بررسی استعاره ، نماد و اسطوره در غزلیات شیخ فخرالدین عراقی |
ز – وفات عراقی ……………………………………………………………………………………… 14
ح – آثار عراقی ……………………………………………………………………………………………….. 15
تاثیر پذیری عراقی از دیگر شاعران ……………………………………………………………………… 15
الف – سوانح العشاق غزالی ………………………………………………………………… 16
ب- حدیقه سنایی ……………………………………………………………………………………….. 16
ج- تاثیر عطار بر عراقی …………………………………………………………………………….. 16
تاثیر گذاری عراقی بر دیگر شاعران …………………………………………………………….. 17
عنوان صفحه
الف – تضمین ها و اقتباس های لفظی ……………………………………………………… 17
ب- همانندی در وزن و قافیه و ردیف ……………………………………………… 17
ج- اقتباس ها ………………………………………………………………………………………………. 18
سبک ادبی عراقی ………………………………………………………………………………………………… 19
دستور مندی زبان عراقی ……………………………………………………………………………….. 19
شیوه ی واژه گزینی عراقی ……………………………………………………………………………. 20
قافیه و ردیف های فعلی …………………………………………………………………………………… 21
تراکم فعل در زبان عراقی ……………………………………………………………………………….. 21
نقش برخی عناصر موسیقی افزای در آثار عراقی …………………………………………………… 22
فصل دوم: استعاره و کاربرد آن در غزل های عراقی
تعریف استعاره …………………………………………………………………………………………………….. 27
ارکان استعاره ……………………………………………………………………………………………….. 29
علاقه و قرینه در استعاره …………………………………………………………………………………… 30
انواع استعاره ……………………………………………………………………………………………… 30
استعاره مصرحه ……………………………………………………………………………… 30
- استعاره مصرحه مطلقه …………………………………………………………………. 30
- استعاره مصرحه مجرده ……………………………………………………………….. 31
- استعاره مصرحه مرشحه …………………………………………………………………….. 32
- استعاره مکنیه یا بالکنایه ………………………………………………………………….. 32
هدف از استعاره ………………………………………………………………………………………. 33
پیشینه مطالعات استعاره در غرب …………………………………………………………….. 33
ارسطو و استعاره ………………………………………………………………………………………………….. 34
دیدگاه رمانتیک ها در باره ی استعاره ………………………………………………………………. 35
مطالعات زبان شناختی استعاره ………………………………………………………………………. 38
استعاره ی زنده و استعاره ی مرده ………………………………………………………………………. 38
عنوان صفحه
استعاره ی مصرحه در غزلیات عراقی ………………………………………………………….. 39
این و آن به عنوان قرینه …………………………………………………………………………………….. 44
نمونه هایی دیگر از استعاره ی مصرحه ……………………………………………………….. 46
استعاره ی مکنیه در شعر عراقی ………………………………………………………………….. 48
تشخیص در شعر عراقی …………………………………………………………………………………… 51
استعاره ی تبعیه در شعر عراقی ……………………………………………………………………….. 57
استعاره ی تهکمیه ………………………………………………………………………………………………. 59
وجه شبه ( جامع)………………………………………………………………………………………………… 59
نمونه هایی از استعاره با جامع حسی و طرفین حسی ………………………………………….. 60
نمونه هایی از استعاره با جامع عقلی ………………………………………………………………… 61
اهمیت زیبایی شناختی استعاره ………………………………………………………………………….. 62
فصل سوم: نماد
یک مطلب دیگر :
زمینه های تاریخی و فرهنگی نماد………………………………………………………………….. 66
تفاوت نمادها و استعارات در غزل های عرفانی و غیر عرفانی……………………………….. 68
ماهیت نماد و تصویر نمادین………………………………………………………………………….. 69
خاستگاه نماد………………………………………………………………………………………………. 72
نماد های مرده و نماد های پویا…………………………………………………………………………. 73
رابطه ی بین نماد و استعاره………………………………………………………………………….. 74
نماد وکنایه ……………………………………………………………………………………………………… 76
نماد در غزلیات عراقی……………………………………………………………………………………. 76
اصطلاحات نمادین حوزه ی خمریات…………………………………………………………………. 77
اصطلاحات نمادین مربوط به اندام معشوق ……………………………………………………….. 91
اصطلاحات نمادین با بسامد کم………………………………………………………………………. 99
عنوان صفحه
فصل چهارم: اسطوره
تعاریف و مبانی…………………………………………………………………………………………………. 103
عوامل تغییر اسطوره در شعر …………………………………………………………………………… 105
بررسی اسطوره های غزل عراقی ………………………………………………………………………. 106
الف- داستان پیامبران …………………………………………………………………………………… 106
ب- داستان عاشقان …………………………………………………………………………. 106
ج- اسطوره های تازه ………………………………………………………………………………………. 108
فصل پنجم: نتیجه گیری …………………………………………………………………………………. 111
فهرست منابع و مآخذ ………………………………………………………………………………. 115
مقدمه
الف- کلیات
«صور خیال» یا به اصطلاح اروپاییها «ایماژ» جزء لاینفکّ شعر قلمداد شده است. تقریباً در همهی تعاریفی که دربارهی شعر از گذشته تاکنون ارائه شده، مادهی اصلی و جوهر اصلی شعر را «صورت خیال» دانستهاند.بنابراین اگر بتوانیم خیال و اندیشههای شاعری را به درستی، نمایش دهیم زیباییهای اثر اورا نمایان کردهایم.
فخرالدّین عراقی از شاعران بنامِ عارفمسلکی است که زبانی بسیار روان و شیوا دارد و از تخیّلی بسیار قوی برخوردار بوده است؛ اشعار پرسوز و پرازشوق او در شعر عرفانی، بابی تازه گشود و غزلها و حتی ترکیبات و ترجیعات و قصاید او با معانی بلند عرفانی و احساسات و عواطف گرم، همراه است. وی بسیاری از تعبیرات و کنایات و رمزهای معمول بین عرفا و متصوفه را در شعر خود جای داده است.
جهانبینی عرفانی، اقتضا میکند که برای بیان معنای باطنی و درونی، از اشیاء محسوس، به صورت رمز و استعاره استفاده شود؛ شاعر و نویسندهی عارف با استفاده از رمزها و سمبلها، تصویرهایی را می آفریند که بر باطن و معنای درونی آنها دلالت دارد و در حقیقت شاعر و نویسندهی عارف، به دنبال آن حقیقت درونی است و لفظ چون کسوتی است که بر اندام معانی جلوهگری میکند.
«هنر و زیبایی، درست تقلید کردن و محاکات است، منظور این است که هنرمند باید اشیا را آن طور که بوده و هست یا آن طور که می گوید یا فکر می کند یا آن طور که می بایستی باشد نمایش دهد ؛ از این دیدگاه شعر نوعی هنر محسوب می شود زیرا شاعر همانند نقاشی است که تصویر می آفریند؛ اما این تصویر، اثر ذهنی یا شباهت قابل رویتی است که به وسیلهی کلمه، عبارت یا جمله ی نویسنده یا شاعر ساخته می شود تا تجربه حسی به ذهن خواننده یا شنونده منتقل گردد.» (کریمی،1390: 94)
در بلاغت قدیم، صورخیال را در حوزهی تشبیه، استعاره، کنایه و مجاز بررسی میکردهاند؛ امّا در آثار جدیدی که در این حوزه نوشته شده، شمار و حوزهی آنها بسی فراتر از این چهار محور است.
شاعران بزرگ از امکانات بیانی و بلاغی برای القای معانی خود سود میجویند.توانایی عراقی، در بهرهگیری از عناصر زیباییساز کلام، نشان از اطلاعات بسیار او در زمینه شعر و شاعری دارد؛ بهطوری که در بعضی مواقع اگر خوانندهای با صور خیالی از قبیل استعاره و نماد آشنا نباشد درک بعضی از اشعار او برای وی دشوار خواهد بود.در سبک عراقی، بیان اندیشه به ویژهاندیشههای عرفانی، نقش مهمی دارد و تصویر در درجهی دوم اهمیّت قرار دارد. برای عراقی نیز همچون دیگر شاعران عارفِ سبک عراقی، استعاره و نماد دستاویزی است برای بیان شاعرانهی اندیشه.
فرم در حال بارگذاری ...
[پنجشنبه 1399-08-08] [ 12:29:00 ب.ظ ]
|