دانشگاه آزاد اسلامی

واحد علوم و تحقیقات هرمزگان

پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد(M. A) رشته حقوق

گرایش: حقوق خصوصی

موضوع:

مفهوم واردات موازی از دیدگاه حقوق مالکیت صنعتی

استاد راهنما:

دكتر محمد علی حیدری

استاد مشاور:

دکتر محسن محمودی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود
تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
فهرست مطالب:
چکیده…………………………………………………….. 1
مقدمه…………………………………………. 2
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- بیان مسئله…………………………………………. 5
1-2- سئوال های تحقیق…………………………………………. 8
1-3- فرضیه های تحقیق…………………………………………. 8
1-4- پیشینه تحقیق…………………………………………. 9
1-5- اهداف تحقیق…………………………………………. 12
1-6- روش پژوهش…………………………………………… 13
1-7- سازماندهی پژوهش…………………………………………… 13
1-8- جنبه نو آوری و جدید بودن پژوهش…………………………………………… 14
فصل دوم: مفهوم حقوق مالکیت فکری(صنعتی-ادبی و هنری) و تحولات آن در مقابله با واردات موازی
2-1- مقدمه…………………………………………. 16
2-2- تاریخچه و ماهیت حقوق مالکیت فکری………………………………………….. 16
2-3- مفهوم حمایت از حقوق مالکیت فکری………………………………………….. 18
2-3-1- مالکیت ادبی و هنری………………………………………….. 20
2-3-2- حقوق مالکیت صنعتی………………………………………….. 21
2-3-2-1 انواع مالکیت های تجاری و صنعتی………………………………………….. 22
2-4- اقدامات قانونی کشورها در جهت کنترل بازارهای موازی………………………………………….. 25
2-4-1- اقدامات جوامع بین المللی در حمایت از ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری…………… 26
2-4-2- رویکرد قانون ایران در تدوین قوانین حمایت از مالکیت فکری………………………………………….. 27
2-4-3- تحولات ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری در ایران…………………………………. 28
2-4-3-1- حقوق ناشی از گواهینامه اختراع…………………………………………. 28
2-4-3-2- اصل صدور مجوز اجباری………………………………………….. 31
2-4-3-3- اصل زوال حقوق مالکیت فکری………………………………………….. 36
2-4-3-4- عرضه در بازار…………………………………………. 36
2-4-3-5- باراثبات دعوی………………………………………….. 38
2-5- اقدامات قانونی کشورها در جهت کنترل واردات موازی…………………………….. 40
2-5-1- اقدامات جوامع بین المللی در حمایت از ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری……………… 41
2-5-2- رویکرد قانون ایران در تدوین قوانین حمایت از مالکیت فکری…………………………………………. 42
فصل سوم: واردات موازی
3-1- مقدمه…………………………………………. 44
3-2- تعریف اصطلاحی و حقوقی واردات موازی………………………. 44
3-2-1- چگونگی شکل‌گیری واردات موازی………………………………………….. 48
3-3- اصل زوال حقوق مالکیت فکری………………………………………….. 50
3-3-1- ایالات متحده آمریکا …………………………………………54
3-3-2-اتحادیه اروپا………………………………………… 56
3-3-3- استرالیا………………………………………… 57
3-3-4- نیوزلند…………………………………………. 57
3-3-5- ایران…………………………………………. 58
3-4- تبعات ناشی از واردات موازی………………………………………….. 60
3-4-1- کاهش تدریجی ارزش علامت تجاری………………………………………….. 60
3-4-2- تضعیف استراتژی قیمت‌گذاری سنتی‌………………………………………….. 61
3-4-3- اختلال در بازاریابی و سود…………………………………………. 61
3-5- استراتژی‌های مقابله با واردات موازی………………………………………….. 62
3-5-1- استراتژی‌های انفعالی………………………………………….. 63
3-5-1-1- ‌تقابل استراتژیک…………………………………………… 63
3-5-1-2- آموزش واسطه…………………………………………. 63
3-5-1-3- تجزیه و تحلیل عوامل درونی………………………………………….. 64
3-5-1-4- مشارکت………………………………………….. 64
3-5-1-5-کاهش قیمت………………………………………….. 64
3-5-1-6- مداخله در عرضه…………………………………………. 65
3-5-1-7- همکاری………………………………………….. 65
3-5-1-8-تملک…………………………………………… 65
3-5-2- استراتژی فعال…………………………………………. 66
3-5-2-1- قیمت‌گذاری استراتژیک…………………………………………… 66
3-5-2-2- استراتژی ایجاد واسطه…………………………………………. 66
3-6- تحلیل و جمع بندی………………………………………….. 67
فصل چهارم: واردات موازی و ضمانت اجراهای آن در قانون ایران و عرصه جهانی
4-1- مقدمه…………………………………………. 73
4-2- ضمانت اجراهای مدنی………………………………………….. 73
4-2-1- جلوگیری از وقوع نقض…………………………………………… 74
4-2-2- جلوگیری از ادامه نقض…………………………………………… 77
4-2-3- اقدامات موقتی و احتیاطی پس از نقض…………………………………………… 81

4-2-4- جبران خسارت…………………………………………. 85
4-3- ضمانت اجراهای گمرکی………………………………………….. 88
4-3-1- ضمانت اجراهای گمرکی درحقوق ایران…………………………………………. 92
4-3-1-1- قانون‌ امور گمرکی‌………………………………………….. 92
4-3-1-2- لایحه امور گمرکی………………………………………….. 94
4-3-2- ضمانت اجراهای گمرکی در اسناد بین‌المللی‌………………………………………….. 95
4-3-2-1- کنوانسیون‌ پاریس‌در حمایت از مالکیت‌های صنعتی (1883)……………96
4-3-2-2- موافقت‌نامه مادرید در مورد جلوگیری از نصب نشانه‌های منبع غیرواقعی یا گمراه‌کننده بر روی کالا (1891)…. 97
4-3-2-3- موافقت‌نامه‌ جنبه‌های مرتبط با تجارت حقوق مالکیت فکری (تریپس، 1994)…………………………….. 98
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5-1- بحث و جمع بندی………………………………………….. 107
5-2- نتیجه گیری………………………………………….. 110
5-3- پیشنهادات………………………………………….. 113
منابع…………………………………………. 114
چکیده:
واردات موازی به توزیع کالا‌های مارک دار توسط افراد غیر مجاز دلالت دارد و زمانی پیش می‌آید که کمبود عرضه وجود داشته باشد یا تولیدکننده بخواهد قیمت محصولات را افزایش دهد. واردات موازی با اثرات سوء در اقتصاد شرکت‌هایی که با آن مواجه‌ شده‌اند و روند بازارهای‌ بین المللی مؤثر می باشد، به نحوی که با ایجاد اختلال و صدمات به تولیدکنندگان، به خصوص شرکت‌های‌ تجاری بین المللی که به طور هم زمان محصولات استاندارد خود را در چندین بازار خارجی بازاریابی می‌کنند، باعث می‌شوند که ارزش‌ نام و علامت تجاری در اثر فـروش‌های مکـرر با قیمـت پایین، وجود دستور العمل‌هایی با زبان خارجی، فقدان قطعات جایگزین بازار خاکستری و یا کیفیت پایین محصول، کاهش یابد و باعث ایجاد اختلال در کانال‌های توزیع نهایتاً ایجاد خسارت‌های‌ فراوان به اقتصاد ملی گردند.
با توجه به اهمیت واردات موازی و مسائل مرتبط با آن، در این پایان نامه به تبعات واردات موازی و شناخت عوامل‌ به وجود آورندۀ این پدیده، همچنین استراتژی‌های لازم برای‌ مقابله با آن پرداخته و به لزوم ایجاد سازمان ها و قوانین حمایتی و ضمانت اجراها و تدابیر خاصی که در مرزها بتواند اقدامات نقض آمیز را کنترل کرده و مانع جرائم بیشتر و نقض وسیع‌تر حقوق مالکیت صنعتی گردد اشاره می شود.
مقدمه:
با توجه به نقش مهم تجارت در صحنه اقتصاد بین‌المللی و تلاش كشورها در جهت افزایش سهم خود از تجارت جهانی و به منظور بهره‌مندی بیشتر از مزایای تجارت در بازارهای بین المللی، از دیرباز بسیاری از كشورها درصد برآمده‌اند تا زمینه‌هایی را فراهم كنند تا با هماهنگی بیشتر در رفتار تجاری خود بتوانند به سهم مناسب در تجارت جهانی دسترسی پیدا كنند. آنچه كه اهمیت تجارت جهانی را بیش از پیش نمایان می‌سازد دسترسی به امكانات تولید فراوان‌‌، نیروی كار ارزان، تولید بیشتر و كم هزینه‌تر و بالاخره بازارهای وسیع برای فروش محصولات در جهان است. امروزه با دسترسی به تكنولوژی‌های پیشرفته، شبكه ارتباطات وسیع ماهواره‌ای و افزایش حجم

یک مطلب دیگر :

تاریخچه ارتباط والدین و فرزندان

 منابع سرمایه‌ای توسط كشورهای صنعتی و به وجود آمدن شرکت های چند ملیتی نیاز روز افزون این كشورها به بازارهای گسترده جهانی برای فروش تولیدات خود و مبارزه با مشكلات مختلف از جمله تفاوت ارز و قیمت بین کشورها، وجود کانالهای توزیع خارج از شعبات قانونی، حضور توزیع‌کنندگان و دلالان غیر مجاز که استراتژی‌های قیمت‌گذاری و توزیع را مختل می کنند و باعث به وجود آمدن واردات موازی (در اتحادیه اروپا و بسیاری از جهان) یا بازار خاکستری (در ایالات متحده) می‌شوند که به عنوان یکی از پیچیده‌ترین مشکلات شرکت های بین‌المللی نمود پیدا کرده است.(ماسکوس، 2010، ص 123)

در این پژوهش با تشریح مفهوم واردات موازی و تاریخچۀ پیدایش آن در مراودات تجاریِ کشورها، به قوانین حمایتی و میزان توفیق آنها در حقوق مالکیت صنعتی که از حوزه‌های وسیع و مهم حقوق مالکیت فکری است و جایگاه ویژه‌ای در عرصه تجارت بین‌الملل دارد پرداخته می شود.
اهمیت موضوع در عرصه تجارت و داد و ستد بین المللی با نقض حقوق مالکیت صنعتی مورد توجه بوده و در موافقت‌نامه‌های بین‌المللی راجع به حمایت از مالکیت فکری نیز مغفول نمانده است، از جمله در کنوانسیون پاریس کشورهای عضو ملزم به اتخاذ تدابیر مرزی مناسب در قبال کالاهای ناقض حقوق مالکیت صنعتی گشته‌اند. در موافقت‌نامه ی تریپس نیز، بیشترین سهم به ضمانت اجراهای گمرکی اختصاص داده شده است، تا در موارد معینی‌ از نقض‌ این حقوق در مقیاس گستردة تجاری افرادی که در قلمرو کشور دیگر محصولات تقلبی تولید نمایند و قصد داشته باشند با صادر کردن آن به کشورهای دیگر سود مالی زیادی نصیب خود کنند، با اقدامات و ضمانت اجراهای مربوط به تضمین حقوق دارنده، در قالب ضمانت اجراهای گمرکی توسط مقامات اداری گمرک مواجه ‌شوند، که امروزه با توجه به گسترش روزافزون کالاهای مشمول حقوق مالکیت صنعتی در تجارت بین‌الملل نقش ضمانت اجرای گمرکی نیز مهم جلوه می کند.
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- بیان مسئله
بازارهای خاكستری، بازارهایی هستند دارای محصولاتی با نام تجاری واقعی كه فقط از طریق فروش آن محصولات در كانال های غیرمجاز قابل تعریف و شناسایی می باشند که ورود محصول به آن بازار توسط تولیدكننده برنامه ریزی نشده است. (روتنی، 1994، ص6) به تعبیری دیگر بازار خاكستری به توزیع كالاهای مارك دار توسط افراد غیرمجاز دلالت دارد.(هیل، 1996، ص34)
بررسی سوابق تاریخی نشان می دهد كه واردات موازی از مشكل آمریكا در سال ها ی دهه ۱۹۸۰ پدیدار گشته و به صورت یك پدیده در سال ها ی دهه ۱۹۹۰ در سطح جهان گسترده شده است. در سال ۱۹۸۶ جمع ارزش محصولات توزیع شده از طریق كانال های غیرمجاز در آمریكا به حدود ۱۰ میلیارد دلار بالغ گردیده است (پالیا و کیون، 1998، ص 56-47). یك بررسی انجام شده در سال ۱۹۹۱ در بین صادركنندگان آمریكا به آسیا، نشان داده است كه ۴۱ درصد از ۱۴۱ پاسخ دهنده، بیان كرده اند كه با واردات موازی در پنج سال گذشته مشكل داشته اند، این جهت گیری در سال های واپسین دهه 1980 خلاف جهت دیگر قسمت های جهان، علی الخصوص آسیا و اروپا كه افزایش سریع ارزش پول جاری (ارز) و یك جریان غیرعادی واردات موازی را تجربه كرده بودند نیز دیده می شود.
در سال ۱۹۹۰ واردات موازی مواد دارویی در جوامع اروپایی به حدود ۵۰۰ میلیون دلار رسید. در یك جهان رو به یكپارچه شدن گستردۀ نرخ رشد سالیانه واردات موازی حدود ۲۲ درصد برآورد شده است و انتظار می رود كه این نرخ با موافقت نامه های جدیدتریپس ، گات و نفتا و كاهش مجدد موانع تجارت در بین ملت ها، افزایش یابد. (سلیمانی، 1389، به نقل از ویگاند، 1991 ص69-53)
فارغ از خاستگاه اصطلاح واردات موازی که به یک نگرانی برای تولید کننده ها و خرده فروش ها تبدیل شده است و به صورت مترادف با بازارهای خاکستری استفاده می شود، ممکن است اطلاق لغت خاکستری بر یک بازار به معنایی نزدیک به سـیاه اشـاره داشـته باشد. در عین حال بازاریـابی خاکستری در برگـیرنده ی فروش و معامله ی مارک های تجاری معروف از طریـق کانال های توزیـع و پخش بدون اجازه ی دارندگان این مارک ها و برندها است. زمانی که بازاریابی خاکستری در میان بازار ها و همچـنین در محیط های بین المللی به وجود آمد اصطلاح واردات موازی رایج شد. بازاریابی خاکستری با کنار گذاشتـن صاحـب امتـیازان  برندهـای معروف و کالاهـایی با قیمـت بالا فرصـت را برای شرکـت ها و زنجیره های خرده فروشی بزرگ مهیا می کند و نظارتشان را بر تهیه کنندگان خارجی افزایش می دهند. این امر تنـها در صـورتی غیر قـانونی است که واردات مـوازی کـالا ها، قانـون های مربـوط به محصولات را با قرارداد های رسمی برندهای تجاری استفاده شده در یک کشور خاص، یا در جایی که خاستگاه برند تجاری، در بین کشورهایی که واردات موازی صورت گرفته است، نقض کنند. یک توزیع کننده بدون مجوز نمی تواند برند تجاری را در شکل رسمی استفاده کند و دیگر اینکه از یک عکس برای برچسب روی محصول یا یک عکس از محصول یا لوگویی که آن محصول دارد استفاده می شود.
کار واردات موازی این است که عدم تعادل بین حمایت از حقوق معنویِ دارایی هایی همچون برندهای تجاری و حق امتیاز و آزاد کردن تجـارت در گسترش دادن کالاها و خدمـات را نشـان دهد بحث های زیادی در مراکز آکادمیک بر روی این موضوع وجود دارد که آیا واردات موازی  یک واکنش قانونی به استراتژی های تبعیض آمیز قیمت گذاری است یا به یک تبصره قانونی و مجاز برای این مسأله تبدیل شده است. (زوانگ و تی سانگ، 2007، ص 85-79)
در این جا دو وجه مطابق با قانون از معاملات بازار وجود دارد، قانونی بودن محصولات و قانونی بودن اقدامات. اقدامات بازاریابی غیر قانونی ممکن است به بازاریابی سیاه برای مبادله ی كالاهای غیر قانونی اشاره و از آن پیروی کند. از آنجا که کشیدن یک خط واضح بین بازارهای قانونی و غیر قانونی سخت است، مناطقی موسوم به مناطق خاکستری به وجود آمده اند. (اکویتی و والنرابیلتی، 2003، ص37)
باید تصریح کرد که مشکل واردات موازی در محصولات نیست، بلكه در روال و روند بازار یابی است. واردات موازی، در جنبه های بزرگتری از بازاریابی اتفاق می افتد، حتی ممکن است در بسته بندی یا لوگو و یا آرم یک محصول رخ دهد. یک شرکت علامت تجاری و مخصوص شرکت دیگری را کپی می کند یا اقدام به استفاده از بسـته های پـنهانی (تقلبی) می کند، همچنــین این موضـوع می تـواند در تبلیغات اتفاق بیفتد، و الویت های مشتریان را تغییر دهد تهیه خوراکی ها، سرگرمی ها، هدایا و پرداخت ها به عنوان وسایلی هستند که برای بدست آوردن یا ایجاد روابط سودمند در صنایع علمی مانند: داروسازی و اَدوات پزشکی رایج است. اگر چه دادن پاداش در اغلب کشورها غیر قانونی است اما این باز پرداخت ها عرفاً خاکستری است. (همان، ص38)
به طور کلی می توان گفت: واردات موازی در سطح بین‌المللی زمانی ایجاد می‌شود که ناهماهنگی های عرضه و تقاضا بین دو بازار با عواملی مانند اختلافات قیمت، معـروف بودن محصول در چندین بازار، پاییـن بودن تعرفه ها و هزینه حمل و نقل در بازارهای هدف، استفاده از شبکه جهانی اینترنت به عنوان یک رسانه اطلاعاتی و بدون پرداخت مالیات و تعرفه، نوسانات نرخ ارز، وجود مناطق آزاد تجاری و مازاد عرضه همراه باشد و این کار در نهایت باعث پیدایش واردات موازی می‌شود. (برمن، 2004)
با این وجود نباید از نظر دور داشت که عملاً تلاش می شود کالا ها از نظر قانونی با بهره مندی از استانداردهای حقوق مالکیت صنعتی توزیع شود و در این راستا کشورها محصولات مُد و لوازم آرایشی خود را با علائم تجاری و نام های تجاری ثبت شده به بازار عرضه می کنند، همچنین محصولات دیجیتال، از قبیل موسیقی و نرم افزارهای الکترونیکی، تحت کپی