تولید مرکبات به شرایط آب و هوایی خاصی نیاز دارد. که این شرایط در مناطق گرم بین دو مدار 40 درجه شمالی و 40 درجه جنوبی (کمربند مرکبات) بر قرار است. مناطق عمده کاشت این کمربند در عرض جغرافیایی 20 تا 40 درجه شمالی و 20 تا 40 درجه جنوبی قرار دارند (آصفی و همكاران، 1383).

كشت متراكم مركبات در بیشتركشورهای عمده تولیدكننده مركبات مانندایتالیا، برزیل، آفریقای جنوبی و ایالتهای كالیفرنیا و فلوریدای آمریكا برای بازگشت سریع سرمایه و كاهش هزینه‌های تولید بسیار رایج است. تحقیقاتی برای ارائه مناسب‌ترین تراكم كاشت، برای افزایش سودبخشی و ارزیابی روش‌هایی برای كاهش قدرت درخت انجام ‌شده است (رز[5]، 1990).

در ایران مركبات جایگاه دوم تولید را پس از سیب داشته و علاوه بر تازه­خوری، در صنعت فراوری غذایی نیز مصارف عمده­ای دارند. میزان تولید مركبات در ایران حدود چهارمیلیون تن درسال است (قزوینی و فتاحی مقدم، 1389).

1ـ2ـ گیاه‌شناسی مركبات

مرکبات از خانوادهRutaceae و زیر خانواده Aurantioideaeهستند. مرکبات گیاهانی بوته‌ای، درختچه‌ای با شاخ و برگ متراکم و یا درختی با گل های سفید مایل به

 ارغوانی هستند. گل‌ها 4- 8 گلبرگ ضخیم سفید، قرمز یا ارغوانی رنگ، 4- 5 کاسبرگ و 16- 32 پرچم دارند. مرکبات با داشتن گل‌های معطر و شهد فراوان، توجه حشرات به ویژه زنبور عسل را به خود جذب می‌کند (دریس[6]، 2003).

رشد اكثر گونه‌های مركبات در درجه حرارت پایین تر از 8/12 درجه سانتی گراد متوقف و یا خیلی كند می‌شود، مناسبترین درجه حرارت برای رشد مركبات بین 3/28 تا 7/32 درجه سانتیگراد می‌باشد، دمای بالای 45 درجه سانتیگراد به میوه و برگهای ارقام حساس به گرما مانند پرتقال واشنگتن ناول و نارنگی ساتسوما نسبت به دیگر ارقام آسیب شدیدی وارد می‌کند. در مورد اثرات سرما گونه‌های مختلف، عكس­العمل متفاوت نشان می‌دهند، مثلا لیمو ترش و لمون نسبت به سرما حساس بوده و مناطق گرمسیری را ترجیح می‌دهند، این گونه‌ها در تمام طول سال رشد نموده و بار می‌دهند و در تمام طول سال مراحل مختلف رشد گل و میوه را می‌توان روی یك درخت مشاهده كرد، بعضی از گونه‌ها مثل نارنج سه برگ و كامكوات نسبت به سرما مقاوم بوده و مناطق نسبتا سرد را خوب تحمل می‌كنند، گریپ فروت و پرتقال گونه‌هایی هستند كه ازاین نظر بین این دو دسته قرار می‌گیرند، نسبت به شوری حساس هستند. بهترین خاك برای پرورش مركبات خاك‌های شنی لومی می‌باشد، خاكی كه از 2 میلی موس بر سانتی متر مربع بالاتر رود میزان عملكرد پایین می‌آید، بعضی از پایه ها مانند نارنگی كلئوپاترا[7] و لیمو شیراز نسبت به شوری مقاوند و در چنین شرایطی، می‌توان از این پایه‌ها استفاده نمود. بهترینpH برای رشد مركبات بین 7- 5/5 می‌باشد و مركبات جهت رشد و نمو در مناطق مرطوب 750 و مناطق خشك 1500 میلی‌متر

یک مطلب دیگر :

روانشناسی در مورد : کیفیت روابط زناشویی – ترکیب و چارت زمانی برنامه های R. E

 (15 هزار متر مكعب در هكتار) آب در سال نیاز دارند (مرجع باغبانی ایران، 1389).

1-2-1 ارقام و پایه­های معروف مرکبات در مازندران:

پرتقال (تامسون، سانگین، بیروتی، سانگین ناول)، نارنگی (انشو کلمانتین، پیچ، یونسی)، لیمو شیرین و گریپ فروت (وزارت جهاد کشاورزی ، 1387).

1-2-2 سیستم‌های طبقه­بندی مركبات:

سیستم های متفاوتی جهت طبقه بندی گیاهان این خانواده از حدود 100سال قبل تا کنون به کار برده شده است. اولین سیستم طبقه بندی در سال های 1875 و 1896 به ترتیب توسط هوکرو انگلر بر اساس مشخصه های مرفولوژیکی و منشا فرضی گونه‌ها ارایه شد. دومین سیستم طبقه بندی در طی قرن نوزدهم میلادی، سوئینگل مرکبات را به دو شاخه‌ی اصلی زیر تقسیم کرد:

1- Clauseneae و 2- Citreae. در سومین سیستم طبقه بندی گیاه‌شناسی ژاپنی به نام تاناکا این طبقه بندی را محدود دانست و طبقه بندی خود را با گسترش و وسعت بیشتری ارائه نمود. به همین جهت برایCitrus در طبقه بندی خود 16 گونه را قرار داد. چهارمین سیستم طبقه بندی توسط هوگس انجام شد او گونه های جنس Citrus را 36 عدد دانسته که در 16 گونه با طبقه ‌بندی سوئینگل و 20 گونه با طبقه بندی تاناکا مشترک است. پنجمین سیستم طبقه بندی در اواسط سال 1890 میلادی دو محقق به نام هایبارت و رودز با مطالعه‌ی فیلوژنتیکی مرکبات، حدود 146 مشخصه مورفولوژیکی و بیوشیمیایی در درخت، برگ، گل و میوه معرفی نمودند، امروزه برای طبقه بندی مرکبات از اطلاعات بیوشیمیایی حاصل از روش هایی مانند الکتروفروز پروتئین‌ها، آیزوزایم‌ها، ریزماهواره‌ها و آنالیز ژنوم‌ها به منظور شناسایی روابط بتانیکی مرکبات استفاده می‌شود (دریس[8]، 2003).

1ـ3ـ اهمیت مصرف كود در حاصلخیزی خاك: