پژوهش حاضر با استفاده از نظریه­ی کنترل اجتماعی و همنشینی افتراقی در بخش متغیر وابسته و نظریه­ی یادگیری اجتماعی در بخش متغیر مستقل به عنوان چارچوب نظری پژوهش به بررسی رابطه­ی بین مهارت­های اجتماعی و ارتباطی و رفتارهای پرخطر جوانان پرداخته است. بر مبنای روش پیمایشی، داده­های پژوهش به وسیله­ی پرسشنامه از تعداد 600 نفر از جوانان 15 تا 29 ساله شهر شیراز به روش نمونه گیری چندمرحله ای مختلط گردآوری شد. متغیرهای مستقل شامل سن، تحصیلات، درآمد خانواده، جنسیت، وضعیت تأهل، قومیت، نوع مسکن، طبقه اجتماعی، ساختار خانواده، اوقات فراغت، دلبستگی به خانواده و دوستان، تعهد به هنجارها، مشارکت، باور به اصول اخلاقی، خودپنداره، خود-کنترلی، همنشینی با دوستان بزهکار، نظارت والدین بر فرزندان و مهارت های اجتماعی و ارتباطی می باشند. متغیر وابسته نیز رفتارهای پرخطر است. نتایج آزمون فرضیات نشان می دهد بین درآمد، دلبستگی به خانواده و دوستان، تعهد به هنجارها، مشارکت، باور به اصول اخلاقی، خودپنداره، خود-کنترلی، همنشینی با دوستان بزهکار، نظارت والدین بر فرزندان، مهارت­های اجتماعی و ارتباطی و رفتارهای پرخطر رابطه معناداری وجود دارد. همچنین، به لحاظ رفتارهای پرخطر، بین جنسیت، وضعیت تأهل، قومیت، طبقه اجتماعی، ساختار خانواده، اوقات فراغت تفاوت معناداری وجود دارد. اما بین سن، تحصیلات، نوع مسکن و رفتارهای پرخطر رابطه معناداری مشاهده نشده است. معادله رگرسیونی مربوط به تحلیل چند متغیره متغیرهای مستقل جهت پیش­بینی متغیر وابسته­ی رفتارهای پرخطر نیز نشان می دهد در مجموع شش متغیر درون معادله شامل تعهد به هنجارها، جنسیت(مرد)، باور به اصول اخلاقی، مهارت های اجتماعی و ارتباطی، همنشینی با دوستان بزهکار و نظارت والدین بر فرزندان توانستند حدود 47 درصد از واریانس متغیر وابسته­ی رفتارهای پرخطر را تبیین نمایند. نمودار تحلیل مسیر نیز نشان می دهد که متغیرهای جنسیت(مرد) و باور به اصول اخلاقی نسبت به سایر متغیرها، دارای تأثیر بیشتری بر روی متغیر وابسته(رفتارهای پرخطر) می باشند.

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                    صفحه

فصل اول: کلیات

1-1- مقدمه. 2

1-2- بیان مسأله. 3

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش. 9

1-4- اهداف پژوهش. 11

1-4-1- هدف کلی:. 11

1-4-2- اهداف جزیی. 11

فصل دوم: پیشینه پژوهش

2-1- مقدمه. 14

2-2- سیر تحول بزهکاری در ادوار تاریخی. 14

2-2-1- بزهکاری در عهد قدیم. 14

2-2-2- بزهکاری در قرون وسطی. 16

2-2-3- بزهکاری و جرم در عصر مدرن. 17

2-2-4- بزهکاری و جرم در اسلام. 18

2-3- پیشینه داخلی. 18

2-4- پیشینه خارجی. 26

2-5- نقد پژوهش های پیشین. 39

فصل سوم: مبانی نظری

3-1- مقدمه. 42

3-2- نظریه های مربوط به رفتارهای بزهکارانه. 44

3-2-1- دیدگاه جرم شناسی کلاسیک. 44

3-2-2- دیدگاه اثبات گرایی. 45

3-2-2-1- اثبات گرایی زیستی. 46

3-2-2-2- اثبات گرایی روانی. 48

3-2-3- نظریه های زیستی – اجتماعی. 49

3-2-4- نظریه های جامعه شناختی. 50

3-2-4-1- نظریه های ساختار اجتماعی. 53

3-2-4-1-1- نظریه­ بی سازمانی اجتماعی. 54

3-2-4-1-1-1- نظریه بوم شناختی رابرت ازرا پارک   55

3-2-4-1-1-2- نظریه مناطق متحدالمرکز کلیفورد شاو و هنری مک کی   56

3-2-4-1-1-3- نظریه فعالیتهای روزمره مارکوس فلسون و لاورنس کوهن   59

3-2-4-1-2- نظریه فشار. 61

3-2-4-1-2-1- نظریه آنومی امیل دورکیم. 62

3-2-4-1-2-2- نظریه فشار رابرت مرتن. 64

3-2-4-1-2-3- نظریه فشار عمومی رابرت آگنیو. 68

3-2-4-1-2-4- نظریه آنومی نهادی استیون مسنر و ریچارد روزنفلد   70

3-2-4-1-3- نظریه انحراف فرهنگی. 73

3-2-4-1-3-1- نظریه هنجارهای رفتاری تورستن سلین   75

3-2-4-1-3-2- نظریه خرده فرهنگ بزهکارانه آلبرت کوهن   76

3-2-4-1-3-3- نظریه فرهنگ طبقه پایین والتر میلر   77

3-2-4-1-3-4- نظریه فرصت افتراقی ریچارد کلووارد و لوید اهلین   79

3-2-4-1-3-5- نظریه کد(رمز) خیابان الیاه اندرسون   80

3-2-4-2- نظریه های فرآیند اجتماعی. 81

3-2-4-2-1- نظریه یادگیری اجتماعی. 83

3-2-4-2-1-1- نظریه همنشینی افتراقی ادوین ساترلند   84

3-2-4-2-1-2- نظریه هویت پذیری افتراقی دانیل گلیزر   87

3-2-4-2-1-3- نظریه تقویت افتراقی رانلد آکرز و رابرت بورگس   88

3-2-4-2-1-4- نظریه خنثی سازی دیوید ماتزا و گرشام سایکز   90

3-2-4-2-2- نظریه کنترل اجتماعی. 92

3-2-4-2-2-1- نظریه بازداری والتر ریکلس. 93

3-2-4-2-2-2- نظریه پیوند اجتماعی تراویس هیرشی   94

3-2-4-2-2-3- نظریه شرمنده سازی جان بریث ویت   96

3-2-4-2-2-4- دکترین بازدارندگی. 97

3-2-4-2-3- نظریه واکنش اجتماعی یا برچسب زنی. 98

3-2-4-2-3-1- نظریه نمایش شر فرانک تاننبائوم   100

3-2-4-2-3-2- نظریه انحراف اولیه و ثانویه ادوین لمرت   101

3-2-4-2-3-3- نظریه بیگانگان هوارد بکر. 104

3-2-4-2-3-4- نظریه عدم مداخله رادیکال ادوین شور   106

3-2-4-2-3-5- نظریه فریبندگی های جرم جک کاتز   107

3-2-4-3- نظریه تضاد اجتماعی. 108

3-2-4-3-1- نظریه تضاد کارل مارکس. 109

3-2-4-3-2- نظریه تضاد گروهی جورج ولد. 110

3-2-4-3-3- نظریه واقعیت اجتماعی جرم ریچارد کوئینی   111

3-2-4-3-4- نظریه جرم و نظم قانونی آستین ترک. 112

3-2-4-3-5- نظریه مارکسیسم ساختاری ویلیام چامبلیس و رابرت سیدمن   113

3-2-4-3-6- نظریه واقع گرایی چپ جان لی و جوک یانگ   114

3-2-4-3-7- نظریه کنترل قدرت جان هاگان. 115

3-2-4-4- نظریه های تکاملی(تلفیقی). 117

3-2-4-4-1- نظریه های دوره زندگی. 118

3-2-4-4-1-1- نظریه درجه بندی سنی رابرت سامپسون و جان لاب   119

3-2-4-4-1-2- مدل تکامل اجتماعی ریچارد کاتالانو و دیوید هاوکینز   121

3-2-4-4-1-3- نظریه تلفیقی دلبرت الیوت، سوزان ایجتون و راچل کانتر. 122

3-2-4-4-1-4-  نظریه تعاملی ترنس ثورنبری، ماروین کرون، آلن لیزوت و مارگرات فارنورث. 122

3-2-4-4-1-5- نظریه عمومی جرم و بزهکاری رابرت آگنیو   123

3-2-4-4-1-6- نظریه حمایت اجتماعی فرانسیس کالن   124

3-2-4-4-2- نظریه های خصلت پنهان. 125

3-2-4-4-2-1- نظریه یادگیری – سرشتی جیمز ویلسون و ریچارد هرنشتاین. 125

3-2-4-4-2-2- نظریه عمومی جرم میشل گاتفریدسون و تراویس هیرشی   127

3-2-4-4-2-3- نظریه پتانسیل ضد اجتماعی شناختی تلفیقی دیوید فارینگتون. 129

3-2-4-4-2-4- نظریه اجبار افتراقی مارک کالوین   130

3-2-4-4-2-5- نظریه تعادل کنترل چارلز تیتل. 131

3-2-4-4-3- نظریه های خط سیر. 133

3-2-4-4-3-1- نظریه مسیرهای بزهکاری رالف لوبر   134

3-2-4-4-3-2- نظریه تاکسونومی دوگانه تخلف تری موفیت   135

3-2-4-4-3-3-  نظریه تخلف زودهنگام و دیرهنگام جرالد پترسون و کارن یوئرگر. 136

3-2-4-4-4- نظریه های رفتارهای پرخطر. 137

3-2-4-4-4-1- نظریه رفتار مشکل آفرین ریچارد جسور   137

یک مطلب دیگر :

3-2-4-4-4-2- نظریه زمان بندی بلوغ چارلز اروین   138

3-2-4-4-4-3- نظریه استرس اجتماعی جان رودز. 139

3-3- نظریه های مهارت های اجتماعی و ارتباطی. 140

3-3-1- نظریه های روانشناختی مهارت اجتماعی و ارتباطی   140

3-3-2- نظریه های اجتماعی مهارت اجتماعی و ارتباطی   141

3-4- چارچوب نظری پژوهش. 142

3-5- مدل مفهومی پژوهش. 150

3-6- مدل تجربی پژوهش. 152

3-7- فرضیات پژوهش. 154

فصل چهارم: روش شناسی پژوهش

4-1- روش پژوهش. 157

4-2- تکنیک جمع آوری اطلاعات. 157

4-3- جامعه آماری. 158

4-4- حجم نمونه. 160

4-5- روش نمونه گیری. 160

4-6- واحد تحلیل. 161

4-7- تعریف مفاهیم. 162

4-8- روایی و پایایی ابزار سنجش. 166

4-9- روش های تجزیه و تحلیل داده ها. 167

فصل پنجم: تجزیه و تحلیل داده ها

5-1-  مقدمه. 169

5-2- داده های توصیفی. 169

5-3- یافته های استنباطی. 216

5-3-1- تحلیل های آماری دو متغیره (بررسی فرضیات)   217

5-3-2- تحلیل های آماری چندمتغیره. 231

5-3-2-1- تحلیل رگرسیون چندمتغیره. 231

5-3-2-2- تحلیل مسیر. 242

فصل ششم: بحث و نتیجه گیری

6-1- یافته ها. 249

6-2- بحث و تحلیل نتایج. 259

6-3- پیشنهادها. 285

6-3-1- پیشنهادهای اجرایی. 285

6-3-2- پیشنهادهای پژوهشی. 287

6-4- محدودیت های پژوهش. 287

منابع و مأخذ:

الف: منابع فارسی. 290

ب: منابع لاتین. 298

 

 

 

فهرست جداول

 

عنوان و شماره جدول                                                                                 صفحه                                                                                      

جدول 1-3- سنخ شناسی شیوه های سازگاری فردی 67

جدول 1-4- توزیع جمعیت در مناطق ده گانه شیراز و تعداد پرسشنامه های پر شده در هر منطقه 161

جدول 2-4- ضریب آلفای کرونباخ گویه های متغیرهای پژوهش 167

جدول شماره 1-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس سن و میزان مهارتهای اجتماعی و ارتباطی 170

جدول شماره 2-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس جنسیت و میزان مهارت های اجتماعی و ارتباطی 171

جدول شماره 3-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس تحصیلات و میزان مهارت های اجتماعی و ارتباطی 172

جدول شماره 4-2-5: توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه براساس وضعیت تأهل و میزان مهارتهای اجتماعی و ارتباطی 172