دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی

گرایش بالینی

عنوان:

مقایسه ­ی مؤلفه­ های ذهن ­آگاهی و صبر در افراد افسرده، مضطرب و بهنجار

استاد راهنما:

جناب دکتر فرهاد خرمایی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

فهرست مطالب:

فصل اول: کلیات

1-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………….2

1-2-بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………….4

1-3-اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………….6

1-4-ضرورت و اهمیت پژوهش………………………………………………………………………………..6

1-5-تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها………………………………………………………………..8

1-5-1-افسردگی……………………………………………………………………………………………………..8

1-5-1-1-تعریف مفهومی……………………………………………………………………………………….8

1-5-1-2-تعریف عملیاتی……………………………………………………………………………………….8

1-5-2-اضطراب……………………………………………………………………………………………………….8

1-5-2-1-تعریف مفهومی……………………………………………………………………………………….8

1-5-2-2-تعریف عملیاتی……………………………………………………………………………………….9

1-5-3-مؤلفه­های ذهن­آگاهی………………………………………………………………………………….9

1-5-3-1-تعریف مفهومی……………………………………………………………………………………….9

1-5-3-2-تعریف عملیاتی…………………………………………………………………………………….10

1-5-4-مؤلفه­های صبر…………………………………………………………………………………………..10

1-5-4-1-تعریف مفهومی……………………………………………………………………………………..10

1-5-4-2-تعریف عملیاتی…………………………………………………………………………………….11

فصل دوم: چهارچوب نظری و پیشینه پژوهش

2-1-مبانی نظری…………………………………………………………………………………………………..13

2-1-1-افسردگی……………………………………………………………………………………………………13

2-1-2-اضطراب منتشر…………………………………………………………………………………………14

2-1-3-تفاوتهای بین افسردگی و اضطراب…………………………………………………………..15

2-1-4-ذهن­آگاهی…………………………………………………………………………………………………16

2-1-4-1-ریشه­های تاریخی ذهن­آگاهی………………………………………………………………16

2-1-4-2-انتقال ذهن­آگاهی به روانشناسی………………………………………………………….18

2-1-4-3-ذهن­آگاهی در روانشناسی بالینی:موج سوم رفتاردرمانی…………………….21

2-1-4-3-1-موج اول رفتاردرمانی……………………………………………………………………….21

2-1-4-3-2-موج دوم رفتاردرمانی……………………………………………………………………….22

2-1-4-3-3-موج سوم رفتاردرمانی……………………………………………………………………..23

2-1-4-3-3-1-مداخلات مبتنی بر آموزش ذهن­آگاهی……………………………………..24

2-1-4-3-3-2-مداخلاتی که ذهن­آگاهی مؤلفه کلیدی آنهاست………………………..26

2-1-4-4-تعاریف ذهن­آگاهی……………………………………………………………………………….29

2-1-4-5-مفهوم­سازی ذهن­آگاهی در روانشناسی بالینی…………………………………….31

2-1-4-6-رابطه ذهن­آگاهی با مراقبه……………………………………………………………………36

2-1-4-7-سازه­های مرتبط با ذهن­آگاهی…………………………………………………………….38

2-1-4-7-1-شیوه­های پردازشگری ذهنی……………………………………………………………38

2-1-4-7-2-اشکال هشیاری رفلکسی………………………………………………………………….40

2-1-4-8-رابطه بین ذهن­آگاهی، شناخت ضمنی و آشکار………………………………….43

2-1-5-مبانی نظری صبر………………………………………………………………………………………46

2-1-5-1-مفهوم صبر……………………………………………………………………………………………46

2-1-5-2-انواع صبر………………………………………………………………………………………………49

2-1-5-3-رابطه صبر با مفاهیم مشابه………………………………………………………………….50

2-1-5-4-صبر در عرفان اسلامی………………………………………………………………………….51

2-1-5-5-مفهوم صبر در قرآن……………………………………………………………………………..53

2-1-5-6-زمینه­های صبر در قرآن……………………………………………………………………….55

2-1-5-7-صبر و سایر مفاهیم در قرآن………………………………………………………………..59

2-1-5-8-نشانگان صبر…………………………………………………………………………………………60

2-1-5-9-پیامدهای صبر………………………………………………………………………………………63

2-1-5-10-صبر در روانشناسی…………………………………………………………………………….65

2-1-5-11-کارکردهای صبر…………………………………………………………………………………66

2-1-5-12-پایه­های روانشناختی صبر………………………………………………………………….69

2-2-پیشینه پژوهش……………………………………………………………………………………………..75

2-2-1-ذهن­آگاهی………………………………………………………………………………………………..75

2-2-2-صبر……………………………………………………………………………………………………………78

2-3-سؤالات پژوهش……………………………………………………………………………………………..79

فصل سوم: روش و ابزارهای پژوهش

3-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….81

3-2-جامعه آماری، نمونه و روش نمونه­گیری……………………………………………………….81

3-2-1-داده­های توصیفی نمونه…………………………………………………………………………….82

3-3-ابزارهای پژوهش……………………………………………………………………………………………84

3-3-1-آزمون افسردگی بک…………………………………………………………………………………84

3-3-2-آزمون اضطراب پنهان و آشکار اشپیلبرگر………………………………………………..84

3-3-3-پرسشنامه صبر………………………………………………………………………………………….85

3-3-3-1-روایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………..85

3-3-3-2-پایایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………..86

3-3-4-پرسشنامه پنج مؤلفه ذهن­آگاهی……………………………………………………………..87

3-3-4-1-روایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………..87

3-3-4-2-پایایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………..91

3-4-روش اجرا……………………………………………………………………………………………………….92

3-5-روش آماری……………………………………………………………………………………………………92

فصل چهارم: یافته­ها

4-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….94

4-2-یافته­های توصیفی………………………………………………………………………………………….95

4-2-1-یافته­های توصیفی مربوط به مؤلفه­های ذهن­آگاهی…………………………………95

4-2-2-یافته­های توصیفی مربوط به مؤلفه­های صبر……………………………………………96

4-3-آمار استنباطی……………………………………………………………………………………………….97

4-3-1-یافته­های مربوط به سؤال اول…………………………………………………………………..97

4-3-2-یافته­های مربوط به سؤال دوم……………………………………………………………….102

فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری

5-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………….108

5-2-بحث و نتیجه­گیری در مورد سؤال اول پژوهش…………………………………………108

5-3-بحث و نتیجه­گیری در مورد سؤال دوم پژوهش………………………………………..112

5-4-محدودیت­ها………………………………………………………………………………………………..114

5-5-پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………..114

فهرست منابع

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………116

منابع لاتین…………………………………………………………………………………………………………..121

یک مطلب دیگر :

پیوست­ها

پرسشنامه پنج مؤلفه ذهن­آگاهی…………………………………………………………………………135

پرسشنامه صبر……………………………………………………………………………………………………..137

پرسشنامه افسردگی بک………………………………………………………………………………………139

پرسشنامه اضطراب آشکار و پنهان اشپیلبرگر…………………………………………………….144

چکیده به زبان انگلیسی……………………………………………………………………………………….14

فهرست جدول­ها

جدول(3-1)توزیع گروه نمونه بر حسب سن…………………………………………………………82

جدول(3-2)توزیع گروه نمونه برحسب متغیر جنسیت…………………………………………83

جدول(3-3)توزیع گروه نمونه برحسب متغیر تحصیلات………………………………………83

جدول(3-4)ضرایب پایایی مؤلفه­های صبر…………………………………………………………….86

جدول(3-5)نتایج تحلیل عوامل پرسشنامه پنج مؤلفه ذهن­آگاهی به روش مؤلفه­های اصلی با چرخش واریماکس……………………………………………………………………………89

جدول(3-6)ضرایب پایایی مؤلفه­های ذهن­آگاهی………………………………………………….91

جدول(4-1)میانگین و انحراف معیار پنج مؤلفه ذهن­آگاهی در افراد افسرده، مضطرب و بهنجار……………………………………………………………………………………………………95

جدول(4-2)میانگین و انحراف معیار مؤلفه­های صبر در افراد افسرده، مضطرب و بهنجار……………………………………………………………………………………………………………………..96

جدول(4-3)نتایج آزمونMANOVA مربوط به مؤلفه­های ذهن­آگاهی……………97

جدول(4-4)نتایج مربوط به آزمون تحلیل واریانس تفاوت مؤلفه­های ذهن­آگاهی بین گروه­های افسرده، مضطرب و بهنجار………………………………………………………………98

جدول(4-5)نتایج آزمون تعقیبی توکی مربوط به مؤلفه مشاهده…………………………98

جدول(4-6)نتایج آزمون تعقیبی توکی مربوط به مؤلفه توصیف………………………….99

جدول(4-7)نتایج آزمون تعقیبی توکی مربوط به مؤلفه عمل توأم آگاهی………..100

جدول(4-8)نتایج آزمون تعقیبی توکی مربوط به مؤلفه عدم قضاوت………………..100

جدول(4-9)نتایج آزمون تعقیبی توکی مربوط به مؤلفه عدم واکنش………………..101

جدول(4-10)نتایج آزمونMANOVA مربوط به مؤلفه­های صبر…………………….102

جدول(4-11)نتایج آزمون تحلیل واریانس تفاوت مؤلفه­های صبر بین گروه­های افسرده، مضطرب و بهنجار…………………………………………………………………………………..103

جدول(4-12)نتایج آزمون توکی مربوط به مؤلفه شکیبایی……………………………….103

جدول(4-13)نتایج آزمون توکی مربوط به مؤلفه رضایت…………………………………..104

جدول(4-14)نتایج آزمون توکی مربوط به مؤلفه استقامت………………………………..104

جدول(4-15)نتایج آزمون توکی مربوط به مؤلفه درنگ…………………………………….105

جدول(4-16)نتایج آزمون توکی مربوط به مؤلفه متعالی شدن………………………….106

فهرست نمودارها

نمودار(2-1)پایه­های روانشناختی صبر…………………………………………………………….74

چکیده

اهداف پژوهش حاضر ، مقایسه مؤلفه های ذهن آگاهی و صبر در بیماران مبتلا به افسردگی اساسی، اضطراب منتشر و افراد بهنجار بود. طرح این پژوهش از نوع علی-مقایسه ای بود. جامعه آماری این پژوهش عبارت بود از کلیه بیماران افسرده و مضطربی که از خرداد تا شهریور 1390 به مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی مشهد مراجعه می کردند. نمونه مورد مطالعه شامل 30 بیمار مبتلا به اختلال افسردگی اساسی، 30 بیمار مبتلا به اختلال اضطراب منتشر و 30 فرد بهنجار بود. برای نمونه گیری از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش عبارت بودند از : پرسشنامه افسردگی بک، پرسشنامه اضطراب اشپیلبرگر، پرسشنامه پنج مولفه ذهن آگاهی و پرسشنامه صبر. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چندمتغیره و آزمون تعقیبی توکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان می دهند که میان افراد افسرده، مضطرب و بهنجار از نظر مؤلفه های ذهن آگاهی و صبر ، تفاوت معناداری وجود دارد

مقدمه

اضطراب[1] و افسردگی[2] از رایج ترین پدیده های هیجانی هستند که انسان از آنها رنج می­برد (لطفی افشار، قاسم زاده، عشایری و گیلانی،1377). آنچه انسان را در درک و برخورد بهتر با این پدیده ها با مشکلات بیشتری روبرو میسازد، همبودی این پدیده هاست. همبودی اضطراب و افسردگی در موقعیت های بالینی به تردیدهای بحث برانگیزی منجر شده است(تارسیا، پاور و ساناویو[3]،2003). در بیست و پنج سال گذشته پژوهش های مختلف از روش های مختلفی استفاده کرده­اند تا تعیین کنند که اضطراب و افسردگی چه تفاوتهای زیربنایی با یکدیگر دارند. از طرفی با توجه به شیوع بالای این دو اختلال در جامعه و تاثیر منفی آنها بر سلامت روان و کیفیت زندگی افراد جامعه، شناخت عوامل موثر بر شکل­گیری این اختلالات، امری ضروری تلقی می شود.