تعاریف………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..11

فصل دوم: مبانی نظری پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………..14

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………15

معنویت………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………15

هوش و انواع آن…………………………………………………………………………………………………………………………………………………17

هوش معنوی به عنوان نوع مستقلی از هوش…………………………………………………………………………………………………..17

ارائه الگوی ساده برای ارتباط انواع هوش………………………………………………………………………………………………………..19

تعاریف، تبیین ها و مدل های هوش معنوی…………………………………………………………………………………………………….22

هوش معنوی زوهر و مارشال…………………………………………………………………………………………………………………………….24

مبانی رشدی هوش معنوی……………………………………………………………………………………………………………………………….42

هوش معنوی در برنامه درسی………………………………………………………………………………………………………………………….44

آرمان ها و اهداف برنامه درسی معنوی……………………………………………………………………………………………………………46

أ

__________________________________________________________

عناوین                                                                                     صفحه

شیوه های تقویت هوش معنوی………………………………………………………………………………………………………………………46

تعریف و ماهیت تفکر انتقادی…………………………………………………………………………………………………………………………47

مقایسه تفکر انتقادی با تفکر عادی………………………………………………………………………………………………………………..52

تفکر نقادانه از دیدگاه قرآن……………………………………………………………………………………………………………………………53

نظریه های یادگیری همسو با تفکر……………………………………………………………………………………………………………….54

الگوی کامل تفکر نقادانه……………………………………………………………………………………………………………………………….56

پیشرفت تحصیلی………………………………………………………………………………………………………………………………………….57

عوامل مؤثر بر پیشرفت………………………………………………………………………………………………………………………………….58

پیشینه داخل کشور………………………………………………………………………………………………………………………………………..61

پیشینه خارج کشور…………………………………………………………………………………………………………………………………………70

فصل سوم: روش شناسی پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………..77

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..78

جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………………………………………………….78

روش و حجم نمونه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………78

روش گرد آوری داده ها………………………………………………………………………………………………………………………………..79

ابزار پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..79

سنجش روایی ابزارهای اندازه گیری…………………………………………………………………………………………………………….79

روش تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………………………………………………………..82

فصل چهارم:یافته های پژوهشی تحلیل داده ها………………………………………………………………………………………….83

ب

_________________________________________________________

عناوین                                                                                     صفحه

__________________________________________________________

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………84

تجزیه وتحلیل فرضیه های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………….85

بررسی نورمال بودن توزیع متغیرها…………………………………………………………………………………………………………….86

نتایج توصیفی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….86

خرده مقیاس های هوش…………………………………………………………………………………………………………………………..88

خرده مقیاس های مهارت های تفکر………………………………………………………………………………………………………..89

تجزیه و تحلیل فرضیه ها………………………………………………………………………………………………………………………….90

فرضیه اول…………………………………………………………………………………………………………………………………………………90

فرضیه دوم……………………………………………………………………………………………………………………………………………….92

فرضیه سوم………………………………………………………………………………………………………………………………………………..94

فرضیه چهارم……………………………………………………………………………………………………………………………………………..96

فرضیه پنجم………………………………………………………………………………………………………………………………………………97

فرضیه ششم………………………………………………………………………………………………………………………………………………97

فرضیه هفتم……………………………………………………………………………………………………………………………………………100

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری و پیشنهادات……………………………………………………………………………………..101

محدودیت ها …………………………………………………………………………………………………………………………………………..104

پیشنهادات پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………….104

کتابنامه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..106

کتابنامه لاتین………………………………………………………………………………………………………………………………………..117

پ

فهرست جداول

____________________________________________________________________

عناوین                                                                                                     صفحه

جدول 2-1…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..32

جدول2-2…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….33

جدول2-3…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….53

جدول3-1…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….78

جدول4-1……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..84

جدول4-2………………………………………………………………………………………………………………………………………………………86

جدول4-3……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..87

جدول4-4……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..88

جدول4-5……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..89

جدول4-6……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..90

جدول 4-7…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….91

جدول4-8……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..92

جدول4-9……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..93

جدول4-10……………………………………………………………………………………………………………………………………………………94

جدول4-11…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….95

جدول4-12……………………………………………………………………………………………………………………………………………………96

جدول4-13…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..97

جدول4-14…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..98

ت

_________________________________________________________

عناوین                                                                                     صفحه

__________________________________________________________

جدول4-15……………………………………………………………………………………………………………………………………………………99

جدول4-16………………………………………………………………………………………………………………………………………………….100

جدول4-17………………………………………………………………………………………………………………………………………………..101

جدول4-18………………………………………………………………………………………………………………………………………………..101

جدول4-19…………………………………………………………………………………………………………………………………………………102

جدول4-20………………………………………………………………………………………………………………………………………………….102

جدول 4-21………………………………………………………………………………………………………………………………………………..103

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ج

فهرست نمودارها

____________________________________________________________________

عناوین                                                 صفحه

نمودار2-1……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..19

نمودار2-2……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..20

نمودار2-3………………………………………………………………………………………………………………………………………………………21

نمودار2-4………………………………………………………………………………………………………………………………………………………38

نمودار1-4…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….85

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

یک مطلب دیگر :

 

 

                                  

فصل اول:

کلیات پژوهش

 

 

مقدمه

آموزش و پرورش دوره متوسطه از اهمیت شایانی برخوردار است. از یک سو دانش آموزان در حال طی کردن دوران بلوغ هستند که به نوبه دغدغه استرس­­های ناشی از آن را متحمل می­شوند و از سوی دیگر تغییر دوره تحصیلی دانش آموزان، متفاوت بودن شیوه های آموزش و مهم تر از آن مساله انتخاب رشته، ادامه تحصیل واشتغال و تشکیل زندگی در آینده، همگی استرس هایی را به همراه دارد که در پیشرفت یا افت تحصیلی دانش آموزان مؤثر هستند (فراهنگ پور،1390).

از آن جا که در هر نظام آموزشی، پیشرفت تحصیلی به عنوان مهم ترین شاخص توفیق فعالیت های علمی و آموزشی محسوب می­شود، بررسی عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان از اهمیت خاصی نزد پژوهشگران علوم تربیتی و روانشناسی برخوردار است. پژوهش­های که در اوایل در مورد پیشرفت تحصیلی انجام شده اند که توسل به هوش عمومی به تنهایی برای تبیین موفقیت افراد کافی نیست(جو[1]،2010) و در بهترین شرایط، هوشبهر فقط می­تواند تا 20 درصد از موفقیت افراد را پیش بینی کند(گلمن، ترجمه پارسا،1382). به همین دلیل، امروزه بیشتر به تحقیقاتی پرداخته می­شود که به جای بررسی نقش تنها یک متغیر به بررسی تأثیر همزمان چندین متغیر بر پیشرفت تحصیلی بپردازند.

گرایش به سوی معنویت به عنوان گرایشی نو، در عرصه های تربیتی و فرهنگی مغرب زمین بیش از عرصه های دیگر به چشم می­خورد. این امر به دو دلیل اتفاق افتاده است: نخست آن که، حوزه تعلیم وتربیت بهترین موقعیت و فرصت را برای تبلور معنویت در انسان فراهم می کند. دوم آن موضوع معنویت ذاتاً موضوع تربیتی است(میزانی،1390).

در ﭼﻨﺪ دﻫﻪی اﺧﯿﺮ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ذﻫﻦ ﭘﮋوﻫشگران را ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﺸﻐﻮل داﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﺮای ﭘﺮورش ﺑﯿﺸﺘﺮ روﺣﯿﻪ هدفمندی در زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل عاﻣﻠﯽ در اﻧﺴﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﺮورش آن اﻧﺴﺎن ﻣﺘﻤﺪن اﻣﺮوزی را از ﺧﻄﺮ رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻧﯿﺴﺘﯽ و ﭘﻮﭼﯽ ﺑﺮﻫﺎﻧﺪ ﻫﻮش ﻣﻌﻨﻮی ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﭘﯿﻮﻧﺪش ﺑﺎ معنا، ارزش و پرورش تخیل، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ اﻧﺴﺎن ﺗﻮان ﺗﻐﯿﯿﺮ و ﺗﺤﻮل ﺑﺪﻫﺪ ﻓﺮدی ﺑﺎ ﻫﻮش ﻣﻌﻨﻮی ﺑﺎﻻ دارای انعطاف، ﺧﻮدآﮔﺎﻫﯽ، ﻇﺮﻓﯿﺘﯽ برای روبه رو شدن ﺑﺎ دﺷﻮاریﻫﺎ و ﺳﺨﺘﯽﻫﺎ و ﻓﺮاﺗﺮ از آن رﻓﺘﻦ، ظرفیتی برای الهام و شهود، نگرش کل نگر به جهان هستی،­­درﺟﺴﺘﺠﻮیﭘﺎﺳﺦ ﺑﺮای ﭘﺮﺳﺶﻫﺎی ﺑﻨﯿﺎدی زﻧﺪﮔﯽ ونقد سنتها و آداب و رسوم است(ایمونز[2]،2000).

زوهر[3] (2012، به نقل از حقیق،1391)، معتقد است که برای داشتن استقلال رأی که یکی از ارکان هوش معنوی می باشد. فرد باید توانائی خود انتقادی، تعهد به دنباله روی از راه درست وحتی گاهی شهامت تنها ماندن را داشته باشد. چنین افرادی ممکن است به نظر سر سخت و لجوج برسند، ولی دانش و فرهنگ بدون چنین افرادی هرگز به پیش نمی رود. یکی از ویژگی­های اساسی انسان آگاهی از رفتار خود و برخورداری از نیروی تفکر است. به عبارت دیگر انسان می تواند از رفتار خودآگاه باشد ودر برخورد با مسائل و امور متفاوت از نیروی تفکر خود استفاده کند (شریعتمداری ، 1379).

مدارس امروز متأسفانه به دلیل پیشرفت­های علوم و فنون و براساس  بعضی از رویکردهای روان شناختی، توجه خود را بیشتر به انتقال اطلاعات و حقایق معطوف کرده و از تربیت انسانهای متفکر و خلاق فاصله

گرفته­اند.(شعبانی، 1382).

این در حالی که درآیات قرآن مجید با الفاظ و تعابیر متفاوت کلام به سبب آیات متعدد با مضامین گوناگون انسان را به تعقل و تدبر و در یک کلام به عقل گرایی و خرد ورزی دعوت می کنند. بنابراین تربیت انسان را با مبنا و اساس تعقل و تفکر پایه ریزی می کنند.

برای مثال، در سوره های حج، آیة 46؛ بقره، آیة 164؛ آل عمران، آیة190؛ رعد، آیة 3 وانعام آیة 5؛ ناظر به تشویق، ترغیب و توجه­ دادن افراد به­ خردورزی است در باب پرورش عقلانی از پیشوایان معصوم(ع) نیز سخنان گهرباری دراین موردثبت شده است.

متأسفانه عمل برای تشویق دانش­ آموزان در جهت تفکر و به ویژه به کارگیری تفکر انتقادی اراده و انگیزۀ کا­فی وجود ندارد.

معلمان نیز با وجود اظهاراتی که حاکی از پذیرفتن این فرض می­باشد که تفکر انتقادی راه را برای آموزش بیشتر و بهتر به همراه می کند، همواره با شیوه­های قالب و حذف حقایق و ایجاد محیط خشک انضباطی، زمینه رابرای حفظ کردن اطلاعات درسی فراهم می کنند. آنان این نکته را فراموش کرده­اند که فقط حفظ کردن مطالب و انباشتن ذهن دانش آموزان از اطلاعات مرتبط و نامرتبط با زندگی واقعی سبب به هدر رفتن هزینه­ها، و امکانات و قابلیتهای افراد می شود.

برای آنکه نسلی پویا و تلاشگر داشته باشیم، باید شیوه­های قضاوت دربارۀ جامعه و تفکر در مورد زندگی خویش و دیگران را بیاموزند(شعبانی ،1381).

در فرآیند آموزش می بایست ضمن تقویت روحیۀ انتقاد پذیری زمینه را برای پرورش توانایی استفاده از منابع معنوی برای حل مشکلات در زندگی آماده کرده و آموزش و پرورش هر کشور نباید از این امر مهم غافل بماند.