2-5- مهمترین عوامل تجمع و پراکندگی جمعیت…………………………………………………….. 24

2-6- عوامل جغرافیایی مؤثر در پراکندگی جمعیت……………………………………………………. 27

2-6-1- پراکندگی عمودی جمعیت………………………………………………………………….. 27

2-6-2- تأثیر آب و هوا………………………………………………………………………………… 27

2-6-3- جمعیت و خاک……………………………………………………………………………….. 28

2-6-4- جمعیت و ناهمواری………………………………………………………………………….. 28

2-6-5- عوامل زیستی………………………………………………………………………………….. 29

2-6-6- منابع  معدنی و انرژی………………………………………………………………………… 30

2-7- عوامل اصلی رشد جمعیت شهرها…………………………………………………………………. 30

2-7-1- رشد طبیعی جمعیت شهر……………………………………………………………………. 30

2-7-2- اثر مهاجرت……………………………………………………………………………………. 31

2-7-3-اثر توسعه محدوده و ادغام آبادی های پیرامون………………………………………….. 31

2-7-4- تأثیر متقابل شهرنشینی توسعه و مهاجرت………………………………………………. 31

2-8- نگاهی اجمالی به نظریه­های جمعیتی……………………………………………………………… 32

2-8-1- طرفداران افزایش جمعیت…………………………………………………………………… 32

2-8-2- مخالفان افزایش جمعیت…………………………………………………………………….. 33

2-8-3- طرفداران ثبات جمعیت……………………………………………………………………… 33

2-8-4- طرفداران حد متناسب جمعیت…………………………………………………………….. 33

2-9- نظریه آب و سکونتگاه……………………………………………………………………………….. 33

2-10- الگوی تراکم جمعیت شهرها از نظر کلارک ………………………………………………….. 34

2-11- نظریه نیازسنجی شهری……………………………………………………………………………. 35

2-12- نظریه حد مطلوب جمعیت……………………………………………………………………….. 35

2-13- نظریه سلسله مراتب شهری……………………………………………………………………….. 36

2-14- نظریه شهرکهای اقماری……………………………………………………………………………. 37

2-15- نظریه شهرهای جدید پیوسته……………………………………………………………………… 37

 

2-16- نظریه اندازه شهر…………………………………………………………………………………….. 37

2-17- نظریه قطب رشد و شهرگرایی…………………………………………………………………… 39

2-18- نظریه شهرهای مسلط………………………………………………………………………………. 40

2-19- نظریه شهرهای نامتمرکز…………………………………………………………………………… 40

2-20- نظریه شهر فشرده…………………………………………………………………………………… 43

2-21- نظریه شهر پایدار……………………………………………………………………………………. 44

2-22- شهر و نظریه­های اجتماعی………………………………………………………………………… 46

2-22-1- مکتب مدرنیسم یا کارکردگرایی…………………………………………………………. 47

2-22-2- مکتب مگااستراکچرالیسم (فن­گرایی)…………………………………………………… 47

2-22-3- مکتب آمایش انسانی……………………………………………………………………….. 47

2-22-4- مکتب پست مدرنیسم……………………………………………………………………… 48

2-23- مروری بر دیدگاههای متفاوت ازدحام شهری………………………………………………… 48

2-23-1- دیدگاه اقتصادی…………………………………………………………………………….. 49

2-23-2- دیدگاه اکولوژی و اجتماعی………………………………………………………………. 50

2-23-3- دیدگاه سیاسی……………………………………………………………………………….. 50

2-23-4- دیدگاه بهداشتی……………………………………………………………………………… 51

2-23-5- دیدگاه روانشناختی…………………………………………………………………………. 51

2-24- سیر تحول مسئله تراکم در یکصد سال اخیر…………………………………………………… 52

2-25- تراکم زیاد و تراکم کم: نکات مثبت و منفی…………………………………………………… 53

2-25-1- تراکم زیاد و نکات منفی………………………………………………………………….. 53

2-25-2- تراکم زیاد و نکات مثبت………………………………………………………………….. 54

2-25-3- تراکم کم نکات منفی………………………………………………………………………. 54

2-25-4- تراکم کم نکات مثبت………………………………………………………………………. 55

2-26- شیب تراکم جمعیت شهری از مرکز به پیرامون……………………………………………….. 56

2-27- حد متناسب شهری و تراکم آن…………………………………………………………………… 58

2-28- عوامل مشوق و مؤثر در متراکم شدن شهرها………………………………………………….. 59

2-29- نحوه توزیع تراکم­های شهری و عوامل تأثیرگذار بر آنها……………………………………. 60

2-30- عوامل مؤثر تراکم جمعیت در شهرها…………………………………………………………… 63

2-30-1- فضای شهری و تراکم جمعیت…………………………………………………………… 63

2-30-2- زمین و تعیین حداکثر تراکم………………………………………………………………. 64

2-30-3- باران و تراکم جمعیت……………………………………………………………………… 64

2-31- عوامل اقتصادی مؤثر بر تراکم شهری…………………………………………………………… 65

2-31-1- عوامل جمعیتی………………………………………………………………………………. 66

2-31-2- درآمد خانواده……………………………………………………………………………….. 66

2-31-3- قیمت زمین و مسکن و تراکم……………………………………………………………. 67

2-31-4- نرخ مالکیت اتومبیل و تراکم …………………………………………………………….. 67

2-31-5- هزینه خدمات شهری و تراکم……………………………………………………………. 67

2-31-6- مباشرات توسعه شهری و تراکم………………………………………………………….. 68

یک مطلب دیگر :

2-32- رویکردهای اساسی در تعیین تراکم شهری……………………………………………………. 71

2-32-1- رویکرد سرمشقی…………………………………………………………………………… 71

2-32-2- رویکرد برنامه­ای…………………………………………………………………………….. 73

2-33- راهبردها………………………………………………………………………………………………. 73

2-33-1- راهبرد تمرکز: الگوی توسعه واحدهای برنامه­ریزی شهری شده…………………… 73

2-33-2- راهبرد تمرکز: سیاست تحکیم شهری…………………………………………………… 74

2-33-3- راهبرد عدم تمرکز: متمرکز………………………………………………………………… 74

2-34- تراکم جمعیت و اکولوژی شهری………………………………………………………………… 75

2-35- ظرفیت قابل تحمل محیط…………………………………………………………………………. 76

2-1-35- تبیین مفهوم ظرفیت قابل تحمل محیط از دیدگاه سیستمی………………………… 76

2-36- روش­های کنترل تراکم……………………………………………………………………………… 78

2-37- قاعده تراکم اندازه…………………………………………………………………………………… 78

2-38- عوامل اجتماعی و فرهنگی تراکم شهری……………………………………………………….. 79

2-39- پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………. 81

2-40- جمع­بندی…………………………………………………………………………………………….. 84

فصل سوم: محدوده مورد مطالعه

3-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………….. 89

3-2- موقعیت جغرافیایی استان کرمانشاه………………………………………………………………… 89

3-3- موقعیت جغرافیایی شهرستان کرمانشاه……………………………………………………………. 90

3-4- موقعیت جغرافیایی شهر کرمانشاه…………………………………………………………………. 90

3-5- آب و هوا……………………………………………………………………………………………….. 92

3-6- ناهمواریها……………………………………………………………………………………………….. 93

3-7- آبهای سطحی………………………………………………………………………………………….. 93

3-8- تاریخچه و وجه تسمیه شهر کرمانشاه…………………………………………………………….. 93

3-9- ویژگی جمعیتی ترکیب و ساختمان جمعیت……………………………………………………. 94

3-9-1- روند تغییرو تحولات جمعیتی شهر کرمانشاه…………………………………………… 94

3-9-2- بُعد خانوار……………………………………………………………………………………… 95

3-9-3- ساختمان سنی…………………………………………………………………………………. 97

3-9-4- ساختمان جنسی………………………………………………………………………………. 98

3-9-5- سطح سواد و تحصیلات……………………………………………………………………. 99

3-9-6- تحولات جمعیت و تقسیمات کشوری در سالهای مختلف………………………….. 99

3-9-7- تراکم جمعیت در استان کرمانشاه و تغییرات آن……………………………………… 101

3-9-7-1- تراکم کلی جمعیت شهر کرمانشاه……………………………………………….. 102

3-9-8- سرانه کاربری وضع موجود در شهر به تفکیک منطقه و شهر………………………. 103

3-9-9- جمعیت و تراکم جمعیت شهر کرمانشاه در مناطق مختلف………………………… 104

3-9-10- تغییرات کالبدی فضایی شهر کرمانشاه……………………………………………….. 110

3-9-10-1-روند توسعه تاریخی و شکل گیری شهر کرمانشاه………………………….. 110

3-9-10-2- دوران قبل از قاجار………………………………………………………………. 111

3-9-10-3- دوران قاجاریه…………………………………………………………………….. 111

3-9-10-4- دوران پهلوی………………………………………………………………………. 112

3-9-10-5- دوران حاضر………………………………………………………………………. 114

3-9-11- ویژگی­های اقتصادی شهر کرمانشاه…………………………………………………… 115

3-9-12- ساختار اشتغال در بخش های عمده فعالیت ……………………………………….. 117

3-9-13- خصوصیات اجتماعی شهر………………………………………………………………. 119

3-9-14- آسیب_­های جمعیتی و اجتماعی، فرهنگی شهر………………………………………. 120

فصل چهارم: یافته­های تحقیق

4- یافته های تحقیق…………………………………………………………………………………………. 123

4-1- بررسی نحوه تراکم جمعیت در محلات مورد مطالعه………………………………………… 123

4-2- مدل تحلیلی پژوهش و معرفی معیارهای مورد استفاده……………………………………… 125

4-2-1-هم سویی با گرایشات مردم………………………………………………………………… 126

4-2-1-1- متوسط تراکم ساختمانی……………………………………………………………. 126

4-2-1-2- قیمت زمین…………………………………………………………………………… 128

4-2-2- استفاده بهینه از تأسیسات وضع موجود…………………………………………………. 130

4-2-3- ارتقاءِ کیفیت کالبدی……………………………………………………………………….. 130

4-2-3-1- ریزدانگی بافت………………………………………………………………………. 130

4-2-3-2- سرانه خدمات محله­ای……………………………………………………………… 133

4-2-4- کاهش ترافیک……………………………………………………………………………….. 135

4-2-4-1- ظرفیت سیستم حمل و نقل عمومی…………………………………………….. 135

4-2-4-2- عرض معبر…………………………………………………………………………… 137

2-5 جامعه اطلاعاتی.. 15

2-6: شکاف دیجیتالی.. 16

2-7 : تاریخچه شکاف دیجیتالی.. 18

2-8: سطوح شکاف دیجیتالی.. 19

2-9: شاخص های شکاف دیجیتالی.. 20

2-10: عوامل موثر بر شکاف دیجیتالی.. 22

2-10-1: درآمد و اقتصاد: 22

2-10-2: نسل و شکاف دیجیتالی.. 24

2-10-3: جنسیت  و شکاف دیجیتالی.. 25

2-10-4: سواد رایانه ای.. 27

2-10-5: مهارت و شکاف دیجیتالی.. 27

2-10-6: نگرش نسبت به فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 29

2-10-7:میزان تسلط بر زبان انگلیسی.. 30

2-10-8: دسترسی به فناوری اطلاعات وارتباطات.. 30

2-10-8-1 انواع  دسترسی. 31

2-11: جهان و شکاف دیجیتالی.. 33

2-12: ایران و شکاف دیجبتالی.. 34

2-13 : وضعیت ایران درجهان: 35

2-14: تئوری های کاهش شکاف دیجیتالی.. 36

2-15: اضطراب.. 36

2-16: اضطراب رایانه. 38

2-17: سطوح اضطراب رایانه: 40

2-18: عوامل موثر بر اضطراب رایانه. 41

2-18-1: خودکار آمدی و اضطراب رایانه. 41

2-18-2: نگرش و اضطراب رایانه. 42

2-18-3: آموزش واضطراب رایانه. 43

2-19: پیشینه ی پژوهش شکاف دیجیتالی و اضطراب رایانه. 44

 

2-19-1: تحقیقات انجام شده در داخل کشور. 44

2-19-2: تحقیقات انجام شده در خارج از کشور. 48

2-20 نتیجه گیری.. 53

فصل سوم روش شناسی پژوهش.. 87

3-1 مقدمه: 88

3-2 روش شناسی پژوهش… 88

3-3 قلمرو مکانی و زمانی پژوهش: 88

3-4 جامعه آماری: 89

3-5 نمونه آماری ، حجم نمونه و روش نمونه گیری.. 89

3-6 روش گرد آوری داده ها: 91

3-7 ابزار گرد آوری داده ها: 91

3-8 روایی و پایایی پرسشنامه: 94

3-8-1 روایی پرسشنامه. 94

3-8-2 پایایی پرسشنامه. 94

3-9 روش اجرای پژوهش… 95

3-10 روش تجزیه و تحلیل داده ها 95

3-10-1 روش توصیفی: 95

3-10-2 روش استنباطی: 95

فصل چهارم تجزیه وتحلیل داده ها.. 96

4-1 مقدمه. 97

4-2 آمار توصیفی.. 97

4-2-1 توصیف متغیرهای جمعیت شناختی: 97

4-2-1-1 جنسیت.. 98

4-2-1-2 مقطع تحصیلی. 99

4-2-1-3 رشته تحصیلی. 100

4-3 تحلیل استنباطی یافته ها 106

4-3-1  فرضیه اول:. 106

4-3-2 فرضیه دوم. 107

4-3-3 فرضیه سوم. 107

4-3 -4 فرضیه چهارم. 108

4-3-5 فرضیه اصلی.. 109

4-3-6 فرضیه پنجم. 109

4-3-6-1 فرضیه پنج  الف.. 110

4-3-6-2 فرضیه پنج ب.. 111

4-3-6-3 فرضیه پنج پ.. 112

4-3-6-4 فرضیه پنج ت.. 113

4-3-6-5 فرضیه پنج ج. 113

4-3-6-6 فرضیه پنج چ. 114

یک مطلب دیگر :

4-3-6-7 فرضیه پنج ح. 116

4-3-6-8 فرضیه پنج خ. 117

فصل پنجم نتایج و پیشنهادها.. 118

5-1  مقدمه. 119

5-2 خلاصه پژوهش… 119

5-3 یافته های پژوهش… 121

نتیجه ب از فرضیه  پنجم. 124

نتیجه پ از فرضیه  پنجم. 125

نتیجه ت از فرضیه  پنجم. 126

5-4 محدودیت های پژوهش… 127

5-4-1 : محدودیت تحت کنترل پژوهشگر. 127

5-4-2 : محدودیت خارج از کنترل پژوهشگر. 127

5-5  پیشنهادهای پژوهش : 127

5-5-2 : مبتنی بر یافته های پژوهش… 127

5-5-1: مبتنی بر تجارب پژوهشگر. 132

5-5-3 : پیشنهاد به پژوهشگران  آینده 134

منابع فارسی: 106

پیوست ها.. 117

Abstract 134

عنوان                                                                                                          

2-9: شاخص های شکاف دیجیتالی.. 20

جدول 3-1: تعداد کل دانشجویان به تفکیک رشته و مقطع تحصیلی.. 89

جدول 3-2: نسبت هر نمونه به جامعه. 90

جدول 3-3 نسبت مقطع تحصیلی به رشته ی تحصیلی و تعداد نمونه ها در هر مقطع. 90

جدول 3-4: ساختار پرسشنامه. 94

جدول (4-1): توزیع فراوانی نمونۀ مورد مطالعه از لحاظ جنسیت.. 98

جدول (4-2):توزیع نمونه مورد مطالعه از لحاظ مقطع تحصیلی.. 99

جدول (4-3):توزیع نمونه مورد مطالعه از لحاظ رشته تحصیلی.. 100

جدول (4-5):توزیع نمونه مورد مطالعه از لحاظ  نگرش نسبت به کاربرد اینترنت.. 102

نمودار(4-5): نمودار توزیع فراوانی نمونۀ مورد مطالعه از لحاظ نگرش نسبت به اینترنت.. 102

جدول (4-6):توزیع نمونه مورد مطالعه از لحاظ مهارت استفاده از اینترنت.. 103

جدول (4-7):توزیع نمونه مورد مطالعه از میزان  استفاده از اینترنت.. 104

جدول (4-8):توزیع نمونه مورد مطالعه از لحاظ میزان اضطراب رایانه ای.. 105

جدول شماره(4- 9): نتایج حاصله از آزمون ضریب همبستگی پیرسون در مورد رابطۀ بین آشنایی با فناوری اطلاعات و ارتباطات  و اضطراب رایانه ای   106

جدول شماره(4- 10): نتایج حاصله از آزمون ضریب همبستگی پیرسون در مورد رابطۀ بین مهارت استفاده از اینترنت  و اضطراب رایانه ای دانشجویان  107

جدول شماره(4- 11): نتایج حاصله از آزمون ضریب همبستگی پیرسون در مورد رابطۀ بین استفاده از اینترنت و اضطراب رایانه ای دانشجویان  107

جدول شماره(4- 12): نتایج حاصله از آزمون ضریب همبستگی پیرسون در مورد رابطۀ بین نگرش ذهنی نسبت به اینترنت و اضطراب رایانه ای دانشجویان. 108

جدول شماره(4- 13): نتایج حاصله از آزمون ضریب همبستگی پیرسون در مورد رابطۀ بین شکاف دیجیتالی و اضطراب رایانه ای دنشجویان  109

جدول(4-14):نتایج توصیفی حاصل از آزمون تحلیل واریانس یکسویه  در مورد مقایسه سن و اضطراب رایانه ای دانشجویان  110

جدول(4-15) : نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یکسویه  در مورد مقایسه سن و اضطراب رایانه ای دانشجویان. 110

جدول(4-16): نتایج حاصل از آزمون تعقیبی دانکن در مورد مقایسه سن و سطح اضطراب رایانه ای.. 111

جدول(4-17) : نتایج توصیفی حاصل از آزمون تحلیل واریانس یکسویه  در مورد مقایسه شکاف دیجیتالی بر اساس سن دانشجویان  111

جدول(4-18)   : نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یکسویه  در مورد مقایسه شکاف دیجیتالی  بر اساس سن دانشجویان  112

جدول(4-19): نتایج حاصل از آزمون تی دو گروه مستقل  در مورد مقایسه اضطراب رایانه بر اساس جنسیت.. 112

جدول(4-20): نتایج حاصل از آزمون تی دو گروه مستقل  در مورد مقایسه شکاف رایانه ای  براساس جنسیت.. 113

جدول(4-21): نتایج توصیفی حاصل از آزمون تحلیل واریانس یکسویه  در مورد مقایسه رشته تحصیلی و اضطراب رایانه ای دانشجویان  113

جدول(4-22): نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یکسویه  در مورد مقایسه اضطراب رایانه ای بر اساس رشتۀ دانشجویان  114

جدول(4-23): نتایج توصیفی حاصل از آزمون تحلیل واریانس یکسویه  در مورد مقایسه شکاف دیجیتالی بر اساس رشتۀ دانشجویان  114

جدول(4-24): نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یکسویه  در مورد مقایسه رشته و شکاف دیجیتالی دانشجویان. 115

جدول(4-25): نتایج حاصل از آزمون تعقیبی دانکن در مورد مقایسه رشته و شکاف دیجیتالی دانشجویان. 115

جدول(4-26): نتایج حاصل از آزمون تی دو گروه مستقل  در مورد مقایسه اضطراب رایانه بر اساس مقطع تحصیلی.. 116

جدول(4-27): نتایج حاصل از آزمون تی دو گروه مستقل  در مورد مقایسه شکاف رایانه ای  براساس مقطع تحصیلی.. 117

جدول 1 : جنیست و شکاف دیجیتالی.. 118

جدول 2: طبقه بندی کشورهااز نظر دسترسی به IDI. 119

جدول 3-وضعیت کشورها از نظر دسترسی به شاخص های ICTوسطح  درآمد. 120

جدول 4 : وضعیت ایران در جهان. 121

جدول 5: میزان دسترسی به اینترنت.. 123

جدول 6: میزان ارجحیت و میزان استفاده از اینترنت.. 124

فهرست نمودارها

5-2-2 نقش رویکرد استراتژیک در مدیریت شهر…………………….. 190

6-2-2 مطالعه موردی از تجربیات موفق…………………………….. 212

روش شناسی………………………………………………………… 221

1-3 مقدمه……………………………………………………………… 222

2-3 جهت گیری پژوهش……………………………………………… 222

3-3 هدف پژوهش…………………………………………………….. 223

4-3 میزان دخالت محقق در پژوهش………………………………… 224

5-3 محیط پژوهش……………………………………………………… 224

6-3 افق زمانی پژوهش……………………………………………….. 224

7-3 فرضیه های تحقیق………………………………………………. 224

8-3 متغیرهای تحقیق………………………………………………. 225

9-3 مدل تحلیلی تحقیق………………………………………………. 225

10-3  ابزار گردآوری داده های پژوهش……………………………….. 226

1-10-3 پرسشنامه…………………………………………………….. 227

2-10-3  اسناد و مدارک………………………………………………. 229

11-3 جامعه آماری……………………………………………………… 230

12-3 نمونه و روش نمونه گیری………………………………………… 231

13-3 روش های تجزیه و تحلیل آماری………………………………… 232

1-13-3 آزمون یکسان بودن پاسخهای دریافتی در مورد گزینه های انتخابی (آزمون نیکویی برازش)….233

 

2-13-3 آزمون فریدمن…………………………………………………… 233

تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………… 235

1-4 مقدمه………………………………………………………………..236

2-4 تحلیل داده های جمعیت شناختی………………………………. 236

1-2-4 توزیع پاسخگویان بر حسب تحصیلات………………………….. 236

2-2-4 توزیع پاسخگویان بر حسب سابقه خدمت……………………..236

3-4 تحلیل داده های تخصصی………………………………………….. 237

1-3-4 فرضیه اول………………………………………………………….. 237

2-3-4 فرضیه دوم…………………………………………………………. 243

3-3-4 فرضیه سوم………………………………………………………… 250

4-3-4 تحلیل چهار سوال کلی پرسشنامه…………………………….. 255

4-4 جمع بندی یافته ها………………………………………………… 259

نتایج و پیشنهادها……………………………………………………….. 261

1-5 نتایج حاصل از نظرات کارشناسان…………………………………. 262

2-5 پیشنهادها……………………………………………………………. 264

1-2-5 پیشنهادهای حاصل از متن تحقیق…………………………….. 264

2-2-5 پیشنهادهایی برای سایر محققان………………………………. 269

3-5 محدودیت های تحقیق………………………………………………. 269

پیوستها …………………………………………………………………….270

پیوست 1 : پرسشنامه………………………………………………….. 270

منابع و مآخذ…………………………………………………………….. 273

الف- منابع فارسی………………………………………………………… 273

ب- منابع لاتین…………………………………………………………….. 278

فصل اول: طرح تحقیق

1-1- مقدمه

دنیای پیچیده و پر تلاطم امروز با دارا بودن مشخصه هایی چون پیچیدگی، تنوع و تغییرات آنی، حوزه های مختلف دانش مدیریت و تفکر حاکم بر آن را دستخوش تأثیر و تغییر قرار داده است. تحولات کنونی تمامی بخش های تصمیم گیری، برنامه ریزی و سازماندهی را در برگرفته و دیگر مجالی برای ایجاد و اتخاذ تصمیمات یکسویه و بلند مدت به تصمیم سازان و مدیران نخواهد داد.

در چنین شرایطی ورود به حوزه برنامه ریزی و اداره امور شهرها – که پیش از این نیز جزء جایگاه های سخت مدیریتی و دارای تعدد مولفه های حاکم بر تصمیم گیری بوده است – ما را با جنگل انبوه و بی انتهای متغیرها بیشتر آشنا خواهد کرد. مضاف بر این، بروز نیازهای روزافزون و متنوع انسانی و اجتماعی، پیچیدگی حوزه های تصمیم گیری و انتخاب، به همراه تداخل نقش حوزه های مختلف فعالیت در فرآیندهای برنامه ریزی و سازماندهی بر یکدیگر، مشکلات مواجهه با این موقعیت را برای مسئولین و کارشناسان اداره شهرها صد چندان کرده است. مواردی چون جمعیت و تكنولوژی که از مولفه های مهم و موثر حاکم بر مدیریت شهرهای امروز هستند در تضاد با یكدیگر عمل می كند و آینده شهرها را رقم می‌زنند و بحران های شهری را پدید می آورند.

استراتژی و رویکرد استراتژیک به عنوان راه نجات و برون رفت از گره های در هم تنیده برنامه ریزی، در سه دهه گذشته، جان تازه ای به مباحث مدیریتی داده و توانسته به نحو مطلوبی افسار مسائل کانونی مدیریت و تصمیم گیری را کشیده و در دست نگه دارد. رویكرد استراتژیك، به عنوان مجموعه ای از مفاهیم، رویه ها و ابزارها، كه به كمك آنها می توان پدیده های پیچیده و آشفته و بحرانی را در شرایط عدم اطمینان به درستی هدایت كرد، نوید بخش عصری جدید در مدیریت شهری است چرا که ساماندهی و هدایت شهرها روشی خلاق، انعطاف پذیر و عملیاتی و فراگیر و مدبرانه را طلب می کند. در حالی كه مفهوم «جامع» برای سازماندهی و هدایت شهری از روش عقلایی، محافظه كارانه، بلندمدت و ثابت و با پیش بینی خوش بینانه شرایط آینده بهره می جست.

یک مطلب دیگر :

فراتر از این بحث، هنگامی كه نگرش استراتژیك به عنوان نوعی رویكرد به گزاره مدیریت و برنامه ریزی افزوده می‌شود (هم به معنی روش  هم به معنی نگرش)، شیوه مدیریت و برنامه ریزی به كلی دگرگون می‌گردد و حتی تحول ساختاری سازمان مدیریت شهری منتج می شود. این امری است كه با سرشت پویای جوامع پیچیده شهری در امواج تحول عصر حاضر، یا به بیانی دیگر وضعیت های بحرانی و عدم اطمینان و پیش بینی ناپذیری تناسب نظری و عملی دارد.

طی سالیان اخیر با صعود رویکرد جدید از برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک به تفکر استراتژیک یا همان کل نگر، شاهد بهبود چشمگیری در اتخاذ دیدگاه های درست و نیل دقیق تر به اهداف هستیم. حوزه مدیریت شهری نیز از این رشد بی بهره نبوده و گفتمان های جدیدی که بر مبنای تفکر استراتژیک در امور اداره شهری شکل گرفته، به یاری مدیران و مسئولین شهرها و چه بسا کشورها می روند.

در کشور ما نیز اتخاذ رویکردها و نقطه نظرات درست و بجا بر اساس پارادایم های روزآمد جهانی و رو به رشد کنونی، مدد رسان مدیران و تصمیم سازان در زمینه های کاری پیش روی ایشان خواهد بود. موفقیت برنامه ریزان و مدیران شهری ایران مستلزم اعمال تعدیلاتی در نگرش ها و روش های موجود می باشد که علاوه بر نگاه کلان و با لحاظ کردن تمامی گزاره مداخله گر در بخش های مختلف مدیریت شهر، بایستی آنها را با ساختارهای بومی و محلی انطباق داد؛ یا برعكس، ساختارها را با روش همساز ساخت.

2-1- بیان مسأله

امروزه تفكر استراتژیك و در ادامه آن برنامه ریزی استراتژیك به عنوان یكی از نگاه‌ها و شیوه‌های نوین مدیریت در جهان شناخته شده‌اند، كه توجه به نگاه‌های كلان، آینده نگر و بلند مدت در تمامی اركان آن به چشم می‌خورد. لذا بایستی با توجه به روند فزآینده گرایش به شهرنشینی و توسعه كلان شهرها كه لزوم طرح ریزی كالبدی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را دوچندان كرده، بلكه طراحی مدیریت یكپارچه شهری را غیر قابل اجتناب می‌سازد.

با توجه به اینكه مؤلفه‌های زیادی بر مدیریت شهر حاكم بوده و از سال‌های گذشته شهر تهران بدون برنامه‌ای با لحاظ كردن تمامی مؤلفه‌های استراتژیكی لازم، دچار سردرگمی در طراحی و برنامه ریزی كلان شده است. لذا در این تحقیق سعی بر آن است تا نقش تمامی محورهای پنج گانه تفكر استراتژیك در جهت بهینه سازی و مدیریت جامع شهرها با تأكید بر اداره شهر تهران و نحوه ظهور و بروز این تفكر در برنامه ریزی‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.

بنابراین مساله اصلی این است که تفكر استراتژیك در مدیران چه تأثیری بر اداره شهر دارد؟ با به عبارت بهتر با تغییر رویکرد از برنامه ریزی جامع و تفکر سنتی به برنامه ریزی استراتژیک و تفکر استراتژیک شاهد تأثیر مطلوبی بر طرح ریزی شهر خواهیم بود یا نه؟ آیا کل نگری و لحاظ تمامی مولفه ها در مدیریت شهر – با حفظ اصول تفکر منطقی و استراتژیک – راه حل بازگشایی گره های کور شهرها خواهد بود؟

لذا حدود مسأله در این تحقیق تمامی شئون تصمیم گیری و مدیریتی شهری – با تأکید بر شهر تهران – است. تا آنجایی که از تغییر در دیدگاه ها و طراحی چشم اندازها تا نحوه انتقال آنها به حوزه اجرایی و عرصه عملیاتی شهر، چگونه تأثیر گذار خواهد بود؟

3-1- ضرورت و اهمیت تحقیق

در سال های اخیر با توجه به رشد بی رویه شهر تهران از نظر جمعیتی و به تبع آن نیاز به طراحی راهکارهایی برای حفظ سلامت شهروندان، حمل و نقل، ساخت و ساز و سرمایه گذاری عمرانی، دیگر نمی توان به رویکردهای سنتی و یا برنامه ریزی جامع شهری دلخوش بود. چرا که اگر چنین راهکارهایی توانایی پاسخگویی به نیازهای روزافزون و پیچیده محیطی را داشت، تهران را به ورطه مشکلات امروز خود نمی انداخت.

در جستجو به دنبال راه حلی برای رفع معضلات کلانِ شهر از قبیل تعارضات حوزه های مختلف شهری مانند جمعیت، توسعه پایدار و تکنولوژی که منتج به آلودگی شدید هوا و وارد آمدن فشار روانی شدید به شهروندان شده است هستیم. می توان گفت وجود مواردی چون:

– وجود نگاه فنی و متکی بر نرخ روندها در طرح جامع شهر تهران

– عدم تصویب برنامه استراتژیک شهر تهران تاکنون

– موازی کاری در انجام برنامه ها و تقسیم وظایف

– عدم وجود نگاه یکپارچه در بررسی شئون مختلف شهری

– عدم وجود فرهنگ مشارکت و مدیریت مشارکتی در شهر تهران

– اجرای برنامه های کلان و پر هزینه که با روح شهر و فرهنگ شهری بی ارتباط و بعضاً متضاد هستند

ناشی از دید غیر استراتژیک و یا فراگیر نبودن آن، در مدیریت شهر تهران می باشد و راه­ حلی مدیریتی و سیستمی برای حل این مشکل در توسعه تفکر استراتژیک و قابلیت های آن در برنامه ریزی و طراحی خواهد بود.

پس نتایج این تحقیق می­تواند مدیران شهر تهران را به سوی نگاهی یکپارچه و کل نگر رهنمون سازد. مضاف بر این در طراحی برنامه ها و ساز و کارهایی منطبق بر روح و فرهنگ شهر نیز یاری رسان خواهد بود.

4-1- فرضیات تحقیق

سوال اصلی این تحقیق این است: « تفكر استراتژیك در مدیران چه تأثیری بر اداره شهر (با تأكید بر شهر تهران) دارد.»

بر این اساس فرضیات تحقیق عبارتند از:

1- تفكر استراتژیك در مدیریت شهری مدیران شهر تهران باعث كارا شدن مدیریت ایشان می‌شود.

2- اثربخشی فعالیت‌های اداره شهر تهران با نگاه استراتژیك بالا می‌رود.

3- رعایت محورهای پنج گانه تفكر استراتژیك، طراحی شهر را كارآمدتر می‌كند.

5-1- اهداف تحقیق

این پژوهش از نظر جهت‌گیری كاربردی و از نظر پژوهشی توصیفی است. در واقع این تحقیق شامل تشریح و توصیف جنبه‌های مختلف تفكر استراتژیك و تأثیر پنج محور اصلی آن در اداره و طراحی شهرها (با تأكید بر كلان شهر تهران) می‌باشد. در نهایت می‌خواهیم نقش تفكر استراتژیك را در طراحی و اداره شهر یافته و آن را با مدل‌های سنتی و كالبدی مقایسه كنیم که نتایج زیر از نخستین دستاوردهای آن خواهند بود.

– تسریع و تسهیل در اداره و امور مدیریتی شهرها

– تغییر نگرش مدیران شهری در طراحی بهتر شهرها

نقاط قوت و ضعف طرح ها و برنامه های توسعه ای روستایی فراهم نماید .

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات اجرای طرح هادی بر بهبود کیفیت زندگی روستاییان انجام گرفته است . روش تحقیق توصیفی – تحلیلی می باشد و جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی بوده است . جامعه آماری روستاهای بخش مرکزی شهرستان رشت بوده که در دو گروه دارای طرح هادی اجراشده و دارای طرح هادی آورده شده و سپس از هر گروه با توجه به رتبه بندی جمعیتی 4 روستا به صورت نمونه گیری احتمالی انتخاب گردید . سپس با استفاده از جدول مورگان تعداد نمونه آماری مشخص گردید و به نسبت جمعیت بین روستاهای مورد مطالعه تقسیم و سهم هر روستا مشخص شد . به طور کل از 387 نمونه آماری انتخاب شده در مسیر تحقیق استفاده گردید . داده های بدست آمده با استفاده از آزمون t ، مان ویتنی و رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . نتایج نشان داد که اجرای طرح هادی تنها در بعد اقتصادی کیفیت زندگی در روستاهای بخش مرکزی شهرستان رشت تاثیر مثبت و معناداری داشته ولی در ابعاد اجتماعی ، کالبدی و محیطی تاثیر چشمگیری نداشته است . در طول تحقیق مشخص شد آگاهی روستاییان از اجرای طرح هادی گامی مثبت در بهبود کیفیت زندگی بوده و کیفیت زندگی در روستاهای دارای طرح هادی اجرا شده و روستاهای دارای طرح هادی متفاوت است.

مقدمه:

 

روستا و روستانشینی در ایران از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار است و عدم توجه به فضاهای روستایی از نظر داده های محیطی و نیروی انسانی پرتوان می تواند مانع پیشرفت و آبادانی روستاها و حتی شهرها گردد . همانطور که مشخص است برای رسیدن به توسعه ملی ، ناگزیر به بر نامه ریزی و  تو سعه روستایی با اهداف چند جانبه می باشیم .حال برای حل مشکلات روستاها و روستاییان و حفاظت از محیط زیست نیاز به برنامه ریزی دقیق داریم تا بتوانیم از این سرمایه های بالقوه استفاده مناسب داشته باشیم .

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و حاکمیت یافتن نظام جمهوری اسلامی ایران ناخشنودی از روند توسعه کشور به ویژه در مناطق روستایی به تشکیل نهادهایی چون بنیاد مسکن ،جهاد سازندگی ، مراکز خدمات روستایی و عشایری و … انجامید . هدف از شکل گیری این نهادها تقلیل نابرابریهای اجتماعی و اقتصادی حاصل از اجرای برنامه های عمرانی دوره پهلوی ، محرومیت زدایی از مناطق روستایی و … بوده است . برخلاف برنامه های عمرانی گذشته که از الگوی رشد اقتصادی پیروی می کردند ، پس از انقلاب تدابیر توسعه روستایی بیشتر مبتنی بر الگوهای پاسخ به نیاز اساسی با هدف برقراری عدالت اجتماعی و توزیع مجدد منابع و امکانات رفاهی شکل گرفتند . از جمله این نهادها که بر پایه ارزشهای عدالت جویانه پا به عرصه وجود نهاد ، می توان به بنیاد مسکن انقلاب اسلامی اشاره نمود که با توجه ویژه به مسکن محرومان به خصوص روستاییان ، به تهیه طرح هادی پرداخت تا به کمک آن راهی به سوی توسعه فضایی – کالبدی روستاها در پیش گیرد .

عرصه های روستایی در کشورمان به عنوان یک واقعیت مکانی – فضایی ، برآیندی از تعامل مولفه های متفاوت اکولوژیکی ، اجتماعی ، فرهنگی ، سیاسی و کالبدی است

یک مطلب دیگر :

مقاله (پایان نامه) خود شکوفایی در معنا درمانی :روان درمانی در نظریه فرانکل

 (ازکیا و غفاری ،1383 ، 47) . از آنجاییکه طرح هادی یکی از مهمترین و موثرترین طرح های توسعه روستایی کشور به شمار می رود ، می توان از آن به عنوان گامی اساسی در جهت موثر بودن در توسعه اهداف اجتماعی ، اقتصادی ، محیطی و کالبدی نام برد . از طرفی رشد هدایت نشده فیزیکی روستاها به شکل گیری چشم انداز ناموزونی از عرصه های سکونتگاهی انجامیده است که فاقد روابط و پیوندهای مناسب کالبدی – فضایی در درون مناطق روستایی است . فراموش کردن مدیریت کالبدی – فضایی و بی توجهی به نقش کانونهای روستایی در تحولات اقتصادی و اجتماعی کشور به شکل تغییرات کالبدی نامانوس و نیز در هم ریختگی فرهنگی و اجتماعی به همراه ناتوانی در نقش پذیری مناسب فضایی و اقتصادی روستاهای کشور انجامیده است (سعیدی ،1383 ، 16) . استدلال نظری و یافته های تجربی محققان نشان می دهد بهداشت و رفاه محل زندگی انسان ، ابعاد شخصیتی و ویژگیهای فردی انسان ها را تحت تاثیر قرار می دهد (Mitchell & et al, 2000,72). طبق تحقیقات صورت گرفته محرومیت از خدمات محلی لازم و نبود شرایط زیست محیطی محل زندگی  افراد باعث افزایش جرم و جنایت و ایجاد آلودگی محیط زیست و کاهش فرصت های زندگی بهتر را برای انسانها به دنبال دارد (Stafford and Marmot ,2003,60 ) .  این در حالی است که امروزه یکی از مهمترین عناصر ساختاری توسعه سکونتگاههای روستایی در جهت حمایت از فقیران روستایی و کاهش آسیب پذیری مناطق روستایی ، توجه ویژه به ابعاد فعالیت های اجتماعی ، اقتصادی و محیطی انسان در مناطق یاد شده است . بدین معنا عناصر کالبدی سکونتگاههای روستایی شامل مسکن ، محیط امن ، خدمات عمومی ، خدمات زیر بنایی و کاربری اراضی می شود که حمایت مادی و بهبود کیفیت زندگی انسان روستایی را مدنظر قرار می دهند (پور طاهری و همکاران ، 1390 ، 22) .

حال با توجه به تهیه و اجرای طرح هادی در روستاهای کشورمان ، توسعه وگسترش عرصه های روستایی سئوالی مطرح می گردد که آیا اجرای طرح هادی بر بهبود کیفیت زندگی روستاییان موثر بوده است ؟ و در این تحقیق سعی بر پاسخ سئوال در بخش مرکزی شهرستان رشت شده است .

تحقیق حاضر در پنج فصل انجام گرفته است :

فصل اول ) طرح تحقیق :در این فصل ضمن بیان مسئله و ضرورت تحقیق، اهداف تحقیق را عنوان نموده و پس از تدوین فرضیه ها وچگونگی روش تحقیق، مفاهیم و واژه های تحقیق بیان شده است.

فصل دوم )مبانی نظری، روش شناسی و تکنیک های تحقیق :در این فصل به بیان تعاریف و مفاهیم مشارکت و موضوعات مرتبط با مشارکت و بیان دیدگاه های صاحب نظران پرداخته شده است.

فصل سوم )ویژکی های جغرافیایی محدوده مورد مطالعه:در این فصل به بیان ویژگی های طبیعی و انسانی و اقتصادی محدوده مورد مطالعه پرداخته می شود.

فصل چهارم)یافته های تحقیق :در این فصل به تجزیه وتحلیل یافته ها در غالب جداول حاصل از پاسخ روستاییان پرداخته شده است.

فصل پنجم)آزمون فرضیه ها، نتایج وپیشنهاداها:در این فصل به آزمون چهار فرضیه این تحقیق وبیان نتایج و ارائه پیشنهادات پرداخته می شود.

فصل اول: طرح تحقیق

1-1- بیان مسأله

3-تحقیقات دانشگاه میشیگان ……………………………………………………………………………….. 14

4-شبکه مدیریت ……………………………………………………………………………………………….. 15

5-تحقیقات اسکاندیناوی …………………………………………………………………………………….. 16

ج)تئوریهای اقتضایی……………………………………………………………………………………………. 17

1-نظریه رهبری وضعیتی یااقتضایی فیدلر…………………………………………………………………. 17

2-تئوری موقعیتی هرسی وبلانچارد ……………………………………………………………………….. 19

3-تئوری مسیر- هدف…………………………………………………………………………………………. 21

4- الگوی مشارکتی……………………………………………………………………………………………… 22

د)دیدگاه های جدید رهبری ………………………………………………………………………………….. 23

1-تئوری اسنادی رهبر………………………………………………………………………………………….. 23

2-تئوری رهبری فره مند………………………………………………………………………………………. 24

3-تئوری رهبران عملگرا ……………………………………………………………………………………… 25

تحلیلی برنظریه های رهبری…………………………………………………………………………………… 26

رهبری درمدیریت……………………………………………………………………………………………….. 27

تفاوت مدیریت ورهبری……………………………………………………………………………………….. 28

مؤلفه ها……………………………………………………………………………………………………………. 29

1-سبک رهبری تحولگر……………………………………………………………………………………….. 29

2-سبک رهبری مراوده ای(تعاملی)…………………………………………………………………………. 31

3-سبک رهبری آزادگرا………………………………………………………………………………………… 32

رهبری درمدیریت اسلامی ……………………………………………………………………………………. 33

بخش دوم:بهداشت روانی …………………………………………………………………………………….. 34

تعریف …………………………………………………………………………………………………………….. 35

نظریه ها……………………………………………………………………………………………………………. 36

1-نظریه پاولف………………………………………………………………………………………………….. 36

2-نظریه مازلو……………………………………………………………………………………………………. 36

3-نظریه اسکینر………………………………………………………………………………………………….. 37

4-نظریه فروید ………………………………………………………………………………………………… 37

5-نظریه یونگ………………………………………………………………………………………………….. 38

6-نظریه موری…………………………………………………………………………………………………… 39

7-نظریه آدلر……………………………………………………………………………………………………… 39

8-نظریه فروم……………………………………………………………………………………………………. 40

9-نظریه اریکسون……………………………………………………………………………………………….. 40

10-نظریه هری استاک سالیوان……………………………………………………………………………….. 40

11-نظریه گوردون آلپورت ………………………………………………………………………………….. 41

12-نظریه جورج کلی…………………………………………………………………………………………. 42

13-نظریه آلبرت الیس ………………………………………………………………………………………… 43

14-الگوی پزشکی وروان پزشکی…………………………………………………………………………… 44

15-الگوی رفتارگرایی…………………………………………………………………………………………. 45

 

16-الگوی انسان گرایی……………………………………………………………………………………….. 45

تاریخچه بهداشت روانی ………………………………………………………………………………………. 46

عوامل موثردراختلال بهداشت روانی…………………………………………………………………………. 47

پیشگیری ازبیماریهای روانی ………………………………………………………………………………….. 47

مؤلفه ها  ………………………………………………………………………………………………………….. 50

1-فرسودگی شغلی……………………………………………………………………………………………… 50

2-اضطراب واسترس…………………………………………………………………………………………… 51

3-وضعیت آب وهوا………………………………………………………………………………………….. 52

بهداشت روانی ازدیدگاه اسلام………………………………………………………………………………… 53

نشانه های سلامت روانی ازمنظرقرآن……………………………………………………………………….. 54

بخش سوم:پیشینه………………………………………………………………………………………………… 56

تحقیقات داخلی………………………………………………………………………………………………….. 56

تحقیقات خارجی………………………………………………………………………………………………… 59

فصل سوم:روش واجرای پژوهش……………………………………………………………………………. 62

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………. 62

روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………. 63

جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………. 63

نمونه آماری وروش نمونه گیری……………………………………………………………………………… 63

ابزارگردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………. 63

روش آماری………………………………………………………………………………………………………. 65

فصل چهارم:تجزیه وتحلیل آماری پژوهش  

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………. 67

آمارتوصیفی……………………………………………………………………………………………………….. 67

بررسی فرضیه ها…………………………………………………………………………………………………. 74

فصل پنجم: بحث ونتیجه گیری

یافته های پژوهش……………………………………………………………………………………………….. 78

بحث ونتیجه گیری………………………………………………………………………………………………. 78

محدودیتهای پژوهش…………………………………………………………………………………………… 79

پیشنهادهای پژوهشی……………………………………………………………………………………………. 79

پیشنهادهای کاربردی……………………………………………………………………………………………. 79

منابع

منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………. 81

منافع غیر فارسی…………………………………………………………………………………………………. 85

چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………… 90

فهرست جدول

عنوان                                                                                                   صفحه

جدول(2-1)دستاوردهای الگوی فیدلر……………………………………………………………………… 19

جدول(2-2)مهمترین تفاوتهای رهبرومدیر………………………………………………………………… 29

یک مطلب دیگر :

جدول(3-1)اطلاعات پرسشنامه ها………………………………………………………………………….. 65

جدول(4-1)توزیع فراوانی برحسب جنسیت…………………………………………………………….. 67

جدول(4-2)جدول آماری مربوط به سبک رهبری……………………………………………………….. 68

جدول(4-3)توزیع فراوانی برحسب سبک رهبری ……………………………………………………… 68

جدول(4-4)جدول آماری مربوط به بهداشت روان ومولفه های آن………………………………….. 69

جدول(4-5)توزیع فراوانی مولفه علایم جسمانی………………………………………………………… 69

جدول(4-6)توزیع فراوانی مولفه اضطراب………………………………………………………………… 70

جدول(4-7)توزیع فراوانی مولفه اختلال درکنش اجتماعی……………………………………………. 71

جدول(4-8)توزیع فراوانی مولفه افسردگی……………………………………………………………….. 72

جدول(4-9)توزیع فراوانی برحسب بهداشت روان دبیران…………………………………………….. 73

جدول(4-10)آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین سبک رهبری تحولگراوبهداشت روان…….. 74

جدول(4-11)آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین سبک رهبری مراوده ای وبهداشت روان…. 75

جدول(4-12)آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین سبک رهبری آزادگراوبهدااشت روان……… 76

چکیده:

هدف ازپژوهش حاضرجهت بررسی رابطه بین سبک رهبری مدیران آموزشی بابهداشت روانی دبیران دبیرستانهای دولتی شهرستان میناب انجام شد.این پژوهش درتابستان ونیمسال اول سال تحصیلی 1392انجام شد.214نفرازدبیران دبیرستانهای دولتی درشهرستان میناب براساس روش نمونه گیری طبقه ای ازبین جامعه آماری 447نفری انتخاب شدند،وبه پرسشنامه های سبک رهبری چندعاملی MLQبرناردباس،وبهداشت روانی 28-GHQگلدبرگ،پاسخ دادند.روش این پژوهش توصیفی ازنوع همبستگی وپیمایشی می باشد.نتایج بااستفاده نرم افزار SPSSتجزیه وتحلیل شدند. نتایج به دست آمده از این پژوهش به شرح زیرمی باشد:7/90درصد از مدیران آموزشی دارای سبک رهبری مراوده ای می باشند.71 درصد ازدبیران دارای بهداشت روانی خوبی هستند.ضریب همبستگی پیرسون به دست آمده برای سبکهای رهبری تحولگرا،مراوده ای وآزادگرابه ترتیب 787/0، 003/0و 158/0بوده است.همچنین این پژوهش نشان داد که بین سبک رهبری مراوده ای بابهداشت روان دبیران رابطه معناداری وجود داردامابین سبکهای تحولگرا وآزادگرا بابهداشت روان دبیران رابطه معناداری وجود ندارد.

 

 

کلمات کلیدی:سبک رهبری مدیران،بهداشت روانی دبیران

مقدمه:

رهبری همواره باانسان عجین بوده اززمانی که انسان آغازین وباشکارحیوانات روزگارمی گذرانید،زمانی که دوام وبقای اوبه توان اودرهدایت نیرودرشکاربستگی داشت وویازمانی که گروه هایی ازخانواده های صحرا نشین برای تامین منبع غذانقل مکان می کردندهمواره رهبری وجودداشته است. رهبری  بالاترین هنرمدیریت وتوانایی نفوذ دردیگران است.مدیربه عنوان نماینده سازمان برای هماهنگی و افزایش بهروری درراس سازمان قراردارد.موفقیت سازمان درتحقق اهداف درگروچگونگی اعمال مدیریت و سبکهای مؤثررهبری است.مدیر  در نقش رهبری سازمان می تواندسبکهای متفاوتی رادرهدایت نیروی انسانی انتخاب کندالگوهای رفتاری مناسب مدیر درهرسازمان باعث به وجودآمدن روحیه وانگیزش قوی درکارکنان می شود.رهبری به عنوان یکی ازو وظایف اساسی مدیرمی باشد.درواقع عصاره رهبری،آن نفوذقابل توجه وروبه افزایش است که توسط رهبرروی زیرستان اعمال می شودودرراس وظایف رسمی وسازمانی یک مدیرقراردارد. مدیران برای موفقیت وایفای نقش مؤثردرسازمان علاوه بردارابودن نگرش اقتضایی نسبت به متغییرهای محیطی، بایدسازمان ومدیریت رابه عنوان یک سیستم مدنظر قراردهندوبااین نگرش به بررسی رفتار بپردازدوشیوه وسبک رهبری خودرابراساس واقعیت وشرایط،ماهیت کارووظایف وخصوصیات کارکنان انتخاب کنند (قربانی  ،1389). رهبری ازدیرزمان موردتوجه اندیشمندان ومحققان مدیریت بوده وآنان همواره درباره رهبری وزوایای گوناگون آن ،ازجمله عواملی که سازنده یک رهبراثربخش وموفق است،تحقیق کرده اند.

سازمان های آموزشی به عنوان مراکزی که تربیت نیروی انسانی رابرعهده دارندوازحساسیت بالاتری نسبت به سازمانهای دیگربرخوردارهستندمسلمامستلزم دقت وتوجه بیشتری درامررهبری ومدیریت هستند.رهبری ومدیریت مؤسسات آموزشی می تواند برمیزان توسعه فرآیندهاوشایستگی های افراد اثرگذاشته ودرنتیجه یادگیری راافزایش می دهد.

روان هم مانندجسم ممکن است دچاربیماری شود:عوامل ژنتیکی،فردی،خانوادگی،اجتماعی،اقتصادی ،عفونت، ضربه نرسیدن خون،خونریزی،تومور،مصرف طولانی الکل،کمبودموادغذایی،صرع درمان نشده وبیماریهای پیش رونده مغزی ،اعتیادوسوءتغذیه و… می توانندزمینه بیماریهای روانی ـ عصبی شوند.بیماری های روانی ازبدو پیدایش بشروجودداشته وهیچ فردی ازطبقه اقتصادی  ـ اجتماعی خاصی درمقابل آن مصونیت نداشته وخطری است که بشررامرتباتهدیدمی کند(جهانشاهی ،1390).موضوع«سلامتی»ازبدوپیدایش بشرودرقرون واعصار متمادی،مهم وهمواره مطرح بوده است.اماهرگاه ازآن سخنی به میان آمده،عمومابعدجسمانی آن مدنظرقرارگرفته

وکمتربه بعدروانی آن توجه شده است.سلامت جسمانی وروانی افرادجامعه اهمیت بسزایی دارد.افرادوجوامع انسانی بدون حفظ سلامت ورعایت بهداشت،نمی توانندبه زندگی فردی ونوعی خودادامه دهندونسل خودرا حفظ نمایند.بیماری وناتوانی،زندگی فردوروابط انسانی رامختل ودرنتیجه احساس امنیت وهمبستگی راازانسان سلب می کنند.

مهمترین شرط معلم خوب ازلحاظ بهداشت روانی این است که اوباکمال صمیمیت وخلوص نیت افرادرادوست بداردوازرفتارآنان آزرده نشودبلکه باصبروحوصله وخوشرویی سعی کندبه عمق مشکلات پی ببردودرحل مسایل تاحدامکان بکوشد.

بیان مسئله:             

رهبری یکی ازضرورتهای اصلی برای انجام فعالیتهای بسیاری ازسازمانهای امروزی است(خدمتی،1386). رهبری مستلزم فراگردنفوذاجتماعی است که درآن یک فردروی دیگران اثرمی گذاردتافعالیتهاوروابط دریک گروه یاسازمان ردساختاربندی کند(هوی ومیسکل[1]،1378).سازمانهای موفق مشخصه عمده ای دارندکه به وسیله آن ازسازمانهای ناموفق متمایزمی شوند؛این مشخصه رهبری پویاواثربخش است(هرسی وبلانشارد [2]، 2007 ). سبک رهبری عبارت است ازالگوهای رفتاری دایمی ومستمرکه افراددرهنگام کاربادیگران یاکاربه وسیله دیگران ازآن استفاده می کنندوتوسط دیگران درک می شوند(مقیمی،1386).

تحت نفوذقراردادن رفتاردیگران ازطریق ایجادتصورقدرت صورت می گیرد.ایجادتصورقدرت مستلزم دسترسی به منابع قدرت است.دسته ای ازمنابع قدرت مبتنی برمنصب ومقام مدیرودسته ای دیگرمبتنی بر قدرتهایی است که برتوانایی های شخصی مانند:خبرگی،صلاحیت واطلاعات مدیردلالت دارد(رضاییان،1387).

لذارهبری درهمه حرفه هاخصوصادرحرفه مدیران آموزشی بسیارحائزاهمیت است.رهبرموفق نیازبه رفتارهایی دارد که پیروان رابرای دست یافتن به هدفهای معین درموقعیت های مشخص یگانه ساخته وبرانگیزد(دیوس و نیواستورم[3]،1385).

بهداشت روانی علمی است که برای بهترزیستن ورفاه اجتماعی که تمام زوایای زندگی ازاولین لحظات حیات جنینی تامرگ اعم اززندگی داخل رحمی،نوزادی،کودکی تانوجوانی،بزرگسالی وپیری رادربرمی گیرد. بهداشت روان،دانش وهنری است که به افرادکمک می کندتاباایجادروشهایی صحیح ازلحاظ روانی وعاطفی بتوانندبامحیط سازگاری نموده وراه حلهای مطلوب تری رابرای حل مشکلاتشان انتخاب نمایند.