(عگبهی 1392)

به طور كلی روش های نوین نظام های آموزشی كشورهای دنیا به منزله یك ضرورت و نیاز آموزشی ضمن خدمت فراگیران برای ایجاد كردن فرصت های یادگیری بیشتر از دانشگاه و بروز و کاربردی بودن علوم مورد نیاز مطرح شده است. گفتنی است هر روش با توجه به ویژگی ها و تغییراتی كه در یك نظام آموزشی پدید می آورد، مورد ارزیابی و استفاده قرار می گیرد. آموزش از راه دور در حكم یك شیوه آموزشی، ابتدا به منزله ی یك ضرورت برای از میان بر داشتن موانع اقلیمی و جغرافیایی فضاهای آموزشی، محدودیت های سنی و جنسیتی فراگیران كار خود را آغاز كرد و در ادامه در حكم یك نظام آموزشی، فلسفه و اهدافی ویژه را در نظریه های یادگیری براساس نظریات تكامل یافته متخصصان رشد و ارتقاء پیدا كرد. آموزش های از راه دور نخست با هدف افزایش پوشش تحصیلی و از آن پس با هدف گشودن راهی برای كیفیت بخشی و تحول آفرینی اساسی در محتوا و روش های آموزشی، آغاز شده است. از این رو، این آموزش ها، فرصت یادگیری مادام العمر و پایدار را برای همگان فراهم نموده است. آموزش از راه دور در قرن بیست و یكم به عنوان راهی برای غلبه بر چالش های موجود، دستاوردهای نوینی را در عرصه های آموزشی، به ارمغان آورده و راهی نو در

 نظام تعلیم و تربیت گشوده است. هم اكنون این آموزش ها با به كارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات نه تنها مكمل آموزش های حضوری بوده، بلكه فرصت خوبی را برای روزآمد نمودن محتوا و انعطاف بخشی به روش های یادگیری و یاددهی به ارمغان آورده است. (فرزانه 1392)

از آنجا که آموزش الكترونیكی نسبت به آموزش سنتی دارای مزایای عمده ای است، ترددهای بی مورد و پرهزینه که برای سازمان ها در دوره های آموزشی از مهم ترین دغدغه ها به شمار می آمد، با آموزش الکترونیکی ضمن رهایی از این مشکل، متوجه سایر مزایا شدند و کارکنان و سازمان ها بر این شدند از این مزایا بهره مند شوند. مزایایی چون کاهش هزینه برگزاری دوره های آموزشی،  قادر شدن فراگیران به تنظیم آهنگ یادگیری با توجه به شرایط خود. افزایش سرعت فراگیری آموزش الكترونیكی نسبت به آموزش سنتی، استفاده از پیام های یكنواخت برای برقراری ارتباط در آموزش الكترونیكی، مستقل بودن آموزش الكترونیكی از متغیرهای زمان و مكان، به هنگام سازی یا به روز رسانی دوره های آموزشی به سرعت و سادگی، افزایش قدرت نگه داری اطلاعات، ممکن بودن پیگیری وضعیت آموزشی افراد و میزان پیشرفت آنها به راحتی هم برای فراگیر و هم برای سازمان و همچنین بسیاری دیگر که جملگی تفکر آموزش را به استفاده از تکنولوژی فناوری اطلاعات سوق داد. (بیگی 1390)

کاربرد فناوری اطلاعات و استفاده از آن در سازمان ها با توجه به تحولات دنیای امروز اجتناب ناپذیر است ولی مقدم بر کاربرد آن می بایست عوامل موثر بر پذیرش آن تکنولوژی در محل استفاده و برای کاربران آن و نیز حتی عوامل مهم بهره گیری و بهره برداری و استفاده از آن شناسایی شوند. در این مطالعه سعی بر این می باشد که ضمن اینکه بررسی می شود جایگاه فناوری آموزش الکترونیکی در نظام آموزش ضمن خدمت وزارت نیرو کجاست، عوامل موثر بر پذیرش آن نیز توسط کاربران مورد برسی قرار گیرد.

• بیان مساله

یک مطلب دیگر :

دنیای اقتصادی امروز شاهد تحولات گسترده ای در زمینه تبادل اطلاعات و توسعه فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطی می باشد که بکارگیری و اتخاذ روش ها و خط مشی های جدید اقتصادی را در مدیریت سازمانها اجتناب ناپذیر می نماید. مدیریت امروز كه مبتنی بر پایه های اطلاعات و ارتباطات نوین است نیازمند مكانیزم ها و زیرساخت های مختلفی است تا بتواند موجب توسعه كسب و كار و ایجاد فضای مساعد برای كارآفرینی باشد در سازمان ها باشد كه مستلزم روی آوردن به استفاده از تکنولوژی حتی در زمینه آموزش که شاید بهترین وسیله نزدیکی کاربر با فناوری می باشد. (میرحسینی 1392)

با اعتقاد بر اینکه مهمترین دارایی یک سازمان نیروی انسانی آن سازمان می باشد، به کمک فن آوری اطلاعات و ارتباطات می توان ثروت جامعی را برای سازمان ها در قالب آموزش بهتر با بهبود کیفیت برای کارکنان ایجاد کرد. فن آوری همانا کاربرد دانش، ابزارها و مهارت ها برای حل مشکلات عملی و گسترش توانایی های انسان است. به عبارتی دیگر، فن آوری کاربرد دانش و ابداع وسایل و سیستم هایی برای ارضای نیازهای انسان می باشد. در واقع فن آوری، قدرت آموزش و یادگیری ندارد، بلکه سیستمی نظام مند برای انتقال دانش و یادگیری است. با تأثیر فن آوری اطلاعات و وجود رایانه ها، امکان ارتباط از طریق شبکه های ارتباطی مجازی میسر شده است. اشتراك دانش به کمک فن آوری اطلاعات و ارتباطات می تواند، ثروت جامعی را برای ملت ها در قالب آموزش بهتر، سلامت، احساس اجتماعی زیرساخت ها و بهبود بیشتر کیفیت زندگی را ایجاد کند. (جهانیان 1391)

از موارد قابل توجه در این امر، میزان سنجش موفقیت ها یا پذیرش در استفاده از یک تکنولوژی نوین          می باشد که مهمتر از توسعه خود آن تکنولوژی است. زمانی تاکید و توجه بر توسعه تکنولوژی ها بوده ولی اکنون مطمئن بودن از کارایی، موثر بودن و پذیرش راحت آن تکنولوژی در اولویت سازمان ها           می باشد.(Talebi 2012)

با توجه به فعالیت مستمر و تجارب 7 ساله مرکز آموزش الکترونیکی وزارت نیرو می توان به بهره مندی از مزایای مالی این شیوه آموزش نیز اشاره کرد که هم از سوی مجری، با استفاده از فضای مجازی که به حذف فضای آموزشی با امکانات و ملزومات اداری، نیروی انسانی کمتر، امکان درآمدزایی چندباره از یک تولید دوره آموزشی و پذیرش نامحدود فراگیران در کلاسهای آنلاین و غیره و هم از جانب سازمان متقاضی که با هزینه های آموزشی کمتر به نسبت دوره های حضوری به همراه حذف هزینه کردهای جانبی آموزش از قبیل رفاهی، ماموریتها، ایاب و ذهاب و غیره مواجه هستند، بر میزان تقاضای برگزاری دوره های آموزش مجازی در وزارت نیرو افزوده است.

لذا ضمن آشکار بودن مزایای این شیوه آموزش با انعطاف پذیری نهفته در ذات آن، نگرانی های سازمان ها را در استفاده از این تکنولوژی می توان در نیازمندی به حمایتهای مدیریتی در ایجاد انگیزه، فرهنگ یادگیری در کاهش اظطراب از تکنولوژی، توجه به زیرساخت فناوری در راستای اثربخشی و حمایتهای مالی دانست.(جهانیان 1391)

چن و تیسنگ در سال  2013در مقاله ای تحت عنوان “عوامل موثر پذیرش آموزش الکترونیکی در آموزش های ضمن خدمت” در تحقیقی که بین دبیران دبیرستانهای کشور تایوان انجام شد نشان دادند که عواملی چون انگیزش استفاده، اظطراب از تکنولوژی، خودکارآمدی اینترنت،ادراک مفید بودن و استفاده راحت و آسان بر قصد پذیرش آموزش الکترونیکی به عنوان یک نوآوری و تکنولوژی در آموزش های ضمن خدمت در سازمان ها تاثیرگذار است.(Chen&T.seng 2013)

فاکتورهای مهم و قابل بررسی در پذیرش این فناوری در سازمان ها می تواند شامل انگیزش استفاده از تکنولوژی، اظطراب از کامپیوتر و خودکارآمدی اینترنت باشد که منظور از انگیزش همان مجموعه عواملی است که انسان را به سوی فعالیت و هدف وا می دارد، آن را هدایت می کند و سبب تداوم آن می شود که نشان دهنده اهمیت تداوم استفاده از فناوری می باشد.(کارشکی 1393)

سنجش انگیزش کارکنان در آموزش های ضمن خدمت به شیوه الکترونیکی با شاخص هایی چون میزان سنجش محدودیت مکانی و زمانی در آموزش الکترونیکی و یا حتی توانایی انجام فعالیتهای آموزشی توسط فراگیران انجام می شود. نگرانی و عدم تمایل یک احساس درونی ناخوشایند می باشد که با کلماتی چون اظطراب و دلواپسی نشان داده می شود.  اظطراب و استرس می تواند ضمن کاهش کیفی زندگی، تاثیر چشمگیری بر عملکرد سازمانی کارکنان داشته باشد. (H. Siew Eng 2011)

میزان اظطراب از تکنولوژی در آموزش الکترونیکی با شاخص هایی چون نگرانی از به اتمام نرساندن فعالیتهای آموزشی توسط رایانه و اینترنت، عدم احساس رضایت بخش آموزشی از خود، چگونگی مقابله با پیام های خطا و ترس از استفاده از تکنولوژی سنجیده می شود. (Chen&T.seng 2013)

خودکارآمدی به باورها یا قضاوت های فرد به توانایی های خود در انجام وظایف و مسئولیتها اشاره دارد. خودکارآمدی به داشتن مهارت با مهارتها مربوط نمی شود بلکه به داشتن باور به توانایی انجام کار در موقعیت های مختلف شغلی اشاره دارد. (زمانی 1391)