• شناخت فراگرد……………………………………………………………………… 15
• معنی در ارتباطات انسان با انسان………………………………………………. 16

• مدل ها………………………………………………………………………………………………. 17

  • مکاتب مطرح در ارتباطات……………………………………………………………………. 17

    • مکتب انتقال……………………………………………………………………………… 17

      • نظریات مطرح در مکتب انتقال…………………………………………………… 18

        • نظریة تزریقی……………………………………………………………. 18
        • نظریة تأثیر محدود …………………………………………………….  18
        • نظریة استفاده و رضامندی…………………………………………….. 19
        • نظریة برجسته سازی……………………………………………………. 19
        • نظریة وابستگی مخاطبان……………………………………………….. 19
        • نظریة شکاف آگاهی………………………………………………….. 20
        • نظریة کاشت…………………………………………………………….. 20
        • نظریة مارپیچ سکوت…………………………………………………… 20
        • نظریة دریافت……………………………………………………………. 21
      • مکتب تبادل معنا………………………………………………………………………… 22

    • مدل های ارتباط در مکتب انتقال…………………………………………………………….. 22

      • شیوة ارتباط دستوری…………………………………………………………………… 22
      • شیوة ارتباط خدماتی…………………………………………………………………… 22
      • شیوة ارتباط انجمنی……………………………………………………………………. 23

    • الگوهای ارتباطی در مکتب انتقال……………………………………………………………. 27

      • الگوی کلود شنون و وارن ویور………………………………………………………. 27

        • گسترش مدل شنون و ویوور………………………………………………………. 30
      • الگوی هارولد لاسول…………………………………………………………………… 31

 

• تبیین نظریه سیستم دعوت در قرآن کریم……………………………………………………. 35

  • تعاریف و مفاهیم …………………………………………………………………………………  35

    • مفهوم دعوت ……………………………………………………………………………………. 35
    • ضرورت و اهمیت دعوت از دیدگاه قرآن ………………………………………………… 40
    • شرایط دعوت از دیدگاه قرآن کریم……………………………………………………….. 44
    • اهداف و آثار دعوت از دیدگاه قرآن کریم……………………………………………….. 48
    • گسترة دعوت از دیدگاه قرآن کریم ……………………………………………………….. 54
    • روش های دعوت در قرآن کریم……………………………………………………………. 68
    • شرایط و ویژگى‏هاى دعوت گران…………………………………………………………… 75
    • دعوت گران در قرآن کریم…………………………………………………………………. 82

نمونه ها و مصادیق دعوت انبیاء (علیهم السلام) ………………………………………….. 90

• دعوت شوندگان از دیدگاه قرآن کریم…………………………………………………….. 101
• مقابله با دعوت در قرآن کریم…………………………………………………………………………………………………….. 109

فصل سوم: روش تحقیق …………………………………………………………………. 116 

فصل چهارم: یافته های تحقیق………………………………………………………..  119                                                              

بررسی تطبیقی نظریه کلود شنون، وارن ویوور و هارولد لاسول با نظریه ارتباطی دعوت در قرآن کریم

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها ………………………………………………..  131                                                          

منابع و مآخذ     140

فهرست شکل ها

شکل 1- 2: شیوه های ارتباط و موضوع های نظریۀ ارتباط جمعی………………………………………… 24

شکل 2- 2: سه برداشت از فرایند ارتباط……………………………………………………………………….. 26

شکل 3- 2: «مدل ریاضی» شنون و ویوور، ارتباطات را به عنوان فرایندی خطی و یک طرفه توصیف می کند (1949)    28

شکل 4- 2 : گسترش مدل شنون و ویوور توسط دفلور که بازخورد را هم گنجانده است (1970)… 30

شکل 5- 2: فرمول لسول با عناصر معادل در فرایند ارتباط (1948) ……………………………………… 32

شکل6- 2: فرمول لسول با حوزه های معادل در پژوهش ارتباطات………………………………………… 32

شکل 7- 2: گسترش فرمول لسول توسط بردداک……………………………………………………………. 33

شکل 1- 4: «مدل ریاضی» شنون و ویوور، ارتباطات را به عنوان فرایندی خطی و یک طرفه توصیف می کند (1949)   120

شکل 2- 4 : گسترش مدل شنون و ویوور توسط دفلور که بازخورد را هم گنجانده است (1970) ..  122

شکل 3- 4 : بازخوانی مدل شنون و ویوور (و گسترده شدة آن توسط دفلور)،  مبتنی بر  مدل ارتباطیِ دعوت در قرآن کریم ………………………………………………………………………………………………………………………….. 127

شکل 4- 4: فرمول لسول با عناصر معادل در فرایند ارتباط (1948) ………………………………………  127

شکل 5- 2: گسترش فرمول لسول توسط بردداک  128

       مقدمه:

«مطالعات ارتباطی، یکی از شاخه های جوان علوم اجتماعی معاصر به شمار می رود که در ایران نیز بسیار جوان است. این مطالعات پس از پایان جنگ جهانی دوم رو به رشد

 گذاشته، و هنوز شالوده های نظری و ابزارهای روش شناسی خاص خود را نیافته است. در طی حدود نیم قرن اخیر، مطالعات ارتباطی، در زمینه های گوناگون از مبانی نظری و شیوه های روش شناسی رشته های علمی دیگر کمک گرفته است.»[1]

«ارتباط» در یکی از اولین مدل های ارتباطی بر محور «انتقال پیام» ترسیم شد که در مطالعات گوناگون پیش از دوران رنسانس عنصر اصلی مورد نظر در ارتباطات «اندیشه های انسانی» و یا «محتوا»ی پیام بوده است، امّا در طول جنگ جهانی دوم به تناسب نیازهای ایجاد شده، تمام شکل های ارتباط مورد توجه خاص قرار گرفت و ارتباطات به عنوان «انتقال اطلاعات» و «اقناع» مورد استفاده و کاربرد قرار گرفته است.

دانشمندان علم ارتباطات در یک سیر تحول مفهومی، نظریه های رو به تکاملی از ارتباطات ارائه کرده اند، از جمله هارولد لاسول که به تعریف و طبقه بندی دقیق نقش های اجتماعی ارتباطات در نظریه های مربوط به نقش های اجتماعی و کارکردهای ارتباطات پرداخته است، ولی با وجود برداشت های جدید در مطالعات ارتباطی، ارتباط همچنان به عنوان وسیلة انتقال اطلاعات در جهت اقناع افراد مورد توجّه قرار می گیرد.

در یک مطالعۀ مبنایی- چنان که عنوان پژوهش نشان می دهد- از یک سو، مدل های اولیۀ ارتباط پیرامون مفهوم «انتقال پیام» به عنوان نخستین پایه های علم ارتباط در اندیشۀ هارولد لاسول[2]، کلود شنون و وارون ویوور[3] مورد توجه قرار می گیرد و از سوی دیگر، به بررسی و تدقیق مفهوم ارتباط در دیدگاه قرآن کریم پرداخته می شود تا میزان تطابقِ مفهوم «انتقال پیام» در اندیشۀ دانشمندان علم ارتباطات با مفهوم ارتباط در دیدگاه قرآن کریم (با محوریت مفهوم دعوت) مورد بررسی قرار گیرد.

از آنجا که نظریه های مطرح شده در هر علم نشأت گرفته از مبانی فکری و اصول اعتقادی نظریه پردازان آن علم می باشد و نظریه های علمیِ نظریه پردازان متناسب و هم جهت با مبانی فکری و پایه های اعتقادی هر علم ارائه می گردد، از این رو، باید از طریق مطالعۀ مبانیِ فکری و پایه های اعتقادی هر علم، نظریه های علمی آن علم را پذیرفت و به آنها جامه عمل پوشانید. چنان چه جوامع رو به رشد و موفق پایه های علمی و فکری شان را براساس مبانی اعتقادی شان قرار داده و می دهند.

به طور مثال؛ پایه های علم تجربی براساس مشاهدات تجربی و انجام آزمون و خطا بنیان گذاشته شده است،[4] و یا پایه های علم فلسفه براساس استدلال و منطق عقلانی و برهان های عقلی بنیان نهاده شده است. به همین دلیل مبانی علمی و فکریِ تجربه گرایان تأکید بر مشاهدات و تجربیات شخصی می باشد که بسترهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و… جامعة تجربه گرایان براساس آن ترسیم شده است و مبانی علمی و فکریِ فلاسفه مبتنی بر نظریات فلسفی و منطقِ عقلانی است.

در جامعة اسلامی نیز باید مبتنی بر مبانی و پایه های فکری ارائه شدة اسلام به علوم مختلف و نظریه های مطرح شده در علوم نگریست و آنها را در راستای مبانی فکری مورد پذیرش اسلام مورد بررسی و مطالعه قرار داد.

مبانی فکری و اعتقادی ما براساس قرآن کریم استوار شده است، به همین دلیل متناسب با این مبانی پیرامونِ چیستی و چگونگی ارتباط در نظریه ها و اندیشه های مطرح شده در قالبِ مکتب انتقال به بررسی و مقایسه پرداخته می شود. بدین ترتیب که ابتدا مفهوم ارتباط در اندیشۀ دانشمندان علم ارتباطات آورده سپس دیدگاه قرآن کریم را مطرح می شود تا میزان تطابق و تناسبِ آن اندیشه ها و مدل ها با دیدگاه قرآن کریم روشن گردد.

       در جستجو با کلید واژة «دعوت» و «مفاهیم ارتباطی در قرآن کریم» در پایان نامه ها و پژوهش های انجام شده در این زمینه تحقیقی صورت نگرفته است. لذا انجام این پژوهش در سطح پایان نامه ها و پژوهش های علمی بدون پیشینۀ موضوعی می باشد. لازم به ذکر است که ترجمۀ آیات قرآن کریم از تفسیر شریف «المیزان» آورده شده است.

• بیان مسئله:

با نظر بر سیر تحول مفهومی تبلیغات، از قرون وسطی و عصر رنسانس (در قرن هفدهم) تا رشد احزاب و گروه های تبلیغاتی در قرن نوزدهم، ارتباطات بعد از جنگ جهانی اول بیشتر ناظر بر تبلیغات سیاسی بود. بنابراین آغاز تدوین ارتباطات در چارچوب یک دانش بعد از جنگ جهانی اول (1914) پایه ریزی شد و بعد از جنگ جهانی دوم رو به رشد گذاشت که با هدف انتقال اطلاعات و اقناع در خدمت تبلیغات سیاسی قرار گرفت که به گفتة کاظم معتمد نژاد، پدر علم ارتباطاتِ ایران، دانش ارتباطات تا به حال شالوده های نظری و ابزارهای روش شناسی خاص خود را نیافته و در نیم قرن اخیر، مطالعات ارتباطی از مبانی نظری و شیوه های روش شناسی رشته های علمی دیگر وام گرفته است.

همان طور که دانشمندان علوم ارتباطات بیان داشته اند؛ در مطالعات گوناگونی که تا پیش از دوران رنسانس در زمینه های فلسفی و اجتماعی صورت می گرفت، ارتباطات به طور غیر مستقیم طرف توجه واقع می شد که عنصر اصلی مورد نظر در آن «اندیشه های انسانی» و به عبارت دیگر «محتوا»ی پیام بود.

در این زمینه یکی از نخستین مدل های ارتباطی مدل هارولد لاسول بود که به منظور تبلیغات سیاسی مورد استفاده قرار گرفت و تقریباً همزمان با لاسول، شنون و ویوور از دیدگاه ارتباطات الکترونیکی به ارائه مدل تصوری فراگرد ارتباط پرداختند که بسیاری از مفاهیم کلیدی ارتباط در این مدل معرفی شدند. مبنای این مفاهیم بر فراگرد «انتقال پیام» استوار بود.

بنابراین ارتباطات به مثابة یک انتقال شناخته شد که نظریه پردازان ارتباطی آن را به عنوان مدل ارتباطی انتقال و سپس مکتب انتقال معرفی کردند، این مدل به عنوان

یک مطلب دیگر :

یادگیری خود تنظیم:پایان نامه خود تنظيمي يادگيري

 یک شیوة ارتباطی فرستنده محور شناخته شده است که در آن ارتباط به منظور انتقال معنا به صورت یک طرفه و ساده می باشد. از آنجا که در این رویکرد ارتباطی نسبت مکتب انتقال با فرهنگ مورد مطالعه قرار نمی گیرد، بعدها عالمان ارتباط در راستای نقد این مکتب به مدل های توجّه و آیینی رسیدند و مکتب توجّه و مکتب آیینی شکل گرفتند.

در این جا مبتنی بر رویکرد مکتب انتقال، می توان گفت یکی از مبانی و پایه های نظری در علم ارتباطات «انتقال پیام» است که براساس آن اصول ارتباطات و در راستای آن شیوه های ارتباطات شکل گرفته است که در دیدگاه حاضر (بدون توجّه به دیگر مبانی و اصول ایجاد شده)، بر محور «انتقال پیام» به عنوان مبنای اولیۀ ارتباط به موضوع مورد اشاره پرداخته می شود.

از این رو در این پژوهش، مبانی مکتب انتقال و مفهوم ارتباطی طرح شده در این مکتب با مفهوم ارتباط در مبانیِ فکری قرآن کریم جستجو خواهد شد تا با رویکرد ارتباطی دعوت در قرآن کریم آشنا شده و مفهوم ارتباط در مبانی نظری اسلام جستجو شود که این امر مستلزم آن است که میزان تطابق مفهوم ارتباط در مکتب انتقال با دیدگاه ارتباطی قرآن کریم مورد بررسی قرار گیرذ. بنابراین اقداماتی که در این پژوهش صورت خواهد گرفت در راستای پاسخگویی به این سؤال می باشد:

«در یک مطالعۀ مقایسه ای، تطابق مفهوم ارتباطی انتقال در مکتب انتقال با مفهوم ارتباطی دعوت در قرآن کریم از چه میزانی برخوردار است؟

 

• ضرورت و اهمیّت موضوع

هر مکتبی با به کارگیری روش های خاص پیام خود را به مخاطبانش ارائه می کند، به طوری که از مبانی و اصول حاکم در آن مکتب برگرفته شده است. از آنجا که قوانین مکتب اسلام از یک سو در همة شئون و ابعاد زندگی مسلمان مؤمن نفوذ دارد و از سوی دیگر کثرت قوانین اجتماعی اسلام، این دین را بیشتر با فعالیت های اجتماعی درگیر می کند، در می یابیم که اسلام فقط به رابطة شخصی بین انسان و خدا توجّه ندارد تا در تلاش باشد روح انسانی را صرفاً به صورت فردی تغییر دهد. بسیاری از نظریات اسلامی بر ارتباط بین انسان و اجتماع بنا شده است. اسلام بر این عقیده تأکید دارد که ارتباط انسان و خداوند کامل نمی شود مگر اینکه تمام ابعاد زندگی انسان مؤمن را در بر می گیرد. بنابراین، اگر کسی مؤمن واقعی باشد نمی تواند وظایف اجتماعی اش را نادیده بگیرد.

از آنجا که وجود قوانین اجتماعی در اسلام، خصوصیت ذاتی و ماهوی آن را تشکیل می دهد، هر یک از نظریات مطرح در زمینه های گوناگون از جمله در حوزة ارتباطات باید با قوانین اسلامی ارزیابی گردد. چرا که اولاً؛ اسلام دارای چارچوب اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و… همراه با نظامی از ارزش هاست که نمی تواند هر چارچوب اقتصادی، سیاسی، فرهنگی را که بر اساس خود بنیادی بشر، قطع نظر از فرمان خداوند بنا شده باشد بپذیرد. ثانیاً؛ یکی دیگر از تفاوت های مهم اسلام با سایر ادیان از توجّه و نگرش آن به مسائل دنیوی انسان در کنار زندگی اخروی آن نشأت می گیرد. بسیاری از فعالیت های ما در زندگی وجود دارد که گمان می کنیم افعال دینی نیستند، اما در اسلام هر یک از فعالیت های انسان نه تنها می تواند فعلی دینی بلکه می تواند فعلی توحیدی تلقی گردد. این بدان معناست که معنای عبادت در اسلام با دیگر ادیان متفاوت است و فعالیت برای مسائل دنیوی در جهت فعالیت های معنوی است.

از این رو، مکتب اسلام جهت انتقال پیام خود در زمینه های گوناگون از جمله در حوزة ارتباطات و تبلیغ از اسلوب خاصی بهره می گیرد که اهداف آن مبتنی بر مفاهیم موجود در قرآن کریم شکل گرفته است. مطالعه و کشف مفاهیم راهبردی در حوزة تبلیغ و ارتباط در قرآن کریم با محوریت مفهوم دعوت لازمة سیاست گذاری های متناسب و کاربردی با «محیط زیست فرهنگی» ایران اسلامی است.

• هدف های تحقیق

       هدف اصلی تحقیق: انجام یک مطالعة اکتشافی جهت شناخت میزان تطابق مفهوم ارتباطی دعوت در قرآن کریم با مفهوم ارتباطی انتقال در مکتب انتقال.

      اهداف فرعی:

• مطالعة مفهوم ارتباطی دعوت در قرآن کریم؛
• مطالعة شرایط مطرح در مفهوم ارتباط در نگاه دعوت مدار قرآن؛
• مطالعة شرایط ارتباطی مطرح در دیدگاه مکتب انتقال؛
• مطالعۀ میزان تطابق مفهوم ارتباطی دعوت در دیدگاه قرآن کریم با مفهوم ارتباط در مکتب انتقال.

 

 

• سؤال های تحقیق:

       جهت اکتشافی بودن پژوهش، آن چه در این بخش مورد مطالعه قرار می گیرد بیان مجموعه ای از سؤالات کلیدی تحقیق می باشد که به صورت سؤال اصلی و سؤالات فرعی طرح شده است:

سؤال اصلی تحقیق: در یک مطالعة مقایسه ای، تطابق مفهوم ارتباطی انتقال در مکتب انتقال با مفهوم ارتباطی دعوت در قرآن کریم از چه میزانی برخوردار است؟

سؤال های فرعی:

• مفهوم دعوت در قرآن کریم چیست؟
• نظریه های پیرامون مفهوم دعوت در قرآن کریم چیست؟
• دیدگاه دعوت مدار قرآن برای یک ارتباط مؤثر چه شرایطی ترسیم می کند؟
• آثار دعوت چیست؟
• نگرش و مبنای فکری قرآن کریم نسبت به مفهوم ارتباطی دعوت چیست؟
• آیا کاربرد مفهوم ارتباط در مکتب انتقال متناسب با مبانی فکری قرآن کریم و فرهنگ جامعه اسلامی است؟

 

 

 

• فرضیه تحقیق

نگرش و مبنای فکری قرآن کریم نسبت به مفهوم ارتباطی دعوت با مفهوم ارتباطی انتقال در مکتب انتقال تطابق دارد.

 

• مفاهیم اصلی تحقیق

2ـ2ـ1ـ رویکرد تفسیرگرایی اجتماعی و ارتباط آن با نظریه زمینه‌ای …………………………… 16

2ـ2ـ2ـ ادبیات و مبانی نظری پژوهش……………………………………………………………. 19

2ـ3ـ جمع‌بندی و تدوین چارچوب مفهومی پژوهش………………………………………………. 28

 

فصل سوم: روش‌شناسی پژوهش

 

3ـ1ـ روش پژوهش ………………………………………………………………………………. 31

3ـ2ـ مشارکت کنندگان ……………………………………………………………………………. 32

3ـ3ـ روش‌های نمونه‌گیری ……………………………………………………………………….. 33

3ـ4ـ روش و ابزار گردآوری داده‌ها ……………………………………………………………… 34

3ـ5ـ ملاحظه‌های اخلاقی …………………………………………………………………………. 35

3ـ6ـ روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ……………………………………………………………… 35

3ـ7ـ اعتبار (روایی) و قابلیت اعتماد (پایایی)…………………………………………………….. 36

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته‌ها

4ـ1ـ یافته‌های تحلیلی …………………………………………………………………………….. 38

 

فصل پنجم: نتایج پژوهش

5ـ1ـ بحث و نتیجه‌گیری ………………………………………………………………………….. 45

ادامه فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                 صفحه

5ـ2ـ پیشنهادهای پژوهش ………………………………………………………………………… 52

5ـ3ـ پیشنهادهایی به پژوهشگران بعدی ………………………………………………………….. 53

5ـ4ـ محدودیت‌های پژوهش ………………………………………………………………………. 54

 

پیوست

 

یک مطلب دیگر :

منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………….. 56

پرسشنامه………………………………………………………………………………………….. 60

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                 صفحه

جدول شماره (4ـ1): ارزش‌های حرفه‌ای کارکنان ……………………………………………….. 40

جدول شماره (4ـ2): میانگین نمرات ابعاد ارزش‌های حرفه‌ای ………………………………….. 41

جدول شماره (4ـ3): تفکیک نمونه برحسب بعد شخصی ارزش‌های حرفه‌ای …………………… 42

جدول شماره (4ـ4): تفکیک نمونه برحسب بعد حرفه‌ای ارزش‌های حرفه‌ای …………………… 42

جدول شماره (4ـ5): تفکیک نمونه برحسب بعد اجتماعی ارزش‌های حرفه‌ای ………………….. 43

جدول شماره (4ـ6): تفکیک نمونه برحسب بعد سازمانی ارزش‌های حرفه‌ای ………………….. 43

چکیده

ارزش‌های حرفه‌ای اساس عملكرد کارکنان می‌باشند كه تعاملات کارکنان با شهروندان، همكاران، سایر افراد حرفه‌ای و عموم مردم را هدایت می‌نمایند و چارچوبی برای تعهد به رفاه شهروندان و راهنمایی برای رفتار اخلاقی در جهت تدارك خدمات بشردوستانه فراهم می‌آورند. وجود تعارض‌های ارزشی روبه افزایش در بین کارکنان سازمان‌ها، رعایت نشدن برخی ارزش‌های حرفه‌ای و پیامدهای آن همچون نارضایتی ارباب‌رجوع، نگرانی‌های زیادی را در بخش‌های دولتی و غیردولتی بوجود آورده است. لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین مؤلفه‌های اساسی ارزش‌های حرفه‌ای از دیدگاه کارکنان شرکت گاز شهر خلخال صورت گرفت. این مطالعه یک پژوهش کیفی از نوع گراندد تئوری است که با مشارکت 25 نفر از کارکنان صورت گرفته است. روش جمع‌آوری داده‌ها، مصاحبه عمیق نیمه‌ساختار یافته بوده و برای تجزیه و تحلیل و تفسیر داده‌ها، از روش اشتراوس و کوربین استفاده شده است. تحلیل مصاحبه‌ها و دیدگاه شركت‌كنندگان نشان داد که مؤلفه‌های اساسی ارزش‌های حرفه‌ای کارکنان دربرگیرنده 4 درون‌مایه اصلی؛ بُعد شخصی، حرفه‌ای، اجتماعی و سازمانی است. از نتایج دیگر این پژوهش این است که ارزش‌های مربوط به بُعد حرفه‌ای، اجتماعی، شخصی و سازمانی به‌ترتیب با میانگین نمرات، 62/2، 61/2، 46/2 و 32/2 از با اهمیت‌ترین و کم‌اهمیت‌ترین ارزش‌های حرفه‌ای آنان بودند. گرچه میانگین نمرات كل مؤلفه‌های ارزش‌های حرفه‌ای در محدوده به نسبت مهم و مهم قرار داشت، اما نیاز به برنامه‌ریزی و آموزش بیشتر به‌منظور بهبود و گسترش اخلاق و ارزش‌های حرفه‌ای در بین کارکنان سازمان‌ها ضروری است.

واژه‌های كلیدی: ارزش، ارزش‌های حرفه‌ای، کدهای اخلاقی، روش کیفی، نظریه زمینه‌ای

مقدمه

1ـ6ـ1ـ فرضیه اصلی پژوهش…………………………………………………………………………………… 11

1ـ6ـ2ـ فرضیه‌های فرعی پژوهش……………………………………………………………………………… 12

1ـ7ـ تعاریف مفهومی و عملیاتی……………………………………………………………………………….. 12

1ـ7ـ1ـ تعریف مفهومی دل‌بستگی شغلی……………………………………………………………………… 12

1ـ7ـ2ـ تعریف عملیاتی دل‌بستگی شغلی…………………………………………………………………….. 13

1ـ7ـ3ـ تعریف مفهومی رضایت شغلی……………………………………………………………………….. 13

1ـ7ـ4ـ تعریف عملیاتی رضایت شغلی……………………………………………………………………….. 14

 

فصل دوم: پیشینه پژوهشی

2ـ1ـ مبانی نظری پژوهش………………………………………………………………………………………… 15

2ـ1ـ1ـ تعاریف رضایت شغلی…………………………………………………………………………………. 15

ادامه فهرست مطالب

عنوان                                                                                                            صفحه

2ـ1ـ2ـ مبانی نظری در مورد رضایت شغلی…………………………………………………………………. 16

2ـ1ـ2ـ1ـ نظریه کامروایی نیاز………………………………………………………………………………….. 17

2ـ1ـ2ـ2ـ نظریه برابری…………………………………………………………………………………………… 17

2ـ1ـ2ـ3ـ نظریه ارزش……………………………………………………………………………………………. 18

2ـ1ـ2ـ4ـ نظریه گروه مرجع…………………………………………………………………………………….. 19

2ـ1ـ2ـ5ـ نظریه ژنتیک…………………………………………………………………………………………… 19

2ـ1ـ2ـ6ـ نظریه سلسله‌مراتب نیاز مزلو……………………………………………………………………….. 20

2ـ1ـ2ـ7ـ نظریه بروفی…………………………………………………………………………………………… 21

2ـ1ـ2ـ 8 ـ نظریه ویژگی‌های ضروری شغل………………………………………………………………… 22

2ـ1ـ2ـ9ـ نظریه‌های امید و انتظار………………………………………………………………………………. 24

2ـ1ـ2ـ10ـ نظریه انتظار………………………………………………………………………………………….. 25

2ـ1ـ3ـ تئوری تکامل‌یافته پورتر و لالر………………………………………………………………………… 26

2ـ1ـ4ـ رضایت شغلی چیست؟………………………………………………………………………………… 27

2ـ1ـ5ـ ریشه و سرچشمه رضایت شغلی چیست؟…………………………………………………………. 28

2ـ1ـ6ـ اهمیت رضایت شغلی برای مدیران………………………………………………………………….. 29

2ـ1ـ7ـ اندازه‌گیری رضایت شغلی……………………………………………………………………………… 30

2ـ1ـ 8 ـ تئوری سیستم اجتماعی و دیدگاه آن در مورد رضایت شغلی………………………………… 34

2ـ1ـ9ـ منبع کنترل و رضایت شغلی…………………………………………………………………………… 34

2ـ1ـ10ـ مدلی از رضایت‌مندی شغلی………………………………………………………………………… 36

2ـ1ـ11ـ عوامل مؤثر در رضایت شغلی………………………………………………………………………. 37

 

2ـ1ـ12ـ تفاوت‌های فردی و رضایت‌مندی شغلی…………………………………………………………. 45

2ـ1ـ13ـ رضایت شغلی در ایران………………………………………………………………………………. 46

2ـ1ـ14ـ آثار و فواید بررسی رضایت شغلی………………………………………………………………… 51

ادامه فهرست مطالب

عنوان                                                                                                            صفحه

2ـ1ـ15ـ تعاریف دل‌بستگی شغلی…………………………………………………………………………….. 53

2ـ1ـ16ـ الگوی مؤثر بر دل‌بستگی شغلی (بون و کورتز) ………………………………………………… 60

2ـ1ـ17ـ مفاهیم دل‌بستگی شغلی………………………………………………………………………………. 61

2ـ1ـ18ـ رویکردهای نظری دل‌بستگی شغلی……………………………………………………………….. 63

2ـ1ـ19ـ عوامل شخصی و اجتماعی مؤثر در دلبستگی شغلی……………………………………………. 66

2ـ1ـ20ـ تفاوت دلبستگی شغلی با دلبستگی کاری………………………………………………………… 66

2ـ1ـ21ـ ویژگی‌های افراد دل‌بسته به شغل…………………………………………………………………… 68

2ـ1ـ22ـ عوامل مؤثر بر دلبستگی شغلی………………………………………………………………………. 69

2ـ1ـ23ـ روش‌های پرورش دلبستگی شغلی………………………………………………………………… 71

2ـ1ـ23ـ1ـ جو روان‌شناختی……………………………………………………………………………………. 72

2ـ1ـ23ـ2ـ اقدامات و سیاست‌های منابع انسانی……………………………………………………………. 73

2ـ2ـ پژوهش‌های در مورد عوامل مؤثر بر رضایت شغلی و پیامدهای آن……………………………… 75

2ـ2ـ1ـ پژوهش‌های انجام گرفته در داخل كشور…………………………………………………………… 75

2ـ2ـ2ـ پژوهش‌های انجام گرفته در خارج كشور…………………………………………………………… 77

 

فصل سوم: روش تحقیق

3ـ1ـ نوع روش تحقیق…………………………………………………………………………………………….. 81

3ـ2ـ جامعه آماری………………………………………………………………………………………………….. 82

3ـ3ـ نمونه و روش نمونه‌گیری………………………………………………………………………………….. 82

3ـ4ـ ابزار گردآوری اطلاعات……………………………………………………………………………………. 83

3ـ5ـ روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها………………………………………………………………………………… 84

 

فصل چهارم: تجزیه‌وتحلیل داده‌ها

4ـ1ـ یافته‌های توصیفی……………………………………………………………………………………………. 85

ادامه فهرست مطالب

عنوان                                                                                                            صفحه

4ـ2ـ یافته‌های استنباطی…………………………………………………………………………………………… 95

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

5ـ1ـ مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 100

5ـ2ـ بحث و نتیجه‌گیری………………………………………………………………………………………… 101

 

فهرست منابع…………………………………………………………………………………………………………… 107

یک مطلب دیگر :

 

پیوست:

پرسشنامه دلبستگی شغلی……………………………………………………………………………………….. 112

روش نمره‌گذاری………………………………………………………………………………………………….. 115

پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………………….. 117

فهرست جداول

عنوان                                                                                                            صفحه

جدول (4ـ1): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس جنسیت…………………………………………………… 86

جدول (4ـ2): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس وضعیت تأهل……………………………………………. 87

جدول (4ـ3): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس مدرک تحصیلی…………………………………………. 88

جدول (4ـ4): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس محل تدریس…………………………………………….. 89

جدول (4ـ5): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس مقطع تدریس……………………………………………. 90

جدول (4ـ6): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس رده‌های سنی…………………………………………….. 91

جدول (4ـ7): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس وضعیت استخدامی……………………………………… 92

جدول (4ـ8): میانگین و انحراف معیار میزان دلبستگی شغلی دبیران شهرستان کوثر بر اساس جنسیت 93

جدول (4ـ9): میانگین و انحراف معیار رضایت شغلی دبیران بر اساس جنسیت………………………….. 93

جدول (4ـ10): مقایسه میانگین دلبستگی شغلی دبیران شهرستان کوثر بر اساس مدرک تحصیلی…….. 94

جدول (4ـ11): مقایسه میانگین رضایت شغلی دبیران شهرستان کوثر بر اساس مدرک تحصیلی……… 94

جدول (4ـ12): رابطه‌ی بین دلبستگی شغلی و رضایت شغلی دبیران شهرستان کوثر……………………. 95

جدول (4ـ13): مقایسه میانگین نمرات دلبستگی شغلی دبیران بر اساس جنسیت………………………… 95

جدول (4ـ14): مقایسه میزان دلبستگی شغلی دبیران شهرستان کوثر بر اساس تحصیلات………………. 96

جدول (4ـ15): رابطه دلبستگی شغلی با وضعیت تأهل………………………………………………………… 97

جدول (4ـ16): رابطه دلبستگی شغلی با وضعیت استخدامی………………………………………………….. 97

جدول (4ـ17): مقایسه رضایت شغلی بر اساس جنسیت دبیران……………………………………………… 98

جدول (4ـ18): مقایسه میزان رضایت شغلی دبیران شهرستان کوثر بر اساس تحصیلات……………….. 98

جدول (4ـ19): رابطه بین دلبستگی شغلی با سن دبیران شهرستان کوثر……………………………………. 99

جدول (4ـ20): رابطه بین دلبستگی شغلی با سابقه خدمت دبیران شهرستان کوثر………………………… 99

 

 

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                            صفحه

نمودار (4ـ1): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس متغیر جنسیت……………………………………………. 86

نمودار (4ـ2): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس وضعیت تأهل……………………………………………. 87

نمودار (4ـ3): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس تحصیلات………………………………………………… 88

نمودار (4ـ4): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس محل تدریس…………………………………………….. 89

نمودار (4ـ5): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس مقطع تدریس……………………………………………. 90

نمودار (4ـ6): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس سن………………………………………………………… 91

نمودار (4ـ7): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس وضعیت استخدامی……………………………………… 92

چکیده

هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه جامعه‌شناختی دل‌بستگی شغلی و رضایت شغلی در بین دبیران متوسطه شهرستان کوثر بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دبیران آموزش‌وپرورش شهرستان کوثر تشکیل می‌دهند که در سال تحصیلی ۹3ـ۹2 مشغول به کار بودند. برای این منظور تعداد 118 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند و به پرسشنامه‌های لازم پاسخ دادند که ازاین‌بین تعداد 103 پرسشنامه قابل‌استفاده به دست آمد. نتایج پژوهش نشان داد که بین دل‌بستگی شغلی و رضایت شغلی رابطه معنی‌دار در سطح 001/0 وجود دارد؛ و همچنین بین متغیرهای رضایت شغلی و جنسیت رابطه معنی‌داری به دست آمد؛ اما بین دل‌بستگی شغلی و متغیرهای جنسیت، تحصیلات، وضعیت تأهل، سن، سابقه و وضعیت استخدامی‌ دبیران شهرستان کوثر و همچنین بین تحصیلات و رضایت شغلی رابطه معنی‌داری به دست نیامد.

کلیدواژه‌ها: جامعه‌شناختی، دل‌بستگی شغلی، رضایت شغلی، دبیران متوسطه.

 

1ـ1ـ مقدمه

ازجمله عواملی که در بقای سازمان‌ها بسیار مؤثر است و همواره مدنظر مسئولان و مدیران ‏سازمان‏‌ها هست، نیروی انسانی است. مطالعه و بررسی تاریخچه توسعه و تحول جوامع ‏صنعتی نشان می‏دهد که نیروی انسانی ماهر و پرورش‌یافته در فرایند تحول جامعه‌ی سنتی به ‏جامعه‌ی صنعتی تأثیر انکارناپذیری داشته است، به‌نحوی‌که نیروی انسانی را مهم‌ترین و اصلی‌ترین عامل توسعه جوامع و سازمان‌ها قلمداد نموده‏اند. زمانی تصور می‏شد که ارضای نیازهای افراد از منابع و امکانات سازمان‌ها می‏کاهد. بر اساس این تصور برای اینکه به حداقل بازدهی برسیم باید حداقل نیازها ارضا شود، اما امروزه این نظریه به‌کلی منتفی شده است. هم‌اکنون کارشناسان مدیریت معتقدند چنانچه ‏نیازهای واقعی کارمندان به‌درستی درک و به آن‏ها بها داده نشود و مدیران در صدد ارضای ‏آن‏‌ها برنیایند، بهره‏وری در سازمان کاهش می‏یابد زیرا علاقه‏مندی و نگرش مثبت به شغل‏ سبب تلاش و کوشش کاری بیشتر و درنتیجه باعث کاهش هزینه‏ها می‏شود (الوانی، ۱۳۷۰).

از سوی دیگر با توجه به اینکه افراد در سازمان‌ها دارای نگرش‏های شغلی متعددی ‏هستند، بررسی نگرش‏های کارمندان به دلیل نتایج فراوانی که می‏تواند بر بهبود رفتار سازمانی داشته باشد طی چند دهه‌ی گذشته موردتوجه پژوهشگران و صاحب‌نظران ‏بوده است. پژوهش‌های انجام‌شده در مورد نگرش اعضای سازمان‏ها باعث می‏شود تا مدیران از نوع نگرش کارکنان نسبت به خودآگاه شوند و دریابند که آیا سیاست و رویه‌ای که ‏به اجرا درمی‌آورند منصفانه است یا خیر؟ بنابراین مدیران بایستی به نگرش اعضا و کارکنان ‏سازمان توجه زیادی داشته باشند؛ زیرا این نگرش‏‌ها موجب تأثیر بر رفتار افراد در سازمان ‏می‏شود (رابینز، ترجمه‌ی پارسائیان و اعرابی، ۱۳۷۷).

2ـ3ـ تاریخچه شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و انواع آن.. 16

2ـ4ـ ویژگی‌های شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و  تفاوت آن با سایر رسانه‌های ارتباط جمعی 26

2ـ5ـ کارکردهای فرهنگی شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.. 29

2ـ6 ـ دلایل جذب و عضویت کاربران در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.. 30

2ـ7 ـ انواع کاربران و استفاده‌کنندگان از  شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.. 33

2ـ8ـ بررسی پیشینه‌ی تحقیق.. 37

2ـ8ـ1ـ پژوهش‌های خارجی.. 37

2ـ8ـ2ـ‌ پژوهش‌های داخلی.. 42

2ـ 9 ـ دیدگاه‌های مربوط به آثار اینترنت و شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.. 52

2ـ9ـ1ـ دیدگاه طرفداران مطلق.. 53

2ـ9ـ2ـ‌ دیدگاه مخالفان اینترنت… 53

2ـ9ـ3ـ دیدگاه طرفداران کاربرد منطقی اینترنت… 55

2ـ10ـ مبانی نظری پژوهش…. 56

ادامه فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                     صفحه

2ـ10ـ1ـ رویکرد روان‌شناسی اجتماعی.. 57

2ـ10ـ1ـ1ـ نظریه یادگیری اجتماعی یا مشاهده‌ای.. 57

2ـ10ـ1ـ2ـ نظریه ناهماهنگی شناختی فستینگر. 58

2ـ10ـ2ـ رویکرد جامعه‌شناسی.. 59

2ـ10ـ2ـ1ـ جامعه شبکه‌ای کاستلز. 59

2ـ10ـ2ـ2ـ تئوری منطقه‌زدایی تاملینسون.. 63

2ـ10ـ2ـ3ـ تئوری جهانی‌شدن رابرتسون.. 65

2ـ10ـ2ـ4ـ جامعه اطلاعاتی مارتین.. 67

2ـ10ـ2ـ5ـ الگوی رمزگذاری و رمزگشایی پیام‌های رسانه‌ای استوارت هال.. 68

2ـ10ـ2ـ6ـ فرهنگ بسته‌بندی شده مارکوزه 71

2ـ10ـ2ـ7ـ جامعه سرشار از نشانه‌های ژان بودریلار 72

2ـ10ـ2ـ8ـ ذهن بی‌خانمان پیتر برگر. 73

2ـ10ـ2ـ9ـ قدرت گفتمان فوکو. 75

 

2ـ10ـ2ـ10ـ حوزه عمومی یورگن هابرماس…. 76

2ـ10ـ2ـ11ـ تعامل رسانه‌ای تامپسون.. 78

2ـ10ـ2ـ12ـ مخاطبان فعال و مقاومت نشانه‌شناختی فیسک…. 80

2ـ10ـ3ـ رویکرد رسانه‌ای.. 82

2ـ10ـ3ـ1ـ تئوری تأثیر مستقیم.. 82

2ـ10ـ3ـ2ـ جبرگرایی رسانه‌ای مک لوهان.. 83

2ـ10ـ3ـ3ـ فرّار بودن محتوای ارتباطی والدهال.. 86

2ـ10ـ3ـ4ـ دوران دگرراهبر دیوید رایزمن.. 86

2ـ10ـ3ـ5ـ امپریالیزم فرهنگی هربرت شیلر. 87

2ـ10ـ3ـ6ـ تئوری پرورش یا کشت… 88

2ـ10ـ3ـ7ـ تئوری استفاده و لذت کاتز. 89

2ـ10ـ3ـ8ـ نظریه وابستگی به رسانه‌ها 91

ادامه فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                     صفحه

2ـ10ـ3ـ9ـ نظریه تأثیرات غیرمستقیم و تأثیرات محدود. 93

2ـ10ـ3ـ10ـ نظریه دوجهانی شدن عاملی.. 95

2ـ11ـ جمع‌بندی و تدوین چهارچوب نظری.. 97

2ـ12ـ مدل نظری تحقیق.. 101

 

فصل سوم: روش پژوهش

3ـ1ـ روش پژوهش…. 103

3ـ2ـ فرضیه‌های پژوهش…. 104

3ـ2ـ1ـ ‌فرضیه کلی.. 104

3ـ2ـ2ـ فرضیه‌های جزئی.. 104

3ـ3ـ تعریف نظری و عملیاتی متغیرها 104

3ـ4ـ جامعه و نمونه آماری.. 110

3ـ5ـ روش نمونه‌گیری.. 110

3ـ6 ـ ابزار گردآوری داده‌ها 111

3ـ7ـ اعتبار و قابلیت اعتماد. 112

3ـ8ـ روش تجزیه و تحلیل اطلاعات… 114

 

فصل چهارم: یافته‌های تحقیق

4ـ1ـ مقدمه. 116

4ـ2ـ یافته‌های توصیفی.. 117

4ـ2ـ1ـ میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.. 117

4ـ2ـ2ـ سابقه عضویت در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.. 118

4ـ2ـ3ـ هدف از عضویت و فعالیت در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.. 119

4ـ2ـ4ـ بیشترین دسترسی رسانه‌ای.. 120

یک مطلب دیگر :

4ـ2ـ5ـ سن.. 121

4ـ2ـ6ـ جنسیت… 122

4ـ2ـ7ـ تفکیک نمونه بر حسب میزان تحصیلات پاسخگو. 123

ادامه فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                     صفحه

4ـ2ـ8ـ تفكیك نمونه بر حسب متغیر میزان تحصیلات پدر پاسخگو. 124

4ـ2ـ9ـ تفكیك نمونه بر حسب متغیر میزان تحصیلات مادر پاسخگو. 125

4ـ2ـ10ـ تفكیك نمونه بر حسب اشتغال پدر 126

4ـ2ـ11ـ تفكیك نمونه بر حسب اشتغال مادر 127

4ـ2ـ12ـ تفكیك نمونه بر حسب وضعیت درآمد خانواده 128

4ـ2ـ13ـ تفكیك نمونه بر حسب میانگین ابعاد متغیر وابسته. 129

4ـ3ـ یافته‌های استنباطی.. 130

4ـ3ـ1ـ فرضیه اول.. 130

4ـ3ـ2ـ فرضیه دوم. 132

4ـ3ـ3ـ فرضیه سوم. 134

4ـ3ـ4ـ فرضیه چهارم. 137

4ـ3ـ5ـ فرضیه پنجم.. 139

4ـ3ـ6ـ فرضیه ششم.. 142

4ـ3ـ7ـ فرضیه هفتم.. 145

4ـ3ـ8ـ فرضیه هشتم.. 148

4ـ4ـ بررسی رابطه بین متغیر وابسته و متغیرهای مستقل با كمك رگرسیون.. 151

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

5ـ1ـ بحث و نتیجه‌گیری.. 154

5ـ2ـ پیشنهادها و ارائه راهکارها 159

5ـ2ـ1ـ پیشنهادهای حاصل از پژوهش…. 159

5ـ2ـ2ـ پیشنهادهایی به پژوهشگران بعدی.. 164

 

پیوست

منابع.. 166

پرسشنامه. 173

فهرست جدول‌ها

عنوان                                                                                                                     صفحه

جدول شماره (4ـ1): توزیع پاسخگویان بر حسب میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.. 117

جدول شماره (4ـ2): توزیع پاسخگویان بر حسب سابقه عضویت در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.. 118

جدول شماره (4ـ3): توزیع پاسخگویان بر حسب هدف از عضویت در شبکه‌های اجتماعی.. 119

جدول شماره (4ـ4): توزیع پاسخگویان بر حسب بیشترین دسترسی رسانه‌ای.. 120

جدول شماره (4ـ5): توزیع پاسخگویان بر حسب سن.. 121

جدول شماره (4ـ6): توزیع پاسخگویان بر حسب جنس…. 122

جدول شماره (4ـ 7): توزیع پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات… 123

جدول شماره (4ـ 8): توزیع پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات پدر 124

جدول شماره (4ـ9): توزیع پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات مادر 125

جدول شماره (4ـ10): توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت اشتغال پدر 126

جدول شماره (4ـ11): توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت اشتغال مادر 127

جدول شماره (4ـ12): توزیع پاسخگویان بر حسب درآمد خانواده 128

جدول شماره (4ـ13): آماره‌های توصیفی.. 129

جدول شماره (4ـ14): جدول آماره‌های توصیفی و تحلیل واریانس (ANOVA) 130

جدول شماره (4ـ15): آزمون (LSD) 131

جدول شماره (4ـ16): جدول آماره‌های توصیفی و تحلیل واریانس (ANOVA) 132

جدول شماره (4ـ17): آزمون (LSD) 133

جدول شماره (4ـ18): جدول آماره‌های توصیفی و تحلیل واریانس (ANOVA) 135

جدول شماره (4ـ19): آزمون (LSD) 136

جدول شماره (4ـ20): جدول آماره‌های توصیفی و تحلیل واریانس (ANOVA) 137

جدول شماره (4ـ21): آزمون (LSD) 138

جدول شماره (4ـ22): جدول آماره‌های توصیفی و تحلیل واریانس (ANOVA) 139

جدول شماره (4ـ23): آزمون (LSD) 140

جدول شماره (4ـ24): جدول آماره‌های توصیفی و تحلیل واریانس (ANOVA) 142

جدول شماره (4ـ25): آزمون (LSD) 143

ادامه فهرست جدول‌ها

1-15ترکیبات موجود در سم مار و فرآورده های تولیدی آن. 21

1-16مکانیسم عملکرد سم در ایجاد ورم، تاول و نکروز بافتی. 23

1-17مکانیسم عملکرد سم در ایجاد فلج. 23

1-18مکانیسم عملکرد سم در ایجاد خونریزی. 23

1-19تولید مثل در مارها 24

فصل دوم: مواد و روش­ها

2-1منطقه مطالعاتی. 26

2-2خاك منطقه 26

2-3پوشش گیاهی. 26

2-4 آب و هوا 26

2-5نمونه برداری. 27

2-6زمان نمونه برداری. 27

2-7وسایل مورد نیاز 27

 

2-8 روش های جمع آوری نمونه 27

2-9روش نگهداری و مطالعه نمونه ها 28

2-10روش مطالعه نمونه در زیستگاه 28

2-11 بررسی بیومتریك و مریستیك.. 28

فصل سوم: نتایج

3-1خانواده کلوبریده 32

3-2شتر مار شیرازی. 32

3-3خانواده ویپریده(افعی ها) 36

3-4 مار شاخدار 36

3-5افعی با گرزه مار 41

فصل چهارم: بحث… 44

یک مطلب دیگر :

نتیجه گیری. 48

پیشنهادات. 49

منابع. 50

چکیده انگلیسی. 56

 

چکیده

هدف از این پایان نامه جمع آوری و شناسایی مارهای منطقه مارکوه شهرستان دامغان واقع در استان سمنان بود. لذا از فروردین 1389 تا تیر 1390 قسمت های مختلف این منطقه مورد جستجو قرار گرفت و تعداد 10 نمونه مار شامل 3 گونه از 3 جنس و 2 خانواده جمع آوری و مورد مطالعه و شناسایی قرار گرفت. نتایج حاصل از شناسایی نمونه ها با توجه به کلید شناسایی از این قرار است.

شتر مار شیرازیSpalerophis diadema shiraziana   مار شاخدار Pseducerastes persicus  و گرزه مار Vipera lebetina obtusa

فراوانی شتر مار شیرازی Spalerophis diadema shiraziana   از دیگر نمونه ها بیشتر بود . این مار غیر سمی و متعلق به خانواده کلوبریده می باشد.

مار شاخدار Pseducerastes persicus  و گرزه مار Vipera lebetina obtusa  متعلق به خانواده ویپریده و سمی هستند.

کلمات کلیدی:ایران، استان سمنان، دامغان، مار کوه،Viperidae ,Colubridae

فصل اول

کلیاتی در مورد مارها

مقدمه

کشور ایران بین 25 تا 40 درجه عرض شمالی در 64 درجه طول شرقی واقع شده است. دوسوم وسعت ایران در نیمه جنوبی منطقه معتدله شمالی و یک سوم منطقه گرم زمین قرار گرفته و هم چنین هم عرض بودن آن با دریا، آب و هوای معتدل یا نسبتاً گرم مدیترانه ای باید بر ایران حکم فرما باشد، ولی نزدیکی با مدار راس السرطان باعث شده که نواحی بیابانی نیمکره شمالی ناحیه وسیعی از سرزمین ایران را در بر می گیرد و بر شرایط آب و هوایی آن تأثیر چشمگیری بگذارد(رستگار پویایی)

با این وجود قرار گیری موقعیت ایران در مسیر وزش باد های مرطوب غربی و وجود ارتفاعات بلند، تنوع گیاهی و جانوری را به شدت تحت تأثیر قرار داده است و زیستگاههای گوناگون و متعددی را به وجود آورده است این عوامل موجب پیدایش تنوع قابل توجهی از خزندگان شده است.خزندگان به دلیل تغذیه ازآفات گیاهی و کنترل محصولات کشاورزی و در تنظیم جمعیت هزاران گونه از بی مهرگانی که از آنها استفاده غذایی می کنند. اهمیت و نقش بسزایی دارند. در بسیاری از کشورها گونه های زیادی از خزندگان بخصوص لاک پشت ها خوراکی هستند و به عنوان یک غذای مقوی مصرف می شوند.(2و3)