7- دیدگاه تركیبی جُسلسُن…………………………………….. …………………….. 34

8- رویكرد تكاملی شارپ……………………………. ……………………….. 38

9- نظریه درك برابری والستر…………………………… …………………… 40

10- رویكرد پیشگیرانه گوردون و دورانا…………………………….. …………. 42

11- مدل تركیبی یانگ ولانگ………………………………………. ……………… 46

گفتار دوم: عشق ورزی……………………………………. …………………. 48

1- مبنای بیولوژیکی عشق………………………………………… …………….. 49

2- نظریه های عشق…………………………………………. …………………….. 52

2-1- تئوری مثل عشق………………………………………. ……………………… 54

نظریه عشق لی………………………………………………. ……………….. 56

سبک های عشق ورزی اولیه…………………………………… ………………… 57

سبک های عشق ورزی ثانویه………………………………………. …………….. 58

سلسله مراتب عشق…………………………………………………. ………………… 60

چرخه سلسله مراتبی عشق و دیگر هیجان ها………………. …………… 61

الگوی نخستین عشق……………………………………………….. ………………… 62

گفتار سوم: نظام عاطفی بوون درمانی…………………………………….. …………. 63

سیر تاریخی موثر بر دیدگاه نظام عاطفی…………………………………………. ……….. 63

مبانی دیدگاه نظام عاطفی بوون……………………………………………… …………………. 65

1-تعریف و مفهوم تفکیک خویشتن( خودتمایزی)……………………………… ………. 69

2- مثلث ها………………………………………………………………….. ………………….. 72

3- نظام عاطفی خانوادة هسته ای……………………………………. ………………….. 73

 

4- فرایند فرافكنی خانواده……………………………………………………… ………… 74

5- گسلش عاطفی (برش عاطفی)………………………………………………………. ………… 75

7- جایگاه همشیره ها………………………………………………………………… ………….. 76

8- واپسروی اجتماعی( واگردی اجتماعی)……………………………………………………… ………. 77

بخش دوم: پیشینه پژوهشی…………………………………………………………………. ………….. 78

گفتار اول: تحقیقات انجام گرفته در مورد صمیمیت………………………………………………………………………………. 78

گفتار دوم: تحقیقات انجام گرفته در مورد سبکهای عشق ورزی………………………………………………………………. 87

گفتار سوم: تحقیقات انجام گرفته در مورد خانواده درمانی مبتنی بر نظام عاطفی بوون……………………………….. 95

فصل سوم : روش پژوهش

1- نوع مطالعه و روش درمان……………………………………………………….. ………. 102

2- جامعه مورد مطالعه………………………………………………………………… ……….. 105

3ـ حجم، شیوه نمونه‌گیری و ویژگیهای دموگرافیک نمونه……………………………. ………. 105

4- روند اجراء پژوهش……………………………………………………………….. ………………. 106

5- اخلاق پژوهش…………………………………………………………………………. ……. 107

6- ابزار………………………………………………………………………… ………………………. 107

الف- پرسشنامه‌ی نگرش نسبت به عشق (LAS)………….. ………………………………………. 107

ب-پرسشنامه صمیمیت زوجین……………………………………………………….. ………… 108

7- نحوه تجزیه و تحلیل اطلاعات پژوهش……………………………………………… ………. 109

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده‌ها

4-1- مقدمه…………………………………………………………………………. …………….. 111

4-2- توصیف کمی داده­ها…………………………………………………………. …………… 111

4-2-1- اطلاعات مربوط به سبک های عشق ورزی………………………………… ………… 111

4-2-2- اطلاعات مربوط به صمیمیت………………………………………………….. ………. 112

4-3- آمار استنباطی………………………………………………………………… ………….. 113

4-3-1- بررسی همگنی واریانس، نرمال بودن و شیب رگرسیون متغیرها……………… ….. 113

الف: بررسی همگنی واریانس متغیرها……………………………………………………. ………… 114

ب: بررسی نرمال بودن متغیرها………………………………………………………………… ………… 115

ج:  بررسی همگنی شیب رگرسیون متغییرها………………………………………………………………. ……….. 116

4-3-2- بررسی فرضیه­ های پژوهش………………………………………………… …………. 117

یک مطلب دیگر :

فصل پنجم : بحث و نتیجه‌گیری

مقدمه……………………………………………………………………. ……………………. 141

بحث وتفسیر نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل فرضیه ها……………………………… ……… 141

اعتبار پژوهش………………………………………………………………………. ………………… 149

محدویت های تحقیق………………………………………………………………….. …………. 150

پیشنهادات تحقیق…………………………………………………………………….. ………….. 151

پیشنهادات کاربردی…………………………………………………………………………… ……. 153

فهرست منابع…………………………………………………………………………… ……… 157

فهرست منابع فارسی…………………………………………………………………….. …………. 157

فهرست منابع لاتین…………………………………………………………………. …………… 163

پیوست ها                172

چکیده

هدف تحقیق: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی خانواده درمانی مبتنی بر نظام عاطفی بوون بر سبکهای عشق ورزی و صمیمیت در میان زنان مراجعه کننده به مراکز مشاوره سنندج صورت گرفت.

روش تحقیق: پژوهش از نوع آزمایشی طرح آن به شیوة پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعه تحقیق زنان مراجعه کننده به مراکز مشاوره سنندج بوده است. از این جامعه 30 آزمودنی به شیوة تصادفی ساده انتخاب شدند، با ابزارهای سبکهای عشق ورزی و صمیمیت میزان متغیرهای وابستة سبکهای عشق ورزی و صمیمیت در زنان مراجعه کننده به مراکز مشاوره اندازه‎گیری شد(پیش آزمون) و سپس به شیوة جایگزینی تصادفی، افراد در دو گروه 15 نفری(گروه آزمایش و گواه )گماشته شدند.

نتایج: نتایج تحلیل كواریانس چند متغیری نشان داد كه بین زنان گروه های آزمایش  و کنترل در متغیر های وابسته (سبکهای عشق ورزی و صمیمیت) تفاوت معنا داری وجود دارد(0001/0>p ). بدین ترتیب فرضیه های مبنی بر خانواده درمانی مبتنی بر نظام عاطفی بوون بر سبکهای عشق ورزی و صمیمیت در میان زنان مؤثر هستند، تائید شدند. همچنین نتایج پیگیری نشان داد كه روش درمانی در اثر بخشی بر سبکهای عشق ورزی و صمیمیت و مولفه های آن، بعد از  2ماه ماندگار است.

کلید واژه ها: خانواده درمانی مبتنی بر نظام عاطفی بوون- سبکهای عشق ورزی – صمیمیت – زنان

مقدمه

خانواده به عنوان یكی از اصلی‌ترین نهادهای اجتماعی می‌تواند نقش تعیین‌كننده‌ای در ایجاد كاركردهای مثبت در نظام اجتماعی داشته باشد. همچنین بررسی نحوة عملكرد خانواده‌ها می‌تواند در شناخت و حل مسائل فردی و اجتماعی كمك بزرگی كند. در میان عوامل اثرگذار بر سلامت روانی انسانها، خانواده نقشی بسیار مهم دارد. بسیاری از نابهنجاریهای روانی و رفتاری انسانها در خانواده ریشه دارد. خانواده می‌تواند محل آرامبخش برای همة اعضا باشد و در مقابل می‌تواند كانون پرتنش برای آنان باشد. لذا برای بهبود وضع روانی افراد، تلاش برای ایجاد ازدواج سالم و بهبود وضع روابط خانواده و افراد آن مهم‌ترین مسأله است.

یکی از معضلات مهم در زمینه زندگی زناشویی پدیده ای به نام «طلاق»[1] و اختلال زناشویی است که شیوع روز افزون آن پژوهشگران و نظریه پردازان حوزه خانواده و ازدواج را بر آن داشته که در مورد علل و عوامل تأثیرگذار بر آن به بررسی و تحقیق  بپردازند(گاتمن[2]، 1993). طلاق و اختلال زناشویی پدیده پیچیده ای است که عوامل مختلف فردی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و حتی سیاسی بر آن تأثیر گذار هستند. از میان علل و عوامل تأثیرگذار بر طلاق و اختلال زناشویی، عوامل فردی طلاق بیشتر مورد توجه مشاوران خانواده و ازدواج قرار گرفته است. عوامل فردی شامل عوامل ارثی و فیزیولوژیکی، ویژگی های شخصیتی و روانی، آموخته ها و ویژگی های جمعیت شناختی است. به نظر گاتمن (1993)،کارنی و برادبوری[3] (1997) بعضی ویژگی های روان شناختی مانند روان رنجوری و سبکهای روابط(عشق و صمیمیت) معیوب، ابعاد شناختی(طرح واره ها)، آسیب های پایداری را در روابط زناشویی به وجود می آورند و احتمال بروز طلاق و اختلال زناشویی را افزایش می دهند( فاتحی زاده، بهجتی اردكانی و نصراصفهانی، 1384).

انسان موجودی است که همواره ناگزیر بوده است كه در خانواده و همراه با سایر اعضاء و خویشاوندان خود، به صورت جمعی ادامه حیات دهد. این روابط خانوادگی و زندگی افراد در كنار خانواده، در عین حال كه عامل رشد، پیشرفت و مکان امن و آرامبخش بوده است،‌ در عین حال مکان تعارض، درگیری و جدال هم بوده است. همین امر به ایجاد دعوا و اختلاف بین اعضاء خانواده و زن و شوهر منجر گردیده است. بدینسان از دیرباز، دعوا و اختلاف در خانواده وجود داشته است و برای حل این نزاعها نیز روشها و راه‌حل‌هایی وجود داشته است كه در هر عصر و زمانی، تغییر و تكامل یافته است. در زمان ما اختلافات و طلاق گستردگی،‌ تنوع و پیچیدگی بیشتری یافته است. با افزایش اختلافات خانوادگی چاره برای حل و فصل آنها و پیدا کردن روشهای نوین مشاوره ای و خانواده درمانی متناسب با وضعیت جدید را می طلبد. یکی از جوانب بسیار مهم یک نظام زناشویی، رضایتی است که همسران در ازدواج تجربه می کنند (تانی گوچی[4] و همکاران، 2006؛ به نقل از ترکان، کلانتری و مولوی، 1385)، ولیکن آمار طلاق که معتبرترین شاخص آشفتگی زناشویی است (کارنی و برادبوری (1997)، نشانگر آن است که رضایت زناشویی به آسانی قابل دستیابی نیست (رزن گراندن[5]، 2004؛ به نقل از ترکان، کلانتری، مولوی، 1385). تحقیق حاضر با توجه به روند رو به افزایش طلاق و اختلال زناشویی در دهة اخیر درجهان)یانگ و لانگ[6]، 1998) و ایران (سایت سازمان ثبت و احوال، 1392) شکل گرفت. طبق آمار رسمی در ایران از هر 5 مورد ازدواج 1 مورد به طلاق منجر می شود (سایت سازمان ثبت و احوال، 1392) و احتمالاً میل به طلاق بسیار بیشتر از آمار باشد. طلاق و جدایی اثرات منفی زیادی چه از لحاظ روانی و چه از لحاظ جسمانی بر زوجین بر جا می گذارد. این اثرات منفی شامل افزایش خطر بیماری های روانی، افزایش بیماری های جسمانی، خودکشی، تصادفات منجر به مرگ، خشونت و آدم کشی است. همچنین طلاق اثرات منفی زیادی بر فرزندان بر جای می گذارد که می توان به افسردگی، گوشه گیری، ضعف کفایت اجتماعی، مشکلات بهداشتی و تحصیلی اشاره کرد (گاتمن، 1993).

وجود روابط صمیمانه در بین زوجین از اهمیت خاصی برخوردار است. همچنین روابط صمیمانه بر بهزیستی فیزیکی، روانشناختی و بر توانایی زن و شوهر در جهت عملکرد موثر در زمینه‌های مختلف فردی، خانوادگی و شغلی موثر است. ایجاد و ابقاء رابطه صمیمانه به وسیله پیوندهای هیجانی خاصی تقویت می‌شود. همچنانکه روابط سالم در زندگی منافع و پیامدهای مثبتی را در بر دارد، روابط ناراضی کننده سلامت جسمانی و روانشناختی افراد را به خطر می‌اندازد و زمینه را برای مشاجره فراهم می سازد. داشتن رابطه صمیمانه و دلبستگی عاطفی با افراد نزدیک زندگی چون والدین، همسر و فرزندان یکی از مهمترین نیازهای بشری است(بارثولومو و هورویتز[7]،1991).

از دیگر اهداف، تعیین تاثیر مشاوره بر  دانش آموزانی که نمی توانند خودشان را با موقعیت جدید سازگار سازند. زیرا بر طبق نظر (پینتریچ، 2003 )، غالبا دانش آموزان با موقعیت هایی که مواجهه می شوند نمی توانند خواسته های خود را برآورده سازند و تکالیفشان را با کمک دیگران انجام می دهند.

1-6      فرضیات پژوهشی:

1- بین مشاوره و راهنمایی و ایجاد انگیزه ی تحصیلی رابطه ی مستقیم و مثبت وجود دارد.

 

2- بین مشاوره و راهنمایی و ایجاد خودپنداره درست به دانش آموزان رابطه ی مستقیم  و مثبت وجود دارد.

تعداد صفحه :113

یک مطلب دیگر :

جمعیت جهان به سرعت رو به سالمندی می­رود و نسبت سالمندان در هر سرشماری نسبت به سرشماری قبلی افزایش می­یابد. افزایش نسبت سالمندان در اجتماعات، مسایل جدیدی را مطرح ساخته و مسئولان و دست­اندرکاران و برنامه­ریزان در تمام جوامع، واقعیت روزافزون تعداد سالمندان را از جهات مختلف پزشکی، بهداشتی، روانی، اقتصادی و اجتماعی مورد توجه خاص قرار داده­اند. می­توان گفت که تعداد جمعیت افراد سالمند افزایش روزافزونی را نشان می­دهد و در حال حاضر هم افراد بیشتری شانس رسیدن به سنین هفتاد و هشتاد را به مراتب بیش از گذشته دارند و همین گروه­های سنی در عین حال سریع­ترین رشد و افزایش را به تمام گروه­های سنی دیگر نمودار می­سازد(شاملو، 1364). بیماری­ها و اختلالاتی در این سنین رخ می­دهد که چنان­چه مداخله­ای جهت کاهش آن صورت نگیرد، هزینه­ها و پیامدهای زیادی برای فرد و جامعه در پی دارد. یکی از این مداخلات روش مشاوره شناختی است که مطالعات زیادی به اثربخشی این تکنیک درمانی در کاهش میزان  افسردگی و اضطراب  اشاره کرده­اند. اکثر مطالعات نشان داده­اند که شناخت درمانی از نظر تأثیر برابر با دارو درمانی بوده و اثرات جانبی کمتری نسبت به دارو درمانی دارد و پیگیری با آن نیز بهتر انجام می­گیرد، لذا این پژوهش جهت بررسی تأثیر شناخت درمانی گروهی بر کاهش افسردگی و اضطراب زنان سالمند شهر کرمانشاه انجام شد.

بیان مسئله

سالمندی پدیده­ای جهانی است که در آینده نزدیک به عنوان یکی از مهمترین چالش­های اجتماعی و رفاهی کشورهای در حال توسعه مطرح خواهد گردید. در حال حاضر سالمندان(جمعیت 60 سال و بالاتر) بیشترین نرخ رشد جمعیتی را در دنیا در مقایسه با سایر گروه­ها دارند. انتظار می­رود بر اساس روند حاضر، جمعیت سالمندان دنیا تا سال 2050 به سه برابر سال 2000افزایش پیدا کند و به دو میلیارد سالمند برسد. ایران به عنوان یک کشور در حال توسعه به واسطه بمب جمعیتی مربوط به دهه 1360

 با جمعیت بیش از حد انتظار سالمندان درآینده روبرو است و جمعیت سالمندان ایران از 8% کنونی به 22% در سال 1425 افزایش پیدا خواهد کرد. این بحران جمعیتی پدیده سونامی سالمندان ایران را ایجاد خواهد نمود(سازمان جهانی بهداشت[1]، 2011). مشکلات روانی در دوره سالمندی به فراوانی قابل مشاهده است و اثراتی بر وضعیت روانی، عاطفی و رفتاری سالمندان بر جای می­گذارد. حدود 15 تا 25% افراد مسن، مسائل روانی مهمی دارند(اینگرسول[2] و سیلورمن[3]، 1978). مهمترین بیماری­های روانی سالمندان به ترتیب عبارتند از 1- اختلالات افسردگی 2- اختلالات شناختی3-حالت ترس 4- اعتیاد 5-خودکشی(هاوم­نیز[4] و دی­گروت[5]، 2003). به طور کلی بسیاری از مطالعات نشان داده­اند که افسردگی، پرخاشگری، اضطراب و استرس، تأثیر منفی بسزایی روی عملکرد سیستم ایمنی افراد دارند(ساین[6]، 2001). از اختلالات شایع روانپزشكی در دوران سالمندی، اختلالات خلقی به ویژه افسردگی و دمانس می­باشد(تابان، قاسمی، فرزانه وکاظمی، 1381). شایعترین علایم افسردگی در سالمندان به شكل بیحالی، خستگی، عدم تمركز، بی­حوصلگی، دل و دماغ نداشتن، بیدار شدن مكرر از خواب، كاهش اشتها و دردهای جسمی بروز می­كند(کاپلان[7] و سادوک[8]،2007). این بیماری شایع سالمندان، كیفیت زندگی آنان را مختل كرده، خطر خودكشی و هزینه­های مراقبت­های بهداشتی را افزایش می­دهد.

اضطراب نیز، یک مسئله شایع در دوران سالمندی است، زیرا این دوره مملو از انواع احساس کمبودها و ناتوانایی­ها می­باشد. به عبارتی سالمندان به­ویژه آن­هایی که در موسسات سالمندی زندگی می­کنند، به علت کاهش اعتماد به نفس، نقصان فعالیت و حرکت، از دست دادن دوستان و نزدیکان، کاهش استقلال مادی و جسمانی و ابتلا به بیماری­های مزمن، در معرض استرس و اضطراب بیشتری قرار دارند(چاپ[9]، 2001، لانگ[10] و استین[11]، 2001). شیوع اضطراب در سالمندان از 4% تا 6% در نوسان است(فونتس[12] و کاکس[13]، 1997). از سویی زمانی که افراد خصوصاً سالمندان در معرض سطوح بالایی از استرس قرار می­گیرند، بروز بیماری­های مختلفی از جمله تنفسی و قلبی افزایش می­یابد، عملکردهای ایمنی سرکوب می­شود(سارا[14]، رزمیر[15]، مارتین[16] و روحزنو[17] ، 2008). زندگی با استرس زیاد می­تواند روی خلق و خوی اشخاص اثر بگذارد و آن­ها را به سمت اضطراب، افسردگی و غمگینی نزدیک کند، اما خلق و خوی شاد به طرز قابل ملاحظه­ای سطح امید را در افراد بالا ببرد(ویلیامز[18]، 2000).

از آن­جایی که افسردگی و اضطراب در سالمندان می­تواند تأثیرات زیادی بر سبک زندگی آن­ها داشته باشد، لذا کاهش افسردگی و اضطراب می­تواند در میزان سلامت و ارتباط سالمندان با اطرافیان تأثیرات مثبتی داشته باشد. امروزه عموماً شیوه­ای که برای درمان افسردگی سالمندان بکار برده می­شود، عمدتاً دارودرمانی است، هرچند که پژوهشگران می­پذیرند که این درمان می­تواند نشانه­های خاص افسردگی را کاهش دهد، اما متخصصان برای بسنده نبودن آن دلائلی ارائه می­کنند. داروهای ضد افسردگی واکنش­های نامناسب قلبی-عروقی، عصبی و هاضمه­ای ایجاد می­کنند. علاوه بر این کسانی که منحصراً تحت درمان دارویی قرار گرفته­اند مهارت­های سازشی را که در مداخلات روان­درمانی برای محافظت فرد در مقابل عود و وقوع دوباره افسردگی ارائه می­شوند را یاد نمی­گیرند(وات[19] و کیپلیز[20]، 2000)، بنابراین ضروری

یک مطلب دیگر :

دانلود پایان نامه رشته حقوق درباره مداخله بشردوستانه

 است از روش­ها و تکنیک­های درمانی دیگری در کاهش افسردگی و اضطراب استفاده شود تا عوارض ناشی از داروها را کاهش داد. زالاکویت[21] و استینس[22](2006) چهار نوع درمان روانشناختی در درمان افسردگی و اضطراب سالمندان را مطرح کرده­اند، این درمان­ها شامل: درمان شناختی-رفتاری[23]، درمان بین فردی[24]، درمان پویایی مختصر[25] و درمان خاطره­پردازی[26] است. با توجه به این­که نتایج مداخلات روانشناختی، بخصوص درمان­های شناختی- رفتاری، در پژوهش­های متعدد چهارچوب نویدبخشی را فراهم کرده است(استارک[27]، ری­نولد[28] و کاسلو[29]، 1987؛ رودلف[30]، هامن[31] و برگ[32]،1997، استارک، کندال[33]، مک­کارتی[34]، استافورد[35]، بارون[36] و تومیر[37]، 1996)، و با عنایت به این­که سالمندان در این دوره زندگی به شناخت­های غلط و تفکرات غیر واقعی خیلی وابسته می­شوند، لذا به نظر می­رسد، شناخت درمانی می­تواند از جمله روش­های درمانی سودمند برای این گروه باشد. در واقع درمان شناختی، با ایجاد تغییر و دگرگونی در نظام شناختی فرد، موجب می­شود كه واكنش­های او به وسیله­ی كیفیات شناختی تغییر یافته و شخص بتواند به طور صحیح واقعیت­ها را درك و تفسیر كند(هولون [38]و بك[39]، 1995 ؛ روث[40] و فوناگی[41]،2005 ؛ رینك[42]، ریان[43] و دابویس[44]، 1997). روش مشاوره شناختی بک در برگیرنده آمیزه­ای از فنون شناختی است که در درمان مشکلات عاطفی و روانی مورد استقبال قرار گرفته و اثربخشی آن تأیید شده است. بک نظریه­ای تدوین کرده که براساس آن افسردگی بر پایه یک مثلث شناختی منفی(متشکل از سه عامل) استوار است. موضوع اصلی این مثلث به دور تصوراتی سازمان می یابد که انسان، 1) از خود، 2) دنیای خارج 3) آینده دارد و فرد افسرده تمام وقت در حال نجوای جنبه­های منفی آن است. این تصورات منفی از تحریف­های منطقی ناشی می­شود که فرد را به عنوان بازنده­ای که همیشه خواهد باخت معرفی می­کند(فری[45]، 1999؛ ترجمه­ی صاحبی، حمیدپور و اندوز، 1382). از سویی دیگر، شناخت­درمانی سنتی تنها باورهای عقلانی فرد را تغییر می­دهد در حالی كه باورهای هیجانی آن­ها را كمتر دستكاری می­كند و گروهی كردن این مداخلات، باعث موثرتر شدن آن می­شود(فری، 1999، ترجمه محمدی و فرنام، 1384) و این­که  فرد در گروه، از حمایت سایر اعضای گروه برخوردار شده و می­تواند مهارت­های اجتماعی خود را گسترش دهد(مونت گومری[46]،2002)، و این امر باعث رشد بینش و بصیرت او می­شود(کوپلیز[47]، 2000). به خصوص این­كه گروه­درمانی برای بهبود عملكردهای عالی بزرگسالان، مؤثرتر از درمان­های فردی است(لورنتزن[48]، بوگوالد[49] و هوگلند[50]،2002). علاوه بر این، مقرون به صرفه بودن اقتصادی و زمانی یكی دیگر از نقاط قوت گروه­درمانی می­باشد به ویژه در موقعیت­هایی كه محدودیت زمانی  مطرح است(فیرس[51] و ترال[52]، 2002؛ ترجمه فیروزبخت، 1390). حال با در نظر گرفتن روند صعودی جمعیت سالمندان و تبعاتی که این افزایش بر ابعاد مختلف اجتماعی و اقتصادی و سلامتی جامعه دارد و همچنین موضوع افسردگی و اضطراب سالمندان که می­تواند نحوه­ی ادراک آن­ها از مسائل را تحت تأثیر قرار دهد و موجب افزایش اختلالات و مشکلات ارتباطی، سلامتی و اجتماعی برای آن­ها شود، موضوع توجه به افسردگی و اضطراب سالمندان را حائز اهمیت می­سازد. از سویی کاربرد شناخت درمانی گروهی در کاهش افسردگی و اضطراب در بین گروه­ها و جمعیت­های دیگر صورت گرفته است، اما پژوهش­هایی که در زمینه اثربخشی شناخت­درمانی گروهی بر کاهش افسردگی و اضطراب زنان سالمند باشد، بسیار اندک است و یا تنها بر یک بُعد مثلاً افسردگی متمرکز شده­اند، لذا پژوهش حاضر در صدد بررسی این مسئله است که آیا شناخت درمانی گروهی بر کاهش افسردگی و اضطراب زنان سالمند اثربخش است؟

 

2-2-5 اختلال وسواس فکری-عملی.. 19

2-2-6 اختلال استرس حاد و استرس پس از آسیب.. 20

2-2-7 نظریه های روانشناختی در مورد اضطراب.. 21

2-2-7-1 نظریه های روان پویایی.. 21

2-2-7-2 نظریه رفتاری.. 22

2-2-7-3 نظریه فیزیولوژیک… 22

2-2-7-4 نظریه پدیدار شناختی و وجودی.. 23

2-3 افسردگی.. 23

2-3-1 افسردگی چیست.. 26

2-3-2 حالات افسردگی.. 27

2-3-3 تاریخچه افسردگی.. 28

2-3-4 طبقه بندی افسردگی.. 28

2-3-4-1 اختلال های خلقی یک قطبی.. 28

2-3-4-2 اختلال افسردگی اساسی.. 29

 

2-3-4-3 اختلال افسرده خویی(دیس تایمی) 29

2-3-4-4 اختلال خلق ادواری.. 29

2-3-4-5 اختلال دوقطبی.. 30

2-3-5 شیوع افسردگی.. 32

2-3-6 افسردگی درون زاد در مقابل افسردگی واکنشی.. 33

2-3-7 افسردگی فصلی.. 33

2-3-8 تشخیص افتراقی برای افسردگی.. 34

2-3-9 منظور از افسردگی حاد یا گذرا چیست.. 35

2-3-10 حملات افسردگی.. 36

2-3-11 ملاک های تشخیص برای انواع افسردگی.. 37

2-3-12 دیدگاههای موجود در مورد افسردگی.. 41

2-3-12-1 دیدگاه زیست شناختی.. 41

2-3-12-2 دیدگاه روان پویشی.. 41

2-3-12-3 دیدگاه رفتاری.. 42

2-3-12-4 دیدگاه شناختی.. 43

2-4 تعارضات زناشویی.. 45

2-4-1 ابعاد تعارض… 49

2-4-2 تعارضات خانوادگی چرا؟. 50

2-4-3 مفهوم تعارض… 51

2-4-4 تعاریف تخصصی متعددی از تعارض… 52

2-4-5 تعارض زناشویی از نظر وایل. 52

2-4-6 دیدگاههای تعارض… 52

2-4-6-1 دیدگاه سنتی.. 53

2-4-6-2 دیدگاه روابط انسانی.. 53

2-4-6-3 دیدگاه تعاملی.. 53

2-4-7 عقاید مثبت ومنفی نسبت به تعارض ازنظر ویلموت وهاکر. 53

2-4-8 هشت کارکرد مثبت تعارض از نظر ترنر. 54

2-4-9 عوامل تعارض… 54

2-4-10 زمینه های تعارضات زناشویی.. 55

یک مطلب دیگر :

2-4-11 مراحل تشدید تعارض زناشویی.. 56

2-5 الگوهای ارتباطی.. 57

2-6تجزیه وتحلیل تعارض… 58

2-7 روش های حل تعارض 58

2-8 سبک ها و استراتژی های حل تعارض… 59

2-9 چهار سوال اساسی در حل تعارضات.. 60

2-10تأثیر اضطراب بر روابط و تعارضات زناشویی.. 62

2-11 پیشینه تحقیق. 65

2-11-1 پژوهش های داخلی.. 65

2-11-2 پژوهش های خارجی.. 71

فصل سوم: روش پژوهش

3-1 پیش درآمد. 76

3-2 روش پژوهش… 76

3-3 معرفی متغیرها 76

3-4 جامعه آماری.. 76

3-5 جامعه نمونه و روش نمونه گیری.. 76

3- 6 ابزار پژوهش… 77

3-7 شیوه اجرا 79

3-8 روش تجزیه وتحلیل داده ها 79

فصل چهارم: یافته های پژوهش

4-1 پیش درآمد. 81

4-2 آمار توصیفی.. 81

4-3 جداول ونمودارها 82

4-3-1 جداول ونمودارهای فراوانی جمعیت شناختی پاسخ دهندگان به پرسشنامه. 82

4-4 آماراستنباطی.. 86

4-5 روش آزمون سؤالات پژوهش … 86

4-6 تجزیه وتحلیل سؤالات پژوهش… 87

4-7 خلاصه تجزیه وتحلیل ها و آزمون، به تفکیک هر سؤال. 87

4-7-1 آزمون سؤال اول. 87

4-7-2 آزمون سؤال دوم. 89

4-7-3 آزمون سؤال سوم. 91

فصل پنجم:  بحث و نتیجه گیری

5-1 پیش درآمد. 93

5-2 بررسی سؤال ها 93

5-3 مقایسه نتایج سؤالات باپژوهش های قبلی.. 95

5-4 نتیجه گیری از نظر نگارنده 96

5-5 محدودیت‌های پژوهش… 96

5-6 پیشنهادهای پژوهشی.. 97

5-6 پیشنهادهای كاربردی.. 97

منابع و ماخذ . 98

پیوست‌ها 104

2-1-1-8 جنسیت وخود کارآمدی.. 24

2-1-1-9 خودکارآمدی وپیشرفت تحصیلی.. 25

2-1-1-10 تأثیرزمینه های فرهنگی واجتماعی روی باورها ی خودکارآمدی.. 26

2-1-1-11 نقش باورهای خود کارآمدی در انگیزش رفتار و انتخاب اهداف آگاهانه. 27

2-1-1-12 تحلیل تحولی باورهای خودکارآمدی در گستره زندگی.. 28

2-1-1-13 رشدخودکارآمدی به واسطه تجارب مرحله گذر نوجوانی.. 31

2-1-1-14 خودکارآمدی مرتبط با بزرگسالی.. 31

2-1-1-15 ارزیابی مجدد خودکارآمدی با افزایش سن.. 31

2-1-1-16 راهبردهای بهبود خودکارآمدی.. 32

2-2- سلامت روان. 34

2-2-1 سلامت روانی.. 35

2-2-2 تعریف سلامت روانی.. 35

2-2-3 تعریف بهداشت روان در فرهنگهای مختلف 37

2-2-4 اصول بهداشت روانی.. 39

2-2-5 خصوصیات افراد دارای سلامت روانی.. 40

2-2-6 عوامل موثر در تامین سلامت روان. 42

2-2-7 نقش خانواده در تامین سلامت روان. 42

2-2-8 نظریات مرتبط با  سلامت روانی.. 43

2-2-9 نظریات نوین مبتنی بر شناخت درمانی.. 46

2-3 عقب ماندگی ذهنی.. 47

2-4 عقب مانده ذهنی آموزش پذیر ( EMR): 48

2-5 ویژگیهای کودک استثنایی.. 48

2-6 نیازهای والدین کودکان استثنایی.. 48

2-7 احساسات والدین کودکان استثنایی.. 49

 

2-8 پیشینه تحقیق.. 50

2-8-1 تحقیقات انجام شده در داخل کشور. 50

2-8-2 تحقیقات انجام شده در خارج کشور. 59

فصل سوم:روش شناسی پژوهش

3-1 مقدمه. 66

3-2 روش پژوهش… 66

3-3 جامعه آماری.. 66

3-4 نمونه و روش  نمونه گیری.. 66

3-5 ابزار پژوهش… 66

3-6 روش اجراء. 68

3-7 روش تجزیه و تحلیل داده­ها 69

3-8 پایایی پرسشنامه ………..69

فصل چهارم:یافته های پژوهش

4-1  مقدمه. 72

4-2  آمار توصیفی.. 72

4-3  بررسی وضعیت پاسخ دهندگان از لحاظ تحصیلات… 73

4-4  بررسی آمار توصیفی متغیرهای مربوط به والدین کودکان عادی.. 73

4-5  آزمون نرمال بودن داده‌ها 74

4-6 تحلیل استنباطی داده ها 75

4-7  بررسی وضعیت متغیرهای تحقیق.. 75

4-7-1  بررسی وضعیت مؤلفه سلامت روانی.. 76

4-7-2 بررسی وضعیت مؤلفه خودکارآمدی والدین کودکان عادی.. 77

4-7-3- بررسی وضعیت مؤلفه خودکارآمدی والدین کودکان مرزی.. 78

4-8 بررسی فرضیه های تحقیق.. 79

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1 مقدمه. 83

5-2 بحث و نتیجه گیری در مورد فرضیه های پژوهش 83

5-3 نتیجه گیری.. 88

5- 4 محدودیت ها 88

یک مطلب دیگر :

5-5 پیشنهادات… 88

منابع و مأخذ. 89

منابع فارسی.. 89

منابع انگلیسی.. 93

پیوست

چکیده انگلیسی

چکیده

در این پژوهش، تعیین رابطه بین خودکارآمدی با سلامت روان در بین والدین دارای کودکان عادی و  مرزی 12-7 ساله شهرستان الشتر در سال 92 مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به اهداف پژوهش، طرح کاربردی و از نوع همبستگی بوده که جامعه آماری این تحقیق را والدین کودکان عادی و والدین کودکان مرزی(آموزش پذیر) 12-7 ساله شهرستان الشتر تشکیل می­دهند. همچنین به منظور دستیابی به گروههایی از آزمودنیها که امکان تحلیل آماری مناسب را فراهم سازد، با توجه به جدول مورگان140 نفر برای این طرح انتخاب شدند. پرسشنامه های مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه خودکارآمدی بندورا و پرسشنامه سلامت روان (GHQ-28) بوده که ضریب آلفای كرنباخ پرسشنامه خودكارآمد پنداری بندورا 92/0
می­باشد. در این پژوهش از روشهای آماری توصیفی و استنباطی استفاده شده است. در آمار توصیفی از جداول فراوانی، نمودارها، اندازهای گرایش مراکزی(نما- میانه- میانگین) و انحراف معیار و در آمار استنباطی از ضریب همبستگی، تحلیل واریانس و آزمون t گروههای مستقل استفاده شده است. بر اساس یافته های پژوهش نتایج نشان می دهد که بین خودکارآمدی با سلامت روان والدین کودکان عادی با مرزی رابطه وجود دارد و همچنین نتایج آزمون t نشان داد که خودکارآمدی والدین کودکان عادی از وضعیت مطلوبتری برخوردار است.

کلید واژه: خودکارآمدی، سلامت روان، والدین، کودکان عادی و مرزی
1-1 مقدمه

تولد و حضور كودكی با كم توانی ذهنی در هر خانواده ای می تواند رویدادی نامطلوب و چالش زا تلقی شود كه احتمالا تنیدگی، سرخوردگی، احساس غم و نومیدی را به دنبال خواهد داشت. شواهد متعدد حاکی از آن است که والدین كودكان دارای مشكلات هوشی، به احتمال بیشتری با مشكلات اجتماعی، اقتصادی و هیجانی كه غالبا ماهیت محدود كننده، مخرب و فراگیر دارند، مواجه می شوند. در چنین موقعیتی گر چه همه اعضای خانواده و كاركرد آن، آسیب می بیند فرض بر این است كه مشكلات مربوط به مراقبت از فرزند مشكل دار، والدین، به ویژه مادر را در معرض خطر ابتلا به مشكلات مربوط به سلامت روانی قرار می دهد.

در سالهای اخیر در کشور ایران مانند سایر کشور های جهان علاقه بخصوص مهم از طرف مقامات دولتی و هم از جانب مردم به امر بهداشت روانی نشان داده شده است و اثرات آن در بهبود و اوضاع بیمارستانهای روانی و به کاربردن روشهای صحیح در پیشگیری مشاهده می گردد. عدم سازش وجود اختلالات رفتار در جوامع انسانی بسیار مشهور و فراوان است و در هرطبقه و صنفی و در هر گروه و جمعی اشخاص نامتعادل وجود دارند. هر شخص ممکن است گرفتار ناراحتی روانی شود خود به خود کافی نیست زیرا که بهداشت فقط منحصر به تشریح علل اختلالات رفتار نبوده  بلکه هدف اصلی آن پیشگیری ا ز وقوع ناراحتی ها  می باشد. پیشگیری عبارت است از به وجود آمده عاملی که مکمل زندگی سالم و نرمال باشد و نیز درمان اختلالات جزیی رفتار به منظور جلوگیری از وقوع بیماریهای شدید روانی است. یکی از شرایط اصولی بهداشت اصولی بهداشت روانی این است که شخص به خود احترام بگذارد و خود را دوست بدارد(شاملو، 1376).

کودکان کم توان ذهنی آموزش پذیر به گروهی از کم توانان-ذهنی اطلاق می شود که دارای بهره هوشی 50 تا75 هستند و از نظر سنی در محدوده 6-12 در قرار دارند. در پژوهش حاضر منظور از کم توان ذهنی آموزش پذیر کسی است که براساس تشخیص کارشناسان سنجش آموزش و پرورش در آموزشگاههای استثنایی مشغول به تحصیل هستند. همچنین والدین دارای کودکان کم توان ذهنی از جمله گروههای مورد بررسی در مطالعه حاضر هستند. در پژوهش حاضر کودک عادی به کودکی گفته می شود که مشکل کم توان ذهنی یا نابینایی و ناشنوایی ندارد و دچاراختلالات یادگیری نیست و از نظر روانی مشکل خاصی ندارد. کودک استثنایی و والدین نه تنها بر یکدیگر تاثیر متقابل دارند بلکه سایر اعضای نظام خانواده یعنی دیگر فرزندان را تحت تاثیر قرار می دهند. وجود کودک استثنایی اغلب ضایعات جبران ناپذیری را بر پیکر خانواده وارد می کند. میزان آسیب پذیری خانواده در مقابل ضایعه گاه به حدی است که وضعیت سلامت روانی خانواده دچار آسیب شدیدی می شود. در تعریف سلامت روانی باید این نکته را در نظر داشت که هر انسانی که بتواند با مسائل عمیق خود کنار بیاید، باید با خود و دیگران  سازش یابد و در برابر تعارض های اجتناب ناپذیر درونی خود دچار استیصال نشود و خود را به وسیله جامعه طرد نسازد فردی است دارای سلامت روانی(نریمانی و همکاران،1386).

بیان حقایق و ارائه اطلاعات صحیح و صادقانه به پدر و مادر کودک استثنایی بر اساس آخرین دانش و دستاوردهای علمی و تجربی در مورد شرایط خاص ذهنی یا جسمی کودکشان در نهایت، موجب رضایت و آسایش خاطر آنان خواهد بود گهگاه مادر و پدری با کودک خود که به روشنی دارایی عقب ماندگی ذهنی است مراجعه می نمایند وقتی به آنها گفته می شود که چرا تاکنون بی جهت کودک را بحال انتظار در خانه نگه داشته اید واکنون کودک شما 12 سال سن دارد ولی بایست سالها قبل به شرایط خاص ذهنی[1] او پی برده باشید معمولاً در پاسخ می گویند ما خود نیز قبلاً حدس می زدیم زیرا که او مثل بچه های هم سن سال خود « به راه نیفتاد» حرف زدن را زمانی که انتظار می رفت شروع نکرد او را به دکتر بردیم دکتر گفت نگران مباشید چیزی نیست صبرکنید چند سال دیگر مثل بچه ها ی دیگر می شود و …( افروز،1384).

از ویژگیهای عمده انسان آگاهی او از رفتار خود و برخوداری وی از نیروی تفکر است، انسان می تواند از رفتار خود آگاه باشد و در برخورد با مسائل و امور مختلف از نیروی تفکر خود استفاده کند، اما انسان همیشه از آنچه که انجام می دهد آگاه نیست، به سخن دیگر گاهی انسان عملی را انجام می دهد که اما از انگیزه رفتار خود یا هدف آن رفتار آگاه نمی باشد. وقتی والدین برای اولین بار با این حقیقت روبرو می شوند که کودکشان استثنایی است واکنش  آنها پیامد هایی خواهد داشت، وجود کودک معلول ذهنی اثرات عمیقی بر روی نحوه ارتباط یک یک افراد خانواده با هم و هریک از آنها با کودک معلول وارد می سازد و همین اثرات ناخوشایند چنانچه به گونه ای منطقی و چاره جویانه قابلیت حل نیابند ضایعات جبران ناپذیری بر روان والدین، سایر نوباوگان خانواده خصوصاً کودک معمول باقی می گذارد. واکنشهای شایع والدین ممکن است به صورت احساس گناه1 ناکامی و محرومیت2 انکار واقعیت یا کتمان حقیقت3 اضطراب و نگرانی باشد میلانی فر(1347). نتایج پژوهش امینی و همکاران (1370) نشان داده است که بین هوش هیجانی، خودکارآمدی و سلامت روانی دانش آموزان ممتاز و عادی تفاوت معناداری وجود دارد. به این معنی که میانگین هوش هیجانی، خودکارآمدی و سلامت روانی  دانش آموزان ممتاز بالاتر از دانش آموزان عادی است.

این قبیل واکنشها تا زمانی که به کنترل در نیایند و تعدیل نشوند نه فقط سلامت روانی اعضای خانواده را به مخاطره می اندازند بلکه نوع تعامل و ارتباط اعضای خانواده و کودک معلول ذهنی یا جسمی را پیچیده می سازد و در نهایت موجب اضمحلال انرژی  روانی و دیگر توانمندیهای آنان می شوند.

1-2 بیان مسأله

حضور كودك عقب مانده در هر خانواده ساختار آن خانواده را تحت تاثیر قرار می‌دهد و سلامت روانی خانواده بخصوص والدین را تحت الشعاع قرار می‌دهد، كودك بر اثر تعارض‌های شدید میان اعضای خانواده، كل خانواده را درگیر بحران می‌كند.

تحقیقات نشان می­دهد كه والدین كودكان عقب مانده ذهنی عموما در خطر مشكلات زندگی خانوادگی و دشواری‌های عاطفی قرار دارند(بكمن، 1991).

بطور كلی خانواده كودك معلول به لحاظ داشتن كودكی متفاوت با سایر كودكان با مشكلات فراوانی در زمینه نگهداری، آموزش و تربیت آنها روبروست. این مسایل همگی بر والدین فشارهایی وارد می‌كنند كه سبب بر هم خوردن آرامش و یكپارچگی خانواده می‌شوند و در نتیجه انطباق و سازگاری آنان را تحت تاثیر قرار می دهد. عزت نفس یكی از مهمترین عوامل تحول و شكل‌گیری شخصیت است و نقش بنیادین در سلامت روانی دارد به گونه‌ای كه عزت نفس پایین و شكل‌گیری احساس خود كم بینی در والدین زمینه‌های آسیب روانی را فراهم می‌نماید( ولی زاده و همكاران و 1387).