2-3-4 بهبود پس از خشکی………………………………………………………………………………… 9

2-4 خصوصیات گیاهی مؤثر در مقاومت به خشکی………………………………………………. 9

2-5 اهمیت به­نژادی………………………………………………………………………………………………… 10

2-6 استفاده از تنوع ژنتیکی جهت به­نژادی برای تحمل به خشکی…………………………………. 10

هشت

2-7 تاثیر تنش خشکی برصفات ریشه­ای و فیزیولوژیک ……………………………………… 11

2-7-1 صفات ریشه­ای………………………………………………………………………………………… 11

2-7-2 محتوای آب نسبی برگ……………………………………………………………………….. 12

2-7-3 محتوای کلروفیل و کارتنوئید برگ……………………………………………………………. 12

2-7-4 محتوای پرولین…………………………………………………………………………………. 13

2-7-5 محتوای کربوهیدرات محلول برگ…………………………………………………………. 13

2-7-6 فعالیت آنزیم­های آنتی اکسیدان برگ­ها……………………………………………………….. 14

2-8 شاخص­های مقاومت به خشکی بر مبنای عملکرد………………………………………………. 15

2-9 مطالعه روابط صفات با تجزیه وتحلیل چند متغییره………………………………………………………. 17

2-9-1 همبستگی بین صفات و تجزیه وتحلیل ضرایب مسیر………………………………….. 17

2-9-2 رگرسیون مرحله­ای……………………………………………………………………… 17

2-9-3 تجزیه به عامل­ها………………………………………………………………………………… 18

2-9-4 تجزیه خوشه­ای………………………………………………………………………………………… 18

فصل سوم: مواد و روش­ها

3-1 زمان و موقعیت جغرافیایی محل اجرای آزمایش…………………………………………….. 19

3-2 مواد ژنتیکی، طرح آماری و نحوه اجرای طرح……………………………………………. 20

3-3 صفات مورد بررسی و نحوه اندازه­گیری……………………………………………………. 25

3-3-1 صفات مورفولوژیک…………………………………………………………………. 25

3-3-2 ویژگی­های ریختی ریشه……………………………………………………………………….. 25

3-3-3 ویژگی­های فیزیولوژیک………………………………………………………………… 27

3-4 محاسبه شاخص­های TOL و STI……………………………………………………………….. 31

3-5 تجزیه آماری اطلاعات…………………………………………………………………………………… 32

فصل چهارم: نتایج و بحث

نه

4-1 دامنه تغییرات و ضریب تنوع فنوتیپی صفات مورفولوژیک ……………………………………… 33

4-2 تجزیه واریانس، مقایسه میانگین سطوح تنش و ژنوتیپ­ها برای صفات مورفولوژیک……………………… 34

4-2-1 وزن  تر، وزن خشک و درصد ماده خشک علوفه هر  بوته……………………………… 34

4-2-2 قطر طوقه، تعداد خوشه بارور و ارتفاع…………………………………………………………… 35

4-2-3 روز تا خوشه­دهی و روز تا گرده­افشانی………………………………………………. 36

4-2-4 طول برگ پرچم و عرض برگ پرچم…………………………………………………………….. 36

 

4-3 دامنه تغییرات و ضریب تنوع فنوتیپی ویژگی­های ریشه……………………………………………………. 41

4-4 تجزیه واریانس، مقایسه میانگین سطوح تنش وژنوتیپ­ها برای صفات ریشه­ای…………………………… 42

4-4-1 طول تجمعی ریشه…………………………………………………………………………………. 42

4-4-2 سطح ریشه……………………………………………………………………………………….. 43

4-4-3 حجم ریشه……………………………………………………………………………………………. 43

4-4-4 وزن تر، وزن خشک و درصد ماده خشک ریشه……………………………………………………. 44

4-4-5 نسبت ریشه به اندام هوایی………………………………………………………………………………. 45

4-5 دامنه تغییرات و ضریب تنوع فنوتیپی صفات بیوشیمیایی……………………………………………… 51

4-6 تجزیه واریانس، مقایسه میانگین سطوح تنش و ژنوتیپ­ها برای صفات فیزیولوژیک………………………….. 52

4-6-1 محتوای رنگدانه­های فتوسنتزی……………………………………………………… 52

4-6-2 محتوای آب نسبی برگ………………………………………….. 53

4-6-3 محتوای پرولین……………………………………………………………….. 54

4-6-4 محتوای کربوهیدرات محلول برگ……………………………………………….. 55

4-6-5  فعالیت آنزیم­های آنتی اکسیدان برگ­ها……………………………………………………………… 56

4-7 تجزیه واریانس، مقایسه میانگین سطوح تنش و ژنوتیپ­ها برای شاخص­های TOLو STI……………………….. 62

4-8 رتبه بندی ژنوتیپ­ها از نظر برخی صفات در سطح تنش خشکی شدید…………………………………………. 64

4-9 تجزیه خوشه­ای………………………………………………………………………………….. 66

ده

4-10 تجزیه به مؤلفه­های اصلی و ترسیم بای پلات…………………………………………………. 75

4-11 بررسی وضعیت ژنوتیپ­های متحمل، نیمه متحمل و حساس مزرعه از نظر صفات ریشه­ای و فیزیولوژیک……………….. 76

4-12 همبستگی بین صفات مورفولوژیک و ریشه…………………………………………….. 80

4-13 همبستگی بین صفات فیزیولوژیک و ریشه…………………………………………………….. 84

4-14 همبستگی بین صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک……………………………………………. 87

4-15 تجزیه رگرسیون مرحله­ای………………………………………………………………………………… 91

4-16 تجزیه علیت…………………………………………………………………………………………… 93

4-17 تجزیه به عامل­ها……………………………………………………………………………………… 96

فصل پنجم: نتیجه­گیری و پیشنهادها

5-1 نتیجه­گیری……………………………………………………………………………………………… 101

5-2 پیشنهادها…………………………………………………………………………………….. 104

یک مطلب دیگر :

منابع ……………………………………………………………………………………………. 105

چکیده

خشکی یکی از مهم­ترین عوامل کاهش تولید گیاهان زراعی در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می­شود. بررسی پاسخ گیاهان زراعی به تنش کمبود آب جهت کاهش آب مصرفی در مناطق مواجه با کمبود آب مهم می­باشد. این مطالعه با اهداف بررسی اثر تنش خشکی متوسط و شدید بر خصوصیات ریختی و بیوشیمیایی و ارتباط آن با تحمل به خشکی ژنوتیپ­ها در مزرعه در گیاه فسکیوی بلند انجام شد. تعداد 24 ژنوتیپ فسکیوی بلند از نتاج پلی کراس بر اساس ارزیابی تحمل به خشکی آن­ها در مزرعه طی سال­های 1391-1388 انتخاب شدند. این ژنوتیپ­ها بر اساس شاخص­ تحمل (TOL) و شاخص تحمل به خشکی (STI) به سه گروه متحمل، نیمه متحمل و حساس تقسیم شدند. سپس 24 ژنوتیپ­ در سال 1391 به صورت کلونی در گلدان­هایی (لوله­های PVC) با ارتفاع 60 سانتی­متر و قطر 16 سانتی­متر جهت اندازه­گیری خصوصیات ریختی و بیوشیمیایی کشت گردیدند. ژنوتیپ­ها در سه سطح تنش خشکی (شاهد، تنش خشکی متوسط و تنش خشکی شدید) به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار بررسی شدند. پس از اعمال تیمارها صفات ریشه­ در دو عمق 30-0 و 60-30 سانتی­متر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تنش رطوبتی تاثیر بسیار معنی­داری بر روی همه صفات داشت. بین ژنوتیپ­ها­ی مورد بررسی از نظر کلیه صفات مورد اندازه­گیری تفاوت معنی داری مشاهده شد، که بیانگر تنوع ژنتیکی بالا در بین ژنوتیپ­ها از نظر این صفات و مؤثر بودن انتخاب در بین این ژنوتیپ­ها می­باشد. اثر متقابل تنش خشکی و ژنوتیپ نیز برای همه صفات مورد اندازه­گیری معنی­دار شد. اثر تنش خشکی بر وزن علوفه خشک معنی­دار بود به­گونه­ای که کاهش وزن از شاهد به تنش خشکی متوسط و شدید به ترتیب 13/14 و 21/50 درصد بود. با افزایش شدت تنش خشکی نسبت ریشه به اندام هوایی در هر دو عمق افزایش معنی­داری نسبت به حالت شاهد نشان داد به­طوری که در عمق 30-0 سانتی­متر 69/7 درصد و در عمق 60-30 سانتی­متر 16/54 درصد افزایش یافت. تحت شرایط تنش خشکی متوسط و شدید طول تجمعی ریشه به ترتیب 95/5 و 30/7 درصد افزایش نشان داد. تنش رطوبتی نسبت به حالت شاهد میزان کارتنوئید، کلروفیل a،  نسبت کلروفیل a/b، پرولین، کربوهیدرات محلول و فعالیت آنزیم پراکسیداز را به طور معنی­دار افزایش داد. در سطح تنش خشکی متوسط وزن علوفه خشک با طول ریشه، سطح ریشه، حجم ریشه، وزن تر و خشک ریشه همبستگی مثبت و معنی­داری نشان داد، بنابراین می­توان با انتخاب غیر مستقیم به  ژنوتیپ­هایی با عملکرد مطلوب دست یافت. در سطح تنش خشکی شدید محتوای آب نسبی برگ با آنزیم­های کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز همبستگی مثبت داشت. بر اساس رگرسیون مرحله­ای در شرایط شاهد قطر طوقه، درشرایط تنش خشکی متوسط  وزن تر ریشه و در شرایط تنش شدید نسبت ریشه به اندام هوایی بیشترین تنوع وزن علوفه خشک را توجیه نمودند. تجزیه به عامل­ها، برای کلیه صفات در شرایط شاهد هفت عامل، در شرایط تنش خشکی متوسط و شدید شش عامل پنهانی را مشخص نمود که بیش از 75 درصد از تنوع موجود را توجیه نمودند. نتایج تجزیه خوشه در هر سه محیط رطوبتی و تجزیه به مؤلفه­های اصلی در شرایط تنش خشکی متوسط و شدید نشان داد که برخی از ژنوتیپ­های فسکیوی بلند از سیستم ریشه­ای گسترده و صفات فیزیولوژیک مناسب با تحمل به خشکی برخوردار نبودند، هم­چنین در شرایط مزرعه نیز دارای شاخص STI پایین و TOL بالا بودند. از جمله این ژنوتیپ­ها می­توان به 2 زودرس و 3 دیررس اشاره نمود که به تنش خشکی حساس هستند. تعدادی دیگر از ژنوتیپ­های فسکیوی بلند دارای سیستم ریشه­ای گسترده، ظرفیت فتوسنتزی و وزن علوفه خشک  بالایی بودند، این ژنوتیپ­ها هم­چنین دارای کمترین شاخص TOL و بیشترین شاخص STI در شرایط مزرعه بودند. این ژنوتیپ­ها شامل 14 زودرس، 2 دیررس، 11، 17 و 23 میان­رس بودند. این­ها از طریق مکانیزم­های تحمل و اجتناب از خشکی، به تنش خشکی سازگار و متحمل شدند، که می­توانند برای برنامه­های اصلاحی بعدی و ایجاد واریته ساختگی مورد استفاده قرار گیرند.

کلمات کلیدی: فسکیوی بلند، تنش خشکی، طول ریشه، آنزیم پراکسیداز                                                                                                                                     

1-1 کلیات

نیاز شدید به تامین مواد غذایی برای جمعیت رو به رشد کشور از یک طرف و رسیدن به خودکفایی در امر محصولات کشاورزی و بی نیازی از واردات و ایجاد امنیت غذایی از طرف دیگر، ضرورت افزایش تولیدات گیاهی در کشور را بدیهی نموده است [41]. ایران با میانگین بارندگی 250 میلی­متر و میزان تبخیر و تعرق شدید که 6 درصد بیشتر از حد متعارف جهانی می­باشد، جز سرزمین­های خشک دنیا محسوب می­شود [16]. در کشور ایران به جز سواحل دریای خزر و قسمت‎های کوچکی از شمال غربی کشور بقیه مناطق جزء نقاط خشک و نیمه خشک محسوب می‎شوند و این در حالی است که مناطق خشک کشور نسبت به مناطق نیمه خشک آن، از وسعت بیشتری برخوردار است [9]. تنش­های محیطی، یکی از مهم­ترین عوامل کاهش عملکرد محصولات زراعی در سطح جهان می­باشند. خشکی نیز از جمله تنش­های محیطی است که به عنوان مهم­ترین عامل محدود کننده رشد، تولید و کیفیت گیاهان زراعی در اکثر نقاط جهان و ایران شناخته شده است. کاهش تولیدات کشاورزی در اثر تنش کمبود آب تقریبا معادل با کاهش ایجاد شده توسط دیگر تنش­های محیطی است [94]. اگر چه شدت و تاثیر خشکی بر حسب مقدار و توزیع بارندگی، ویژگی­های خاک و مدیریت متغیر است ولی گرم شدن کره زمین خشکسالی را شدت بخشیده است [41]. تنش کمبود آب زمانی اتفاق می­افتد که میزان تعرق بیش از مقدار جذب آب باشد، در چنین شرایطی گیاه قادر نیست به طور کامل از خشکی اجتناب کند. در صورتی­که شدت تنش زیاد باشد، موجب کاهش شدید فتوسنتز و مختل نمودن فرآیند­های فیزیولوژیک گیاه، توقف رشد و در نهایت خشک شدن و مرگ گیاه می­گردد [42]. در این شرایط صفات ویژه­ای به طور مستقیم یا غیر مستقیم عملکرد را تحت تاثیر قرار می­دهند، از جمله این صفات می­توان به ویژگی­های سیستم ریشه­ای، پتانسیل آب برگ و توان تنظیم اسمزی اشاره کرد [109].

کشت و تولید گیاهان علوفه­ای به عنوان ماده اولیه در تامین مواد پروتئینی و لبنی در حفظ سلامت و امنیت غذایی کشور و همچنین رسیدن به خود کفایی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است [19]. گیاهان علوفه­ای متداول در کشور عمدتاً شامل یونجه، اسپرس و شبدر می­باشد که از لحاظ پروتئین، غنی هستند ولی مصرف آن­ها به تنهایی انرژی مورد نیاز دام را تامین نمی­کند به همین جهت، توسعه و ترویج کشت گراس­های علوفه­ای به عنوان مکمل لگوم­ها تأثیر قابل ملاحظه­ای در افزایش تولید فرآورده­های دامی خواهد داشت [19]. گراس­های علوفه­ای و چمنی علاوه بر نقش اساسی در تولید علوفه به­ویژه در مراتع، خاک را در مقابل فرسایش آبی و بادی حفظ کرده و موجب بهبود و تثبیت ساختمان خاک می­شوند [10]. از دیدگاه کشاورزی پایدار، کشت و کار گراس­های علوفه­ای ضمن این­که از هدر رفتن حاصلخیزی خاک توسط عمل فرسایش جلوگیری می­کند، هم­زمان در تولید علوفه برای دام و متعاقب آن غذای پروتئینی انسان نقش ویژه­ای دارند [100].

در بین گراس­های علوفه­ای، فستوکا یک جنس بزرگ و متنوع با 450 گونه می­باشد. این جنس شامل گونه­های چند ساله دارای محصول علوفه­ای زیاد، مقاوم به تنش­های محیطی و با سازگاری وسیع است که برای اهداف کشاورزی، حفاظت خاک و تولید علوفه مورد کشت و کار قرار می­گیرد [13]. فسکیوی بلند (Festuca arundinacea) یکی از مهم­ترین گونه­های سردسیری چند ساله این جنس در دنیا می­باشد که به منظور تولید علوفه، حفاظت خاک و احداث چمن به­کار می­رود [112]. فسکیوی بلند به طور عمده در نواحی شمال و جنوب آمریکا کشت می­شود و هر دو تنش گرما و خشکی را نسبت به دیگر گراس­های علوفه­ای سردسیر بهتر تحمل می­کند [52]. گرچه در حال حاضر،  زراعت این گیاه در ایران مرسوم نیست اما در ایران نیز از پراکنش بالایی در مناطقی نظیر دامنه­های البرز و زاگرس، استان­های آذربایجان، قزوین، تهران، همدان، لرستان، خراسان و فارس برخوردار است [153]. تحمل بالای فسکیوی بلند به خشکی و شوری، آن را به عنوان تنها گراس سردسیری که در نواحی خشک و کم آب توان رویش دارد، مشهور کرده است. بنابراین به نظر می­رسد این گیاهان می­توانند منبع ژنتیکی مناسبی جهت اصلاح و توسعه  گراس­ها تحت شرایط خشکی را فراهم آورند [83].

از آنجائیکه بیشتر نقاط کشور ایران در مناطق خشک و نیمه خشک قرار گرفته است و دارای محدودیت منابع آب می­باشد، اهمیت کشت گیاهان متحمل به خشکی آشکارتر می­شود [41]. با ارزیابی ژنوتیپ­هایی از گیاه که تحت شرایط کم آبی قادر به ارائه عملکرد نسبتا قابل قبولی باشند، می­توان با اطمینان بیشتری آن­ها را در نواحی خشک و نیمه خشک کشت نمود. طی سال­های گذشته ژرم­پلاسمی از 75 ژنوتیپ مختلف فسکیوی بلند از نظر تحمل به خشکی بر اساس خصوصیات فنوتیپی مزرعه و محاسبه شاخص­های تحمل و حساسیت به خشکی مورد بررسی قرار گرفته­اند و ژنوتیپ­های حساس، نیمه متحمل و متحمل به تنش خشکی شناسایی شدند [68]. با این حال دانش ما در زمینه ارتباط بین تحمل به خشکی ژنوتیپ­های فسکیوی بلند در مزرعه و خصوصیات سیستم ریشه­ای و برخی واکنش­های فیزیولوژیک محدود است. بر این اساس این پژوهش اهداف زیر را دنبال کرد:

2-1-بررسی مفهوم واژه شیعه                                                                                        19

2-2-ظهورشیعه                                                                                                            20

2-3- شیعه اثنی عشری                                                                                                 22

2-4-تحلیل معنای رافضیه                                                                                             23

2-5-ضرورت وجود امام                                                                                              25

2-5-1-ضرورت وجود امام از نظر ابن سینا                                                                   27

2-5-2- ضرورت وجود امام از نظر سید مرتضی                                                           27

2-6-دلایل عقلی نصب امام                                                                                          28

2-6-1-بررسی قاعد  لطف به عنوان مهمترین دلیل عقلی نصب امام                                28

معنی لطف و اقسام آن                                                                                                  29

دیدگاه علامه حلی در باب لطف                                                                                  30

نظر شیخ مفید  در باب لطف                                                                                         31

نظر علامه طباطبایی در باب لطف                                                                                 32

نظر شهید مطهری در باب لطف                                                                                    33

تقریری بر برهان قاعده امکان اشرف                                                                             34

ضرورت وجود انسان  کامل از نظر سهروردی                                                               35

تفاوت قاعده لطف و قاعده امکان اشرف                                                                       36

2-7- دلایل نقلی نصب امام                                                                                          38

2-8- وجود نصب امام از جانب خداوند                                                                        43

دیدگاه شیعه اثنی عشری در باب ضرورت نصب امام بر خداوند                                      43

2-9- عصمت امام                                                                                                        45

2-9-1- اثبات عصمت                                                                                                 46

 

2-9-2- دیدگاه علامه حلی در باب عصمت                                                                  48

2-9-3- دیدگاه لاهیجی در باب عصمت                                                                      49

2-9-4- عصمت امام از نظر شیخ صدوق                                                                      50

2-9-5- دیدگاه سید مرتضی در باب عصمت                                                                51

2-10- علم امام                                                                                                            52

2-10-1مسئله عام غیب امام                                                                                          55

2-10-2- منابع علم امامان                                                                                            57

2-11- امام تأویل کننده آیات قرآن                                                                              60

2-12-سایر صفات امام                                                                                                 61

2-13- امام موعود شیعه اثنی عشری                                                                              64

2-13-1- غیبت امام                                                                                                     65

2-13-2-غیبت امام هم لطف است                                                                               66

2-13-3-استدلال شیخ صدوق بر وجود امام غایب                                                         68

2-13-4- بررسی دیدگاه متکلمان در مورد سبب غیبت                                                  70

2-14- دلیل ذکر نشدن اسامی ائمه در قرآن                                                                   71

فصل سوم:بررسی امامت از دیدگاه اسماعیلیه

3-1- اسماعیلیه                                                                                                             74

3-2- گوشه ای از زندگی اسماعیل بن جعفر                                                                  76

3-3- گوشه ای از زندگی محمد بن اسماعیل                                                                 76

3-4- اسامی متعدد اسماعیلیه                                                                                         77

3-5- فرقه های مختلف اسماعیلیه                                                                                  78

3-6- امامت از نظر اسماعیلیه                                                                                         81

3-7- دیدگاه اسماعیلیه در باب چگونگی تعیین امام                                                       84

3-8- دلایل ضرورت انتخاب امام از جانب خداوند                                                        86

3-9- دیدگاه اسماعیلیه درباب عصمت امام                                                                   88

3-10- تأویل                                                                                                                89

3-10-1- دیدگاه حمیدالدین کرمانی در باب تأویل                                                       91

3-10-2- فواید امر تأویل و اسماعیلیه                                                                            93

3-11- مسأله بداء                                                                                                          94

یک مطلب دیگر :

3-12- سلسله مراتب دعوت از نظراسماعیلیه                                                                 97

3-13- امام صامت و ناطق                                                                                          101

3-14- تقسیم بندی امام به امام مستقر و مستودع                                                           102

3-15- وظایف پیروان اسماعیلیه در برابر امامان                                                           103

3-16- نظر اسماعیلیه در باب ظهور                                                                             105

فصل چهارم:بررسی مسئله امامت از دیدگاه اشاعره

4-1- اهل سنت و مسئله خلافت                                                                                  108

4-2- صحابه و جریان مرجعیت دینی بعد از پیامبر(ص)                                                110

4-3- شکل گیری مکتب اشاعره                                                                                 112

4-4- ابوالحسن اشعری و سیر مکتب اشاعره                                                                114

4-5- نگاهی کوتاه به اصول عقاید اشاعره                                                                  117

4-6- تعریف امامت از نگاه متکلمان اشاعره                                                                121

4-7- دیدگاه اشاعره درباب نصب امام                                                                        122

4-7-1- بررسی نظر قاضی ابوبکر باقلانی در مورد چگونگی تعیین امام                         124

4-8- اهل حل وعقد چه کسانی هستند؟                                                                      127

4-9 وظایف امامت از دیدگاه متکلمان اشاعره                                                             128

4-10- دیدگاه اشاعره در باب علم امام                                                                       130

4-10- شاخصه های امام از نظر اشاعره                                                                        130

4-11- نظر اشاعره در مورد عزل خلیفه فاسق و ستمکار                                                132

نتیجه گیری                                                                                                                135

منابع و مآخذ                                                                                                              137

مقدمه

از آنجا که اسلام دینی است اجتماعی که زندگانی عموم بشر را از هر جهت در نظر گرفته است و همان گونه که به زندگی فردی انسان ها و اداره آن عنایت دارد به زندگی اجتماعی آنها و زمامداری آن نیز توجه دارد، توجهی که خداوند به زندگی اجتماعی انسانها مبذول داشته است با هیچ چیزی قابل مقایسه نیست و از این جهت پیشوای دینی ورهبریت اسلامی از جهات مختلفی مورد تأکید واقع شده است که از جمله این جهات می توان به بیان معارف و احکام اسلام، جهت رهبری وارشاد، حیات معنوی و…اشاره کرد.البته علاوه بر تأکید اسلام بر وجود حاکم وزمامداری که عهده دار همه جنبه ها ی لازم باشد ،خود انسان با فطرت خدادادی اش درک می كند که هیچ گاه یک جامعه سازمان یافته مثل کشور، شهر، ده وحتی یک خانواده که حداقل از دو نفر تشکیل شده است بدون سرپرست و زمامداری که چرخ جامعه را به حرکت در می آورد، امکان پذیر نیست. به همین دلیل شیعه معتقد است جامعه اسلامی نیازمند فردی است که بر طبق اصول و مبانی اسلام، شایستگی زعامت جامعه راداشته باشد و بعد از پیامبر (ص)که به امر خدا تعیین شده است، بنابر همان اصول و همان نیازمندی هایی که همیشه با جامعه است وجود حاکم و زعیمی که همان ویژگی های اساسی (به جز وحی که پیامبر دارا بود) را داشته باشد، لازم است. همچنین بنابر روایات موجود خود پیامبر (ص) به مسئله جانشینی توجه کامل داشتند به طوری که در غیاب خود جانشینی برای خود تعیین می کردند، بنابر این کسی که به عنوان جانشین پیامبر (ص) بعداز رحلت آن حضرت متصدی امور جامعه است در واقع حافظ و نگهبان دین، عامل هدایت مردم، قاضی، الگو، حاکم، مفسر قرآن ودر واقع مرجع دینی است. لذا چنین فردی که با این مشخصات از جانب خداوند به سمت جانشینی پیغمبر برگزیده شده است امام نام دارد که ضرورت وجود او به عنوان واسطه فیض الهی غیر قابل انکار است. بنابر این در همه اعصار وزمان ها باید پیامبر یا امام موجود باشد تا فیض را از واجب تعالی گرفته وبه عالم هستی برساند. در کل هدف از آفرینش، هدایت نوع انسان به سوی پروردگار است که این هدایت نه بدون وحی میسر است و نه بدون رهبری وحی شناس و عالم به آن ممکن. امام انسانی است که مستقیماً یا با واسطه حامل وحی مبین و مفسر وحافظ آن از هر گونه تحریف و مجری آن می باشد وگر نه هرج ومرج همه جا را فرا می گیرد.

 

 

1-1- شرح و بیان مسئله پژوهشی

امامت مربوط به زمان گذشته فقط نیست بلکه مسئله حیاتی آن زمان و این زمان وهمه زمانهاست، به همین جهت در طول تاریخ اسلام همواره مورد بحث و مناظره بوده و یکی از مباحث مهم علم کلام به شمار می رود.  بنابر این امامت یک مسئله فرعی وغیر ضروری نیست بلکه شناخت صفات امام بر حق ومصادیق آن بسیار مهم وسرنوشت ساز است.از دیدگاه شیعه امامت یکی از مباحث مهم اعتقادی است که جزءمسائل کلامی واصول اعتقادی بعد از نبوت به شمار می آید، هرچند که بسیاری از فرقه های اهل سنت آن را جزء فروع دین دانسته اند.  در این رساله هدف ما بررسی مسئله امامت از منظر سه فرقه مسلمان یعنی شیعه اثنا عشری، اسماعیلیه، و اشاعره می باشد. تا در نهایت به یک تصویر واضح از جایگاه امامت از دیدگاه علما ومتکلمان این سه فرقه برسیم.

1-2- اهمیت وارزش تحقیق

امامت یکی از مهمترین موضوعات در تاریخ اسلام بوده که این مبنا سبب شکل گیری بسیاری از فرق و مذاهب اسلامی شده است، فرقه های مختلف مسلمانان از جمله شیعیان اثنی عشری، اسماعیلیه، و فرقه اشاعره نسبت به مسئله امامت نظراتی دارند و در این نظریات آنها اختلاف ها و اشتراکاتی به چشم می خورد که بیان نظرات مشترک و رفع اختلافات وهمچنین تبیین دیدگاههای درست در این مورد می تواند بسیاری از اختلافات عقیدتی بین مسلمانان را بر طرف کند وآنها را به مسیر درست هدایت نماید.

1-3-سؤال های تحقیق

1‌.1‌.1‌ اپیدمیولوژی.. 2

1‌.1‌.2‌ پاتوژنز. 3

1‌.1‌.3‌ ویژگی های کلینیکی وتشخیصی.. 5

1‌.2‌ تاریخچه خانوادگی.. 5

1‌.3‌ تشخیص…. 5

1‌.4‌ ارزیابی قبل از درمان.. 6

1‌.5‌ درمان.. 6

1‌.6‌ مکانیسم مولکولی سرطان.. 9

1‌.6‌.1‌ مسیر پیام رسانی TGFβ 9

1‌.6‌.1‌.1‌ خانواده لیگاند های TGFβ.. 11

1‌.6‌.1‌.2‌ رسپتور نوع 1و2 ( TGFβRI,II) 11

1‌.6‌.1‌.3‌ فسفریلاسیون SMAD… 12

1‌.6‌.2‌ تنظیم پیام رسانی TGFβ. 12

1‌.6‌.3‌ دخالت پیام رسانیTGFβ  در سرطان.. 13

1‌.6‌.4‌ ژنهای همئوباکس(Homeobox) 14

1‌.6‌.4‌.1‌ ساختار ژن های همئوباکس….. 14

1‌.7‌     نقش ژن های همئوباکس (Homeobox) در ایجاد سرطان.. 17

1‌.8‌ miRNA 18

1‌.8‌.1‌ بیوژنز miRNA ها و نحوه مهار ترجمه. 19

1‌.9‌ miRNA و سرطان.. 20

1‌.10‌ miRNA ابزاری برای شناسایی و تشخیص سرطان.. 21

1‌.11‌ miRNA ودرمان سرطان.. 22

1‌.12‌   بیان مسئله و اهمیت پژوهش…. 23

1‌.13‌   اهداف پژوهش…. 24

1‌.13‌.1‌  هدف اصلی.. 24

1‌.13‌.2‌  اهداف ویژه 24

1‌.13‌.3‌  هدف کاربردی.. 25

فصل 2: بررسی متون.. 26

2‌.1‌ بررسی متون مرتبط با موضوع. 27

فصل 3:مواد و روش ها 32

3‌.1‌ مواد شیمیایی و آنزیم ها 33

3‌.1‌.1‌ پلاسمیدوسویه باکتری.. 35

3‌.1‌.1‌.1‌ خصوصیات پلاسمید.. 36

3‌.1‌.1‌.2‌ خصوصیات میزبان.. 37

3‌.2‌ روش ها 37

3‌.2‌.1‌ کشت باکتری.. 37

3‌.2‌.1‌.1‌ مواد و وسایل مورد نیاز برای کشت باکتری… 37

3‌.2‌.1‌.2‌ طرز تهیه محیط کشت LB مایع.. 38

3‌.2‌.1‌.3‌ گلیسرول استاک…. 38

3‌.2‌.2‌ روش انجام   miniprepاستخراج DNA  پلاسمیدی از باکتری.. 39

3‌.2‌.2‌.1‌ بررسی کمی وکیفی DNA پلاسمیدی… 41

3‌.2‌.3‌ هضم آنزیمی پلاسمید های استخراج شده 45

3‌.2‌.4‌ کشت سلولی.. 46

3‌.2‌.4‌.1‌ محیط کشت…. 46

3‌.2‌.4‌.2‌ سرم جنینی گاوFBS.. 47

3‌.2‌.4‌.3‌ تهیه محیط انجاد از سلولها 47

3‌.2‌.4‌.4‌ خصوصیات سلولهای مورد استفاده شده در این پایان نامه. 48

3‌.2‌.5‌ تعیین منحنی کشندگی انتی بیوتیک G418. 48

3‌.2‌.6‌ منطبق سازی سلولها 48

3‌.2‌.7‌ ترانسفکشن سلولهای Y79  با وکتور پلاسمیدی نوترکیب pEGFP-TGIF2LX.. 49

3‌.2‌.8‌ انتخاب سلولهای مثبت… 50

3‌.2‌.9‌ بررسی بیان ژن TGIF2LX در سلول های ترانسفکت شده در سطح mRNA بوسیله Realtime RT-PCR                            51

3‌.2‌.9‌.1‌ محافظت از RNA… 52

3‌.2‌.9‌.2‌ استخراج RNA… 55

3‌.2‌.9‌.3‌ تیمار نمونه RNA باآنزیم دئوکسی ریبونوکلئاز  I. 59

3‌.2‌.9‌.4‌ سنتز DNA مکمل(cDNA) 60

3‌.2‌.9‌.5‌ PCR(Polymerase chain reaction) واکنش زنجیره ای پلیمراز. 64

3‌.2‌.9‌.6‌ واکنش Realtime PCR… 68

3‌.2‌.9‌.7‌ تجزیه و تحلیل داده های حاصل از واکنش Realtime RT-PCR… 77

3‌.2‌.10‌  بررسی بیان eGFP-TGIF2LX در سطح پروتئین بوسیله Western blot 78

3‌.2‌.10‌.1‌ الکتروفورز عمودی SDS-PAGE.. 78

3‌.2‌.10‌.2‌ رنگ آمیزی SDS-PAGE.. 84

3‌.2‌.10‌.3‌ وسترن بلاتینگ….. 86

3‌.2‌.11‌  بررسی میزان تکثیر سلولی بوسیله تجزیه نمک تترازولیوم. 90

3‌.2‌.11‌.1‌ بررسی اثر بیان افزایشی TGIF2LX سلولهای Y79 در مقایسه با کنترل.. 90

3‌.2‌.11‌.2‌ بررسی اثر متقابل SD-208 و بیان افزایشی TGIF2LX سلولهای Y79 در مقایسه با کنترل.. 91

3‌.2‌.11‌.3‌ پروتکل شمارش سلول.. 92

3‌.2‌.12‌  مطالعه بیان اثر داروی SD-208 بر روی بیانTGIF2LX, miRNA Let7g,18a,34a,22,20  در سلولهای ترانسفکت شده Y79 در مقایسه با نمونه های کنترل به وسیله Real time RT-PCR.. 92

 

فصل 4: نتایج و یافته ها 96

4‌.1‌Mini prep   و هضم DNA  پلاسمیدی جهت تایید وکتور نوترکیب… 97

4‌.2‌ بررسی بیانTGIF2LX  در سطح mRNA… 98

4‌.2‌.1‌ نتیجه بررسی کیفی و کمی RNA.. 98

4‌.2‌.2‌ بررسی کیفی cDNA.. 99

4‌.3‌ بررسی بیان TGIF2LX  در سلولهای ترانسفکت شده 101

4‌.3‌.1‌ مطالعه بیان TGIF2LX  در سلولهای ترانسفکت شده Y79  در مقایسه با نمونه های کنترل بوسیله میکروسکوپ                                   101

4‌.3‌.2‌ تایید بیان واضح ژن GFP-TGIF2LX توسط Realtime RT- PCR.. 102

4‌.3‌.3‌ مطالعه بیان ژن TGIF2LX در سلول های ترانسفکت شده با وکتور حاوی GFP-TGIF2LX در سطح پروتئین بوسیله Western Blot 104

4‌.3‌.4‌ مطالعه بیان اثر داروی SD-208 بر روی بیانTGIF2LX  در سلولهای ترانسفکت شده Y79 در مقایسه با نمونه های کنترل                    105

4‌.4‌ بررسی اثر بیان افزایشی TGIF2LX بر روی سلولهای Y79. 105

4‌.4‌.1‌ نتایج ازمایش (MTT)Microculturetetrazolium Test 105

4‌.4‌.2‌ بررسی اثر متقابل SD-208 و بیان افزایشی TGIF2LX بر روی سلولهای Y79 در مقایسه با کنترل.. 106

4‌.5‌ بررسی بیان miRNA Let7g,18a,34a.22,20a در سلولهای ترانسفکت شده و کنترل.. 108

4‌.6‌ مطالعه بیان اثر داروی SD-208 بر روی بیان miRNA Let7g,18a,34a.22,20  در سلولهای ترانسفکت شده Y79 در مقایسه با نمونه های کنترل.. 109

4‌.7‌ Ct در واکنش Realtime PCR.. 110

فصل 5: بحث، نتیجه گیری و پیشنهادها 113

5‌.1‌ بحث   114

5‌.2‌ تاثیر بیان افزایشی TGIF2lX بر روی Cellular Viability در رده سلولی Y79. 116

5‌.3‌ تاثیر دارویSD-208  بر روی Cellular Viability در رده سلولی Y79 بیان کننده افزایشی TGIF2LX و کنترل  117

5‌.4‌ اثر SD-208 بر روی بیان TGIF2LX در رده سلولی Y79 ترانسفکت شده در مقایسه با کنترل                         118

5‌.5‌ اثر متقابل SD-208 و TGIF2LX بر روی بیانmiRNA های مورد مطالعه. 118

5‌.5‌.1‌ اثر متقابل SD-208 و TGIF2LX بر روی بیان miRNAlet7g در رده سلولی Y79. 118

5‌.5‌.2‌ اثر متقابل SD-208 و TGIF2LX بر روی بیان miRNA18a در رده سلولی Y79. 119

5‌.5‌.3‌ اثر متقابل SD-208 و TGIF2LX بر روی بیان miRNA34a در رده سلولی Y79. 119

5‌.5‌.4‌ اثر متقابل SD-208 و TGIF2LX بر روی بیان miRNA22 در رده سلولی.. 119

5‌.5‌.5‌ اثر متقابل SD-208 و TGIF2LX بر روی بیان miRNA20a در رده سلولی Y79. 120

5‌.6‌ نتیجه گیری.. 120

7.5 پیشنهاد ها ……………………….121

یک مطلب دیگر :

منابع و مراجع.. 122

پیوست ها 131

1‌.1‌          رتینوبلاستوما

رتینوبلاستوما یکی از سرطان های بدخیم چشمی شایع کودکی می­باشد که به دو فرم پراکنده (تک گیر) و ارثی(خانوادگی) وجود دارد [1]. تقریبا 4 درصد تومورهای کودکان را رتینو بلاستوما تشکیل می­دهد .این تومور شایعترین بدخیمی اولیه چشمی است که در غرب 99درصد کودکان از این سرطان نجات پیدا می­کنند ولی بیش از 90 درصدآنها بینایی خود را از دست می­دهند و متاسفانه در کشورهای در حال توسعه بقا کودک تقریبا 50 درصد می­باشد[2] و [3].

اغلب کودکان مبتلا به رتینوبلاستوما با علامت لوکوکوریا[1] (شکل ‏1‑1) که والدین آنها متوجه م­شوند مراجعه می­کنند[4].

1‌.1‌.1‌                                                                                      اپیدمیولوژی

رتینوبلاستوما تقریبا با شیوع 1 در 15000و 1 در 16600تولد زنده در امریکا و اروپای شمالی رخ میدهد [5] و [6] ودر بین سالهای 2005-2009شیوع سالیانه رتینوبلاستوما در امریکا 4.1 در هرمیلیون کودک زیر 15 سال می­باشد[5] ودر کل دنیا سالیانه 5000تا 8000 کودک مبتلا به رتینوبلاستوما می­شوند [7] به طور متوسط سن تشخیص بیماری زیر 2 سال است و تقریبا 95درصد قبل از 5 سالگی می­باشد.شیوع بیماری در بین دختر وپسر و سیاه و سفید شبیه به هم می­باشد[5].

تقریبا 1/4 موارد رتینوبلاستوما دو طرفه می­باشد بیماریهای دوطرفه همیشه الگوی ارثی دارند. تومور های دو طرفه زودتر در کودکان رخ می­دهد که نشان دهنده وجود موتاسیون در سلولهای زایا می­باشد. فرم ارثی رتینوبلاستوما نیازمند یک جهش ژرم لاین است که می­تواند از هر یک از والدین یا از محیط( که منجر به یک موتاسیون ژرم لاین شود) می­باشد. بر عکس فقط 15 درصد از موارد یکطرفه ارثی هستند که اغلب چند کانونی هستند و باید از نظر جهش ژرم لاین بررسی شوند که معمولا در 2سال اول زندگی رخ می­دهد کم تر از 10 درصد بیماران رتینوبلاستومایی تاریخچه مثبت خانوادگی دارند.

تقریبا 60 درصد کودکان با رتینوبلاستوما الگوی یک طرفه غیر ارثی دارند.کودکان با رتینوبلاستوما غیرارثی یک موتاسیون جدید در یک سلول شبکیه دارند که منجر به تومور می­شوند [8] . ناهنجاری ژنتیک در فرم ارثی رتینوبلاستوما موجب ایجاد و پیشرفت تومور مثل استئوژنیک سارکوما وسارکومای بافت نرم(بخصوص لیومیوسارکوما)و ملانومای بدخیم میشود شیوع سرطان ثانویه بعد از تشخیص رتینوبلاستوما در فرم ارثی و غیرارثی به ترتیب 51 و 5 درصد میباشد که بیش از 60 درصد سرطان ها سارکوما می­باشد [9].

1‌.1‌.2‌                                                                                     پاتوژنز[2]

رتینوبلاستوما معمولا بوسیله غیر فعال شدن هر دو الل ژن رتینوبلاستوما رخ می­دهد.با الگوی اتوزومی غالب این ژن در ناحیه کروموزم 13 بازوی بلند در ناحیه 14قرار دارد که کد کننده یک پروتئین هسته ای با نقش تومورساپرسوری می­باشد [10].

مدل 2 ضربه ای که پیشنهاد شده است دلیل متفاوت بودن ویژگی های کلینیکی موارد ارثی و غیر ارثی رتینوبلاستوما را مطرح میکند[11]. (شکل ‏1‑2)

شکل ‏1‑2: مدل 2  ضربه ای رتینوبلاستوما

در مدل ارثی در ژن RB1 یک موتاسیون در کل سلول ها وجود دارد و ضربه دوم در مراحل بعدی تکامل رخ می­دهد که این افراد مستعد رتینوبلاستومای دوطرفه و چندکانونی می­باشند.ضربه دوم می­تواند رخ دهد ویا توسط تغییرات اپی­ژنتیک خاموش شود.

در مدل رتینوبلاستومای غیر ارثی دو جهش در یک الل به صورت خودبه خودی در یک سلول سوماتیک شبکیه رخ میدهد که معمولا منجر به مدل کلینیکی تومور یه کانونی ویه طرفه رتینوبلاستوما می­شود [12].

رتینوبلاستوما اگر درمان نشود رشد میکند و جای چشم را اشغال می­کند وکره چشم را از بین میبرد و ممکن است طی 4 ماه بعد از تشخیص به مغز متاستاز بدهد و مرگ طی یک سال رخ بدهد.اغلب راههای متاستاز تومور به وسیله اپتیک نرو[3] به سیستم عصب مرکزی و یا گسترش از طریق مشیمیه به اربیت میباشد [13].

1‌.1‌.3‌                                                                                    ویژگی های کلینیکی وتشخیصی

لوکوکوریا شایعترین علامت در کودکان رتینوبلاستومایی میباشد اگر چه علایم دیگر نیز وجود دارد و لوکوکوریا برای تشخیص ضروری نیست. شایعترین علایم لوکوکوریا (54درصد) و استرابیسم (19درصد) کاهش دید (4درصد) عفونت چشمی (5درصد) و تاریخچه خانوادگی مثبت (5درصد) میباشد و موارد دیگر عنبیه هتروکروم وخونریزی ویتره و هایفما بدون ضربه و گلوکوم و سلولیت اربیت و پروپتوزیس و درد چشم و تب می­باشد [14].

1‌.2‌         تاریخچه خانوادگی

میزان خطر در میان نسل فرد بستگی به تاریخچه خانوادگی رتینوبلاستوما ویا چگونگی تومور در فرد نشانه دارد(به طور مثال یه طرفه یا دو طرفه یه کانونه یا دو کانونه).میزان خطر از 6 درصد (اگر پروباند بیماری یه طرفه و یه کانونه داشته باشد یا با تاریخچه خانوادگی منفی باشد)تا 50 درصد می­باشد(اگر پروباند دارای موتاسیون ژرم لاین باشد یا حدس زده شود که موتاسیون دارد)[15].

 

کودک با ریسک بالا ی رتینوبلاستوما باید سریع بعد از به دنیا آمدن توسط چشم پزشک ارزیابی شود. غربالگری باید هر 3-4ماه تا 3-4 سالگی  وهر6 ماه تا 5-6 سالگی صورت گیرد [16].

1‌.3‌        تشخیص

تشخیص رتینوبلاستوما از طریق مردمک دیلاته شده وبا دستگاه افتالموسکوپی ایندایرکت تحت بیهوشی صورت می­گیرد.یافته ها به صورت توده شبکیه گچی خاکستری رنگ و تردشونده یافت می­شود. پاتولوژی برای ثابت کردن تشخیص لازم می­باشد.تست های کمکی اگرچه همیشه ضروری نمی­باشندولی ممکن است برای ثابت کردن تشخیص انجام شود.سونوگرافی چشمی یا مغز نگاری کامپوتری سی تی اسکن یک توموده ی جامد با ویژگی های کلسیفیکاسیون را نشان دهد. تصویر رزونانس مغناطیسی[4] نیز می­تواند وجود توده داخل چشمی را ثابت کند بویژه در مواردی که تشخیص بیماری با بیماری کت سخت می­باشد.یافته های فوندوسکوپی می­تواند رتینوبلاستوما را از بیماری کت و از بیماری پارگی رتین اگزوداتیو متمایز کند ولی کلسیفیکاسیون را که عامل مهم در تشخیص سایز تومور و درگیری عصب چشمی و وجود آسیب درون جمجمه ای می­باشد را نمی­تواند نشان دهد [14].

1‌.4‌        ارزیابی قبل از درمان

تست های غیر ژنتیکی: ارزیابی کودکان با رتینوبلاستوما کاملا منحصر به فرد جهت انتخاب مدل درمانی می­باشد(مثلاتعداد پایه ای سلولها وبیوشیمی خون جهت شروع شیمی درمانی).برای بیماران با تومور های کوچک (به جز در موارد خانوادگی)بررسی کامل و معاینه زیر بیهوشی و اولتراسونوگرافی و MRIسر و چشم معمولا کفایت می­کند[17]. در مراحل اولیه تشخیص وجود موارد متاستاز نادر می­باشد(ازمایش مغز استخوان و آب نخاع و اسکن استخوان)ومعمولا این موارد ازمایش نمی­شود [18]. اما اگر مدارکی دال بر وجود تومور در بیرون از کره چشم وجود دارد(تهاجم به عصب چشم یا درگیری مشیمیه) ارزیابی های کامل متاستاز باید انجام شود.علایم ونشانه های متاستاز شامل بی اشتهایی یا کاهش وزن وتهوع و سر درد و آسیب عصبی ووجود توده اربیت یا توده نرم بافتی می­باشد[19].

تست های ژنتیک مولکولی: برای همه بیماران تستهای ژنتیکی پیشنهاد می­شود. بیماران با موتاسیون ژرم لاین باید به متخصص ژنتیک ارجاع داده شوندتا والدین و فرزندان تست شوند .تست مولکولی گلبول های سفید خون محیطی در 90-95 درصد موارد موتاسیون های ژرم لاین را تشخیص می­دهد در موارد یه طرفه تست مولکولی باید روی سلول تومور صورت بگیرد تا موتاسیون خاصRB1  تشخیص داده شود [20].

1-6- تابش و اصطلاح دز………………………………………………… 19

1-6-1- دز جذبی…………………………………………………….. 19

1-6-2- دز معادل…………………………………………………….. 19

1-6-3- دز موثر………………………………………………………. 20

1-6-4- دز معادل موثر جمعی……………………………………….. 20

1-6-5- دز معادل تجمعی……………………………………………. 20

1-6-6- ارتفاع گیرنده دز……………………………………………… 21

1-7- راه­های پرتوگیری………………………………………………….. 21

1-7-1- دز ناشی از استنشاق………………………………………… 24

1-7-2- دز ناشی از بلع………………………………………………. 25

1-7-3- مسیرهای پرتوگیری خارجی…………………………………. 27

1-7-3-1- پرتوگیری خارجی از توده پرتوزا…………………………… 27

1-7-3-2- پرتوگیری خارجی از پرتوزایی ته­نشست شده……………… 28

1-8- ضرورت حفاظت در برابر تابش………………………………….. 31

1-8-1- استانداردهای حفاظت در برابر اشعه…………………………. 32

1-8-2- کمیسیون بین­المللی حفاظت پرتوشناختی (ICRP)………… 33

1-8-3- سازمان بین­المللی انرژی اتمی……………………………….. 34

1-8-4- شورای ملی اندازه­گیری­ها و حفاظت در برابر تابش…………… 34

1-8-5- معیارهای اصلی ایمنی تابش…………………………………. 34

فصل دوم……………………………………………………………………… 36

مروری بر تحقیقات انجام شده……………………………………………….. 37

فصل سوم……………………………………………………………………… 41

تئوری انواع مدل­های پخش………………………………………………….. 42

3-1- تعریف پایداری…………………………………………………….. 43

3-2- روش­های اندازه­گیری آشفتگی…………………………………….. 44

3-2-1- اندازه­گیری اویلرین………………………………………….. 44

3-2-2- اندازه­گیری لاگرانژین ……………………………………….. 45

3-2-3- نسبت زمان لاگرانژین به اویلرین (β)………………………… 45

3-3- مدل­های پراکندگی مواد…………………………………………… 47

3-3-1- مدل ستونی گوسی برای چشمه­های پیوسته………………… 47

3-3-1-1- شکل مدل گوسی……………………………………… 48

3-3-1-2- محاسبه مقدار پارامترهای پراکندگی _y? و _z?……………. 49

3-3-1-2-1- روش پاسکال…………………………………………… 49

3-3-1-2-2- روش گرادیان دمای عمودی……………………………. 49

3-3-1-2-3-روش عدد ریچاردسون………………………………….. 49

3-3-1-3-تغییر سرعت باد با ارتفاع………………………………….. 50

3-3-2- مدل آماری پخش برای چشمه­های نقطه­ای پیوسته………….. 50

3-3-2-1- محاسبه ضریب همبستگی در لایه­های مرزی……………… 51

3-3-3- مدل­های مسیر ذرات مونت کارلو برای پخش……………… 54

3-3-4-پخش پف…………………………………………………….. 55

3-3-4-1- محاسبه پارامتر پف……………………………………….. 57

3-3-4-1-1-رویکرد آماری…………………………………………… 57

3-3-4-1-2-رویکرد همانندی………………………………………… 58

3-3-4-2-کاربردها……………………………………………………. 60

3-3-5- مدل­های همانندی پخش…………………………………….. 61

3-3-6-مدل­های پخش نواحی شهری…………………………………. 62

فصل چهارم…………………………………………………………………… 63

توصیفی از مدل نرم­افزاری HYSPLIT…………………………………….. 64

4-1- ویژگی­های مدل HYSPLIT…………………………………….. 65

4-2- فایل­های ورودی هواشناسی………………………………………… 66

4-3- محاسبه ناهمواری­ها توسط HYSPLIT………………………….. 67

4-4- سایر پارامترهای ورودی مورد استفاده در مدل HYSPLIT……….. 69

4-4-1- ته­نشست خشک…………………………………………….. 69

4-4-2- ته­نشست مرطوب……………………………………………. 70

4-4-3- ثابت قانون هنری……………………………………………. 71

4-4-4- باز تعلیق ذرات ته­نشست شده……………………………….. 71

 

4-4-5- چگالی، شکل و قطر ذرات…………………………………… 71

4-5- روش محاسبه غلظت هوا در HYSPLIT………………………… 72

4-6- ساختن ورودی برای مدل HYSPLIT…………………………… 74

4-6-1- ورودی گرافیکی……………………………………………… 74

4-6-2- ورودی متنی…………………………………………………. 79

فصل پنجم…………………………………………………………………….. 81

مراحل انجام کار……………………………………………………………… 82

5-1- تفاوت­های کلی بین دو سناریوی عادی و حادثه……………………. 83

5-2- محاسبه ارتفاع موثر دودکش (بر اساس مومنتوم)…………………… 83

5-2-1-تاثیر ارتفاع موثر دودکش در توزیع غلظت…………………….. 85

5-3- بازه زمانی انجام محاسبات………………………………………….. 85

5-4- انتخاب زمان­های (روزهای) اجرای برنامه……………………………. 86

5-5- محاسبه دز معادل موثر کل سالانه…………………………………. 87

5-6- مشخصات سایت­های هسته­ای مورد بررسی………………………… 88

5-7- شبیه­سازی و محاسبات در عملکرد عادی راکتور……………………. 88

5-7-1- چشمه تابشی……………………………………………….. 89

5-7-2- ارتفاع موثر در عملکرد عادی راکتور………………………….. 89

5-7-3- انتخاب بدترین روز از نظر فیزیک بهداشت…………………… 90

5-7-4- محاسبه دز دریافتی افراد در حالت عملکرد عادی راکتور…….. 91

5-8- شبیه­سازی و محاسبات پس از وقوع حادثه………………………… 92

5-8-1- سناریوی حادثه……………………………………………… 92

5-8-2- چشمه تابشی……………………………………………….. 94

5-8-3- ارتفاع موثر…………………………………………………… 98

فصل ششم……………………………………………………………………. 99

نتایج و بحث……………………………………………………………….. 100

6-1- نتایج شبیه­سازی­ها در عملکرد عادی راکتور…………………… 100

6-1-1- نتایج مربوط به شبیه­سازی در تاریخ 9/1/2007……………. 102

6-1-2- نتایج مربوط به شبیه­سازی در تاریخ 15/5/2009………….. 103

6-1-3- نتایج مربوط به شبیه­سازی در تاریخ 19/7/2008………….. 104

یک مطلب دیگر :

6-1-4- نتایج مربوط به شبیه­سازی در تاریخ 5/11/2010………….. 105

6-2- نتایج فاز اول شبیه­سازی­ها در سناریوی وقوع حادثه…………… 106

6-3- نتایج فاز دوم شبیه­سازی­ها در سناریوی وقوع حادثه………….. 107

6-3-1- نتایج مربوط به شبیه­سازی پس از وقوع حادثه در 8/1/2006 (ژانویه)        108

6-3-2- نتایج مربوط به شبیه­سازی پس از وقوع حادثه در 9/2/2006 (فوریه)        110

6-3-3- نتایج مربوط به شبیه­سازی پس از وقوع حادثه در 5/3/2012 (مارس)       111

6-3-4- نتایج مربوط به شبیه­سازی پس از وقوع حادثه در 18/4/2012 (آوریل)     114

6-3-5- نتایج مربوط به شبیه­سازی پس از وقوع حادثه در 23/5/2006 (می)        116

6-3-6- نتایج مربوط به شبیه­سازی پس از وقوع حادثه در 15/6/2009 (ژوئن)       118

6-3-7- نتایج مربوط به شبیه­سازی پس از وقوع حادثه در 25/7/2012 (جولای)    120

6-3-8- نتایج مربوط به شبیه­سازی پس از وقوع حادثه در 25/8/2010 (آگوست)   122

6-3-9- نتایج مربوط به شبیه­سازی پس ازوقوع حادثه در 22/9/2011 (سپتامبر)    124

6-3-10- نتایج مربوط به شبیه­سازی پس از وقوع حادثه در 13/10/2006 (اکتبر)   126

6-3-11- نتایج مربوط به شبیه­سازی پس از وقوع حادثه در 10/11/2009 (نوامبر)  128

6-3-12- نتایج مربوط به شبیه­سازی پس از وقوع حادثه در 26/12/2009 (دسامبر) 130

6-4- نتیجه­گیری و پیشنهادات…………………………………………. 132

مراجع……………………………………………………………………… 134

پیوست الف: نرم­افزارهای مختلف برای تخمین غلظت آلاینده­های جوی…. 137

مقدمه

مواد پرتوزای طبیعی از بدو تشکیل کره زمین در آن وجود داشته است. ولی با توسعه فن­آوری و بهره­برداری انسان از آن، منابع پرتوزای ساخت دست بشر، در محیط زیست رو به افزایش گذاشته و مواد پرتوزای مصنوعی که در نتیجه­ی فعالیت­های بشری در رشته­های گوناگون هسته ای        می باشد، به محیط زیست وارد شده، و به نحوی جزء آلاینده های غذایی، آشامیدنی و هوای تنفس موجودات زنده و به ویژه انسان محسوب می­گردند.

به منظور حفاظت رادیولوژیکی محیط زیست و به تبع آن حفاظت رادیولوژیکی موجودات زنده به ویژه انسان، شناسایی توام اکوسیستم (مناطق خاص زندگی که در آن گیاهان و جانواران محیط اطراف خود را تقسیم می­کنند) و منابع پرتوزا و نحوه عملکرد، جابجایی، توزیع و رفتار هسته های پرتوزا در اجزای اکوسیستم، ضروری است.

به طور کلی هدف از حفاظت رادیولوژیکی، پایش انسان و محیط زیست در برابر عملکرد مواد پرتوزای طبیعی و مصنوعی موجود در محیط می­باشد و منظور از تحقیقات در این زمینه،        پیش­بینی مسیرهای راه­یابی مواد پرتوزا به محیط زیست و تخمین میزان دز دریافتی توسط مردم در مناطق مختلف است تا بتوان میزان خطر ناشی از پرتوگیری­های داخلی و خارجی را تعیین کرد.

بنابراین مطالعات و بررسی مداوم، جهت تعیین عملکرد مواد پرتوزا در محیط زیست مورد نیاز می باشد، تا نتیجه مطلوب و اطلاعات مورد نظر حاصل شود. بدین ترتیب حفاظت رادیولوژیکی محیط زیست به عنوان یک ضرورت اجتناب­ناپذیر جهت تنظیم اکوسیستم و جلوگیری از پرتوگیری ناخواسته مطرح می باشد.

یکی از این منابع پرتوزایی ساخت بشر، راکتورهای هسته­ای هستند که در خلال کار عادی، کسر کوچکی از مواد پرتوزا را از طریق هوا به محیط زیست وارد می­کنند.

انرژی هسته ای در سال های اخیر به دلایل زیر تبدیل به یک منبع مهم انرژی شده است:

• تقاضای رو به رشد برای توان الکتریکی
• افزایش رقابت جهانی برای سوخت های فسیلی
• نگرانی درباره تابش گازهای گلخانه ای و تاثیر آن روی گرمایش زمین
• نیاز برای استقلال انرژی

بنابراین در عصر حاضر انرژی هسته‌ای لازمه پیشرفت و خودکفایی هر کشوری است و در این بین ایران نیز از این قائده مستثنی نیست. از این­رو، گسترش علوم و فنون هسته‌ای و بومی­سازی این فناوری، از اولویت‌های نظام جمهوری اسلامی می‌باشد. با توجه به نیاز کشور به تولید رادیوایزوتوپ‌ها و رادیوداروها جهت درمان بیماران و همچنین تولید برق، ساخت راکتورهای تحقیقاتی و نیروگاه‌های هسته‌ای در کنار راکتورهای موجود، ضروری به نظر می‌رسد. بدین منظور و در راستای سندهای چشم انداز توسعه کشور، ساخت راکتورهای هسته‌ای تا توان2000 مگا وات در دستور کار قرار گرفته است.

اگرچه یک نیروگاه هسته ای، یک منبع خوب انرژی است و عمدتا تهدیدی برای محیط زیست به شمار نمی آید، ولی چنان­چه حادثه ای مهم برای راکتور رخ دهد، می­تواند منجر به یک فاجعه بشری شود. بنابراین خطر آزادسازی تصادفی مواد رادیواکتیو به محیط زیست می­تواند پیامد مهم استفاده از نیروگاه‌های هسته ای باشد.

موارد متعددی از حوادث راکتورهای هسته ای وجود دارد، مانند:

• چاک ریور[1] در کانادا (1952)
• آیداهو فالا[2] در آمریکا (1957)
• تری مایل آیلند[3] در آمریکا (1979)
• چرنوبیل در اوکراین (1986)

از بین این حوادث، حادثه چرنوبیل به طور کلی ادراک بشر را از ریسک تابشی[4] دگرگون کرد. در 26 آوریل 1986 در اوکران حادثه ای مهم رخ داد که در نتیجه­ی آن یک مقدار زیادی ماده رادیواکتیو به اتمسفر آزاد شد که این مواد رادیواکتیو در شمال و جنوب اروپا و همچنین در کانادا و ایالات متحده آمریکا حس شد. تنها نیمه­ی جنوبی کره زمین آلوده نشد. این حادثه نشان داد که در صورت وقوع یک حادثه مهم و بزرگ هسته ای، نه تنها مکانی که در آن حادثه رخ داده است، بلکه اطراف آن نیز می تواند تحت تاثیر قرار گیرد.

به هر حال راکتور‌های هسته ای، ذرات رادیواکتیو مایع و گازی ساطع می­کنند و از آن جائی­که اثرات تابش­ها به طور خاص یک نگرانی مهم برای مردم و کشور است، ایمنی هسته­ای و محافظت انسان و طبیعت در برابر اشعه یونیزان موضوع مهمی است. البته قابل ذکر است که راکتورهای هسته­ای به گونه­ ای کاملا دقیق طراحی، ساخت و مانیتور می­ شوند که تا حد امکان از آزادسازی مواد رادیواکتیو جلوگیری شود.

راکتورهای هسته‌ای به طور معمول و یا در اثر نقص سیستم‌های ایمنی و همچنین در اثر سوانح هسته‌ای و بلایای طبیعی، رادیونوکلوئیدهایی را از طریق سیستم تهویه در محیط آزاد می­کنند و موجب افزایش دز محیط اطراف راکتور می‌شوند. پارامترهای مختلفی در میزان توزیع و نحوه انتشار مواد رادیواکتیو خروجی از راکتورها نقش دارند؛ شکل و حالت مواد رادیواکتیو خروجی، کیفیت فیلترهای جذب و سیستم‌ تهویه، ارتفاع دودکش، سرعت باد، میزان بارندگی سالیانه منطقه، شرایط آب و هوایی محیط، ارتفاع ساختمان‌های ساکنین اطراف راکتور از آن جمله‌اند.

1-4-2- نور…………………………………………………………………………………………………..      10

1-4- 3- رطوبت……………………………………………………………………………………………..      10

1-4-4- خاك………………………………………………………………………………………………….      11

• آفات و بیماریها ……………………………………………………………………………….   11

1-5-1- حشرات ………………………………………………………………………………………………  11

1-5-2- باکتریها  ……………………………………………………………………………………………….   14

1-5-3- ویروسها ………………………………………………………………………………………………….   14

1-5-4- قارچها …………………………………………………………………………………………………….    14

1-5-4-1- پوسیدگی ریشه …………………………………………………………………………………..    14

• -2- پوسیدگی چشمی …………………………………………………………………………….  15

1-5-4-3- پوسیدگی ساقه ……………………………………………………………………………….   15

1-5-4-4 – پوسیدگی برگ………………………………………………………………………………………  17

1-5-5-  نماتد …………………………………………………………………………………………………… 17

• تکنولوژی تولید ……………………………………………………………………………… 18

1-6-1-  کاشت …………………………………………………………………………………..  18

1-6-1-1- نور و دمای مناسب  …………………………………………………………………………….  18

1-6-1-2- خاک و رطوبت ……………………………………………………………………………………….  19

1-6-1-3- بذر و نحوه کاشت …………………………………………………………………………………..  19

• موارد استفاده چای مکی ……………………………………………………………………………… 20

1-7-1- استفاده های خوراکی  …………………………………………………………………………………..  20

1-7-1-1- کاسبرگ…………………………………………………………………………………………………..  20

1-7-1-2- برگ…………………………………………………………………………………..  22

1-7-1-3- دانه …………………………………………………………………………………….  22

1-7-1-4- ریشه ………………………………………………………………………………………………..   22
1-7-2- سایر استفاده ها …………………………………………………………………………………  23

• ارزش غذایی……………………………………………………………………………………… 24
• تکنولوژی تولید……………………………………………………………………………………………. 24

1-9-1- کاشت ……………………………………………………………………………………………..   24

1-9-2- کوددهی …………………………………………………………………………………..  26

1-9-3-علفهای هرز ………………………………………………………………………  28

1-9-4- گل دهی ……………………………………………………………………….  29

• برداشت…………………………………………………………………. 29

1-10-1- کاسبرگ …………………………………………………………………………………………………. 29

1-10-2- شاخ و برگ……………………………………………………………..  31

1-10-3- فیبر…………………………………………………………………………………….  31

1-10-4- دانه…………………………………………………………………………………………….  32

1-10-5- خشک کردن …………………………………………………………………………………..  32

1-10-6- عملکرد ………………………………………………………………………………..  33

فصل دوم بررسی منابع ……………………………………………………………………….  35

• ترکیبات شیمیایی چای ترش………………………………………………………………. 36

ترکیبات شیمیایی دانه………………………………………………………………………. 36

2-1-1- چربی ……………………………………………………………………………………..  36

2-1-2-پروتئین ……………………………………………………………………………………………….  37

• ترکیبات شیمیایی کاسبرگ…………………………………………………………………….. 37

2-2-1-موسیلاژ ، پکتین ……………………………………………………………………………………..   37

2-2-2-آنتوسیانین ………………………………………………………………………………………….   38

• کاربردهای چای ترش……………………………………………………………………………………. 38

• 

•  

• اهمیت چای ترش در صنعت …………………………………………………………………………… 40

2-4-1- صنایع غذایی …………………………………………………………………………………………    40

2-4-2- صنایع دیگر …………………………………………………………………………………………    41

• ترکیب شیمیایی چای مکی………………………………………………………………………….. 43

2-5-1- کاسبرگ ………………………………………………………………………………………….   43

2-5-1-1- موسیلاژ …………………………………………………………………………………………..   43

2-5-1-2-آنتوسیانین…………………………………………………………………………………..  44

2-5-2- دانه ……………………………………………………………………………………  44

2-5-2-1- چربی دانه…………………………………………………………………………………  44

2-5-2-2- پروتئین دانه …………………………………………………………………………………  45

2-5-3- سایر ترکیبات……………………………………………………………………………  46

2-6- تاثیر کود روی بر گیاهان ………………………………………………………………………..  46

2-7- تاثیر کود نیتروژن بر گیاهان ………………………………………………………… 49

فصل سوم مواد و روشها……………………………………………………………..  53

3-1- موقعیت جغرافیایی محل اجرای آزمایش…………………………………..  54

3-2- شرایط خاک محل اجرای آزمایش………………………………………………………… 56

3-3-مشخصات آب آبیاری……………………………………………………………………………. 56

3-4- عملیات زراعی………………………………………………………………………. 57

3-5 – مشخصات طرح( آزمایش) ……………………………………………..  58

3-6- صفات مورد اندازه گیری…………………………………………………………………  58

3-7 – تجزیه آماری………………………………………………………………………………. 59

3-7 -1 – متغیرهای مورد بررسی ……………………………………………………………  59

3-7-1-1- ارتفاع بوته…………………………………………………………………………………..  60

3-7-1-2- قطر ساقه………………………………………………………………………………………..  60

• تعداد کاسبرگ در هر بوته ………………………………………………………………….. 60
• قطر کاسبرگ …………………………………………………………………………………………..  60
• وزن تر بوته…………………………………………………………………………………. 60
• یک مطلب دیگر :
• تست باتری ایفون 4 اس iPhone 4S Battery
• وزن خشک بوته………………………………………………………………………….. 61
• وزن تر کاسبرگ…………………………………………………………………………. 61

وزن هزار دانه………………………………………………………………………………………. 61

• وزن خشک کاسبرگ……………………………………………………………………………………… 61
• تعداد شاخه های فرعی……………………………………………………………………………….. 61
• میزان موسیلاژ……………………………………………………………………………………………… 62

3-7-1-11-1- روش استخراج موسیلاژ……………………………………………………………………………………  62

3-7-1-11-2- روش تعیین مقدار پروتئین……………………………………………………………………………….  63

3-7-1-11-3- سدیم وپتاسیم،کلسیم منزیم وفسفر…………………………………………………………………….  66

فصل چهارم نتایج و بحث…………………………………………………………………………………. 68

4-1- ویژگی کمی………………………………………………………………………………………………… 69

4-1-1-  قطر ساقه اصلی…………………………………………………………………………………………. 69

4-1-2- وزن تر برگ ……………………………………………………………………………………………. 72

4-1-3- وزن خشک برگ………………………………………………………………………………………….. 74

4-1-4- وزن تر کاسبرگ …………………………………………………………………………………… 77

4-1-5- وزن خشک کاسبرگ ………………………………………………………………………………. 80

4-1-6- وزن تر بوته ………………………………………………………………………………………………. 82

4-1-7- وزن خشک بوته ……………………………………………………………………………………… 85

4-1-8- ارتفاع بوته ………………………………………………………………………………….. 87

4-1-9- عملکرد موسیلاژ …………………………………………………………………………………….. 90

4-1-10- وزن هزاردانه ……………………………………………………………………………  92

4-2- ویژگی های فیزیولوژیک ………………………………………………………………… 96

4-2-1- درصد رطوبت نسبی برگ…………………………………………………………..96

4-2-2-درصد موسیلاژ ………………………………………………………………………………99

4-2-3-شاخص کلروفیل برگ ………………………………………………………………….. 101

4-2-4- درصد پروتئین دانه ………………………………………………………………………..  102

4-3- عناصر معدنی ……………………………………………………………………………….. 102

4-3-1- پتاسیم ……………………………………………………………………….. 102

4-3-2- سدیم ………………………………………………………………………….. 103

4-3-3- فسفر ……………………………………………………………………………… 103

4-3-4- کلسیم ……………………………………………………………………………………. 104

4-3-5- منیزیم …………………………………………………………………………………….. 104

4-4- نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………… 106

4-5- پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………………. 107

منابع مورد استفاده…………………………………………………………………………………………………… 108

خلاصه انگلیسی…………………………………………………………………………………………………….. 118

مقدمه

خداوند متعال هیچ چیز را بدون فایده نیافریده و در هر مخلوقی حکمتی نهفته است از جمله نعمات خدادادی ، گیاهان دارویی می باشند که از قدیم الایام بشر با آنها آشنا گشته و جهت معالجات بیماران خود مورد استفاده قرار داده است (امیدبیگی 1376). پیشرفت های علمی طی دو دهه اخیر، اهمیت و نقش گیاهان دارویی را در تامین نیازهای بشر به ویژه در حیطه درمان دوچندان ساخته است . امروزه با بهره گیری از روشها و فنون تخصصی ، مهمترین مواد و ترکیبهای شفا بخش بکار گرفته می شود . اثرات جانبی داروهای شیمیایی و الزامات زیست محیطی و روند تدریجی گرایش به سوی فرآورده های طبیعی سبب شده اند تا به گیاهان دارویی توجه بیشتری شود . بررسی ها نشان داده اند که جایگزینی داروهای شیمیایی در سطح دنیا به سرعت رو به توسعه و گسترش است .

کشورهای مختلف با بهره گیری از توانهای بالقوه خود از جمله تنوع پوشش گیاهی ، تنوع اقلیمی و ارزان بودن انرژی و نیروی کارگری و وجود تکنولوژی های برتر و … سهم خود را از تجارت جهانی گیاهان دارویی می گیرند به طوری که کشوری مانند کانادا خود را غول خفته گیاهان دارویی می داند .

همچنین به دلیل اثبات عوارض جانبی داروهای شیمیایی و تمایل بشر به استفاده هرچه بیشتر محصولات طبیعی به منظور حفظ سلامت خویش ، مشکلات سیستم دارویی مدرن مانند هزینه های بالا ، استفاده از منابع غیر تجدید شونده مانند منابع فسیلی و آلودگی محیط توسط صنایع دارویی و ناتوانی بشر برای ساخت برخی از مواد دارویی که به طور طبیعی در گیاهان وجود دارد باعث توجه بیشتر به گیاهان دارویی گردیده است .

افزایش جمعیت ایران و نیاز مبرم صنایع داروسازی به گیاهان دارویی به عنوان مواد اولیه تولید دارو ، ناتوانی در تولید مصنوعی پاره ای از داروهای حیاتی توسط صنایع داروسازی و همچنین اهمیت مواد موثره گیاهان دارویی در صنایع غذایی ، آرایشی و بهداشتی باعث شده که توجه و تحقیق پیرامون این دسته گیاهان از نقطه نظر کشت ، تولید و مصرف از اهمیت خاصی برخوردار باشد .

با توجه به اینکه کیفیت و کمیت ماده موثره گیاه داروئی تحت تاثیر مدیریت زراعی اعمال شده قرار می گیرد ، لازم است این شرایط مورد توجه واقع شود. نظر به اینکه سازگاری گیاه چای مکی با شرایط آب و هوای منطقه جیرفت این تحقیق در جهت حصول به اهداف زیر در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی جیرفت انجام خواهد شد.

1-تعیین بهترین سطح محلول پاشی کود نیتروژن جهت دستیابی به بالاترین عملکرد کمی و کیفی گیاه چای ترش.

2-تعیین تأثیر محلول پاشی روی و تأثیر آن بر عملکرد کمی و کیفی گیاه چای ترش .

3-تعیین اثرات متقابل محلول پاشی کود نیتروژن و روی بر عملکرد کمی و کیفی گیاه چای ترش.

4-تعیین تأثیر محلول پاشی عنصر روی بر میزان جذب دیگر عناصر در گیاه چای ترش.

روند رو به افزایش مصرف گیاهان داروئی به عنوان مواد اولیه تولید داروهای گیاهی بدون توسعه روشهای مناسب کاشت و مدیریت برنامه ریزی صحیح پیامدی نگران کننده یعنی تخریب طبیعت را در خواهد دانست.