2- 1  تعریف فلسفی واقعیت ………………………………………………………………………….12-9

2-2  تعریف واقعیت در فیلم داستانی …………………………………………………………14-12

2-3  تعریف واقعیت در فیلم مستند …………………………………………………….15-14

2- 4  تشریح باز نمایی در هنر …………………………………………………………………23-15

2-5 تشریح باز نمایی در فیلم داستانی ………………………………………….25-23

2-6  تشریح باز نمایی در فیلم مستند ………………………………………………….37-25

2- 7 بیان دراماتیک و زیبایی شناسی مستند …………………………………48-38

2- 8  وجوه دراماتیک در فیلم سازی مستند ……………………………………………49

2 -8-1 صدا در مستند ………………………………………………………………………. 50-49

2-8-2 گفتار متن در مستند ……………………………………………………………51-50

2-8-3  تغییر لحن در گفتار متن ………………………………………………………….52-51

2-8-4  ساختار نظری تحلیل ………………………………………………………………..60-52

2-9  مروری اجمالی بر پیشینه ی مستند سازی در ایران …………………………………….72-61

فصل سوم : روش شناسی و بررسی یافته های پژوهش

مقدمه  ……………………………………………………………………………………………….76-73

3-1 گاگومان  ………………………………………………………………………………77

 

3-1-1 شناسنامه ی فیلم ………………………………………………………………….78

3-1-2 درباره ی  فیلم …………………………………………………………………………….81-79

3-1-3 تحلیل روایی و روش بازنمایی ……………………………………………………………………….83-81

3- 2 پرنیان ………………………………………………………………………………………..84

3-2-1شناسنامه ی فیلم …………………………………………………………………85

3-2-2 درباره ی فیلم ………………………………………………………………………88-86

3-2-3 تحلیل روایی و روش بازنمایی …………………………………………………………89-88

3-3روایت مرگ نازلی از زبان یک جن گیر عاشق ………………………………………………90

3-3-1شناسنامه ی فیلم ………………………………………………………………………………….91

3-3-2 درباره ی فیلم ………………………………………………………………………………95-92

3-3-3 تحلیل روایی و روش بازنمایی ……………………………………………….98-95

3-4 آقایان پرنده ……………………………………………………………………99

3-4-1شناسنامه ی فیلم ……………………………………………………………………………99

3-4-2 درباره ی فیلم ……………………………………………………………………..106-100

3-4-3 تحلیل روایی و روش بازنمایی …………………………………..109-106

3-5 رییس جمهور میر قنبر ………………………………………………………………………………….110

3-5-1شناسنامه ی فیلم ………………………………………………………………………………..111

3-5-2 درباره ی فیلم  …………………………………………………………………….115-112

3-5-3 تحلیل روایی و روش بازنمایی …………………………………………………116-115

3-6 تهران انار ندارد ………………………………………………………………………118-117

3-6-1شناسنامه ی فیلم ………………………………………………………………………………118

3-6-2 درباره ی فیلم …………………………………………………………………………126-119

3-6-3 تحلیل روایی و روش بازنمایی ……………………………………………………….129-126

3-7 سیانوزه ……………………………………………………………………………………………………..130

3-7-1شناسنامه ی فیلم ……………………………………………………………………………………131

3-7-2 درباره ی فیلم ………………………………………………………………………..134-132

3-7-3 تحلیل روایی و روش بازنمایی ………………………………………………136-135

3-8 تینار ………………………………………………………………………………………………….138-137

3-8-1شناسنامه ی فیلم ……………………………………………………………………….. 138

یک مطلب دیگر :

3-8-2 درباره ی فیلم ………………………………………………………………141-139

3-8-3 تحلیل روایی و روش بازنمایی ………………………………………….145-141

3-9 روزهای بی تقویم ………………………………………………………………………..146

3-9-1شناسنامه ی فیلم ………………………………………………………………………..147

3-9-2 درباره ی فیلم ………………………………………………………………..151-148

3-9-3 تحلیل روایی و روش بازنمایی ……………………………………………..153-151

3-10 پیر پسر ……………………………………………………………………………………154

3-10-1شناسنامه ی فیلم ……………………………………………………………………155

3-10-2درباره ی فیلم ……………………………………………………….158-156

3-10-3 تحلیل روایی و روش بازنمایی ……………………………………………….160-158

فصل چهارم : جمع­بندی و نتیجه گیری  …………………………………….166-161

فهر ست منابع و مآخذ  …………………………………………………………..169-167

چکیده انگلیسی

عنوان پایان نامه انگلیسی

 

مقدمه

این پژوهش تلاشی برای مطالعه ی «دگردیسی زیبایی شناسی درسینمای مستند نوین دهه ی 80 ایران» است. دلیل انتخاب این موضوع ناشی از پر رنگ شدن گرایش های سنت شکنانه ای است که در فیلم های این دوره دیده می شود و به تدریج بر رویکردهای کلاسیک پیشین سایه می اندازد. گرایش هایی که در مقایسه با رویکردهای کلاسیک مستند سازی کمتر مجالی برای تجزیه و تحلیل یافته اند؛ و ضرورت نگاهی پژوهش محور و از منظر زیبایی شناسانه به جلوه های این جریان نوین در ایران بسیار احساس می شود.

در مبحث نظری پژوهش به تعریف و تبیین مفاهیم و چارچوب های تئوریک موضوع بر اساس نظریات «جان گریرسون» ⁽¹⁾، «بیل نیکولز» ⁽²⁾، «پل وارد» ⁽³⁾، «کراکوئر» ⁽⁴⁾ و… به مباحثی چون: تعریف واقـعیت و تشریح بازنمایی در فیلم داستانی ومستـند، بیان دراماتیک و زیبایی شناسی و وجـوه دراماتیک در مسـتند می پردازد.

در این فصل علاوه بر تشریح موضوعات و مفاهیم ذکر شده، بر اساس تحلیل و نشانه شناسی بیل نیکولز از فیلم مستند به بررسی و تحلیل فیلم های مورد نظر پرداخته می شود.

1- John Grierson (1898-1972) مستند ساز انگلیسی و پدر سینمای مستند نوین

2- Bill Nichols (1942) نظریه پرداز و مستند ساز فیلم آمریکایی

3- Paul Vard (1968) استاد مطالعات انیمیشن دانشگاه هنر بورنموت انگلستان

4- Siegfried Kracauer (1889-1966) نظریه‌پرداز واقع‌گرای فیلم

برای تحلیل دقیق تر و دست یابی به مؤلفه های متمایز کننده ی آثار مستند نوین دهه ی 80 ایران از پیشینیان تعدادی از فیلم های مستند ایرانی این دهه انتخاب شده و وجوه زیبایی شناسانه ی آن ها مورد توجه قرار گرفته است. درگزینش فیلم ها چند عامل مؤثر بوده است: ابتدا جـوایزی است که اغلب در جشنــواره های تخصـصی کسب کرده اند؛ نظیر: «جشنواره ی مستندکیش» و «جشنواره ی فیلم سینما حقیقت»، «جشن خانه ی سینما»، «جشن مستقل سینمای مستند ایران» و… عـامل مـؤثر بعد عبارت است از: آرا منتقـدان وکارشـناسان پیرامون این مستندها که نقدهای تحسین آمیزی نوشته اند؛ یکی از مهم ترین علل این استـقبال، نوآوری و بداعت های فرمی و سبکی این آثار بوده است. عامل سوم، تمایز خصوصیات این فیلم ها با ویژگی های پذیرفته شده و قراردادی مستند های کلاسیک و سنتی است.

 

  فصل اول: کلیات پژوهش                                                                                                                                                                                   

1-1 بیان مسئله

در مسیر سینمای مستند ایران جریانی نوین شکل گرفته است که مختصات ویژه و متفاوتی از جریان غالب مستند سازی در کشور دارد؛ این جریان نوین هم در برقراری ارتباط با کثرت مخاطب داخلی در جشنواره ها و پاتوق های فرهنگی، هم در جذب نظر مخاطبین آن سوی مرزها بسیار موفق نشان       می دهد. پرسش و مسئله از آن جا آغاز می گردد که بنیان های تئوریک این مسیر نوین در سینمای مستند از کجا نشأت گرفته است؟ لزوم واکاوی و تحلیل دلایل این تغییر مسیر و تحول در ساختار علمی -پژوهشی بسیار مهم و شایان توجه است و باید تفاوت های این جریان تازه با رویکرد های اصلی و سنتی سینمای مستند مورد مطالعه قرار بگیرد تا بتوان به چشم اندازی از ساختار و مؤلفه های سینمای مستند نوین ایران دست یافت. برای دست یابی به این اهداف و پاسخ به مسائل و پرسش های فوق مطالعه ی خصوصیات مستندهای دهه ی 80 ایران به عنوان مقطعی مؤثر و تعیین کننده می تواند راه گشا باشد و چشم انداز روشن گری از این دگردیسی زیبایی شناختی ارائه دهد.

 1-2 سؤالات تحقیق

1) در سینمای مستند دهــه ی 80 ازچه نشانگــاهی برای بازنمــایی واقعیت استفــاده شده است؟

2) ویژگی های متمایز کننده ی مستندهای دهه ی 80 ایـران در مقایسه با آثـار پیشـین چیست؟

3) ریشه های این تغییر مسیر در جریان مستند داستانی در شکـل گیری این جـریان تازه چیست؟

4) نقــش مؤلفــه هـای سینـمای مسـتند داسـتانی در شکــل گیـری این جـریان تـازه چیست؟

 1-3 فرضیه

فرض ما بر این است که عامل درام و داستان اساس تفاوت بین سینمای مستند دهه ی 80 ایران با آثار پیشین است. اگر چه ردپای درام در فیلم های مستند ایرانی تا پیش از این هم کم نیست؛ اما در آثار نوین، مایه های داستانی غلبه ی بیشتری بر وجوه مستند پیدا کرده است.

2-1-6تئودوروف…………………………………………………………………………………………………….23

2-1-7ژنت……………………………………………………………………………………………………………. 24

2-1- 8بارت…………………………………………………………………………………………………………….25

 

• مؤلفه های اساسی روایت …………………………………………………………25

2-2-1-     روایت متن وگفتمان…………………………………………………………………………25

• مؤلف تاریخی…………………………………………………………………………………….28
• مؤلف پنهان………………………………………………………………………………………28
• راوی…………………………………………………………………………………………………28

2-2-5-1-خصوصیات راوی……………………………………………………………………………….29

• روایت شنو………………………………………………………………………………………..32

2-2-6-1-خصوصیات روایت شنو……………………………………………………………………..32

• خواننده پنهان…………………………………………………………………………………..34
• خواننده تاریخی………………………………………………………………………………..34

• روایت مندی…………………………………………………………………………………….35

  • رویدادها……………………………………………………………………………………………39

    • کارکردهای رویدادها……………………………………………………………………..39
    • روابط زمانی……………………………………………………………………………………40
    • روابط مکانی…………………………………………………………………………………..40
    • روابط علّی……………………………………………………………………………………..41

2-3-2          شخصیت…………………………………………………………………………………………..41

• سطوح روایی……………………………………………………………………………………..43
• اسلوب های گفتمان ……………………………………………………………………….  44
• نکته روایت……………………………………………………………………………………….45

فصل سوم :  روایت شناسی در درام با تکیه بر آراء ژنت

3-1- آراء ژنت…………………………………………………………………………………………………48

3-2- زمان روایی………………………………………………………………………………………….52

3-2-1- ترتیب/نظم………………………………………………………………………………………………54

3-2-1-1-پس نگاه/ گذشته نگر………………………………………………………………………55

3-2-1-2 پیش نگاه/آینده نگر…………………………………………………………………………56

3-2-2- دیرند………………………………………………………………………………………………………57

3-2-3- بسامد………………………………………………………………………………………………………61

 

3-2-3-1- تکرار در روایت……………………………………………………………………………….63

3-3- گفتار/صدا………………………………………………………………………………………………………..64

3-4-وجه/حالت…………………………………………………………………………………………………………65

3-4-1- کانون شدگی……………………………………………………………………………………….66

3-4-1-1-انواع کانون شدگی………………………………………………………………………67

3-4-2- گفتمان غیرمستقیم آزاد……………………………………………………………………..69

3-4-2-1- محاکات و خودگویی…………………………………………………………………..70

فصل چهارم: تحلیل نمونه‌های موردی پژوهش؛

بخش اول:  محمد چرمشیر

4-1-1 زندگی و آثار……………………………………………………………………………………………73

4-1-2 نمایشنامه«‌گذر پرنده ای از کنار آفتاب»……………………………………………………75

4-1-2-1 خلاصه اثر……………………………………………………………………………………..75

4-1-2-2 تحلیلی روایت شناسانه بر نمایشنامه«‌گذر پرنده ای از کنار آفتاب» با تکیه بر آراء ژنت…………………………………………………………………………………………..75

4-1-2-3 داستان…………………………………………………………………………………………76

4-1-2-4 نقل یا روایت…………………………………………………………………………………77

4-1-2-5 روایتگری……………………………………………………………………………………..77

4-1-2-6 زمان دستوری……………………………………………………………………………….78

الف: نظم……………………………………………………………………………………………….. 78

ب: دیرند………………………………………………………………………………………………..79

ج: بسامد…………………………………………………………………………………………………80

4-1-2-7 وجه و حال و هوا……………………………………………………………………………80

الف: فاصله………………………………………………………………………………………………81

ب: کانون شدگی………………………………………………………………………………………81

4-1-2-8 صدا یا لحن…………………………………………………………………………………..82

4-1-3 نمایشنامه « کبوتری ناگهان»…………………………………………………………………..83

4-1-3-1 خلاصه اثر……………………………………………………………………………………..83

4-1-3-2 تحلیلی روایت شناسانه بر نمایشنامه« کبوتری ناگهان» با تکیه بر آراء ژنت……………………………………………………………………………………………………………..84

4-1-3-3 داستان………………………………………………………………………………………..84

4-1-3-4 نقل یا روایت…………………………………………………………………………………85

4-1-3-5 روایتگری……………………………………………………………………………………..85

4-1-3-6 زمان دستوری……………………………………………………………………………….86

الف: نظم…………………………………………………………………………………………………86

ب: دیرند………………………………………………………………………………………………..87

ج: بسامد………………………………………………………………………………………………..87

4-1-3-7 وجه و حال و هوا…………………………………………………………………………..88

الف: فاصله ……………………………………………………………………………………………..89

یک مطلب دیگر :

ب: کانون شدگی……………………………………………………………………………………..89

4-1-3-8 صدا یا لحن…………………………………………………………………………………..89

بخش دوم: اکبر رادی

4-2-1 زندگی و آثار…………………………………………………………………………………………….91

4-2-2- نمایشنامه «خانمچه و مهتابی»……………………………………………………………….93

4-2-2-1 خلاصه اثر………………………………………………………………………………………93

4-2-2-2 تحلیلی روایت شناسانه بر نمایشنامه« خانمچه و مهتابی» با تکیه بر آراء ژنت……………………………………………………………………………………………………………….94

4-2-2-3 داستان………………………………………………………………………………………..95

4-2-2-4 نقل یا روایت…………………………………………………………………………………96

4-2-2-5 روایتگری………………………………………………………………………………………97

4-2-2-6 زمان دستوری………………………………………………………………………………..98

الف: نظم………………………………………………………………………………………………….99

ب: دیرند………………………………………………………………………………………………..102

ج: بسامد……………………………………………………………………………………………….104

4-2-2- 7 وجه و حال و هوا…………………………………………………………………………..106

4-2-2-8 صدا یا لحن…………………………………………………………………………………..108

نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………..110

منابع………………………………………………………………………………………………………112

بخش عملی: نمایشنامه ی «دانه انار»……………………………………………………………114

 

مقدمه

از دیدگاه ساختار گرایی، مطالعه نظام مند ساختار و فرم آثار ادبی منجر به کشف شیوه های تولید معنا در متون ادبی می شود و صورت متن ادبی مانند بستری است که معنا در آن شکل می گیرد. از این منظر برای تحلیل و بررسی تاریخ اندیشه و نظام های حاکم فکری بر متون ادبی، در درجه اول، باید به مطالعه و تحلیل صورت و فرم این متون پرداخت. از آنجا که یکی از شاخه های اصلی ساختار گرایی علم روایت شناسی است، مطالعات تاریخ ادبی، بررسی سیر تحول و تکامل روایت متون روایی، جایگاه و اهمیتی ویژه دارد.

به اعتقاد راقم این سطور در تاریخ ادبیات دراماتیک فارسی، نمایشنامه هایی وجود دارد که از منظر نظریه های  روایت شناسی، قابلیت و ارزش مطالعه و تحقیق دارند. نمایشنامه های (گذر پرنده ای از کنار آفتاب) و (کبوتری ناگهان) اثر محمد چرمشیر و (خانمچه و مهتابی) اثر اکبر رادی از آن جمله نمایشنامه های فارسی است که از دیدگاههای گوناگون از جمله تحلیل های نشانه شناسانه، زبان شناسانه، ویژگی های خاص زبانی و سبکی، کارکرد و کاربرد روایی و… بررسی شده است. به همین دلیل در پژوهش حاضر به ساختار روایی نمایشنامه های فوق الذکر از دیدگاه روایت شناس ساختارگرای بزرگ معاصر، ژرارژنت-که نظریه او محدود به جریان و ژانر خاصی از ادبیات نیست- پرداخته می شود.

لازم به ذکر است که دلیل انتخاب آثار محمد چرمشیر و اکبر رادی در باب موضوع این پژوهش به دلیل بهره گیری هر دو آنها از دستگاه روایت شناسی در تنظیم متون خود می باشد و عقیده راقم این سطور بر آن بوده که ویژگی های روایت از منظر ژرارژنت در آثار انتخاب شده هر دوی این نمایشنامه نویسان مشترک است.

در تهیه و تنظیم این پژوهش مشکلاتی از قبیل نبود منابع کافی و وافی در حوزه ارتباطی روایت شناسی و درام ایرانی، التقاط نظری متفکران در باب چیستی روایت دراماتیک و… بوجود آمد و همچنین نبود کتب ترجمه شده از ژرار ژنت طی مسیر را با سختی مواجه می کرد که نگارنده سعی کرده با حفظ چهارچوب نظری، به سراغ آراء و منابعی برود که با ایده پایه نظری این پژوهش قرابت بیشتری دارند. در روزهای پایانی ارائه پژوهش کتاب هایی با عنوان «آرایه ها1و 2 ژرار ژنت» با ترجمه دکتر آذین حسین زاده در نشر قطره منتشر شد که به دلیل همسو نبودن جهت این پژوهش به آن ها پرداخته نشده است.

در قسمت عملی نیز سعی شده تا با نگارش نمایشنامه (دانه انار) مجموعه مواردی که از ساحت روایت آموخته را در اصول نگارشی آن رعایت نماید. همچنین توجه به عناصر و عوامل روایت از دیدگاه ژنت در نگارش این اثر و طرح ریزی ساختمان آن بیشتر به یاری نگارنده آمده است.

در انتها لازم است از تمام اساتید و دوستانی که در طول زمان تحصیل به گسترش افق های نظری و عملی اینجانب یاری رسانده اند تشکر نمایم.

بیان مسئله

هدف این پژوهش بررسی مسئله روایت در درام است. روایت به مفهوم زنجیره ای از رخدادهاست که در زمان و مکان (فضا) واقع شده و به این ترتیب توالی مجرد اتفاق های موجود یک طرح را پدید می آورند. پدید آمدن یک طرح مستلزم یک سری انتخاب ها، حذف ها، تکرارها و به طور کلی زمان بندی ویژه ای در روایت است. این انتخاب،‌ حذف، تکرارها و غیره که روایت را می سازند هستی خود را ناشی از سه مولفه: مولف، راوی و مخاطب دارد که بنا به آراء بسیاری از روایت شناسان از جمله بارت[1] و سیمور چتمن[2] و ژنت[3] و… تعریف دقیق و شناخت هر کدام از اینها به فهم دقیق تر روایت کمک می کند که در این پژوهش از میان روایت شناسان به آراء ژرار ژنت بیشتر تاکید شده است. ژنت سه مولفه اساسی گفتمان، داستان و روایتگری را به چالش می کشد. در دستگاه تحلیلی ژنت باید به 3 عامل کلی توجه کرد که هر کدام از آنها به زیر شاخه هایی اساسی تقسیم می شود در این میان مقوله های مربوط به زمان اهمیت بسزایی دارد.

1. زمان دستوری (نظم، تداوم، بسامد)
2. وجه/حالت (فاصله، دیدگاه)
3. صدا/ لحن

با چنین پشتوانه نظری، هدف بر این است تا تمام عناصر و عوامل روایت از منظر ژرار ژنت را در فرآیند تکوین

نمایشنامه های (گذر پرنده ای از کنار آفتاب) و (کبوتری ناگهان) اثر محمد چرمشیر و (خانمچه و مهتاب) اثر

اکبر رادی بررسی نماییم.

• پیشینه تحقیق

با این نمونه پژوهشی در حال حاضر کتاب و یا مقاله چاپ نشده است.  همچنین در سایت های تخصصی و معتبر علوم انسانی همچون irandoc.ir،noormags.ir   مطلبی ثبت نشده است . با جستجو در کتابخانه دانشگاه تهران، دانشگاه هنر تهران، پایان نامه ای با این عنوان ثبت نشده است. پایان نامه هایی که از دیدگاه ژرار ژنت بررسی شده است بدین قرار است:

2-2مستند………………………………………………………………………….. 12

2-2-1-تعاریف مستند…………………………………………………………..13

2-2- 2نگاهی اجمالی به تاریخچه سینمای مستند ایران………………………….16

2-3 روایت فیلمی………………………………………………………………….22

2-4 روایت سینمایی………………………………………………………..24

2-5 نظریه های تقلیدی روایت…………………………………………………………… 26

2-5-1 شاهد نامرئی…………………………………………………………………………… 27

2-5-2  آیزنشتاین: روایت به مثابه صحنه آرایی……………………………………. 28

2-6 نظریه های زبان- بنیاد روایت…………………………………………………………. 30

2-6-1روایت فیلم به مثابه فرازبان……………………………………………………… 32

2-6-2روایت فیلم به مثابه بیان……………………………………………………… 33

2-7 نکاتی در باب  فرمالیست­ها و نوفرمالیست­ها……………………………………… 34

2-7-1 عناصر شکل روایی و غیر روایی از منظر نوفرمالیست­ها………………………38

2-7-2 اصول شکل روایی………………………………………………………………….38

2-7-3 تمایز داستان و طرح………………………………………………………38

2-7-4 علت………………………………………………………………………………….39

2-7-5 زمان…………………………………………………………………………….40

 

2-7-6 فضا…………………………………………………………………………….40

2-8 نظریات دیوید بوردول درباره روایت…………………………………………….41

2-8-1روایت کلاسیک…………………………………………………………….43

2-8-2روایت سینمای هنری………………………………………………………47

2-8-3روایت مبتنی بر ماده­گرایی تاریخی……………………………………51

2-8-4روایت پارامتریک……………………………………………………………………55

فصل سوّم: روش تحقیق

3-1 روش تحقیق…………………………………………………………… 61

فصل چهارم: یافته‌های تحقیق

4-1 مستند انیمیشن…………………………………………………………………66

4-1-1سیانوزه………………………………………………………………..67

4-2 مستند­های اتوبیوگرافیک – خود بیانگر(Self- portrait)…………………………………69

4-3درام مستند (داکیو درام)………………………………………………….75

4-4 مستند داستانی (Docufiction)……………………………………………….78

4-5 مستند­های حیات وحش و محیط زیست………………………………………….79

4-6 ملف گند…………………………………………………………………………….. 81

4-6-1 شناسنامه ی فیلم……………………………………………………. 81

4-6-2‌ داستان فیلم……………………………………………………………………..82

4-6-3 تحلیل روایتِ فیلم………………………………………………….. 83

4-7 ترانه اندوهگین کوهستان…………………………………………………..86

4-7-1 شناسنامه ی فیلم……………………………………………………86

4-7-2 داستان فیلم…………………………………………………………………………87

4-7-3 تحلیل روایتِ فیلم………………………………………………………….. 88

4-8 رئیس جمهور میرقنبر………………………………………………………… 91

4-8-1 شناسنامه ی فیلم………………………………………………………….91

4-8-2 داستان فیلم………………………………………………………………. 92

4-8-3 تحلیل روایتِ فیلم…………………………………………………………….93

4-9 فقط کمی نور ………………………………………………………………………….. 97

4-9-1 شناسنامه ی فیلم…………………………………………………………….. 97

یک مطلب دیگر :

4-9-2 داستان فیلم………………………………………………………………………… 98

4-9-3 تحلیل روایت فیلم…………………………………………. 98

4-10 بهترین مجسمه­ی دنیا ………………………………………………… 102

4-10-1 شناسنامه­ی فیلم…………………………………………………..102

4-10-2 داستان فیلم………………………………………………………………….103

4-10-3 تحلیل روایت فیلم………………………………………………………………104

4-11  ده فیلم مستند برتر سال1390…………………………………………………107

4-12معرفی مستند­های مهم سال­های 1391تا1393………………………………115

فصل پنجم: نتیجه گیری

5-1 جمع بندی و نتیجه گیری ……………………………………………………122

5-2 پیشنهادات………………………………………………………………………….127

فهرست منابع

منابع ……………………………………………………………………………129

چکیده انگلیسی

مقدمه

جمله معروف « انسان درون روایت زندگی می‌كند » تاکید بر فراگیری روایت را نشان می‌دهد و تاكیدی است بر این نكته كه در زندگی روزمره با انواع روایت‌ها روبروییم. از سوی دیگر، بله، این سخن درست است كه بشر همیشه خودش، چه به صورت فردی و چه به صورت جمعی، موضوع روایت بوده است. روایت با تاریخ بشر آغاز می­شود. تا زمانی که ÷انسانی برای زیستن وجود دارد، روایت هم است. در سرتاسر تاریخ نمی­توان مردمانی را یافت که بدون روایت باشند. روایت­های بی­شماری در دنیا وجود دارد. هرکس در هر مرتبه، منطقه و موقعیت روایت خودش را دارد. اصولا انسان­ها از شنیدن و روایت کردن برای یکدیگر لذت خواهند برد. حکایت­ها و داستان­ها، افسانه­ها و اسطوره­هایی که در گذشته برایمان نقل کرده­اند، با خاطرات کودکی و باورهای زندگی­مان عجین شده است و این، میراثی گرانبها از پدران­مان می­باشد که تا ابد در ذهنمان حک شده است. شاید همه نداند که چگونه خوب روایت کنند ولی همه می­دانند که چگونه روایت کنند علاوه بر این همه روایت را از غیر روایت تشخیص می­دهند و به راحتی می­دانند که چه چیز روایت است و چه چیز روایت نیست (پرینس، 1389: 5 )

روایت‌ها، شرح زندگی‌های زیسته یا نازیسته بشر است؛ زندگی‌های نازیسته‌­ای كه البته محتملند؛ یعنی بالقوه امكان تحقق آنها در گذشته، اكنون یا آینده وجود دارد. به نظر می‌رسد، نخستین برخورد و رویارویی ما با روایت از همین میل به تجربه زندگی‌های دیگر یا آن‌طور كه امروزه مطرح است، امكان زیستن در جهان‌های موازی سرچشمه می‌گیرد. در حین خواندن روایت، به‌طور موقت به زندگی دیگران، همان شخصیت‌های قصه، وارد می‌شویم. این ورود در وهله نخست، از سر كنجكاوی است كه ظاهرا از نیروهای غریزی در وجود بشر است که بعدا به مسائلی همچون دانش‌اندوزی و كسب تجربه یا فقط حظ و لذت زیبایی‌شناختی می‌رسیم.

 

1-1 طرح مساله

روایت ضرورتا باید کسی را داشته باشد تا متن را ارائه کند  مولف، قصه­ی داستان را روایت کند  راوی، در جهان داستان زندگی کند، غم­ها و شادی­های آن را به جان بخرد  شخصیت،  گوش دهد، تماشا کند و دلش بخواهد تا داستان ادامه پیدا کند  تماشاگر. این عناصر جزء لاینفک روایت در تمام دوران­ها و مشترک بین همه ملت­ها است و عدم وجود یکی از آن­ها باعث می­شود تا روایتی وجود نداشته نباشد.

آدمی هرقدر به لحاظ عقلانی رشد می­کند در جستجوی ساختارهای منسجم­تری از روایت می­باشد تا جهان را به مثابه یک نظام علت و معلولی از وقایع توصیف کند. امروزه جایگاه روایت در هنر هفتم به دو دریافت مهم درک انسان از واقعیت باز می­گردد: عامل عقلانی و بینش شهودی.

تاثیر عامل عقلانی را می­توان در الگوها و ویژگی­های داستانی که در روایت تکرار می­شوند، شخصیت­های نیک و بد، وقایع پیش­بینی نشده و مضامین عینی و روزمره دید. اما بینش شهودی با عامل عقلانی بشر، برای تثبیت یک ساختار منطقی، در جهت توجیه وقایع جهان سازگار نیست بلکه مجموعه­ایی از اندیشه­هایی به ظاهر منفرد و جداست که هر لحظه به شکلی خاص متجلی می­شود و از منبع بی­پایان تخیل سیراب می­شود. براساس همین تفکر، روایت، در طول تاریخ، پیشرفت شایان توجهی کرد و در بسیاری از کشور­ها شمار زیادی از تحلیل گران و نظریه­پردازان را به خود جلب کرده است.

در این پایان نامه با توجه به عامل عقلانی، روایت در فیلم­های مستند دهه هشتاد ایران بررسی خواهد شد. برای هر روایتی، ویژگی­هایی در نظر گرفته شده است که اگر آن ویژگی­ها در آن فیلم وجود داشته باشد، می­توانیم روایت مورد نظر را به آن فیلم اطلاق کنیم. مثلا شخصی مانند دیوید بوردول که معتقد است: هر نظریه­ایی تنها در صورتی کار آمد است که، از وحدت درونی و وسعت نظر تجربی و قوه تمیز تحول تاریخی برخوردار باشد، برای فیلم داستانی چهار شیوه روایت را بر می­شمارد  و ویژگی­هایی برای هر یک تعیین می­کند. مثلا در روایت کلاسیک خبری از سست شدن پیوند میان علت و معلول و فواصل دائمی در پایان فیلم نیست، اما در روایت سینمای هنری این عامل یکی از ویژگی­های اصلی روایت سینمای هنری به شمار می­آید. در روایت سینمای مبتنی بر ماده­گرایی تاریخی شوروی به رغم آن که به خاطر استفاده­ی بسیار از مونتاژ، انقطاع و گسیختگی در اثر پدید می­آید، روایت اغلب آشکار است و در سطح مفاهیم علت و معلولی، بندرت ابهام پدید می­آورد. در روایت پارامتری الگوپردازی سبکی فیلم را زمانی می­توان از پیرنگ جدا فرض کرد که آن را بتوان با توسل به انگیرشی صرفا هنری توجیه کرد در این صورت سبک را باید عنصری به حساب آوریم که حضورش برای نفس وجود خودش است و هدف فیلم نیز آن است که سبک را آشکارا و محسوس گرداند.

البته در فصول بعد، هریک از این شیوه­ها را به تفصیل توضیح خواهم داد و در این راستا برخی نظریاتی که دیگر نظریه­پردازان ارائه کردند را به اختصار شرح می­دهم.

فیلم مستند همچون فیلم داستانی از عنصری ساختاری به نام روایت بهره می­گیرد. اساسا نظریه­هایی که درباره روایت در سینما و ادبیات مورد بررسی قرار می­گیرد، در خصوص سینمای مستند هم کاربرد دارد. به نظر می­رسد که در سینمای مستند دهه­ی هشتاد ایران تحولات زیباشناسی صورت گرفته است، که منجر به تغییراتی در فیلم­سازی مستند شده است. دوربین سیار، گفتگوهای فی­البداهه، رویارویی خودمانی، غیر رسمی و غافلگیر کننده با موضوع- موانعی بین فیلم ساز، موضوع و مخاطب را از بین برده و ثبت واقعیت، نه تحریف آن، حین رویداد و نه آنچه در گذشته روی داده است را در فیلم مستند بیش از پیش مورد توجه قرار داده است.

فصل دوم. 17

هستی زیبایی‌شناسی تصویر. 17

2-1 مقدمه. 17

2-2 تعریف زیبایی.. 18

تعریف واژه زیبایی‌شناسی.. 19

2-4 زیبایی‌شناسی در رسانه‌های تصویری.. 20

2-۴-1  عناصر اولیه‌ی رسانه‌های تصویری.. 20

2-۵ مفاهیم زیبایی‌شناسی.. 21

2-۶ زیبایی‌شناسی در تصویر متحرک… 22

2-۶-1 عناصر غیرداستانی فیلم. 23

2-۷ زیبایی‌شناسی در رسانه‌های تصویری.. 26

2-7-1 جوهر تلویزیون و سینما 28

2-8 زیبایی‌شناسی در سینما و تلویزیون. 33

2-8-1 دیدگاه‌های ابزاری و زیبایی‌شناسانه در تلویزیون. 34

 

2-8-2 ستیز با نخبه‌سالاری زیبایی‌شناسانه. 36

2-8-3 محتوا در مقابل فرم. 37

2-9 بررسی نظریه روان شناسی گشتالت در تصویر متحرک… 42

2-9-1 زمینه پیدایش روان‌شناسی گشتالت.. 42

2-9-2 مفهوم گشتالت.. 43

2-9-3 آشنایی هنر با نظریه گشتالت.. 43

2-9-4 اصول گشتالت.. 44

2-10 عصر رسانه های نوظهور 49

۲-10-۱ تفکر طراحی و رسانه. 51

نتیجه‌گیری.. 52

فصل سوم. 54

شاخه های اصلی طراحی گرافیگ… 54

3-1 مقدمه. 54

3-2 تاریخ هنر گرافیک… 55

3-3 تعریف گرافیک… 55

3-4 گرافیک دیزاین در ایران. 58

3-5 گرافیک چاپی.. 61

3-6 گرافیک محیطی.. 63

3-7 گرافیک رایانه ای.. 64

3-7-1 تاریخچه مختصر از علوم رایانه. 64

3-7-2 نرم‌افزارهای گرافیکی.. 65

3-8 گرافیک متحرک (Motion graphic) 66

3-8-1 گرافیک متحرک در فضای وب (Motion Over the Web) 68

3-8-2 گرافیک متحرک در عنوان‌بندی سینما و تلویزیون. 69

3-8-3 اهمیت و جایگاه طراحی عنوان‌بندی سینمای امروز 80

3-9 گرافیک تلویزیونی.. 83

3-9-1 طراحی گرافیک در تلویزیون. 83

3-9-2 ارتباط گرافیک با تلویزیون. 84

3-9-3 ابعاد گرافیک تلویزیونی.. 85

یک مطلب دیگر :

3-9-4 کادر تلویزیون و انواع آن. 86

3-9-5 برندسازی برای شبکه Network Branding. 89

3-9-6 هویت شبکه‌ای (Station Ids) 90

3-9-7 آغازگر نمایش opening titles. 93

3-9-8 میان‌نهاده-بینابینی‌ها (Interstitials) 94

3-9-9 بامپر Bumper. 95

3-9-10 گرافیک در اخبار تلویزیونی.. 96

3-9-11 زیرنویس (Low Thirds) 101

3-9-12 مورتیس‌ها (Mortises) 103

3-9-۱۳ فهرست برنامه‌های تلویزیونی (Lineups and upfronts) 104

3-9-۱۴ تگها (Tag) 105

3-9-۱۵ بسته شبکه (network packages ) 106

3-9-۱۶ کمپین‌های تبلیغاتی (Promotional campaigns ) 107

3-10 گرافیک متحرک و تبلیغات.. 108

3-10-1 معناشناسی تبلیغات.. 108

3-10-2 فیلم‌های تبلیغاتی (Commercials) 110

نتیجه‌گیری.. 110

فصل چهارم. 113

زبان تصویر. 113

4-2 گرافیک رسانه ای چیست؟. 114

4-3 عناصر گرافیک رسانه‌ای.. 116

4-4 ترکیب تصویری.. 140

4-5 عوامل موثر در تصویر متحرک… 145

4-6 ویژگی های یک تصویر خوب.. 156

4-7 پندارهای دیداری.. 161

4-7-1 چشم آدمی چگونه کار می‌کند؟. 161

4-7-2 پندارهای دیداری  Visual Illuosion. 162

4-7-3 پندارماه 163

4-7-4 پندارساندر 164

4-7-5 پندار راستایی کرانی.. 164

4-7-6 پندارهای دیداری جنبنده 164

4-8 ساختار موشن گرافیک ( با تاکید بر تیتراژ در سینما) 165

4-8-1 ساختارهای دیداری و شنیداری در موشن گرافیک… 168

4-8-2 تفاوت چاپ و موشن گرافیک: 168

4-8-3 عوامل موثر بر صحنه موشن گرافیک: 169

نتیجه‌گیری.. 171

ضمیمه. 173

‌خدمت فرم به محتوا (گفت‌وگو با عبدالحمید قدیریان) 173

فصل پنجم. 179

مطالعه موردی فیلم تبلیغاتی شرکت اچ پی.. 179

5-1 تاریخچه شرکت اچ پی.. 179

2-4-1-2- لنز تصحیح خطا………………………………………… صفحه 20

2-4-1-3- لنز تشویقی……………………………………………………….. صفحه 21

2-4-1-4- لنز دیداری……………………………………………… صفحه 22

2-4-1-5- لنز شناختی………………………………………… صفحه 22

2-4-1-6-  لنز امنیت……………………………………….. صفحه 23

2- 5- رویکرد طراحی تشویقی ……………………………………………………………. صفحه 23

2-5-1- انگیزش……………………………………………………………. صفحه 24

2-5-2- توانایی……………………………………………………………… صفحه 25

2-5-3- ماشه…………………………………………………………………………… صفحه 26

2-6- رویکرد طراحی مفرح ……………………………………………… صفحه 26

2-7- جمع بندی بررسی متون………………………………………………. صفحه 28

 

3- روش تحقیق……………………………………………………………………… صفحه 31

3-1- فاز اول؛ مشاهده و عکس برداری……………………………………………. صفحه 33

3-1-1- متریال …………………………………………………………….. صفحه 33

3-1-2- محتوا ……………………………………………………………………. صفحه 34

3-1-3- نتیجه گیری فاز مشاهده و عکس برداری……………………………… صفحه 37

3-1-4- جمع بندی فاز مشاهده و عکس برداری…………………………………… صفحه 38

3-2- پرسشنامه…………………………………………………………………….. صفحه 39

3-2-1- ساختار پرسشنامه ………………………………………. صفحه 39

3-2-2- نتایج بخش اول پرسشنامه………………………………………….. صفحه 40

3-2-3- نتایج قسمت الف بخش دوم پرسشنامه………………………… صفحه 41

3-2-4- نتایج قسمت ب بخش دوم پرسشنامه ……………………………. صفحه 43

3-3- جمع بندی روش تحقیق ……………………………………………….. صفحه 49

4- طراحی و توسعه……………………………………………………. صفحه 53

4-1- فاز شرایط ابهام……………………………………………………….. صفحه 55

4-2- فاز شرایط وضوح ……………………………………… صفحه 69

4-2-1- طرح نهایی …………………………………………………….. صفحه 83

4-2-2-  سناریو طرح نهایی…………………………………………….. صفحه 91

4-2-3- متریال و روش تولید………………………………………………… صفحه 93

4-2-4- نقشه های فنی………………………………………………………………….. صفحه 95

5- جمع بندی …………………………………………………….. صفحه 99

یک مطلب دیگر :

فهرست منابع ……………………………………………………………. صفحه 103

پیوست ها……………………………………………………………….. صفحه 109

مقدمه

ماندن و دیده شدن احساسی است که همواره مردم عادی، گردشگران و باستان­شناسان را در دوره­های مختلف تاریخی برای ثبت نام، نشان و تاریخ بازدیدشان از اثر وسوسه کرده است (اخلاقی، 1382). به نقل از مدیر دفتر حقوقی سازمان میراث فرهنگی کشور، حکاکی روی آثار و ابنیه واجد ارزش­های فرهنگی و تاریخی جرم محسوب شده و مجرمان علاوه بر جبران خسارت، به حبس از یک تا 10 سال محکوم می­شوند. این در حالی است که برخورد قانونی با تمام مجرمانی که بناهای تاریخی و فرهنگی را با نوشتن یادگاری­ها و حکاکی تخریب می­کنند از توان سازمان میراث فرهنگی و یا هر سازمان دیگری خارج است  و البته بسیاری از آسیب­های وارده قابل جبران نمی­باشد (لالمی، 1392).

از نظر شدت تخریب و آسیب و رفتار پرخاشگرانه، یادگارنویسی به معنای پایین­ترین سطح وندالیسم شناخته می­شود (Berk & Aldrich, 1972). با گسترش امکان گردشگری در سال­های اخیر پدیده ثبت یادگاری­های گردشگران بر روی آثار تاریخی و ملی افزایش یافته و بیش از پیش زمینه تخریب این آثار پدید آمده است (نوبخت، 1391). از نظر کارشناسان آثار باستانی، فقدان فرهنگ­سازی و آموزش در زمینه پاسداشت آثار تاریخی و ملی، مهم­ترین عامل بروز این پدیده است (مودی، 1384). از سوی دیگر وندالیسم علیه آثار باستانی می­تواند بر اثر عدم درونی شدن ایده­ی اهمیت دادن به اثر تاریخی به عنوان نماد هویت ملی باشد؛ میراثی که با درونی شدن ارزش­های فرهنگی و هنری می­تواند به عنوان یک میراث زیبایی­شناسانه­ی جهانی برای تمامی گردشگران محترم باشد (زندچی، 1392).

در راستای کاهش احتمال تخریب این آثار ارزشمند می­توان از دانش طراحی محصول به منظور تغییر رفتار کاربر با به کارگیری اصول تئوری طراحی مفرح، طراحی تشویقی، طراحی به منظور تغییر رفتار کاربر به عنوان برخی تئوری­های رفتار پایدار بهره گرفت(Montazeri, 2013)  . طراحی مبلمان به منظور ثبت یادگاری، علاوه بر کاهش تخریب­هایی که در آینده ممکن است به علت گسترش صنعت گردشگری رخ دهد؛ می­تواند آثار مثبتی نظیر گسترش روابط اجتماعی، تقویت پیوستگی‌های احساسی میان افراد، آموختن مسائل تازه و ایجاد اعتماد به نفس به واسطه آن، مدیریت احساسات (به واسطه تفکیک­پذیری و تحلیل احساسات)، رها شدن احساسات هیجانی ( منجر به آرامش‌بخشی)، تحریك حافظه (به واسطه فرایندهای خلاقه)، مرور خاطرات، بهره­گیری از خرد و دانش دیگران، و پیدا کردن اهداف‌ در زندگی را به همراه داشته باشد (فرخی، 1386).

در پژوهش حاضر سعی بر آن است تا با شناسایی علل بروز پدیده یادگار­نویسی بر دیوار تئاتر شهر تهران، محصولی در حیطه مبلمان شهری طراحی شود که از سویی راهکاری برای پاسخ به این نیاز باشد و از سوی دیگر به کاهش تخریب این اثر ارزشمند ملی و فرهنگی منجر گردد.

 

2- بررسی متون