فهرست

الف- فصل اول: کلیات

1.1. مقدمه…………………………………… 1

1.1. مقدمه…………………………………… 1

1.2.بیان مسئله……………………………….. 2

1.3. اهداف تحقیق…………………………….. 3

1.4. اهمیت تحقیق…………………………….. 3

1.5. پرسش های تحقیق………………………….. 5

1.6. فرضیه های تحقیق…………………………. 5

1.7. پیشینه تحقیق……………………………. 6

1.8. روش تحقیق………………………………. 6

ب- فصل دوم

2.1. توحید…………………………………… 8

• اثبات وجود خدا از منظر عقل……………………………. 9

• اثبات وجود خدا از منظر نقل……………………………. 11

  • آیات آفاقی…………………………………… 12
  • آیات انفسی 13
• توحید اصل ومحور تمامی اعتقادات و دین…………………… 13
• وابستگی نظام تربیتی صحیح به مسئله توحید………………. 14
• توحید محوری در آموزه های تربیتی دو پیامبر اسوه قرآنی… 20

• 

  • توحید محوری در آموزه های تربیتی حضرت محمّد مصطفی(صلی الله علیه و آله)……………………………….. 20
  • توحید محوری در آموزه های حضرت ابراهیم خلیل (علیه السلام)…… 22

•  

• محوریت مبداء ومعاد در دعوت انبیا……………………. 23

• مراحل اعتقاد 26

  • اسلام آوردن…………………………. 27

  • ایمان آوردن…………………………. 28

    • عدم شک و تردید در وجود خداوند و هر حقیقت دینی دیگر…… 31

    • یاد خدا… 31

      • یاد مداوم …………………….. 32
      • یاد خدا در هنگام گناه……………………………. 33
      • یاد خدا در هنگام عبادت……………………………. 33
      • یاد خدا در هنگام سختی…………………………….. 34
      • یاد خداهنگام به خود آمدن……………………. 35
      • یاد خدا در همة احوال……………………………… 35
      • آثار یاد خدا 36

ج- فصل سوم

3.1. تربیت در لغت……………………………. 44

3.2.تربیت در اصطلاح. 44

3.3.نیاز انسان به تربیت ………………………………………………………… 46

3.1.1.1.عقل، حجت باطنی. 47

3.1.1.2.فرستادگان الهی، حجت ظاهری. 48

3.1.1.2.1.ازطریق گفتار. 51

3.1.2.تربیت در حوزة عمل. 51

برتری روش تربیتی انبیا نسبت به روش‌های بشری. 56

3.4.همبستگی روش تربیتی انبیا با اصل توحید. 57

4.1.1.مبانی نظری نظام تربیتی پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله)   63

4.1.1.1. توجه به ویژگی های ثابت انسان. 64

4.1.1.2. توجه به مبدأ. 69

4.1.1.3. توجه به معاد. 72

یک مطلب دیگر :

4.1.2. روش‌های تربیت در نظام تربیتی حضرت محمّد(ص)………….. 72

4.1.2.1. تذکّر. 73

4.1.2.2.تلفیق علم و عمل. 73

4.1.2.3. برقراری ارتباط با مخاطب. 75

4.1.2.3.2. رفق و مدارا. 77

4.1.2.4.ایجاد فضای مناسب تربیتی. 83

4.1.2.5. انذار و تبشیر. 84

4.2.روش‌های تربیتی حضرت ابراهیم(ع). 86

4.2.1. روش احتجاج. 86

4.2.1.1. شروع با سؤال. 86

4.2.1.2 جدال احسن. 89

4.2.2. روش برائت از بت ها. 92

4.2.2.1. برائت لفظى. 93

4.2.2.2. برائت عملى. 94

4.2.3. روش انذار و تبشیر. 95

4.2.3.1. همراهی انذار و تبشیر. 95

4.2.4. روش اظهار بندگی. 95

ح- فصل پنجم

نتیجه گیری………………………………………………………………………… 100

منابع و ماخذ ………………………………………………………………….. 101

الف- فصل اول: کلیات

• مقدمه

اعتقاد به توحید و یگانگی خداوند متعال، امری است فطری؛ که خدا آن را در درون همة انسان‌ها، حتّی فرزندان مشرکان نیز قرار داده است امّا بعد از تولّد انسان این فطرت الهی فراموش می‌شود، که خداوند با قرار دادن عقل و فرستادن اولیای خویش، نزد مردم او را نسبت به این امر آگاه می‌سازد.

خداوند متعال هدف از خلقت بشر را رسیدن به کمال معرفی نموده است که همان اعتقاد خالص نسبت به توحید و یگانگی خداوند بلند مرتبه و قبول نبوت رسولان الهی و ایمان به روز رستاخیز و قرار گرفتن در مسیر عبودیت پروردگار می‌باشد، و تا زمینة این مهم فراهم نگردد هیچ انسانی خودش در این مسیر قدم نخواهد گذاشت. او نیاز به یک مربّی‌ای دارد که خود متربّی مهد توحیدی باشد، معصوم باشد و چه بهتر که خداوند او را اسوه خطاب کرده باشد؛ آن هم برای انسانی که در هر مرحله از زندگی‌اش به دنبال الگو می‌گردد تا از او تبعیت کند .

قرآن کریم متضمن کلیّات زندگی بشر است، که به عنوان آخرین کتاب آسمانی بر پیامبرمان نازل شد.

در آیات قرآن داستان‌های بسیاری در مورد پیامبران بیان شده است، که ایشان دعوت به توحید و یکتاپرستی می‌کردند و سعی در هدایت قومشان داشتند، اما از این تعداد تنها دو نفر آنها؛ حضرت ابراهیم (علیه السلام) و حضرت محمد (صلی الله علیه و آله)؛ به عنوان اسوه معرفی شده‌اند.

سعی ما نیز در این رساله، بررسی روش‌های تربیتی بود که این دو پیامبر گرامی پیش گرفتند تا بتوانند مسئله توحید را به مردم متذکّر شوند.

• بیان مسئله

علم کلام علمی است که دربارة اصول دین بحث می‌کند. توحید نیز یکی از ارکان اصول دین در کنار نبوّت و معاد است که متکلّمین اسلامی در کتاب های کلامی پیرامون آن به تفصیل پرداخته‌اند .

در مسیر توحید از جنبه‌های گوناگون بحث هایی شده؛ مثلاً: خدایابی یا هستی خداوند و خداشناسی که همان، شناخت خداوند متعال است. یکی از راه‌های اثبات وجود خداوند یا همان خدایابی، راه فطری است؛ یعنی احساس وجود خدا در انسان هست، همان گونه که در قرآن می‌فرماید:

)فاقم وجهک للدین حنیفاً فطرة الله التی فطرالناس علیها (

البته در آیات دیگری هم بحث توحید را فطری می‌داند مثلاً آیه 172 سوره مبارکه اعراف (در آنجا که مردم هنوز در اصلاب آبا خود بودند، آنها را بر نفس خودشان گواه گرفته و از آنها پرسش کرد: )ألَستُ بِربِّکُم(؛ آیا من پروردگار شما نیستم؟

البته اصل کلّی‌تر در قرآن، این است که در تمام موجودات تمایل به حق وجود دارد:

)أفَغَیرَ دینِ اللهِ یَبغوُن وَ لَهُ أسلَم مَن فِی السَّمَوَاتِ وَالأَرض (