3-2- نظریات روان شناختی مرتبط با بهزیستی:. 21

3-2-1- نظریه بهزیستی روانی ریف. 21

3-2-2- نظریه بهزیستی ذهنی. 23

3-2-3- نظریه ویژگی‌های شخصیتی و بهزیستی ذهنی. 24

3-3) نظریات روان شناختی اجتماعی مرتبط با بهزیستی. 25

3-3-1- نظریه کوری کیز. 25

3-3-2- نظریه سلسله مراتب نیاز های  مزلو. 27

3-3-3- مدل ارتقاء بهزیستی. 30

3-4- نظریات جامعه شناختی مرتبط با بهزیستی. 30

3-4-1- نظریه کنش متقابل. 30

3-4-2- نظریه‌های قشربندی. 33

3-4-3- نظریه طبقه تنآسا وبلن. 35

3-4-4- نظریه سرمایه فرهنگی و اجتماعی بوردیو. 36

3-5-چهارچوب نظری تحقیق. 38

3-5-1- مقدمه. 38

3-5-2- چارچوب نظری تحقیق. 39

عنوان                                                                                                     صفحه

5-3-3- مدل مفهومی و تجربی تحقیق. 41

شکل 1. مدل مفهومی تحقیق. 42

شکل 2.مدل تجربی تحقیق. 43

فرضیه­های تحقیق. 44

فصل چهارم روششناسی تحقیق. 45

4-1- روش تحقیق. 46

4-2- تکنیک جمع آوری  اطلاعات و ابزار تحقیق. 46

4-3- جامعه آماری و حجم  نمونه. 47

4-4- اعتبار و پایایی. 48

4-5 – تعریف نظری و عملی متغییرها. 49

4-5-1- تعریف نظری متغیر وابسته. 49

4-5-2- تعریف عملیاتی متغیر وابسته. 50

 

4-5-3- تعریف متغییرهای مستقل. 50

فصل پنجم تجزیه و تحلیل داده‌ها. 52

تجزیه وتحلیل داده ها. 53

5-1- مقدمه. 53

عنوان                                                                                                     صفحه

5-2- آمار توصیفی. 53

5-3- آمار استنباطی. 61

5-4- مدل رگرسیون. 71

فصل ششم نتیجه­گیری. 71

6-1- بحث و نتیجه گیری. 72

6-2- محدودیت ها. 76

6-3- پیشنهادات. 77

منابع فارسی. 78

منابع انگلیسی. 81

پیوست 1-  پرسشنامه ی استفاده شده در تحقیق. 84

پیوست 2- نقشه شهر شیراز به تفکیک مناطق نه‌گانه شهرداری   87

فهرست جدول­ها

عنوان                                                                                                     صفحه

جدول شماره 1) آلفای کرونباخ مقیاس‌ها.. 49

جدول شماره2. توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات   54

جدول شماره3.توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب  نوع طبقه اجتماعی   55

جدول شماره4.توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب سلایق فرهنگی   55

جدول شماره5.  توزیع درصد پاسخگویان بر حسب  تعامل اجتماعی   56

جدول شماره6. توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب  وضعیت اشتغال   56

جدول شماره7 . توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب منطقه محل سکونت   57

جدول شماره 8.  توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب  میزان درآمد   58

جدول شماره9.  توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب  وضعیت تاهل   58

جدول شماره 10.  توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب  سن   59

جدول شماره 11.توزیع درصد پاسخگویان بر حسب بهزیستی اجتماعی   59

یک مطلب دیگر :

جدول شماره 13- نتایج آزمون T  جهت مقایسه بهزیستی اجتماعی زنان بر حسب میزان تحصیلات.. 62

عنوان                                                                                                     صفحه

جدول شماره 14. نتایج آزمون تحلیل واریانس یكطرفه جهت مقایسه بهزیستی اجتماعی زنان بر حسب  طبقه اجتماعی.. 63

جدول شماره 15- نتایج آزمون T  جهت مقایسه بهزیستی اجتماعی زنان بر حسب احساس طبقاتی.. 63

جدول شماره16. نتایج ضریب همبستگی بین سلیقه های فرهنگی و بهزیستی اجتماعی زنان.. 64

جدول شماره17: نتایج ضریب همبستگی بین تعامل اجتماعی و بهزیستی اجتماعی زنان   64

جدول شماره18.  نتایج آزمون تحلیل واریانس یك طرفه جهت مقایسه بهزیستی اجتماعی زنان بر حسب وضعیت اشتغال.. 65

جدول شماره 19- نتایج آزمون T  جهت مقایسه بهزیستی اجتماعی زنان بر حسب وضعیت اشتغال.. 66

جدول شماره 20. نتایج آزمون تحلیل واریانس یك طرفه جهت مقایسه بهزیستی اجتماعی زنان بر  حسب منطقه محل سکونت.. 66

جدول شماره 21.  نتایج آزمون معناداری تفاوت میانگین بهزیستی اجتماعی بر حسب  درآمد.. 67

جدول شماره22.  نتایج آزمون تحلیل واریانس یك طرفه جهت مقایسه بهزیستی اجتماعی زنان بر وضعیت تاهل.. 68

جدول شماره23: نتایج ضریب همبستگی بین سن و بهزیستی اجتماعی زنان   68

جدول شماره24– آزمون رگرسیون خطی چند متغیره برای تبیین متغیر های بهزیستی اجتماعی زنان.. 70

فصل اول

 

کلیات

 

1-1- مقدمه

بهزیستی[1] انسان یکی از دغدغه های وی در طول تاریخ حیات بشر بوده است. از گذشته‌های دور و در آغاز، بهزیستی متعلق به حوزه فکری فلسفه و فلاسفه و متالهین بوده ولی سپس به برکت پدیدار شدن روش‌های پیشرفته مورد توجه روان‌شناسان و دانشمندان حوزه بهداشت قرار گرفت. علمای علوم انسانی در حوزه‌های مختلف از جمله جامعه‌شناسی، مردم شناسی و اقتصاد نیز به آن توجه نشان داده‌اند. بهزیستی اشاره به حسی از سلامتی دارد که آگاهی کامل از تمامیت و یکپارچگی در تمام جنبه‌های فرد را در بر می‌گیرد. با مطالعه آثار پژوهشگران مختلف در حوزه بهزیستی می‌توان دریافت که این مفهوم شامل ابعاد ذهنی، احساسی، روانی و اجتماعی می‌شود (جوشن لو و همکاران، 1385 ).

یكی از مفاهیم اصلی مدل سلامت، بهزیستی است. اصولاً از دیرباز دو رویكرد اصلی در تعریف بهزیستی وجود داشته است: رویكرد مبتنی بر لذت‌گرایی معتقد است كه بهزیستی به معنی به حداكثر رساندن لذت و به حداقل رساندن درد است. این رویكرد در طول تاریخ حامیان خاص خود را داشته است كه از آن جمله می‌توان اپیكور[2]، هابز[3] و استوارت میل[4] را نام برد. رویكرد دوم مبتنی بر فضیلت‌گرایی ارسطو[5] است. براساس این رویكرد، ارضای امیال، به رغم ایجاد لذت در ما، همیشه منتهی به بهزیستی نمی‌گردد، بلكه بهزیستی در برگیرنده تلاش برای كمال و تحقق توانایی های بالقوه واقعی فرد است كه ممكن است همواره توام با احساس لذت نباشد (راین و دسی[6]، 2001).

به نظر می‌رسد که مدل سلامت، سه نوع بهزیستی یعنی بهزیستی هیجانی، بهزیستی روانی و بهزیستی اجتماعی را با هم تركیب كرده و مفهوم جامع و كاملی از بهزیستی را كه هم جنبه عاطفی و هم جنبه كاركردی سلامت روانی را در بر می‌گیرد، به ‌وجود می‌آورد. پژوهشگران حوزه بهداشت روانی نیز معتقدند که جلوه‌های گوناگون بهزیستی ذهنی نشانه سلامت روانی است. بهزیستی ذهنی به معنای ذهنیتی است که فرد درباره کیفیت زندگی‌اش دارد و تا حد زیادی همانند معیارهای ذهنی کیفیت می‌باشد (کیز،2002).

بهزیستی هیجانی نیز دارای دو بُعد است: اول داشتن احساس خوب و نداشتن احساس بد به زندگی است. این نوع بهزیستی مفهوم خوشبختی را می‌رساند و ماهیتی احساسی دارد، بُعد دوم داشتن رضایت کلی از زندگی است که ماهیتی شناختی دارد. فرد زمانی از احساس بهزیستی خوبی برخوردار است که بگوید از زندگی‌اش راضی است و بسیاری از اوقات از زندگی‌اش احساس خوبی داشته باشد (همان، 47).

بهزیستی اجتماعی بر روی تكالیف اجتماعی كه بشر در دل ساختارهای اجتماعی و اجتماعات خود با آن مواجه است، تمركز دارد. بهزیستی اجتماعی نیز دارای پنج مؤلفه است: یکپارچگی اجتماعی^[7]: (احساس تعلق نسبت به جامعه؛ احساس داشتن مشتركاتی با جامعه خود)، پذیرش اجتماعی^[8]: (درك فرد از خصوصیات و صفات افراد جامعه به‌عنوان یك كلیت و پذیرش این كلیت؛ دید مثبت نسبت به افراد جامعه)، مشارکت اجتماعی^[9]: (ارزشمند دانستن اجتماع خود؛ خود را عضو مهمی از جامعه دانستن؛ داشتن احساس توانایی ارائه چیزهای ارزشمند به جامعه)، تعالی اجتماعی^[10](داشتن این احساس كه جامعه دائماً در حال تحول و پیشرفت است و پتانسیل‌های جامعه توسط شهروندان و نهادهای اجتماعی به فعل تبدیل می‌شود) و همبستگی اجتماعی^[11] (توانایی فهم كیفیت، ساختار و طرز كار اجتماع؛ علاقه‌مندی به شناختن دنیا و اجتماع خود) (كیز، 1998).

سازمان بهداشت جهانی[12] (1948) ویژگی اصلی بهزیستی اجتماعی را سلامت فردی تعریف کرده است؛ به عبارت دیگر در بیشتر مطالعات انجام شده اخیر، بهزیستی اجتماعی در رفتارهایی که مشارکت و عضویت سازمانی و جوامع را منعکس می‌کنند عملیاتی می‌شوند (شاپیرو و کیز، 2008). طبق نظر لارسون[13] (1996) عامل مؤثری که بهزیستی اجتماعی را اندازه گیری می‌کند جزئی از سلامت فردی است که انعکاس پاسخ به محرک‌های داخلی احساسات، افکار و رفتارهایی است که با رضایت یا عدم رضایت، با محیط اجتماعی در ارتباط است.

عموماً بیان سطح فردی بهزیستی اجتماعی می‌تواند مفهومی نظیر این دو حقیقت باشد: سازگاری اجتماعی[14] و حمایت اجتماعی[15]. سازگاری اجتماعی به موضوع رضایت از روابط یا کارایی نقش‌های اجتماعی اشاره دارد و حمایت اجتماعی نیز اشاره دارد به کمیت و کیفیت اعتماد شخصی که افراد می‌توانند به آن متکی باشند، همچنین درجه نیاز یک شخص یا مسائلی که دیگران با جامعه دارند. ارزیابی افراد از روابط اجتماعی‌شان، چگونگی واکنش دیگران به آنها و چگونگی تعامل آنها با موسسات و انجمن های اجتماعی تعریف شود (همان، 331).

جدول 3-2: تئوری سرمایه انسانی سازمان از دیدگاه فردی، اجتماعی و عاطفی    74

جدول 4-2: دیدگاه‌های زیربنایی شاخص‌های سرمایه انسانی 75

جدول 1-3: نسبت اندازه جمعیت تهران و حومه به درصد در دوره‌های مختلف سرشماری ………………………………………….. 130

جدول 2-3: مشخصات كاربری اراضی منطقه 1 تهران 1385.. .134

جدول 1-4: تعداد سازمانهای غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان های مردم نهاد برحسب

محدوده جغرافیایی فعالیت و استان………………………………………………………………………………………………………………..231

جدول 2-4: تعداد سازمانهای غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان های مردم نهاد و شبعه‌

های آن‌ها برحسب نوع فعالیت عمده‌ی سازمان و استان………………………………………………………………………………232

جدول 3-4: تعداد سازمانهای غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان های مردم نهاد و شبعه

‌های آن‌ها برحسب نوع فعالیت عمده‌ی سازمان و استان………………………………………………………………………………234

جدول 4-4: تعداد سازمانهای غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان های مردم نهاد و شبعه‌

های آن‌ها برحسب نوع فعالیت عمده‌ی سازمان و استان……………………………………………………………………………….235

جدول 5-4: تعداد سازمانهای غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان های مردم نهاد و شبعه

‌های آن‌ها برحسب نوع فعالیت عمده‌ی سازمان و استان……………………………………………………………………………….236

جدول 6-4: تعداد نیروی انسانی فعال در  سازمانهای غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان

های مردم نهاد و شعبه‌های آن‌ها برحسب سطح تحصیلات و استان…………………………………………………………….237

جدول 7-4: تعداد نیروی انسانی فعال در سازمانهای غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان

های مردم نهاد و شبعه‌های آن‌ها بر حسب نوع همكاری، جنس و استان……………………………………………………238

جدول 8-:4 : فروانی تعداد سازمانهای غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان های مردم نهاد و

شعبه های آن‌ها برحسب دارا بودن امكانات و تجهیزات عمومی و استان………………………………………………………….240

جدول 9-4: فراوانی تعداد سازمانهای غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان های مردم نهاد و

شعبه‌های آن‌ها برحسب دارار بودن امكانات و تجهیزات عمومی و استان…………………………………………………………241

جدول 10-4: تعداد سازمانهای غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان های مردم نهاد و شبعه

‌های آن‌ها برحسب دارا بودن امكانات و تجهیزات عمومی و استان…………………………………………………………………….242

جدول 11-4: تعداد سازمانهای غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان های مردم نهاد غیردولتی

و شعبه‌های آن بر حسب وضعیت مكان سازمان و استان………………………………………………………………………………….243

جدول 12-4: تعداد سازمانهای غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان های مردم نهاد برحسب

بالاترین مرجع تصمیم‌گیری و استان…………………………………………………………………………………………………………………..244

جدول 13-4 : سازمان های مردم نهاد NGO)  ) و سازمان های ایمان محور  ( FBO ) در محله های منطقه 1               شهر تهران ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………246

جدول 14-4: تعداد فرزندان تحت پوشش خیریه بهنام دهش پور……………………………………………………………………..250

جدول 15-4:  گزارش واحد تحقیق و بررسی صورت گرفته در مؤسسه همای رحمت « طی سال1389 » …..253

جدول 16-4 : کارهای عمرانی گروه بانوان نیکوکار در آسایشگاه خیریه کهریزک……………………………………………258

جدول جدول1-5 :  جنسیت پاسخ دهندگان……………………………………………………………………………………………………..270

جدول2-5 : سن پاسخ دهندگان………………………………………………………………………………………………………………………….271

جدول3-5 : میزان تحصیلات پاسخ دهندگان……………………………………………………………………………………………………..272

جدول4-5 : وضعیت تاهل پاسخ دهندگان………………………………………………………………………………………………………….273

جدول5-5 : پاسخ ‌های مربوط به سوال 1…………………………………………………………………………………………………………..274

جدول6-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 2……………………………………………………………………………………………………………275

جدول7-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 3………………………………………………………………………………………………………….276

ج جدول8-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 4……………………………………………………………………………………………………..277

جدول9-5  :آزمون فرض اول ………………………………………………………………………………………………………………………….278

جدول10-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 7……………………………………………………………………………………………………….279

جدول11-5 : آزمون فرض اول …………………………………………………………………………………………………………………………280

جدول12-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال9 ……………………………………………………………………………………………………….281

جدول13-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 10…………………………………………………………………………………………………….282

جدول14-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 11………………………………………………………………………………………………….283

جدول15-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال12………………………………………………………………………………………………………284

جدول16-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 13………………………………………………………………………………………………………………………..285

فهرست نمودار ها

نمودار 1-1: مدل ‌H.Leavitt (هویت سازمانی با همه اركان آن)     ………23

نمودار 2-1: مؤلفه‌های پنجگانه سازمان‌های مردم نهاد .. 25

نمودار 3-1: ورودی‌ها و خروجی‌های سیستم مدیریت شهری .. 40

نمودار 4-1: اجزای تشكیل‌دهنده تعریف واحد برنامه‌ریزی محله   45

نمودار 1-2: اجرای توسعه با مؤلفه پایداری ……… 107

نمودار 2-2: توسعه پایدار و مؤلفه‌های 3 گانه آن به همراه ا جرای مرتبط با آن ………………………………………….. 115

نمودار 3-2: چارچوب شاخص‌های توسعه پایدار شهری (تفكیك شاخص‌های كاربردی در شهر) ………………………………………….. 116

نمودار 4-2: نظریه توسعه پایدار در مقیاس محلی…. ..122

نمودار1-5 : جنسیت پاسخ دهندگان دهندگان …………………………………………………………………………………270

نمودار2-5 : سن پاسخ دهندگان………………………………………………………………………………………………………………………271

نمودار3-5 : میزان تحصیلات پاسخ دهندگان…………………………………………………………………………………………………272

نمودار4-5 : وضعیت تاهل پاسخ دهندگان……………………………………………………………………………………………………..273

نمودار 5-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 1…………………………………………………………………………………………………………………………274

 

نمودار6-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال2…………………………………………………………………………………………………………275

نمودار7-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 3………………………………………………………………………………………………………..276

نمودار8-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 4……………………………………………………………………………………………………….277

نمودار 10-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 7……………………………………………………………………………………………………279

نمودار12-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 9………………………………………………………………………………………………………281

نمودار13-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال10……………………………………………………………………………………………………282

نمودار14-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 11………………………………………………………………………………………………….283

نمودار 15-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال12 ………………………………………………………………………………………………….284

نمودار 16-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 13……………………………………………………………………………………..285

نمودار 17-5 : پاسخ های مربوط به سوال 14……………………………………………………………………………………286

نمودار 18-5 : پاسخ های مربوط به سوال 15 …………………………………………………………………………………..286

نمودار 19-5: پاسخ های مربوط به سوال 16 ……………………………………………………………………………………287

فهرست نقشه ها

نقشة شماره 1-3: محدودة شهر تهران …………….. 127

نقشه شماره 2-3: وضعیت توپوگرافی شهر تهران …….. 128

نقشه شماره 3-3: پراكندگی فعال‌ترین گسل‌های استان تهران و شهر تهران    129

نقشه شماره 4-3: سازمان فضایی و كالبد شهر تهران … 131

نقشه شماره 5-3: نقشه موقعیت منطقه 1 شهر تهران …. 133

نقشه شماره 6-3: نقشه نواحی 10 گانه منطقه 1 شهر تهران 133

نقشه شماره 7-3: نقشه كاربری اراضی منطقه 1 شهر تهران 135

نقشه شماره 8-3: نقشه محله دركه ………………. 141

نقشه شماره 9-3: نقشه محله زعفرانیه …………… 145

نقشه شماره 10-3: نقشه محله دربند …………….. 149

نقشه شماره 11-3: توزیع فضای بازار در محله تجریش .. 157

نقشه شماره 12-3: توزیع فضای اماكن مذهبی در محله تجریش     158

نقشه شماره 13-3: نقشه محله دارآباد …………… 160

نقشه شماره 14-3: نقشه محله سوهانك ……………. 166

نقشه شماره 15-3: نقشه محله اراج ……………… 175

نقشه شماره 16-3: نقشه محله ازگل (كاربری اراضی) … 182

 

یک مطلب دیگر :

نقشه شماره 17-3: نقشه محله گلابدره…………….. 190

نقشه شماره 18-3: نقشه محله نیاوران (كاربری اراضی) 197

نقشه شماره 19-3: نقشه محله باغ فردوس …………. 205

نقشه شماره 20-3: نقشه محله حصار بوعلی ………… 210

1-1 بیان مسئله :

بی شک رشد و توسعه شهرنشینی و افزایش بی سابقه جمعیت شهری در دهه های اخیر تأثیرات مهمی در شكل گیری وكاركردهای سازمان های ایمان محور( سام ) مانند همه تشکل ها و موسسات فرهنگی و اجتماعی که در امور اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی شهرها، بوی‍‍ژه مدیریت و توسعه پایدار آنها نقش هایی ایفا می کنند، بطوری كه این روند، لزوم توجه و شناخت علمی اثرات توسعه ای این سازمان ها را دو چندان نموده است، برای مثال، نقش سازمان های ایمان محور درتوسعه اجتماعی- اقتصادی اجتماعات کوچک محلی درکانادا، استرالیا، مصر ،آمریکا

سازمان های ایمان محور، به سازمان،گروه ، برنامه یا پروژه ای اطلاق می شود که خدمات انسانی را به وسیله عامل ایمان تنیده شده با خدمات ارائه می دهد.عامل ایمان، بخش جدایی ناپذیرسازمان است که از طریق رهبران، نیروی کار و داوطلبان آن ابراز می گردد و به خدمات آن ها گره خورده است ( رهبر ،احسان؛ 1391: صص 90-87).سازمان های ایمان محور در محله هایی شکل پیدا می کنند که در آنها فعالیت ها و امور مختلف زندگی روزمره انسانی، از مذهب و اعتقادات دینی متأثر می شوند. دسته اول سازمان هایی هستند که اساس تشکیل آنها بر اساس ایمان است مثل کلیسا ها، مسجدها و دیگر مکان هایی که خدا را عبادت می کنند. دسته دوم سازمان هایی هستند که اساس تشکیل آنها ایمان نیست و هدف آنها کسب سود هم نیست، اما به سازمان های ایمانی وابسته اند مثل بنیاد ها و مؤسسه های خیریه و انجمن های حمایت از بانوان بی سرپرست. از یک طرف سازمان های ایمان محور به مفهوم عام خود، همواره زمینه ساز و تقویت كننده هویت،خاطره های معنوی و حس تعلق به مكان در شهرهای مختلف جهان می باشند. از طرف دیگر به دلیل گستردگی ابعاد و تغییر ماهیت مسائل شهری و پیچیدگی این مسائل، جامع نگری و توجه به ابعاد و جنبه های مختلف مسئله به منظور حل پایدار آنها (از جمله اثرات عملكردی اجتماعی-اقتصادی و زیست محیطی این نوع سازمانهای محلی)را اجتناب ناپذیر ساخته است.  پژوهش ها و مطالعات زیادی در دو دهه اخیر در مورد انواع آثار كاركردی این سازمان ها در محیط شهری، صورت گرفته که همه به نوعی سیاست گذاری برنامه ریزی و مدیریت شهری را از خردترین واحد یعنی محله در شهر هدف قرار داده اند (madanipour,2003 ). در عصر جهانی شدن که در آن اغلب جوامع بشری درحال دور شدن از معنویت و شخصی شدن دین و جدا کردن آن از زندگی روزمره انسانی است، سازمان های ایمان محور سعی دارند نقش هایی را در استخوانبندی و هویت بخشی به شهرها و حتی محلات ایفا  کنند. سازمان های ایمان محور در طول تاریخ صرف نظر از کارکرد اصلی خود که همانا برگذاری مراسم آیینی بوده، کارکردهایی به طور مستقیم و غیرمستقیم برعهده داشته اند.

شهر تهران نیز با قرار گرفتن در مسیرتحولات شدید جمعیتی و شهر نشینی و به تبعیت از رویه ی حاکم بر نظام برنامه ریزی کشور، باید اصول مربوط به همخوانی این مراکز حیاتی  با نیاز های جمعیتی شهر و حوزه نفوذ را روشن کرده و در جهت رفع نارسایی ها وکاستی های موجود، پیشنهاد و راهکار مناسب ارائه نماید. محله های منطقه 1 شهر تهران نیز از این مقوله جدا نیستند و حامل بناهای فرهنگی ، مذهبی و دینی می باشند. با این وصف این مسئله در ذهن ایجاد می شود که وجود این سازمان های ایمان محور در محله های منطقه 1 تهران چه نقشی درتاًمین و یا تعدیل نیاز های جمعیتی و دستیابی به اصول و معیارهای مدیریت و توسعه پایدار محله ای دارند؟ در این پایان نامه تلاش می گردد تا با یک بررسی، وضعیت كاركردی سازمان های ایمان محور را از نظر سنخیت با سازمان های محله محور و ایفای نقش آنها در تحقق برخی از شاخص های پایداری شهری، بویژه در نیاز های اساسی شهروندان و در نتیجه كمك به تحقق مدیریت پایدار محله ای مورد تحلیل قرار گیرد.

1-2 سؤالات تحقیق :

1 ) آیا سازمانهای ایمان محور از حیث مفهومی و کارکردی با سازمانهای محله محور قابل انطباق هستند؟

2) این سازمانها در شکل گیری و تقویت مدیریت و توسعه پایدار محله ای در محدوده مورد مطالعه (خصوصاً محلات منطقه 1 تهران) چه کارکردی می توانند داشته باشند؟

1-3 فرضیه های تحقیق :

در منطقه مطالعاتی ( خصوصاً محلات منطقه 1 تهران) ، سازمانهای ایمان محور و محله محور، از حیث کارکردی قابل انطباق هستند.

مهمترین  وجوه کارکردی این سازمانها در سطح مدیریت و توسعه محله،  شناخت ،آگاهی ، تعلیم و توجه در زمینه های خدمات اجتماعی – آموزشی، زیست محیطی بویژه نیازهای اساسی ساکنان است.

1-4 اهداف تحقیق :

اهداف اساسی این رساله دستیابی به موارد زیر می باشد :

1. شناخت کارکردها و نقش های سازمانهای ایمان محور محله ای در کشورهای مختلف جهان در نحوه و تقویت مدیریت و توسعه پایدار محله ای.
2. بررسی کارکردها و فعالیت های این سازمانها در کاهش بحران ها، فقر و مشکلات مردم در سطح محله های شهری.
3. دستیابی به الگویی تلفیقی از این سازمانها برای تسهیل فعالیت های مدیریتی و جلب مشارکت های بیشتر مردم در سطح محلات شهری.

1-5 بهره وران تحقیق :

مدیریت شهری تهران ، مراکز برنامه ریزی شهر تهران ، دانشگا هها ، اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهر تهران ، مراکز و سازمان های ایمان محور و محله محور ( کلیسا ها ، مساجد ، معابد  ، کنیسه ها ، تکیه ها ، شهرداری ها ، شوراهای شهری ، سراهای محلات ، سازمانهای غیردولتی بین المللی، مؤسسات خیریه، متنفذین محلی ، هیئت های مؤسسان احزاب سیاسی در سطح محله و … ) بنابر اهداف فوق ، با آگاهی از نتایج این پایان نامه و برآورده نمودن نیاز های جمعیتی ، مدیریت و مشخص کردن  این مراکز در جهت رفاه حال شهروندان ، بهره وران اصلی این طرح خواهند بود .

1-6 جنبه جدید بودن تحقیق

تا کنون طرح و پژوهشی در این زمینه، که اختصاصاً به نقش سازمان های ایمان محور محله ای در مدیریت و توسعه پایدار محله های شهر  پرداخته باشد برای هیچیک از مناطق شهر تهران  تهیه نشده است .

1-7 روش تحقیق

روش تحقیق در این رساله از نوع اکتشافی و با محتوا و ماهیت تحلیلی- توصیفی می باشد که در آن  علاوه بر مطالعات کتابخانه ای  (با استفاده از منابعی از قبیل کتاب، مقاله، پایان نامه، اطلاعات سازمان ها ، ادارات و … ) ، از بازدید میدانی(پیمایش) و تکمیل پرسشنامه به منظور گردآوری جدید ترین آمار و اطلاعات از مراکز وسازمان های ایمان محور و محله محور و ضرورت تحلیل های مرتبط با اهداف تحقیق استفاده خواهد شد . همچنین نوع تحقیق حاضر، کاربردی-توسعه ای می باشد.

مراحل انجام کار نیز در این رساله به صورت زیر می باشد :

طرح تحقیق رساله.

بررسی چارچوب نظری رساله.

بررسی ویژگی­های تاریخی، طبیعی، انسانی و کالبدی محلات منطقه 1 تهران.

بررسی اهمیت و انواع کارکردهای سازمانهای ایمان محور محله ای در مدیریت و توسعه  پایدار محله های شهر، بویژه در سطح محله های منطقه 1 شهر تهران.

آزمون فرضیه های پژوهش، نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات

2-3-2- دارو  ……………………………………… 14

2-3-3- مصرف و رفتار مصرف‏کننده ………………………. 15

2-3-4- مصرف دارو ………………………………….. 16

2-3-5- عوامل مؤثر بر مصرف ………………………….. 17

2-3-5-1- نظریه اقتصادی مصرف………………………….. 17

2-3-5-2- نظریه جامعه‏شناختی مصرف………………………. 19

2-3-5-3- نظریه‏های روانشناختی مصرف…………………….. 22

2-3-5-3-1- تأثیر نگرش بر رفتار ………………………. 22

2-3-5-3-2- نظریه عمل معقول ………………………….. 23

2-3-5-3-3- نظریه رفتار برنامه‏ریزی‏شده …………………. 24

2-3-5-3-4- نظریه هنجار اجتماعی ………………………. 25

2-3-5-3-5- مدل آگاهی گریگوری و دی‏لو…………………… 25

2-3-5-3-6- نظریه آگاهی چالمرز ……………………….. 25

2-3-5-3-7- تئوری فستینگر در زمینه‏ی تضاد شناختی…………. 25

2-3-5-3-8- نظریه‏ یادگیری…………………………….. 26

2-3-5-3-9- مدل اجتماعی- رفتاری آندرسن…………………. 27

2-3-5-3-10- مدل اجتماعی-رفتاری کروگر………………….. 27

2-3-5-3-11- سلامت عمومی  …………………………….. 28

2-3-5-3-12- نظریه واقعیت درمانی گلاسر …………………. 29

2-3-5-3-13- مدل باور سلامتی ………………………….. 30

2-4- چهارچوب نظری …………………………………. 31

2-5- مدل نظری تحقیق ……………………………….. 33

2-6- مدل تحلیلی تحقیق ……………………………… 34

2-7-  فرضیه‏های تحقیق……………………………….. 35

فصل سوم: روش‏ شناسی تحقیق

3-1- مقدمه………………………………………… 36

3-2- روش تحقیق…………………………………….. 36

3-3- جامعه‏ی آماری تحقیق…………………………….. 37

3-4- واحد آماری……………………………………. 37

3-5- حجم نمونه و روش محاسبه‏ی آن……………………… 37

3-6- شیوه‏ی نمونه‏گیری……………………………….. 38

3-7- تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها ………………….. 38

3-7-1 تعاریف نظری مفاهیم …………………………… 39

3-7-2 تعاریف عملیاتی متغیرها………………………… 40

3- 8- ابزار تحقیق………………………………….. 41

3- 9- سنجش روایی ابزار تحقیق………………………… 42

3- 10- سنجش پایایی ابزار تحقیق………………………….. 44

3- 11روش‏های تجزیه و تحلیل داده‏ها ……………………. 45

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات

4-1- مقدمه…………………………………………….. 46

4-2- تجزیه و تحلیل توصیفی…………………………… 46

 

4-3- تجزیه و تحلیل استنباطی…………………………. 59

4-3-1- آزمون‏های همبستگی…………………………….. 59

4-3-2- تحلیل رگرسیون دو متغیره………………………. 63

4-3-3- تحلیل رگرسیون چند متغیره……………………… 66

4-3-4- تحلیل مسیر………………………………….. 68

4-3-4-1- دیاگرام تحلیل مسیر………………………….. 70

فصل پنجم: نتیجه‏ گیری و پیشنهادات

5-1- خلاصه‏ پژوهش…………………………………… 71

5-2- بحث و نتیجه‏گیری……………………………….. 73

5-3- راهکارها و پیشنهادات ………………………………. 75

5-3-1- پیشنهادات تحقیقی………………………………….. 75

5-3-2- پیشنهادات کاربردی……………………………. 76

5-4- محدودیت‏ها و مشکلات پژوهش……………………. 76

فهرست منابع  ……………………………………… 79

پیوست‏ها……………………………………………….. 84

چکیده:

پیشرفت علم پزشکی و صنعت داروسازی و ارائه‏ی داروهای متنوع در سال‏های اخیر، انقلابی در دانش پزشکی و امر درمان بوجود آورده است، اما همراه با این تکامل، پدیده‏ی دیگری نیز در کشورها و بویژه کشورهای جهان سوم بوجود آمده که همان روی آوردن بیش از حد مردم به داروها و مصرف غیرعلمی و غیرپزشکی آن است. میزان مصرف دارو در میان افراد، گروه‏ها و جوامع مختلف نرخ متفاوتی دارد، و برخی از جوامع با مسایل و مشکلات مهم‏تری در زمینه‏ی مصرف دارو مواجه هستند. در ایران نیز از جمله مسایل دارویی مورد بحث در طی سال‏های اخیر، مصرف زیاد دارو بوده است و بر حسب مستندات میزان مصرف دارو در ایران فراتر از حد استاندارد جهانی است. میزان مصرف دارو در یک کشور تابع متغیرهای متعددی است و مصرف دارو همیشه بر اساس الگوهای علمی نیاز پزشکی صورت نمی‏گیرد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر عوامل اجتماعی- روانی بر میزان مصرف خودسرانه‏ی دارو در شهر یاسوج است. طبق آمارها‏ی موجود 15 تا 20 درصد از ایرانی‏ها به طور خودسرانه و بدون مشورت پزشک دارو مصرف می‏کنند. در این مطالعه که به صورت توصیفی و تحلیلی انجام گرفته است، 400 نفر از شهروندان 18 تا 55 ساله‏ی شهر یاسوج از طریق نمونه‏گیری تصادفی- چندمرحله‏ای انتخاب شدند که شامل 200 زن و 200 مرد بودند. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه بوده است که با استفاده از اعتبار سازه به روش تحلیل عاملی و با استفاده از سنجش همسانی درونی به روش آلفای کرونباخ و کودر- ریچاردسون تعیین پایایی گردید. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که بین متغیرهای سطح تحصیلات، میزان آگاهی از شیوه‏ی صحیح مصرف، میزان آگاهی از پیامدهای مصرف و میزان سلامت عمومی با میزان مصرف خودسرانه‏ِی دارو ارتباط معناداری وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد که مجموع این عوامل می‏توانند 19/0 از وقوع متغیر وابسته (مصرف دارو) را تبیین کند. با توجه به نتایج بدست آمده فرهنگ‏سازی و بالابردن سطح اطّلاعات و آگاهی مردم در زمینه‏‏ی مصرف دارو و همچنین سرمایه‌گذاری برای سلامت و توسعه فعّالیت‏های ارتقای سلامت، امری ضروری به نظر می‏رسد.

یک مطلب دیگر :

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

بشر از گذشته‏ی دور با مشکل درد و آلام مواجه بوده و همواره سعی در برطرف کردن این مشکل داشته است. بر اساس مستندات تاریخی از حدود 7000 سال قبل، انسان‏ها از داروهای گیاهی و طبیعی برای مقابله با بیماری‏ها یا حفظ سلامت خود استفاده می‏کرده است، اما امروزه با پیشرفت علم و فنّاوری و گسترش مرزهای دانش، شاهد شیوه‏های گوناگونی از مصرف دارو هستیم. این شیوه‏ها علاوه بر مصرف خوراکی، مصارف موضعی، مصارف استنشاقی، مصارف جلدی، مصارف تزریقی و… را شامل می‏شود (اردکانی،331:1384). هریک از این شیوه‏های مصرف دارو در کنار خاصیت اثربخشی و فواید درمانی خود، عوارض و  مضرّاتی را نیز به همراه خواهد داشت که ضروری است به هنگام مصرف به آن توجه شود. اما علاوه بر این، کاربرد دارو در انواع مختلف خدمات درمانی، از نظر اجتماعی- فرهنگی نیز دارای ابعاد مختلفی است که می‏توان از مسایلی چون سوءکاربردهای دارویی، خودمصرفی دارو، نظام‏های دارویی کشور و همچنین مصرف زیاد دارو نام برد(محسنی،302:1385).

پیشرفت علم پزشکی و صنعت داروسازی و ارائه‏ی داروهای متنوع در سال‏های اخیر، انقلابی در دانش پزشکی و امر درمان بوجود آورده است، اما همراه با این تکامل، پدیده‏ی دیگری نیز در کشورها و بویژه کشورهای جهان سوم بوجود آمده که همان روی آوردن بیش از حد مردم به داروها و مصرف غیرعلمی و غیرپزشکی آن است. مصرف بی‏رویه و غیرمنطقی دارو امروزه به مثابه یک مشکل بزرگ درآمده است که پیامدهای آن عوارض اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و بهداشتی خود را در بخش وسیعی از جامعه نمایان کرده است(نیکزاد، 1378: 1). در حال حاضر غیرمنطقی بودن مصرف دارو از جمله مشکلات موجود در ایران محسوب می‏شود که مسایل مختلفی در این زمینه قابل بررسی است، عدم رعایت ضوابط علمی و تحویل داروی بدون نسخه از سوی برخی داروخانه‌ها و بالا بودن قلم‌های دارویی در نسخه‌های تجویزی از سوی پزشکان از مهمترین آنهاست و نشان‌دهنده‏ی غیرمنطقی بودن فرآیند تجویز و مصرف دارو در کشور است(دیناروند،1388: 15). از سوی دیگر  ناآگاهی جامعه و فرهنگ و باورهای غلط رایج در میان مردم نیز عامل دیگری برای مصرف بی‏رویه دارو محسوب می‏شود

مصرف دارو، بحثی است که با کلیه جوانب فرهنگی، اجتماعی، اعتقادی و مذهبی مردم در ارتباط است. مصرف منطقی و صحیح دارو از یک سو متوجه تجویزکنندگان دارو می‏گردد و از سوی دیگر خوددرمانی یا مصرف نابجای دارو را در نزد بیمار منع می‏کند. افزایش مصرف دارو به جهت عوارض جانبی، خطرات مرگ و میر و همچنین هزینه‏های بسیار سنگین بودجه‏ی دارویی دولت، شرکت‏های بیمه و توده‏ی عمومی مردم از مسایل مهم جامعه به حساب می‏آید)دواتی، 1386: 451). با توجه به اینکه در دهه‏ی اخیر مصرف دارو به صورت بی‏رویه در کشور افزایش یافته است و مطالعات انجام شده حاکی از عدم وجود الگوی صحیح مصرف در این زمینه‏ی می‏باشد، لذا انجام بررسی‏ و مطالعات همه‏جانبه و کامل در این زمینه ضروری به نظر می‏رسد. در همین راستا سعی شده است تا عوامل اجتماعی- روانی مؤثّر بر میزان مصرف خودسرانه‏ی دارو در شهر یاسوج مورد بررسی قرار گیرد.

2-1- بیان مسأله

میزان مصرف دارو در یک کشور تابع متغیرهای متعددی است که از آن جمله می‏توان رشد بهداشت، قوانین و واردات دارو، برخورد جامعه‏ی پزشکی و مردم با دارو، تبلیغات و امکان رقابت شرکت‏های متعدد در بازار دارویی را ذکر کرد. بدین ترتیب مصرف دارو همیشه بر اساس الگوهای علمی نیاز پزشکی صورت نمی‏گیرد (فلاح،1376: 5). استفاده از دارو به عنوان یک حلقه‏ از زنجیره‏ی درمان بیماری اجتناب‏ناپذیر است، اما متخصصان علوم پزشکی بر این باورند که اثر بخشی دارو مستلزم این است كه تجویز دارو و مصرف آن، باید تحت نظر پزشك و به صورت اصولی و نه به صورت خودسرانه، باشد (Hogerzeil. 1995:6). میزان مصرف دارو در میان افراد، گروه‏ها و جوامع مختلف نرخ متفاوتی دارد، و برخی از جوامع با مسایل و مشکلات مهم‏تری در زمینه‏ی مصرف دارو مواجه هستند. در ایران نیز از جمله مسایل دارویی مورد بحث در طی سال‏های اخیر، مصرف زیاد دارو بوده است و بر حسب مستندات میزان مصرف  دارو در ایران فراتر از حد استاندارد جهانی است.

بر اساس برآوردهای موجود، سالانه بیش از 300 میلیون نسخه دارویی به داروخانه‏های کشور ارائه می‏شود. از طرف دیگر مطالعه‏ی آمار داروهای مصرفی در کشور نیز بیانگر آن است که متوسط اقلام دارویی در هر نسخه در ایران 5/3 می‏باشد که با متوسط پذیرفته‏شده‏ی جهانی که حدوداً  7/1 می‏باشد، اختلاف فاحشی را نشان می‏دهد[1]. همچنین تحقیقات انجام شده در کشور نشان می‏دهند 10 تا 15 درصد مجموع داروهای کشور به‌صورت خودسرانه و بدون مشورت با پزشک مصرف می‏شود. در این میان قرص استامینوفن کدئین پرفروش‏ترین و پرمصرف‏ترین دارو است. طبق آمارها، در ایران سالانه حدود 3 میلیارد قرص استامینوفن کدئین مصرف می‏شود و اگرچه وزارت بهداشت از تمامی دانشگاه‏های علوم پزشکی کشور درخواست کرده تا ممنوعیت فروش این گروه از داروهای بدون نسخه را به داروخانه ‏های تحت پوشش دانشگاه خود اعلام کند اما تا به حال تغییر چشمگیری مشاهده نشده و همچنان استامینوفن کدئین و آموکسی سیلین جزء پرفروشترین داروها هستند(سلامت، 1388: 6).

در طول سال‏های گذشته، مصرف دارو از نظر کمی بین 5 تا 8 درصد و به لحاظ ریالی بین 20 تا 40 درصد، رشد داشته است. علت افزایش کمی به دلایل متعددی نظیر ورود داروهای جدید به بازار، فعالیت بیشتر پزشکان و روش‏های تحقیق علمی‏تر مربوط می‏شود و افزایش ریالی نیز به علت ورود داروهای گران قیمت به بازار و افزایش قیمت داروهای تولید داخل بوده است. سهم داروهای تولید داخل از نظر کمی در سال 1387 به 97 درصد رسیده است و با سهم بیشتری نسبت‏ به سال‏های قبل، بیشتر داروهای تولید داخل به فروش رفته است، اما از نظر ریالی سهم داروهای تولید داخل، 65 درصد بوده است، به عبارت دیگر  تقریباً 3 درصد داروهایمان از نظر تعداد وارداتی  است اما از نظر ریالی، 35 درصد بازار دارویی، متعلق به آنهاست(دیناروند، 1388: 15).

طبق آمارهای ارائه شده در زمینه‏ی مصرف دارو، شهر یاسوج نیز که به عنوان جامعه‏ی آماری پژوهش حاضر در نظر گرفته شده است، از الگوی مصرفی کل کشور پیروی می‏کند. طبق آمار معاونت دارو و درمان دانشگاه علوم پزشکی یاسوج، سرانه مصرف دارو در استان کهگیلویه و بویراحمد، بالاتر از میانگین کشوری است و میانگین اقلام دارویی در هر نسخه 03/3 است که تقریباً دو برابر استاندارد جهانی است. مصرف آنتی بیوتیک های تزریقی نیز در استان نسبت به کل کشور بسیار بالاست بطوری که در سال 1389، 53 درصد از بیماران در استان، آنتی بیوتیک تزریقی مصرف کردند(خبرگزاری مهر، 1390). طبق آمار معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج، میانگین مصرف دارو به ویژه داروهای تزریقی در استان، نسبت به میانگین کشوری 10 درصد بیشتر است. همچنین هم اکنون آمپول “دگزامتازون” که یک داروی “کورتیکواستروئید” می باشد مقام اولِ مصرف، در استان را دارد و پس از آن، “استامینوفن کدئین”، شربت “دیفن هیدرامین” و آمپول “سفتریاکسون” بیشترین مصرف را در استان داشته‏اند.

گروه دارو و درمان یک مثلث است که سه ضلع آن را پزشک، داروساز و بیمار تشکیل می‌دهند و هر کدام از این اضلاع درست عمل نکند همه خواص نظام دارو و درمان زیر سؤال می‌رود. از نظر مسئولان و صاحبنظران امر دارو و درمان برخی از مسایل موجود در کشور همچون در دسترس بودن انواع مسکن‏ها، تجویز زیاد اقلام دارویی توسط پزشک، باورهای غلط شکل گرفته در میان مردم و همچنین مصرف خودسرانه‏ی دارو از سوی مردم بر مصرف زیاد دارو تأثیر زیادی می‏گذارد(واقفی، 1388)[1].

با این تفاصیل مسئله‏ی اساسی تحقیق حاضر این است که میزان مصرف دارو را به توجه به مصرف خودسرانه‏ی دارو مورد بررسی قرار داده و نشان دهد میزان مصرف خودسرانه‏ی دارو در شهر یاسوج تحت تأثیر چه متغیّرهای اجتماعی و روانی قرار دارد؟

3-1- ضرورت انجام پژوهش

بخوبی روشن است که ترکیبی از بهداشت عمومی، پیشگیری، درمان‏بخشی آسان و سهولت مراجعه در نظام مراقبت‏های بهداشتی اولیه، سیاست درستی برای هزینه‏های عمومی مربوط به بهداشت و سلامت، در جوامع در حال‏توسعه می‏باشد. هزینه‏های ملی دارویی، همچون نسبتی از هزینه‏های کلی سلامت در جوامع در حال‏توسعه، از 7 درصد به 66 درصد تغییر یافته است. از اینرو، وجود داروهای اساسی و تدارک کافی و به موقع آن، که جزء اصول مراقبت‏های اولیه بهداشتی[1] نیز می‏باشد، از اهمّیت و ضرورت خاصی برخوردار است. تلاش در جهت یک نظام دارویی کارآمد و منطقی یکی از اهداف مهم و اوّلیه همه مراکز بهداشتی- درمانی دنیا بوده و بهسازی شیوه‏های مصرف دارو و گام نهادن به سوی جامعه‏ای با مصرف بی‏خطر، منطقی و با کیفیت درباره‏ی داروها، محور اقدامات و توصیه‏های سازمان جهانی تندرستی (WHO) است(krishnaswamy.2006:140).

ج) برنامه ­ریزی بازاریابی …………………………………………………………. 50
د) فرآیند اجرای بازاریابی …………………………………………………………….. 50
ه) سیستم كنترل و نظارت ………………………………………………………… 51
اهمیت بازاریابی خدمات بانکی …………………………………………………… 52
الف) تبلیغ با هدف اطلاع رسانی……………………………………………….. 53
ب) تبلیغ با هدف ترغیب ……………………………………………………………….. 53
ج) تبلیغ با هدف یادآوری ………………………………………………………… 53
بخش سوم: بازاریابی اجتماعی
مقدمه …………………………………………………………………………….. 54
مبنای اجتماعی بازاریابی: تأمین نیازهای انسانی…………………………….. 55
تفاوت بازاریابی تجاری و بازاریابی اجتماعی …………………………………… 56
مفهوم بازاریابی اجتماعی ……………………………………………………… 59
تاریخچۀ پیدایش بازاریابی اجتماعی ……………………………………………… 62
تعریف بازاریابی اجتماعی ………………………………………………………… 63
دیدگاه بازاریابی اجتماعی ………………………………………………………… 65
ابعاد بازاریابی اجتماعی …………………………………………………………. 66
مراحل انجام یك برنامه بازاریابی اجتماعی ………………………………….. 67
مدل عمومی استراتژی بازاریابی اجتماعی …………………………………….. 68
جنبه­های بازاریابی اجتماعی در صنعت بانكداری ……………………………….. 71
آمیخته بازاریابی …………………………………………………………… 72
بخش چهارم: بررسی مطالعات انجام شده
مطالعات انجام شده در ایران …………………………………………………. 74
مطالعات انجام شده در سایر کشورها ……………………………………….. 80
بخش پنجم: چارچوب نظری تحقیق …………………………………….. 82
فصل سوم: روش تحقیق
3-1- مقدمه ……………………………………………………………………….. 84
3-2- روش تحقیق ……………………………………………………………….. 84
3-3- فرایند تحقیق ……………………………………………………………….. 84
3-4- جامعه آماری …………………………………………………………………. 85
3-4- حجم نمونه و روش نمونه‌گیری …………………………………………….. 86
3-5- ابزار جمع­ آوری داده ها ……………………………………………………………. 86
3-6- روایی و پایایی پرسش‌نامه …………………………………………………… 86
3-6-1- روایی ………………………………………………………………………….. 87
3-6-2- پایایی ………………………………………………………………………… 87
3-7- روش جمع ­آوری داده ­ها ………………………………………………………. 87
3-8- روش­های تجزیه و تحلیل داده ها ……………………………………………….. 87
پرسش‌نامه ………………………………………………………………………….. 89
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل
4-1-مقدمه …………………………………………………………………………….. 95
4-2-آمار توصیفی …………………………………………………………………….. 95
4-2-1- ویژگی‌های فردی پاسخگویان ……………………………………………….. 95
4-2-2- وضعیت سپرده در موسسه مهر ……………………………………………. 97
4-2-3- میزان فعالیت بازاریابی اجتماعی ……………………………………………….. 99
4-2-4- مناسب بودن رسانه­های بازاریابی اجتماعی …………………………….. 100
4-2-5- ارزش برند موسسه مالی و اعتباری مهر …………………………………..
4-2-6- ارزش سهام موسسه مالی و اعتباری مهر ………………………………. 104
4-2-7- ارتباطات سهام در رسانه بازاریابی اجتماعی …………………………….. 106
4-2-8- محتوای پیام رسانه بازاریابی اجتماعی ………………………………………. 108
4-3- آمار استنباطی ………………………………………………………………….. 110
4-4- تاثیر رسانه­های بازاریابی اجتماعی بر سپرده­ گذاری در موسسه مالی مهر…… 115
فصل پنجم : نتیجه‌گیری و پیشنهادها
5-1- مقدمه ……………………………………………………………………… 119
5-2- خلاصه تحقیق ………………………………………………………………. 119
5-3- نتیجه­گیری ……………………………………………………………….. 124
5-4- پیشنهادهای تحقیق …………………………………………………………. 127
5-4-1- پیشنهادها براساس نتایج تحقیق ……………………………………… 127
5-4-2- پیشنهادها برای تحقیقات آتی ……………………………………………. 128
چکیده:
هدف از انجام این تحقیق بررسی نقش رسانه­های بازاریابی اجتماعی در سپرده­گذاری مشتریان موسسه مالی و اعتباری مهر در استان تهران بود. تحقیق حاضر از نظر روش توصیفی و از نوع همبستگی بوده كه به­لحاظ هدف، كاربردی است که به شیوه تحقیقات میدانی به جمع­آوری داده­ها پرداخته است. جامعه آماری تحقیق شامل مشتریان موسسه مالی مهر در شهر تهران بود که باتوجه با این­که تعداد آنها، نامشخص است، حجم جامعه آماری نامحدود درنظر گرفته شد و برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران برای جوامع نامشخص استفاده شد، که تعداد نمونه 384 نفر برآورد گردید. ابزار اصلی جمع­آوری اطلاعات پرسشنامه بود، که روایی آن به­وسیله پانل متخصصان و پایایی آن به­وسیله محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای بخش­های مختلف پرسشنامه احراز شد. نتایج بدست آمده نشان داد که پاسخگویان بیشترین استفاده را از رسانه تلویزیون دارند و رسانه بازاریابی اجتماعی می­تواند بیشترین تاثیر را در تعهد به اصول اخلاقی اجتماعی و انسانی داشته باشد. در بررسی ارزش سهام رسانه بازاریابی اجتماعی نقش افزایش ضریب ماندگاری مشتریان قبلی و زیادشدن رضایتمندی آنها از موسسه مالی و اعتباری مهر را دارد. در بررسی ارتباطات سهام رسانه نقش تبیین

 نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و فرصت­های مطرح در خصوص خدمات و تسهیلات موسسه مالی و اعتباری را دارد. در بررسی تاثیر رسانه بازاریابی اجتماعی بر قصد سپرده­گذاری در موسسه مالی مهر، از رگرسیون لجستیک بهره­گیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد که متغیر سن، متغیر متوسط درآمد ماهیانه در گام، متغیر تعداد اعضای خانواده، متغیر فعالیت بازاریابی، متغیر مناسب­بودن رسانه، متغیر ارزش برند و متغیر ارتباطات سهام وارد معادله شد. ضریب منفی متغیرهای سن، میزان درآمد، میزان مناسب­بودن رسانه و میزان ارتباطات سهام نشان از تاثیر منفی این متغیرها دارد و نشان می­دهد که با افزایش میزان سن، میزان درآمد، تناسب رسانه بازاریابی اجتماعی و ارتباطات سهام میزان سپرده­گذاری کاهش می­یابد.

فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه
در این فصل از تحقیق كلیات تحقیق مطرح میشود. در این فصل در ابتدا مساله تحقیق بیان می­شود که شرح مشکل و ارایه آنها به شکل سوال کلیدی برای پاسخ به كمك تحقیق است. در گام بعدی ضرورت و اهمیت تحقیق بیان می­شود، که چرایی انجام کار و معرفی کاربران احتمالی نتایج تحقیق است. اهداف تحقیق، که روند و نتایج تحقیق را مشخص می­کند در گام بعدی تدوین می­شود و آنچه تحقیق به­دنبال انجام آن است، مشخص می­شود و باتوجه به اهداف فرضیه­ها یا سؤال­های تحقیق مطرح می­شود که مسیری برای اجرای تحقیق است. همچنین در این فصل محدودهای تحقیق، پیشینه تحقیق و تعریف عملیاتی واژه­ های برای برداشت مشترک از مفاهیم طرح می­شود.
2-1- بیان مسأله
تجهیز منابع همواره اصلی‌ترین وظیفه سیستم بانکی بوده است. بانک‌ها وجوه مازاد را جمع‌آوری و با دادن وام به متقاضیان، وظیفه سنتی خود یعنی واسطه‌گری را میان سپرده‌گذاران و وام‌گیرندگان ایفا می­نمایند (توكل،1383). معمولاً در فعالیت­های یک بانک، جذب منابع مالی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. گرچه عواملی چون صنعتی­شدن جوامع، گسترش و تحول در فعالیت­های اجتماعی و در نتیجه پدیدارشدن نیازهای جدید از عوامل مهم و اثرگذار در ایجاد و گسترش نهادهای مالی بوده­اند، ولی توسعه و پیشرفت­های اقتصادی نیز یکی از مهمترین عوامل در گسترش و تحول این نهادها به­شمار می­روند(رازانی،1382)، در واقع نهادهای مالی جهت تسهیل در پیشرفت­های دیگر نهادهای اقتصادی شکل گرفته­اند و لذا می­توان عنوان نمود وجود نهادها و بازارهای مالی پیشرفته همراه با به­کارگیری روش­های نوین، با درجه توسعه­یافتگی یک کشور ارتباط مستقیم دارد(حق­شناس كاشانی،1382). در این شرایط جذب بیشتر منابع مالی و رقابت مؤثر در جذب این منابع توسط گروه­های مختلف بانکی از موضوعاتی است که مورد توجه نهادهای مالی و اعتباری قرار داشته و دارد. امروزه به جز رقابت بین گروه­های بانکی دولتی و خصوصی موجود، ایجاد بانک­های خصوصی جدید، مؤسسات مالی و اعتباری جدید و همچنین گسترش دامنه فعالیت مؤسسات قرض­الحسنه نیز مزید برعلت شده و لذا در سیستم بانکی کشور در جذب منابع مالی به رقابت پرداخته­اند (فروزنده،1379).
در جهان امروز جذب منابع مالی آنقدر برای بانک­ها مهم و حیاتی می­باشد که رقابت بسیار شدیدی در این زمینه بین آنها ایجاد نموده است. یکی از شواهد عمده ارائه خدمات نوین، جلب اطمینان و توجه و تشویق بیشتر مردم برای سپرده­گذاری در بانک­ها می باشد. در این راستا و طی چند دهه اخیر گسترش رسانه­های بازاریابی اجتماعی مانند شبکه­های اجتماعی، اینترنت، شبکه­های ماهواره ای و.. زمینه­های جدیدی جهت جذب بیشتر منابع بانکی و ارائه خدمات بهتر و سریع­تر به مشتریان به­وجود آمده است. هدف رسانه­های بازاریابی اجتماعی تشریح جایگاه و معرفی توانمندی­های یک بانک و ایجاد روشنگری­های لازم در مورد شرایط و موقعیت منحصر به فرد آن بانک در زمینه ارائه خدمات به مشتریان است(خضرا،1385).
در بانکداری نوین مشتریان برای سپردن وجوه خود به بانک­ها انگیزه­های متفاوتی دارند. بنابراین شایسته است در بازار رقابتی کنونی که با  خصوصی­شدن تعداد زیادی از بانک­های دولتی همراه است، بانک­ها هرچه سریعتر برای جذب منابع از یک­سو و حفظ مشتریان خویش از سوی دیگر چاره­اندیشی نمایند(خواجه­زاده،1383). از سوی دیگر امروزه قضاوت مشتری در امور بانکی براساس میزان توانمندی بانک در کمک به حل معضلات و توسعه تجارت استوار است. امنیت، سرعت تراکنش، دوستی با

یک مطلب دیگر :

فروشگاه بازی‌های موبایل

 مصرف­کننده و راحتی، سهولت استفاده، اعتماد و مسائل مربوط به حریم خصوصی از مهمترین عوامل در انتخاب بانک توسط مشتری می­باشند(طاهری بروجنی، 1379).

امروز شیوه­های نوآورانه، مشتری­مداری موثر، ارائه تکنولوژی­های کارآمد، سرویس­دهی و خدمات مورد نظر مشتری را طلب می­کند که هر بانکی در این امور موفق­ترعمل کند در بازار رقابتی نیز موفق به جذب منابع بیشتر و در نتیجه دوام، بقای دائمی و بهره­وری بالاتر خواهد بود(مغویی­نژاد،1378). سازمان­های جدید برای پاسخگویی به وظایف و رسیدن به انتظارات، به رویکردهای بازاریابی اجتماعی روی آورده­اند. به­وضوح می­توان تاکید قابل توجه تعدادی از بانک­های کشور را به ابعاد مختلف بازاریابی اجتماعی مشاهده نمود. نکته مهمی که در این خصوص می­توان اظهار داشت، توجه به ابعاد تبلیغاتی و اطلاع­رسانی این فعالیت­ها است(اداره روابط عمومی،1378).
فلسفه بازاریابی اجتماعی در بانک­ها این است که مدیران بانک­ها باید به مشتریان خود نشان دهند که در کنار منافع بانک، به رفاه آنان و منافع جامعه نیز توجه دارند. در صورتی که بانک­ها قادر نباشند پایبندی خود به مسئولیت­های اجتماعی نشان دهند، بخش مهمی از کارکرد و منافع بازاریابی اجتماعی و تاثیر آن بر تقویت برند خود را از دست خواهند داد(ابونوری و سپانلو،1384). از طرف دیگر، در صورتی که قابلیت لازم برای اثبات این پابندی را دارا باشند، علاوه بر حفظ مشتریان و جلب وفاداری آنان، قادر خواهند بود مشتریان بیشتری را به سوی خود جلب نمایند.
در بازاریابی اجتماعی تلاش در جهت تاثیرگذاری روی عقاید و رفتار جامعه است، و از این دیدگاه به­عنوان فرآیندی برنامه­ریزی شده برای تاثیرگذاری روی رفتار اختیاری گروه مخاطب جهت نیل به یک هدف اجتماعی یاد می­شود(انیو و ویت،1389). در بازاریابی اجتماعی مخاطبین متفاوتی مدنظر هستند و توجه به آنها برای کسب موفقیت ضروری است، شناسایی و توجه به گروه­های داخلی و گروه­های خارجی(بازاریابی درونی و بیرونی) در برنامه بازاریابی اهمیت بسیاری دارد. تداوم تغییر رفتار اجتماعی تنها با تغییر در سیاست­های جامعه امكان­پذیر است و در این عرصه حمایت رسانه­ای مكملی موثر برای بازاریابی اجتماعی محسوب می­گردد. توجه به این عناصر تشکیل­دهنده آمیزه بازاریابی، كه امروزه از شكل سنتی پیشین خود خارج شده و گسترش پیدا كرده است، موفقیت یک برنامه بازاریابی اجتماعی را تضمین خواهد کرد(سلیمانی بشلی و باروتیان،1388).
برای موفقیت در بازاریابی اجتماعی باید پیام­ها را در جایی ارائه كرد كه مخاطب حضور داشته باشد. استفاده از روزنامه­های محلی، فروشگاه­های بزرگ، گروه­های موسیقی و… از این جمله به­شمار می­روند و از این رو بازاریابی اجتماعی بسیار وسیع­تر از تبلیغات تلویزیونی است. استفاده از تركیب رسانه­های همگانی، اجتماعات، گروه­های كوچك و فعالیت­های فردی می­تواند موثرتر باشد. وقتی یك پیام ساده و روشن در مكان­های متعدد و در سراسر جامعه تكرار گردد، احتمال دیده­شدن و به­خاطر سپرده­شدن آن بیشتر است. گستردگی مسیرهای مورد استفاده بستگی به میزان بودجه برنامه و نتایج پژوهش بر روی كانال­های تاثیرگذار بر گروه مخاطب ما دارد (هاستینگ[1]، 2007).
بازاریابان اجتماعی برنامه­هایی را طراحی می­كنند كه بیشترین فایده و اثربخشی را داشته باشد. یکی از مدل­های معروف که مراحل تغییر رفتار رادر یک گروه مخاطب بیان می­کند و از اصول آن در بازاریابی اجتماعی استفاده زیادی می­شود، مدل مراحل تغییر پروچاسکا است. این مدل مراحل هفتگانه ناآگاه به آگاه[2]، دانش[3]، علاقمندشده[4]، انگیزه[5]، آماده برای امتحان کردن[6]، انجام رفتار[7] و عدم انجام رفتار[8] را دربرمی­گیرد(هاستینگ، 2007 ).
با كمك تكنیك­های بازاریابی مانند پژوهش بر روی مخاطب، تحلیل محصول، طراحی پیام، ترویج پیام تهیه شده، تبلیغات و در نهایت ارزیابی و پس­خوراند و گذاشتن این مفاهیم و اصول در كنار مدل­های توجیه­كننده تغییر رفتار می­توان به كار در حوزه اصلاح رفتار اجتماعی امیدوار بود(سلیمانی بشلی و باروتیان، 1388).
در این میان پنج مرحله در اجرای یك برنامه بازاریابی اجتماعی شامل برنامه­ریزی، تولید مواد و پیام­ها، پیش آزمون، مداخله و ارزشیابی و بازخورد می­باشد، که در این تحقیق هدف بررسی مداخله با شناسایی كانال­های رسانه­ای و تولید پیام­های استاندارد شده، برنامه بازاریابی اجتماعی را آماده اجرا می­کند. یك پوشش رسانه­ای مناسب و مطلوب می­تواند پیام­های مورد نظر ما را به گروه مخاطب منتقل نماید(اوامله و همکاران[9]، 2004).
آنچه که در تحقیق حاضر مدنظر است، تحلیل كانال­های ارتباطی(رسانه­های بازاریابی اجتماعی) با تاکید بر شناسایی كانال­های ارتباطی مناسب، تعیین چگونگی استفاده از این كانال­ها، ارزیابی انتخاب­های توزیع و تعریف قوانین ارتباطی برای شركای برنامه می­باشد. همچنین در مرحله بعد تولید مداخلات، مواد و پیش­آزمون­ها با تاکید بر تولید مداخلات و مواد با استفاده از اطلاعات جمع­آوری شده از تحلیل مشتری، ادغام آمیزه بازاریابی در یك استراتژی كه بتواند ارائه دهنده یك محصول مرغوب و مبادله مطلوب باشد و پیش­آزمون و بازبینی برنامه­ها و همچنین مداخله با تاکید بر ایجاد ارتباط با شركا و شفاف كردن تضادها، فعال­كردن استراتژی ارتباطی و توزیع آن، مستند كردن روش­ها و پیشرفت­ها در یك چارچوب سازمانی و بازبینی برنامه است.
3-1- اهمیت و ضرورت تحقیق
فلسفه بازاریابی اجتماعی با دیگر فلسفه­های رایج در بازاریابی از جهت این­که نسبت به منافع آیندگان و جامعه و رفاه آنها تاکید دارد، تفاوت داشته و به دنبال دخالت­دادن موضوعات فرهنگی و ارزشی به صورت واقعی در مسایل بازاریابی می­باشد(خضرا،1385). براساس مفهوم بازاریابی اجتماعی، مدیران بازاریابی سازمان­ها و شرکت­ها ناگزیرند در تعیین راهبردها و خطی­مشی­های بازاریابی خود، عوامل مهمی مانند خواسته­های مصرف­کنندگان و منافع جامعه در کوتاه­مدت و بلندمدت را درنظر بگیرند. علی­رغم این­که این حوزه در مقایسه با بازاریابی تجاری و سنتی بسیار نوپاست، اما نقش و اهمیت آن در توسعه اجتماعی موجب شده است تا شدیدا مورد توجه و اقبال عمومی قرار گیرد(حیدرپور و طهماسبی گتابی،1388). در بازاریابی اجتماعی، کسب سود و منافع شخصی یا سازمانی، الویت اصلی به­شمار نمی­رود. امروزه بسیاری از برندهای مطرح دنیا به این حقیقت دست یافته­اند که صرفا تکیه بر اصول بازاریابی سنتی و تجاری نمی­تواند مزیت و جایگاه رقابتی آنها را در بازار تضمین نماید. حفظ مزیت­های رقابتی مستلزم تقویت مستمر برند بوده که خود نیازمند همراهی بیشتر سازمان­ها با افراد جامعه و کمک به دستیابی به اهداف اجتماعی خرد و کلان است. به­کارگیری اصول اساسی بازاریابی تنها حد مشخصی می­تواند جایگاه سازمان­های خدمات مالی را در بازار مشخص سازد، ولی متمایزسازی برند یک بانک در میان برند سایر بانک­هایی که خدماتی مشابه به مشتریان خود عرضه می­کنند، نیازمند مولفه­ای است که می­توان از آن به بازاریابی اجتماعی نام برد(حق­شناس كاشانی،1382).
مشتریان باید این نکته را به وضوح احساس نمایند که هدف مدیران بانک تنها کسب منافع و افزایش سود سهام داران نیست، مدیران بانک نیز باید به مشتریان خود در عمل نشان دهند که در کنار منافع بانک و سهامداران، به منافع بلندمدت و کوتاه­مدت جامعه نیز توجه دارند. بازاریابی اجتماعی به­عنوان یکی از شاخه­های نسبتا جدید بازاریابی سنتی این امکان را در اختیار سازمان­های مختلف قرار می­دهد که در کنار پذیرش نقش­های اجتماعی بیشتر و موثرتر، به­طور غیرمستقیم جایگاه برند خود را در میان مشتریان و جامعه بهبود و ارتقا بخشند(رازانی،1382). باتوجه به اهمیت بازاریابی اجتماعی، لازم است به­عنوان ابزاری قدرتمند در جهت توانمندکردن و رقابتی کردن بنگاه­های اقتصادی مدنظر قرار گیرد و از این طریق رابطه برنده- برنده بین کارکنان، مشتریان و جامعه و دیگر ذینفعان برقرار گردد. جابجایی و تغییرات صنعت رسانه باعث شده است تا رسانه­ های بازاریابی اجتماعی برای بازاریابان به­صورت یك استراتژی بنیادی توسعه یابد(وینریچ،1380). دلایل اهمیت رسانه­های بازاریابی اجتماعی عبارتند از:
– تغییر از تبلیغات رسانه‌ای تا ارتباطات چندگانه؛
– تغییر از رسانه عمومی به رسانه‌های تخصصی برای گوشه‌بازارها؛
– تغییر از بازارهای فروش عمده به خرده‌فروشی(بازارهای تحت كنترل مشتری)؛
– تغییر از تبلیغات با تمركز بر عموم مردم به سمت بازاریابی براساس پایگاه اطلاعاتی از مشتریان؛
– تغییر از سطح پایین پاسخگویی آژانس­های تبلیغاتی و بازاریابی به سمت سطوح بالاتر پاسخگویی؛
– تغییر از پرداخت‌های سنتی به پرداخت براساس عملكرد(نانتان و همکاران، 2004).
[1] Hastings
[2] Unaware to aware
[3] Knowledge

گفتار سوم: سنین بزهکاری……………………………………………… 30
بند اول : بزهکاری کودکان……………………………………………… 31
بند دوم : بزهکاری نوجوانان و جوانان……………………………………. 31
مبحث دوم : تاریخچه و نظریات مربوط به بزهکاری……………………….32
گفتار اول : مروری برتاریخچه بزهکاری…………………………………….. 32
گفتار دوم: سیاستگذاری و مدیریت پیشگیری از وقوع بزه در ایران……….35
بند اول :  قوه مجریه و نقش آن در پیشگیری………………………………… 35
بند دوم : قوه قانونگذاری و نقش آن در پیشگیری…………………………. 37
بند سوم : قوه قضاییه و نقش آن در پیشگیری…………………………… 37
گفتار سوم  :نظریه‏های جرم شناختی بزهکاری………………………….. 39
بند اول: نظریه انتقال فرهنگی کج‏روی……………………………………… 39
بند دوم:نظریه بی‏هنجاری مرتن……………………………………………… 40
بند سوم: نظریه کنترل………………………………………………………. 41
بند چهارم:نظریهء عام فشار……………………………………………… 42
گفتار چهارم :عوامل مؤثر در ایجادبزهکاری………………………………. 43
بند اول :عوامل فردی………………………………………………………… 44
الف : عوامل ارثی  یا ژنتیکی……………………………………………… 44
ب: عوامل فردی و روان‌شناختی………………………………………….. 44
ج: عوامل صفات شخصیتی……………………………………………… 45
د:عوامل مرتبط با نوع نگرش افراد به بزه خاص…………………………. 45
ه: عوامل مرتبط با موقعیت‌های نامساعد و اختلالات روانی……………. 45
ز:عدم آگاهی و کم سوادی……………………………………………… 46
ع:خصوصیات و ویژگی‏های  خاص جوانان و نوجوانان…………………… 46
بند دوم :عوامل خانوادگی……………………………………………… 46
الف: زمینه های خانوادگی……………………………………………… 47
ب: فقر مادی خانواده …………………………………………………..48
ج: ستیزه والدین ……………………………………………………….49
بند سوم :عوامل محیطی……………………………………………… 50
الف:نقش گروه همسالان و دوستان……………………………………50
ب:عوامل مربوط به مدرسه……………………………………………… 51
ج: محل سکونت فرد ……………………………………………………….51
د: عدم برخورداری از محیط‏های تفریحی سالم……………………… 51
بند چهارم :عوامل اجتماعی خاص……………………………………… 52
الف :تاثیربحران‌های اقتصادی……………………………………………. 52
ب: نابرابری های اقتصادی – اجتماعی………………………………….. 52
ج: وضعیت بد اقتصادی ……………………………………………………..53
د: بیکاری…………………………………………………………………. 54
ه:ناکارامدی نظام تربیتی………………………………………………. 55
فصل دوم: سیاست های آموزشی و تربیتی و پیشگیری از بزهکاری
مبحث اول : استراتژی های  آموزشی و تربیتی پیشگیری از بزهکاری…… 57
گفتار  اول :پیش گیری از بزهکاری و خانواده یا استراتژی های خانواده گرا….. 58
بند اول :تاثیر روش های تربیتی خانواده در پیشگیری از بزهکاری……… 58
بند دوم : نقش سطح تحصیلات خانواده در پیشگیری از جرم………….. 63
بند سوم :نقش تربیتی خانواده در پیشگیری از جرم………………….. 64
الف : بعد اجتماعی و شخصیتی………………………………………….. 64
ب: بعد اعتقادی……………………………………………………….. 65
ج: بعد اقتصادی………………………………………………………. 66
بندچهارم: شیوه ها و راه‌های کنترل بزهکاری  در خانواده……….. 66
الف :نظارت مربوط به قبل از تولد……………………………………. 66

 

ب: مقررات مربوط به بعد از تولّد طفل……………………………… 67
بند پنجم :بایسته ها استراتژی های پیشگیری از بزهکاری خانواده گرا…….68
گفتار دوم :استراتژی های رشد مدار و جامعه گرا در پیشگیری از بزهکاری….71
بند اول : ماهیت پیشگیری اجتماعی رشدمدار……………………….71
بند دوم : پیشگیری از بزهکاری و نقش مدرسه در آن……………….73
الف :درونی شدن ارزش های اجتماعی در کودکان………………….73
ب :جایگاه آموزش و پرورش در پیشگیری از جرم رشد مدار …………74
ج :برنامه‏های تربیتی مدارس ونقش آن در پیشگیری از جرم………. 77
بند سوم : نقش رسانه های گروهی در پیشگیری از وقوع بزه………. 79
الف :ماهیت نقش رسانه های گروهی در پیشگیری از بزهکاری در استراتژی رشد مدار…….79
ب:راهكارهای مقابله با جرم زایی رسانه‌ها ی گروهی…………………83
بند چهارم :توجه به سیاست جنایی در تولید برنامه و اطلاعات……….86
بند پنجم :پیشگیری از بزهکاری و اوقات فراغت………………………….88
مبحث دوم : سیاستهای جنایی پیشگیری و نقش تعلیم وتربیتی در آن……..89
گفتار اول : سیاست جنائی  وپیشگیری از بزهکاری……………………..89
گفتار دوم : سیاست های کاربردی در سطوح سه گانه پیشگیری……91
بند اول: حوزه پیشگیری سطح اول یا اطلاع رسانی و آگاه سازی………92
بند دوم : حوزه پیشگیری سطح دوم یا ارائه خدمات  ومداخلات…………97
بند سوم: حوزه پیشگیری سطح سوم یا بازتوانی و توانمندسازی…….99
بند چهارم: حوزه امور حقوقی و قضایی……………………………………..100
گفتار سوم : قانون اساسی ولایحه قانون پیشگیری از وقوع جرم ………100
بند اول :پیشگیری از وقوع بزه در قانون اساسی…………………………. 100
بند دوم : لایحه قانون پیشگیری از وقوع جرم ……………………………..102
الف: اهداف لایحه………………………………………………………. 102
ب: چگونگی پیشگیری از بزهکاری در لایحه……………………………. 105
ج: ساختار و وظایف شورای عالی پیشگیری از بزهکاری………………. 106
د: ساختارو وظایف شورای استانی پیشگیری از بزهکاری…………….. 108
نتیجه…………………………………………………………………….. 116
پیشنهادها ………………………………………………………………121

یک مطلب دیگر :

منابع و مآخذ……………………………………………………………… 123
الف) کتب فارسی……………………………………………………….. 123
ب) کتب عربی…………………………………………………………… 125
ج) مقالات……………………………………………………………….. 125
د) سایت ها ……………………………………………………………..129
چکیده:
اصولاً بزهکاری عبارت است از جرائم کم اهمیت و چون اطفال معمولا مرتکب این نوع جرائم می شوند ، در مورد اطفال استفاده از واژه بزهکاری بهتراز استفاده از واژه مجرمیت است. بررسی ریشه ای مسائل اطفال و از آن جمله بزهکاری اطفال ، برای رسیدن به یک جامعه ی ایده آل شرطی ضروری است.در واقع از قدیم الایام گفته اند؛ پیشگیری بهتر از درمان است. پیشگیری غیر کیفری در معنای علمی که در جرم شناسی پیشگیرانه به عنوان شاخه ای از جرم شناسی کاربردی بررسی می شود، قلمرو متنوع و گسترده ای دارد و بر اساس مدلهای خاصی قابل تقسیم است. چنانچه برخی از اساتید جرم شناسی با توجه به سه محور شخصیت، اوضاع ما قبل جنایی و روند فعلیت یافتن پیشگیری را در سطوح مختلفی قابل تقسیم می دانند؛ چرا که علی الاصول وقوع جرم نمی تواند خارج از آن سه محور باشد. با پذیرش محورهای یاد شده انواع پیشگیری را می توان تطبیق و صورت بندی نمود: در دسته نخست تدابیر پیشگیری عمومی یا پیشگیری اجتماعی در جهت اصلاح و تربیت کلیه افراد جامعه که می توانند بزهکاران بالقوه باشند و تدابیر خصوصی برای افرادی که حالت خطرناک و روحیه ضد اجتماعی و ناسازگاری دارند متمرکز می شود که بدان پیشگیری اولیه و ثانویه گفته می شود و سیاست های آموزشی و تربیتی نیز در این سطح از پیشگیری از ارتکاب بزه مد نظر قرار می گیرد. آموزش و پرورش مناسب در راستای پیشگیری از بزه یکی از محورهای اصلی می باشد  و تدابیر و اقدامات پیشگیرانه بیشتر جنبه اجرایی دارند تا جنبه قضایی، به همین دلیل بیشتر کشورها پیشگیری از بزهکاری را به نهادهای اجرایی محول می کنند تا این نهادها با در اختیار داشتن توانایی ها و امکانات کافی در این زمینه به نتیجه موفقیت آمیزی دست یابند. لذا اتخاذ راهبردهای پیشگیرانه در مراحل قبل و بعد از تكوین بزهكاری و بزه دیدگی كودكان در چارچوب سیاست گذاری تربیتی و آموزشی از اهمیت ویژه ای برخوردار است که در این تحقیق هم این جهت گیری مورد بحث قرار گرفته است.
مقدمه:
بزهكاری را می‌توان به منزله یك بیماری اجتماعی تلقی نمود كه باید معالجه شود. مسلماً برای مبارزه با هر مرضی باید ابتدا آن را شناخت و به زمینه‌های پیدایش آن پی‌برد، سپس بیمار را نجات داده و از بروز دوباره این عارضه پیشگیری نمود. چنانچه بزهكاری یك عارضه و آسیب اجتماعی تلقی شود، لذا «قشر نوجوان» به عنوان یكی از اقشار آسیب‌پذیر جامعه در معرض ابتلا به این عارضه هستند یا به نوعی به آن دچار شده‌اند. بررسی علت‌ها، سبب می‌شود كه مسئولین مربوط، به چگونگی شكل‌گیری اعمال نابهنجار شناخت پیدا كنند، آنگاه شیوه‌های صحیح و مناسب مبارزه با آنها را جستجو نمایند. لذا اینگونه مطالعات و تحقیقات ضرورت می‌یابند تا كجرویها و جرایم بهتر و عمیق‌تر شناخته شود، منشاء آنها كشف گردد و بالاخره راههای اصلاح و بازپروری بزهكاران هموار گردد. بالاخره این قبیل كاوش‌هاست كه امكان پیشگیری از ابتلاء به انحراف و سقوط استعدادها را در نیروهای انسانی بالقوه جامعه، فراهم می‌سازد و خانواده و دولت، حال و آینده كشور از خسارات مادی و معنوی فراوانی رهایی می‌یابند. با توجه به اینكه سازندگی فردای جامعه بستگی به نیروی فعال پر شور و سلامت جسمی و روحی نسل نوجوان دارد، لازم است كه همه امكانات جامعه را برای پیشگیری و مبارزه و ریشه كن كردن بزهكاری نوجوانان كشورمان به كار بردیم.از طرف دیگر آنچه موجب نگرانی شده است صدمات و لطمات جبران ناپذیری است كه بر اثر فروپاشیدن كانون خانواده ایجاد می‌شود، صدماتی كه متوجه تمام اعضای خانواده منجمله فرزندان می‌شود. بعد از جدایی برای اكثر افراد یك دوره تضاد و دوگانگی عاطفی و تغییرات خلقی جدید پیش می‌آید كه در رفتار خانواده بخصوص فرزندان تأثیر عمیقی می‌گذارد كه از جمله آن بزهكاری است.
امروزه صاحب نظران معتقدند مجازات مجرم مسئله‌ای است که باید در آخرین مرحله به آن پرداخته شود و باید قبل از آن با نگاهی دوراندیشانه به شرایط جامعه، اقداماتی انجام داد که مانع از ارتکاب جرم شود. پذیرش اصل برتری پیشگیری بر درمان، نه‌تنها در مورد مباحث پزشکی که در زندگی اجتماعی ما نیز کاربرد بسیار دارد. بر پایه این اصل و با گزینش شیوه‌های کارآمد و همچنین با در نظر گرفتن مجموعه‌ای از عناصر محیطی، اجتماعی و فنی می‌توان انگیزه افراد برای ارتکاب بزه و به‌دنبال آن میزان جرم در میان آنان را کاهش داد. لذا پیشگیری اجتماعی از جمله مهم‌ترین مباحث اجتماعی است که در جامعه ما کمتر به آن پرداخته شده است و در این مطالعه سعی خواهد شد که به دو عامل مهم اجتماعی یعنی خانواده و مدرسه بعنوان عناصر پیشگیری اجتماعی پرداخته شود.
الف – بیان مسأله
پیشگیری از وقوع جرم که مؤثرترین و بهترین راه مبارزه با رفتار کجروانه و ناهنجاری‌های اجتماعی است، جایگاه والا و ارزشمندی در سیاست جنایی کشورها دارد. پیشگیری از جرم طبق تعریف «لایحة پیشگیری از وقوع جرم» عبارت است از «پیش بینی، شناسایی و ارزیابی خطر وقوع جرم و اتخاذ تدابیر و اقدامات لازم برای از بین بردن یا کاهش آن». در طول قرون متمادی، اتخاذ چنین تدابیر و اقدامات به منظور حفظ حقوق فردی و اجتماعی و تأمین امنیت همه جانبه افراد، توجه دانشمندان علوم مختلف و سیاست مداران را به خود معطوف داشته است.[1]
البته با توجه به تقسیم بندی مطروحه در حوزه پیشگیری ، تاثیرگذاری تیپ های مختلف پیشگیری یکسان نیستند، برخی از انواع پیشگیری زمینه و علل وقوع جرم را از بین می برد(پیشگیری اجتماعی) و دیگری فرصت و امکان آن را کاهش می دهد یا دشوار می سازد. به عنوان مثال پیشگیری وضعی، هدفش از بین بردن و کاهش فرصتهای وقوع جرایم می باشد
ایجاد محیط مساعد برای رشد فضائل اخلاقی، بالا بردن سطح آگاهی عمومی در همه زمینه ها با استفاده صحیح از مطبوعات و رسانه های گروهی و وسائل دیگر، آموزش و پرورش و تربیت بدنی رایگان برای همه، رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه، پی ریزی اقتصادی صحیح و عادلانه بر طبق ضوابط اسلامی جهت ایجاد رفاه و رفع فقر و بر طرف ساختن هر نوع محرومیت در زمینه های تغذیه، مسکن، کار و بهداشت و تعمیم بیمه، ایجاد زمینه های مناسب برای رشد شخصیت زن و احیاء حقوق مادی و معنوی او و حمایت از مادران و کودکان بی سرپرست، نمونه هایی از بندهای اصل سوم و بیست و یکم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می باشد که به واقع تحقق آنها نمونه هایی از آرمان شهر مدینه فاضله می نماید بگونه ای که زمینه بسیاری از جرایم را می خشکاند. جملگی موارد یاد شده در قالب پیشگیری اجتماعی می گنجد، با این توضیح که” پیشگیری اجتماعی” اقدام های اساسی عمیق و دراز مدت نسبت به افراد و محیط پیرامون آنها را شامل می شود. در این مورد عمدتاً دو نوع رویکرد یا دو نوع طرز تلقی مهم از جنبه نظری و هم از جنبه عملی مورد توجه قرار گرفته است این دو رویکرد را تحت عنوان رویکرد ساختاری یا معماری ورویکرد تفریحی وسرگرمی در قالب “اوقات فراغت” مطرح می کنند یعنی به مسائل ساخت و ساز خیابانها، محله ها و شهرکهای جدید و لحاظ مسائل امنیتی در مقابل جرم توجه می شود. رویکرد دیگر مبتنی بر تنظیم اوقات فراغت و مسائل فرهنگی است.[2]
بنابراین با توجه به اینکه عموماً سیاست های آموزشی و تربیتی در چهارچوب استراتژی های پیشگیری اجتماعی قابل بررسی است لذا  مسئله اساسی تحقیق این است که این سیاست ها کدامندو اصول و محورهای حاکم برآن چیست؟
ب – سوالات تحقیق
1- اصول و راهکارهای آموزشی و تربیتی در پیشگیری از بزهکاری کدامند؟
2- محورهای حاکم بر سیاست های پیشگیری از بزهکاری در برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و اجتماعی کدامند ؟
ج – پیشینه پژوهش
در بررسی پیشینه و سوابق مطالعاتی موضوع، تحقیق، مقاله و مطالعاتی توسط اندیشمندان و حقوق دانان در محافل و نشریات علمی و حقوقی منتشر شده است كه هر كدام به ابعاد مختلف موضوع پرداخته اند.در بررسی پیشینه و سوابق مطالعاتی مربوط به موضوع تحقیق می توان به تحقیقات و پژوهش های انجام یافته زیر اشاره كرد.