3-1-3-کاربرد حروف لاتین در بیت ……………………………………………………………………………………… 37

3-1-4- کاربرد واژگان لاتین به فارسی………………………………………………………………………………….. 38

3-1-5- تکرار یک واج در کلمه ……………………………………………………………………………………………. 40

3-1- 6-کاربرد کلمات تخصصی و نیمه تخصصی …………………………………………………………………….. 42

3-1-7- کاربرد واژگان قدیمی در شعر پست مدرن …………………………………………………………………. 44

3-1-8- کاربرد واژگان رکیک و بی ادبانه ………………………………………………………………………………. 45

3-1-9- کاربرد زنجیره وار کلمات …………………………………………………………………………………………. 47

3-1-10- فرایندهای واجی ………………………………………………………………………………………………….. 48

3-2-تکرار…………………………………………………………………………………………………………….52

فصل چهارم: کارکرد عاطفی

4-1-درآمدی بر کارکرد عاطفی……………………………………………………………………………………………… 55

4-1-1-عشق ………………………………………………………………………………………………………………………. 56

4-1-2- گریه ………………………………………………………………………………………………………………………. 63

4-1- 3-غم و اندوه ……………………………………………………………………………………………………………… 69

4-1-4-  خسته…………………………………………………………………………………………………………………….. 73

4-1-5-  درد ………………………………………………………………………………………………………………………. 77

4-1-6-  ناامیدی و بدبینی ……………………………………………………………………………………………………. 82

4-1-7- انتظار ……………………………………………………………………………………………………………………… 87

4-1-8- بی تفاوتی ……………………………………………………………………………………………………………….. 92

4-1-9-  ترس، هراس و دلهره ………………………………………………………………………………………………. 95

4-1-10-تنهایی …………………………………………………………………………………………………………………… 100

4-2- حس آمیزی…………………………………………………………………………………………………………………. 107

4-3- عناصر موهوم ……………………………………………………………………………………………………………… 107

4-4- باورهای عامیانه ………………………………………………………………………………………………………….. ..109

فصل پنجم : کارکرد نحوی

5-1-درآمدی بر  کارکرد نحوی …………………………………………………………………………………………….. ..112

5-2- نوآوری های زبانی ………………………………………………………………………………………………………. ..112

5-3- نقش های پر کاربرد دستوری ……………………………………………………………………………………….. 125

5-3-1-صفت ………………………………………………………………………………………………………………………. 125

5-3-2 قید …………………………………………………………………………………………………………………………… 134

 

5-3-3- کاربرد ضمایر ………………………………………………………………………………………………………….. 140

5-3-4- کاربرد حرف اضافه …………………………………………………………………………………………………. 147

5-3-5- نام آوا……………………………………………………………………………………………………………………… 149

5-3-6- اسم صوت ……………………………………………………………………………………………………………… 153

5-4- افعال منفی ………………………………………………………………………………………………………………….. 156

5-5- کاربرد فراوان فعل امر و نهی …………………………………………………………………………………………. 158

5-6- کاربرد واژه ی توی ……………………………………………………………………………………………………… 160

5-7- کاربرد واژه ی هی ……………………………………………………………………………………………………….. 162

5-8- ناتمام ماندن جملات …………………………………………………………………………………………………….. 164

فصل ششم : کارکردهای دیگر زبان در واژگان پرکاربرد

6-1- زن و نمادهای زنانه ……………………………………………………………………………………………………… 169

6-2-مرد……………………………………………………………………………………………………………………………….. 179

6-3- کودکی و بچه در شعر پست مدرن …………………………………………………………………………………. 184

6-4- پست مدرن و تردید ……………………………………………………………………………………………………… 185

6-5- جایگاه زبان محاوره در آثار پست مدرن ……………………………………………………………………….. 187

6-6- پست مدرن و جبرگرایی ………………………………………………………………………………………………. 189

6-7- خدا در شعر پست مدرن ………………………………………………………………………………………………. 190

6-8-مرگ ومرگ اندیشی درتفکرپست مدرن…………………………………………………………………196

6-9-خودکشی………………………………………………………………………………………………………..201

6-10- تصویرهای شعری پست مدرن   ………………………………………………………………………………….. 205                                                                                    6-11 – بی موضوعی شعرپست مدرن    …………………………………………………………………………………. 206

6-12- نامفهوم بودن شعرپست مدرن………………………………………………………………………………………. 207

6-13- بی معنایی شعرپست مدرن…………………………………………………………………………………………… 209

6-14-هیچ و پوچ اندیشی ………………………………………………………………………………………..210

6 -15-اصطلاحات شغلی………………………………………………………………………………………….213

6-16- کاربرد نام حیوانات ……………………………………………………………………………………………………. 216

6-17- کاربرد نام فصل ها …………………………………………………………………………………………………….. 222

6-18- کاربرد روز و شب ……………………………………………………………………………………………………… 225

6-19- کاربرد رنگ­ها …………………………………………………………………………………………………………… 227

6-20- کاربرد اعضای بدن ……………………………………………………………………………………………………. 232

6- 21-حواس پنجگانه …………………………………………………………………………………………………………. 234

6-22- طنز و شعر پست مدرن ………………………………………………………………………………………………. 250

6-23- خواب و ملزومات آن ………………………………………………………………………………………………… 254

6-24- قصه و داستان …………………………………………………………………………………………………………… 257

6-25- کاربرد اعداد ……………………………………………………………………………………………………………… 262

6-26- اسم های خاص ………………………………………………………………………………………………………… 266

6-27- مورد خطاب قرار دادن ………………………………………………………………………………………………. 289

6-28- فتوشعر ……………………………………………………………………………………………………………………… 291

یک مطلب دیگر :

6-29- شعر دیداری ……………………………………………………………………………………………………………… 292

فصل نهم: نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………… 296

منابع و مآخذ …………………………………………………………………………………………………………………………. 301

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                      صفحه

جدول شماره 1 : بسامد واژه عشق…………………………………………………………………………………………………. 56

جدول شماره 2: بسامد واژه گریه ………………………………………………………………………………………………….. 63

جدول شماره 3: بسامد واژه غم و غصه …………………………………………………………………………………………. 69

جدول شماره 4: بسامد واژه خسته ………………………………………………………………………………………………… 73

جدول شماره 5 : بسامد واژه درد ………………………………………………………………………………………………….. 77

جدول شماره 6 : بسامد ناامیدی و بدبینی ………………………………………………………………………………………. 82

جدول شماره 7 : بسامد واژه انتظار ……………………………………………………………………………………………….. 87

جدول شماره 8 : بسامد واژه بی تفاوتی …………………………………………………………………………………………. 92

جدول شماره 9 : بسامد واژه ترس، هراس و دلهره …………………………………………………………………………. 95

جدول شماره 10 : بسامد واژه تنهایی ……………………………………………………………………………………………. 100

جدول شماره 11 : کاربرد صفت منفی …………………………………………………………………………………………… 125

جدول شماره 12 : کاربرد غیر تنوین  دار ………………………………………………………………………………………. 134

جدول شماره 13 : کاربرد قیدهای بی نشانه …………………………………………………………………………………… 136

جدول شماره 14 : کاربرد بسامد ضمایر ………………………………………………………………………………………… 140

جدول شماره 15 : بسامد فعل امر و نهی ……………………………………………………………………………………….. 158

جدول شماره 16 : کاربرد واژه ی تویِ ………………………………………………………………………………………….. 160

جدول شماره 17: بسامد واژه ی هی …………………………………………………………………………………………….. 162

جدول شماره 18 : بسامد هیچ و پوچ اندیشی ………………………………………………………………………………… 210

 

جدول شماره 19 : بسامد حیوانات ……………………………………………………………………………………………….. 216

جدول شماره 20: بسامد فصل ها…………………………………………………………………………………………………… 222

جدول شماره 20 : بسامد شب و روز …………………………………………………………………………………………….. 225

جدول شماره 21 : بسامد رنگ ها …………………………………………………………………………………………………. 227

جدول شماره 22 : بسامد اعضای بدن …………………………………………………………………………………………… 232

جدول شماره 23: بسامد اعداد ……………………………………………………………………………………………………… 262

فهرست تصاویر

عنوان                                                                                                                      صفحه

تصویر شماره 1 : فتوشعر ………………………………………………………………………………………………………………. 291

تصویر شماره 2 : شعر دیداری ………………………………………………………………………………………………………. 292

تصویر شماره 3 : شعر دیداری ………………………………………………………………………………………………………. 293

 

طرح مسأله

قالب غزل یکی از محبوب­ترین قالب­های شعر فارسی است. پس از ظهور نیما و رواج شعر نیمایی و ارائه­ی آثار موفق در این عرصه اهل شعر و ادب شاهدند که غزل معاصر با تنوع موضوع، شکل ظاهری، قافیه­هایی متفاوت، ردیف های طولانی و نوآوری­های فراوانی از سوی شاعران دهه_­ی شصت، هفتاد و هشتاد به شکلی فعال خودنمایی می_­کرد.

دهه­ی هشتاد، مهدی موسوی با معرفی « غزل پست مدرن، برگزاری کلاس­های آموزشی، تربیت شاگرد انتشار نشریه­ی تخصصی پست مدرن دری دیگر به روی غزل معاصر ما گشود و شاگردانش او را به عنوان پدر غزل پست مدرن مورد خطاب قرار دادند.بارزترین ویژگی که این نوع غزل را از همه­ی غزل­های ادبیات فارسی متمایز می سازد، زبان این نوع غزل است، در این تحقیق نقش­های آوایی، عاطفی، نحوی این غزل­ها مورد بررسی قرار گرفته و نوآوری های زبانی و واژگان پرکاربردو دیگر کارکردهای زبان تحلیل می گردد.

1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق

نبودن پژوهش مدوّن پیرامون این موضوع و نقش اساسی و متفاوت  کارکرد واژگان در شکل­گیری غزل پست مدرن،  نقش یک پژوهش در شناخت این شیوه ی نو آورانه ،علاقه ی نگارنده نسبت به قالب غزل و ادبیات معاصرو روشن کردن ابعاد شعر پست مدرنرا می­توان اهمیت و ضرورت انجام این تحقیق به شمار آورد.

1-3- هدف تحقیق

جایگاه زبان و واژگان در دادن شکلی دیگرگونه به غزل پست مدرن و کارکرد های زبانی بررسی می گردد تا در شناخت بهتر این نوع شعری به مخاطب یاری رساند.و انگیزه ای برای پژوهش های بعدی درباره ی این تجربه ی جدید شعری باشد.

1-4- پیشینه­ی تحقیق: ( مروری بر تحقیقات داخلی و خارجی )

کتاب­های فراوان و مقالات بسیاری  با موضوع پست مدرن به چاپ رسیده است که ارتباط آن­ها با موضوع این پژوهش در حد آشنایی با نگرش پست مدرن و ادبیات پست مدرن در دیگر کشورهاست. اما اثری که به طور مستقل شعر پست مدرن را در ادبیات فارسی بررسی کند به چاپ نرسیده است. فقط پایان نامه­ی
« رویکردی به مدرنیسم در غزل معاصر » که در دانشگاه سیستان و بلوچستان به قلم آقای محمود طیب و استاد راهنمای ایشان دکتر محمد علی زهرا زاده می­تواند در شکل­گیری این ذهنیت که ادبیات کلاسیک فارسی چگونه به مرحله مدرن رسید به ما کمک کند تا ما در این پژوهش رسیدن به پست مدرن را بررسی نماییم. و موضوع کار ایشان و  این پژوهش تفاوت فراوانی دارند. پایان نامه ی اخیر با این کار پژوهشی تفاوت فراوانی دارد. چون مدرن و پست مدرن درلفظ و معنا و شعر دو طیف جداگانه اند. نزدیک بودن زمان سروده شدن غزل ها با زمان این پژوهش و برخورد دولت با فعالیت موسوی و اختصاری و درک نشدن این شعر از سوی بسیاری از مخاطبان حتی مخاطب خاص ادبیات باعث شده که موضوع تحقیق برای اهل شعر و ادب تا این زمان ناشناس باقی بماند.

1-5- روش تحقیق

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

2ـ1ـ مقدمه…………………………………………………………………………………………. 12

2ـ2ـ پیشینه تجربی تحقیق در زمینه‌ی جامعه‌شناسی ادبیات………………………………………. 12

2ـ2ـ1ـ در خارج…………………………………………………………………………………… 12

2ـ2ـ2ـ در ایران…………………………………………………………………………………… 13

2ـ3ـ پیشینه تجربی تحقیق درباره استاد شهریار………………………………………………….. 14

2ـ4ـ نقش دین در اجتماع از دیدگاه اسلام…………………………………………………………. 15

2ـ5ـ نظریه‌های جامعه‌شناسان در حوزه دین……………………………………………………… 18

2ـ5ـ1ـ نظریه امیل دورکیم……………………………………………………………………….. 18

2ـ5ـ2ـ نظریه ماکس وبر………………………………………………………………………….. 19

2ـ5ـ3ـ نظریه کلود هانری سن سیمون……………………………………………………………. 20

2ـ5ـ4ـ نظریه کارل مارکس………………………………………………………………………. 21

2ـ5ـ5ـ نظریه یوآخیم واخ…………………………………………………………………………. 21

2ـ5ـ6ـ نظریه میلتون یینگر………………………………………………………………………. 22

2ـ5ـ7ـ نظریه هربرت اسپنسر……………………………………………………………………. 23

2ـ6ـ چهارچوب نظری تحقیق…………………………………………………………………….. 23

2ـ7ـ سؤال‌های تحقیق……………………………………………………………………………… 26

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                 صفحه

فصل سوم: روش پژوهش

3ـ1ـ نوع و روش تحقیق………………………………………………………………………….. 27

3ـ2ـ واحدهای تحلیل محتوا……………………………………………………………………….. 28

3ـ3ـ مراحل گزینش مقوله‌ها و کدگذاری آن‌ها……………………………………………………. 28

3ـ4ـ جامعه آماری تحقیق…………………………………………………………………………. 30

3ـ5ـ نمونه آماری…………………………………………………………………………………. 30

 

3ـ6ـ حجم نمونه……………………………………………………………………………………. 30

3ـ7ـ اعتبار تحقیق…………………………………………………………………………………. 30

3ـ8ـ روش کار (چگونگی جمع‌آوری داده‌ها)……………………………………………………… 30

3ـ9ـ روش تجزیه و تحلیل داده‌ها…………………………………………………………………. 31

3ـ10ـ تعریف متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………… 31

3ـ10ـ1ـ تعریف نظری مفهوم دین از منظر جامعه‌شناسی……………………………………….. 31

3ـ10ـ2ـ تعریف عملیاتی دین از منظر جامعه‌شناسی…………………………………………….. 32

3ـ11ـ داده‌های پژوهش……………………………………………………………………………. 33

3ـ11ـ1ـ داده‌های مربوط به ابعاد اجتماعی دین در دیوان اشعار فارسی استاد شهریار…………… 33

3ـ11ـ2ـ داده‌های نامشخص پژوهش……………………………………………………………… 42

فصل چهارم: یافته‌های پژوهش

4ـ1ـ مقدمه…………………………………………………………………………………………. 47

4ـ2ـ تحلیل توصیفی داده‌ها………………………………………………………………………… 48

4ـ3ـ توزیع فراوانی نسبی داده‌ها براساس سه مقوله………………………………………………… 5

4ـ3ـ1ـ مقوله اول (انسجام و همبستگی)………………………………………………………….. 51

4ـ3ـ2ـ مقوله دوم (فضیلت‌ها و ارزش‌های اخلاقی)………………………………………………. 52

4ـ3ـ3ـ مقوله سوم (ظلم‌ستیزی)……………………………………………………………………. 52

4ـ4ـ تحلیل تبیینی داده‌ها…………………………………………………………………………… 53

4ـ4ـ1ـ روش تحلیل ارزشیابی برای تحلیل تبیینی داده‌ها…………………………………………. 53

4ـ4ـ2ـ تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون «آماری » یا مجذور خی به‌کمک نرم‌افزار SPSS19. 69

4ـ4ـ3ـ آمار اجمالی توزیع فراوانی داده‌ها براساس سه مقوله…………………………………….. 82

4ـ4ـ3ـ1ـ مقوله‌های سه‌گانه (انسجام و همبستگی، فضائل و ارزش‌های اخلاقی و ظلم‌ستیزی)….. 83

4ـ4ـ3ـ2ـ مقوله اول (انسجام و همبستگی)………………………………………………………… 84

4ـ4ـ3ـ3ـ مقوله دوم (فضائل و ارزش‌های اخلاقی)……………………………………………….. 85

4ـ4ـ3ـ4ـ مقوله سوم (ظلم‌ستیزی)…………………………………………………………………. 86

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات

5ـ1ـ مقدمه…………………………………………………………………………………………. 87

5ـ2ـ نتایج توصیفی تحقیق………………………………………………………………………… 87

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                 صفحه

5ـ2ـ1ـ سوال اصلی تحقیق………………………………………………………………………… 88

5ـ2ـ2ـ سوالات فرعی تحقیق……………………………………………………………………… 89

5ـ2ـ2ـ1ـ سوال اول تحقیق………………………………………………………………………… 89

5ـ2ـ2ـ2ـ سوال دوم تحقیق………………………………………………………………………… 89

5ـ2ـ2ـ3ـ سوال سوم تحقیق……………………………………………………………………….. 89

5ـ2ـ2ـ4ـ سوال چهارم تحقیق……………………………………………………………………… 90

5ـ2ـ2ـ5ـ سوال پنجم تحقیق……………………………………………………………………….. 90

5ـ2ـ2ـ6ـ سوال ششم تحقیق……………………………………………………………………….. 90

یک مطلب دیگر :

5ـ2ـ2ـ7ـ سوال هفتم تحقیق……………………………………………………………………….. 91

5ـ2ـ2ـ8ـ سوال هشتم تحقیق………………………………………………………………………. 91

5ـ2ـ2ـ9ـ سوال نهم تحقیق………………………………………………………………………… 91

5ـ2ـ2ـ10ـ سوال دهم تحقیق………………………………………………………………………. 92

5ـ2ـ2ـ11ـ سوال یازدهم تحقیق…………………………………………………………………… 92

5ـ2ـ2ـ12ـ سوال دوازدهم تحقیق………………………………………………………………….. 92

5ـ2ـ2ـ13ـ سوال سیزدهم تحقیق………………………………………………………………….. 93

5ـ3ـ بررسی شدت نظر شهریار نسبت به مقوله‌ها و کدهای تحلیلی……………………………… 93

5ـ4ـ نتیجه‌گیری کلی………………………………………………………………………………. 94

5ـ5ـ پیشنهادهای پژوهشی………………………………………………………………………… 95

5ـ6ـ محدودیت‌ها و مشکلات تحقیق………………………………………………………………. 95

منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………….. 96

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                 صفحه

جدول (3ـ1): داده‌های مربوط به کد تحلیلی 1ـ1 (مذمت تفرقه)………………………………….. 34

جدول (3ـ2): داده‌های مربوط به کد تحلیلی 1ـ2 (نوع‌دوستی)……………………………………. 34

جدول (3ـ3): داده‌های مربوط به کد تحلیلی 1ـ3 (اتحاد)………………………………………….. 35

جدول (3ـ4): داده‌های مربوط به کد تحلیلی 1ـ4 (انفاق)………………………………………….. 36

جدول (3ـ5): داده‌های مربوط به کد تحلیلی 1ـ5 (محبت)………………………………………… 36

جدول (3ـ6): داده‌های مربوط به کد تحلیلی 2ـ1 (عفو و بخشش)………………………………… 37

جدول (3ـ7): داده‌های مربوط به کد تحلیلی 2ـ2 (وفای به عهد و وفاداری)……………………… 37

جدول (3ـ8): داده‌های مربوط به کد تحلیلی 2ـ3 (اخلاق مداری)………………………………… 38

جدول (3ـ9): داده‌های مربوط به کد تحلیلی 2ـ4 (عدل و عدالت)………………………………… 38

جدول (3ـ10): داده‌های مربوط به کد تحلیلی 3ـ1 (مبارزه با ظلم)………………………………. 39

جدول (3ـ11): داده‌های مربوط به کد تحلیلی 3ـ2 (جهاد)………………………………………… 39

جدول (3ـ12): داده‌های مربوط به کد تحلیلی 3ـ3 (ایثار و شهادت)……………………………… 40

جدول (3ـ13): داده‌های مربوط به کد تحلیلی 3ـ4 (آزادی)………………………………………. 41

جدول (3ـ14): داده‌های نامشخص مربوط به مقوله اول (انسجام و همبستگی)………………….. 42

جدول (3ـ15): داده‌های نامشخص مربوط به مقوله دوم (فضائل و ارزش‌های اخلاقی)…………. 44

جدول (3ـ16): داده‌های نامشخص مربوط به مقوله سوم (ظلم‌ستیزی)……………………………. 45

جدول (4ـ1): کلمات و مضامین تکرار شده در دیوان استاد شهریار برای کد تحلیلی 1ـ1………. 48

جدول (4ـ2): کلمات و مضامین تکرار شده در دیوان استاد شهریار برای کد تحلیلی 1ـ2………. 48

جدول (4ـ3): کلمات و مضامین تکرار شده در دیوان استاد شهریار برای کد تحلیلی 1ـ3………. 48

جدول (4ـ4 ): کلمات و مضامین تکرار شده در دیوان استاد شهریار برای کد تحلیلی 1ـ4……… 49

جدول (4ـ5): کلمات و مضامین تکرار شده در دیوان استاد شهریار برای کد تحلیلی 1ـ5………. 49

جدول (4ـ6): کلمات و مضامین تکرار شده در دیوان استاد شهریار برای کد تحلیلی 2ـ1…………. 49

جدول (4ـ7): کلمات و مضامین تکرار شده در دیوان استاد شهریار برای کد تحلیلی 2ـ2………. 49

جدول (4ـ8): کلمات و مضامین تکرار شده در دیوان استاد شهریار برای کد تحلیلی 2ـ3………. 50

جدول (4ـ9): کلمات و مضامین تکرار شده در دیوان استاد شهریار برای کد تحلیلی 2ـ4…………. 50

جدول (4ـ10): کلمات و مضامین تکرار شده در دیوان استاد شهریار برای کد تحلیلی 3ـ1……….. 50

جدول (4ـ11): کلمات و مضامین تکرار شده در دیوان استاد شهریار برای کد تحلیلی 3ـ2…….. 51

جدول (4ـ12): کلمات و مضامین تکرار شده در دیوان استاد شهریار برای کد تحلیلی 3ـ3……….. 51

جدول (4ـ13): کلمات و مضامین تکرار شده در دیوان استاد شهریار برای کد تحلیلی 3ـ4…….. 51

جدول (4ـ14): تحلیل ارزشیابی داده‌های مربوط به کد تحلیلی 1ـ1………………………………. 54

جدول (4ـ15): تحلیل ارزشیابی داده‌های مربوط به کد تحلیلی 1ـ2………………………………. 55

جدول (4ـ16): تحلیل ارزشیابی داده‌های مربوط به کد تحلیلی 1ـ3………………………………. 57

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                 صفحه

جدول (4ـ17): تحلیل ارزشیابی داده‌های مربوط به کد تحلیلی 1ـ4 ( انفاق)…………………….. 58

جدول (4ـ18): تحلیل ارزشیابی داده‌های مربوط به کد تحلیلی 1ـ5 (محبت)…………………….. 59

جدول (4ـ19): تحلیل ارزشیابی داده‌های مربوط به کد تحلیلی 2ـ1 (عفو و بخشش)…………….. 60

جدول (4ـ20): تحلیل ارزشیابی داده‌های مربوط به کد تحلیلی 2ـ2 (وفای به عهد و وفاداری)….. 60

جدول (4ـ21): تحلیل ارزشیابی داده‌های مربوط به کد تحلیلی 2ـ3 (اخلاق‌مداری)……………… 62

جدول (4ـ22): تحلیل ارزشیابی داده‌های مربوط به کد تحلیلی 2ـ4 (عدل و عدالت)…………….. 63

جدول (4ـ23): تحلیل ارزشیابی داده‌های مربوط به کد تحلیلی 3ـ1 (مبارزه با ظلم)…………….. 63

جدول (4ـ24): تحلیل ارزشیابی داده‌های مربوط به کد تحلیلی 3ـ2 (جهاد)………………………. 65

جدول (4ـ25): تحلیل ارزشیابی داده‌های مربوط به کد تحلیلی 3ـ3 (ایثار و شهادت)……………. 66

جدول (4ـ26): تحلیل ارزشیابی داده‌های مربوط به کد تحلیلی 3ـ4 (آزادی)…………………….. 68

جدول (4ـ27): توزیع فراوانی کلمات و مضامین کد تحلیلی 1ـ1 (مذمت تفرقه)………………… 69

 

یک مطلب دیگر :

3-3) محدودیت های تحقیق ……………………………………………………………………………………………. 10

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل اطلاعات

بخش اول ………………………………………………………………………………………………………………………. 12

4-1) زندگی نامه فردوسی و معرفی شاهنامه ………………………………………………………………………. 12

4-2) زندگی نامه و معرفی آثار نظامی گنجوی ……………………………………………………………………. 20

4-3) نام و توضیح برخی از عناصر فوق طبیعی، خیالی و افسانه ای در فرهنگ ایرانی……………………………………………………………………………………………………………………………… 27

 

بخش دوم ………………………………………………………………………………………………………………………. 35

الف

4-4) عناصر فوق طبیعی در شاهنامه فردوسی …………………………………………………………………….. 36

4-4-1) مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………….. 36

4-4-2) عنصر تجلی رنگها در شاهنامه ……………………………………………………………………………… 36

4-4-3) تجلی رنگهای گوناگون شاهنامه …………………………………………………………………………… 37

4-4-4) نمادینگی عنصر چهارگانه (آب، آتش، باد، خاک) ……………………………………………………. 43

4-4-5) نمادینگی عنصر درخت ……………………………………………………………………………………….. 50

4-4-6) تقدس و پرستش درخت در شاهنامه …………………………………………………………………….. 52

ا4-4-7) تبار درختی در شاهنامه ………………………………………………………………………………………. 53

4-4-8) هوم ………………………………………………………………………………………………………………….. 56

4-4-9) کرم هفتواد …………………………………………………………………………………………………………. 60

4-4-10) ضحاک ……………………………………………………………………………………………………………. 67

4-4-11) اژدها ……………………………………………………………………………………………………………….. 69

4-4-12) دیوان و ویژگی های ظاهری آنها در شاهنامه ………………………………………………………… 71

4-4-13) رخش ……………………………………………………………………………………………………………… 74

4-4-14) سیمرغ …………………………………………………………………………………………………………….. 82

4-5) عناصر فوق طبیعی در هفت پیکر نظامی …………………………………………………………………….. 86

4-5-1) مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………….. 86

4-5-2) چهره افسانه ای بهرام در هفت پیکر ……………………………………………………………………… 86

یک مطلب دیگر :

4-5-3) نمادشناسی عدد هفت در هفت پیکر ……………………………………………………………………… 89

4-5-4) تجلی رنگ در هفت پیکر …………………………………………………………………………………….. 91

4-5-5) نمادشناسی غار در هفت پیکر …………………………………………………………………………….. 101

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات

ب

5-1) نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………….. 106

5-2) پیشنهادات …………………………………………………………………………………………………………… 109

5-3) بیان محدودیت ها …………………………………………………………………………………………………. 110

پ

منابع ……………………………………………………………………………………………………………………………. 111

مقدمه

 

«انسان برای انتقال افکار ، عقاید و ذهنیات خود از گفتار یا نوشتار استفاده می کند . این زبان سرشار از اشارات و نشانه هایی است که به خودی خود معنایی ندارند، اما به دلیل کاربرد فراگیرشان دارای معنا هستند و یا اینکه انسان به ظن خود به آنها مفهومی بخشیده است .ولی هیچ کدام از این ها نماد نیستند، بلکه فقط تداعی کننده­ی نشانه اشیاء هستند.» (یونگ،16:1377)

«آنچه ما نماد می نامیم یک اصطلاح است؛ یک نام یا نمایه ای است که افزون بر معنای قراردادی و آشکار روزمره­ی خود ، دارای معانی متناقضی نیز هست. نماد شامل چیزی گنگ،ناشناخته یا پنهان از ما است. اما دست یابی به حقیقت نیاز به بحث دارد؛ بنابراین یک کلمه یا نمایه هنگامی نمادین می شود که چیزی بیش از مفهوم آشکار خود داشته باشد . این کلمه یا نمایه جنبه­ی ناخودآگاه گسترده تری دارد که هرگز نه می تواند به گونه ای دقیق مشخص گردد و نه به طور کامل توضیح داده شود.» (همان :17)

قبل از بیان هر بحثی باید دقت داشت که نماد حتماً یک شکل نیست؛ بلکه نماد ممکن است مفهوم، رنگ، مراسم، روزی مهم، مکانی تاریخی، وِرد، عدد، رمز، پرچم و یا شعار باشد. امروزه بیشتر به تصاویر و اشکال معنادار نماد گفته می‌شود و این استعمال به خاطر کاربرد زیاد تصاویر و شکل‌ها در نمادسازی است در گذشته مردم برای عینیت بخشیدن به مسائل ماورائی و فوق طبیعی که پیش رو داشتند و به نوعی از دسترس آنها به دور بوده است معمولا از مواردی مشابه یا از نمادها استفاده می کردند و همین کار سبب می شد که درک بهتری از آنها داشته باشند.

بر این اساس انسان در دوره گذشته از طریق خیال پردازی ، به سیر و سفر در اندیشه خود می پردازد و هر غیر ممکن در عالَم واقع را به صورت ممکن در تخیلاتش مشاهده می کند. انسان برای بیان تخیلات و احساسات و تجربیات درونی خود به زبان نیاز دارد، البته باید گفت که به زبان رمز گونه و نمادین نیازمند است ، تا بتواند آنچه را که به صورت حسی تجربه کرده است را در دنیای عینی و تجربی بیان کند. بنابراین برای درک و فهم تخیلات و اساطیر، به زبانِ نمادین نیاز است.

با توجه به مواردی که بیان شد عناصر رمزگونه و موارد نمادین می تواند چندین معنا را در بر داشته باشد بنابراین ، اولین و سطحی ترین تفسیر ، کامل ترین تفسیر نیست بلکه برخلاف زبان روزمره مردم می تواند سطح های مختلفی از معانی را در خود به صورت پنهانی داشته باشد.

مردم در کاربرد عناصر رمزگونه و فوق طبیعی و همچنین نمادها، گاهی به غلو و در نهایت به نوعی بزرگ نمایی می رسیدند و گاهی فقط در پی عظمت و بزرگی چیزی برمی آمدند ولی در نهایت آن موضوع به شکل خاصی در بین مردم نهادینه می شد در نتیجه به این نکته می رسیم که ادبیات چیزی جز نماد نیست، نمادگرایی در طول حیات بشر ثابت کرده است که بیشترین تأثیر را در انتقال و جایگزینی آن در ذهن مخاطبان داشته است.

 

یک مطلب دیگر :