2-2. کودک……………………………………………………………………………………………………… 19

2-2-1. تعریف کودک………………………………………………………………………………………… 19

2-2-2. دوران کودکی…………………………………………………………………………………………. 19

2-3. نوجوانی…………………………………………………………………………………………………….. 20

2-3-1. تئوری های نوجوانی………………………………………………………………………………….. 21

2-3-2. دو دوره در تحولات نوجوانی………………………………………………………………………. 22

2-3-3. برخی از ویژگی های عمومی رفتار نوجوانان…………………………………………………….. 22

2-3-4. برخی از مسایل و مشکلات پیش روی نوجوانان و جوانان …………………………………………23

2-4. مفاهیم بزهکاری …………………………………………………………………………………………..  24

2-4-1. تعریف بزه ………………………………………………………………………………………………  24

2-4-2. بزهکاری ……………………………………………………………………………………………….  24

2-4-3 . بزهکار………………………………………………………………………………………………….. 25

2-4-4. تاریخچه مفهومی بزهکاری………………………………………………………………………….. 25

2-4-5.علل بزهکاری …………………………………………………………………………………………… 26

2-4-6.دیدگاه های نظری بزهکاری …………………………………………………………………………  26

2-4-7. انواع بزهکاری…………………………………………………………………………………………. 27

2-4-8.نوجوانی و بزهکاری……………………………………………………………………………………. 28

2- 5 . تاریخچه مجازات کودکان معارض قانون ( بزهکار ) …………………………………………….  28

2- 6. تاریخچه شکل گیری کانون های اصلاح و تربیت …………………………………………………  30

2- 6- 1. تاریخچه شکل گیری کانون های اصلاح و تربیت در جهان ………………………………..  30

2- 6- 2. تاریخچه شکل گیری کانون های اصلاح و تربیت در ایران …………………………………  34

2- 7. انواع موسسات اصلاحی – تربیتی نوجوانان معارض قانون……………………………………….. 35

2-7-1. محیط نگهداری بسته………………………………………………………………………………….. 35

2-7-2. محیط نگهداری نیمه باز………………………………………………………………………………. 36

2-7-3. محیط نگهداری باز……………………………………………………………………………………. 36

2-8. پاسخ اجتماعی به نوجوانان معارض قانون در ایران …………………………………………………  36

2-8-1. سن مسوولیت کیفری نوجوانان معارض قانون در ایران…………………………………………. 37

2-9. معرفی کانون اصلاح و تربیت استان تهران ……………………………………………………………  38

2-9-1. واحدهای تشکیل دهنده کانون اصلاح و تربیت استان تهران ………………………………….  38

2-9-1- 1. واحد مدیریت کانون …………………………………………………………………………….. 38

2-9-1-2. واحد مددکاری و خدمات اجتماعی……………………………………………………………. 38

2-9-1-3. واحد فرهنگی کانون………………………………………………………………………………. 38

2-9-2. کارکردهای کانون اصلاح و تربیت ……………………………………………………………….  40

2-9-2-1. اقدامات تامینی کانون اصلاح و تربیت…………………………………………………………. 41

2-9-2- 2. اقدامات تربیتی و اصلاحی………………………………………………………………………. 43

2-9-2 -3. اقدامات رفاهی کانون اصلاح و تربیت………………………………………………………… 45

2-9-2 -4. مراقبت های پس از آزادی………………………………………………………………………. 45

2-9-3 . برنامه روزانه مددجویان در کانون اصلاح و تربیت استان تهران …………………………………………..47

2-9-3-1 . برنامه روزانه مددجویان دختر در کانون اصلاح و تربیت استان تهران ……………………………47

2-9-3-2 . برنامه روزانه مددجویان پسر در کانون اصلاح و تربیت استان تهران …………………………… 48

2-10. واژه شناسی نظام زندانبانی…………………………………………………………………………….. 48

2-10- 1. حبس ………………………………………………………………………………………………….  48

2-10- 2. خودزنی ………………………………………………………………………………………………  49

2-10-3. ملاقات در زندان و کانون های اصلاح و تربیت ……………………………………………….  49

2-10-3- 1 . انواع ملاقات در زندان…………………………………………………………………………. 50

2 – 11. قواعد سازمان ملل متحد برای حمایت از نوجوانان محروم از آزادی …………………………  51

1. مبحث دیدگاه های بنیادین …………………………………………………………………………………. 51

قاعده 1…………………………………………………………………………………………………………….. 51
2 . مبحث اهداف نگهداری در موسسات …………………………………………………………………….  51

قاعده 29……………………………………………………………………………………………………………. 51

3 . مبحث عدالت ویژه نوجوانان………………………………………………………………………………. 52

ماده 24…………………………………………………………………………………………………………….. 52

قاعده 4…………………………………………………………………………………………………………….. 53

3 . مبحث پذیرش و ثبت در موسسات ……………………………………………………………………….  53

قاعده 6……………………………………………………………………………………………………………… 53

قاعده 22…………………………………………………………………………………………………………… 53

قاعده 24…………………………………………………………………………………………………………… 54

قاعده 25…………………………………………………………………………………………………………… 54

3 . مبحث جداسازی و فردی کردن رفتار ……………………………………………………………………  54

قاعده 26…………………………………………………………………………………………………………… 54

قاعده 29…………………………………………………………………………………………………………… 55

4 . مبحث طبقه بندی و استقرار ………………………………………………………………………………..  56

قاعده 27…………………………………………………………………………………………………………… 56

قاعده 28…………………………………………………………………………………………………………… 56

قاعده 30…………………………………………………………………………………………………………… 57

5 . مبحث مدیریت مجازات بزهکاران جوان ………………………………………………………………..  57

6 . مبحث کارکنان موسسه نوجوانان …………………………………………………………………………  58

بند اول : کلیات …………………………………………………………………………………………………..  58

قاعده 81…………………………………………………………………………………………………………… 59

قاعده 82…………………………………………………………………………………………………………… 59

قاعده 83…………………………………………………………………………………………………………… 59

قاعده 84…………………………………………………………………………………………………………… 60

قاعده 85…………………………………………………………………………………………………………… 60

قاعده 86………………………………………………………………………………………………………….. 60

بند دوم : قواعد رفتار …………………………………………………………………………………………….  60

قاعده 87…………………………………………………………………………………………………………… 61

7 . مبحث تدارک برنامه ها ……………………………………………………………………………………. 62

گفتار اول : کلیات………………………………………………………………………………………………… 62

قاعده 11……………………………………………………………………………………………………………. 62

قاعده 12……………………………………………………………………………………………………………. 62

قاعده 13……………………………………………………………………………………………………………. 63

قاعده 26……………………………………………………………………………………………………………. 63

گفتار سوم : مساعدت در حین مجازات ……………………………………………………………………… 63

بند اول : کلیات ………………………………………………………………………………………………….. 63

قاعده 26……………………………………………………………………………………………………………. 64

بند دوم : آموزش ………………………………………………………………………………………………… 64

گفتار اول : برنامه های آموزشی ………………………………………………………………………………. 64

گفتار دوم : دسترسی برابر به برنامه های آموزشی………………………………………………………….. 64

قاعده 38……………………………………………………………………………………………………………. 65

قاعده 39……………………………………………………………………………………………………………. 65

قاعده 40……………………………………………………………………………………………………………. 65

قاعده 41……………………………………………………………………………………………………………. 66

بند سوم : ………………………………………………………………………………………………………….. 66

قاعده 42 …………………………………………………………………………………………………………… 66

قاعده 43 …………………………………………………………………………………………………………… 66

قاعده 44 …………………………………………………………………………………………………………… 66

قاعده 45 …………………………………………………………………………………………………………… 67

قاعده 46 …………………………………………………………………………………………………………… 67

بند چهارم : تفریح و سرگرمی ………………………………………………………………………………… 67

قاعده 47 …………………………………………………………………………………………………………… 68

بند پنجم : مذهب…………………………………………………………………………………………………. 69

قاعده 48……………………………………………………………………………………………………………. 69

بند ششم : مراقبت های پزشکی………………………………………………………………………………… 69

قاعده 49 …………………………………………………………………………………………………………… 70

قاعده 50……………………………………………………………………………………………………………. 70

قاعده 51……………………………………………………………………………………………………………. 70

قاعده 52……………………………………………………………………………………………………………. 71

قاعده 53……………………………………………………………………………………………………………. 71

قاعده 54……………………………………………………………………………………………………………. 71

قاعده 55……………………………………………………………………………………………………………. 72

8 . مبحث خدمات بهداشتی نوجوانان ………………………………………………………………………… 72

گفتار اول : حمایت از سلامتی و رفتار نوجوانان ……………………………………………………………. 72

قاعده 87 …………………………………………………………………………………………………………… 72

9 . مبحث خدمات بهداشتی زنان ……………………………………………………………………………… 72

قاعده 23……………………………………………………………………………………………………………. 73

گفتار دوم : محیط فیزیکی و محل اقامت ……………………………………………………………………. 73

قاعده 31 …………………………………………………………………………………………………………… 73

قاعده 32 …………………………………………………………………………………………………………… 74

قاعده 33 …………………………………………………………………………………………………………… 74

قاعده 34 …………………………………………………………………………………………………………… 74

قاعده 35 …………………………………………………………………………………………………………… 75

گفتار سوم : لباس ………………………………………………………………………………………………… 75

قاعده 36 …………………………………………………………………………………………………………… 75

گفتار چهارم : غذا ……………………………………………………………………………………………….. 76

قاعده 37……………………………………………………………………………………………………………. 76

10 . مبحث محدودیت های بازدارنده بدنی و استفاده از زور ……………………………………………. 76

قاعده 63……………………………………………………………………………………………………………. 76

قاعده 64……………………………………………………………………………………………………………. 76

قاعده 65……………………………………………………………………………………………………………. 77

11 . مبحث تجهیزات محدود کننده نوجوانان ………………………………………………………………. 77

بازرسی ها …………………………………………………………………………………………………………. 78

سرشماری ها ……………………………………………………………………………………………………… 79

12 : مبحث حقوق در طی بازداشت و حبس ……………………………………………………………….. 79

قاعده 75 …………………………………………………………………………………………………………… 79

قاعده 76 …………………………………………………………………………………………………………… 79

قاعده 77 …………………………………………………………………………………………………………… 80

قاعده 78 …………………………………………………………………………………………………………… 80

اعلام حبس ، انتقال ، بیماری ، آسیب و مرگ ……………………………………………………………… 80

قاعده 58……………………………………………………………………………………………………………. 80

تماس با جهان خارج ……………………………………………………………………………………………. 81

قاعده 26……………………………………………………………………………………………………………. 81

یک مطلب دیگر :

قاعده 59……………………………………………………………………………………………………………. 81

قاعده 60……………………………………………………………………………………………………………. 81

قاعده 61……………………………………………………………………………………………………………. 82

قاعده 62…………………………………………………………………………………………………………… 82

13 : مبحث روش های انضباطی ناظر بر نوجوانان ………………………………………………………….  82

قاعده 66…………………………………………………………………………………………………………… 82

قاعده 67…………………………………………………………………………………………………………… 83

قاعده 68…………………………………………………………………………………………………………… 83

قاعده 69…………………………………………………………………………………………………………… 84

قاعده 70…………………………………………………………………………………………………………… 84

قاعده 71 ……………………………………………………………………………………………………..84

14 : مبحث ملاقات…………………………………………………………………………………………….84

بازرسی ملاقات کنندگان………………………………………………………………………………………..85

14 : مبحث زندانیان خارجی…………………………………………………………………………………..85

2 – 12 پیمان نامه جهانی حقوق کودک……………………………………………………………………..86

ماده 37 ……………………………………………………………………………………………………………..86

2 – 13 حقوق بشر افراد محبوس…………………………………………………………………………..87

2 – 14 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان ………………………………………………………….88

2 – 15 آیین‌نامه اجرایی كانون اصلاح و تربیت……………………………………………………………89

فصل اول : سازمان کانون اصلاح و تربیت‌…………………………………………………………………….89

فصل دوم : وظایف مسئولین کانون اصلاح و تربیت‌……………………………………………………..92

فصل سوم ـ مقررات انضباطی‌ ، تشویقی و پایان دوره نگاهداری اطفال‌………………………………..96

فصل چهارم ـ مقررات مربوط به مشاورین دادگاههای‌ اطفال و مددکاران اجتماعی‌………………….98

2 – 16 مروری بر پژوهش های پیشین …………………………………………………………………100

2 – 16 – 1 مطالعات داخلی …………………………………………………………………………………..101

2 – 16 – 2 مطالعات خارجی………………………………………………………………………………..107

فصل سوم: روش شناسی…………………………………………………………………………………… 112

3-1. نوع مطالعه…………………………………………………………………………………………………. 113

3-2. جامعه مورد بررسی………………………………………………………………………………………. 115

3-3. محیط پژوهش…………………………………………………………………………………………….. 115

3-4 . معیارهای انتخاب افراد مورد مطالعه………………………………………………………………….. 116

3-5 .معیارهای خروج از مطالعه………………………………………………………………………………. 116

3-6 . نمونه و روش نمونه­گیری………………………………………………………………………………. 116

3-7 . ابزار جمع آوری داده ها ……………………………………………………………………………….  117

3-7- 1. مشاهده مشارکتی …………………………………………………………………………………….  118

3-7- 2. یادداشت در عرصه………………………………………………………………………………….. 119

3-7-3. بحث گروهی متمرکز……………………………………………………………………………….. 119

3-7 – 4. مصاحبه ……………………………………………………………………………………………….  120

3-7 – 4-1 . راهنمای سوالات ……………………………………………………………………………….  121

3-8 . روش اجرای پژوهش…………………………………………………………………………………… 126

3-9. روش تحلیل داده ها ……………………………………………………………………………………..  130

3-9- 1. مرحله آماده سازی داده ها…………………………………………………………………………. 132

3-9- 2 . مرحله سازماندهی داده ها…………………………………………………………………………. 132

3-9-3 . مرحله خلاصه سازی و گزارش یافته ها …………………………………………………………. 133

3-10 . دقت و اعتبار داده ها………………………………………………………………………………….. 133

3-11 . ملاحظات اخلاقی……………………………………………………………………………………… 136

فصل چهارم: یافته­ ها…………………………………………………………………………………………. 137

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………. 138

4 – 1 یافته های دموگرافیک ………………………………………………………………………………….139

4-2. یافته­های طبقه شناخت تعامل مددجویان با یکدیگر ………………………………………………..  145

4- 3. یافته­های طبقه شناخت تعامل مددجویان و کارکنان……………………………………………….. 206

4-4. یافته­های طبقه شناخت ارتباط مددجویان با محیط و امکانات……………………………………. 255

4-5 . یافته­های طبقه شناخت تعامل مددجویان و خانواده ………………………………………………..  282

4-6 . یافته­های طبقه شناخت تجارب شخصی مددجویان ………………………………………………. 305

فصل پنجم: بحث و نتیجه­ گیری………………………………………………………………………… 320

5-1. تفسیر نتایج شناخت تعامل مددجویان با یکدیگر و مقایسه با مطالعات مشابه………………….. 321

نتیجه گیری شناخت تعامل مددجویان با یکدیگر…………………………………………………………. 335

5-2. تفسیر نتایج شناخت تعامل مددجویان و کارکنان حرفه ای و مقایسه با مطالعات مشابه………. 338

نتیجه گیری شناخت تعامل مددجویان و کارکنان حرفه ای……………………………………………… 350

5-3 . تفسیر نتایج شناخت ارتباط مددجویان با محیط و امکانات و مقایسه با مطالعات مشابه……… 354

نتیجه گیری شناخت ارتباط مددجویان با محیط و امکانات………………………………………………………363

5-4. تفسیر نتایج شناخت تعامل مددجویان و خانواده و مقایسه با مطالعات مشابه…………………… 365

نتیجه گیری شناخت تعامل مددجویان و خانواده…………………………………………………………… 370

5-5 . تفسیر نتایج شناخت تجارب شخصی مددجویان و مقایسه با مطالعات مشابه…………………. 372

نتیجه گیری شناخت تجارب شخصی مددجویان………………………………………………………….. 377

5 – 6 بحث و نتیجه گیری نهایی …………………………………………………………………………380

5-7. پیشنهادات کاربردی……………………………………………………………………………………… 381

5-8. پیشنهادات پژوهشی ………………………………………………………………………………………  385

5-9. محدودیت­ها………………………………………………………………………………………………. 386

فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………… 387

پیوست ها………………………………………………………………………………………………………..402

چکیده:

مقدمه : کانون اصلاح و تربیت مکانی برای اصلاح و بازپروری کودکان و نوجوان بزهکار است. به منظور اجرای موفقیت آمیز برنامه های بازپروری ، لازم است کارشناسان از تجارب این افراد مطلع شوند . این مطالعه با هدف تبیین تجارب و دیدگاه های مددجویان از اقامت در کانون اصلاح و تربیت استان تهران انجام گردید .

روش : پژوهش کیفی حاضر از روش تحلیل محتوای قیاسی – استقرایی بهره برد . جامعه پژوهش ، مددجویان مقیم و کارکنان حرفه ای کانون اصلاح و تربیت استان تهران بودند . با روش نمونه گیری مبتنی بر هدف و تارسیدن به حد اشباع داده ها ، تعداد 41 نفر ( 26 نوجوان معارض قانون و 15 نفر از کارکنان حرفه ای ) بررسی شدند . داده ها با شیوه های مشاهده مشارکتی ، مصاحبه ، یادداشت در عرصه گردآوری شد .