2-4-2 . تعریف شهروندی

مفهوم شهروندی اگرچه دارای یك تاریخ طولانی است، اما هنوز هم مبهم و مسأله‌دار است. یونگ استدلال می‌كند كه شهروندی در حقیقت مجموعه‌ای از ارتباطات عمدی بین مردمی است كه می‌خواهند از «حالت طبیعی» یعنی حالتی كه زندگی به صورت منزوی، فقیرانه و حیوانی جریان دارد، اجتناب ورزند. از این‌رو شهروندی، نوعی قرارداد اجتماعی است كه هدف اصلی آن ارتقای رفاه و امنیت در سطح جامعه است و ضرورتاً به این امر می‌پردازد كه افراد یك جامعه چگونه باید رفتار كنند تا به این هدف برسند (مریفیلد[1]، ۱۹۹۷) . شهروندی اساسا با سه بحث عمده در ارتباط است :

الف:ماهیت دولت سیاسی

ب:ماهیت شهروند وویژگی های آن

ج:ارتباط فرد درجامعه

مفهوم شهروندی تا حد زیادی وابسته به شرایط كشور خاص و جامعه ی ویژه است و هر فرهنگی نیز شهروند ویژه ی خود را می‌طلبد. جامعه مدنی برای یك كشور به معنای استقلال اقتصادی، برای كشور دیگر به معنای استقلال سیاسی- اجتماعی یا دارا بودن حق آزادی بیان است. برای مثال این امر برای مردمان انگلیسی و آمریكایی به معنای مشاركت مدنی است و شهروند در این دو كشور به كسی گفته‌ می‌شود كه با شبكه‌های اجتماعی (نظیر انجمن‌ها، گروه ها و سازمان ها و . . .) در ارتباط هستند ( تورنی –پورتا، 1991) .

شهروندی مفهومی کاملاً چند بعدی و وابسته به ارزش ها می باشد وباگذشت سالیان متمادی از طرح این مفهوم در ادبیات علوم اجتماعی و سیاسی هنوز هم در خصوص مفهوم و ویژگی های آن اتفاق نظر وجود ندارد. اما با فروگذاردن تفاوت ها و در یك برداشت كلی می‌توان گفت؛ شهروندی مقوله‌ای است مرتبط با نحوه ی عملكرد افراد به نحوی كه آن ها قادر باشند در یك جامعه ی دموكراتیك، محیط خود و محیط اجتماعی دیگران را به نحو مثبت و بارزی متأثر سازند ( برن[2]، ۱۹۹۶ ، به نقل از: فتحی، آ1381، صص21-22) .

علاوه بر آنچه که در بالا گفته شد، واژه ی شهروندی چندین معنای مختلف دارد:

یک مطلب دیگر :

1- جایگاه قانونی وسیاسی: شهروندی در این قالب ساده در مورد چگونگی ایفای نقش به عنوان یک شهروند استفاده می شود – یعنی ایفای نقش به عنوان عضو یک ایالت یا جامعه ی سیاسی خاص. شهروندی در این معنا دارای حقوق ومسئولیت های خاصی است که در قانون تعریف می شوند همچون حق رأی، مسئولیت پرداخت مالیات وغیره. این معنا گاهی اوقات به ملیت اشاره دارد وچیزی است که گاهی اوقات فردی در مورد کاربرد شهروندی ، شهروندشدن ویا شهروند طرد شده تعریف می کند .  [3]

2- نقش آن در زندگ

ی وامور عمومی: واژه ی شهروندی همچنین برای اشاره به نقش آن در زندگی وامور عمومی استفاده می شود. یعنی در ارتباط با رفتار واعمال یک شهروند است. این واژه در این معنا گاهی اوقات به عنوان شهروندی فعال شناخته می شود. شهروندی دراین معنا در طیف وسیعی از
فعالیت ها،از انتخابات گرفته تا منافع سیاسی وامور متداول استفاده می شود. به این معنا نه فقط به حقوق و
مسئولیت های مربوط در بطن قانون اشاره دارد بلکه به اشکال عمومی رفتاری – اجتماعی واخلاقی اشاره
می کند که جوامع از شهروندان خود انتظار دارند (همان منبع) .

3- یک فعالیت آموزشی: بالاخره شهروندی برای اشاره به یک فعالیت آموزشی استفاده می شود، به این معنا که به فرایندی اشاره می کند که به مردم در یادگیری چگونگی شهروند فعال، مطلع و
مسئولیت پذیر کمک می کند. شهروندی در این معنا همچنین به عنوان آموزش شهروندی یا آموزش برای شهروندی شناخته می شود. این معنا تمام اشکال آموزش را از آموزش غیر رسمی در خانه یا محل کار تا انواع بسیار رسمی آموزش در مدارس، دانشکده ها، دانشگاه ها، یا سازمان های آموزشی و محل های کار را در بر می گیرد (همان منبع) .