1-9- روش و ابزار گردآوری اطلاعات………………………………………………………….. 17
1-10- جامعه آماری و تعداد نمونه و روش نمونه گیری………………………………. 17
1-11- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………………… 18

فصل دوم: مفاهیم، نظریه ها، رویکرد
2-1  مقدمه …………………………………………………………………………………………….. 20
2-2 تعاریف و مفاهیم………………………………………………………………………………… 21
2-2-1 ساخت……………………………………………………………………………………… 21
عنوان                                                                            صفحه

2-2-2 اسکلت اصلی…………………………………………………………………………….. 23
2-2-3 ساختارگرایی …………………………………………………………………………… 23
2-3 نظریات ساخت و ساخت اصلی …………………………………………………………… 25
2-3-1 ساخت و ساختار فضایی در شهر ………………………………………………….. 26
2-3-2 دیدگاه­های اساسی در ارتباط با ساختار فضایی …………………………….. 27
2-4 انگاره ها ……………………………………………………………………………………………. 32
2-5 مزایا و معایب طراحی بر اساس استخوان­بندی اصلی شهر…………………….. 54
2-6 جمع بندی نظریه های ساختار اصلی شهر (Main Structure)……………… 57
2-7 بخش دوم : بررسی مصادیق و نمونه ­های موردی کاربردی استخوانبندی در شهرهای ایران و جهان……………………………………………………………………………….. 59

2-7-1  قسمت اول : بررسی تجارب طراحی بر اساس استخوانبندی اصلی در ایران …………………………………………………………………………………………………… 60

2-8 بخش سوم : جمع­بست مبانی نظری و تدوین چارچوب نظری پژوهش….. 85
2-8-1 مقدمه………………………………………………………………………………………. 85
2-8-2 تدقیق معیارهای شناخت استخوان بندی اصلی شهر……………………. 87
2-8-3 معیارهای شناخت استخوانبندی اصلی شهر…………………………………. 89

فصل سوم: پیش درآمد مورد پژوهی و روش شناسی پژوهش
3-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………… 104
3-2 نگاهی اجمالی به موقعیت شهرستان و شهر گرگان……………………………. 105

3-2-1- تاریخچه استراباد( شهرستان گرگان کنونی ) …………………………. 106

 

3-2-2- شهر گرگان …………………………………………………………………………. 107

3-3 شناخت بستر طبیعی شهر گرگان ……………………………………………………. 108

3-3-1 عوارض طبیعی و مصنوعی شهر………………………………………………. 109

عنوان                                                                            صفحه

3-4 دوره های تاریخی رشد و تحول شهر…………………………………………………. 114

3-4-1- مقدمه………………………………………………………………………………….. 114

 

3-4-2- وجه تسمیه شهر گرگان (استرآباد قدیم)……………………………….. 115

 

3-4-3- تاریخچه……………………………………………………………………………….. 116

 

3-4-3-1- شهر گرگان (استرآباد قدیم) قبل از اسلام …………………….. 116

 

3-4-3-2- شهر گرگان (استرآباد قدیم) در دوره پس از اسلام ……….. 117

 

3-4-4- بافت و سازمان شهری ………………………………………………………….. 135

3-5 كاربری ها و كاركردهای شهری………………………………………………………… 137

3-5-1 مقدمه……………………………………………………………………………………. 137

 

3-5-2- نحوه استفاده از اراضی شهر ………………………………………………….. 137

 

3-5-2-1-  مطالعه كاربری اراضی ………………………………………………… 137

3-6 شبکه معابر شهر………………………………………………………………………………. 142

3-6-1- مفاهیم و تعاریف سلسله مراتب شبكه معابر…………………………….. 143

 

3-6-2-  سلسله مراتب شبكه معابر گرگان…………………………………………… 144

 

 

3-6-3- بررسی وضعیت ساختار شبكه معابر ……………………………………….. 146

3-7 جمع­بندی شناخت شهر گرگان………………………………………………………… 149

3-7-1 بررسی تحقق توسعه كالبدی ………………………………………………….. 149

 

3-7-2 دلایل انتخاب شهر گرگان……………………………………………………….. 151

3-8 بررسی سیاست‌های طرح‌های فرادست …………………………………………….. 151

3-8-1 طرح جامع ناحیه ای استان گلستان………………………………………… 152

 

3-8-2 طرح جامع و تفصیلی سال 1375 طرح و معماری……………………. 153

 

3-8-3 طرح جامع سال 1390 مهندسین مشاور پارت…………………………. 155

 

3-8-4 جمع­بندی بررسی طرح­های فرادست……………………………………….. 156

3-9 تبیین فرآیند شناخت استخوانبدی شهر گرگان…………………………………. 157
عنوان                                                                            صفحه

فصل چهارم: تحلیل شهر گرگان بر اساس استخوانبندی اصلی
4-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………… 161
4-2 روند شناخت استخوانبندی اصلی …………………………………………………….. 163
4-3 شناخت استخوانبندی اصلی بر اساس معیارها  …………………………………. 164

4-3-1 : عوامل ‌محدوده کننده یا مانع ……………………………………………….. 164

 

4-3-2 : معیار ثبات ( پایداری درطول زمان )……………………………………… 171

 

4-3-2-1 : دوره های تاریخی در عملکردهای شهری ……………………….. 171

 

4-3-3 : مقیاس عملکردی و کالبدی عناصر………………………………………… 204

 

4-3-4 : عناصر و فضاهای تسهیل کننده روابط اجتماعی……………………… 207

 

4-3-5 : عرصه های مهم و تأثیرگذار فعالیتی و کارکردی…………………….. 214

 

4-3-6 : شبکه ترکیبی گذرها شامل مراکز و محورها……………………………. 226

4-3-6-1- شناخت وضعیت کلی شبکه معابر شهر ………………………….. 226
4-3-6-2- شناسایی شبکه اصلی گذرهای ارتباطی پایدار در طول تاریخ ……………………………………………………………………………………………………. 228
4-3-6-3- شناسایی حجم تردد در شبکه معابر اصلی………………………. 231
4-3-6-4- مراکز و گره های ترافیکی……………………………………………… 233

4-3-7 : نشانه های شهری و جنبه های نمادین…………………………………… 236

4-3-7-1- شناسایی نشانه های شهری…………………………………………… 237
4-3-7-2- شناسایی نمادهای شهری……………………………………………… 238

یک مطلب دیگر :

4-3-7-3-  تحلیل تاثیر نشانه ها بر شهر………………………………………… 239
4-3-7-4- تحلیل تاثیر نمادها بر استخوانبندی شهر………………………… 240
4-4 شناخت استخوانبندی موجود شهر گرگان…………………………………………. 242
4-4-1 : شناخت الگوی توسعه و تحول استخوانبندی اصلی شهر گرگان…. 245
4-4-2 : ارزیابی الگو موجود فعالیتی استخوانبندی شهر………………………… 248
عنوان                                                                            صفحه

4-4-3 : ارزیابی الگوی شبكه گذرهای استخوانبندی شهر در وضع موجود. 249
4-5 جمع بندی فصل شناخت و تحلیل استخوانبندی شهر گرگان…………….. 251

فصل پنجم: طراحی استخوانبندی اصلی و ارائه الگوی ساماندهی عملکری – فعالیتی
5-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………… 253
5-2 تحلیل استخوانبندی شهر گرگان………………………………………………………. 254
5-3 تدوین راهبرد جهت دستیابی به الگوی پیشنهادی…………………………….. 258
5-3-1- تدوین راهبرد به کمک SWOT  …………………………………………… 258
5-3-2- تدوین جدول سوات (SWOT)………………………………………………. 259
5-3-3- استخراج راهبردها ……………………………………………………………….. 265
5-4 ارائه ایده کلی ساماندهی استخوانبندی اصلی شهر……………………………… 266
5-4-1- الگوی توسعه فیزیکی …………………………………………………………… 267
5-4-1-1- الگوی های توسعه……………………………………………………….. 267
5-4-1-2- انتخاب الگوی مناسب توسعه استخوانبندی…………………… 269
5-4-1-3- پیشنهاد الگو ………………………………………………………………. 270
5-4-2- الگوی توزیع فعالیتی – عملکردی………………………………………….. 270
5-4-2-1-  الگوهای شکل یابی مراکز فعالیتی………………………………….. 270
5-4-2-2- الگوی پیشنهادی توزیع عرصه های فعالیتی…………………….. 273
5-4-3- الگوی شبکه گذرها……………………………………………………………….. 274
5-4-3-1- الگوهای پیشنهادی شبكه گذرها………………………………….. 274
5-4-3-2-انتخاب الگوی مناسب شبكه گذر…………………………………… 275
5-5 پیاده سازی الگوی پیشنهادی……………………………………………………………. 276
5-6 تحقق اهداف پژوهش……………………………………………………………………….. 280
عنوان                                                                            صفحه

5-7 پاسخ به سوالات پژوهش………………………………………………………………….. 281
5-8 بیان یافته ­های پژوهش……………………………………………………………………. 282

فهرست منابع
منابع فارسی……………………………………………………………………………………………. 283
منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………. 291
منابع اینترنتی…………………………………………………………………………………………. 293

پیوست
پیوست شماره 1……………………………………………………………………………………… 295
پیوست شماره 2……………………………………………………………………………………… 302

فهرست جداول

عنوان                                                                            صفحه

(جدول شماره 1 -1) تجارب داخلی در خصوص استخوانبندی شهر و ساختار اصلی
در ایران…………………………………………………………………………………………………………… 8
(جدول شماره 1-2 ) برنامه زمان بندی انجام پژوهش………………………………………. 15
( جدول شماره 2- 1 ) مزایا و معایب ساماندهی شهر بر اساس استخوانبندی اصلی……………………………………………………………………………………………………………… 56
( جدول شماره 2-2 ) نظریه های موجود پیرامون ساختار اصلی شهر………………… 57
( جدول شماره 2- 3 ) ویژگی های استخوانبندی شهر اصفهان در دوره های تاریخی…………………………………………………………………………………………………………… 64
( جدول شماره 2-4 ) ویژگی­های استخوانبندی شهر شیراز در دوره­های تاریخی.. 69
­جدول شماره 2-5: ویژگی های محتوایی استخوانبندی شهر– مشخصات عملکردی……………………………………………………………………………………………………….. 73
جدول شماره 2-6 : ویژگی های محتوایی استخوانبندی شهر– مشخصات کالبدی 74
جدول شماره 2-7 : ویژگی های محتوایی استخوانبندی شهر– مشخصات بصری و هماهنگی فرمها………………………………………………………………………………………………. 75
( جدول شماره 2-8 ) مشخصات طرح فیلادلفیا……………………………………………….. 80
(جدول شماره 2-9 ) مشخصات طرح خلیج توکیو اثر تانگه………………………………. 83
( جدول شماره 2-10 ) تحلیل دیدگاه­های محققین پیرامون معیارهای شناخت ساخت اصلی شهر………………………………………………………………………………………………………. 85
( جدول شماره 2-11 ) قانونمندی­های ساماندهی استخوانبندی اصلی شهر – ویژگی­های کالبدی…………………………………………………………………………………………………… 86

خود رسیده و از آن پس ثابت باقی خواهند ماند
بنابراین دستگاه در تعادل است. معذالک، درسطح خرد، شرایط ساکن نمی‌باشد. مولکول‌های تشکیل دهنده یک فاز در یک لحظه معین مشابه مولکول‌هایی که در لحظه دیگر در آن فاز قرار دارند نخواهند بود. مولکول‌هایی که دارای سرعت زیاد بوده و در نزدیکی مرز بین فازها قرار دارند بر نیروهای سطحی غلبه کرده و به فاز دیگر عبور می نمایند. در هر حال شدت متوسط عبور مولکول‌ها در هر دو جهت مشابه بوده و هیچ گونه انتقال خالص مواد بین فازها موجود نخواهد بود.
1-2- قانون فاز- فرضیه دوهم[1]
قانون فاز برای دستگاههای عاری از واکنش، از کاربرد یک قانون جبری حاصل می‌شود. تعداد متغیرهای قانون-فاز که برای ثابت نمودن حالت متمرکز[2] یک دستگاه در تعادل بطور دلخواه مشخص می‌شود، درجه آزادی نامیده می‌شود و اختلاف بین تعداد کل متغییر‌های قانون-فاز و تعداد معادلات مستقل است که می‌توان برای ارتباط

 دادن این متغییرها نوشت.

حالت متمرکز یک دستگاه PVT که حاوی N ماده شیمیایی وπ فاز در تعادل است، توسط دما، فشار و N-1 جزء مولی برای هر فاز مشخص می‌گردد. اینها متغییر‌های قانون فاز

یک مطلب دیگر :

کتاب وب اولین فروشگاه اینترنتی کتاب در ایران

 بوده و تعدادشان 2+(N-1)(π) است. جرم فازها، در مقوله متغیرهای قانون فاز نیست زیرا هیچ گونه نفوذی بر حالت متمرکز دستگاه ندارند.

معادلات تعادل-فاز که ممکن است برای مرتبط نمودن متغیرهای قانون فاز نوشته شوند بوسیله معادلات(1. 1) ویا (2. 1) داده می‌شوند:
(1. 1)                                    (i=1,2,…,N)
(2. 1)                                    (i=1,2,…,N)
هر یک از این مجموعه‌ها دارای(π-1)(N) معادله تعادل- فاز مستقل است. این معادلات ارتباط دهنده متغیرهای قانون-فاز هستند زیرا پتانسیل شیمیایی وفوگاسیتی‌ها توابعی از دما، فشار و جزء مولی اجزاء می‌باشند. اختلاف بین تعداد متغیرهای قانون- فاز و تعداد معادلات ارتباط دهنده آنها درجه آزادی نامیده می‌شود:
(3. 1)                                                        F=2+(N-1)(π)-(π-1)(N)
معادله فوق به معادله(1-4) ساده می‌شود.
(4. 1)                                                                                                         F=2-π+N
قضیه دوهم قانون دیگری است مشابه قانون فاز لکن با شهرت کمتر. این قانون برای دستگاههای بسته که برای آنها حالت غیر متمرکز[3] همانند حالت متمرکز دستگاه ثابت است بکار می رود که در آن اختلاف بین تعداد متغیرها و تعداد معادلات برابر 2 می گردد که بر مبنای این نتیجه قضیه دوهم اینگونه بیان می‌شود:
برای هر دستگاه بسته ای که ابتدا از اجرام معینی از مواد شیمیایی توصیف شده تشکیل گردیده باشد، حالت تعادل هنگامیکه هر کدام از دو متغیر مستقل ثابت گردند، کاملاً تعیین می‌شود.
1-3- اهمیت تعادلات فازی بخار- مایع

به‏منظور بهبود فرایند غنی‏سازی و ارتقای کیفیت فرآورده به­دست آمده می‏توان از آنزیم‏ها نیز استفاده کرد. آنزیم‏ها به عنوان بهبود دهنده‏های غذایی شناخته شده‏اند که سالم بوده و در غذاهایی که پخته می­شوند آنزیم­ها غیرفعال می­شوند. یکی از آنزیم­هایی که کاربرد گسترده در صنعت غذا دارد، آنزیم ترانس گلوتامیناز[50] می­باشد. آنزیم­ ترانس گلوتامیناز به طور صنعتی از روش ارزان کشت دادن نژادی از نوعی باکتری با نام علمی Streptomyces mobaraense به­دست می­آید که این آنزیم ترانس گلوتامیناز میکروبی نامیده می­شود (ساکاموتو[51] و همکاران، 1995). ترانس گلوتامیناز آنزیمی است که می‏تواند پیوندهای عرضی کووالانس بین پروتئین‏ها از جمله

 پپتیدها و آمین‏های ابتدایی مختلف برقرار کند. در واقع ترانس گلوتامیناز واکنش میان گروه آمیدیِ پپتید متصل به گلوتامین و گروه­های آمین لیزین را کاتالیز می­کند (باوور[52] و همکاران، 2003). در پاستاهای غنی شده با پروتئین، افزودن آنزیم ترانس گلوتامیناز به پاستا می­تواند اثرات مثبتی به همراه داشته باشد. آنزیم ترانس گلوتامیناز به ویژه در زمانی که یک ماده پروتئینی با میزان اسید آمینه لیزین قابل توجه به پاستا افزوده می­شود، می­تواند اثرات چشمگیری در کیفیت نهایی آن داشته باشد.

1-2-7- فرضیه­ها
1- روش بهینه­ی تولید پودر پروتئین ماهی کیلکای معمولی به لحاظ اقتصادی و امکان­پذیری روش حرارت‏دهی می‏باشد.
2- پروتئین استخراج شده به روش شستشو کیفیت بهتری نسبت به پروتئین استخراج شده به روش گرمادهی دارد.
3- آنزیم ترانس گلوتامیناز میکروبی می‏تواند کیفیت پاستای غنی­شده با پودر پروتئینی ماهی کیلکای معمولی را بهبود ببخشد.
[1] Lund
[2] HUFA (Highly unsaturated fatty acid)
[3] Khoshkhoo
[4] Park
[5] Shaviklo
[6] Solubility
[7] Functional properties
[8] Sarcoplasmic proteins
[9] Myofibrills
[10] Stroma
[11] Sathivel

یک مطلب دیگر :

[12] Emulsification
[13] Foaming
[14] Water binding capacity
[15] Water holding capacity
[16] Mince washing
[17] Lyoprotectants
[18] Surimi
[19] Jelly-like products
[20] Lee
[21] Rahmanifarah
[22] Hultin and Kelleher
[23] Fish protein hydrolysis
[24] Endoproteinase
[25] Exopeptidase

4-4- تشخیص بردار های اهداف غیر مسلط از روی شکل.. 57
5-4-روش های پایه یافتن مجموعه جواب غیرمسلط در مسائل مختلط عدد صحیح   60
1-5-4- برنامه ریزی مجموع موزون با محدودیت های اضافی.. 60
2-5-4- برنامه ریزی بر مبنای نقطه مرجع.. 61
1-2-5-4- نقطه مرجع.. 61
2-2-5-4-فاصله چبیشف.. 61
3-2-5-4- بردارهای λ-موزون راس-T .. 62
4-2-5-4- نقاط روی کوچکترین خطوط تراز.. 63
5-2-5-4-انواع روش های بهینه سازی بر پایه فاصله چبیشف.. 64
1-5-2-5-4-برنامه ریزی تقویت شده موزون بر اساس فاصله چبیشف.. 65
2-5-2-5-4-برنامه ریزی لکسیکوگراف موزون چبیشف.. 66
3-5-2-5-4- روش چبیشف تعاملی.. 67
5-5-2-5-4-روش تعاملی سطوح ذخیره بر پایه فاصله چبیشف.. 68
6-5-2-5-4-سایر روش های برپایه نقاط مرجع.. 70
7-5-2-5-4- نحوه ایجاد بردارهای وزنی پراکنده برای استفاده از در برنامه تعاملی   71
3-5-4-سایر روش های تعاملی یافتن مجموعه جواب غیر مسلط در فضای غیرمحدب.. 72
14-4- نتیجه گیری.. 73
فصل پنجم- برنامه ریزی فازی.. 74
1-5- مقدمه.. 74
1-1-5- برنامه ریزی متقارن.. 75
2-5- انواع دسته بندی برنامه ریزی ریاضی فازی.. 77

 

1-2-5-مدل های فازی نوع اول.. 80
2-2-5-مدل های فازی نوع دو.. 81
3-2-5-مسائل فازی نوع سوم.. 84
4-2-5-مسائل فازی نوع چهارم.. 86
3-5-برنامه ریزی فازی چند هدفه.. 87
4-5- نتیجه گیری.. 95
فصل ششم- الگوریتم پیشنهادی.. 96
1-6-مقدمه.. 96
2-6-الگوریتم دو مرحله ای بهینه سازی فازی چبیشف.. 98
3-6- قدم های الگوریتم دو مرحله ای بهینه سازی فازی چبیشف.. 102
4-6- مثال عددی.. 107
5-6-نتیجه گیری.. 112
فصل هفتم- آنالیز عددی.. 113
1-7- مقدمه.. 113
2-7- فرایند تولید اعداد تصادفی واقع گرایانه.. 114
1-2-7- تقاضای مشتری.. 114
2-2-7-ظرفیت های اولیه تجهیزات و ظرفیت گزینه های ظرفیتی   114
3-2-7-هزینه های ثابت.. 116
4-2-7- هزینه های متغیر.. 116
5-2-7-موجودی اولیه.. 117
3-7- فرایند حل مساله بهینه سازی چند هدفه زنجیره تامین پیشنهادی   119
فصل هشتم- نتیجه گیری و تحقیقات آتی.. 128
1-8- نتیجه گیری.. 128
2-8- پیشنهاد برای تحقیقات آتی.. 130
فهرست منابع و مراجع.. 131
فهرست کتب مرجع.. 131
فهرست مقالات مرجع.. 131
پیوست A- مفاهیم پایه تئوری فازی.. 145
1-A- تعاریف پایه مجموعه های فازی.. 145

یک مطلب دیگر :

1-1-A- مجموعه فازی.. 145
2-1-A- مجموعه فازی نرمال.. 146
3-1-A- برش α در مجموعه های فازی.. 146
4-1-A- مجموعه فازی محدب.. 147
2-A-عملگرهای مجموعه ای استاندارد در مجموعه های فازی.. 148
1-2-A- متمم مجموعه های فازی.. 148
2-2-A- اجتماع مجموعه های فازی.. 148
3-2-5- اشتراک دو مجموعه فازی.. 149
3-A-تعمیم عملگرهای مجموعه ای مجموعه های فازی.. 149
1-3-A-تی-نرم ها: اشتراک های فازی… 149
4-A- اعداد فازی.. 152
1-4-A-عدد فازی مثلثی.. 153
5-A- تئوری امکانی.. 154
1-5-A-معیار امکان و الزام موزون و معیار اعتبار فازی.. 158
6-A-غیرفازی سازی معیارهای امکانی.. 160
1-6-A-غیر فازی سازی معیارهای امکان و الزام فازی.. 160
2-6-A-غیرفازی معیار جمع موزون امکان و الزام و معیار اعتبار فازی   164
7-A- برنامه ریزی ریاضی فازی با استفاده از معیارهای الزام، امکان و اعتبار فازی.. 167
1-7-A- روش اعشاری.. 168
2-7-A-روش وضعیتی.. 169

فهرست شکل ها
شکل1-1: طبقات زنجیره تامین.. 8
شکل 1-3 : مدل شماتیک زنجیره تامین پیشنهاد شده.. 38
شکل 1-4: فضای تصمیم.. 54
شکل 2-4- فضای اهداف.. 55
شکل3-4- مجموعه نقاط غیر مسلط.. 57
شکل 4-4- فضای اهداف گسسته.. 58
شکل 5-4- یافتن نقاط غیر مسلط در فضای اهداف پیوسته.. 59
شکل 6-4- یافتن نقاط غیر مسلط در فضای اهداف غیر خطی.. 59
شکل 7-4- فاصله چبیشف و خطوط تراز.. 62
شکل 8-4- نقاط روی کوچکترین خط تراز مماس.. 63
شکل 9-4- وجود بیش از یک نقطه روی خط تراز برخورد کننده.. 64
شکل 10-4-اشعه های کاوشگر پراکنده.. 68
شکل 11-4-   اشعه های جستجو گر متمرکز شده.. 68
شکل 1-5- برنامه ریزی متقارن.. 76
شکل 1-6 : فضای اهداف.. 99
شکل 2-6- فضای ارضای اهداف.. 99
شکل 4-6- فضای گسترش یافته معیار ورنر روی فضای اهداف.. 102
شکل 3-6- نگاشت نقطه بهینه ورنر روی فضای ارضای اهداف.. 101
شکل 5-6- فلوچارت الگوریتم پیشنهادی.. 106
شکل 1-7- استراتژی بهینه.. 126
شکل 1-A: مجموعه فازی نرمال.. 146
شکل 2-A-برش α مجموعه فازی.. 147
شکل 3-A- مجموعه فازی محدب.. 148
شکل 4-A- تابع عضویت.. 153
شکل 5A– امکان و الزام رخداد A کوچکتر از عدد قطعی g.. 157
شکل 6-A- امکان و الزام رخداد A کوچکتر از عدد قطعی g.. 157
شکل 7-5- امکان رخداد A کوچکتر از B. 160
شکل 8-A- امکان رخداد A بزرگتر از B. 161
شکل 9-A- امکان رخداد A با توجه به B. 163

گوگرد ها، دی سولفورها و تیوفن ها، کم تر خورنده هستند اما موجب کم شدن عدد اکتان در مجاورت تترا اتیل سرب می شوند. قسمت اعظم H₂S در موقع تقطیر نفت در درجه ی حرارت 300 و 400 درجه ی فارنهایت از نفت خارج می شود. گوگرد در مازوت ایجاد خوردگی شدید نموده و در روغن ها باعث کم شدن مقاومت، در مقابل اکسید شدن می شود و رسوبات سختی را به وجود می آورد. [2]
بررسی های انجام گرفته در 33 کشور جهان نشان می دهد که مقدار گوگردِ سوخت، در تمام نمونه های اخذ شده، نسبت به سالیان قبل كاهش قابل ملاحظه ای داشته است. در سال 1995 مقدار گوگرد در سوخت های دیزل در اكثر كشورهای مورد مطالعه بین1000 تا 2000 mg/kg) ) متغیر بوده است، در حالی كه در سال 1998 این مقدار به حداكثر 50 تا 500 (mg/kg) كاهش پیدا كرده است. با این وجود، كاهش یاد شده در سال های آینده باید تداوم یابد.
بر اساس مقررات كنترل آلاینده ها مقدار گوگرد در سوخت های گازوئیلی، برای كشورهای اتحادیه اروپا تا سال 2005 حداكثر mg/kg 50 و برای ایالات متحده و كانادا تا سال 2006 مقدار 15 mg/kg  بوده است.در كشور ژاپن برنامه كاهش مقدار از 500 به 50 (mg/kg) تا سال 2003 در بعضی از مناطق اجرا شده است. در حال حاضردر برخی از كشورهای اروپایی مانند بلژیك، دانمارك، فنلاند، هلند، نروژ، لهستان و انگلیس، گازوئیل هایی با مقدار 500 mg/kg نیز تولید می شود. نكته حائز اهمیت اینكه هم اكنون در كشورهای آلمان، سوئد و ایتالیا، تهیه گازوئیل با میزان گوگرد 10 mg/kg نیز امكان پذیر است. بر اساس آمار، حداكثر مقادیر مجاز گوگرد برای سوخت های دیزلی در تعدادی از كشورهای جهان عبارآزمایش از : اروپای متحد، ایالات متحده و كانادا، مكزیك، ژاپن، تایلند و سنگاپور 500PPM ، هنگ كنگ PPM350 و استرالیا کم تر

 از 500PPM [3].

از سال 2006 مقررات زیست محیطی تاکید بیشتری بر گوگردزدایی شدید [1]جهت دستیابی به خصوصیات سوخت دیزل با گوگرد فوق پایین [2] (ULSD) دارد که در این نوع بایستی حداکثر میزان مجاز گوگرد در سوخت دیزل ppm 15 باشد. این محدودیت­ها، می تواند روی جنبه­های اقتصادی تأثیر گذار ­باشد. به همین منظور تا کنون عملیات زیادی جهت حذف مناسب گوگرد صورت گرفته است. [3]
پیش از بحث اصلی لازم است که مختصری در ارتباط با نفت و موادتشکیل دهنده آن بدانیم:
1-1-موادتشکیل دهنده نفت خام [4]
نفت خام اساسا، مخلوطی از هیدروکربنها است و حتی عناصر غیر هیدروکربنی آن نیز معمولا بصورت مولکولهای پیچیده ای هستند که خاصیت هیدروکربنی شان غلبه دارد، ولی نفت خام در عین حال حاوی مقادیر اندکی اکسیژن ، گوگرد ، نیتروژن ، وانادیم ، نیکل و کروم است. مواد سازنده نفت، با توجه به محل و شرایط تشکیل، از نظر نوع هیدروکربون و همچنین از نظر ترکیبات هترواتم متفاوت است. بنابراین مقدار درصد مواد سازنده نفت، بسته به منبع نفتی می تواند متفاوت باشد. بطور کلی مواد سازنده نفت عبارتند از: هیدروکربنها ، ترکیبات اکسیژنه – گوگرده – ازته ، مواد معدنی.
1-1-1-هیدروکربنها
چون تعداد هیدروکربنهای موجود در نفت، نامحدود و جداکردن آنها بطور کامل خیلی مشکل می باشد، لذا آنها را در سه گروه کلی طبقه بندی می نمایند که عبارتند از: پارافین ها ، نفتن ها و آروماتیکها. علاوه بر این گروه چهارمی نیز وجود دارد، یعنی همان اولفین هایی که در نتیجه فرایند هیدروژن زدایی از پارافین ها و نفتن هاتشکیل می شود.
1-1-2-پارافین ها (آلکان)
مشخصه هیدروکربنهای پارافینی، اتصال اتمهای کربن به وسیله پیوندهای ساده است. سایر پیوندها نیز با اتمهای هیدروژن، سیر شده است. فرمول عمومی پارافین ها ، C_nH_2n+2 است.
1-1-3-اولفین ها (آلکن ها)
اولفین ها بطور طبیعی در نفت خام وجود ندارد، بلکه در خلال فراورش نفت تشکیل می شود. فرمول عمومی آنها C_nH_2n است. معمولا وجود اولفین ها در فراورده نهایی، نامطلوب است، زیرا فعالیت پیوندهای دوگانه، باعث می شود که ترکیبات اولفین دار آسانتر اکسیده و بسپارش شوند. در برش های بنزین با گستره نقطه جوش ، وجود برخی اولفین ها مطلوب است زیرا اولفین ها دارای اعداد اکتان پژوهشی بالاتری[3] ، در مقایسه با ترکیبات پارافینی با تعداد اتمهای کربن یکسان، می باشند.
1-1-4-نفتن ها (سیکلو آلکانها)
هیدروکربنهای سیکلو پارافینی ای که تمام پیوندهای آزاد اتمهای کربن شان با هیدروژن، سیر شده نفتن نامیده می شود. در نفت خام ، انواع بسیاری از نفتن وجود دارد، ولی بجز در مورد ترکیبهای دارای جرم مولکولی اندک، نظیر سیکلوپنتان و سیکلو هگزان، معمولا بصورت ترکیبهای جداگانه تفکیک نمی شود. طبقه بندی آنها با توجه به گستره نقاط جوش صورت می گیرد.
1-1-5-آروماتیکها
گروه هیدروکربنهای آروماتیکی، از نظر شیمیایی و فیزیکی، تفاوت بسیاری با پارافین ها و نفتن ها دارد. هیدروکربنهای آروماتیکی، شامل یک حلقه بنزنی سیر نشده، ولی بسیار پایدار می باشد و اغلب مانند یک ترکیب سیر شده عمل می کند.
1-1-6-ترکیبات اکسیژنه

 

یک مطلب دیگر :

مقدار درصد اکسیژن در نفت از 3 درصد تجاوز نمی کند و اغلب در ساختمان مولکولهای سنگین، به حالت ترکیب یافت می شود. ترکیبات اکسیژنه موجود در نفت شامل اسیدها و فنل ها می باشد. فنل ها بمقدار کم در روغن های کالیفرنیا و رومانی وجود دارد. اسیدهای موجود در نفت، بیشتر بصورت مشتقات سیکلو آلکانها یا نفتنی است.
1-1-7-ترکیبات گوگردی
اغلب نفت ، شامل گوگرد آزاد بصورت محلول است که در اثر تبخیر کریستالیزه می گردد. گوگرد ممکن است بصورت هیدروژن گوگرده – تیوفرمرکاپتان – تیواتر – دی گوگرد و گوگرد کربن و گوگرد کربنیل وجود داشته باشد. سایر ترکیبات نفت شامل: مرکاپتان ها، انواع سولفیدها، پلی سولفیدها، تیوفن ها و ترکیبات تیوفنی که در قسمتهای سنگین نفت خام متمرکز هستند. در قسمتهای سبک نفت خام هیدروژن سولفید نیز یافت می شود. در بعضی از نفت ها، گوگرد به صورت عنصری نیز وجود دارد.
مقدار گوگرد در نفت بستگی به منطقه ای دارد که در آنجا نفت تشکیل گردیده است. بعنوان مثال مقدار آن در مواد خام نفتی کویت 2/5 درصد و در نفت منطقه آقاجاری ایران 1/36 درصد می باشد. میزان گوگرد در ایران در حدود 1.22% گوگرد در نفت خام هفت گل و 2.46% در نفت خام خارک است. نفت های اروپای شرقی، خاور دور، هند و پاکستان و برمه به طور متوسط دارای گوگرد کم تری هستند. [1]
در اینجا یادآوری می شود که خاصیت خورندگی نفت شرق و بوی نامطبوع آن بعلت وجود این ترکیبات می باشد.
1-1-8-ترکیبات ازته
روغنهای معدنی می توانند تا 1/5 درصد ازت بصورت ترکیبهای آلی دارا باشند.
1-1-9- مشتقات فلزی
هرگاه مواد باقیمانده از تقطیر نفت را بسوزانند، مانند زغال از خود خاکستر باقی می گذارد که شامل برخی از ترکیبات فلزی است. این ترکیبات بیشتر مربوط به عناصری از قبیل سیلیس – آهن – آلومینیوم – کلسیم – منیزیم – نیکل و سدیم باشد. ضمنا وانادیم در خاکستر برخی از نفت ها بدست آمده است و وانادیم را معمولا از نفت استخراج نموده ، در صنایع فولادسازی مورد استفاده قرار می دهند. مقدار این فلز در حدود 400ppm یعنی 400 گرم به ازای یک تن می باشد.
از آنجا که در این پروژه ، حذف ترکیبات گوگردی از نفت خام، از اهمیت خاصی برخوردار است، در مورد گوگرد و مشخصات آن اطلاعات داده شده در این بخش ، سودمند خواهد بود.
کلیه ی نفت های شناخته شده عملا دارای گوگرد هستند. نفت های به دست آمده از آمریکای جنوبی و خاورمیانه و خاور نزدیک به طور متوسط دارای گوگرد بیشتری هستند. گوگرد در 2 نوع اصلی وجود دارد: نوع اول به عنوان “گوگرد فعال[4]” شناخته شده كه می تواند به صورت مستقیم با فلزات وارد واكنش گردد. نوع دوم “گوگرد غیر فعال[5]” است كه قادر نیست مستقیما با فلزات وارد واكنش شود. گوگرد فعال شامل:گوگرد، سولفید هیدروژن و مركاپتانها است. نوع غیر فعال شامل: سولفید، دی سولفید كربن، تیوفن (TH)و مشابه آن است.
مقدار گوگرد و API[6] دو خاصیتی هستند که بیشترین اثر را در ارزش گذاری بر روی نفت خام دارند. مقدار گوگرد بر حسب درصد وزنی گوگرد بیان می شود و بین 0.1 تا 5 درصد تغییرمی کند(در نفت خام). نفت هایی که بیش از %0.5 گوگرد دارند معمولا نیازمند فرآورش گسترده و گوگردزدایی هستند. [1]
1-2-روش های گوگرد زدایی
روش های مختلفی برای استخراج ترکیبات گوگردی ساده از برش های سبک نفتی به وسیله ی مواد شیمیایی و حلال ها توسعه یافته اند، ولی تنها تعداد کمی از آنها می توانند برای برش های سنگین، از قبیل نفت سیاه باقیمانده و یا نفت خام که ترکیبات گوگردی اصلی آنها از نوع تیوفن است به کار می رود. ساده ترین ترکیب برای گوگرد زدایی، مرکاپتانها هستند که اغلب با روش زیر گوگرد زدایی می شوند:
1-2-1-مركاپتان زدایی از برشهای نفتی[1]
گروههای مختلف مركاپتان از سمی ترین و فرارترین آنها (متیل و اتیل مركاپتان با وزن مولكولی كم) تا مركاپتانهای سنگین ( با زنجیره هیدروكربنی شاخه دار ) تقسیم بندی می شوند. سولفید هیدروژن و مركاپتانهای سبك C1-C3 سمی و فرار، بودار و به شدت خورنده می باشد .
در طی فرایندهای پالایش برشهای حاوی مركاپتان، پسابهای قلیایی – گوگردی سمی تولید می شود لذا تولید، انتقال، ذخیره سازی و پالایش این برشها دارای مسایل و مشكلات تكنولوژی و زیست محیطی جدی می باشد.دو فرآیند معمول، برای مرکاپتان زدایی فرآیند DMD و DMC است:
1-2-1-1-مرکاپتان زدایی از مقطر(DMD)[7]
فرآیند DMD ، مركاپتان زدایی از برشهای نفتی می باشد . در این فرایند با استفاده از محلول كاستیك، مرکاپتانهای سبک به همراه H₂Sو COS، CS₂ از برش نفتی حذف و مركاپتانهای سنگین خورنده و فعال به دی سولفیدها تبدیل می شود. اولین واحد صنعتی با استفاده از كاتالیست IVKAZ، از نرمال پنتان ، مركاپتان زدایی شده در روسیه در سال 1974 راه اندازی شد .
فرایند DMD در مقایسه با فرایندهای مشابه ، تفاوت ها و مزایای قابل ملاحظه ای را دارد كه در زیرارائه می گردد:    شده اند:
الف – در فرایند DMD ،‌ از كاتالیست هموژن ، پایدار و بسیار فعال IVKAZ استفاده می شود . این كاتالیست بسیار فعالتر و پایدارتر از كاتالیست های فرایندهای مشابه می باشد.