هـ ـ قوانین سوئیس در حمایت از حریم خصوصی……………………………………………………………………… 27
و ـ قوانین هلند در حمایت از حریم خصوصی…………………………………………………………………………… 27
گفتار سوم ـ حقوق اسلام در حمایت از حریم خصوصی……………………………………………………………… 28
الف ـ ممنوعیت تجسس و تفتیش………………………………………………………………………………………. 28
ب ـ ممنوعیت ورود به منازل بدون اذن………………………………………………………………………………….. 33
ج ـ ممنوعیت استراق بصر……………………………………………………………………………………………….. 36
دـ ممنوعیت استراق سمع………………………………………………………………………………………………. 37
هـ ـ ممنوعیت بدگمانی………………………………………………………………………………………………….. 38
و ـ ممنوعیت غیبت……………………………………………………………………………………………………….. 40
ز ـ ممنوعیت اشاعه فحشا و هتک ستر……………………………………………………………………………….. 41
ح ـ ممنوعیت خیانت در امانت…………………………………………………………………………………………… 42
ط ـ ممنوعیت دشنام (سبّ) و هجو و قذف……………………………………………………………………………. 44
ی ـ ممنوعیت سرقت و دزدی…………………………………………………………………………………………… 45
گفتار چهارم: منابع حمایت از حریم خصوصی در حقوق موضوعه ایران…………………………………………….. 46
الف ـ قانون اساسی…………………………………………………………………………………………………….. 46
ب ـ قانون مسوولیت مدنی……………………………………………………………………………………………… 49
ج ـ قانون مجازات اسلامی……………………………………………………………………………………………… 51
د ـ قانون آئین دادرسی کیفری…………………………………………………………………………………………. 54
هـ ـ قانون مطبوعات……………………………………………………………………………………………………… 56
و ـ قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان………………………………………………………………. 57
ز ـ قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی…………………………………………………………………. 57
ح ـ قانون ثبت علائم و اختراعات و طرحهای صنعتی…………………………………………………………………. 58
ط ـ قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیتهای غیرمجاز می نمایند…………………. 58
ی ـ سایر قوانین مرتبط………………………………………………………………………………………………….. 59
1ـ ماده واحده احترام به آزادیهای مشروع و حفظ حقوق شهروندی……………………………………………….. 59
2ـ قانون تشکیل شرکت پست جمهوری اسلامی ایران…………………………………………………………….. 60
3ـ قانون وکالت……………………………………………………………………………………………………………. 60
4ـ قانون کانون کارشناسان رسمی دادگستری………………………………………………………………………. 60
5ـ آئین نامه مترجمان رسمی………………………………………………………………………………………….. 60
گفتار پنجم ـ موارد تهدید کننده حریم خصوصی………………………………………………………………………. 61
الف ـ فن آوری……………………………………………………………………………………………………………. 62
1ـ تقویت………………………………………………………………………………………………………………….. 62
2ـ عادی سازی………………………………………………………………………………………………………….. 62
3ـ تصعید………………………………………………………………………………………………………………….. 63
ب ـ دولتها………………………………………………………………………………………………………………….63
ج ـ بخش خصوصی……………………………………………………………………………………………………… 64
فصل دوم ـ موارد نقض حریم خصوصی و شرایط تحقق مسوولیت………………………………………………… 66
مبحث اول ـ موارد نقض حریم خصوصی………………………………………………………………………………. 66
گفتار اول ـ موارد نقض حریم خصوصی جسمانی…………………………………………………………………… 66
الف ـ نقض حریم خصوصی جسمانی از سوی اشخاص خصوصی……………………………………………….. 67
ب ـ نقض حریم خصوصی جسمانی از سوی دولتها………………………………………………………………….68
1ـ تفتیش عقیده……………………………………………………………………………………………………….. 68
2ـ بازداشت و تفتیش افراد…………………………………………………………………………………………….. 70
3ـ بازرسی داخل بدن………………………………………………………………………………………………….. 74
1ـ3ـ آزمایش خون……………………………………………………………………………………………………….. 75
2ـ3ـ معاینه داخلی و جراحی………………………………………………………………………………………….. 75
3ـ3ـ شستشوی معده…………………………………………………………………………………………………. 75
4ـ3ـ بیومتریکس…………………………………………………………………………………………………………. 76
گفتار دوم ـ مواد نقض حریم منزل و خلوت افراد……………………………………………………………………… 77
الف ـ انواع ورود………………………………………………………………………………………………………….. 77
1ـ ورود فیزیکی به منزل و خلوت………………………………………………………………………………………. 78
2ـ ورود غیرفیزیکی به منزل و خلوت…………………………………………………………………………………… 78
ب ـ ورود به حریم منزل و خلوتگاه افراد……………………………………………………………………………….. 79
ج ـ حمایت از حریم منزل و خلوتگاه در نظام حقوقی ایران………………………………………………………….. 81
1ـ ورود افراد غیرحکومتی به منزل و خلوت افراد…………………………………………………………………….. 82
2ـ ورود افراد حکومتی به منزل و خلوت افراد…………………………………………………………………………. 83
گفتار سوم ـ موارد نقض حریم خصوصی اطلاعات…………………………………………………………………… 86
الف ـ حریم اطلاعات شخصی و اصول حاکم بر حمایت از اطلاعات شخصی…………………………………….. 87
اصل اول ـ جمع آوری داده های شخصی…………………………………………………………………………….. 89
اصل دوم ـ استفاده از داده ها و اطلاعات شخصی…………………………………………………………………. 89
اصل سوم ـ به گردش انداختن داده های شخصی…………………………………………………………………. 89
اصل چهارم ـ نگهداری داده ها و اطلاعات…………………………………………………………………………… 90
اصل پنجم ـ دسترسی به داده ها و اطلاعات شخصی و تصحیح داده های نادرست………………………….. 90
1ـ موارد نقض حریم خصوصی پیرامون تکثیر و توزیع عکسها و فیملهای خصوصی و خانوادگی……………….. 91
2ـ موارد نقض حریم خصوصی پیرامون اطلاعات پزشکی…………………………………………………………… 92
3ـ موارد نقض حریم خصوصی پیرامون اسرار و اطلاعات وکالتی………………………………………………….. 94
4ـ موارد نقض حریم خصوصی پیرامون اطلاعات تجاری…………………………………………………………….. 98
ب ـ حریم خصوصی در فعالیتهای رسانه ای……………………………………………………………………….. 100
1ـ آزادی بیان و مطبوعات…………………………………………………………………………………………….. 101
2ـ آزادی بیان و رادیو و تلویزیون……………………………………………………………………………………… 103
3ـ آزادی بیان و شبکه های رایانه ای ملی و بین المللی………………………………………………………… 106
4ـ آزادی بیان و نوارهای صوتی، ویدئویی، سی دی ها و دیسکتهای رایانه ای………………………………. 108
ج ـ حریم خصوصی متقاضیان کار و کارکنان……………………………………………………………………….. 109
گفتار چهارم ـ موارد نقض حریم خصوصی ارتباطات………………………………………………………………. 111
الف ـ ارتباطات دور……………………………………………………………………………………………………. 112
1ـ ارتباط از طریق پست……………………………………………………………………………………………… 112
2ـ ارتباط از طریق تلفن………………………………………………………………………………………………. 115
3ـ ارتباط از طریق تلگراف……………………………………………………………………………………………. 117
4ـ ارتباط از طریق بی سیم…………………………………………………………………………………………. 118
ب ـ ارتباطات نزدیک………………………………………………………………………………………………….. 119
1ـ ارتباطات جنسی………………………………………………………………………………………………….. 119
2ـ ارتباطات کلامی…………………………………………………………………………………………………… 121
3 ـ ارتباطات از طریق ایماء و اشاره………………………………………………………………………………….122
ج ـ ارتباطات الکترونیکی…………………………………………………………………………………………….. 122
1ـ اینترنت…………………………………………………………………………………………………………….. 123
2ـ ایمیل یا پست الکترونیکی………………………………………………………………………………………. 124
مبحث دوم ـ شرایط تحقق مسوولیت مدنی ناشی از نقض حریم خصوصی…………………………………. 125
گفتار اول ـ مبانی مسؤولیت مدنی ناشی از نقض حریم خصوصی…………………………………………… 126
الف ـ مفهوم مسوولیت مدنی……………………………………………………………………………………… 126
ب ـ مبانی نظری مسوولیت مدنی……………………………………………………………………………….. 127
1 ـ نظریه تقصیر شخصی………………………………………………………………………………………….. 127
2ـ نظریه تقصیر نوعی………………………………………………………………………………………………. 128
3ـ نظریه خطر……………………………………………………………………………………………………….. 129
4ـ نظریه مختلط…………………………………………………………………………………………………….. 131
5ـ نظریه تضمین حق………………………………………………………………………………………………. 131
6 ـ نظریه استناد عرفی……………………………………………………………………………………………. 132
7 ـ حقوق اسلام……………………………………………………………………………………………………. 133
ج ـ ‌مبانی مسؤولیت مدنی در حقوق موضوعۀ ایران…………………………………………………………… 134
د ـ مبنای مسوولیت مدنی در این تحقیق……………………………………………………………………….. 136
گفتار دوم ـ ارکان مسوولیت مدنی ناشی از نقض حریم خصوصی…………………………………………… 138
الف ـ فعل زیانبار و تقصیر…………………………………………………………………………………………… 138
1 ـ انجام فعل زیانبار………………………………………………………………………………………………… 139
2ـ نامشروع بودن فعل زیانبار………………………………………………………………………………………. 140
3ـ عنوانهای معاف کننده…………………………………………………………………………………………….141
4 ـ ‌تقصیر……………………………………………………………………………………………………………. 143
ب ـ ورود ضرر مادی یا معنوی……………………………………………………………………………………… 145
1ـ مفهوم ضرر……………………………………………………………………………………………………….. 145
2ـ مفهوم ضرر ناشی از نقض حریم خصوصی…………………………………………………………………… 147
3ـ اقسام ضرر ناشی از نقض حریم خصوصی…………………………………………………………………… 148
1ـ3ـ ضرر مالی یا مادی…………………………………………………………………………………………….. 148
2ـ3 ضرر معنوی……………………………………………………………………………………………………… 150
4ـ شرایط ضرر قابل جبران در نقض حریم خصوصی…………………………………………………………….. 152

1ـ4 ـ مسلم بودن ضرر……………………………………………………………………………………………… 152
2ـ4ـ مستقیم بودن ضرر……………………………………………………………………………………………. 153
3ـ4 ضرر باید جبران نشده باشد……………………………………………………………………………………154
ج ـ رابطه سببیت…………………………………………………………………………………………………… 155
فصل سوم ـ شیوه های جبران ضرر در نقض حریم خصوصی و ارزیابی انواع مختلف ضرر…………………. 156
مبحث اول ـ شیوه های جبران ضرر در نقض حریم خصوصی………………………………………………….. 156
گفتار اول ـ شیوه های جبران ضرر در نقض حریم خصوصی اشخاص حقیقی……………………………….. 156
الف ـ اصل لزوم جبران کامل ضرر…………………………………………………………………………………. 157
ب ـ اصل لزوم مناسب بودن شیوه های جبران با ضرر وارده………………………………………………….. 158
ج ـ اهداف تعیین شیوه های جبران ضرر………………………………………………………………………… 158
گفتار دوم ـ انواع شیوه های جبران ضرر اشخاص حقیقی……………………………………………………. 160
الف ـ شیوه های جبران مالی……………………………………………………………………………………. 160
ب ـ شیوه های جبران غیرمالی………………………………………………………………………………….. 163
1 ـ جمع آوری اثر زیانبار و جلوگیری از نشر و پخش عرضۀ آن………………………………………………… 163
2ـ اعاده وضع به حالت سابق……………………………………………………………………………………. 165
3ـ الزام به عذرخواهی…………………………………………………………………………………………….. 166
4ـ توسل به قوای قضائی و خسارت تنبیهی یا کیفری………………………………………………………… 167
5 ـ درج حکم محکومیت خوانده در مطبوعات…………………………………………………………………… 169
6 ـ خسارت اسمی یا نمادین یا سمبلیک……………………………………………………………………… 170
7 ـ پاسخگویی…………………………………………………………………………………………………….. 171
8ـ اعاده حیثیت……………………………………………………………………………………………………. 174
گفتار سوم: شیوه های جبران ضرر در نقض حریم خصوصی اشخاص حقوقی……………………………. 176
الف ـ اقسام شخص حقوقی…………………………………………………………………………………….. 176
1ـ اشخاص حقوقی موضوع حقوق عمومی……………………………………………………………………. 176
1ـ1ـ دولت داخلی…………………………………………………………………………………………………. 176
2ـ1ـ دولت خارجی………………………………………………………………………………………………… 177
2ـ اشخاص حقوقی موضوع حقوق خصوصی………………………………………………………………….. 178
1ـ 2ـ شرکتهای تجاری…………………………………………………………………………………………… 178

یک مطلب دیگر :

2ـ2ـ مؤسسات غیرتجاری……………………………………………………………………………………….. 179
ب ـ حقوق و تکالیف اشخاص حقوقی………………………………………………………………………….. 179
ج ـ انواع شیوه های جبران ضرر به اشخاص حقوقی…………………………………………………………. 181
1ـ شیوه های جبران مالی ضرر…………………………………………………………………………………. 181
2ـ شیوه های جبران غیرمالی ضرر…………………………………………………………………………….. 184
1ـ2ـ معذرت خواهی کتبی یا شفاهی…………………………………………………………………………. 184
2ـ2ـ اظهار تأسف…………………………………………………………………………………………………. 185
3ـ2ـ تنبیه مرتکب عمل خلاف حقوق…………………………………………………………………………… 185
4ـ2ـ احترام به پرچم و علائم رسمی…………………………………………………………………………… 185
5ـ2ـ شناسایی عمل خلاف……………………………………………………………………………………… 186
6ـ2ـ سایر روشها…………………………………………………………………………………………………..186
مبحث دوم: ارزیابی انواع مختلف ضرر…………………………………………………………………………. 186
گفتار اول ـ ارزیابی ضررهای مالی و معنوی…………………………………………………………………… 187
الف ـ ارزیابی خسارت در نقض حریم خصوصی جسمانی…………………………………………………… 187
ب ـ ارزیابی خسارت در نقض حریم خصوصی اطلاعات و ارتباطات…………………………………………. 191
گفتار دوم ـ اقدامات تأمینی جهت وصول خسارت……………………………………………………………. 195
الف ـ تأمین خواسته…………………………………………………………………………………………….. 195
1ـ تأمین خواسته در امور کیفری……………………………………………………………………………….. 196
2ـ تأمین خواسته در امور مدنی………………………………………………………………………………… 197
ب ـ دستور موقت یا دادرسی فوری……………………………………………………………………………. 199
1ـ اقسام دستور موقت………………………………………………………………………………………….. 200
قسم اول ـ توقیف مال…………………………………………………………………………………………… 200
قسم دوم ـ انجام عمل………………………………………………………………………………………….. 201
قسم سوم ـ منع از امری……………………………………………………………………………………….. 201
2ـ سایر موارد مربوط به دستور موقت………………………………………………………………………….. 202
نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………….. 203
فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………. 206
چکیده:
حریم خصوصی از مفاهیم مهم در مسائل حقوقی امروزی است. از این روی حمایت از این حق از ضرورت های جدید حقوقی است که با رشد و توسعه فن آوریهای نوین اهمیّت ویژه ای یافته است. حمایت های مدنی از حریم خصوصی و حمایت از افراد در برابر انواع شیوه های نقض آن، بخش جدایی ناپذیر حمایت از حریم خصوصی است. حمایت از این حق، شرایط لازم برای رشد و تکامل شخصیت افراد را فراهم می آورد و به انسانها اجازه می دهد تا در خلوتهای ذاتی یا قراردادی خود، افکار و اعمال خویش را مورد محاسبه قرار دهند. حریم خصوصی با کرامت انسانی ارتباط تنگاتنگ دارد. به همین دلیل، حق حریم خصوصی یکی از مصادیق مهم حقوق بشر شناخته می شود و در بسیاری از اسناد بین المللی راجع به حقوق بشر، نظیر اعلامیه جهانی حقوق بشر، کنوانسیون اروپایی حمایت از حقوق بشر و آزادی های بنیادین، میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و اعلامیه اسلامی حقوق بشر به غیر قابل تعرض بودن آن تصریح شده است. نظام های حقوقی مختلف جهان به شیوه های گوناگون این حمایتهای مدنی را در قوانین خود اعمال کرده اند. در حقوق ایران علی رغم وجود مبانی جدی و کافی حقوقی برای حمایت از این حق، لیکن تاکنون قانون جامع در این زمینه به تصویب نرسیده است. از این رو حقوق ایران در این رشته از حقوق نیازمند تحول و قانونگذاری است. منابع مسوولیت مدنی ناشی از نقض حریم خصوصی را میتوان در قرآن و فقه و در برخی قوانین مشاهده کرد، ولی قانونی که به صراحت درباره حریم خصوصی و انواع و موارد نقض و شیوه های جبران آن باشد، وجود ندارد. زیان های وارده ناشی از نقض حریم خصوصی در بعضی موارد مادی و در بیشتر موارد معنوی هستند. این خسارات در نتیجه لطمه به جان و یا عواطف و احساسات و آبروی افراد حاصل می شوند که باید به شیوه های مقتضی جبران شوند. ارزیابی انواع مختلف ضررها متفاوت بوده و اقدامات تأمینی برای دریافت و وصول آن، از مسائل مهم به شمار می روند، تا متضرر از نقض حریم خصوصی، بتواند با تمسک و توسل به آنها خسارات وارده بر خود را جبران کند و ضرر غیرقابل جبران نباشد.
مقدمه
1- تعریف موضوع
اصطلاح مسوولیت مدنی درزبان حقوق کنونی، نمایانگرمجموع قواعدی است که وارد کنندۀ زیان رابه جبران خسارت زیان دیده ملزم می سازد، ازدیدگاه دیگر،درهر مورد که شخص ، ناگزیر ازجبران خسارت دیگری باشد،می گوینددربرابراو«مسوولیت مدنی»دارد.مسوولیت مدنی ناشی ازنقض حریم خصوصی در قلمروعام مسوولیت مدنی مورد مطالعه قرارمی گیرد. درزندگی اجتماعی،باوجود پدیده های نوین که هر روز برشمارآن افزوده می شود،همواره بیم کج روی برخی ازاستفاده کنندگان این پدیده ها وجود دارد.این کج روی و به عبارت دیگر، سوء استفاده از فن آوریهای مدرن همواره باعث بروز خسارات مادی و معنوی بر اشخاص می شود و مبنای اختلاف و درگیری در جوامع را پایه ریزی می کند.
با آنکه مطالعه تاریخی نشان می دهد مسئله حریم خصوصی کم و بیش در همۀ جوامع مطرح بوده است. اما دغدغۀ حمایت از حریم خصوصی از دغدغه های جدی جوامع و اجتماعات امروز و زاییدۀ تحولات مختلف سده اخیر است که در همه جوامع به وقوع پیوسته یا در حال وقوع است.
2- علت انتخاب موضوع