2-10-1- نظریه اول:پایین بودن ارزش و اختیار زن نسبت به شوهر…………………………………………………..31
2-10-2- نظریه دوم:مسئولیت مالی و اجتماعی مرد نسبت به زن بیشتر است……………………………………..32
فصل سوم: شرایط و موانع ارث بردن زوجه
3-1- شرایط ارث بردن زوجه………………………………………………………………………………………………………35
3-1-1- وجود پیمان زناشوئی………………………………………………………………………………………………………36
3-1-1-1- صحت نکاح و مساله زناشویی……………………………………………………………………………………..36
3-1-1-2- ازدواج در حال بیماری منتهی به مرگ…………………………………………………………………………..38
3-1-1-3- مبنای این حکم استثنائی……………………………………………………………………………………………..38
3-1-1-3- الف- بطلان عقد به موجب روایات و اجماع…………………………………………………………………38
3-1-1-3- ب- سوء نیت زوج…………………………………………………………………………………………………….40
3-1-1-4- شرایط محرومیت زن از ارث شوهر بر طبق ماده 945ق.م ……………………………………………….40
3-1-1-5- انتقاد بر ماده 945ق.م………………………………………………………………………………………………….42
3-1-2- دائمی بودن پیمان زناشوئی………………………………………………………………………………………………43
3-1-2-1- نظرات فقها در خصوص توارث زوجین در ازدواج موقت……………………………………………….43
3-1-2-1-الف- نظر اول: نکاح منقطع مثل نکاح دائم مطلقاً موجب ارث خواهد بود خواه شرط ارث شده باشد، خواه نه………………………………………………………………………………………………………………………………43
3-1-2-1- ب-نظردوم:اصولا نکاح منقطع موجب ارث است مگراینکه شرط عدم توارث شده باشد……..44
3-1-2-1- ج-نظرسوم:اصولا نکاح منقطع موجب ارث نیست مگراینکه شرط توارث گردیده باشد………45
3-1-2-1- د-نظرچهارم:نکاح منقطع مطلقا موجب ارث نیست،خواه شرط توارث شده باشد،خواه نه……45
3-1-2-2- روایاتی که بر عدم توارث زوجین در نکاح موقت دلالت دارد………………………………………….46
3-1-2-3- نظر قانون مدنی………………………………………………………………………………………………………….47
3-1-3- بقای رابطه زوجیت تا زمان فوت……………………………………………………………………………………..48
3-1-3-1- توارث زوجین در صورت فوت یکی از آنها در عده طلاق رجعی…………………………………….48
3-1-3-2- ارث زوجه در طلاق در مرض متصل به موت………………………………………………………………49
3-1-3-2-الف- شرایط ارث بری زوجه بر طبق ماده 944ق.م…………………………………………………………50

3-1-3-2- ب- مبنای ارث بردن زوجه در طلاق در مرض متصل به موت……………………………………….51
3-1-3-2- ب- 1- روایاتی که قصد اضرار را علت ارث بری زوجه میداند……………………………………….51
3-1-3-2- ب- 2- عدم نفوذ طلاق نسبت به ارث…………………………………………………………………………52
3-1-3-3- وضعیت ارث زوجه در طلاقی که به درخواست زن و به حکم دادگاه واقع میشود………………53
3-1-4- محروم و ممنوع نبودن از ارث ………………………………………………………………………………………..54
3-1-4-1- قتل مورث…………………………………………………………………………………………………………………55
3-1-4-1- الف- مقتول باید به هنگام مرگ در مقام مورث قاتل باشد……………………………………………….56
3-1-4-1- ب- قتل باید عمدی باشد……………………………………………………………………………………………56
3-1-4-1- ج- قتل مورث به حکم قانون یا برای دفاع نباشد……………………………………………………………56
3-1-4-2- کفر…………………………………………………………………………………………………………………………..57

یک مطلب دیگر :

3-1-4-3- لعان………………………………………………………………………………………………………………………….58
3-1-4-3- الف- لعان و تشریفات آن……………………………………………………………………………………………59
فصل چهارم: کمیت و کیفیت سهم الارث زوجه
4-1 قلمرو سهم الارث زوجه……………………………………………………………………………………………………….60
4-2- صاحب فرض بودن زوجه…………………………………………………………………………………………………..61
4-3- وراثت زوجه همراه با وارثان نسبی……………………………………………………………………………………….62
4-4- ارث زوجه با وجود اولاد برای متوفی……………………………………………………………………………………63
4-5- ارث زوجه در صورت نبود اولاد برای متوفی ………………………………………………………………………..64
4-6- سهم الارث زوجات متعدد…………………………………………………………………………………………………..64
4-7- ارث زوجه ای که قرابت نسبی با متوفی دارد………………………………………………………………………….65
4-8- سهم الارث زوجه ای که وارث منحصر به فرد است……………………………………………………………….66
4-8-1- اقوال فقهای شیعه در صورتی که زوجه وارث منحصر به فرد باشد……………………………………….66
4-8-1-1- نظریه که زوجه را از بردن بیش از 4/1محروم میدارد ……………………………………………………..66
4-8-1-1- الف- اصل عدم وراثت……………………………………………………………………………………………….67
4-8-1-1- ب- شهرت عظیم این نظر نزد فقها………………………………………………………………………………68
4-8-1-1- ج- مضامین غیر قابل خدشه روایات…………………………………………………………………………….68
4-8-1-2- نظریه ای که زوجه را وارث تمام ترکه میداند………………………………………………………………..69
4-8-1-3- نظریه فقها مبنی بر تقاوت قایل شدن بین زمان حضور امام و زمان غیبت…………………………..70
4-8-2- نظر قانون مدنی……………………………………………………………………………………………………………..71
4-9- بیان نظرات فقها در خصوص اموال موضوع ارث زوجه …………………………………………………………72
4-9-1- نظر اول:ارث بردن زوجه از تمام ترکه……………………………………………………………………………….72
4-9-2- نظر دوم:اختصاص محرومیت زوجه به عرصه خانه و اماکن مسکونی …………………………………..74
4-9-3- نظر سوم:حرمال زوجه از عین زمین منزل و ارث بردن او از بهای آن…………………………………….76
4-9-4- نظر چهارم:تفصیل زوجه دارای فرزند و زوجه ای که فرزند ندارد…………………………………………77
4-9-5-نظرپنجم:محرومیت زوجه از عین بنا و درختان و محرومیت او از ارث بردن زمین بطور مطلق…..79
4-10- نظر قانون مدنی………………………………………………………………………………………………………………..80
4-11- ارث زوجه از حق شفعه……………………………………………………………………………………………………82
فصل پنجم:تحولات قانونی راجع به ارث زوجه
5-1- تحولات اجتماعی و اقتصادی و امکان تحول در قانون گذاری در مورد ارث زوجه…………………….85
5-1-1- ارث زن در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران……………………………………………………………….85
5-1-2- ارث زن در اعلامیه جهانی حقوق بشر وکنوانسیون رفع هر گونه تبعیض علیه زنان…………………86
5-1-3- مقتضیات زمانی و تاثیر آن بر میراث زوجه………………………………………………………………………..87
5-1-4- تحولات اقتصادی و اثر آن بر اصلاح ارث زوجه ……………………………………………………………….88
5-1-5- تحولات اجتماعی و اثر آن بر اصلاح ارث زوجه………………………………………………………………..90
5-1-6- حکم حکومتی و مصلحت اجتماعی و تاثیر آن در اصلاح ارث زوجه……………………………………94
5-2- تلاش متفکرین و حقوقدانان اسلامی برای یافتن راحلهای مناسب قانونی…………………………………..96
5-2-1- تمییز فقه از اسلام ضروری است………………………………………………………………………………………97
5-2-2- پذیرش نظرهای نو وجدید در امور اجتماعی……………………………………………………………………..98
5-2-3- راهکاری برای جبران نقیصه سهم الارث زوجه ……………………………………………………………….99
5-3- نظر رهبر معظم انقلاب راجع به اصلاح ارث زوجه ……………………………………………………………..100
5-4- بررسی روند اصلاح مواد 946،947و948ق.م……………………………………………………………………….102
5-4-1- نظر فقها و حقوقدانان در خصوص اصلاحیه راجع به ارث زوجه……………………………………….106