1-1-3- حجیت ظواهر قرآن…………………………………………………………………………………. 30

1-1-3-1- تعریف حجت و معنای حجیت در علم اصول…………………………………….. 31

1-1-3-2- ظاهر و نص……………………………………………………………………………………. 31

1-1-3-3- دلیل حجیّت ظواهر…………………………………………………………………………. 32

1-1-4- ساختار چند معنایی قرآن كریم…………………………………………………………………. 33

1-1-5- انسجام و پیوستگی آیات قرآن كریم………………………………………………………….. 34

1-1-5-1- ادله قرآنی………………………………………………………………………………………. 35

1-1-5-1-1- آیه نفی اختلاف در قرآن………………………………………………………….. 35

1-1-5-1-2- آیه «اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدیثِ كِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِیَ..»……………………….. 36

1-1-5-1-3- طبقه بندی آیات محکم و آیات متشابه……………………………………….. 37

1-1-5-2- ادله روایی………………………………………………………………………………………. 37

1-1-6- جاودانگی قرآن کریم……………………………………………………………………………….. 38

1-1-6-1- ادله قرآنی………………………………………………………………………………………. 39

1-1-6-1-1- آیات جهان‏شمولی قرآن……………………………………………………………. 39

1-1-6-1-2- انطباق بر فطرت………………………………………………………………………. 40

1-1-6-2- ادله روایی………………………………………………………………………………………. 40

1-2- مبانی خاص یا پیش فرضهای استنباط کلامی از قصص قرآن………………………………… 41

1-2-1- حقانیت قصص قرآن……………………………………………………………………………….. 41

1-2-1-1- پیشینه غیرحقیقی دانستن قصص قرآن……………………………………………….. 43

1-2-1-2- نقد و بررسى‏ غیر حقیقی دانستن قصص قرآن…………………………………….. 46

1-2-1-3- آیات بیانگر حقانیت قصص قرآن………………………………………………………. 48

1-2-1-3-1- تصریح به حق بودن قصص قرآن………………………………………………. 48

1-2-1-3-2- تعبیر به نبأ………………………………………………………………………………. 49

1-2-1-3-3- تصریح به جزئیاتی چون موقعیت، زمان و مكان قصه…………………… 50

1-2-1-3-4- تأیید و یا عدم انکار تحقق برخی از قصص از ناحیه افراد مطلع…….. 52

1-2-1-3-5- تصریح قرآن به تمثیل در موارد خاص……………………………………….. 55

1-2-1-4- شبهه اقتباس قصص قرآن از مصادر یهودی و نصرانی………………………….. 58

 

1-2-2- هدفمند بودن قصص قرآن……………………………………………………………………….. 61

1-2-2-1- اغراض قصه گویی در قرآن……………………………………………………………… 62

1-2-2-2- تبیین آموزه‌های امامت…………………………………………………………………….. 64

1-2-3- ارتباط امامت با نبوت در عرصه وصایت، خلافت و وراثت …………………………. 66

1-2-3-1- ارتباط «خلافت» با «نبوت» و «امامت»………………………………………………… 66

1-2-3-1-1- معنى ‏‏‏‏‏‏‏لغوی…………………………………………………………………………     66

1-2-3-1-2- معنى‏‏‏‏‏‏‏اصطلاحی……………………………………………………………………….. 68

1-2-1-3-3- کاربرد قرآنی…………………………………………………………………………… 69

1-2-3-2- جدا انگاری یا تفاوت مقام «امامت» از «نبوت»…………………………………….. 73

1-2-3-3- ائمه وارثان انبیاء، اوصیاء و حجج الهی(ع)………………………………………….. 76

1-2-3-3-1- معنی وارث بودن امام………………………………………………………………. 76

1-2-3-3-2- اهمیت به ارث بردن میراث انبیاء و اوصیاء الهی………………………….. 77

1-2-3-3-2-1- ادله قرآنی……………………………………………………………………….. 77

1-2-3-3-2-2- ادله روایی………………………………………………………………………. 79

1-2-4- قصص قرآن نمایانگر سنت‌های الهی…………………………………………………………. 82

1-2-4-1- ویژگی‏ها‌‏ی سنت‏ها‌‏ی الهی……………………………………………………………….. 83

1-2-4-2- تجلی سنت‌های الهی در قصص قرآن………………………………………………… 84

1-2-4-2-1- عدم لیاقت ظالمان در تصدی امامت…………………………………………… 85

1-2-4-2-2- پذیرش اعمال متقین………………………………………………………………… 86

1-2-4-2-3- عطای اجر نیکوکاران……………………………………………………………….. 86

1-2-4-2-4- سرانجام منکران………………………………………………………………………. 86

1-2-4-3- گونه‌های بیان سنت‌های الهی در قصص قرآن……………………………………… 87

1-2-4-3-1- تصریح…………………………………………………………………………………… 87

1-2-4-3-2- اشارات داستانی………………………………………………………………………. 88

1-2-4-4- هماهنگی محتوایی میان آیات قصص و آیات دیگر در بیان سنت‌های الهی 90

1-2-5- جریان یا ایستایی قصص قرآن تا روز قیامت………………………………………………. 92

1-2-5-1- جستاری در قاعده جری و تطبیق………………………………………………………. 93

1-2-5-2- جرى و تطبیق، رمز جاودانگى قرآن…………………………………………………… 96

1-2-5-3- جستاری در روایات «حذو النعل بالنعل»…………………………………………….. 98

1-2-5-3-1- مصادر اهل سنت…………………………………………………………………….. 98

1-2-5-3-2- مصادر امامیه…………………………………………………………………………… 99

1-2-5-4- نمونه‌هایی از جاری بودن آیات قصص……………………………………………. 101

فصل دوم: کارآمدی استنباط کلامی از قصص قرآن در باب امامت

2-1- ادله کارآمدی استدلال به قصص قرآن در موضوع امامت……………………………………. 106

2-1-1- استناد کلامی به قصص قرآن در روایات پیامبر و ائمه اطهار(ع)…………………… 106

2-1-1-1- استناد کلامی به قصص قرآن در احادیث پیامبر اکرم(ص)…………………… 106

2-1-1-2- استناد کلامی به قصص قرآن در روایات ائمه اطهار(ع)……………………….. 108

2-1-2- استنباط کلامی از قصص قرآن توسط اصحاب ائمه(ع) و تأیید ائمه(ع)………… 111

یک مطلب دیگر :

2-1-3- بکارگیری این شیوه توسط دانشمندان امامیه و اهل سنت……………………………. 113

2-1-4- بیان غیر مستقیم و مستقیم مباحث امامت در آیات قصص و غیر قصص………. 115

2-1-5- جدایی ناپذیری قصص قرآن و سنتهای الهی…………………………………………….. 117

2-1-6- ایستایی یا پایایی اصول اعتقادی ادیان الهی……………………………………………….. 117

2-2- گونه‌های ارتباط قصص قرآن با مباحث کلامی امامت………………………………………… 119

2-2-1- ارتباط تصریحی……………………………………………………………………………………. 119

2-2-2- ارتباط اشاری……………………………………………………………………………………….. 121

2-2-3- ارتباط تأویلی……………………………………………………………………………………….. 122

2-2-3-1- آیه «بَقِیَّتُ اللَّهِ..»…………………………………………………………………………….. 123

2-2-3-2- آیه «إِنَّ الْأَرْضَ لِلَّهِ یُورِثُها مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ..»………………………………….. 125

2-2-3-3- آیه «فَبَدَّلَ الَّذینَ ظَلَمُوا..»………………………………………………………………… 126

2-2-3-4- آیه «..وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَ قَصْرٍ مَشیدٍ»………………………………………………………. 127

2-3- گونه‏های استدلال به قصص قرآن در مباحث کلامی امامت………………………………… 128

2-3-1- جواب نقضی……………………………………………………………………………………….. 128

2-3-2- جواب حلی…………………………………………………………………………………………. 129

2-3-3- مفهوم اولویت………………………………………………………………………………………. 130

فصل سوم: جایگاه امامت در قصص قرآن و چگونگی استدلال علماء امامیه بر آن

3-1- شرایط امامت………………………………………………………………………………………… 133

3-1-1- اختصاص حق تعیین امام به خداوند………………………………………………………… 133

3-1-1-1- آیات جعل «خلیفة»………………………………………………………………………… 136

3-1-1-2- آیات جعل «امام»…………………………………………………………………………… 137

3-1-1-3- آیات منصب «وزارت»……………………………………………………………………. 138

3-1-1-4- آیات «اختیار»……………………………………………………………………………….. 138

3-1-1-5- آیات «اصطفاء» و «اجتباء»………………………………………………………………. 140

3-1-1-6- آیات اعطاء مقام «نبوت» و «رسالت»………………………………………………… 142

3-1-1-7- آیات «مکنت دادن» و «اعطاء ملک»………………………………………………….. 143

3-1-2- وجوب نص بر امام……………………………………………………………………………….. 144

3-1-2-1- نص در مورد خلافت هارون…………………………………………………………… 144

3-1-2-2- نص بر فرمانروایی طالوت………………………………………………………………. 145

3-1-2-3- عنصر وصیت در سیره انبیاء الهی…………………………………………………….. 147

3-1-3- علم و شجاعت از شرایط خلافت و امامت……………………………………………….. 152

3-1-3-1- قصه حضرت آدم(ع) و تعلیم أسماء…………………………………………………. 152

3-1-3-2- قصه طالوت………………………………………………………………………………….. 154

3-1-4- عصمت امام…………………………………………………………………………………………. 156

3-1-4-1- آیات قصص بیانگر عصمت امام……………………………………………………… 156

3-1-4-1-1- آیات استخلاف آدم(ع)…………………………………………………………… 157

3-1-4-1-2- آیه ابتلاء ابراهیم(ع)……………………………………………………………….. 158

3-1-4-1-3- آیه «وَ جَعَلْنَاهُمْ أَئمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا..»…………………………………………. 162

3-1-4-1-4- آیه «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى‏ آدَمَ وَ نُوحاً..»…………………………………………….. 165

3-1-4-1-5- آیه اقتداء به هدایت انبیاء………………………………………………………… 166

3-1-4-2- خاستگاه و سرچشمه عصمت…………………………………………………………. 167

3-1-4-2-1- آیه سبب موهبت امامت…………………………………………………………. 167

3-1-4-2-2- آیه برهان رب……………………………………………………………………….. 168

3-1-4-2-3- آیات استخلاف آدم(ع) و تعلیم أسماء………………………………………. 170

3-1-5- صدور معجزه از امام……………………………………………………………………………… 171

3-1-5-1- اصطلاح معجزه و تفاوت آن با کرامت……………………………………………… 171

3-1-5-2- جایگاه معجزة در منظومه فکری امامیة……………………………………………… 175

3-1-5-3- کارکرد معجزة در منظومه فکری امامیة……………………………………………… 176

3-1-5-4- عدم انحصار معجزه به انبیاء……………………………………………………………. 177

3-1-5-5- استناد به صدور خرق عادت از طالوت…………………………………………….. 182

3-1-6- محدَّث بودن امام…………………………………………………………………………………… 184

3-2- وراثت و مصلحت الهی در تعیین امام………………………………………………………………. 192

3-3- ضرورت مستمر وجود خلیفه و امام در زمین تا قیامت………………………………………. 200

3-3-1- آیات استخلاف آدم و تعلیم اسماء…………………………………………………………… 200

3-3-2- آیات نجات انبیاء و پیروان آنان………………………………………………………………. 202

3-4- وجود صفات مستخلف در خلیفه و امام………………………………………………………….. 204

3-5- برتری انبیاء و حجج الهی بر فرشتگان…………………………………………………………….. 205

3-6- تقدم وجود خلیفه بر دیگران………………………………………………………………………….. 206

3-7- امامت و هدایت به امر…………………………………………………………………………………… 207