تهیه و تدوین  :

 

استاد راهنما   :    دكتر مصطفی ازكیا

 

استاد مشاور   :     دكتر منصور وثوقی

 

 

 
موضوع:
ـ بررسی نقش آموزشهای رسمی (كلاسیك) فنی و حرفه‌ای در توسعه فعالیتهای غیركشاورزی، تأثیر این فعالیتها در توسعة منطقه.
ـ تأثیر آموزش در ایجاد اشتغال، كیفیت محصول، افزایش درآمد، كاهش مهاجرت ، بیكاری و ناهنجاریهای اجتماعی در شهرستان قائم‌شهر در یك دورة 5 ساله (82 ـ 1378)
 
مسأله و سؤال تحقیق:
ـ آموزش افراد و پرورش استعدادها و تربیت نیروی انسانی خلاق، ورزیده و دارای تخصص چه تأثیری در توسعه دارد.
ـ نهادهای آموزشی چگونه می‌توانند با افزایش كارآیی افراد، زمینه‌ساز مشاركت بیشتر مردم در تحولات و در نهایت، توسعه اقتصادی و اجتماعی كشورها باشند.
ـ با توجه به رشد سریع جمعیت و عدم توانایی بخش كشاورزی در جذب نیروی انسانی مازاد، چه راهكارهای دیگری برای جذب این افراد وجود دارد.
ـ ایجاد چه فعالیتهایی می‌تواند در كنار بخش كشاورزی و به صورت مكمل این بخش، نقش عمده‌ای در اشتغال‌زایی، كاهش فقر و بیكاری و جذب افراد و نیروی انسانی آماده به كار داشته باشد و به درآمدزایی و توسعه منجر شود.
ـ چه زمینه‌ها و استعدادهایی در منطقه مورد مطالعه وجود دارد كه بتواند با جذب نیروی كار مازاد، مانع از مهاجرت افراد و آسیب‌های اجتماعی ناشی از آن بشود.
ضرورت و اهمیت موضوع:
این تحقیق از آن جهت اهمیت دارد كه به موضوع اشتغال‌زایی در كنار بخش كشاورزی می‌پردازد و با بررسی فعالیتهای غیركشاورزی در منطقه مورد مطالعه، به كمك بخش كشاورزی می‌شتابد و ضعف و ناتوانی این بخش در جذب نیروی كار مازاد را پوشش می‌دهد و با ارائه راهكارهایی مناسب، توسعه این فعالیتها را هدف قرار می‌دهد كه در نهایت منجر به ایجاد اشتغال، افزایش درآمد، كاهش بیكاری و مهاجرت، كاهش ناهنجاریهای اجتماعی، بكارگیری سرمایه‌های اندك و توسعه منطقه می‌شود و درصدد تحقق این اهداف با كمك این اهداف نهادهای متولی آموزشهای رسمی و فنی و حرفه‌ای برمی‌آید.
 
اهداف تحقیق:
اهداف این تحقیق در ابعاد كلی آن،  بررسی جایگاه و نقش آموزشهای رسمی در توسعه فعالیتهای غیركشاورزی و بررسی اثرات اقتصادی ـ اجتماعی توسعه این فعالیتهای در منطقه و شناسایی اقداماتی كه می‌تواند به توسعه این فعالیتها كمك كند. اهداف اختصاصی‌تر این تحقیق، بررسی فعالیتهای غیركشاورزی شهرستان مورد مطالعه از نظر تعداد، میزان اشتغال‌زایی، افزایش درآمد، میزان جذب نیروی كار مازاد، پیشگیری از مهاجرت، نوع فعالیتها،‌میزان سرمایه‌گذاری، میزان بازدهی واحد، توزیع جغرافیایی آن و بررسی رابطه آموزش با میزان موفقیت و توسعة این فعالیتهاست.
محدودة جغرافیایی و زمانی تحقیق:
محدودة جغرافیایی تحقیق، تمامی روستاهای شهرستان قائم‌شهر به دلیل پراكندگی كارگاههای مورد مطالعه در سطح روستاهای شهرستان بود، به لحاظ موضوع و محدودة زمانی، تمامی كارگاههایی كه مجوز احداث آنها در فاصله سالهای 1378 تا 1382 صادر شده بود. به عنوان جامعه آماری تحقیق مورد مطالعه قرار گرفت.

مشكلات و محدودیتهای تحقیق:
عمده‌ترین موانع و مشكلات تحقیق، یكی دسترسی به كارگاهها و جمع‌آوری اطلاعات به دلیل پراكندگی جامعه آماری و دیگری، مشكل برقراری ارتباط به دلیل بی‌اعتمادی پرسش‌شوندگان به محقق و عدم آشنایی آنان با تحقیق و ضرورت و اهمیت آن در بهبود وضعیت آتی بود. از دیگر مشكلات می‌توان به فقدان آمار و ارقام روزآمد اشاره كرد.
 
چارچوب نظری تحقیق:
در انجام این تحقیق، از نظریه‌های مختلفی استفاده شده است و از مفاهیم عمدة هر نظریه در مطالعه موضوع و ارائه فرضیات استفاده شده است. عمده‌ترین نظریات استفاده شده در این تحقیق و مفاهیم عمدة هریك به شرح جدول خلاصه شده است:
چارچوب مفهومی تحقیق (مدل نظری)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نظریه	مفاهیم مورد استفاده	صاحب نظریه	متغیر مورد سنجش	شاخص	سطح سنجش
پیشرفت اقتصادی	افزایش بازده، افزایش درآمد، گسترش عقل معاش، آموزش	آدام اسمیت	كارآیی درآمد آموزش	بازده درآمد تحصیلات	رتبه‌ای  فاصله‌ای
كیفیت زندگی	افزایش كیفیت زندگی افزایش ثروت ملل افزایش هوش و آگاهی كسب آمادگی افراد	آلفرد مارشال	میزان رضایتمندی از زندگی	رضایتمندی از: درآمد ، ثروت، سواد ، شغل	اسمی  رتبه‌آی
مدیریت علمی	پاداش برای كار خوب تعیین وظایف(تقسیم‌كار) بكارگیری افراد ماهر آموزش كاركنان	فردریك تیلور (تایلور)	پاداش‌ مادی مهارت آموزش	میزان پاداش میزان مهارت نوع مهارت میزان تحصیل	اسمی  رتبه‌ای
آموزش و پیشرفت	رابطه آموزش و تولید رابطه نظریه و عمل همزمانی آموزش و آموزاندن رابطه كار فكری و كاردستی	پائولو فریره	آموزش تولید دوره‌های آموزش كارهای عملی طرحهای نو	نوع تولید نوع دوره‌های آموزشی طرحهای تازه	اسمی
آموزش و توسعه	آموزش سازمان یافته اشتغال مولد آموزشهای رسمی و غیررسمی رابطه آموزش و نیاز مردم	مایكل تودارو	آموزش رسمی اشتغال نیاز مردم	دوره‌های آموزش كاربرد محصول تولیدی میزان اشتغال تعداد شغل	رتبه‌ای اسمی فاصله‌ای
نوسازی	نوسازی انسان، شهرنشینی تعلیم و تربیت صنعتی شدن وسایل ارتباط جمعی	آلكس اینكلس	شهرنشینی سوادآموزی وسایل ارتباطی	محل زندگی میزان سواد دوره‌های آموزشی وسایل ارتباطی مورد استفاده	اسمی رتبه‌ای
اشاعة فرهنگی	دسترسی به رسانه‌ها، شهرنشینی، سوادآموزی، مشاركت، همدلی	دانیل لرنر	وسایل ارتباطی شهرنشینی سوادآموزی همدلی كارگروهی	وسایل ارتباطی مورد استفاده محل زندگی میزان تحصیلات میزان همدلی میزان مشاركت	اسمی رتبه‌ای
نیاز به پیشرفت	انگیزة پیشرفت (میل و نیاز به پیشرفت)، كارآیی و سرعت بالا در انجام كار، خوب انجام دادن كارها	دیوید مك‌كله‌لند	انگیزة پیشرفت، كارآیی، احساس مسئولیت	انگیزه‌های انجام كار میزان كارآیی استاندارد محصول سرعت انجام كار	فاصله‌ای رتبه‌ای

تجربیات سایر كشورها :
علاوه بر نظریات مورد اشاره، مطالعات و تحقیقات انجام شده دربارة موضوع و تجربیات سایر كشورهای دنیا در زمینه چگونگی و شیوه‌های توسعه اشتغال‌ غیركشاورزی و طرح‌های اشتغال‌زایی و خوداشتغالی نیز مورد بررسی قرار گرفت كه عمده‌ترین این تلاشها، تجربیات و مطالعات عبارتند از:
1ـ اشتغال روستایی در چین:
انتقال نیروی كار مازاد بخش كشاورزی در مشاغل مرتبط با كشاورزی نظیر دامداری، پرورش ماهی، مرغداری، جنگل‌داری و سایر زمینه‌های كشاورزی در محل سكونت آنها، جذب كارگران اضافی در مراكز صنعتی، اشتغال روستائیان در مشاغل خدماتی (حمل و نقل ، تعمیرات، بانكداری و ساختمان‌سازی) و استفاده از سرمایه‌های شهری برای جذب نیروی كار مازاد روستایی.
2ـ هندوستان :
حمایت از صنایع كوچك روستایی، برنامه اشتغال‌ روستایی ملی و طرح ایجاد دهكدة تولید صادراتی.
3ـ سریلانكا:
برنامه‌های رفاه اجتماعی (آموزش و بهداشت رایگان، سوبسید مواد غذایی)، برنامه‌های افزایش تولید (توسعه آبیاری، تقسیم اراضی، اعطای تسهیلات بانكی، سوبسید)، برنامه توسعه فقرا، كاهش مهاجرت و ایجاد مراكز صنعتی، برنامه بیدارسازی روستایی، پروژه توسعه روستایی یكپارچه و طرح برق‌رسانی روستایی.
4ـ بنگلادش:
برنامه بهبود تكنولوژی در دو بخش كشاورزی و غیركشاورزی، ایجاد مؤسسه صنایع روستایی و خانگی با محوریت صنایع كوچك خانگی، تأسیس شهركهای صنعتی و فراهم آوردن امكانات زیربنایی.
5ـ تایوان :
ایجاد مناطق صنعتی در نواحی روستایی، توسعه خدمات اجرایی ـ تفریحی، وام‌های بلندمدت و كم‌بهره، دوره‌های آموزشی برای تغییر شغل كشاورزان و ارائه خدمات كاریابی.
6ـ اندونزی :
آموزش مهارتهای فنی و حرفه‌ای در زمینة صنایع خانگی و روستایی، آموزش ارتقای بهره‌وری و كارفرمایی، توسعه زیرساختهای اقتصادی و اجتماعی و تشویق صنایع خانگی.
7ـ مالزی:
گسترش زمینهای جدید و افزایش مقیاس آنها (3 هكتار) ، برنامه‌های صنعتی شدن با هدف تغییر ساختار اقتصادی، تدوین سیاست ملی كشاورزی و استفاده از تكنولوژی جدید.
8ـ نپال:
برنامة ایجاد اشتغال از طریق توسعه صنایع خانگی و روستایی، استفاده از تكنولوژی كاربر به جای مكانیزاسیون، توسعه كشاورزان خرده‌پا، آموزشهای حرفه‌ای، گسترش تحقیقات كار، توسعه مناطق دورافتاده، توسعه زنان و اجرای طرحهای جامع روستایی.
9ـ پاكستان:
ایجاد تعدادی مراكز رشد برای ارائه خدمات اساسی و توسعه فرصتهای شغلی و ایجاد نظام حكومت محلی یا شوراهای محلی برای ایجاد و توسعه منابع سرمایه‌های محلی.
10ـ فیلیپین:
ایجاد صنایع خانگی، مراكز صنتی ناحیه‌ای برای فعالیتهای زیربنایی، ترویج فعالیتهای كاربر بجای سرمایه‌‌بر و تأسیس بنگاههای كوچك و متوسط.

 
چارچوب مفهومی تحقیق و مدل نظری:
چارچوب و مدل مفهومی تحقیق، اختلاط و تركیبی است از مفاهیم و متغیرهای برخی نظریه‌ها و بهره‌گیری از آن در بررسی و تبیین نقش آموزشهای رسمی در توسعه فعالیتهای غیركشاورزی در شهرستان قائم‌شهر كه در بحث چارچوب نظری به آن اشاره شده است. لازم به یادآوری است كه مدل نظری تحقیق ، با استفاده از مفاهیم و فرضیات، در چهار بخش عوامل اجتماعی‌ـ فرهنگی، عوامل فنی و مهارتی ، عوامل اقتصادی و عوامل روانشناختی تأثیر آموزشهای رسمی بر توسعه فعالیتهای غیركشاورزی ترسیم شده است:


دیاگرام (نمودار) مدل نظری : براساس چارچوب مفهومی و فرضیات تحقیق
 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

یک مطلب دیگر :

پایان نامه ارشد درمورد فناوری اطلاعات، توزیع کالا، پذیرش فناوری

 

تأثیر آموزشهای رسمی (فنی و حرفه‌ای) بر توسعة فعالیتهای غیركشاوری
عوامل اجتماعی ـ فرهنگی		عوامل فنی و مهارتی		عوامل اقتصادی			عوامل روانشناختی
كاهش مهاجرت		افزایش مهارت و دانش فنی		ایجاد اشتغال			افزایش مشاركت
بازگشت مهاجران		افزایش كارآیی افراد		افزایش درآمد			ایجاد انگیزه اشتغال‌زایی
كاهش میزان بزهكاری		تحرك و تقویت بخش كشاورزی		افزایش بازدهی			تقویت كار گروهی
گسترش فرهنگ آموزش		تحركت و تقویت بخش خدمات		كاهش فقر و بیكاری			رفع نیازهای مردم
ایجاد رفاه اجتماعی		توسعه صنایع دستی		گسترش عقل معاش			افزایش تلاش و پشتكار
		صنعتی شدن		استفاده مطلوب از سرمایه‌های كوچك			ایجاد علاقه به كار و فعالیت
		ارائه خدمات فنی		استفاده از تسهیلات بانكی			استفاده از تجربیات شخصی و خانودگی
		تخصصی شدن فعالیتها		تأمین سرمایه اولیه

یافته‌های تحقیق: