اهمیت و ضرورت مبحث مشارکت و تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده بر حسب نقشهای مهم و حائز اهمیتی که دارند همیشه مورد توجه قرار گرفته است و بر همین اساس میتوان گفت که توفیق برنامههای تنظیم خانواده مستقیما در گرو نگرش و عملکرد زوجین در این خصوص قرار دارد. تحقیق حاضر درصدد بررسی عوامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی مرتبط با تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده در شهرستان آران و بیدگل میباشد. از کل جامعه آماری 81459 نفر، نمونهای با حجم 382 نفر با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفته است. روش تحقیق به شیوه پیمایشی و تکنیک جمعآوری اطلاعات به وسیله پرسشنامه صورت گرفته است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 382 نفر تعیین شد و در مناطق مختلف شهرستان تکمیل گردید. چارچوب نظری مورد استفاده در این بررسی، نظریه کنش اجتماعی تالکوت پارسونز و تئوری اقتصادی میباشد. یافتهها نشان میدهد رابطه معناداری بین متغیرهای میزان تحصیلات، اشتغال، درآمد، ترجیح جنسی، طبقه اجتماعی، نگرش نسبت به داشتن فرزند، رسانههای جمعی و سهولت دسترسی به وسایل جلوگیری با تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده وجود دارد. همچنین بین متغیرهای سن، سن ازدواج، تفاوت سنی زوجین، تعداد فرزندان، ارزشهای دینی و برابری در تصمیمگیری با تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده رابطه معناداری از نظر آماری مشاهده نشد. بر اساس نتایج معادله رگرسیون چند متغیره که به روش گام به گام صورت گرفته است، پنج متغیر درآمد، دسترسی به وسایل جلوگیری، طبقه اجتماعی، اشتغال و ترجیح جنسی بیشترین واریانس از متغیر وابسته را تبیین کردهاند و در مجموع این پنج متغیر 2/19 درصد از تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده را تبیین نمودهاند.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: کلیات
1-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2
1-2- بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 4
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………. 5
1- 4- اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………. 6
1- 4- 1- اهداف کلی…………………………………………………………………………………………………………………………. 7
1- 4- 2- اهداف جزئی……………………………………………………………………………………………………………………….. 7
فصل دوم: پیشینه تحقیق
2- 1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 9
2- 2- مروری بر تحقیقات داخلی و خارجی………………………………………………………………………………………….. 9
2- 2- 1- مطالعات داخلی…………………………………………………………………………………………………………………. 9
2- 2- 2- مطالعات خارجی……………………………………………………………………………………………………………….. 16
فصل سوم: مبانی نظری تحقیق
3- 1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………… 21
3- 2- مروری بر نظریات موجود…………………………………………………………………………………………………………… 21
3- 2- 1- نظریه دیویس و بلیک……………………………………………………………………………………………………… 21
3- 2- 2- نظریه منابع……………………………………………………………………………………………………………………… 23
3- 2- 3- دیدگاه عرضه و تقاضا………………………………………………………………………………………………………. 24
3- 2- 4- نظریه جریان ثروت بین نسلی…………………………………………………………………………………………. 24
3- 2- 5- نظریه افزایش جمعیت……………………………………………………………………………………………………… 26
3- 2- 6- نظریه مخالفان افزایش جمعیت……………………………………………………………………………………….. 26
3- 2- 7- نظریه حد مطلوب جمعیت………………………………………………………………………………………………. 27
3- 2- 8- تئوری تغییرات و واکنشهای جمعیتی…………………………………………………………………………… 27
3- 2- 9- نظریه مبادله……………………………………………………………………………………………………………………… 28
3- 3- چارچوب نظری مورد استفاده…………………………………………………………………………………………………….. 29
3- 3- 1- تئوری اقتصادی………………………………………………………………………………………………………………… 29
3- 3- 2- نظریه کنش اجتماعی تالکوت پارسونز…………………………………………………………………………….. 31
3- 4- مدل مفهومی و تجربی تحقیق…………………………………………………………………………………………………… 34
3- 5- فرضیههای تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………. 35
عنوان صفحه
فصل چهارم: روش پژوهش
4- 1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 37
4- 2- روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………….. 37
4- 3- تکنیک تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………. 38
4- 4- جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………………………………. 38
4- 5- حجم نمونه و روش نمونهگیری…………………………………………………………………………………………………. 38
4- 6- ابزار جمعآوری دادهها………………………………………………………………………………………………………………… 39
4- 7- روش تجزیه و تحلیل دادهها……………………………………………………………………………………………………… 39
4- 7- 1- آمار توصیفی…………………………………………………………………………………………………………………….. 40
4- 7- 2- آمار استنباطی………………………………………………………………………………………………………………….. 41
4- 7- 3- آزمون مقایسه میانگینها…………………………………………………………………………………………………. 41
4- 7- 4- آزمون تی مستقل…………………………………………………………………………………………………………….. 42
4- 7- 5- آزمون تحلیل یک طرفه واریانس…………………………………………………………………………………….. 42
4- 8- تکنیکهای بررسی رابطه بین متغیرها……………………………………………………………………………………… 42
4- 9- واحد تحلیل……………………………………………………………………………………………………………………………….. 43
4- 10- اعتبار……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 43
4- 11- پایایی……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 44
4- 12- تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها……………………………………………………………………………………………. 49
4- 12- 1- متغیر مستقل…………………………………………………………………………………………………………………. 49
4- 12- 2- متغیر وابسته………………………………………………………………………………………………………………….. 51
فصل پنجم: تجزیه و تحلیل دادهها
5- 1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 53
5- 2- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنس………………………………………………………………………………… 53
5- 3- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات……………………………………………………………….. 53
5- 4- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات همسر…………………………………………………….. 54
5- 5- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب گروه سنی…………………………………………………………………………. 55
5- 6- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب شغل………………………………………………………………………………….. 55
5- 7- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب شغل همسر………………………………………………………………………. 56
5- 8- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تفاوت سنی زوجین………………………………………………………….. 56
5- 9- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سن ازدواج………………………………………………………………………… 57
5- 10- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان درآمد…………………………………………………………………… 58
5- 11- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تعداد فرزند زنده به دنیا آمده………………………………………… 58
5- 12- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تعداد فرزند پسر زنده به دنیا آمده………………………………… 59
5- 13- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تعداد فرزند دختر زنده به دنیا آمده………………………………. 59
5- 14- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سقط جنین……………………………………………………………………. 60
عنوان صفحه
5- 15- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان استفاده از روشهای جلوگیری از بارداری………….. 60
5- 16- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان استفاده از روشهای جلوگیری از بارداری بین ازدواج و تولد اولین فرزند…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 61
5- 17- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه بر حسب تعداد مطلوب بچه………………………………………………… 62
5- 18- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه بر حسب میزان فاصلهگذاری ایدهال بین فرزندان………………. 62
5- 19- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه بر حسب دختر یا پسر بودن فرزند………………………………………. 63
5- 20- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه بر حسب طبقه اجتماعی……………………………………………………… 63
5- 21- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه بر حسب سن ایدهآل دختر برای ازدواج………………………………. 64
5- 22- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه بر حسب سن ایدهآل پسر برای ازدواج………………………………… 64
5- 23- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب برابری در تصمیمگیری……………………………………………………. 65
5- 24- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نگرش نسبت به ارزشهای دینی…………………………………….. 66
5- 25- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نگرش نسبت به داشتن فرزند………………………………………….. 66
5- 26- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان استفاده از رسانههای جمعی………………………………….. 67
5- 27- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تمایل به استفاده از وسایل جلوگیری از بارداری……………… 67
5- 28- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب دسترسی به وسایل جلوگیری از بارداری…………………………. 68
5- 29- آمار استنباطی……………………………………………………………………………………………………………………………. 69
5- 29- 1- آزمون فرضیه اول: بین سن و تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده رابطه وجود دارد………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 69
5- 29- 2- آزمون فرضیه دوم: بین سن ازدواج و تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده رابطه وجود دارد……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 70
5- 29- 3- آزمون فرضیه سوم: بین میزان تحصیلات و تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده رابطه وجود دارد……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 70
5- 29- 4- آزمون فرضیه چهارم: بین تفاوت سنی زوجین و تمایل آنان به برنامههای تنظیم خانواده رابطه وجود دارد………………………………………………………………………………………………………………………………….. 71
5- 29- 5- آزمون فرضیه پنجم: بین تعداد فرزندان و تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده رابطه وجود دارد……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 71
5- 29- 6- آزمون فرضیه ششم: بین طبقه اجتماعی و تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده رابطه وجود دارد……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 72
5- 29- 7- آزمون فرضیه هفتم: بین میزان اشتغال و تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده رابطه وجود دارد……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 73
5- 29- 8- آزمون فرضیه هشتم: بین میزان درآمد و تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده رابطه وجود دارد……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 74
5- 29- 9- آزمون فرضیه نهم: بین ترجیح جنسی و تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده رابطه وجود دارد…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 75
عنوان صفحه
5- 29- 10- آزمون فرضیه دهم: بین ارزشهای دینی و تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده رابطه وجود دارد…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 76
5- 29- 11- آزمون فرضیه یازدهم: بین نگرش نسبت به داشتن فرزند و تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده رابطه وجود دارد…………………………………………………………………………………………………………. 76
5- 29- 12- آزمون فرضیه دوازدهم: بین میزان برابری در تصمیمگیری زوجین و تمایل آنان به برنامههای تنظیم خانواده رابطه وجود دارد……………………………………………………………………………………….. 77
5- 29- 13- آزمون فرضیه سیزدهم: بین میزان استفاده از رسانههای جمعی و تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده رابطه وجود دارد……………………………………………………………………………………….. 78
5- 29- 14- آزمون فرضیه چهاردهم: بین میزان سهولت دسترسی به وسایل جلوگیری و تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده رابطه وجود دارد…………………………………………………………………………………… 79
5- 30- تحلیل چند متغیره………………………………………………………………………………………………………………….. 80
فصل ششم: بحث و نتیجهگیری
6- 1- نتیجهگیری…………………………………………………………………………………………………………………………………. 83
6- 2- بحث…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 88
6- 3- پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………………………… 88
6- 4- محدودیتها…………………………………………………………………………………………………………………………………. 89
منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 89
پیوست………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 90
صفحه چکیده و صفحه عنوان به انگلیسی
فهرست جدولها
عنوان صفحه
جدول 3-1: هزینه و فایده استفاده از وسایل جلوگیری از بارداری………………………………………………………. 30
جدول 3-2: نظامهای کنشی پارسونز…………………………………………………………………………………………………….. 33
جدول 4-1: میزان آلفای کرانباخ متغیرهای بعد برابری در تصمیمگیری زوجین………………………………… 44
جدول 4-2: روایی بعد برابری در تصمیمگیری زوجین…………………………………………………………………………. 45
جدول 4-3: میزان آلفای کرانباخ متغیرهای بعد ارزشهای دینی………………………………………………………… 45
جدول 4-4: روایی بعد ارزشهای دینی…………………………………………………………………………………………………. 45
جدول 4-5: میزان آلفای کرانباخ متغیرهای بعد نگرش نسبت به داشتن فرزند………………………………….. 46
جدول 4-6: روایی بعد نگرش نسبت به داشتن فرزند…………………………………………………………………………… 46
جدول 4-7: میزان آلفای کرانباخ گویههای بعد میزان استفاده از رسانههای جمعی……………………………. 46
جدول 4-8: میزان آلفای کرانباخ مفهوم میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی…………………………………. 47
جدول 4-9: میزان آلفای کرانباخ گویههای مفهوم تمایل زوجین به استفاده از برنامههای تنظیم خانواده……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 47
جدول 4-10: روایی مفهوم تمایل زوجین به استفاده از برنامههای تنظیم خانواده………………………………. 48
جدول 4-11: میزان آلفای کرانباخ سوالات متغیر سهولت دسترسی به وسایل جلوگیری……………………. 48
جدول 4-12: میزان آلفای کرانباخ متغیر سهولت دسترسی به وسایل جلوگیری…………………………………. 48
جدول 5-1: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنس…………………………………………………………………………. 53
جدول 5-2: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات…………………………………………………………. 54
جدول 5-3: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات همسر………………………………………………. 54
جدول 5-4: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب گروه سنی……………………………………………………………………. 55
جدول 5-5: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب شغل…………………………………………………………………………….. 55
جدول 5-6: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب شغل همسر………………………………………………………………….. 56
جدول 5-7: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تفاوت سنی زوجین……………………………………………………… 56
جدول 5-8: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سن ازدواج……………………………………………………………………. 57
جدول 5-9: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان درآمد…………………………………………………………………. 58
جدول 5-10: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تعداد فرزند زنده به دنیا آمده……………………………………. 58
جدول 5-11: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تعداد فرزند پسر زنده به دنیا آمده……………………………. 59
جدول 5-12: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تعداد فرزند دختر زنده به دنیا آمده…………………………. 60
جدول 5-13: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سقط جنین……………………………………………………………….. 60
جدول 5-14: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان استفاده از روشهای جلوگیری از بارداری……… 61
عنوان صفحه
جدول 5-15: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان استفاده از روشهای جلوگیری از بارداری بین ازدواج و تولد اولین فرزند………………………………………………………………………………………………………………………………………. 61
جدول 5-16: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تعداد مطلوب بچه……………………………………………………. 62
جدول 5-17: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان فاصلهگذاری ایدهال بین فرزندان………………….. 62
جدول 5-18: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب دختر یا پسر بودن فرزند………………………………………….. 63
جدول 5-19: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب طبقه اجتماعی…………………………………………………………. 63
جدول 5-20: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سن ایدهآل دختر برای ازدواج………………………………….. 64
جدول 5-21: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سن ایدهآل پسر برای ازدواج……………………………………. 64
جدول 5-22: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نگرش برابری در تصمیمگیری………………………65
جدول 5-23: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نگرش نسبت به ارزشهای دینی……………………………… 66
جدول 5-24: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نگرش نسبت به داشتن فرزند…………………………………… 67
یک مطلب دیگر :
جدول 5-25: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان استفاده از رسانههای جمعی……………………………. 67
جدول 5-26: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تمایل به استفاده از وسایل جلوگیری از بارداری………. 68
جدول 5-27: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان سهولت دسترسی به وسایل جلوگیری از بارداری……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 69
جدول 5-28: نتایج آزمون رگرسیون رابطه بین سن و تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 69
جدول 5-29: نتایج آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن…………………………………………………………………………….. 70
جدول 5-30: نتایج آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن…………………………………………………………………………….. 70
جدول 5-31: نتایج آزمون رگرسیون رابطه بین تفاوت سنی زوجین و تمایل آنها به برنامههای تنظیم خانواده…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 71
جدول 5-32: نتایج آزمون رگرسیون رابطه بین تعداد فرزندان و تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 72
جدول 5-33: نتایج آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن…………………………………………………………………………….. 72
جدول 5-34: نتایج آزمون تحلیل یک طرفه واریانس……………………………………………………………………………….. 73
جدول 5-35: نتایج مقایسه میانگینها………………………………………………………………………………………………………. 74
جدول 5-36: نتایج آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن…………………………………………………………………………….. 74
جدول 5-37: نتایج آزمون تحلیل یک طرفه واریانس……………………………………………………………………………….. 75
جدول 5-38: نتایج مقایسه میانگینها………………………………………………………………………………………………………. 75
جدول 5-39: نتایج آزمون رگرسیون رابطه بین ارزشهای دینی و تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 76
جدول 5-40: نتایج آزمون رگرسیون رابطه بین نگرش نسبت به داشتن فرزند و تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 77
جدول 5-41: نتایج آزمون رگرسیون رابطه بین میزان برابری در تصمیمگیری زوجین و تمایل آنان به برنامههای تنظیم خانواده…………………………………………………………………………………………………………………………… 78
عنوان صفحه
جدول 5-42: نتایج آزمون رگرسیون رابطه بین میزان استفاده از رسانههای جمعی و تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده…………………………………………………………………………………………………………………………… 78
جدول 5-43: نتایج آزمون رگرسیون رابطه بین میزان سهولت دسترسی به وسایل جلوگیری و تمایل زوجین به برنامههای تنظیم خانواده………………………………………………………………………………………………………………………. 79
جدول 5-44: عناصر اصلی تحلیل چند متغیره به روش گام به گام برای پیشبینی متغیر وابسته…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 80
جدول 5-45: عناصر متغیرهای درون معادله برای پیشبینی متغیر وابسته…………………………………………….. 81
فهرست شکلها
عنوان صفحه
شکل 3-1: مدل تجربی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….. 34
شکل 4-1: فرمول کوکران جهت تخمین حجم نمونه……………………………………………………………………………….. 38
فصل اول
کلیات