2-2 مروری بر مطالعات انجام شده……………………………………………………………………………………………………31
فصل سوم: (روش پژوهش)
1-3 نوع پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………..39
2-3 جامعه پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………….39
3-3 نمونه پژوهش، تعیین حجم نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………………….39
4-3 مشخصات واحدهای مورد پژوهش……………………………………………………………………………………………..40
5-3 محیط پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………….40
6-3 ابزار گردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………………………….40
7-3 تعیین اعتبار علمی ابزار……………………………………………………………………………………………………………..41
8-3 تعیین اعتماد علمی ابزار……………………………………………………………………………………………………………..41
9-3 روش گردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………………………..43
10-3 روش تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………………………43
11-3 ملاحظات اخلاقی……………………………………………………………………………………………………………………44
فصل چهارم: (نتایج تحقیق)
1-4 یافته های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………..46
2-4 جداول……………………………………………………………………………………………………………………………………..47
فصل پنجم: (بحث و بررسی یافته ها)
1-5 بحث و بررسی یافته ها………………………………………………………………………………………………………………84
2-5 نتیجه گیری نهایی………………………………………………………………………………………………………………………95
3-5 کاربرد یافته ها در پرستاری…………………………………………………………………………………………………………97
4-5 سایر پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………………98
منابع………………………………………………………………………………………………………………………………………………..99
پیوست ها………………………………………………………………………………………………………………………………………..104
فهرست جداول:
جدول شماره (1) : توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب مشخصات دموگرافیک…………………………………………………….47
جدول شماره (2) : توزیع فراوانی وضعیت اجتماعی شدن حرفه ای واحدهای مورد پژوهش به تفکیک سوالات درحیطه ارزشگذاری وشناخت
ازحرفه………………………………………………………………………………………………………………………………..50
جدول شماره (3): توزیع فراوانی وضعیت اجتماعی شدن حرفه ای واحدهای مورد پژوهش به تفکیک سوالات درحیطه مهارت های حرفه ای………………………………………………………………………………………………………………………………………………………51
جدول شماره (4) : توزیع فراوانی وضعیت اجتماعی شدن حرفه ای واحدهای مورد پژوهش به تفکیک سوالات درحیطه مدیریت وسیاست های سازمانی…………………………………………………………………………………………………………………………….54
جدول شماره (5): توزیع فراوانی وضعیت اجتماعی شدن حرفه ای واحدهای مورد پژوهش به تفکیک سوالات درحیطه ارتباطات بین فردی………………………………………………………………………………………………………………………………………………55
جدول شماره (6) : توزیع فراوانی سطح اجتماعی شدن حرفه ای واحدهای مورد پژوهش به تفکیک حیطه ها………………..56
جدول شماره (7) : بررسی سطح اجتماعی شدن حرفه ای واحدهای مورد پژوهش…………………………………………………….57
جدول شماره (8) :مقایسه میانگین وانحراف از معیار نمرات سطح اجتماعی شدن حرفه ای واحدهای مورد پژوهش به تفکیک حیطه ها و به طور کلی برحسب جنس…………………………………………………………………………………………………………………..58
جدول شماره (9) : مقایسه میانگین وانحراف از معیار نمرات سطح اجتماعی شدن حرفه ای واحدهای مورد پژوهش به تفکیک حیطه ها و به طور کلی برحسب وضعیت تاهل……………………………………………………………………………………………………….59
جدول شماره (10) : ضریب همبستگی پیرسون سن و ترم تحصیلی با نمرات سطح اجتماعی شدن حرفه ای واحدهای مورد پژوهش به طور کلی و به تفکیک حیطه ها……………………………………………………………………………………………………………..60
جدول شماره (11) : مقایسه میانگین وانحراف از معیار نمرات سطح اجتماعی شدن حرفه ای واحدهای مورد پژوهش به تفکیک حیطه ها و به طور کلی برحسب محل سکونت دانشجو……………………………………………………………………………………………61
جدول شماره (12) : مقایسه میانگین وانحراف از معیار نمرات سطح اجتماعی شدن حرفه ای واحدهای مورد پژوهش به تفکیک حیطه ها و به طور کلی برحسب محل سکونت خانواده…………………………………………………………………………………………….62
جدول شماره (13) : مقایسه میانگین وانحراف از معیار نمرات سطح اجتماعی شدن حرفه ای واحدهای مورد پژوهش به تفکیک حیطه ها و به طور کلی برحسب ساختارخانواده…………………………………………………………………………………………………….63
جدول شماره (14) : مقایسه میانگین وانحراف از معیار نمرات سطح اجتماعی شدن حرفه ای واحدهای مورد پژوهش به تفکیک حیطه ها و به طور کلی برحسب شغل پدر و مادر………………………………………………………………………………………………….64
جدول شماره (15) : مقایسه میانگین وانحراف از معیار نمرات سطح اجتماعی شدن حرفه ای واحدهای مورد پژوهش به تفکیک حیطه ها و به طور کلی برحسب سطح تحصیلات پدر و مادر…………………………………………………………………………………65
جدول شماره (16) : مقایسه میانگین وانحراف از معیار نمرات سطح اجتماعی شدن حرفه ای واحدهای مورد پژوهش به تفکیک حیطه ها و به طور کلی برحسب کاردانشجویی……………………………………………………………………………………………………..67
جدول شماره (17) : مقایسه میانگین وانحراف از معیار نمرات سطح اجتماعی شدن حرفه ای واحدهای مورد پژوهش به تفکیک حیطه ها و به طور کلی برحسب داشتن
یک مطلب دیگر :
تصمیم گیری چند معیاره
مدرکی بالاترازدیپلم متوسطه قبل از ورود به این رشته…………………………………….68
جدول شماره (18) : مقایسه میانگین وانحراف از معیار نمرات سطح اجتماعی شدن حرفه ای واحدهای مورد پژوهش به تفکیک حیطه ها و به طور کلی برحسب مناسب ترین الگوی حرفه ای………………………………………………………………………………..69
جدول شماره (19): مقایسه میانگین وانحراف از معیار نمرات سطح اجتماعی شدن حرفه ای واحدهای مورد پژوهش به تفکیک حیطه ها و به طور کلی برحسب داشتن اطلاعات راجع به حرفه پرستاری قبل از ورود به این رشته……………………………..71
جدول شماره (20) : مقایسه میانگین وانحراف از معیار نمرات سطح اجتماعی شدن حرفه ای واحدهای مورد پژوهش به تفکیک حیطه ها و به طور کلی برحسب تطابق واقعیت های موجود و تصویر ذهنی مرتبط با حرفه………………………………………..72
جدول شماره (21) : مقایسه میانگین وانحراف از معیار نمرات سطح اجتماعی شدن حرفه ای واحدهای مورد پژوهش به تفکیک حیطه ها و به طور کلی برحسب دلیل انتخاب رشته پرستاری به عنوان حرفه…………………………………………………………….73
جدول شماره (22) : ضریب رگرسیون و شانس نسبی عوامل مرتبط با سطح اجتماعی شدن حرفه ای بیشتر از میانگین برحسب مدل رگرسیون لجستیک به روش Backward L-R……………………………………………………………………………………………..75
جدول شماره (23) : ضریب همبستگی پیرسون بین حیطه های چهارگانه اجتماعی شدن حرفه ای ……………………..76
زمینه پژوهش:
اجتماعی شدن فرایندی است که در سرتاسر زندگی انسان ها جریان دارد(1)طی این فرایند که حاصل تعامل فرد، محیط و ارتباطات بین فردی است(2)افرادامکان می یابند؛ نقش ها، ارزش ها و موقعیت های لازم برای حضور در سازمان های اجتماعی را فرا گیرند.فرایند اجتماعی شدن با یادگیری هنجارها و نقش های خانواده و خرده فرهنگ های آن آغاز می گردد و طی این فرایند، فرد خود را درون اعضای یک گروه و با فرهنگ خاص آن گروه تطبیق می دهد(1).
ازجمله مفاهیم مطرح که دربسیاری از موارد به جای مفهوم اجتماعی شدن بکارگرفته می شود مفهوم اجتماعی شدن حرفه ای است(3).اجتماعی شدن حرفه ای فرایندی است که طی آن، افراد هویت شخصی خود را بدست می آورند و ارزش ها، هنجارها، رفتارها و مهارت های اجتماعی مناسب و مرتبط با یک حرفه را از طریق دانش، نگرش و مهارت ها کسب می نمایند و حس هویت و تعهد نسبت به یک رشته تخصصی را درونی می سازند (4).به بیانی دیگر اجتماعی شدن حرفه ای زمانی تحقق می یابد که هر فردی برای موفقیت در هر حرفه ای از دانش و مهارت کافی و موردنیاز آن حرفه برخوردار باشد(5).
چاو[1] باتوجه به اهمیت و نقش فرایند اجتماعی شدن حرفه ای؛ بر لزوم برخورداری از یک چهارچوب اولیه برای توسعه حیطه های مشخص این فرایند تاکید نموده و از حیطه های زیر به عنوان اضلاع اصلی این چهارچوب نام برده است: الف) حیطه ارزش گذاری و شناخت از حرفه: اجتماعی شدن حرفه ای در این حیطه به معنای درک قوانین و اصولی است که تمامیت سازمان را حفظ می کند. ب) حیطه مهارت های انجام کار : یعنی هر فرد وظایف مرتبط با شغل خود را یاد می گیرد. ج) حیطه ارتباطات بین فردی: بر نقش تعاملات و ارتباطات بین فردی در فرایند اجتماعی شدن حرفه ای تاکید دارد. د) حیطه مدیریت و سیاست های سازمانی: تاکید آن بر موفقیت فرد در به دست آوردن اطلاعات مرتبط با ارتباطات رسمی و غیر رسمی شغلی و ساختار قدرت درون سازمانی است.تشخیص محتوی و مضمون اجتماعی شدن حرفه ای منجر به شفاف سازی ارتباط بین حیطه های اجتماعی شدن و نتایج حاصل از آن می گردد.بعنوان مثال افرادی که در حیطه مدیریت و سیاست های سازمانی به طورکامل اجتماعی شده اند، نسبت به افرادی که دراین حیطه به درستی اجتماعی نشده اند، شانس پیشرقت و ترقی بالاتری دارند.لذا اگر فردی در همه حیطه های اجتماعی شدن حرفه ای به جز در یکی، نمره بالایی کسب نماید، ممکن است با مشکل بزرگی روبرو گردد، بنابراین ممکن است فرد به درستی وظیفه خود را انجام دهد و با دیگران نیز به خوبی ارتباط برقرار نماید، اما نقص در یادگیری اهداف و ارزش های سازمانی، چالش بزرگی را در مسیر پیشرفت شغلی آن فرد قرار می دهد(6).
در نظام سلامت که نیروی انسانی پایه و اساس آن را به خود اختصاص می دهد، پرستاران بزرگترین گروه ارائه دهنده خدمات را تشکیل می دهند.از اینرو توانمندی حرفه ای آنها نقش مهمی در تحقق رسالت این نظام ایفا می کند.بدین لحاظ در عصر حاضر یکی از دغدغه های متولیان سلامت در کشورهای مختلف ، میزان توانمندی حرفه ای پرستاران می باشد(2).از آنجائیکه توانمندی حرفه ای فرایندی است که در جریان تعامل با دیگران و روابط کاری مشترک شکل می گیرد و مستلزم درک و شناخت نسبت به نقش ها، ارزش ها و رفتارهای مربوط به حرفه یا گروه اجتماعی جدیدی است که فرد از طریق یادگیری و درونی سازی آنها بدان دست می یابد(1). لذا می توان اذعان داشت كه پدیده توانمندی حرفه ای/ حرفه ای شدن نه تنها از مفاهیم بنیادی پرستاری است(7)، بلکه بخشی از فرایند «اجتماعی شدن» حرفه نیز قلمداد می شود و باید در طول دوره تحصیل تقویت و تثبیت گردد(2).زیرا دانشجوی پرستاری با اجتماعی شدن حرفه ای می تواند تعهد لازم در این حرفه را به دست آورد و با مشکل گشایی و رعایت مقررات و تفکر انتقادی لازم، مانند یک پرستار عمل کند(2). بررسی های مرتبط با فرایند اجتماعی شدن حرفه ای دانشجویان پرستاری بیانگر این است که، اولین و حساس ترین مرحله زمانی است كه فرد به عنوان دانشجوی پرستاری وارد محیط آموزشی و یا محیط كارآموزی خود می شود(7).
در این رابطه دین محمدی اظهار می دارد؛ اجتماعی شدن حرفه ای پیامد خواسته یا ناخواسته فرایند آموزشی و فرایند های محیط کار است(8).از اینرو جنبه حیاتی تکامل دانشجویان پرستاری را تشكیل می دهد.وی می افزاید این فرایند با ورود افراد به برنامه آموزش پرستاری آغاز می شود و با اتمام دوره آموزش پرستاری و ورود به محیط های کاری ادامه می یابد(1).بدین ترتیب شکل گیری پرستاری به عنوان یک حرفه از طریق اجتماعی شدن حرفه ای دانشجویان پرستاری صورت می گیرد.بنابراین لازم است که فرایند اجتماعی شدن حرفه ای، در زمانی که فارغ التحصیلان جدید کار خود را به عنوان پرستار در یک مرکز مراقبت سلامتی شروع می کنند، مورد توجه قرار گیرد.زیرا این امر بر روی پایداری سازمان، تعهد، رضایت شغلی، ارتباط موثر، توافق با همکاران و علایق آنان تاثیر گذار خواهد بود(9).درهمین راستا دین محمدی مهم ترین پیامدهای مثبت اجتماعی شدن حرفه ای دانشجویان پرستارای را کسب هویت حرفه ای، سازگاری با نقش های حرفه ای، تعهد حرفه ای و سازمانی و در نتیجه بهبود کیفیت مراقبت از مددجویان عنوان می کند(1).