دانولد ارشد تجربه دینی شناختاری در قرآن |
 |
رفع یک شبهه: 36
خلاصه: 39
فصل دوم: چیستی تجربهی دینی.. 40
مقدمه: 40
– دیدگاه متفکران غربی درباره‌ی تجربه دینی: 41
اول: نظریه‌ی احساسی، عاطفی: 41
نقد و بررسی تجارب عاطفی احساسی: 43
دوم: نظریه‌ی ادراکی، شناختی: 44
نقد و بررسی تجارب ادراکی، شناختی: 45
سوم: نظریه تفسیری.. 47
نقد و بررسی تجربه تفسیری: 48
دیدگاه عرفای اسلامی: 49
تعریف مکاشفه یا تجربهی دینی: 49
راههای شناخت از دید عارف… 50
1- قلب: 50
2- عقل: 51
3- حدس… 51
مراتب درک خدا در تجربه دینی.. 52
چرا تجربه دینی و مکاشفه‌ی ذات خداوند محال است؟. 54
نقش تجربهی حسی در شناخت امر قدسی.. 56
انواع معرفت در عرفان: 59
فتح و فتوحات… 62
مشاهده و مکاشفه: 63
اقسام مکاشفه. 65
نقش خیال در تجربهی دینی: 67
مشاهدات عارف در رؤیا: 69
محتوای کشف عارف: 71
عرفاء و تکلم بشر با خداوند: 76
تکلم بشر با ارواح و انسانهای برزخی: 78
مکاشفات و عقل.. 81
دیدگاه فلاسفه اسلامی.. 84
انواع ادراک و تعداد عوالم از دید ملاصدرا: 85
مراتب تجربه دینی و درک یقینی: 88
مراتب کمال عقل نظری و عملی برای درک حقایق: 90
موانع مکاشفه و تجربهی دینی از دید ملاصدرا (حجابها) 92
جایگاه معرفتی تجربه دینی در هندسه معرفتی: 94
خلاصه: 98
فصل سوم: تجربه دینی در قرآن. 99
مقدمه. 99
علل ذکر تجارب دینی در قرآن. 100
وحی از نگاه قرآن: 105
تفاوت میان وحی، الهام، تحدیث… 108
مقامات انسانی و درجه پیامبر. 113
یک مطلب دیگر :
محتوای مکاشفات پیامبران. 114
سه دیدگاه درباره پدیده وحی: 121
تجارب دینی مؤمنان و غیر مؤمنان ( کفار) 122
آیات متناسب تجربه دینی احساس: 128
بررسی آیات تجربه احساسی و عاطفی: 131
تجربه دینی، تفسیری، تبیینی.. 133
بررسی آیات مربوط به نظریه تفسیری تبیینی: 134
اشکالات وارد بر این نظریه: 135
تجربه دینی ادراکی شناختی در قرآن: 137
انواع ادراک در تجربه‌های دینی قرآن: 141
بررسی آیات مربوطه به رؤیت خدا 154
متعلق تجربه دینی.. 156
اقسام صاحبان تجربه دینی: 164
شرایط تجربه دینی: 169
موانع درک امر قدسی از دیدگاه قرآن: 174
تجربه‌های الهی و غیر الهی: 179
معیار و میزان تجربه‌های الهی و غیر الهی.. 182
آیا هر تجربة دینی خطاپذیر است؟. 186
لغزش‌های خیال و وهم: 188
نفوذ شیطان در ادراک…. 190
نقش عالم رویا یا خیال متصل در تجربه ادراکی.. 195
اقسام رؤیا 198
آیا مشاهدات در رؤیا نیاز به تعبیر دارد. 199
نقش تجارب دینی در سعادت انسان. 201
خلاصه: 203
فصل چهارم: جمع بندی و نتیجه گیری.. 205
منابع. 215
مقدمه:
طرح مسأله:
پس از پایان یافتن قرون وسطی و آغاز دورهی روشنگری نقدهای جدی توسط اندیشمندان غرب نسبت به رابطهی عقل و دین صورت گرفت، به گونهای که برخی وجود هرگونه رابطهای را انکار نمودند، و معتقد شدند که معارف دینی قابل توجیه عقلانی نیست. زیرا حجیت عقل که پیش از آن به صورت نادرستی موردتأیید قرار گرفته بود، زیر سؤال رفت، و دیدگاههای جدیدی پیرامون ماهیت و محدودهی عقل مطرح گردید. این تغییرات بیشتر تحت جریان رمانتیسم که به عنوان نقدی بر عقل‌گرایی افراطی به وجود آمده بود صورت گرفت. از سوی دیگر تجربهگرایی هر چه بیشتر قدرت می‌گرفت و وجود نوعی اعتقادات براساس تجربه احساس نیاز میشد. بنابراین دانشمندان به دنبال این پرسش به دنبال راه کارهای مناسب دیگری میگشتند. برای مثال یکی از راه کارها راه کار (کی یر که گور)[1] بود که بیان میکرد، که هیچ توجیه عقلانی معتبری برای اثبات باورهای دینی وجود ندارد. زیرا اصولا ایمان امری برهان ناپذیر است. به نظر او ایمانی که محصول برهان باشد ایمان نیست، بلکه خود برهان است. در حالی که ایمان نوعی اعتماد به امر ناپیدا و نامعقول است. ایمان نوعی احساس خود رهایی و حرکت به سوی امور غیر معقول است. در حقیقت ایمان یک انتخاب بدون جهت و بدون دلیل است که امکان برد و باخت در آن است.[2] ولی در صورت پیروزی جوایز بیشماری درانتظار انسان است.
اما راه کار معتقدان به تجربهی دینی خصوصا شلایرماخر چیز دیگری بود. شلایرماخر[3] میپذیرفت که ایمان و دین امری غیرمعقول است اما در عوض هستهی دین نوعی تجربه است که امری غیر شناختی است. هستهی مرکزی همهی ادیان تجربه دینی است و تجربهی دینی نوعی احساس و عاطفه است که صاحب تجربه در مسیر تجربه امر متعالی کسب مینماید.[4]
همین مطلب از گذشتههای دور در میان متفکران اسلامی هم وجود داشت. این سؤال همیشه مطرح بوده است که آیا دین دارای هسته و مرکز است؟ و اگر هست این مرکز چیست؟ آیا معارف دینی قابل تبیین عقلانی هستند یا خیر؟ و آیا درک خداوند همراه نوعی شناخت و ادراک هست یا خیر؟ اصولا نسبت انسان با عالم قدس و عالم غیب چگونه است؟ آیا انسان توانایی ارتباط با عوالم دیگر را دارد یاخیر. اگر دارد چه روشی وجود دارد، و آیا همه کس به هر شیوهای چنین توانایی را دارند یا اینکه شرایط خاصی برای چنین امر مهمی وجود دارد؟ دانشمندان مسلمان برای کشف این حقیقت تلاشهای بسیاری نمودهاند و در این باره کتابهای مختلفی نوشتهاند. اما این نوشتهها به صورت متمرکز و آنهم به صورت بحث منسجم با روش شناسی جدید نبوده است.
همهی دانشمندان و علمای اسلامی اعتراف دارند که قرآن کاملترین، جامعترین، سودمندترین کتاب در میان بشر و همچنین مرجع نهایی در فهم و داوری مسائل دینی است. لذا باید مهمترین نیازهای بشر را جوابگو باشد. ولیکن تلاشها برای دستیابی به موضع قرآن در این موضوع کافی نبوده است. در تمام جستجوهای انجام شده از کتب ومقالات معتبر، تحقیقی جامع با محوریت قرآن در این موضوع نیافتیم. نوشتههای پراکنده و بعضا غیر منطبق با اصول اسلامی، قرآنی، ما را بر آن میدارد که نوشتهای نسبتاً جامع در این باره تهیه نمائیم تا دیدگاههای مختلف علمای مسلمان در علوم و کتابهای مختلف، حول محور قرآن جمعآوری شود و مورد نقد وکنکاش قرار گیرد.
فرم در حال بارگذاری ...
|
[چهارشنبه 1399-07-30] [ 08:37:00 ب.ظ ]
|
