2-1-4- تغییرات متابولیکی در موقع رسیدن میوه کیوی.. 14

2-2-عمده ترین تغییرات در هنگام رسیدن میوه کیوی.. 15

2-3-شرایط نگهداری میوه کیوی در انبار. 17

2-3-1-دما 18

2-3-2- ر طوبت نسبی.. 18

2-3-3- تهویه. 18

2-4-نقش کلسیم درختان میوه 20

فصل سوم-مواد و روش ها

3-1- مکان و زمان انجام آزمایش… 24

3-2- اعمال تیمارها 24

3-3-كنترل و مبارزه با علف های هرز. 26

3-4-روش آبیاری.. 26

3-5- خصوصیات خاك.. 26

3-6- برداشت میوه 26

3-7- ارزیابی صفات… 27

3-7-1- اندازه­گیری وزن تر میوه 27

3-7-2- اندازه­گیریpH.. 27

3-7-3-اندازه­گیری سفتی میوه 27

3-7-4-اندازه­گیری قند میوه 27

3-7-5-عصاره­گیری از میوه 28

3-7-6- وزن خشك میوه 28

3-7-7- اندازه­گیری نیتروژن. 28

3-7-8- اندازه­گیری پتاسیم. 29

3-7-9-اندازه­گیری فسفر. 29

3-7-10- اندازه­گیری كلسیم. 29

3-8-تجزیه و تحلیل داده‌‌‌‌‌‌‌‌ها 30

فصل چهارم-نتایج و بحث

4-1- اثر تیمارها بر رشد گیاه 32

4-1-1- جدول تجزیه واریانس داده ها 33

4-1-2- اثر تیمارها بر وزن تر میوه کیوی.. 34

4-1-3- اثر تیمار بر وزن خشك میوه كیوی.. 35

4-1-4- اثر تیمارها بر ماده خشك (درصد) میوه كیوی.. 36

4-1-5- اثر تیمارها بر قند میوه كیوی.. 37

4-1-6- اثر تیمارها بر سفتی میوه کیوی.. 40

4-1-7- اثر تیمارها بر اسیدیته میوه كیوی.. 44

4-1-8- اثر تیمارها بر غلظت نیتروژن میوه كیوی.. 45

4-1-9- اثر تیمارها بر فسفر میوه كیوی.. 46

4-1-10- اثر تیمارها بر غلظت پتاسیم میوه كیوی.. 47

4-1-11- اثر تیمارها بر غلظت كلسیم میوه کیوی.. 48

نتیجه گیری کلی.. 50

پیشنهادات: 50

منابع و ماخذ. 51

 

فهرست جداول

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………….صفحه

جدول3-1-تیمارهای مورد آزمایش برای هر درخت…………………………………………………………………………………………………22

جدول3-2-فاکتورهای مربوط به تجزیه خاک قبل از اجرای آزمایش عمق(30-0 سانتی متر)………………………………………….26

جدول4-1- تجزیه واریانس داده های مربوط به تاثیر تیمارها بر برخی صفات رشد و غلظت عناصرنیتروژن، فسفر، پتاسیم و کلسیم در میوه کیوی……………………………………………………………………………………………………………………………………………..33

 

فهرست اشکال

عنوان…………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

شکل 1-1 تغییر صفات مختلف در طی رسیدن  میوه‌های فرازگرا برگرفته از (Khan,2006)…………………………….15

شکل4-1-اثر تیمارها بر وزن تر میوه تر کیوی…………………………………………………………………………………………….34

شکل4-2-اثر تیمارها بر وزن خشک میوه کیوی………………………………………………………………………………………….35

شکل4-3-اثر تیمارها بر وزن ماده خشک میوه کیوی……………………………………………………………………………………36

شکل 4-4-اثر تیمارها بر قند مرحله اول میوه کیوی………………………………………………………………………………………37

شکل4-5-اثر تیمارها بر قند مرحله دوم میوه کیوی……………………………………………………………………………………….38

شکل4-6-اثر تیمارها بر قند مرحله سوم میوه کیوی……………………………………………………………………………………….38

شکل4-7-تغییر قند میوه در طول زمان در دو تیمار محلول پاشی کلسیم(پنج­مرتبه) و شاهد………………………………..39

شکل4-8-اثر تیمارها بر سفتی مرحه اول میوه کیوی………………………………………………………………………………………40

شکل4-9- اثر تیمارها بر سفتی مرحله دوم میوه کیوی……………………………………………………………………………………41

شکل4-10- اثر تیمارها بر سفتی مرحله سوم میوه کیوی…………………………………………………………………………………42

شکل4-11-تغییر سفتی در طول زمان در دو تیمار محلول پاشی کلسیم(پنج­مرتبه) و شاهد………………………………….43

شکل4-12-اثر تیمارها بر اسیدیته میوه کیوی………………………………………………………………………………………………..44

شکل4-13-اثر تیمارها بر غلظت نیتروژن میوه کیوی………………………………………………………………………………………45

شکل4-14-اثر تیمارها بر غلظت فسفر میوه کیوی………………………………………………………………………………………….46

شکل4-15- اثر تیمارها بر غلظت پتاسیم میوه کیوی……………………………………………………………………………………..47

 

شکل4-16-اثر تیمارها بر غلظت کلسیم میوه کیوی………………………………………………………………………………………49

 

چکیده

در این تحقیق، به منظور بررسی تأثیر محلول­پاشی کلرورکلسیم بر عمر انبارداری (عمر پس از برداشت) محصول کیوی رقم هایوارد آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در ده تیمار و سه تکرار به مدت یکسال به اجرا گذاشته شد. صفاتی مانند وزن تر، وزن خشک، درصد ماده خشک، اسیدیته، نیتروژن، فسفر پتاسیم، کلسیم، قند میوه و سفتی میوه در سه مرحله زمانی دو و پنج ماه پس از برداشت اندازه گیری شد. نتایج به­دست­آمده نشان می­دهد که اثر تیمارها در میزان وزن تر، وزن خشک، قند مرحله اول و دوم، سفتی میوه مرحله اول، اسیدیته میوه، نیتروژن، فسفر، پتاسیم و کلسیم میوه معنی دار نبود، اما بر درصد ماده خشک و قند مرحله سوم و سفتی مراحل دوم و سوم نسبت به تیمار شاهد تأثیر معنی داری داشت. نتایج نشان می دهد که تأثیر تیمارها بر کلسیم میوه، سفتی مرحله اول و دوم و درصد ماده خشک میوه ها نسبت به محلول پاشی کلسیم در تیمارهایی که پنج بار محلول پاشی کلسیم صورت گرفته نسبت به تیمار شاهد در سطح یک درصد معنی دار بود. همچنین اثر تیمارها بر قند مرحله سوم در سطح پنج درصد تأثیر معنی دار شد.

واژگان کلیدی: کیوی فروت، سفتی، عمر پس از برداشت میوه، کلسیم

 

مقدمه وکلیات

 

1-1-مقدمه

كیوی گیاهی از خانواده Actinidiaxeae و جنس Actinidia است. در­این جنس­گونه­های زیادی وجود دارد كه تنها دو گونه آن یعنی A. deliciosa و A. chinensis  از لحاظ اقتصادی و باغبانی حائز اهمیت هستند. در سال­های اخیر محبوبیت میوه كیوی در سطح جهانی افزایش یافته است، از نظر تولید جهانی در حال حاضر پس از موز، پرتقال و سیب در رتبه چهارم قرار دارد. بر اساس گزارش فائو (2008) ایران رتبه هشتم تولید كیوی را به خود اختصاص داده است. كیوی به­خاطر دارا بودن طعم، عطر مناسب، ارزش غذایی و دارویی فراوان، یكی از محبوب‌ترین میوه در جهان به حساب می­آید. بالا بودن ویتامین C، فیبر رژیمی، ویتامین­های E و K، فنول­ها، تركیبات فلاونوئیدی وآنتی­اكسیدانی در میوه كیوی باعث كاهش بیماری­های چون سرطان و ناراحتی­های قلبی و عروقی می­شود، همچنین مقاومت بدن را در برابر بسیاری از بیماری­ها افزایش می­دهد. امروزه توجه زیادی به ارزش غذایی میوه­ها و سبزی­ها مبذول گردیده و تحقیقات وسیعی جهت افزایش ارزش غذایی میوه­ها و سبزی­ها صورت گرفت.

به­طوركلی، كیفیت و ارزش غذایی میوه‌ها و سبزی­ها به شرایط محیطی قبل از برداشت و عملیات پس از آن بستگی دارد (کارلوس،1999). درجه بلوغ و رسیدگی میوه در زمان برداشت عامل اصلی تعیین كننده كیفیت نهایی میوه و پتانسیل ماندگاری می‌باشد، بنابراین برای حصول بهترین كیفیت خوراكی و انبارمانی طولانی باید میوه­ها در زمان  مناسب برداشت شوند هنگامی كه میوه­ ها كمی نابالغ برداشت شوند علاوه بر این­كه عطر و طعم میوه به خوبی توسعه نمی­یابد، رسیدن میوه نامنظم بوده و نیز میزان اسید بالاتر و حساسیت به بیماری پس از برداشت بیشتر می‌شود  از سوی دیگر برداشت دیر هنگام باعث میگردد كه میوه‌ها با سرعت بیشتری رسیده و پیر شوند و عمر انباری آنها كوتاه گردد. محققان گزارش كردند كه برداشت میوه ها با بریكس 5/6  نسبت به دیگر زمان­های برداشت دارای ظرفیت آنتی­اكسیدانی بالاتری است و در طی انبارداری نیز درصد كاهش وزن میوه ها پائین­تر بود (قربانعلی­پور، 1388). گزارش­های قبلی نشان دادند كه اگر میزان TSS در زمان برداشت بیش از ده و پائین­تر از شش باشد باعث تسریع در نرم شدن میوه كیوی در طول انبارداری می‌گردد . علاوه بر زمان برداشت، بالا بودن میزان نیتروژن میوه باعث كاهش ماندگاری و ارزش غذایی میوه می‌شود (جانسون، 1997).

در سال­های اخیر سطح زیر كشت كیوی در استان گیلان بطور قابل ملاحظه‌ای گسترش یافته و كشاورزان بطور تجربی بدون در نظرگرفتن زمان صحیح اقدام به برداشت میوه می‌كنند. در نتیجه ممكن است میوه‌ها فاقد كیفیت مناسب در زمان برداشت و نیز ماندگاری كوتاه باشد بنابراین، در این پژوهش كیفیت و ماندگاری میوه­ها كیوی كه بر اساس عرف توسط كشاورزان مناطق مختلف استان گیلان برداشت می­شدند، ارزیابی گردید.

 

 

1-2-اهمیت مصرف میوه‌ها وسبزی‌ها

امروزه متخصصان علوم تغذیه بر این باورند كه مصرف روزانه میوه‌ها وسبزی‌ها منجر به كاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف شامل سرطان‌ها، بیماری‌های قلبی می­

یک مطلب دیگر :

دانلود پایان نامه روانشناسی : نظریه ­های افسردگی – مدل تکرار غیرارادی خود نظم بخش

شود (دو[1] و همکاران، 2009). اثرات مثبت میوه‌ها و سبزی‌ها به تركیبات حیاتی مختلف آنها نظیر آنتی اكسیدان‌های[2] پلی فنل، ویتامین‌های مختلف از جمله ویتامین E، C، توكوفرول، كارتنوئید نسبت داده می‌شود. بنابراین میوه‌ها و سبزی‌ها بعنوان منابع غذایی مهم برای انسان محسوب می­شوند (پسچل[3] و همکاران، 2006). مدرك علمی نشان می‌دهد كه بین بروز و توسعه بیماری‌ها و فعالیت رادیكال‌های آزاد رابطه مستقیم وجود دارد. آنتی­اكسیدان‌های موجود در میوه‌ها و سبزی‌ها قادر به حذف رادیكال‌های آزاد هستند كه این امر بواسطه بازدارندگی از تشكیل رادیکال‌های آزاد و یا شكستن زنجیره اصلی آنها یا جلوگیری از تشكیل رادیكال آزاد بوسیله پیوند با یون‌های فلزی، احیا پراكسید هیدروژن، سوپراكسید‌ و گونه‌های اكسیژن فعال تحقق می یابد (دو و همکاران، 2009).

دربین میوه‌ها، كیوی بعنوان منبع خوب مواد آنتی­اكسیدانی بویژه ویتامین C محسوب می‌شود. همچنین حاوی برخی مواد فیتوشیمیایی دیگر نظیر بتاكاروتن، لوتین، آنتوسیانین، توكوفرول، مواد معدنی، رنگیزهای كلروفیل و كارتنوئید‌ها می­باشد (تورینی[4] و همکاران، 2008).

1-3-تاریخچه میوه كیوی در جهان

كیوی به همراه سه میوه آوكادو، زغال اخته آبی و ماكادمیا در قرن بیستم به جهانیان معرفی شده‌است. مبدأ اصلی كیوی جنگل‌های مناطق معتدله اطراف رودخانه یانگ تسه[5] در جنوب چین بوده و ارقام مختلف آن به صورت پراكنده از سیبری تا اندونزی پراكنده می‌باشند (محمدیان و اسحاقی تیموری، 1378). كیوی از میوه‌های بومی جنوب چین محسوب می‌شود و در جنوب چین به نام یانگ تائو[6] معروف می‌باشد (جمشیدی، 1380). از چگونگی و تاریخ پراكندگی آن از چین به سایر نقاط جهان مدارك دقیقی در دست نیست. اما برای اولین بار الكساندر آلیسون در سال 1906 بذر كیوی را از چین به نیوزیلند برد. وی پس از كشت و تولید نهال‌های بذری و حفظ و نگهداری آنها در سال 1910 میلادی موفق شد اولین نمونه‌های میوه را از تفرق صفات[7] فراوانی برخوردار بودند بدست آورده و با انتخاب ارقام بهتر و كشت مجدد بذر آنها اولین نمونه‌های مرغوب كیوی را به دنیام معرفی نماید، به‌طوری كه پس از آن بخش عظیمی از نواحی مركزی و شرقی نیوزیلند به كشت و پرورش كیوی اختصاص یافته و به سرعت كشت آن رواج پیدا كرد. كیوی برای اولین بار در سال 1847 توسط روبرت فورتون[8]، مامور جمع آوری نمونه‌های گیاهی برای هرباریوم اروپا متعلق به انجمن باغبانی سلطنتی انگلستان، وارد اروپا گردیده است كه البته درآن زمان جنبه زینتی داشته و در هوای آزاد پرورش یافته‌است (جمشیدی، 1380). ورود اولین گونه‌های كیوی به آمریكا به سال 1910 برمی‌گردد. البته اولین كشت تجاری كیوی در كالیفرنیا در سال 1965 و در كشورهای اروپایی نظیر فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و یونان در سال 1970 انجام شده است (سیمور و تاکر[9]، 1997).

1-4-تاریخچه كیوی در ایران

اولین بار در سال 1347 مرحوم پناهی، یكی از باغذاران مركبات، یك اصله نهال نر از رقم ماتوآ[10] و یك اصله نهال ماده از رقم آلیسون (رقمی پر محصول) زودرس و دارای میوه‌های كوچك را از فرانسه وارد كشور كرده و در ویلای شخصی خود در رامسر مازندان كشت نمود (محمدی، 1372). این دو اصله نهال كاشته شده به منظور بررسی‌های مقدماتی و اقلیم پذیری تحت نظر ایستگاه تحقیقات كشاورزی رامسر قرار گرفتند و اولین نمونه‌های میوه آن در سال 1350 بر روی درخت مشاهده شد. در بهمن ماه همان سال برف سنگینی به ارتفاع یك متر درشمال ایران بارید  وسرمای سختی در این ناحیه حادث شد. با توجه به اینكه به مدت 27 روز سرمایی بین 5/0 تا 5/7 درجه سانتی‌گراد به طور متناوب ادامه داشت، هیچ گونه آثار سرما‌زدگی روی این نهال‌های سه ساله مشاهده نشد و این در حالی بود كه سرمای مذكور به مركبات شمال صدمات زیادی وارد كرده بود (محمدیان و اسحاقی تیموری، 1378؛ جمشیدی، 1380). این امر باعث شد تا دست‌اندركاران كشت كیوی به موقعیت پرارزش این گیاه در سواحل خزر پی‌برده و به ادامه كار و پژوهش در زمینه كشت و پرورش آن بپردازند. در سال­های بعد نیاز به ارقام دیگر كیوی احساس شد و با همكاری مسئولات باغبانی سازمان خوار و بار جهانی (فائو)[11]و موسسه اصلاح و تهیه بذر و نهال وزارت كشاورزی تمام ارقام مختلف ماده و دو رقم نر از كشورهای فرانسه و ایتالیا وارد ایران شدند. محصول كیوی در سال 1367 به صورت تجاری از كشتزارهای محدوده ساری تا آستارا به بازار داخلی عرضه می‌شود (محمدیان و اسحاقی تیموری، 1378).

 

1-5- تولید میوه كیوی در جهان و ایران

براساس آمار منتشر شده توسط FAO در سال 2004 كشور نیوزیلند با تولید سالانه 297795 تن و با ارزش اقتصادی 1801 دلار به ازای هر تن مقام اول را در دنیا به خود اختصاص داده‌است. كشور ایران با اینكه با تولید سالانه 28980 تن از نظر میزان تولید كمی در مقام چهارم دنیا قرار دارد ولی براساس ارزش اقتصادی محصول تولید شده در مقام دهم قرارگرفته و ارزش اقتصادی یك تن كیوی تولید ایران فقط 352 دلار در مقایسه با 1801 دلار تولید نیوزلند است. كشور ایتالیا از لحاظ كمی و ارزش اقتصادی محصول تولید شده در مقام دوم دنیا قرار دارد (فائو، 2007).

1-6- گیاه شناسی كیوی

كیوی از خانواده  Actinifiaccaeو از جنس Actinidia است. این جنس گونه‌های زیادی دارد كه تنها دو گونه آن از لحاظ اقتصادی و باغبانی حائز اهمیت می­باشند. یكی گونه‌های Actinidiadeliciasa و دیگری گونه Actinidiachinensis كه به طور گسترده در كشورهای مختلف جهان كشت می‌شوند (وارینگتون و وستون[12]، 1990). میوه كیوی با نام‌های Monkey, Peach, Yangtao, Kiwi berry, Chinesegooseberry و Kiwifruit در جهان شهرت داشته است و در حال حاضر معمول ترین نام این میوه درجهان Kiwifruit می‌باشد (خزائی پول، 1382).

این گیاه از شاخه گیاهان گلدار، رده نهاندانگان و زیر­رده دولپه‌ای می‌باشد. این گیاه خزان دار، دو پایه، خزنده و پر رشد است كه با توجه به شرایط رویش حالت‌های رشدی مختلفی به خود می‌گیرد، به طوری كه در نواحی جنگلی به صورت مارپیچی تا ارتفاع 5 تا 7 متر و حتی گاهی بیشتر از روی درختان بالا می‌رود. جنس اكتینیدیا موقعیت جغرافیایی گسترده و قابل توجهی دارد. به طوری كه از 50 درجه عرض جغرافیایی شمال نسبت به خط‌استوا از جنگل‌های شمالی (مناطق سیبری) تا مناطق گرمسیر گسترش یافته است و اختلاف دمای 15 درجه سانتی‌گراد در شبانه روز را تحمل می كند در نتیجه كیوی حداكثر تا 18- درجه سانتی گراد در برابر سرما مقاوم است و رطوبت نسبی هوا بین 80-70 درصد برای رشد این گیاه مطلوب می باشد (خزائی پول، 1382).

در كشور ما رقم‌های مختلفی از گونه Actinidiadeliciasa نظیر‌هایوارد[13]، برونو[14]، مونتی[15] و آبوت[16] كشت می‌شوند (محمدیان و اسحاقی تیموری، 1378). گل­های كیوی بزرگ، سفید و جذاب هستند و به طور كامل شكوفا می‌شوند. در كل پنج كاسبرگ و پنج گلبرگ وجود دارد. برگ‌های آن قلبی شكل، پهن و ساده است و بر روی ساقه به صورت متناوب قرار گرفته‌اند (محمدیان و اسحاقی تیموری، 1378). میوه كیوی سته و ناشكوفا و از یك تخمدان چند برچه‌ای منشا می‌گیرد. رشد میوه افزایش اندازه آن از زمان گرده افشانی تا رسیدن به وزن 120 گرم حدود 160 روز به طول می انجامد (سیمور و تاکر[17]، 1997).

هر چند مبدأ اصلی كیوی چین است اما نام خود را از پرنده‌ای در نیوزیلند به نام كیوی گرفته‌است و به دلیل توسعه تجارتی كه در نیوزیلند داشته و در سال­های اخیر به بازارهای اروپایی و امریكایی وارد گشته نام نیوزلندی خود را حفظ نموده‌است. در كشورهای نیم كره جنوبی عموماً در آبان ماه گل داده و در ماه‌های فروردین و اردیبهشت میوه برداشت می‌شود. اما در كشورهای مناطق معتدله نظیر ایران و ایالت كالیفرنیا میوه در نیمه اول خردادماه ظاهر شده و از اواسط خرداد ماه تا اواسط آذرماه مراحل مختلف رشدی خود را پشت سر گذاشته و می‌رسد. هرچند زمان رسیدن میوه رقم‌های مختلف كیوی با هم متفاوت است ولی به طور كلی میوه تمام رقم‌ها در فاصله زمانی نیمه آبان تا نیمه آذرماه می­رسند (محمدیان و اسحاقی تیموری، 1378).

1-7- تشریح میوه