تاکنون درباره­ی نقد روان­کاوانه­ی برخی از شخصیت­های شاهنامه پژوهش­های مختلفی صورت گرفته است. در بررسی­های انجام شده، موضوعی منطبق با موضوع تحقیق حاضر یافت نشد، اما در امتداد آن می­توان به پژوهش­هایی مرتبط با تحقیق؛ از جمله موارد زیر اشاره کرد:

١- کاظمی، محمد رضا (١۳۸۳). ویژگی­های خلقی قهرمانان در شاهنامه.

این پایان­نامه به بررسی زندگی و حیات قهرمانان حماسی، ویژگی­های ظاهری و جسمی و ویژگی­های روحی و روانی آن­ها پرداخته است.

۲- حق­گویان جهرمی، لیدا ( ١۳۸۸). ساختارشناسی پهلوانان ایران باستان در شاهنامه فردوسی.

این پایان­نامه به ساختار­شناسی پهلوانان ایران باستان و ویژگی­های اخلاقی آن­ها از نظر اعتقادی، ملی، بزمی و ویژگی­های ظاهری آن­ها و سجایای پهلوانی پرداخته است.

 

۳- قشقایی، سعید‐ رضایی، محمد هادی (١۳۸۸). تحلیل روان­کاوانه­ی شخصیت گردآفرید. فصلنامه علمی پژوهشی.

در این مقاله سعی شده است شخصیت ­گردآفرید بر اساس دو مکتب روان­کاوی یونگ و فروید و آرتمیس بررسی شود. در بخش اول این مقاله؛ تمامیت روان گردآفرید طبق نظریه­ی عقده­ی اختگی فروید روان­كاوی، و در بخش دوم اشاره­ی مختصر از روان گردآفرید بر طبق دیدگاه یونگ شده است اما  به طور کامل و به همراه شاهد مثال، به این موضوع پرداخته نشده است لذا در این جستار، سعی شده است که شخصیت گردآفرید به گونه­ای بارزتر، از دیدگاه این روان­شناس-یونگ- بررسی و تحلیل شود.

­4­-­ اَتونی، بهروز(1390). نقد اسطوره شناختی ژرفا، بر بنیاد کهن­نمونه­ی مادینه روان. فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی.

این مقاله نیز به گزارش و تحلیل کهن نمونه‌ی مادینه روان برخی از شخصیت­های اسطوره­ای پراخته است. که برای فهم بهتر مطالب­ها در این پایان­نامه از آن استفاده شده است.

5­-  هوشنگی، مجید(1388). نقد و بررسی روان­كاوانه­ی شخصیت زال از نگاه آلفرد آدلر. فصلنامة نقد ادبی.

در این مقاله سعی شده است شخصیت زال در شاهنامه، از نگاه روان­شناسی مورد نقد و بررسی قرار گیرد. ویژگی روانی این شخصیت در چارچوب نظریه­ی عقده­ی حقارت و برتری­جویی آلفرد آدلر در این مقاله تحلیل و بررسی شده است. اما به ویژگی روانی این شخصیت از دیدگاه یونگ که در این پژوهش به آن پرداخته شده است؛ اشاره­ای نشده است. این مقاله برگرفته از پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد از دانشگاه تربیت مدرس است که نویسنده در آن به بررسی شخصیت­هایی چون: زال، رستم، و

یک مطلب دیگر :

امر به معروف و نهی از منکر، کارشناسی ارشد

 تهمینه پرداخته است. اما با مطالعه­ی این پژوهش به این نتیجه رسیدیم که وی در تحلیل شخصیت رستم به نتیجه منطقی نرسیده، و به فرضیه­ها و نتایجی دست یافته­، که نگارنده در فصل چهارم این پایان­نامه در بخش تحلیل شخصیت رستم از دیدگاه فروید؛ دلایلی را در رد آن­ها ارائه داده است.

اما به طور کلی درباره­ی نقد روان­کاوانه­ی شخصیت­های اصلی این دو داستان-رستم و سهراب و رستم و اسفندیار- بر اساس دیدگاه روان­شناسان (کارل گوستاو یونگ، زیگموند فروید، آلفرد آدلر و…) کار پژوهشی صورت نگرفته است. و این پژوهش از این جهت کاملاً بدیع و نو است.

1-4. اهداف و اهمیت پژوهش:

با توجه به این­که بسیاری از موضوعات متنوع متون ادبی ریشه در اصول روان­شناسی دارد، بررسی روان­کاوانه­ی این دو داستان و تبیین اصول روان­شناسی مرتبط با موضوع و شخصیت­های داستان، از اهداف اصلی این پژوهش است. سخن ‌گفتن درباره­ی شخصیت، پیش از هر چیز مستلزم شناخت ماهیت انسان و فرضیه­های اساسی مربوط به آن است. و با توجه به این­كه هدف اصلی این پژوهش فراهم‌ كردن زمینه برای ارائه نظریه‌ شخصیت با رویکرد روان­شناختی است؛ اتخاذ موضعی مشخص درباره­ی مفروضه‌های مربوط به ماهیت انسان، نه تنها لازم و ضروری، بلكه امری اجتناب‌ناپذیر است.

تحقیقات میان رشته­ای در دنیای امروزی رونق زیادی یافته و نتایج مفید و ارزنده­ای به دست می­دهد. در حوزه­ی ادبیات، رابطه­ی روان­كاوی و ادبیات و بررسی متون ادبی از دیدگاه روان­كاوی؛ در گشودن بسیاری از راز و رمزها مفید است و نتایجی شگفت به دست می­دهد. روان­كاوی خود حوزه­ی وسیعی است كه صاحب نظران متعدد با دیدگاه­های مختلف و حتّی گاهی متضاد به آن پرداخته­اند. بنابراین بررسی آثار ادبی ایران از دیدگاه روان­كاوی می­تواند ما را به جنبه­هایی از رمزشناسی این آثار و درك ژرفای روانی آن­ها برساند. این نوع پژوهش­های روان­کاوی كمك می­كند، تا جنبه‌های نمادین و رمزی، در بسیاری از اسطوره­ها، داستان­ها، حوادث و افسانه­ها و مانند آن روشن، و معانی پنهان درون آن آشكار گردد. و شاهنامه اثری ملی و محصول ناخودآگاه جمعی ایرانی در طول قرن­هاست، که این اثر به خصوص در بخش اسطوره­ای و حماسی، دارای داستان­های نمادین و معانی ژرف و عمیقی است كه از دیدگاه فوق قابل تحلیل است.

 

 

1-5. پرسش پژوهش:

١­- آیا داستان­های رستم و سهراب و رستم واسفندیار جنبه­ی تراژدیک دارند؟

۲- آیا می­توان داستان رستم و سهراب، رستم و اسفندیار را بر اساس اصول روان­شناسی، نقد روان­کاوانه کرد؟

 

 

1-6. فرضیه­ی پژوهش

2-1-3 توحید از دیدگاه فردوسی……………………………………………………………………………………………………………. 26

2-2 تاریخچه زندگانی زرتشت و آیین او………………………………………………………………………………………………… 29

2-2-1 عرفان زرتشت……………………………………………………………………………………………………………………………….. 31

2-2-2 اوستا……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 40

2-3 مرگ از دیدگاه قرآن…………………………………………………………………………………………………………………………. 41

2-3-1 حکمت مرگ از دیدگاه اسلام…………………………………………………………………………………………………….. 45

2-3-2 آراء فلاسفه و حکمادر رابطه با مرگ………………………………………………………………………………………….. 46

2-3-3 مرگ از دیدگاه عرفان و اسطوره و مادیگرایان……………………………………………………………………………. 48

2-4 آیین های خاک سپاری……………………………………………………………………………………………………………………. 49

2-4-1 مراسم تشییع زرتشتیان………………………………………………………………………………………………………………. 49

2-4-2 آیین خاکسپاری در اسلام…………………………………………………………………………………………………………… 50

عنوان                                                                                                         صفحه

2-4-3 آیین خاکسپاری در شاهنامه………………………………………………………………………………………………………. 52

2-4-3-1 دخمه……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 53

2-4-4 آیین سوگواری در شاهنامه…………………………………………………………………………………………………………. 54

2-4-5 سوگواری در آیین زرتشت…………………………………………………………………………………………………………… 56

 

فصل سوّم:روش تحقیق

 

3- درآمد……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 59

3-1 ابزار گرد آوری اطلاعات……………………………………………………………………………………………………………………. 59

3-2 شیوه گرد آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………………………………. 59

3-3 شیوه تجزیه و تحلیل داده­ها…………………………………………………………………………………………………………….. 59

 

فصل چهارم: یافته های تحقیق

 

4- درآمد……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 61

4-1 مرگ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 63

4-1-1 مرگ در لغت………………………………………………………………………………………………………………………………… 63

4-1-2 ریشه ی واژه ی مرگ………………………………………………………………………………………………………………….. 64

4-1-3 تعاریف مرگ…………………………………………………………………………………………………………………………………. 64

4-1-4 ابر پندار شاهنامه………………………………………………………………………………………………………………………….. 67

4-1-5 حکمت مرگ و زندگی در شاهنامه  …………………………………………………………………………………………. 68

4-1-6 رویکرد عرفانی و عبرت آموزی از مسأله مرگ در شاهنامه………………………………………………………. 70

4-1-7 مرگ سرنوشتی ناگزیر…………………………………………………………………………………………………………………. 74

4-2 مقایسه باور مرگ در شاهنامه با گاتها……………………………………………………………………………………………… 76

4-2-1 باور به دو هستی در شاهنامه……………………………………………………………………………………………………… 76

4-2-2 باور به دو هستی در گات‌ها…………………………………………………………………………………………………………. 77

4-2-3 نام نیک در شاهنامه…………………………………………………………………………………………………………………….. 77

 

4-2-4 نام نیک در گا‌ت‌ها……………………………………………………………………………………………………………………….. 79

4-2-5 تاثیر باور به مرگ بر رفتار در شاهنامه……………………………………………………………………………………….. 80

4-2-6 تاثیر باور به مرگ بر رفتار در گات‌ها………………………………………………………………………………………….. 85

عنوان                                                                                                         صفحه

4-2-7 آرزوی مرگ در شاهنامه……………………………………………………………………………………………………………… 86

4-3 زمان(زروانیسم)…………………………………………………………………………………………………………………………………. 87

4-3-1 زروان خدای مرگ………………………………………………………………………………………………………………………… 88

4-3-2 زروان خدای بخت………………………………………………………………………………………………………………………… 89

4-4 نام های مرگ…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 92

4-4-1 هوش…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 92

4-4-2 زمان و زمانه………………………………………………………………………………………………………………………………….. 94

4-4 جهان پس از مرگ……………………………………………………………………………………………………………………………. 96

4-4-1 درآمد…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 96

4-4-2 رستاخیز………………………………………………………………………………………………………………………………………… 97

4-4-2-1 رستاخیز در لغت……………………………………………………………………………………………………………………… 97

4-4-2-2 رستاخیز چیست؟……………………………………………………………………………………………………………………. 97

4-4-2-3  رستاخیز در عقاید گوناگون…………………………………………………………………………………………………… 100

4-4-2-4 عقاید اقوام باستانی در مورد رستاخیز……………………………………………………………………………………. 101

4-4-2-5 آراء فلاسفه و حکما در مورد رستاخیز………………………………………………………………………………… 102

4-4-2-6 نظر صاحبان ادیان در مورد رستاخیز…………………………………………………………………………………….. 102

4-4-2-7 معاد جسمانی  ………………………………………………………………………………………………………………………… 105

4-4-2-8 آفرینش نخستین دلیل قاطعی است بر معاد………………………………………………………………………… 107

4-5  روان………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 111

4-5-1 روان در شاهنامه…………………………………………………………………………………………………………………………… 112

4-5-2 سرنوشت روان پس از مرگ  از دیدگاه زرتشت…………………………………………………………………………. 116

4-5-2-1 پس رشن عادل……………………………………………………………………………………………………………………….. 120

4-5-3 پاداش و کیفر زندگی پس از مرگ ازدیدگاه زرتشت………………………………………………………………… 121

4-5-4 سرنوشت روح در ادیان و آیین های گذشته……………………………………………………………………………… 122

4-6  بهشت و جهنم (دوزخ)……………………………………………………………………………………………………………………. 123

4-6-1 بهشت…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 124

4-6-1-1 بهشت یا دوزخ در آیین زرتشتی چگونه توصیف گردیده؟………………………………………………….. 125

4-6-2 بررسی دیدگاه شاهنامه و گات‌ها در باره بهشت و دوزخ…………………………………………………………… 128

4-6-2-1 سنجه (میزان، مقیاس) نیکی و بدی در شاهنامه…………………………………………………………………. 128

4-6-2-2 سنجه نیکی و بدی در گات‌ها………………………………………………………………………………………………… 129

عنوان                                                                                                         صفحه

4-6-2-3 پاداش و پادافره (بادافره، مجازات)در شاهنامه……………………………………………………………………….. 132

4-6-2-4 پاداش و پادافره در گات‌ها………………………………………………………………………………………………………. 133

4-6-2-5 بهشت روشن در شاهنامه……………………………………………………………………………………………………….. 135

یک مطلب دیگر :

4-6-2-6 بهشت روشن در گات‌ها…………………………………………………………………………………………………………… 136

4-6-2-7 بهشت در شاهنامه…………………………………………………………………………………………………………………… 137

4-6-2-8 بهشت در گات‌ها………………………………………………………………………………………………………………………. 141

4-7 دوزخ ( جهنم)…………………………………………………………………………………………………………………………………… 143

4-7-1 دوزخ در شاهنامه…………………………………………………………………………………………………………………………. 144

4-8 بازگشت به سوی خدا……………………………………………………………………………………………………………………….. 148

4-8-1 بازگشت به سوی خدا در شاهنامه  …………………………………………………………………………………………… 148

4-8-2 بازگشت به سوی خدا در گات­ها…………………………………………………………………………………………………. 148

4-8-3 راهنمایی خدایی برای رستگاری در شاهنامه……………………………………………………………………………. 151

4-8-4 راهنمایی خدایی در گات‌ها……………………………………………………………………………………………………….. 152

4-9 جاودانگی……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 154

4-9-1 جاودانگی در شاهنامه………………………………………………………………………………………………………………….. 156

4-9-2 جاودانگی از دیدگاه زرتشت………………………………………………………………………………………………………… 163

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها

 

5-1 نتیجه و بحث  ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 166

5-2 پیشنهادها…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 171

5-3  محدودیت ها…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 172

منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 174

چکیده:

شاهنامه جایگاه بزرگی در میان کشور ایران فرهنگی دارد. از آنجا که شاهنامه ریشه در فرهنگ ایران باستان دارد. فرهنگ انگیزه‌ای است که مردم را پیش می‌برد،. در این پژوهش تلاش خواهد شد که دیدگاه شاهنامه در باره جهان پس از مرگ و تاثیر دین زرتشتی بر این دیدگاه بررسی و نشان داده شود دیدگاه مردم در باره مرگ و دنیای پس از آن اثر بزرگ و گسترده‌ای بر روش زندگی مردم می‌گذارد. از سوی دیگر کوشش می‌شود با همسنجی دیدگاه شاهنامه در باره مرگ و دنیای پس از مرگ با گات‌ها ریشه‌های فرهنگ شاهنامه بررسی شود.

در این تحقیق شیوه کار توصیفی و تحلیلی است، با بهره گیری از کتب کتابخانه و مقالات مربوطه در سایتهای مورد نظر اطلاعات گرد آوری گردید. کلیه بیت­ها در شاهنامه که به مسئله جهان پس از مرگ ارتباط داشت و همچنین بخشی از سروده‌های گات‌ها، کتاب آسمانی زرتشتیان، یا اوستا، نوشته‌های مقدس زرتشتیان، و پندنامه‌های موبدان که پیامی همچون بیت مورد نظر داشتند و با مطالب دیگر در کتبی که بعنوان رفرنس آورده شده یادداشت، بررسی و نکات مشترک موجود مورد تحلیل قرار گرفت.

نتیجه اینکه در دیدگه شاهنامه، گیتی (دنیای مادی) گذراست و نمی‌شود دل در آن بست، ولی مینو (دنیای روحانی) جاوید است و باید در آن بهترین زندگی را داشت. شاید چون دانش مردم بسیار ناچیز است، پس نگارنده شاهنامه همواره از سوی چهره‌های شاهنامه دست نیایش به سوی خداوند بر­می‌دارد تا بهترین راه برای رسیدن به این بهترین زندگی پر از آرامش و آسایش را بیابد. او در این آرزوست که از دشواری‌ها و پادافره (مجازات) دوزخ رهایی یابد، و به نظر می­رسد اندیشه فردوسی در کنار زندگی و زندگی با مرگ برای این گره می­خورد تا موجب زدودن غفلت از هستی آدمی باشد و انسان را به این نکته رهنمود سازد که مرگ در ماست و همیشه با ماست، مرگ در مقابل زندکی و همراه همیشگی آن شگفت انگیز­ترین پارادوکس تاریخ حیات بشری بوده است که از همان آغاز همپای وی تا به امروز راهی طولانی و شگرف راپیموده و همچنین در دین زرتشت نیز این اعتقاد می­رود که زندگی با مرگ تن به پایان نمی­رسد روان به زندگی مینو ادامه می­دهد، از این رو هر کس باید روش زندگی را به گونه­ای برگزیند تا به زندگی روان در مینو آسیب نرسد.

 

کلید واژه ها:  شاهنامه، زرتشت، مرگ، بهشت، دوزخ، گاتها

مقدمه

 

شاهنامه شاهکاری ادبی است با موضوعاتی جامع و داستانهایی متنوع سراینده آن حکیم جامع الاطراف که جلوه هایی مختلف از ادبیات حماسی، غنایی و تعلیمی را به نمایش می گذارد. بررسی ابعاد مختلف «شاهنامه» موجب شناخت بیشتر عظمت و شکوه این اثر وهمچنین سراینده آن می شود.

پند و ا ندرزهای فردوسی است که از آبشخورهای فکری دینی و قومی وی سرچشمه گرفته است و از آنجا که عاطفه نهفته در آن انسانی است نه شخصی، جامعیت و شمول آن از زمان و مکان خاص فراتر است و همه آفاق را در بر می گیرد.

آرامش و آبادی آرزوی هر کس برای داشتن بهترین زندگی است. این آرامش پدید آمدنی نیست مگر

آن که با دانش نیک همزبانی به همدلی دگرگون شود. همانگونه که استاد عشق مولوی می‌سراید:

 

همزبانی خویشی و پیوندی است                                                یار با نا محرمان چون بندی است

ای  بسا  هندو و  ترک  همزبان                                                 ای بسا  دو  ترک چون بیگا نگان

از زبان محرمی خود دیگر  است                                                  همدلی  از  همزبانی  بهتر  است

 

برای رسیدن به همدلی و همزبانی باید یکدیگر را درست شناخت. فرهنگ را نیروی پیش برنده مردم و جامعه دانسته‌اند. در واژه نامه معین آن را ادب و هنر و ادب كردن مردم معنی كرده است. استاد برومند سعید(1384)، در پژوهشی ادیبانه آن را از دو بخش فر + هنگ می‌داند. «فر» پیشوندی به معنی پیش و جلو رفتن است و «هنگ» دگرگونه‌ای از «سنگ» به معنی متانت و سنگینی است.

فرهنگ زمانی پدیدار می‌شود که آموخته‌ها در منش مردم نهادینه گردند. بدینگونه مردم از آن آموخته‌‌ها در زندگی خود و یا درون جامعه بهره می‌برند، بدون آنکه نیازی به فشار بیرونی برای بکار بستن آن باشد. برای نمونه اگر بد شمردن اسراف در منش کسی نهادینه شود، او نه برای جریمه دولتی و نه برای خوش آمد دیگران از اسراف پرهیز نمی‌کند، بلکه چون این کار را بد می‌داند از آن می‌پرهیزد. چنین کسی در خلوت هم آن کار دیگر را نمی‌کند[1].

مهم آنست که چه آموخته‌ای با چه آرمانی و از چه راهی در منش مردمان نهادینه می‌شود. آیا بهره‌کشانی می‌خواهند از شیره جان مردمانی ثروت و قدرت بیندوزند یا آبادگرانی مردم دوست در پی افزایش خرسندی مردم هستند.

2-1-2- فقر و تنگدستی جمال­الدین……………………………………………………….14

2-2- شیوۀ شاعری و آثار او…………………………………………………………………….15

عنوان                                                                                                             صفحه

2-2-1- سبک اشعار و وضع شعر در عصر شاعر……………………………………….19

2-3- اندیشه و تفکرات شاعر…………………………………………………………………..23

2-3-2- نكوهش از مردم اصفهان………………………………………………………….25

2-3-3- نكوهش فضل وستایش زر………………………………………………………..28

فصل سوم: پیشینه و شیوه های تأثیر قرآن و حدیث در ادبیات فارسی

3-1- پیشینۀ تأثیر پذیری از قرآن وحدیث در ادبیات فارسی…………………………..30

3-2- شیوه های تأثیر پذیری ادبیات فارسی از قرآن وحدیث………………………….33

3-2-1- اقتباس…………………………………………………………………………………..33

3-2-2- تلمیح……………………………………………………………………………………33

3-2-3- تضمین………………………………………………………………………………….34

3-2-4- ارسال­المثل…………………………………………………………………………….34

3-2-5- اشاره…………………………………………………………………………………….35

3-2-6- درج……………………………………………………………………………………..35

3-2-7- عقد……………………………………………………………………………………..35

عنوان                                                                                                             صفحه

3-2-8- ترجمه…………………………………………………………………………………..36

3-2-9- حل………………………………………………………………………………………36

فصل چهارم: بررسی محتوایی تاثیر قرآن و حدیث در شعر جمال­الدین

4-1- صفات خدا…………………………………………………………………………………..39

 

4-1-1- بی نیازی خدا……………………………………………………………………….39

4-1-2- بخشش گناهان…………………………………………………………………….39

4-1-3- بشارت خدا………………………………………………………………………….40

4-1-4- بی عیب و بی همتا بودن حق…………………………………………………..40

4-1-5- بیهوده نبودن خلقت………………………………………………………………40

4-1-6- تسبیح خدا…………………………………………………………………………..41

4-1-7- تسلیم در برابرخدا…………………………………………………………………41

4-1-8- جاودانگی خدا………………………………………………………………………42

4-1-9- نقش بندجان………………………………………………………………………….43

4-1- 10- حمد خدا…………………………………………………………………………….43

عنوان                                                                                                          صفحه

4-1-11- حلم و علم خدا……………………………………………………………………..43

4-1-12- خواست خدا…………………………………………………………………………44

4-1-13- خشم خدا…………………………………………………………………………….44

4-1-14- خلل در آفرینش……………………………………………………………………44

4-1-15- دعوت خداوند……………………………………………………………………..45

4-1-16- سوگند خدا …………………………………………………………………………46

4-1-17- سایۀ خدا …………………………………………………………………………….46

4-1-18- صنع خدا……………………………………………………………………………..46

4-1-19- خالق مطلق…………………………………………………………………………..47

4-1-20- عروة الوثقی………………………………………………………………………….47

4-1-21- عالم الغیب……………………………………………………………………………48

4-1-22- عا لم السّر…………………………………………………………………………….49

4-1-23- فَضل خدا…………………………………………………………………………….49

4-1-24- قادر و عالم ………………………………………………………………………….50

عنوان                                                                                                          صفحه

4-1-25- یاری طلبیدن از حق……………………………………………………………….50

4-1-26- كلمات خدا پایان ناپذیر است ………………………………………………….50

4-1- 27-كمال خداوند……………………………………………………………………….51

4-1-28- نصرت خدا…………………………………………………………………………..51

4-1- 29- هدایت خدا…………………………………………………………………………52

4-1- 30- یاد ونام خدا…………………………………………………………………………52

4–2– اشاره به پیامبر اسلام(ص)……………………………………………………………….52

4-3- اشاره به دیگر پیامبران ……………………………………………………………………61

4-3-1- آدم (ع)…………………………………………………………………………………61

4-3-2- ابراهیم (ع)……………………………………………………………………………..63

4-3-3- اسحاق (ع)…………………………………………………………………………….63

4-3-4- خضر (ع)……………………………………………………………………………….64

یک مطلب دیگر :

4-3-5- داود (ع)………………………………………………………………………………..65

4-3-6- سلیمان (ع)…………………………………………………………………………….65

عنوان                                                                                                          صفحه

4-3-7- صالح (ع)………………………………………………………………………………66

4-3-8- عیسی (ع)………………………………………………………………………………66

4-3-9- موسی (ع)……………………………………………………………………………..68

4-3-10- موسی(ع) و ابراهیم(ع) …………………………………………………………..73

4-3-11- هارون (ع)……………………………………………………………………………73

4-3-12- یحیی (ع)…………………………………………………………………………….74

4-3-13- یونس (ع)…………………………………………………………………………….74

4-3-14- یعقوب (ع)…………………………………………………………………………..75

4-3-15- یوسف (ع)…………………………………………………………………………..76

4-4- قیامت و حشر و نشر……………………………………………………………………….77

4-5- بهشت و دوزخ……………………………………………………………………………..95

4-6- کعبه………………………………………………………………………………………….104

4-7- فتنه­های مختلف زندگی انسان………………………………………………………..107

4-7-1- فتنۀ آخر زمان ………………………………………………………………………107

عنوان                                                                                                        صفحه

4-7-2- جادوی بابل………………………………………………………………………….108

4-7-3- یأجوج وسدّ سكندر……………………………………………………………….108

4-7-4- دیو رجیم و شهاب ثاقب ………………………………………………………..109

4-7-5- چشم زخم …………………………………………………………………………..109

4-7-6- نفخ صور …………………………………………………………………………….112

4-7-7- قضا و قَدَر……………………………………………………………………………116

4-7-8- دنیا……………………………………………………………………………………..123

فصل پنجم: سایر موضوعات

5-1- اصلاب………………………………………………………………………………………131

5-2- بندگی انسان……………………………………………………………………………….131

5-3- پی نبردن عقل به ذات خدا…………………………………………………………….131

5-4- تنزیل ………………………………………………………………………………………..133

5-5- توكّل ……………………………………………………………………………………….133

5-6- جوشن ومغفر ……………………………………………………………………………..134

عنوان                                                                                                           صفحه

5-7- جود………………………………………………………………………………………….134

5-8- حسودان…………………………………………………………………………………….135

5-9- خلقت انسان ………………………………………………………………………………136

5-10- دوستی با خدا……………………………………………………………………………136

5-11- رنج…………………………………………………………………………………………137

5-12- سخاوت ………………………………………………………………………………….138

5-13- شب قدر ………………………………………………………………………………….138

5-14- صبر ……………………………………………………………………………………….138

5-15- صبر وتقوی………………………………………………………………………………139

5-16- حلم ……………………………………………………………………………………….139

5-17- تلخی صبر و شیرینی ظفر…………………………………………………………….140

5-18- ضایع شدن عمر در مادیات………………………………………………………….140

5-19- طور………………………………………………………………………………………..140

5-20- علم علی- عدل عمر ………………………………………………………………….141

عنوان                                                                                                          صفحه

5-21- علم- جود………………………………………………………………………………..141

5-22- عفو…………………………………………………………………………………………142

5-23- عنكبوت…………………………………………………………………………………..143

5-24- عرش………………………………………………………………………………………143

5-25- عرجون……………………………………………………………………………………144

5-26- فرعون……………………………………………………………………………………..145

5-27- فقر………………………………………………………………………………………….145

5-28- قاصر بودن انسان………………………………………………………………………..146

5-29- قناعت……………………………………………………………………………………..147

5-30- كاشتن عمل……………………………………………………………………………..147

5-31- كبر و فخر………………………………………………………………………………..148

روش تحقیق                                                                                                             20

نوع مطالعه«روش هاوابزارگردآوری اطلاعات»                                                                      21

اسنادعمده ی مورداستفاده دراین تحقیق                                                                           21

ابزارگردآوری اطلاعات                                                                                                  21

 

محدودیت هاوموانع                                                                                                     21

فصل چهارم

سرگذشت زبان                                                                                                           23

تاریخ ادبیات ایران                                                                                                       27

دوره های تاریخی واژه پذیری در زبان فارسی                                                                      34

تأثیرزبان های اروپایی درزبان فارسی امروز                                                                         38

اقتباس الفاظ بیگانه                                                                                                     38

پدیده ی قرض گیری                                                                                                   39

انواع قرض گیری                                                                                                        41

روش های مختلف واژه سازی برپایه قرض گیری واژگانی                                                        42

علل وعوامل ورود زبان های بیگانه به ایران                                                                         44

علل وعوامل پدیده قرض گیری                                                                                       45

وام گیری زبانی                                                                                                          48

انواع گرته برداری                                                                                                        49

فرآیندنفوذواژه های بیگانه                                                                                             51

بخش دوم

سید مهدی شجاعی 56

واژه های بیگانه در آثار سید مهدی شجاعی                                                                              59

محمود دولت آبادی                                                                                                             59

یک مطلب دیگر :

واژه های بیگانه در آثار محمود دولت آبادی                                                                              62

علی محمد افغانی                                                                                                               63

واژه های بیگانه در آثار علی محمد افغانی                                                                                68

صادق هدایت      75

واژه های بیگانه در آثار صادق هدایت                                                                                      79

بزرگ علوی                                                                                                                       80

واژه های بیگانه در آثار بزرگ علوی                                                                                        83

جمال میر صادقی                                                                                                               90

واژه های بیگانه در آثار جمال میر صادقی                                                                                91

فصل پنجم

نتیجه گیری                                                                                                                    100

منابع و مآخذ                                                                                                                  102

عکس ها                                                                                                                        105

مقدّمه

اسنادعمده ی مورداستفاده دراین تحقیق                                                                           21

ابزارگردآوری اطلاعات                                                                                                  21

محدودیت هاوموانع                                                                                                     21

فصل چهارم

سرگذشت زبان                                                                                                           23

تاریخ ادبیات ایران                                                                                                       27

دوره های تاریخی واژه پذیری در زبان فارسی                                                                      34

تأثیرزبان های اروپایی درزبان فارسی امروز                                                                         38

اقتباس الفاظ بیگانه                                                                                                     39

پدیده ی قرض گیری                                                                                                   40

انواع قرض گیری                                                                                                        42

 

روش های مختلف واژه سازی برپایه قرض گیری واژگانی                                                        42

علل وعوامل ورود زبان های بیگانه به ایران                                                                         45

علل وعوامل پدیده قرض گیری                                                                                       46

وام گیری زبانی                                                                                                          49

انواع گرته برداری                                                                                                        50

فرآیندنفوذواژه های بیگانه                                                                                             52

بخش دوم

مهدی حمیدی شیرازی                                                                                                57

واژه های بیگانه در اشعار حمیدی شیرازی                                                                          58

امام خمینی(ره)                                                                                                          59

واژهای بیگانه در شعر امام خمینی(ره)                                                                              67

یک مطلب دیگر :

فاطمه راکعی                                                                                                             68

واژه های بیگانه در اشعار فاطمه راکعی                                                                              69

سهراب سپهری                                                                                                          70

واژه های بیگانه در اشعار سهراب سپهری                                                                           73

احمد شاملو                                                                                                               76

واژه های بیگانه دردیوان احمد شاملو                                                                                81

شهریار                                                                                                                     83

واژه های بیگانه در شعر شهریار                                                                                       84

طاهره صفار زاده                                                                                                         94

واژه های بیگانه در اشعار طاهره صفار زاده                                                                          95

علیرضا قزوه                                                                                                            102

واژه های بیگانه در اشعار علیرضا قزوه                                                                             103

احمد کسروی                                                                                                          108

واژه های بیگانه در اشعار احمد کسروی                                                                           109

موسوی گرمارودی                                                                                                     110

واژه های بیگانه در اشعارموسوی گرمارودی                                                                       111

شمس لنگرودی                                                                                                        112

واژه های بیگانه در اشعار شمس لنگرودی                                                                         112

نصرالله مردانی                                                                                                          116

واژه های بیگانه در آثار نصرالله مردانی                                                                             117

فریدون مشیری                                                                                                        117

واژه های بیگانه در اشعار فریدون مشیری                                                                         119

فصل پنجم