عنوان   صفحهفصل اول: کلیات پژوهش

1-1مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 1

1-2بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3

1-3تعریف مفاهیم……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 4

1-3-1اسکیزوفرنی………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 4

1-3-2افسردگی اساسی……………………………………………………………………………………………………………………………………… 4

1-3-3علایم روان پریشی…………………………………………………………………………………………………………………………………… 4

1-3-4عملکرد اجرایی…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 4

1-4تعریف عملیاتی……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5

1-5 اهمیت تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5

1-6 اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 6

1-6-1اهداف عملی……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 6

1-6-2 اهداف کاربردی……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 6

فصل دوم: پیشینه پژوهش

2تاریخچه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 8

2-1اسکیزوفرنیا……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 8

2-2افسردگی اساسیMDD………………………………………………………………………………………………………………………………. 9

2-3عملکرد اجرایی……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 10

2-4 آزمون جور کردن کارتها ویسکانسین WCST ……………………………………………………………………………………….. 12

2-5 آزمون رنگ وکلمه استروپ………………………………………………………………………………………………………………………. 14

2-6 نتایجی از عوامل مؤثر بر آزمونهای ویسکانسین و استروپ…………………………………………………………………….. 15

2-6-1جنس………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 15

2-6-2 سن و تحصیلات……………………………………………………………………………………………………………………………………. 15

2-6-3 هوش………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 16

2-7 پیشینه تحقیقات آزمون ویسکانسین در اسکیزوفرنیا و افسردگی اساسی…………………………………………….. 16

2-8 پیشینه تحقیقات آزمون کلمه و رنگ استروپ در اسکیزوفرنیا و افسردگی اساسی…………………………….. 19

2-9- جمع بندی کلی از یافته های پژوهش انجام شده……………………………………………………………………………….. 21

3-9 فرضیه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………23

فصل سوم: روش تحقیق

3 چارچوب روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………… 25

3-1مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 25

3-2 نوع روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 25

3-3 جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 25

3-4 گروه نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………………………… 25

3-5 ابزار پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 25

3-5-1پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ (GHQ) : …………………………………………………………………………………… 26

3-5-2 آزمون مهک…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 27

3-5-3 آزمون جور کردن کارتها ویسکانسین WCST : ………………………………………………………………………………… 28

3-5-4 آزمون رنگ و کلمه استروپ………………………………………………………………………………………………………………… 29

3-6 روش اجرا……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 30

3-7 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………………………………………………………………………….. 30

فصل چهارم: یافته های پژوهش

4-1مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 32

4-2 توصیف داده ها………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 32

4-2-1 توصیف متغیرهای جمعیت شناختی………………………………………………………………………………………………….. 32

4-2-2 توصیف متغیر هوش پیش مرضی……………………………………………………………………………………………………….. 35

4-2-3 توصیف متغیر سلامت عمومی…………………………………………………………………………………………………………….. 37

4-3 تحلیل یافته های تأییدی و استنباطی…………………………………………………………………………………………………….. 39

4-3-1 فرضیه اول پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………….. 43

4-3-2 فرضیه دوم پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………. 43

4-3-3 فرضیه سوم پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………… 43

4-3-4 فرضیه چهارم پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………….. 43

4-3-5 فرضیه پنجم پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………. 45

4-3-6 فرضیه ششم پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………. 45

4-3-7 فرضیه هفتم پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………. 45

4-3-8 فرضیه هشتم پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………… 45

یافته های اضافی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 46

بررسی همبستگی بین متغیرها…………………………………………………………………………………………………………………………. 46

 

فصل پنجم: نتیجه گیری

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 50

5-1 بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………………….. 52

5-2 محدودیتهای پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………. 58

5-3پیشنهادهای برای پژوهش های بعدی……………………………………………………………………………………………………….. 58

5-3-1 پیشنهادهای اجرایی……………………………………………………………………………………………………………………………… 58

5-3-2 پیشنهادهای کاربردی……………………………………………………………………………………………………………………………. 58

منابع فارسی ولاتین……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 61

فهرست جداول

 

عنوان

صفحه

جدول4-1. فراوانی و درصد توزیع سن در سه گروه بیمار ان اسکیزوفرن، افسردگی اساسی و بهنجار……… 33

جدول 4-2. آزمون تحلیل واریانس یک راهه جهت بررسی تفاوت میانگین آزمودنیها در متغیر سن………… 33

جدول 4-3. آزمون تعقیبی جهت سن…………………………………………………………………………………………………………….. 34

جدول4-4. فراوانی و درصد توزیع تحصیلات در سه گروه بیماران اسکیزوفرن، افسردگی اساسی و بهنجار 34

جدول4-5. آزمون تحلیل واریانس یک راهه جهت بررسی تفاوت میانگین آزمودنیها در متغیر تحصیلات… 35

جدول 4-6. آزمون تعقیبی جهت تحصیلات…………………………………………………………………………………………………… 35

جدول4-7. فراوانی و درصد توزیع هوش پیش مرضی در سه گروه بیماران اسکیزوفرن، افسردگی اساسی و بهنجار…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 36

جدول 4-8. آزمون تحلیل واریانس یک راهه جهت بررسی تفاوت میانگین آزمودنیها در متغیر هوش پیش مرضی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 36

جدول 4-9. آزمون تعقیبی جهت هوش پیش مرضی…………………………………………………………………………………….. 37

جدول4-10. آمارههای توصیفی متغیر سلامت عمومی………………………………………………………………………………….. 37

جدول 4-11. آزمون تحلیل واریانس یک راهه جهت بررسی تفاوت میانگین آزمودنیها در متغیر سلامت عمومی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 38

جدول 4-12. آزمون تعقیبی جهت سلامت عمومی……………………………………………………………………………………….. 38

جدول4-13. آمارهای توصیفی متغیرهای علائم بدنی، اضطرابی، اختلال در کارکردهای اجتماعی و افسردگی  39

4-14. میانگین و انحراف استاندارد گروهای بیمار و افراد بهنجار در زیر مقیاسهای متغیر عملکرداجرایی… 40

4-15. میانگین و انحراف استاندارد گروهها به تفکیک زنان و مردان در زیر مقیاسهای متغیر عملکرد اجرایی    40

4-16. میانگین و انحراف استاندارد دو گروه زنان و مردان در زیر مقیاسهای متغیر عملکرد اجرایی………….. 41

جدول 4-17. جدول نتایج تحلیل واریانس چند متغیره………………………………………………………………………………… 42

جدول 4-18. نتایج تحلیل واریانس و سطح معناداری بررسی متغیرهای مورد مطالعه در گروه های بیمار و افراد بهنجار…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 42

جدول 4-19. نتایج تحلیل و اریانس و سطح معناداری بررسی متغیرهای مورد مطالعه در دو گروه زنان و مردان…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 44

جدول 4-20. آزمون تعقیبی جهت آزمون کلمه و رنگ استروب (اثراستروپ؛ هزارم ثانیه)……………………….. 44

جدول 4-21. ضرایب همبستگی بین متـــغیرهای عملکرد اجرایی، سلامت عمومی، هوش پیش­مرضی و داده های جمعیت شناختی در گروه اسکیزوفرن……………………………………………………………………………………………………………… 46

جدول4-22.ضرایب همبستگی بین متـــغیرهای عملکرد اجرایی، سلامت عمومی، هوش پیش­مرضی و داده های جمعیت شناختی درگروه افسردگی

یک مطلب دیگر :

تحقیق درمورد مسئولیت کیفری

 اساسی……………………………………………………………………………………………………………………. 47

جدول4-23. ضرایب همبستگی بین متـــغیرهای عملکرد اجرایی، سلامت عمومی، هوش پیش­مرضی و داده های جمعیت شناختی در گروه بهنجار……………………………………………………………………………………………………………………………………. 48

فهرست شکل

 

عنوان

صفحه

شکل 2-1 تصویر لوب پیشانی جایگاه ضروری در عملکرد اجرایی………………………………………………………………… 11

 

چکیده

تحقیقات مختلف، نقایص شناختی را به عنوان یکی از جنبه های مهم اسکیزوفرنیا مطرح کرده اند. علاوه بر این وجود روانپریشی در این بیماران می تواند بر میزان نقص در عملکردهای اجرایی تاثیرگذار باشد. هدف از پژوهش حاضر مقایسه عملکردهای اجرایی در بیماران اسکیزوفرنیا بدون علائم روانپریشی و افسردگی اساسی بدون علائم روانپریشی و افراد بهنجار است. این پژوهش از نوع علی- مقایسه ای می باشد. بدین منظور از روش نمونه گیری در دسترس که شامل 30 بیمار اسکیزوفرنیا بدون علائم روانپریش (15 زن ، 15 مرد) و 30 بیمار افسرده اساسی بدون علائم روانپریشی (15 زن، 15 مرد) و 40 نفر آزمودنی بهنجار (20 زن، 20 مرد) از بیمارستان اعصاب و روان دکتر محرری شهر شیراز انتخاب شدند و بر اساس متغیرهای سن و جنس و تحصیلات همسان سازی شدند. عملکردهای اجرایی آزمودنی ها به وسیله آزمون های دسته بندی ویسکانسین، آزمون کلمه و رنگ استروپ، پرسشنامه سلامت عمومی و آزمون مهک مورد ارزیابی قرار گرفت. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیره، آزمون F یک طرفه و آزمون تعقیبی بن فرونی تحلیل شد. نتایج نشان داد در آزمون ویسکانسین بین بیماران اسکیزوفرنیا علائم روانپریشی و افسردگی اساسی بدون علائم روانپریشی و افراد بهنجار تفاوت معنی داری وجود ندارد ولی در آزمون کلمه و رنگ استروب بین عملکرد بیماران اسکیزوفرنیا بدون علائم روان پریشی و افسردگی اساسی بدون علائم روان پریشی و افراد بهنجار در زمان واکنش تفاوت وجود داشت همچنین بین آزمودنیهای زن و مرد در آزمونهای استروپ و وسیکانسین تفاوت معناداری وجود نداشت و نیز نتایج حاصل از تحلیل واریانس چند متغیره نشان داد که عامل تحصیلات و سن تاثیری درمقیاس عملکرد اجرایی نداشتند ولی نتایج نشان داد عامل تغییرات هوش مرضی بر روی عملکرد گروه ها تاثیر دارد ولی به تنهایی نمی تواند پیش بینی کننده باشد.

نتیجه گیری: به طور کلی آسیب بیشتر عملکردهای اجرایی در آزمون جور کردن کارتهای ویسکانسین و آزمون کلمه و رنگ استروپ با استعداد روان پریشی مرتبط می باشد و همچنین جنسیت تاَثیری در عملکرد اجرایی بیماران اسکیزوفرنیا بدون علائم روان پریشی و افسردگی اساسی بدون علائم روان پریشی و افراد بهنجار ندارد.

کلید واژه ها : عملکردهای اجرایی ،اسکیزوفرن بدون علائم روانپریشی ،افسردگی بدون علائم روانپریشی،آزمون جورکردن کارتهای ویسکانسین،ازمون کلمه و رنگ استروپ

 

فصل اول

کلیات پژوهش

 

1-1 مقدمه

«شواهد قابل ملاحظه ای از مطالعات پسامرگی مغز بیماران وجود دارد که مؤیّد نا هنجاری ای اناتومیک قشر جلوی پیشانی در اسکیزو فرنی است. روشهای تصویر برداری کارکردی مغز نیزنقایص کارکردی را در ناحیه جلوی پیشانی نشان داده اند.از مدتها پیش مشخص شده است که چنین علا مت اسکیزوفرنی شبیه علایمی است که در مورد لوبوتومی پره فرونتال یا سندرم های لوب پیشانی دیده می شود.»(رضاعی،1385،ص19).

ناحیه ارتباطی پره فرونتال قادر به فراخوانی اطلاعات از نواحی گسترده ای از مغز و سپس استفاده از آن در الگو های عمیق تفکر برای دست یابی به الگو های مورد نظر است . نقص در ناحیه پره فرونتال باعث اختلال دراعمال اجرایی یعنی فرایند های عصب- روانشناختی که برای تطابق با محیط ضروری است، می گردد . اعمال اجرایی شامل توانایی هایی نظیر طرح ریزی ، ابتکار عمل ، انعطاف پذیری ، حفظ انگیزش ، توانایی شناخت وتغییر توالی ها، توانایی استفاده از سر نخ ها و باز خوردهابرای انجام رفتار هدف دار ، توانایی تفکر انتزاعی (افزایش عمق و ارتباط افکار)، و حفظ همزمان تعداد زیادی واحد اطلا عاتی وسپس فراخوانی این اطلاعات برای انجام اعمال بعدی می باشد (کلان[1]،کنن[2]، 2000).

مطالعات مربوط به جریان خون منطقه ای مغز (RCBF)[3] با استفاده از ترمو گرافی گسیل پوزیترون (SPEST_PET)[4] نشان داده است که اختلال در پاسخگویی آزمون ویسکانسین بااختلال عملکرد لوب فرونتال مشاهده شده است (استراتا و دانیلو[5]،2000).

تحقیقات نشان داده اند که بیماران مبتلا به اسکیزو فرنیا در مقایسه باافراد بهنجار نقایص شناختی بیشتری دارند.از جمله نقایص موجود می توان به نقص عملکرد اجرایی اشاره کرد . در تعریف عملکرد اجرایی ،لزاک[6]، 1995گفته است:عملکرد اجرایی مستلزم توانایی شخص در نظم دهی وهدایت رفتار خود است .این کار کردهارا می توان به بخش های فرعی شامل نیت و اراده، برنامه ریزی، اقدام هدفمند و عملکرد موثر تقسیم کرد (به نقل پاشا شریفی، 1386).

بر خلاف اهمیت توانایی های اجرایی، در موقعیت سنجش روانی این امر نادیده گرفته می شود. یکی از دلایل این کار ان است که عملکرد اجرایی دچار اختلال شود، در صورتی که سایر کارکرد های شناختی سالم بنظر می رسند. گراث- مارنات (2003، ترجمه پاشا شریفی و نیکو، 1386 ). برخی شواهد وجود دارند که نشان می دهند، هوش بیمار پس از ضایعه قطعه پیشانی در واقع افزایش نشان می دهد اما از نظر توانایی های اجرایی دچار اختلال هستند (همان منبع).

عملکردهای اجرایی به عنوان فرایند های پیچیده ای تعریف می شوند .که در حل مسائل جدید به کار می روند .این فرایند شامل آگاهی از مسائل موجود وارزیابی آن ،تحلیل شرایط مساله وفرمول بندی هدف های خاص ، ایجاد مجموعه ای از طرحها ونقشه ها به منظور مشخص کردن اعمال مورد نیاز برای حل مسئله ، وتغییر طرح های غیر موثر وتغییردر جهت اجرای طرح های موثر تر ، مقایسه نتایج بدست آمده با نتایج قبلی (در صورتی که از طرح جدیدی متناسب با موقعیت مساله استفاده شده باشد )، اتمام طرح هنگامی که نتایج رضایت بخش است ودر نهایت حفظ طرح وبازیابی آن برای مواجعه با مساله یا مساله مشابه در آینده می باشد گراث-مارنات(2003،ترجمه پاشا شریفی و نیکخو ،1386).

به طور معمول عملکرد اجرایی با آزمون کلمه و رنگ استروپ[7] (گلدن[8]،1987) و آزمون جور کردن کارت های ویسکانسین[9] (گرانت وبرگ[10]،1993 )موردسنجش قرار می گیرند هبن[11]، میلبرگ[12] (2002، ترجمه حق شناس، 1387).

در واقع هدف از تحقیق ، بررسی عملکرد اجرایی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا بدون علائم روانپریشی، افسردگی اساسی بدون علائم روانپریشی و افراد بهنجار به وسیله دو آزمون رنگ وکلمه استروپ وآزمون جور کردن  کارت های ویسکانسین می باشد.

 

1-2- بیان مسئله

اسکیزوفرنی(روانگسیختگی) سندرمی بالینی شامل اسیب شناسی روانی متغییر اما عمیقاً ویرانگر است که شناخت، هیجان، ادراک و سایر جنبه های رفتار را دربرمی گیرد. شیوع مادام العمر اسکیزو فرنی در ایالات متحده 1 درصد است، به این معنا که از هر 100 نفر، تقریباً یک نفر به اسکیزوفرن مبتلا خواهد شدو همچنین شواهد قابل ملاحظه ای از مطالعات پسامرگی مغز بیماران وجود دارد که مؤید نابهنجارهای آناتومیک قشر جلوی پیشانی در بیماران اسکیزوفرنی است و تخمین زده می شود که عوامل فرهنگی و اقتصادی اجتماعی زیان های مالی ناشی از اسکیزوفرنی در ایالات متحده، از مجموع خسارات ناشی از تمام سرطان ها نیز بیشتر است کاپلان وسادوک[13] (2007،ترجمه رضاعی،1390)

طبق متن بازبینی شده چاپ چهارم (DSM-IV-TR)[14]، اختلال افسردگی اساسی بدون سابقه ای از اختلال مانیا، مختلط، یا هیپومانیا رخ می دهد. دوره ی افسردگی اساسی باید حداقل دو هفته طول بکشد و همچنین دارای چهار علامت از فهرستی شامل تغییرات اشتها و وزن، تغییرات خواب و فعالیت، فقدان انرژی، احساس گناه، مشکل در تفکر و تصمیم گیری، و افکار عود کننده مرگ یا خود کشی را هم داشته باشد. اختلال افسردگی در بین اختلالات روان پزشکی بالاترین شیوع (17درصد) را داشته است (همان منبع).

باتوجه به شیوع بالای افسردگی اساسی و همچنین مشکلات و زیانهای مالی اسکیزوفرنی این تحقیق مفید می باشد، همچنین تحقیق در زمینه ی مقایسه عملکرد های اجرایی در بیماران مبتلا به اسکیزو فرنیا، افسردگی اساسی بدون روان پریشی و افراد بهنجار به وسیله کارتهای ویسکانسین تاکنون صورت گرفته است اما تحقیقی که عملکرد های اجرایی این گروها را با آزمون کلمه و رنگ استروپ بسنجد تا کنون صورت نگرفته است از این رو تحقیق حاضر در همین راستا تحت عنوان مقایسه عملکرد های اجرایی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا بدون علائم روان پریشی، افسردگی اساسی بدون علائم روان پریشی و افراد بهنجار می باشد.

[1] – Clahn

[2] – Cannon

[3] – Regional Cerebral Blood flow

[4] – positron Emission Tomography

[5] – Strata and Danelu

[6] – Lezak

[7] – Stroop color and Word Test