالی ­را به ­هدر می­دهند كه ­این­ امر با توجه ­به ­دنیای ­پر رقابت­ فعلی ­كه تولیدات ­بایستی ­اقتصادی ­و كیفی ­باشند، برای ­سازمان­ها و دست­اندركاران­ آن­ خوشایند نیست (صیادزاده، 1389).

 

 

بنابراین ­سازمان­ها برای ­این‌كه ­از حداكثر توان­ جسمانی، روانی­ و فكری­ كاركنان ­خود بهره ­گیرند بایستی ­عوامل­ مخل ­و مزاحم­ را رفع ­كنند. البته ­تعارض­ به ­خودی ­خود

یک مطلب دیگر :

منابع پایان نامه با موضوع ارزیابی عملکرد مالی بانک

 همیشه ­مخرّب­ نبوده­ و نخواهد بود و نباید با بوجود آمدن­ تعارض، سریع ­به ­فكر از بین­ بردن ­آن ­افتاد، بلكه­ باید سطح ­مناسبی ­از تعارض­ را ایجاد كرد. تعارض شدید نمی­تواند برای ­سازمان ­سازنده ­و مفید باشد، اما سطح­ مناسبی ­از تعارض، می­تواند موجب­ افزایش اثربخشی­ رضایت­ شغلی ­و موفقیت­ سازمان ­شود. همچنین ­اگر در سازمان­ها هیچگونه ­تعارضی­ وجود نداشته باشد سازمان ­حالت­ ركود و سكون ­به ­خود خواهد گرفت ­و افراد به ­تدریج ­نسبت­ به ­كار بی­علاقه ­خواهند شد و در نتیجه ­رضایت ­شغلی­ و اثربخشی­ سازمانی­ نیز كاهش­ خواهد یافت. اگر مدیران ­بتوانند راه­حل­ مناسبی­ برای­ برخورد با تعارض­ پیدا كنند، بجای­ اینكه ­ریشه ­تعارض­ را از بین ببرند، می­توانند رضایت­ شغلی ­و اثربخشی­ سازمان­ را بالا ببرند و موفقیت ­سازمان ­را تضمین­ نمایند و موجب­ افزایش­ اعتماد، اطمینان ­و رضایت­شغلی ­افراد سازمان­گردند (صیادزاده، 1389).

با توجه به این که رضایت شغلی تأثیر مهمی بر کارایی و بهره وری کارکنان دارد، در این پژوهش قصد بر این است که در یک مطالعه موردی به بررسی رابطه متغیرهای عدالت سازمانی و شیوه های حل تعارض با رضایت شغلی کارکنان شرکت سیمان هرمزگان پرداخته شود.

 

1-2- بیان مسأله

سازمان سیستمی اجتماعی است كه حیات و پایداری آن وابسته به وجود پیوندی قوی میان اجزا و عناصر تشكیل دهنده آن است. ادراك بی عدالتی اثرات مخربی بر روحیه كار جمعی دارد؛ زیرا اهتمام نیروی انسانی و انگیزش كاركنان را تحت الشعاع خود قرار می دهد. بی عدالتی و توزیع غیر منصفانه دستاوردها و ستاده های سازمان، موجب تضعیف روحیه كاركنان و تنزل روحیه تلاش و فعالیت در آنان می‌شود؛ بنابراین رعایت عدالت، رمز بقا و پایداری جریان توسعه و پیشرفت سازمان و كاركنان آن است. بنابراین از جمله وظایف اصلی مدیریت، حفظ و توسعه رفتارهای عادلانه در مدیران، و احساس عدالت در كاركنان است (جوادین و همکاران، 1386).

رضایت شغلی از طریق رفتارها و احساسات مثبت یا منفی كاركنان نسبت به محیط شغلی و سازمانی شكل می‌گیرد. این احساسات با منابع برون سازمانی و درون سازمانی ایجاد می شوند. یكی از منابع مهم درون سازمانی، عدالت سازمانی[1] است. عدالت سازمانی بیان می كند كه باید با چه شیوه هایی با كاركنان رفتار شود تا احساس كنند به صورت عادلانه با آنان رفتار شده است و شامل سه حیطه عدالت توزیعی[2]، عدالت رویه ای[3] و عدالت تعاملی[4] می باشد (كونوسكای[5]، 2000). انصاف و رعایت عدالت یك ارزش اساسی در سازمان‌ها است (كونوسكای، 2000) و بر این متمركز است كه چگونه افراد از نظر اجتماعی رویدادهای درون سازمانی را عادلانه یا ناعادلانه درك می كنند (پول[6]، 2007). پژوهشگران نشان دادند كه سطوح بالای ادراكات عادلانه بودن به میزان بالای رضایت شغلی و رضایت از سرپرست منجر می شود (كروپان زانو[7] و همكاران، 2002، كونوسكای و كروپان زانو، 1991، مسترسون[8]، 2000، فیشر[9]، 2005). وقتی كاركنان احساس كنند كه برخورد غیرمنصفانه‌ای با آن‌ها شده است، عملكرد شغلی آن‌ها پایین می آید و تعهدشان نسبت به سازمان و رضایت شغلی آن‌ها كم می شود (امبروس[10]، 2002، كروپان زانو و گرین برگ، 1997 به نقل از پول، 2007).

رضایت شغلی کارکنان به طور مؤثر با عملكرد شغلی آنان، كیفیت کاری و اثربخشی مرتبط است. با توجه به افزایش حقوق، مزایا و توجه دولت به نظر می رسد، هنوز رضایت شغلی آنان كم است و آنان نسبت به برخی عوامل سازمانی از جمله حقوق و مزایا ناراضی هستند (آگیلار وفایی، 1381؛ ازکیا و توکلی، 1385، کلدی و عسکری، 1382). پایین بودن حقوق و مزایا، فشارهای درونی و برونی محیط کار و برخی عوامل دیگر می‌توانند سبب بروز تعارض در کارکنان شده و  موجب تعارض کارکنان شوند.

تعارض، جزیی طبیعی و عادی از زندگی روزمر ة ماست و واقعیتی است كه بشر در طی تاریخ با آن آشنا بوده ولی متاسفانه به دلیل عدم مدیریت صحیح، بیشتر به ستیزه جویی و دشمنی مبدل شده است. لذا امروز، افراد پیشینه ناخوشایندی از آن دارند و تعارض را پدیده ای منفی می دانند (موسسه آلند جزایر صلح[11]، 2002). تعارض زمانی رخ می دهد که دو یا چند نفر به دلیل تفاوت در نیاز ها، خواسته ها، اهداف و ارزش هایشان در مقابل یکدیگر قرار بگیرند (تامی[12]، 2002). به عبارت دیگر تعارض فرآیندی است که در آن فرد در می یابد شخص دیگری به طور منفی روی مطلوبی که او تعقیب می کند تاثیر گذاشته است (وودمن و هلریجل[13]، 1995). مدیریت تعارض یعنی فرآیند برنامه ریزی برای پرهیز از تعارض در جایی که امکان وقوع آن است و ارائه شیوه هایی برای سازماندهی آن برای حل تعارض در جایی که رخ می دهد (اسلوکام[14]، 2002).

برخی کارمندان به علت ناتوانی در درک این مطلب سعی دارند با توسل به شیوه های قهر آمیز، تضاد و اختلاف نظرها را در سازمان های خود سرکوب کنند. درحالی‌که تحقیقات نشان داده است سازمان هایی که در آن‌ها تضاد کمتری وجود دارد، اغلب در محیط های رقابتی با شکست مواجه می شوند. چرا که اعضای چنین سازمان‌هایی آن چنان متجانس هستند که برای سازگاری یا تطبیق خود با شرایط محیطی آمادگی کمی دارند یا چنان از وضع موجود راضی اند که تصور می کنند به بهبود وضع موجود نیازی ندارند. درحالی‌که تعارض به مثابه خون تازه ای در رگ های سازمان های پرتکاپو، پیشرو و توفیق طلب همانند سازمان سیمان هرمزگان است و سروکار داشتن با تعارض در قلب مدیریت هر سازمانی نهفته است (وتن و همکاران، 1380).

نظریه های گوناگونی در مورد شیوه های حل تعارض بین فردی و مدیریت آن در سازمان ها مطرح شده است. دیدگاه سنتی تعارض[15] و شیوه های حل تعارض بین فردی، به عنوان نخستین نظریه و معروف به نظریه یگانگی، بیان می دارد که تعارض پدیده ای منفی و بد است و باید از آن دوری جست. دومین نظریه، نظریه روابط انسانی[16] است که تعارض را امری طبیعی می داند، درحالی‌که جدیدترین نظریه به نام دیدگاه تعامل تعارض[17] معتقد است که تعارض نه تنها می تواند نیروی مثبت در سازمان ایجاد کند، بلکه ضرورتی برای فعالیت های سازمانی است (رابینز[18] و همکاران، 1379).

توماس[19] (1976)، پنج شیوه اداره و حل تعارض های بین فردی را شناسایی کرده که عبارتند از: رقابتی، همکاری، اجتناب، انطباق و مصالحه. بعدها پوتنام و ویلسون[20] 5 شیوه مذکور را با عنوان سه راهبرد دسته بندی کرده است که عبارتند از: راهبرد راه حل گرایی (شامل شیوه های همکاری و مصالحه که طرفین خواهان همکاری با یکدیگرند)، راهبرد عدم مقابله (شامل شیوه های اجتناب و انطباق طرفین. طرفین تمایل دارند از تضاد کناره گیری یا جلوگیری کنند)، راهبرد کنترل که با شیوه های رقابتی یکسان است (افراد فقط به منافع خود توجه می کنند که به تضاد منجر می شود) (توماس، 1976).

مراحل حل تعارض های بین فردی عبارت اند از: پذیرش اختلاف نظر و تعارض به عنوان یك امر طبیعی، تعیین مشكل و احساس‌های حاصل از آن، شناخت همه راه‌حل‌های ممكن، ارزیابی  راه‌حل‌ها و انتخاب راه‌حلی كه برای هر دو طرف قابل پذیرش است، بررسی تأثیر را ه حل (ایرانیک، 1389).

كوهن[21] (2004)، تعارض در سازمان ها را در هم شكستن همكاری یا تهدیدی برای آن سازمان به‌حساب می‌آورد و معتقد است كه بروز تعارض در سازمان‌ها هم طبیعی است و هم در روابط افراد، مورد انتظار است. بنابراین تعارض بر عملكرد شغلی كاركنان اثرگذار بوده و موجب موفقیت یا شكست افراد در كارشان می گردد. یكی از راه های مهم برای افزایش موفقیت فرد در كار، آگاهی از وضعیت عملكرد و نقاط قدرت، ضعف كار او است تا براساس آگاهی فرد نقاط ضعف عملكرد خویش را از بین ببرد. این كار از طریق ارزشیابی از عملكرد افراد صورت می گیرد.

حال این پژوهش در جهت بهبود عملکرد و رضایت شغلی کارکنان بدنبال پاسخ به این سؤال است که آیا بین عدالت سازمانی و شیوه های حل تعارض (بین فردی) با رضایت شغلی کارکنان شرکت سیمان هرمزگان رابطه وجود دارد؟ و اینکه آیا عدالت سازمانی و شیوه های حل تعارض (بین فردی) می توانند پیش بینی کننده های مناسبی برای رضایت شغلی کارکنان باشند؟

[1] Organizational justice

[2] Distributive Justice

[3] Procedural Justice

[4] International Justice

[5] Konovsky

[6] Poole

1-3-2- اهداف کاربردی ……………………………………………………………………………………………………………………. 14

1-4- اهداف تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………… 15

1-4-1- هدف کلی …………………………………………………………………………………………………………………………….. 15

1-4-2- اهداف جزئی ………………………………………………………………………………………………………………………… 15

1-5- فرضیه های پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………. 15

1-6- تعاریف نظری ……………………………………………………………………………………………………………………………. 16

1-1-6- تعریف نظری حافظه ی بینایی ……………………………………………………………………………………… 16

1-2-6- تعریف نظری حافظه ی چهره ها …………………………………………………………………………………..16

1-7- تعاریف عملیاتی ………………………………………………………………………………………………………………….17

1-7-1- تعریف عملیاتی عملکرد حافظه ی بینایی………………………………………………………………………17

1-2-7- تعریف عملیاتی عملکرد حافظه ی چهره ها ………………………………………………………………….17

 

فصل دوم : پیشینه تحقیق

2-1- ماهیت حافظه انسان ………………………………………………………………………………………………………………… 19

2-2- دیدگاه ساختاری حافظه ………………………………………………………………………………………………………….. 25

2-2-1-  حافظه حسی ……………………………………………………………………………………………………………………… 25

2-2-1-1- مراحل پردازش اولیه اطلاعات بینایی…………………………………………………………………………….. 29

2-2-2- حافظه کوتاه مدت(S.T.M) …………………………………………………………………………………………….. 31

2-2-3- حافظه دراز مدت(L.T.M) ………………………………………………………………………………………………. 35

2-3- دیدگاه پردازش اطلاعات …………………………………………………………………………………………………………. 38

2-3-1- مرحله یادگیری ……………………………………………………………………………………………………………………. 38

2-3-2- مرحله ذخیره سازی یا نگهداری ………………………………………………………………………………………… 39

2-3-3- مرحله بازیابی ………………………………………………………………………………………………………………………. 40

2-4- آزمون های سنجش حافظه دیداری ……………………………………………………………………………………….. 41

2-4-1-  آزمون بینایی بنتون …………………………………………………………………………………………………………… 41

2-4-2-  آزمون بینایی کیم کاراد ……………………………………………………………………………………………………. 42

2-4-3-  آزمون تصاویر درهم ری – استریه …………………………………………………………………………………… 42

2-4-4- مقیاس حافظه­ی وکسلر (WMS)…………………………………………………………………………………….. 45

2-4-5-  آزمون یادگیری جفت ارتباط(PAL) ……………………………………………………………………………… 46

2-5- بررسی تحقیقات انجام شده ……………………………………………………………………………………………………. 47

جمع بندی نهایی…………………………………………………………………………………………………………………………………. 73

فصل سوم: روش تحقیق

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 75

3-1- طرح کلی پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………. 75

3-2- جامعه آماری …………………………………………………………………………………………………………………………….. 76

3-3- نمونه و روش نمونه گیری ……………………………………………………………………………………………………….. 76

3-4- ابزارهای تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………… 76

3-4-1-  مقیاس تجدید نظر شده حافظه­ی وکسلر ………………………………………………………………………… 77

3-4-2- آزمون معاینه مختصر وضعیت شناختی ( MMSE)  …………………………………………………… 78

3-4-3-  پرسشنامه سلامت عمومیGHQ) )………………………………………………………………………………… 80

3-4-4- آزمون حافظه چهره ها ……………………………………………………………………………………………………….. 81

3-5- روش اجرا …………………………………………………………………………………………………………………………………. 82

3-6- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات  ………………………………………………………………………………………………. 82

فصل چهارم : یافته های پژوهش

مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 85

4-1- توصیف داده ها ………………………………………………………………………………………………………………………… 85

4-1-1-  توصیف متغیرهای جمعیت شناختی ……………………………………………………………………………….. 86

4-1-2-  توصیف متغیر MMSE   ……………………………………………………………………………………………….. 88

4-1-3- توصیف متغیر سلامت عمومی …………………………………………………………………………………………… 90

4-2- تحلیل یافته های تأییدی و استنباطی …………………………………………………………………………………… 95

4-2-1- فرضیه اول پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………… 96

4-2-2- فرضیه دوم پژوهش …………………………………………………………………………………………………………….. 98

4-2-3-  فرضیه سوم پژوهش …………………………………………………………………………………………………………. 99

4-2-4- فرضیه چهارم پژوهش ………………………………………………………………………………………………………… 100

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 108

5-1- خلاصه نتایج پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………. 109

5-2- بحث و نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………… 110

5-3-محدودیت های پژوهش …………………………………………………………………………………………………………….. 117

5-4-پیشنهادات پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………. 119

منابع

منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 121

 

منابع انگلیسی …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 128

چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 140

 

فهرست جداول                                                         

عنوان                                                                                                                        صفحه

جدول 4-1- فراوانی (میانگین، انحراف معیار، حداقل و حداکثر ) سن در دو گروه افراد شهری و
روستایی…………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………86

جدول 4-2- نتایج t مستقل برای مقایسه میانگین میزان سن در دو گروه افراد شهری و
روستایی …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………86

جدول 4-3- فراوانی (میانگین، انحراف معیار، حداقل و حداکثر ) میزان تحصیلات در دو گروه افراد شهری و روستایی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………87

جدول 4-4- نتایج t مستقل برای مقایسه میانگین میزان تحصیلات در دو گروه افراد شهری و
روستایی…………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………88

جدول 4-5- فراوانی (میانگین، انحراف معیار، حداقل و حداکثر ) MMSE در دو گروه افراد شهری و روستایی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………89

جدول 4-6- نتایج t مستقل برای مقایسه میانگین میزان MMSE در دو گروه افراد شهری و
روستایی …………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………..89

جدول 4-7- فراوانی (میانگین، انحراف معیار، حداقل و حداکثر ) سلامت عمومی در دو گروه افراد شهری و روستایی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………91

جدول 4-8. نتایج t مستقل برای مقایسه میانگین میزان سلامت عمومی در دو گروه افراد شهری و روستایی   …………91

جدول 4-9- نتایج t مستقل برای مقایسه میانگین زیر مقیاس های سلامت عمومی در دو گروه شهری و روستایی …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………93

جدول 4-10- میانگین و انحراف استاندارد افراد شهری و روستاییبه تفکیک جنسیت در حافظه­ی بینایی و چهره ها …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………96

جدول 4-11-  نتایج t مستقل برای مقایسه­ی میانگین نمره های حافظه­ی بینایی فوری در دو گروه شهری و روستایی …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………97

جدول 4-12- نتایج t مستقل برای مقایسه­ی میانگین نمره های حافظه­ی بینایی تأخیری در دو گروه شهری و روستایی …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………98

جدول 4-13- نتایج t مستقل برای مقایسه­ی میانگین نمره های حافظه­ی فوری چهره ها در دو گروه شهری و روستایی

یک مطلب دیگر :

رابطه بین جهت گیری ارزشی و تعهد سازمانی - دانلود پایان نامه ها

 …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………99

جدول 4-14- نتایج t مستقل برای مقایسه­ی میانگین نمره های حافظه­ی تأخیری چهره­ها  در دو گروه شهری و روستایی …………………………………………………………………………………………………………………………………100

جدول 4-15- نتایج t مستقل برای مقایسه­ی میانگین نمره های حافظه­ی بینایی فوری در دو گروه زنان و مردان  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….101

جدول 4-16- نتایج t مستقل برای مقایسه­ی میانگین نمره های حافظه­ی بینایی تأخیری در دو گروه زنان و مردان  ……………………………………………………………………………………………………………………………………….102

جدول 4-17- نتایج t مستقل برای مقایسه­ی میانگین نمره های حافظه­ی فوری چهره­ها در دو گروه زنان و مردان  ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..103

جدول 4-18- نتایج t مستقل برای مقایسه­ی میانگین نمره های حافظه­ی تأخیری چهره­ها در دو گروه زنان و مردان …………………………………………………………………………………………………………………………………………104

جدول 4-19- همبستگی بین متغیرهای حافظه­ی تصویری، چهره­ها، MMSE، سلامت عمومی و داده‌های جمعیت شناختی در کل گروه نمونه …………………………………………………………………………………………………………………………. ……….106

 

فهرست شکل‌ها

عنوان                                                                                                                              صفحه

شکل 1-1- فهرست هجاهای بینایی برگرفته از ابینگهوس ……………………………………………………………………….. 23

شکل 2-1- مدل نمایی یا مدل هنجاری حافظه اتکینسون و شیفیرین ……………………………………………………. 41

 

 

چکیده

هدف مطالعه حاضر بررسی عملکرد حافظه­ی بینایی در بین گروهی از جمعیت شهری و روستایی در استان فارس می­باشد. به همین منظور (50 نفر زن و 50 نفر مرد ) از شهر شیراز  و روستاهای ریچی و کوزرگ واقع در جنوب کوهمره سرخی و روستاهای مظفری و طسوج شهرستان کوار در استان فارس با روش نمونه گیری در دسترس و با در نظر گرفتن سن، جنس و سطح تحصیلات انتخاب گردیدند و از این افراد درخواست شد که در آزمون حافظه­ی بینایی متعلق به مقیاس تجدید نظر شده حافظه وکسلر بزرگسالان(WMS-R)و آزمون حافظه چهره ها و آزمون معاینه مختصر وضعیت شناختی ( MMSE )  و پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28)  شرکت نمایند. نتایج نشان داد که تفاوت میانگین نمره حافظه بینایی در بین گروه های شهری و روستایی از لحاظ آماری معنادار می­باشد و این معناداری به نفع گروه شهری می­باشد. هم چنین نتایج مطالعه حاضر نشان داد که بین حافظه چهره­ها در گروه­های شهری و روستایی تفاوت معناداری وجود دارد و این نوع حافظه در افراد شهری قوی­تر است.

نتیجه گیری : نتایج نشان می­دهد که محل اقامت ( شهر / روستا )  از جمله عوامل مهم و تعیین کننده در رشد و تحول توانایی های ذهنی و حافظه است .

واژه های کلیدی: حافظه بینایی، گروه­های شهری و روستایی، زنان و مردان

 

فصل اول

موضوع پژوهش

 

مقدمه

دهه­ای را که پشت سر نهاده­ایم ( دهه­ی 1990) دهه­ی مغز نامیده­اند و دانش به دست آمده در روان شناسی و علوم اعصاب در این دهه، بیش از ده قرن پیش بوده است. در عصر حاضر، در تمامی حوزه­هایی که به نوعی با ساختمان یا کارکرد دستگاه عصبی سر و کار دارند، تشخیص، پیشگیری، درمان، توان‌بخشی و حتی پژوهش، نیازمند اندازه­گیری دقیق و قابل اعتماد عملکردهای مختل ناشی از ضایعات مغزی و حتی سنجش عملکردهای سالم و طبیعی مغز و ذهن است. از آن­جایی که مغز، یک ساختمان محافظت شده ( توسط بافت­های گلیال ) است و دسترسی به آن، چه از طریق دارویی و چه بافتی بسیار محدود و مشکل است، ارزیابی آسیب­های مغزی، به­خصوص آسیب هایی که در ساختمان مغز مشهود نبوده و به صورت اختلال کارکردی نمایان می­شوند، بسیار پر اهمیت است. یکی از روش_­های بسیار دقیق، کم­هزینه و متداول در ارزیابی مغز و ذهن، بررسی­های مبتنی بر رفتار و برون دادهای ذهن است. لذا از طریق ارزیابی عصب – روان شناختی[1]( نوروپسیکولوژی ) می­توان استنباط­های معتبری درباره­ی ساختمان و کارکردهای آسیب دیده یا سالم صورت داد (گازانیگا[2]، 2001). در واقع گرایش­های عصب – روان­شناختی می­کوشند تا رفتارها را با کنش مغزی پیوند دهند و استفاده از این روش­ها در سنجش زمینه­هایی نظیر حافظه، استدلال­انتزاعی، مسئله­گشایی، توانایی­های فضایی و پیامدهای هیجانی و تشخیص کژکاری مغز، مورد توجه بسیاری از روان­شناسان شناختی و دانشمندان علوم عصبی قرار گرفته است ( مارنات[3]، 2001). متخصصان این حوزه هنگام سنجش کژکاری عصب شناختی بیماران از آزمون‌های بسیاری استفاده می­کنند. اکثر اطلاعاتی که آن­ها می­توانند به­دست آورند به واسطه­ی کاربرد فنون پیشرفته غربال­کردن نظیر ( ام آر آی و سی تی[4] ) است . با این حال هنوز هم مجموعه­ای از آزمون‌های مداد و کاغذی وجود دارد که این متخصصان می­توانند با استفاده از آن­ها به اطلاعات سودمند و بیشتری دست یابند ( همان منبع ). امروزه از ارزیابی نوروپسیکولوژیک به عنوان ابزار و وسیله­ی قوی در تعیین محل ضایعه و برنامه­ریزی توان­بخشی استفاده می­شود. در واقع هدف از ارزیابی نوروپسیکولوژیک این است که با گردآوری اطلاعات در مورد احتمال آسیب­دیدگی مغزی یک فرد و نوع این آسیب، قضاوت کند و برنامه­ای در جهت توان­بخشی فرد آسیب دیده با توجه به نارسایی­های کارکردی او و نیز آن­چه در او سالم مانده است تنظیم کند از نظر عصب – روان­شناختی، نارسایی­های دیده شده در بیماران دچار اختلال حافظه با تخریب کارکرد به لوب میانی گیجگاهی سازگار می­باشد. لوب میانی گیجگاهی در بر گیرنده­ی ساختارهایی مانند هیپوکامپ است که در حافظه نقش مهمی ایفا می­کند ( علی پور، 1392).

مهم­ترین ناحیه در ارتباط با حافظه و یادگیری، هیپوکامپ می­باشد ( کندل[5]، 2012). هیپوکامپ در کف بطن طرفی در لوب گیجگاهی مغز قرار دارد. تقریباً هرگونه تجربه­ی حسی باعث فعال شدن حداقل بخشی از هیپوکامپ می شود و هیپوکامپ نیز سیگنال های خروجی فراوانی به تالاموس قدامی، هیپوتالاموس و قسمت­های دیگر لیمبیک به ویژه از طریق فورنیکس یعنی توسط مسیر خروجی اصلی خود ارسال می­کند. مطالعات زیادی نشان داده است که کارکردهای حافظه­ی بینایی نیاز به سلامت لوب گیجگاهی و بخش هیپوکامپ و هسته­ی آمیگدال دارد ( براون، تاتل و همکاران[6]، 2010؛ به نقل از معظمی، 1391). به طور کلی در خارج منطقه­ی بینایی اولیه ( منطقه 17 برودمن )، دو منطقه­ی وسیع در قشر ارتباطی قطعه­های پس­سری و گیچگاهی وجود دارد که پردازش اطلاعات بینایی و ضبط حافظه­ی بینایی را به عهده دارد. این دو قسمت مناطق ثانویه و ثالثیه بینایی نام دارند که در تقسیم­بندی برودمن نواحی 18 و 19 شماره­گذاری شده­اند ( اسلوتینک، تامپسون و همکاران[7] ،2011). ضایعه­ی قشر ارتباطی قطعه­ی پس­سری و ادامه­ی آن در قطعه­ی گیچگاهی، باعث اختلال در پردازش و تجزیه و تحلیل اطلاعات بینایی و از بین رفتن حافظه­ی بینایی می­گردد ( زایدل[8]، 2006) . این تحقیق به تفصیل به بررسی عملکرد حافظه­ی بینایی در افراد می­پردازد.

 

تعریف مفهومی………………………………………………………………………………………………………………………………..12

شیوه های حل تعارض زناشویی…………………………………………………………………………………………………………12

شیوه های فرزندپروری……………………………………………………………………………………………………………………..12

تعریف عملیاتی………………………………………………………………………………………………………………………………..12

فصل دوم پیشینه پژوهش

تعارض……………………………………………………………………………………………………………………………………………15

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….15

زمینه‌های آشکار تعارض همسران……………………………………………………………………………………………………….23

زمینه‌های پنهان تعارض همسران…………………………………………………………………………………………………………25

سبک‌های شایع مدیریت تعارض………………………………………………………………………………………………………..25

سبک‌های غیرمؤثر و مشکل‌ساز………………………………………………………………………………………………………….26

سبک مؤثر مدیریت تعارض……………………………………………………………………………………………………………….27

«نگرش» و «نیاز» دو مقوله‌ در تعارض همسران…………………………………………………………………………………….28

تعارض زناشویی از نظروایل………………………………………………………………………………………………………………32

دیدگاه های تعارض………………………………………………………………………………………………………………………….32

دیدگاه سنتی…………………………………………………………………………………………………………………………………….32

هشت کارکرد مثبت تعارض از نظر ترنر………………………………………………………………………………………………33

عوامل تعارض………………………………………………………………………………………………………………………………….34

زمینه های تعارضات زناشویی…………………………………………………………………………………………………………….34

حل هر تعارض………………………………………………………………………………………………………………………………..35

سبک ها واستراتژی های حل تعارض…………………………………………………………………………………………………36

۴ اشتباه مهلک………………………………………………………………………………………………………………………………….38

۵ سوال اساسی…………………………………………………………………………………………………………………………………39

کمک به زوج ها به چه قیمتی…………………………………………………………………………………………………………….41

ماهیت تعارض زناشویی……………………………………………………………………………………………………………………42

مراحل بروز تعارض زناشویی…………………………………………………………………………………………………………….44

موضوع تعارض………………………………………………………………………………………………………………………………..45

چرخه زندگی و تعارضات زناشویی……………………………………………………………………………………………………49

سبک های حل تعارض زناشویی………………………………………………………………………………………………………..52

خانواده……………………………………………………………………………………………………………………………………………54

شیوه فرزندپروری و تعاریف آن…………………………………………………………………………………………………………56

تاریخچه شیوه های فرزند پروری……………………………………………………………………………………………………….58

طبقه بندی انواع شیوه های فرزند پروری……………………………………………………………………………………………..59

الگوه های جدید فرزندپروری بامریند…………………………………………………………………………………………………65

ابعاد شیوه های فرزندپروری………………………………………………………………………………………………………………67

بُعد «گرم» بودن والدین……………………………………………………………………………………………………………………..68

بُعد «کنترل»……………………………………………………………………………………………………………………………………..70

مهارت فرزند پروری…………………………………………………………………………………………………………………………70

تأثیر شیوه های فرزند پروری……………………………………………………………………………………………………………..72

عوامل مؤثر بر شیوه های فرزندپروری…………………………………………………………………………………………………74

پیامدهای شیوه های فرزندپروری………………………………………………………………………………………………………..74

پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………76

تحقیقات خارجی……………………………………………………………………………………………………………………………..76

تحقیقات داخلی……………………………………………………………………………………………………………………………….85

خلاصه فصل دوم……………………………………………………………………………………………………………………………..86

فصل سوم فرآیند روش شناختی

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….90

جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………………………………………90

گروه نمونه گیری و روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………..90

گروه نمونه………………………………………………………………………………………………………………………………………90

روش نمونه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………….91

طرح تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………..91

ابزارهای گردآوری اطلاعات………………………………………………………………………………………………………………92

پرسشنامه سبک های حل تعارض  (ROCI-II) نسخهB ……………………………………………………………………….92

معرفی آزمون……………………………………………………………………………………………………………………………………92

نمره گذاری پرسشنامه و تفسیر آن………………………………………………………………………………………………………95

پایایی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….96

روایی پرسشنامه……………………………………………………………………………………………………………………………….99

پرسشنامه شیوه های فرزندپروری دیانا باوم ریند………………………………………………………………………………..102

معرفی آزمون…………………………………………………………………………………………………………………………………102

شیوه ی نمره گذاری……………………………………………………………………………………………………………………….103

پایایی……………………………………………………………………………………………………………………………………………103

شیوه اجرای پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………….104

روش تجزیه و تحلیل داده ها…………………………………………………………………………………………………………..104

 

فصل چهارم یافته های تحقیق

 

یافته های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………….107

 

الف: داده های توصیفی……………………………………………………………………………………………………………………107

 

ب: یافته های استنباطی……………………………………………………………………………………………………………………114

آزمون فرضیات………………………………………………………………………………………………………………………………114

فصل پنجم نتیجه گیری

نتایج آزمون فرضیات……………………………………………………………………………………………………………………..120

محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….. 122

پیشنهادات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………122

منابع

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………………………………..124

منابع غیرفارسی………………………………………………………………………………………………………………………………126

پیوست

الف) پرسشنامه سبک هاب حل تعارض زناشویی……………………………………………………………………………….130

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………..135

 

فهرست جدول ها

عنوان                                                                                                                     صفحه

جدول(1-3) انواع روش های محاسبه شده پایایی خرده مقیاس های ROCI-II توسط رحیم (1983)………….96

جدول2-3……………………………………………………………………………………………………………………………………….97

جدول (3-3): ماتریس ضرایب همبستگی پیرسون بین خرده مقیاس ها ROCI-II……………………………………………98

جدول (4-3): ضرایب محاسبه شده آلفای کرونباخ تحقیق حقیقی و همکاران (1391 )برای خرده مقیاس هاROCI-II..99

جدول (5-3): محاسبه کفایت نمونه گیری و آزمون کرویت بارتلت در تحقیق حقیقی و همکاران (1391 ) برای پرسشنامه  

یک مطلب دیگر :

رشته روانشناسی

ROCI-II……………………………………………………………………………………………………………………………………..100

جدول (6-3): مشخصه های آماری پنج عامل مقیاس سبک های حل تعارض به روش مولفه های اصلی…………………….101

جدول شماره 4-1: مقدار فراوانی  نمونه مورد مطالعه برحسب جنسیت را نشان می دهد………………………..107

جدول شماره 4-2: مقدار فراوانی  نمونه مورد مطالعه برحسب سن را نشان می دهد………………………………108

جدول شماره 4-3: مقدار فراوانی  نمونه مورد مطالعه برحسب تحصیلات را نشان می دهد……………………..110

جدول شماره 4-4: مقدار فراوانی  نمونه مورد مطالعه برحسب شیفت کاری را نشان می دهد………………….111

جدول شماره 4-5: شاخص های توصیفی متغیر ها در گروه نمونه……………………………………………………….112

جدول شماره 4-6: شاخص های توصیفی متغیر ها در گروه نمونه……………………………………………………….113

جدول شماره 4-7: تحلیل واریانس  چندمتغیری (MANOVA) روی خرده مقیاس های حل تعارض…….114

جدول شماره 4-8: تحلیل واریانس  چندمتغیری (MANOVA)روی خرده مقیاس های سبک های فرزندپروری…………………………………………………………………………………………………………………………………..115

جدول شماره 4-9:  همبستگی بین سبک فرزند پروری سهل گیرانه و سبک های حل تعارض…………………116

جدول شماره 4-10:  همبستگی بین سبک فرزند پروری مستبدانه و سبک های حل تعارض……………………117

جدول شماره 4-11:  همبستگی بین سبک فرزند پروری مقتدرانه و سبک های حل تعارض……………………118

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                     صفحه

نمودار شماره 4-1: وضعیت فراوانی و درصد برحسب جنسیت در گروه نمونه……………………………………..108

نمودار شماره 4-2: وضعیت فراوانی و درصد برحسب سن در گروه نمونه…………………………………………….109

نمودار شماره 4-3: وضعیت فراوانی و درصد برحسب تحصیلات گروه نمونه……………………………………….110

نمودار شماره 4-4: وضعیت فراوانی و درصد برحسب شیفت کاری در گروه نمونه………………………………..111

 

فهرست شکل ها

عنوان                                                                                                                     صفحه

شکل (1-3). سبک روبرو شدن با تعارض بین فردی…………………………………………………………………………….94

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………65

 

فصل اول

کلیات تحقیق

مقدمه

قرآن کریم زوجیت را آیت بزرگ خداوند می داند که مرکز پیدایی و پرورش آرامش، مروت و رحمت است (روم، آیه2 )

پیشرفت و رشد همه انسان ها در گرو تشکیل زندگی و خانواده است از اساسی ترین و مهم ترین نهادهای همه جوامع است. امروزه تحولات، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خانواده های معاصر ما را با مسائل خاصی رو به رو کرده است (فنیفر1387، ص3 )

تعارض[1] جزئی لاینفک از زندگی انسان است و بنابراین مسأله این نیست که آیا کشمکش و اختلاف وجود دارد یا ندارد، زیرا در هر حال وجود نخواهد داشت،  نکته حائز اهمیت این است که چگونه با مسأله برخورد می شود و مورد رسیدگی قرار گیرد (ایزدی، 1379، ص67). تعارض بین والدینی[2] یکی از مشکلاتی است که کودکان سراسر دنیا  با آن مواجه هستند و تقریباً همه کودکان حدی از تعارض بین والدین را تجربه و آن را به عنوان تنیدگی معرفی می کنند (کامینگز و همکاران[3]، 2007). چگونگی تعامل والد-کودک اغلب به عنوان پیش بینی کننده ای برای مشکلات رفتاری کودکان مورد استفاده قرار می گیرد و تعامل هایی که معمولاً  همراه با خصومت متقابل، بدبینی،  کنترل بیش از حد و خشونت هستند در بسیاری از آسیب های روانی کودکی دخالت دارد (هالن ستین[4]، 2001، ص79).

مطالعه روابط والدین و کودک، یکی از بحث های علم روان شناسی را تشکیل می دهد، روابط بین کودکان و سایر اعضای خانواده را می توان به عنوان نظام شبکه ای از بخش هایی دانست که در ارتباط متقابل با یکدیگرند. والدین ممکن است هم فرزند خودشان را دوست بدارند و هم این که او را طرد کنند،

و یا این که در عین دوست داشتن آن ها، در انضباط نیز سخت گیری نمایند. پاسخ کودک نیز صرفاً به یک جنبه از رفتار والدین یا شخصیت آن ها ارتباط پیدا نمی کند، بلکه تحت تأثیر ترکیبی از عوامل مختلف است (اسفندیاری، 1379 ، ص36).

اسمارت[5](2001)، در پژوهشی دریافته است که چگونگی تعامل والد- کودک اغلب به عنوان پیش بینی کننده ای برای مشکلات رفتاری کودکان می تواند مورد استفاده قرار گیرد. تعامل هایی که معمولاً همراه با خصومت متقابل، بدبینی، کنترل بیش از حد و خشونت هستند در بسیاری از آسیب شناسی های دوران کودکی دخالت دارند (هالن ستین، 2001، ص78).

پژوهش های متمرکز بر عوامل والدین عموماً فرزندپروری را هم، در پرتو سبک های فرزندپروری جهانی (برای مثال: مقتدر، مستبد، سهل گیر)، و هم رفتارهای خاص والدینی (مانند شیوه های برقراری نظم)، مفهوم سازی نموده اند. و هم چنین دارلینگ[6] و استین برگ[7] (1993)، مدل نظری ارائه داده اند که در آن، سبک فرزند پروری از طریق تعدیل ارتباط بین رفتارهای والدینی و پیامدهای رفتاری، تأثیر غیرمستقیم روی این پیامدها داشت (سامروف[8]، 2004، ص56).

 

بیان مسأله

خانواده سالم ترین و بهترین راه جهت برآوردن نیازهای آدمی می باشد. یکی از مهم ترین نقش های خانواده بقای نسل ، تربیت فرزندان سالم و کارآمد و مفید برای جامعه است و هر گونه موفقیت و فراز و نشیبی که در خانواده به وجود می آید و یا هر نقصان و کاستی که بر خانواده تحمیل می شود در وهله اول

 

اثرات مستقیمی بر فرزندان خواهد گذاشت ( شمس 1377).پارگراف های یک خطی مورد قبول نیست لطفا ویرایش کنید

تعارض زناشویی ناشی از ناهماهنگی زوجین در نوع نیازها و روش ارضاء آن خود محور بودن اختلاف درخواسته  و رفتار غیر مسئولانه نسبت به روابط زناشویی است (یانگ[9] و بانگ 2012).

تعارض زناشویی نوعی توافق نداشتن معنادار و مداوم بین دو همسر است که حداقل یکی از آنها آن را گزارش دهد منظور از معنادار بودن تأثیر این مسأله بر عملکرد همسران و منظور از مداوم اشاره به اختلافاتی است که به مرور زمان از بین نمی روند (هالفورد [10] 2001).

(فاوز[11] و اولسون[12] 1992) تعارض زوجین را ناراحتی ناشی از عادات و شخصیت همسر و شکل ارتباط در حوزه­های گوناگون می دانند.

 

2-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 18

2-2-تاب آوری………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………. 18

2-3-انواع تاب‌آوری……………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………. 28

2-4-محیط یادگیری……………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………. 34

2-5-سبك شناختی فرد دریادگیری……………………………………………………………………………………………………………………………. 39

2-6-فرهنگ سازمانی یادگیری…………………………………………………………………………………………………………………………………… 40

2-7- درك خودكارآمدی افراد از یادگیری………………………………………………………………………………………………………………….. 42

2-8-رویكردهای یادگیری………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 48

2-9-حل مسأله…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 52

2-10- اصول حل مسأله…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 53

2-11- فرآیند حل مسأله……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 53

2-12-جهت گیری به مسئله………………………………………………………………………………………………………………………………………. 58

2-13-عوامل شکل دهنده استراتژی در شطرنج…. ………………………………………………………………………………………………………. 59

2-14-پیشینه پژوهش……………………………………… ………………………………………………………………………………………………………. 75

2-14-1-پیشینه پژوهش در ایران……………………………………………………………………………………………………………………………….. 75

2-14-2-پیشینه پژوهش در خارج……………………………………………………………………………………………………………………………… 80

 

 

فصل سوم:روش شناسی پژوهش

3-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 85

3-2-روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 85

3-3- جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 85

3-4- روش نمونه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 85

3-5-حجم نمونه و ویژگیهای آن……………………… ………………………………………………………………………………………………………. 85

3-6-ابزار پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 86

3-7-روش های تجزیه تحلیل داده ها……………….. ………………………………………………………………………………………………………. 89

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 91

4-2-یافته های توصیفی……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 91

4-3-تحلیل مربوط به فرضیه ها………………………………………………………………………………………………………………………………….. 95

 

فصل پنجم:بحث و نتیجه گیری

5-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 118

5-2-بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 118

5-3-محدودیتها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 128

5-4-پیشنهادها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 128

5-5-پیشنهادهای کاربردی…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 129

منابع ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 131

پیوستها…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 139

پرسشنامه سبک های حل مساله…………………………………………………………………………………………………………………………………… 140

پرسشنامه تاب آوری…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 142

پرسشنامه سبک های یادگیری……………………………………………………………………………………………………………………………………… 144

چكیده لاتین…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 145

 

فهرست جداول

جدول4-1فراوانی و درصد جنسیت…………………. ………………………………………………………………………………………………………. 91

جدول 4-2-فراوانی و درصد سن…………………….. ………………………………………………………………………………………………………. 91

جدول4-3- فراوانی و درصد میزان تحصیلات….. ………………………………………………………………………………………………………. 92

جدول4-4-فراوانی و درصد سابقه…………………… ………………………………………………………………………………………………………. 92

جدول4-5-فراوانی و درصد سطح بازیکنان………. ………………………………………………………………………………………………………. 93

جدول4-6-فراوانی و درصد سبک یادگیری………. ………………………………………………………………………………………………………. 93

جدول4-7-شاخص های توصیفی میزان سبکهای یادگیری، حل مساله و تاب آوری…………………………………………………………. 94

جدول4-8- آزمون کولموگروف- اسمیرنوف (K-S) در بررسی نرمال بودن توزیع متغیرها……………………………………………… 94

جدول4-9-جدول تقاطعی بین سبک های یادگیری و حرفه ای و غیر حرفه ای بودن با توجه جنسیت……………………………… 95

جدول4-10-نتیجه آزمون سوال اول بر اساس شاخص خی دو……………………………………………………………………………………… 96

جدول4-11-جدول تقاطعی بین سبک های یادگیری و حرفه ای و غیر حرفه ای بودن با توجه سن…………………………………. 96

جدول4-12-نتیجه آزمون سوال اول بر اساس شاخص خی دو……………………………………………………………………………………… 98

جدول4-13-جدول تقاطعی بین سبک های یادگیری و حرفه ای و غیر حرفه ای بودن با توجه سابقه……………………………….. 98

جدول 4-14- نتیجه آزمون سوال اول بر اساس شاخص خی دو…………………………………………………………………………………… 100

 

جدول4-15- جدول تقاطعی بین سبک های یادگیری و حرفه ای و غیر حرفه ای بودن با توجه تحصیلات……………………….. 101

جدول4-16- نتیجه آزمون سوال اول بر اساس شاخص خی دو……………………………………………………………………………………. 103

جدول4-17- آزمون ناپارامتریک یومن ویتنی در بررسی سطح بازیکنان و تاب آوری………………………………………………………. 103

جدول4-18- شاخص های آزمون یومن ویتنی در بررسی سطح بازیکنان و تاب آوری…………………………………………………….. 104

جدول4-19- آزمون ناپارامتریک یومن ویتنی در بررسی جنسیت و تاب آوری………………………………………………………………… 104

جدول4-20- شاخص های آزمون یومن ویتنی در بررسی جنسیت و تاب آوری……………………………………………………………… 104

جدول4-21- آزمون ناپارامتریک کروسکال-والیس در بررسی سطح بازیکنان و تاب آوری………………………………………………. 105

جدول4-22- شاخص های آزمون کروسکال-والیس در بررسی سطح بازیکنان و تاب آوری……………………………………………. 105

جدول4-23- آزمون ناپارامتریک کروسکال-والیس در بررسی سن و تاب آوری……………………………………………………………… 105

جدول4-24- شاخص های آزمون کروسکال-والیس در بررسی سن و تاب آوری……………………………………………………………. 106

جدول4-25- آزمون ناپارامتریک کروسکال-والیس در بررسی سطح بازیکنان و تاب آوری………………………………………………. 106

جدول4-26- شاخص های آزمون کروسکال-والیس در بررسی سطح بازیکنان و تاب آوری……………………………………………. 106

جدول4-27- آزمون ناپارامتریک کروسکال-والیس در بررسی سابقه و تاب آوری……………………………………………………………. 107

جدول4-28- شاخص های آزمون کروسکال-والیس در بررسی سابقه و تاب آوری…………………………………………………………. 107

جدول4-29- آزمون ناپارامتریک کروسکال-والیس در بررسی سطح بازیکنان و تاب آوری………………………………………………. 107

جدول4-30- شاخص های آزمون کروسکال-والیس در بررسی سطح بازیکنان و تاب آوری……………………………………………. 108

جدول4-31- آزمون ناپارامتریک کروسکال-والیس در بررسی تحصیلات و تاب آوری…………………………………………………….. 108

جدول4-32- شاخص های آزمون کروسکال-والیس در بررسی سابقه و تاب آوری…………………………………………………………. 108

جدول4-33- آزمون ناپارامتریک کروسکال-والیس در بررسی سطح بازیکنان و حل مساله……………………………………………….. 109

جدول4-34- شاخص های آزمون کروسکال-والیس در بررسی سطح بازیکنان و حل مساله…………………………………………….. 109

جدول4-35- آزمون ناپارامتریک کروسکال-والیس در بررسی جنسیت و حل مساله………………………………………………………… 109

جدول4-36- شاخص های آزمون کروسکال-والیس در بررسی جنسیت و حل مساله……………………………………………………… 110

جدول4-37- آزمون ناپارامتریک کروسکال-والیس در بررسی سطح بازیکنان و حل مساله……………………………………………….. 110

جدول4-38- شاخص های آزمون کروسکال-والیس در بررسی سطح بازیکنان و حل مساله…………………………………………….. 110

جدول4-39-آزمون ناپارامتریک کروسکال-والیس در بررسی سن و حل مساله……………………………………………………………….. 111

جدول4-40- شاخص های آزمون کروسکال-والیس در بررسی سن و حل مساله……………………………………………………………. 111

جدول4-41- آزمون ناپارامتریک کروسکال-والیس در بررسی سطح بازیکنان و حل مساله……………………………………………….. 111

جدول 4-42- شاخص های آزمون کروسکال-والیس در بررسی سطح بازیکنان و حل مساله……………………………………………. 112

جدول4-43- آزمون ناپارامتریک کروسکال-والیس در بررسی سابقه و حل مساله……………………………………………………………. 112

یک مطلب دیگر :

جدول4-44- شاخص های آزمون کروسکال-والیس در بررسی سن و حل مساله……………………………………………………………. 112

جدول4-45- آزمون ناپارامتریک کروسکال-والیس در بررسی سطح بازیکنان و حل مساله……………………………………………….. 113

جدول4-46- شاخص های آزمون کروسکال-والیس در بررسی سطح بازیکنان و حل مساله…………………………………………….. 113

جدول4-47- آزمون ناپارامتریک کروسکال-والیس در بررسی تحصیلات و حل مساله……………………………………………………… 113

جدول4-48- شاخص های آزمون کروسکال-والیس در بررسی تحصیلات و حل مساله…………………………………………………… 114

جدول 4-49– آزمون ناپارامتریک کروسکال-والیس در بررسی سبک های یادگیری و تاب آوری……………………………………. 114

جدول4-50- شاخص های آزمون کروسکال-والیس در بررسی سبکهای یادگیری و تاب آوری………………………………………… 115

جدول4-51- آزمون ناپارامتریک کروسکال-والیس در بررسی سبکهای یادگیری و حل مساله…………………………………………… 115

جدول4-52- شاخص های آزمون کروسکال-والیس در بررسی سبکهای یادگیری و حل مساله………………………………………… 115

جدول4-53- نتایج آزمون اسپیرمن در بررسی رابطه تاب آوری و حل مساله………………………………………………………………….. 116

 

1-1-مقدمه

زندگی پیچیده بشر امروزی محصول هزاران سال مبارزه برای زنده ماندن و زندگی بهتر بوده است . به عبارت دیگر پیچیدگی های زندگی بشر امروزی محصول هزاران سال تکامل است.انسان اولیه اکتسابات خود را از طریق انتقال به نسل های بعدی حفظ کرده و این چرخه تا به امروز تکرار شده است . ما امروزه وارث گنجینه ی گرانبهایی از دانش و تجربه ی اجداد خود هستیم و با افزودن تجربه خود به آن ، آن را برای آیندگان به ارث خواهیم گذاشت . بشر برای انتقال دانش و تجربۀ خود نیاز به کشف و ابداع اصولی داشته است که امروزه ما آن را با عنوان تعلیم و تربیت می شناسیم. تعلیم و تربیت در مسیر تحولی خود به دست انسان دچار تغییرات زیادی شده است . به خصوص از زمانی که انسان از لحاظ تفکر و اندیشه به مرحله ای از پختگی رسیده و به ساختن نظریه ها پرداخته است . تا کنون نظریه های زیادی از جانب افراد زیادی مطرح شده است و اغلب آنها صرفاً بر یک جنبه از جوانب متعدد انسان تمرکز داشته اند و از جامع نگری و نظام مندی کمی برخوردار بوده اند . توجه افراطی به جسم ، تعلیم و تربیت به عنوان آمادگی، تعلیم و تربیت به عنوان شکوفا کردن استعداد، و تربیت به عنوان پرورش یا تشکیل ذهن ، توجه به گذشته و تکرار آن، اهمیت افراطی قائل شدن بر نقش محیط آنچنان که در مکاتب رفتارگرایان مطرح است و مواردی از این قبیل نشان دهنده ی یک سو نگری در امر تعلیم و تربیت می باشد . در طول هزاران سال انسانها  تربیت را مترادف با عادت دانسته اند ، یافته های حال از آزمایش های حیوانی را به انسان تعمیم داده اند ، بر آموزش توام با تکرار و تمرین تاکید داشته اند . در تمام دیدگاههایی که در مکاتب مختلف تا نیمه بیستم ادامه داشته است یادگیری و آموزش را یک فرآیند افزایش دانسته اند ، قائل به یادگیری جزء به جزء بوده اند و اجزا را بصورت جدا از هم معنادار فرض کرده اند . در مقابل این دیدگاهها نظریه های دیگری مطرح شده است که از دو باور عمده نشات می گیرد ؛

1 – یکتا بودن و اهمیت خود انسان

2 – واکنش شدید در برابر رویکرد های ماشین نگر و مادی به مطالعه انسان ( کاظمی ، 1386 ) . امروزه دیگر از استعاره ماشین برای توصیف انسان کمتر استفاده می شود و انسان به عنوان موجود زنده پیچیده ای در نظر گرفته می شود که از الگوهای پیچیده ای پیروی می کند .

همانطور که کائنات و عناصر طبیعت از الگوهای خاص پیروی می کنند انسان نیز برای زنده ماندن الگوی خاصی را برای خود انتخاب می کند که متشکل از اجزاء زیادی از قبیل زیست شناسی ، شناخت ، عاطفه ، رفتار ، روابط اجتماعی و … است . به عبارت دیگر می توان گفت رفتار انسان محصول تعامل این اجزا است که با الگوی خاصی با یکدیگر در تعامل هستند( جانسون[1] و جانسون 2005 ص 21).انسان برای ادامه ی زندگی و بهبود وضعیت خود نیاز به سطحی از انگیزش دارد که به عقیده صاحب نظران عبارت است از فرآیندی که موجب تحریک و برانگیختگی رفتار فرد می شود .همچنین نوعی جهت گیری در رفتاری است که منجر به پاداش می شود. از تعریف چنین بر می آید که منشا اصلی رفتار انسان انگیزش است و لذا یادگیری نیز یکی از عوامل مهم زندگی انسان است که تحت تاثیر این امر می باشد .همانطور که پیش از این اشاره شد این انگیزش می تواند به شکل پیچیده ای با عوامل زیادی در تعامل باشد. به عبارت دیگر نظام خود فرد با داشتن سطحی از انگیزش و بررسی روابط پیچیده روشهای انگیزشی و راهبرد های خود نظم دهی مناسب به الگوهای انگیزش سازگارانه دست می یابد ( بندورا[2] 1997 ص20) . بازی کردن شطرنج نیازمند سازماندهی چندین عمل روانشناختی مثل توجه کردن، گروه بندی ادراکی، و کارکردهای متفاوت حافظه است در حال حاضر روانشناسان شناختی بر این عقیده اند که بازی کردن شطرنج به تمرین اساسی نیاز دارد. از اینرو شطرنج بعنوان یک مثال ویژه در نظر گرفته می شود که برای یک عمل تخصصی نیازمند تجربه مخصوص به خود است. در این متن سیمون و چیس، قانون تخصصی ده ساله را به شکلی واضح تدوین کردند که دلالت بر این موضوع دارد که برای رسیدن به سطح استاد بزرگی شطرنج، حداقل ده سال تمرین فشرده لازم است. چندین مطالعه و بررسی اخیر با نشان دادن ارتباطی یکنواخت بین تمریندقیق شطرنج و عملکرد شطرنجی با استفاده از طرحهای مطالعه طولی و بازنگرانه، از قانون ده ساله حمایت می کنند. از اینرو، ارتباط مثبت بین میزان انباشتی تمرین و عملکرد شطرنجی شبیه ارتباط تمرینی ـ عملکردی در سایر رشته ها مثل موسیقی، ورزشها، و آموزش می باشد (اریکسون 2004 ص 59). با این وجود گرچه تمرین در تعیین عملکرد شطرنجی مهم است، هوش کلی، هوش فضایی بصری و استعداد نیز بعنوان عوامل مرتبط با عملکرد شطرنجی مورد بحث و بررسی قرار می گیرند. ازاینرو تعدادی از مولفان موافق نوعی از ارتباط بین تمرین و استعداد هستند که عملکرد شطرنجی را توضیح می دهد (هاوارد 2013ص30).به رغم بررسیهای رفتاری گسترده، شالوده های عصبی مهارت و عملکرد شطرنجی کاملاً درک نمی شوند. از سوی دیگر مهارت حل مساله توانایی ایست که فرد را قادر می سازد زمانیکه با مسئله ای مواجه می شود با استفاده از دانش و مهارت هایی که دارد به آن پاسخ درست بدهد. مهارت حل مساله به فرد کمک می کند تا به صورت منطقی و منظم به حل مسائل و مشکلات خود بپردازند، فعالانه پیامد ها و جوانب مختلف مسئله و راه حل های آن را بررسی کنند (یار محمدی واصل و همکاران،1389ص31). از سوی دیگر تاب­آوریفرایند سازگاری بهینه در مواجه با سختی­ها، وقایع آسیب­زا، مصیبت­ها، تهدیدها یا هر موقعیت استرس­زاست. برخی از این موقعیت­ها عبارتند از مشکلات ارتباطی و خانوادگی، مشکلات جدی سلامتی، فشارهای شغلی و مالی. تاب­آوری به معنای ”بازگشت“ از تجربه­های سخت گذشته است. پژوهش­ها نشان داده است که تاب­آوری امری طبیعی و معمول است. اغلب افراد در مقابله با رویدادها تاب­آورند. برای مثال، واکنش مردم به زلزله بم را در نظر بگیرید، بسیاری توانستند زندگی جدیدی را آغاز کنند. پژوهشهای انجام شده حاکی از آن است که برخی افراد تاب آور، پس از رویارویی با موقعیت های دشوار زندگی، دوباره به سطح معمولی عملکرد باز می گردند، حال آنکه عملکرد برخی دیگر از این افراد، پس از رویارویی با ناکامی ها، مصیبت ها و دشواری ها نسبت به گذشته ارتقا پیدا می کند.در مجموع، افراد تاب آور، واقعیت های زندگی را به سهولت می‌پذیرند.ایمان دارند که زندگی پرمعنا است. این باور معمولا به وسیله ارزشهای آنها حمایت می شود.دارای توانایی های چشمگیری برای وفق دادن سریع خود با تغییرات بزرگ هستند.(لاتنس ، وگیلگیسنگ و لستر¹،2009 ص34).  با توجه به آنچه که گفته شد هدف پژوهش حاضر بررسی مقایسه ای سبک های یادگیری،تاب آوری و مهارت های حل مسئله در شطرنجبازان حرفه ای و غیر حرفه ای کشور است.

 

1-2-بیان مساله

 

یكی از سازه های روانشناختی كه می­توان پیش بینی كرد برای رفتار و موفقیت ورزشی تعیین كننده باشد، سبک های یادگیری است.سبک های­یادگیری به راه هایی اشاره دارند که برمبنای آنها افراد مفاهیم، قوانین واصولی را بهوجود می­آورند تا به مدد آن در برخورد با موقعیت های جدید هدایت شوند.وول فولک[3] سبک یادگیری را به عنوان راه های متفاوت دریافت و سازماندهی اطلاعاتتعریف کرده است. بنا به این تعریف، سبک یادگیری به تفاوت های بین افراد در ترجیحروش های دریافت، سازماندهی و پردازش اطلاعات و تجربه ها در یادگیری مفاهیم تازهاشاره می­کند(حجازی، 1385ص32).