2-2- 2 تاریخچه استفاده از ابزار و وسایل آموزشی در ایران ……………………………………………… 22

3-2 نقش رسانه ها در بهبود وضعیت بهداشت ………………………………………………………………. 24

4-2 برنامه های پزشکی سیما …………………………………………………………………………………….. 26

5-2 نقش رسانه های جمعی در ارتقای بهداشت جامعه ……………………………………………………. 30

6-2  دیدگاه جهانی درباره بهداشت و پزشکی الکترونیکی…………………………………………………. 37

7-2  دیدگاه ملی درباره بهداشت و پزشکی الکترونیک……………………………………………………… 39

8-2 نمودار تحلیلی پژوهش……………………………………………………………………………………….. 46

9-2 پیشینه تحقیق …………………………………………………………………………………………………… 47

1-9-2 پیشینه داخلی ………………………………………………………………………………………………. 47

2-9-2 پیشینه خارج از كشور ……………………………………………………………………………………. 48

فصل سوم : روش پژوهش

1-3 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………. 51

2-3 روش پژوهش …………………………………………………………………………………………………. 53

3-3 جامعه آماری …………………………………………………………………………………………………… 54

4-3 حجم نمونه …………………………………………………………………………………………………….. 54

5-3 روش نمونه گیری …………………………………………………………………………………………….. 54

6-3 ابزار پژوهش …………………………………………………………………………………………………… 55

7-3 اعتبار و پایایی پژوهش ……………………………………………………………………………………… 56

8-3 نحوه تجزیه و تحلیل داده ها ……………………………………………………………………………….. 60

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها

1-4 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………. 62

2-4 آمار توصیفی …………………………………………………………………………………………………… 63

3-4 آمار استنباطی ………………………………………………………………………………………………….. 85

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

1-5 بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………… 95

2-5 محدودیت ها و مشکلات پژوهش………………………………………………………………………… 99

3-5 پیشنهادات پژوهش …………………………………………………………………………………………… 99

منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………….. 102

منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………………………… 104

پیوست

 

فهرست جداول

جدول1-4: توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر حسب اطلاع از پخش برنامه های پزشکی

و بهداشتی از تلویزیون جمهوری اسلامی …………………………………………………………………….. 63

جدول2-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر حسب تماشای برنامه های پزشکی بهداشتی تلویزیون 64

جدول3-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه به تفکیک جنسیت …………………………………………….. 65

جدول4-4: توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس وضعیت زناشویی……………………………………. 66

جدول5-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه به تفکیک مدت اقامت در منطقه 13……………………….. 67

جدول6-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس سطح تحصیلات …………………………………… 68

جدول7-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس فعالیت اقتصادی …………………………………… 69

جدول8-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس تعداد افراد خانوار …………………………………. 70

جدول9-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس علاقه مندی به دیدن برنامه های پزشکی

بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………………….. 71

جدول10-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس کسب آگاهی های پزشکی بهداشتی

از سیمای جمهوری اسلامی ایران ………………………………………………………………………………. 72

جدول11-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس برآورده شدن نیازهای پزشکی بهداشتی

از برنامه های پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ………………………………………….. 73

جدول 12-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس رضایت از تعداد روزهای پخش

برنامه های پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ………………………………………………. 74

جدول 13-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس رضایت از طول مدت برنامه های

پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………. 75

جدول 14-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس رضایت از ساعات پخش برنامه های

پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………. 76

جدول 15-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد رضایت از فهمیدن و درک برنامه های

پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………. 77

جدول 16-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد اهمیت و ضرورت وجود برنامه های

پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………. 78

جدول 17-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی بهداشتی

سیمای جمهوری اسلامی ایران در بهداشت دوران بارداری زنان ………………………………………… 79

جدول 18-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی بهداشتی

سیمای جمهوری اسلامی ایران در بهبود مراقبت از نوزادان ………………………………………………. 80

جدول 19-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی بهداشتی

سیمای جمهوری اسلامی ایران در آگاهی رسانی به زنان در جهت تعداد مطلوب فرزند …………… 81

جدول 20-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی بهداشتی

سیمای جمهوری اسلامی ایران در بهبود گذران دوران سالمندی ………………………………………… 82

جدول 21-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی بهداشتی

سیمای جمهوری اسلامی ایران در کاهش حوادث حین کار ………………………………………………. 83

جدول 22-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی بهداشتی

سیمای جمهوری اسلامی ایران در نگهداری از بیماران …………………………………………………….. 84

جدول23-4 : توزیع برآورده شدن نیازهای پزشکی بر اساس میزان تماشای برنامه های

پزشکی بهداشتی سیما……………………………………………………………………………………………… 85

جدول24-4 : توزیع آگاهی های حاصل از برنامه های پزشکی بهداشتی بر اساس جنسیت…………. 86

جدول 25-4 : توزیع آگاهی های حاصل از برنامه های پزشکی بهداشتی بر اساس

ساعت و روز پخش برنامه…………………………………………………………………………………………. 87

جدول 26-4: توزیع آگاهی های حاصل از برنامه های پزشکی بهداشتی بر اساس سطح تحصیلات. 88

جدول27-4 : توزیع آگاهی های حاصل از برنامه های پزشکی بهداشتی بر اساس

مدت زمان پخش برنامه ها………………………………………………………………………………………… 89

جدول28-4 : تأثیر برنامه های پزشکی بهداشتی سیما در مراقبت از افراد نیازمند …………………….. 90

جدول 29-4: توزیع بهداشت دوران بارداری بر حسب آگاهی های حاصل

از برنامه های پزشکی بهداشتی…………………………………………………………………………………… 91

جدول30-4 : توزیع داشتن تعداد فرزند مطلوب بر حسب آگاهی های حاصل

از برنامه های پزشکی بهداشتی……………………………………………………………………………………. 92

جدول31-4 : توزیع کاهش حوادث حین کار بر حسب آگاهی های حاصل

از برنامه های پزشکی بهداشتی…………………………………………………………………………………… 93

 

فهرست نمودار ها

نمودار 1-4: توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر حسب اطلاع از پخش برنامه های پزشکی

و بهداشتی از تلویزیون جمهوری اسلامی……………………………………………………………………….. 63

یک مطلب دیگر :

نمودار 2-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر حسب تماشای برنامه های پزشکی بهداشتی تلویزیون 64

نمودار3-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه به تفکیک جنسیت……………………………………………… 65

نمودار 4-4: توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس وضعیت زناشویی …………………………………. 66

نمودار 5-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه به تفکیک مدت اقامت در منطقه 13………………………. 67

نمودار 6-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس سطح تحصیلات ………………………………….. 68

نمودار 7-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس فعالیت اقتصادی…………………………………… 69

نمودار 8-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه سخ دهندگان بر اساس تعداد افراد خانوار……………….. 70

نمودار9-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس علاقه مندی به دیدن برنامه های

پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………… 71

نمودار10-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس کسب آگاهی های

پزشکی بهداشتی از سیمای جمهوری اسلامی ایران…………………………………………………………… 72

نمودار 11-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه سخ دهندگان بر اساس برآورده شدن نیازهای پزشکی بهداشتی از برنامه های پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………… 73

نمودار 12-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس رضایت از تعداد روزهای پخش برنامه های پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران……………………………………………………………………………………………… 74

نمودار 13-4: توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس رضایت از طول مدت برنامه های پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران …………………………………………………………………………………………………………. 75

نمودار 14-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس رضایت از ساعات پخش برنامه های پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران …………………………………………………………………………………………….. 76

 

نمودار 15-4: توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد رضایت از فهمیدن و درک برنامه های پزشکی

بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………………….. 77

نمودار 16-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد اهمیت و ضرورت وجود برنامه های پزشکی

بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………………….. 78

نمودار 17-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی

بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران در بهداشت دوران بارداری زنان …………………………….. 79

نمودار 18-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی

بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران در بهبود مراقبت از نوزادان …………………………………… 80

نمودار 19-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی

بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران در آگاهی رسانی به زنان در جهت تعداد مطلوب فرزند … 81

نمودار 20-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی

بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران در بهبود گذران دوران سالمندی………………………………. 82

نمودار 21-4: توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی بهداشتی

سیمای جمهوری اسلامی ایران در کاهش حوادث حین کار ………………………………………………. 83

نمودار 22-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی

بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران در نگهداری از بیماران …………………………………………. 84

 

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی نقش برنامه های پزشکی شبکه های سیمای جمهوری اسلامی ایران در ارتقاء آگاهی های بهداشتی و پزشکی ساکنان منطقه 13 تهران پرداخته است . جامعه آماری پژوهش عبارت است از کلیه ساکنین منطقه سیزده تهران در سال 1391 می باشد که تعداد آن ها تا آخرین سرشماری 242575 نفر می باشد. حجم نمونه بر اساس فرمول یامانی 399 نفر می باشد که برای اطمینان بیشتر حجم نمونه را 400 می گیریم. روش نمونه گیری در این پژوهش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم می باشد. ابزار استفاده شده در این پژوهش استفاده از پرسشنامه که شامل 28 سوال یا گویه است. واز آمارهای توصیفی و استنباطی جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است که یافته های زیر را نشان می دهد :

تماشای برنامه های پزشکی بهداشتی شبکه های سیمای جمهوری اسلامی ایران آگاهی های پزشکی بهداشتی ساکنان را برآورده می سازد.

آگاهی کسب شده از برنامه های پزشکی بهداشتی شبکه های سیمای جمهوری اسلامی بر حسب جنسیت تناسب دارد.

پخش برنامه های پزشکی بهداشتی شبکه های سیمای جمهوری اسلامی از نظر ساعت و روز پخش مناسب نیست .

تفاوت در سطح تحصیلات موجب تفاوت در کسب آگاهی های پزشکی و بهداشتی از برنامه های پزشکی بهداشتی شبکه های شبکه های سیمای جمهوری اسلامی می شود .

مدت زمان پخش برنامه های پزشکی بهداشتی شبکه های سیمای جمهوری اسلامی در ارتقا آگاهی های پزشکی ساکنان منطقه 13 تهران و همچنین برنامه های پزشکی بهداشتی شبکه های سیمای جمهوری اسلامی ایران در مراقبت از افراد نیازمند( نوزادان، زنان باردار و سالمندان) تأثیر دارد.

کسب آگاهی های بدست آمده از برنامه های پزشکی بهداشتی شبکه های سیمای جمهوری اسلامی ایران در بهداشت دوران بارداری و نیز داشتن تعداد مطلوب فرزند تأثیر دارد .

کلید واژه:برنامه­های پزشکی شبکه­های سیمای جمهوری اسلامی ایران- آگاهی­های بهداشتی و پزشکی

 

فصل اول

کلیات پژوهش

  

1-1 مقدمه

بهداشت و سلامت مجموعه دانش و هنر پیشگیری از بیماری و تأمین، حفظ و ارتقای تندرستی و توانمندی بشر با استفاده از تلاش دسته جمعی است که منجر به توسعه جامعه می شود. این مفهوم در حوزه زندگی انسان گسترش یافته و به طریقی ضامن سلامت فرد و جامعه به شمار می رود.

از اینرو از دیدگاه جهانی مطابق تعریف استانداردی که سازمان جهانی بهداشت (WHO)[1] از سلامتی ارائه کرده است، میدان رسالت ها، سیاست ها و وظایف و فعالیت های بهداشت عمومی، جهان شمول گردیده و از فرد به سمت جامعه پیشروی می کند.

از دیدگاه فوق، سلامت عبارتست از تأمین رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی که معنای آن تنها به نبودن بیماری و نقص عضو، محدود نشده بلکه شامل سه محور جسم، روان و جامعه می شود و لذا هرگونه نقض و آسیبی که به هر یک از محورهای سه گانه وارد شود، تعادل فرد را بر هم زده و منجر به نبود سلامت می شود ( کازنو، 1381، ترجمه ساروخانی و محسنی ).

از لحاظ تاریخی، بذر بهداشت که حدود 3900 سال قبل از میلاد مسیح کاشته شد و در 1946 بعد از میلاد به عالی ترین ثمره خود که تصویب اساسنامه سازمان جهانی بهداشت بود دست یافت و بدینوسیله هدف غائی بهداشت، تأمین، حفظ و ارتقای سلامت بشری اعلام شد.

عمده ترین شاهراه تأمین و تضمین توسعه پایدار جوامع بشری برقراری کیفی سلامت افراد جامعه است. لذا رسالت و وظیفه اصلی بهداشت عمومی، استقرار تندرستی جامع و فراگیر و با کیفیت تک تک افراد جامعه است.

ایران با جمعیت تقریباً 75 میلیون نفری یکی از کشورهای پر جمعیت خاورمیانه است. ایران در مواجهه با مشکلات معمول کشورهای از نظر جمعیت شناسی جوان منطقه است که تاکنون همگام با رشد، درخواستهای زیادی برای خدمات عمومی متنوع داشته است.

جمعیت به زودی به سن کافی برای تشکیل خانواده جدید می رسند که سطح رشد جمعیت و بعد از آن نیاز به زیر بنای سلامت عمومی و خدمات را افزایش می دهد.

سازمان بهداشت جهانی در آخرین گزارش خود عملکرد سطح سیستم بهداشتی در ایران را پنجاه و هشتمین سطح بهداشتی و عملکرد کلی سیستم سلامتی در ایران را رتبه 93 در میان دولتهای جهان اعلام کرد ( سازمان جهانی بهداشت، 1384 ).

وضعیت بهداشتی در ایران نسبت به دو دهه قبل بهبود یافته است. ایران به واسطه برپایی شبکه وسیع خدمات بهداشتی اولیه توانست خدمات پیش گیری بهداشت عمومی را عرضه کند , در نتیجه سطح مرگ و میر مادر و کودک به طور قابل توجهی کاهش یافته و جالب اینکه متوسط طول عمر زندگی از زمان تولد افزایش یافته است. مرگ و میر نوزادان و کودکان زیر 5 سال در سال 2000 در مقایسه با سال 1970 که از هر 1000 نوزاد 122 نفر و از 1000 کودک زیر 5 سال 191 نفر می میرند، به ترتیب 6/28 و 6/35 از هزار تولد زنده کاهش یافته است. همچنین امید به زندگی از 70000 درصد در سال 2000 به 14/74 درصد در سال 2010 رسیده است.