1-6-2. تعاریف عملیاتی 9

1-6-2-1. رضایت شغلی 9

1-6-2-3. سلامت عمومی 9

فصل دوم:  پیشینه پژوهش

2-1. رضایت شغلی 11

2-1-1. تعریف رضایت شغلی 12

2-1-2. عوامل تأثیرگذار بر رضایت شغلی 14

2-1-3. نظریه‌های زیربنایی رضایت شغلی 18

2-1-3-1. نظریه‌های ریزمدل 18

2-1-3-2. نظریه سلسله نیازهای مزلو 19

2-1-3-3. نظریه آلدرفر 19

2-1-3-4. نظریه نیازهای آموخته شده مک کللند 19

2-1-3-5. نظریه برابری و انتظار 20

2-1-3-6. نظریه‌های درشت مدل 21

2-1-3-7. تئوری حفظ منابع 21

2-1-3-8 . مدل فرایندی اطلاعات اجتماعی 21

2-1-2-9. نظریه دو عاملی هرزبرگ 22

2-2. شخصیت 22

2-2-1. تعاریف شخصیت 23

2-3 . الگوها و تیپ‌های شخصیتی A و B 24

2-3-1. مفهوم الگوی رفتاری A و B و توسعه آن 25

2-4. سلامت عمومی 29

2-4-1. مفهوم سلامت عمومی 29

2-4-2. الگوهای سلامت 30

2-4-2-1. الگوی پزشکی 30

2-4-2-2. الگوی محیطی 31

2-4-2-3. الگوی کلی‌نگری 31

2-4-3. ابعاد سلامت 33

2-4-3-1. سلامت جسمانی 34

2-4-3-2. سلامت روان‌شناختی 35

2-4-4. ویژگی‌های برخورداری از سلامت روان از دیدگاه‌های مختلف 39

2-4-5. دیدگاه‌های مختلف روان‌شناسی پیرامون ویژگی‌های افراد دارای سلامت روان 40

2-4-5-1. دیدگاه روانپزشکی 41

2-4-5-2. دیدگاه رفتارگرایی 41

2-4-5-3. دیدگاه انسان‌گرایی 41

2-4-5-4. دیدگاه هستی‌گرایانه 41

2-4-5-5. دیدگاه شناختی 42

2-5 . مروری بر پژوهش‌های پیشین 43

2-5-1. پژوهش‌های داخلی 43

2-5-2. پژوهش‌های خارجی 45

فصل سوم: روش‌شناسی پژوهش

3-1.مقدمه 47

3-2 . متغیرهای تحقیق 48

3-3. جامعه آماری ، نمونه و روش نمونه گیری 48

3-4. ابزار اندازه گیری و جمع آوری اطلاعات 48

3-4-1. ابزار پژوهش و اعتبار و روایی آن 48

3-4-1-1. پرسشنامه رضایت شغلی دانت 48

3-4-1-2. ابزار سنجش سلامت عمومی 49

3-4-2-3 . آزمون 25 سؤالی تیپ‌های شخصیتی A و B اسپنسر 51

3-5- روش اجرای پژوهش 52

3-6- روش تجزیه و تحلیل داده ها 52

فصل چهارم: یافته های پژوهش

4-1.مقدمه 55

4-2. توصیف یافته های تحقیق 55

4-4 . تجزیه و تحلیل فرضیه های پژوهش 59

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1. مقدمه 61

5-2. بحث در یافته های پژوهش 61

5-3- مشکلات و محدودیت های پژوهش 65

5-4- پیشنهادات 65

5-4-1- پیشنهاد پژوهشی 65

5-4-2- پیشنهاد کاربردی……………………………………………………………………………………………………66

فهرست منابع فارسی 67

فهرست منابع انگلیسی 70

چکیده انگلیسی I

 

فهرست جدول‌ها

عنوان                                                                                                   شماره صفحه

جدول4-1- فراوانی و درصد فراوانی نمونه آماری مورد مطالعه به لحاظ جنس 55

جدول4-2- فراوانی و درصد فراوانی نمونه آماری مورد مطالعه به لحاظ وضعیت تأهل 56

جدول4-3- فراوانی و درصد فراوانی نمونه آماری مورد مطالعه به لحاظ سن 56

جدول4-4- فراوانی و درصد فراوانی نمونه آماری مورد مطالعه به لحاظ مدرک تحصیلی 56

جدول4-5- فراوانی و درصد فراوانی نمونه آماری مورد مطالعه به لحاظ سابقه خدمت 58

جدول 4-6- نتیجه آزمون کالموگروف –  اسمیرونوف برای نرمال بودن توزیع متغیرهای پژوهش 58

جدول4-7- بررسی رابطه تیپ شخصیتی کارکنان دادگستری شهر کرمانشاه(نوع A) با رضایت شغلی آنان با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون 59

جدول 4-8- بررسی رابطه تیپ شخصیتی کارکنان دادگستری شهر کرمانشاه(نوع B) با رضایت شغلی آنان با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون 60

جدول 4-9- بررسی رابطه تیپ شخصیتی کارکنان دادگستری شهر کرمانشاه(نوع A) با سلامت عمومی آنان با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون 60

جدول 4-10- بررسی رابطه تیپ شخصیتی کارکنان دادگستری شهر کرمانشاه(نوع B) با سلامت عمومی آنان با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون 60

جدول 4-11- بررسی رابطه رضایت شغلی و سلامت عمومی کارکنان دادگستری شهر کرمانشاه با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون 61

 

 

چکیده

سلامت عمومی و نوع تیپ شخصیتی افراد  از عوامل مؤثر در رضایت شغلی آنان به ویژه در دستگاه قضایی که با مؤلفه‌های مهم زندگی افراد جامعه یعنی مال، جان و… سروکار دارد، است. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی رابطه‌ی تیپ­های شخصیت با رضایت شغلی  و سلامت عمومی کارکنان می‌باشد.

پژوهش حاضر به شیوه توصیفی و از نوع همبستگی بود. از بین جامعه آماری کارکنان دادگستری شهرستان کرمانشاه(743 نفر) تعداد 100 نفر( 63  نفر مرد و 37 نفر زن ) بر اساس روش نمونه‌گیری به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند و با استفاده از پرسشنامه تیپ شخصیتی A و B اسپنسر(2007)، رضایت شغلی دانت(1969) و سلامت عمومی GHQ-28 (1972) مورد بررسی قرار گرفتند. داده های به دست آمده  با استفاده از نرم افزار آماریspss در دو سطح توصیفی و استنباطی(ضریب همبستگی پیرسون ) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که بین تیپ شخصیتی(نوع A) کارکنان و رضایت شغلی آنان رابطه منفی و معنادار وجود دارد؛ اما بین تیپ شخصیتی(نوع B) کارکنان و رضایت شغلی آنان رابطه معناداری وجود ندارد؛ بین تیپ شخصیتی(نوع A) و (نوع B) کارکنان و سلامت عمومی آنان رابطه معناداری وجود ندارد؛ بین رضایت شغلی و سلامت عمومی کارکنان رابطه مثبت و معنادار وجود دارد؛

با توجه به رابطه بین تیپ شخصیتی(نوع A) و رضایت شغلی و همچنین بین رضایت شغلی و سلامت عمومی می‌توان با آموزش مهارت های لازم جهت شناخت ویژگی های

یک مطلب دیگر :

جنگ ایران و عراق، محصولات کشاورزی

 شخصیتی و همچنین فراهم آوردن امکانات شغلی سلامت عمومی افراد را افزایش داد.

واژه‌های كلیدی: تیپ های شخصیت A وB، رضایت شغلی، سلامت عمومی، کارکنان دادگستری کرمانشاه

 

 

فصل یکم

 

مقدمه

 

 

1-1. مقدمه

یکی از پرارزش‌ترین منابع سازمان، منابع انسانی می‌باشد. چنانچه به این منبع توجه شود، جنبه‌های رضایت شغلی افزایش می‌یابد و در نتیجه بهره‌وری در سازمان افزایش می‌یابد. نیروی انسانی یا به عبارتی افراد، مهمترین جزء اساسی هر سازمانی محسوب می‌شوند. آنان هنگام پیوستن به سازمان نیازها، انتظارات و توقعات خویش را با خود به سازمان می‌آورند و انتظار دارند که به نیازها ازجانب سازمان پاسخ داده شود.افراد براساس ارضاء نیازهای خودبرانگیخته می‌شوند وانگیزش درآنها موجبی افزایش کارایی در سازمان می‌شود(مایور[1]، 2008).

رضایت شغلی به مفهوم لذت روحی ناشی از ارضاء نیازها، تمایلات و امیدهاست که فرد از کار خود به‌دست می‌آورد. همچنین رضایت شغلی طرز نگرش فرد نسبت به کارش تعریف شده است(رابینز[2]، 2007).

مطالعات مختلف در زمینه رضایت شغلی نشان می‌دهد که عوامل تأثیرگذار زیادی بر رضایت شغلی وجود دارد که این عوامل در چهار گروه قابل طبقه‌بندی است که به‌ترتیب عبارتند از: 1- عوامل سازمانی. 2- عوامل محیطی. 3- ماهیت کار. 4- عوامل فردی.

نظریه های مختلفی نیز در زمینه رضایت شغلی مطرح شده است که هر کدام آن را به نوعی بیان کرده اند.

وقتی از شخصیت حرف زده می‌شود مقصود در نظر داشتن بسیاری از ویژگی‌های فرد است. کلیت یا مجموعه‌ای از صفات مختلف که از ویژگی‌های جسمانی سطحی فراتر می‌رود و تعداد زیادی از ویژگی‌های ذهنی، اجتماعی و هیجانی را دربرمی‌گیرد.

 

بر اساس یک نوع تقسیم‌بندی نیز افراد را براساس الگوهای رفتاریشان به دو گروه تقسیم کرده اند افراد دارای تیپ شخصیتی A و B . این الگوهای رفتاری برای اولین‌بار توسط 2 نفر متخصص قلب به نام‌های «ری روزنمن»[3] و «مای فریدمن»[4] در سال 1959 مطرح شد و این متخصصین در جریان طبیعی درمان بیماران قلبی خود متوجه برخی رفتارها و ویژگی‌های شخصیتی بیماران شدند و براساس این طبقه‌بندی، افراد به لحاظ داشتن این ویژگی‌های رفتاری خاص در الگوی رفتاری A، رقابت‌جو، شتابگر، طالب کسب موفقیت، پرکار و بلندپروازند و در مقابل افراد دارای الگوی رفتاری B، آرام و صبور بوده و اهل رقابت نیستند. همچنین آنها حساسیت به گذشت زمان و موفقیت در کارشان نشان نمی‌دهند(ترجمه‌ی کدیور، جوادی، 1381).

سلامت، کیفیتی از زندگی است که تعریف آن مشکل و اندازه‌گیری واقعی آن تقریباً غیرممکن است. متخصصان تعاریف متعددی از این مفهوم ارائه داده‌اند اما تقریباً همه تعاریف موضوع مشترکی دارند و آن مسئولیت درقبال خود انتخاب سبک زندگی سالم است.

سازمان جهانی بهداشت[5] (1974) سلامت را چنین تعریف می‌کند: سلامت عبارت است از حالت بهزیستی کامل جسمانی، روانی و اجتماعی و نه فقط فقدان بیماری یا ناتوانی.

حال با توجه به اهمیت هریک از سه متغیر بیان شده و ارتباط احتمالی بین آنها ما در این پژوهش قصد داریم رابطه بین این متغیرها را با یکدیگر مورد بررسی قرار می گیرد .

1-2.بیان مسأله

شخصیت به عنوان اساسی ترین موضوع علم روانشناسی است، زیرا محور اساسی بحث در زمینه‌های یادگیری، انگیزه، تفکر، عواطف و احساسات، هوش و …می باشد. در روانشناسی ، شخصیت به معنی سبک (style) یک فرد است بدون آنکه درباره ی آن کوچکترین قضاوتی بکنیم.( حمزه گنجی، 1374)

یکی از متداولترین طبقه بندیهایی که روانشناسان برای شخصیت به کار می برند تیپ شخصیتی A  وتیپ شخصیتیB  می باشد. تیپ شخصیتی B  در مقایسه با تیپ شخصیتی A خوددارترند و از بروز احساسات خود بیشتر جلوگیری می کنند. همین طور شواهد نشان می دهد که تیپ شخصیتی B در یادگیری بیشتر تحت تاثیر تنبیه قرار می‌گیرند در حالی که تیپ شخصیتی A بیشتر از پاداش تاثیر می پذیرند(پروین،1374).

تیپ شخصیتی B در واکنش های زیستی خود نسبت به سروصدا نیز از تیپ شخصیتی A متفاوتند(تیپ شخصیتی B به سروصدا واکنش بیشتر نشان می دهند)وهر کدام، درصورتی که سروصدا به قدر دلخواهشان باشد، بهترین عملکرد را خواهند داشت. افراد دارای تیپ شخصیتیB، به این علت که سریعترو بیش از حد شرطی می شوند، افرادی هستند همرنگ باجماعت و پایبند به قوانین و مقررات درحالی که تیپ شخصیتی A به استقبال خطر می روند و به پیامدهای آن بی اعتنا هستند چنین فردی از نظر اجتماعی آن قدرها شرطی نشده است پایبند مقررات در حد افراد تیپ شخصیتی B   نمی باشد(حسینیان و یزدی،1376).

رضایت شغلی یکی از نیازهای اساسی انسانها در محیط کار است، که به مجموعه تمایلات مثبت  یا احساسات مثبت که افراد نسبت به شغل خود دارند اطلاق می شود(محقق مطلق،1379). هرسی نیز رضایت شغلی را لذت ناشی از ارضا نیازها، تمایلات و امیدهایی می داند که فرد از کار خود به دست می‌آورد (هرسی و بلانچارد،1377). این سازه از بسیاری از عوامل تاثیر می پذیرد و در عین حال پیامدها و نتایج متفاوتی برای افراد وبرای سازمان ها به دنبال دارد. به طور کلی عوامل تاثیر گذار بر رضایت شغلی را می‌توان به عوامل بیرونی یا موقعیتی و عوامل درونی و نگرشی تقسیم کرد(قراباغی،1382).

گینزبرگ و همکاران(1951) به دو نوع رضایت شغلی اشاره می کنند: 1- رضایت درونی که از دو منبع حاصل می شود: الف: احساس لذتی که انسان صرفا از اشتغال به کار و فعالیت عایدش می شود. ب: لذتی که بر اثر مشاهده پیشرفت و یا انجام برخی از مسئولیت های اجتماعی  و به ظهور رساندن توانایی ها و رغبت های فرد دست می دهد. 2- رضایت بیرونی که با شرایط انتقال  و محیط کار ارتباط  دارد و پیوسته در حال تغییر و تحول است.به نظر دانشمندان،رضایت شغلی از تعامل این دو نوع رضایت به دست می‌آید (نقل از سروش،1381).

از نظر فلدمن و آرنولد(1986) رضایت شغلی به مجموع تمایلات یا احساسات مثبت که افراد نسبت به شغل خود دارند اطلاق می شود،یعنی هر چه فرد رضایت شغلی بالایی داشته باشد به میزان زیادی شغل خود را دوست داشته و از طریق آن نیازهای خود را ارضا نموده و در نتیجه احساسات مثبتی نسبت به آن خواهد داشت(مصلح،1374).

بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت سلامتی عبارت است از احساس آسایش و آرامش درجسم، روان و محیط و بهداشت روان باعث تأمین رشد و سلامت روانی فردی و اجتماعی، پیشگیری ازابتلا به اختلال روانی، درمان مناسب و بازتوانی آن می شود. از سوی دیگر، بین بهداشت و سلامت عمومی فرد و شخصیت او رابطه‌ای بسیار محکم وجود دارد و اگر شخصی از رشد و تکامل طبیعی شخصیت برخوردار نباشد، میتوان گفت از سلامت روانی محروم است .

1-4-1 هدف اصلی…………………….. …     13

1-4-2 اهداف اختصاصی………………… …     13

1-5 فرضیه ها…………………………… …     13

1-6 سوالات تحقیق………………………… …     13

1-7 متغیرها………………………………..     14

1-8 تعاریف نظری و عملیاتی……………………     14

 

فصل دوم : ادبیات تحقیق

1-2 مقدمه……………………………… …     17

2-2 مروری بر تئوریها و اندیشه‌های صاحبنظران… …     17

2-2-1 بیماری‌های سایکوسوماتیک پوست……. …     17

2-2-2انواع بیماری‌های پوستی و کیفیت زندگی …     19

2-2-3 تعریف کیفیت زندگی……………………..     29

2-2-3-1 خاستگاه مفهوم کیفیت زندگی…………     36

2-2-3-2 کیفیت زندگی فراگیر زندگی برگر-اشمیت و نول     ……………………………….. 37

2-2-4 شاخص‌های کاربردی کیفیت زندگی…………….     38

2-2-5 نظریه کیفیت زندگی……………………..     39

2-2-6 عوامل موثر بر کیفیت زندگی از دیدگاه فرانس            40

2-2-7 اصول اساسی در ارتباط با کیفیت زندگی……..     41

2-2-8 ارتباط کیفیت زندگی با سلامتی…………….     42

2-2-9 فواید شادمانی و رضایت از زندگی………….     43

2-2-10 آسیب شناسی روانی بیماری‌های پوستی ………     43

2-2-11 رابطه ابعاد خودپنداره با سلامت عمومی و مولفه‌های آن   …………………………………………. 46

2-2-12 کلیاتی درباره عزت نفس…………………     47

 

2-2-13 طبقه بندی عزت نفس…………………….     51

2-14 مروری بر تحقیقات انجام شده…………..      52      ………………………………………              ……………………………………………..     ……………………………………………..     ………………………………………

مدل تحلیلی تحقیق………………………..      54

 

فصل سوم: روش تحقیق

3-1 مقدمه………………………………….     56

3-2 جامعه آماری…………………………….     56

3-3 حجم نمونه………………………………     56

3-4 روش نمونه‌گیری…………………………..     56

3-4-1 نوع روش تحقیق……………………..     57

3-4-2 معرفی ابزار اندازه‌گیری……………..     57

3-5 روش تجزیه و تحلیل داده‌ها…………………     60

فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده‌ها

4-1 مقدمه………………………………….     62

4-2 آماره‌های توصیفی…………………………     62

4-2-1 توزیع فراوانی جنسیت………………..     62

4-2-2 توزیع فراوانی میزان تحصیلات………….     63

4-2-3 توزیع فراوانی تشخیص بیماری………….     64

4-2-4 توزیع فراوانی تاثیر بیماری بر کیفیت زندگی       …………………………………. 65

4-2-5 توزیع پراکندگی سن………………….     66

4-2-6 توزیع پراکندگی عزت نفس……………..     67

4-2-7 توزیع پراکندگی سلامت روانی…………..     68

4-2-8 توزیع پراکندگی جسمانی کردن………….     69

4-2-9 توزیع پراکندگی اضطراب و اختلال خواب…..     70

4-2-10 توزیع پراکندگی نارسایی عملکرد اجتماعی          71

4-2-11 توزیع پراکندگی افسردگی…………….     72

4-2-12 توزیع پراکندگی کیفیت زندگی…………     73

4-3 آماره‌های استنباطی……………………….     75

4-3-1 همبستگی عزت نفس و کیفیت زندگی……….     75

4-3-2 همبستگی بین ابعاد سلامت روانی و کیفیت زندگی      …………………………………. 76

4-3-3 رگرسیون چندگانه برای تبیین کیفیت زندگی بر اساس مولفه عزت نفس………………………………..     77

4-3-4 رگرسیون چندگانه برای تبیین کیفیت زندگی بر اساس مولفه سلامت روانی………………………… 78

4-4 یافته‌های تلویحی…………………………     80

4-4-1 مقایسه عزت نفس بر اساس جنسیت………..     80

4-4-2 مقایسه سلامت روانی بر اساس جنسیت……..     81

4-4-3 مقایسه کیفیت زندگی بر اساس جنسیت…….     81

4-4-4 همبستگی بین احساسات و نشانه‌ها با عزت نفس        …………………………………. 82

یک مطلب دیگر :

4-4-5 همبستگی بین فعالیت‌های روزانه با عزت نفس         82

4-4-6 همبستگی بین امور شغلی و تحصیلی با عزت نفس       …………………………………. 83

4-4-7 همبستگی بین روابط بین فردی و عزت نفس            83

4-4-8 همبستگی بین تفریحات و عزت نفس……….     84

4-4-9 همبستگی بین احساسات و نشانه‌ها با سلامت روانی     …………………………………. 84

4-4-10 همبستگی بین فعالیتهای روزانه با سلامت روانی     …………………………………. 85

4-4-11 همبستگی بین امور شغلی و تحصیلی با سلامت روانی   ……………………………………… 85

4-4-12 همبستگی بین روابط بین فردی با سلامت روانی       …………………………………. 86

4-4-13 همبستگی بین تفریحات با سلامت روانی…..     86

4-4-14 مقایسه کیفیت زندگی بر اساس نوع بیماری‌ها        …………………………………. 87

4-4-15 مقایسه سلامت روانی بر اساس نوع بیماری‌ها         87

4-4-16 مقایسه عزت نفس بر اساس نوع بیماری‌ها            88

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1 مقدمه………………………………     91

5-2 یافته‌ها ……………………………     92

5-3 یافته‌های اصلی…………………..      93

5-4 بحث و نتیجه‌گیری…………………      96

5-5 محدودیت‌های پژوهش ……………………     99

6-5پیشنهادات پژوهش………………………     100

منابع فارسی……………………….. …     101

منابع انگلیسی………………………     104

ضمائم………………………………….     110

چکیده انگلیسی………………………     117

 

فهرست جداول

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها

جدول4-1 توزیع فراوانی جنسیت……………… 62

جدول4-2 توزیع فراوانی میزان تحصیلات……….. 63

جدول 4-3 توزیع فراوانی تشخیص بیماری….. 64

جدول4-4 توزیع فراوانی تاثیر بیماری بر کیفیت زندگی     65

جدول4-5 توزیع پراکندگی سن……………….. 66

جدول 4-6 توزیع پراکندگی عزت نفس………….. 67

جدول4-7 توزیع پراکندگی سلامت روانی………… 68

جدول 4-8 توزیع پراکندگی جسمانی کردن………. 69

جدول 4-9 توزیع پراکندگی اضطراب و اختلالات خواب      70

جدول 4-10 توزیع پراکندگی نا رسایی و عملکرد اجتماعی    …………………………………. 71

جدول 4-11 توزیع پراکندگی افسردگی…………. 72

جدول 4-12 توزیع پراکندگی کیفیت زندگی…. 73

جدول 4-13 همبستگی بین عزت نفس و کیفیت زندگی       75

جدول 4-14 همبستگی بین ابعاد سلامت روانی وکیفیت زندگی   …………………………………. 76

جدول 4-15 تبیین نمره مولفه کیفیت زندگی بر اساس مولفه عزت نفس………………………………. 77

جدول 4-16 تبیین نمره مولفه کیفیت زندگی بر اساس مولفه سلامت روانی…………………………………. 78

جدول 4-17مقایسه عزت نفس بر اساس جنسیت…….. 80

جدول4 -18 مقایسه سلامت روانی بر اساس جنسیت…. 81

جدول 4-19 مقایسه کیفیت زندگی بر اساس جنسیت    81

جدول 4-20 همبستگی بین احساسات و نشانه‌ها با عزت نفس    …………………………………. 82

جدول 4-21 همبستگی بین فعالیت‌های روزانه با عزت نفس     82

جدول4 -22 همبستگی بین امور شغلی و تحصیلی با عزت نفس   …………………………………. 83

جدول 4-23 همبستگی بین روابط بین فردی با عزت نفس       83

جدول 4-24 همبستگی بین تفریحات با عزت نفس….. 84

جدول 4-25 همبستگی بین احساسات و نشانه‌ها باسلامت روانی  …………………………………. 84

جدول 4-26 همبستگی بین فعالیت‌های روزانه باسلامت روانی   …………………………………. 85

جدول 4-27 همبستگی بین امور شغلی و تحصیلی باسلامت روانی …………………………………. 85

جدول 4-28 همبستگی بین روابط بین فردی با سلامت روانی    …………………………………. 86

جدول 4-29 همبستگی بین تفریحات با سلامت روانی       86

جدول 4-30 مقایسه کیفیت زندگی بر اساس نوع بیماری‌ها     87

جدول 4-31 مقایسه سلامت روانی بر اساس نوع بیماری‌ها      88

2-1-7-2-2. مطالعات رهبری ایالت اوهایو :.. 25
2-1-7-2-3. شبکه مدیریت :.. 26
2-1-7-2-4. نظریه سبک های رهبری لیکرت :.. 28
2-1-7-3. نظریه های اقتضایی :.. 30
2-1-7-3-1. نظریه اقتضایی فیدلر :.. 30
2-1-7-3-2. تئوری مسیر-هدف :.. 32
2-1-7-3-3. تئوری رهبری وضعیتی:.. 33
2-1-7-3-4- تئوری سه بعدی اثربخشی رهبری :.. 34
2-1-7-4. نظریه های نوین رهبری :.. 35
2-1-7-4-1- نظریه رهبری تحول آفرین :.. 36
2-1-7-4-2- نظریه رهبری فرهمند.. 37
2-1-7-4-3-نظریه اسنادی رهبری.. 38
بخش دوم مبانی نظری: رفتار شهروندی سازمانی.. 39
مقدمه.. 39
2-2-1- تاریخچه و تعاریف.. 39
2-2-2- انواع رفتار شهروندی سازمانی:.. 46
2-2-2-1- اطاعت سازمانی:.. 46
2-2-2-2-وفاداری سازمانی:.. 47
2-2-2-3-مشارکت سازمانی:.. 47
2-2-3-ویژگی های رفتار شهروندی سازمانی:.. 48
2-2-4-ابعاد رفتار شهروندی سازمانی :.. 49
2-2-5- عوامل تأثیر گذار بر بروز رفتار شهروندی سازمانی :.. 54
2-2-5-1-ویژگی های فردی کارکنان:.. 54
2-2-5-2-عوامل سازمانی:.. 55
2-2-5-3- عوامل شغلی:.. 56
2-2-5-4-رفتارهای رهبری:.. 57
2-2-6-اشکال رفتارهای کارکنان :.. 58
2-2-6-1- رفتارهای درون نقش:.. 58
2-2-6-2- رفتارهای برون نقش:.. 59
2-2-6-2-1-رفتارهای ضد شهروندی:.. 59
2-2-6-2-2- رفتار شهروندی و انصاف در زمینه های خدمات مشتری:.. 59
2-2-7- سیاست های تشویق رفتار شهروندی سازمـانی :.. 61
2-2-7-1- گزینش واستخدام :.. 61
2-2-7-2-آموزش و توسعه :.. 61
2-2-7-3-ارزیابی عملکرد و جبران خدمات :.. 62
2-2-7-4- سیستم های غیر رسمی :.. 62
2-3-بخش سوم: پیشینه تحقیق.. 64
1-تحقیقات داخلی :.. 64
2-تحقیقات خارجی :.. 65
2-4-بخش چهارم : معرفی سازمان (سازمان امور مالیاتی شهرستان خوی)   68
2-4-1- تاریخچه مالیات و دارایی در ایران :.. 68
2-4-2- نقش مالیات در جامعه :.. 70
2-4-3- تاریخچه سازمان امور مالیاتی کشور :.. 70
2-4-4- مدیریت امور مالیاتی شهرستان خوی :.. 79
مقدمه.. 83
3-1- روش تحقیق.. 83
3-2- ابزار گرد آوری اطلاعات.. 84
3-3-اعتبار و پایایی  ابزار سنجش.. 85
3-3-1- روایی تحقیق (اعتبار) :.. 85
3-3-2- پایایی ابزار سنجش.. 86
3-4-  تجزیه  و تحلیل روشهای آماری.. 87

 

3-5- قلمرو تحقیق.. 88
3-6- متغیرهای تحقیق :.. 89
3-7- جامعه آماری.. 89
3 -8- روش نمونه گیری و تعیین حجم نمونه.. 89
تجزیه و تحلیل داده ها.. 90
4-1)آمار توصیفی.. 91
4-2- آمار استنباطی.. 97
74.. 99
مقدمه.. 110
5-1- نتایج.. 110
1- نتیجه گیری بر مبنای  آزمون فرض فرعی اول.. 110
2- نتیجه گیری بر مبنای آزمون فرض فرعی دوم.. 111
3- نتیجه گیری بر مبنای آزمون فرض فرعی سوم.. 111
4- نتیجه گیری بر مبنای آزمون فرض فرعی چهارم.. 111
تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق.. 111
5-2-پیشنهادات.. 112
5-2-1- پیشنهادات مبتنی بر یافته های تحقیق.. 112
5-2-2- سایر پیشنهادهای پژوهش.. 115
5-2-3- پیشنهادهایی برای تحقیقات بعدی.. 115
محدودیت های تحقیق.. 116
ضمائم تحقیق.. 117
منابع و مأخذ فارسی :.. 144
منابع و مأخذ انگلیسی :.. 146

فهرست جداول
جدول2-1- مقایسه مدیریت و رهبری ،کاتر،1990.. 22
جدول2-2-مشخصه های فردی رهبری،افجه،1386.. 24
جدول2-3- اشکال رفتارهای کارکنان،فیلیپ و مک کینزی،1997، 147.. 60
جدول2-4- پیشینه تحقیقات گذشته.. 67
جدول 3-1- ابعاد پرسشنامه سبک رهبری.. 85
جدول3-3- مقادیر آلفای کرونباخ پرسشنامه های تحقیق.. 86
4-1-1- جدول بررسی افراد گروه نمونه بر اساس جنس :.. 92
4-1-2جدول بررسی افراد گروه نمونه بر اساس تحصیلات :.. 93
4-1-3- جدول بررسی افراد گروه نمونه بر اساس رسته شغلی :.. 94
4-1-4- جدول بررسی افراد گروه نمونه بر اساس پست ثابت سازمانی :.. 95
4-1-5- جدول بررسی افراد گروه نمونه بر اساس پست سابقه خدمت :.. 96
جدول 4– 2-1 : جدول مقایسه ای سبک استبدادی-استثماری و رفتار شهروندی سازمانی.. 98
جدول4-2-2- جدول مقایسه ای بین سبک رهبری خیرخواهانه و رفتار شهروندی سازمانی.. 99
جدول 4–2-3 : جدول مقایسه ای بین  سبک مشاوره ای و رفتار شهروندی سازمانی   100

یک مطلب دیگر :

جدول 4–2-4 : جدول مقایسه ای بین  سبک مشارکتی و رفتار شهروندی سازمانی   101
4-2-5: جدول مقایسه ای بین سبک رهبری مدیران و رفتار شهروندی کارکنان   102
4-2-7-جدول ضریب همبستگی پیرسون برای فرضیه اصلی.. 103
جدول4-2-12- آزمون فریدمن.. 108
4-2-8- ضریب رگرسیون و مجذور رگرسیون.. 105
4-2-9- تجزیه تحلیل واریانس.. 105
4-2-10- ضرایب استاندارد و غیر استاندارد مقدار بتا.. 106
4-2-11- مولفه هایی كه وارد معادله نشدند… 107
فهرست نمودار ها
4-1-1:نمودار دایره ای افراد گروه نمونه بر اساس جنس:.. 92
4-1-2- نمودار دایره ای افراد گروه نمونه بر اساس تحصیلات:.. 93
4-1-3-  نمودار دایره ای افراد گروه نمونه بر اساس رسته شغلی:.. 94
4-1-4- نمودار دایره ای افراد گروه نمونه بر اساس پست ثابت سازمانی:   95
4-1-5- نمودار دایره ای افراد گروه نمونه بر اساس پست سابقه خدمت   97
4-2-6- آمار توصیفی برای فرضیه اصلی.. 102
4-2-1- نمودار پراکنش سبک های رهبری و رفتار شهروندی سازمانی.. 104
فهرست اشکال
شکل 1-1- مدل اجرایی تحقیق.. 8
شکل 1-2- مدل تحلیلی تحقیق.. 9
شکل2-1- مطالعات اوهایو، گوردن،1987، 397.. 26
شکل 2-2. شبکه مدیریت بلیک و موتون ( منبع : بلیک و موتون ، 1964 ، 136)   27
شکل 2-3. دستاوردهای الگوی فیدلر (منبع:رابینز،1380، 228).. 31
شکل 2-4. اجزای  متشکله تئوری مسیر-هدف در رهبری (منبع: رابرت هاوس،1971، 321).. 33
شکل 2-5-شیوه های چهار گانه مدل رهبری وضعیتی ؛بلانچارد و زیگارمی،1985   34
شکل 2-6-الگوی سه بعدی رهبری، ردین ،1967، 17.. 35
شکل2-7 – ابعاد رفتار شهروندی سازمانی،  ارگان، 1988.. 53
شکل 2-8- عوامل ایجاد کننده رفتار شهروندی ،اسلامی،1387.. 58

فصل اول

 

کلیات تحقیق

 

مقدمه

در عصر حاضر تنها به مدد فعالیت اثربخش و کارآی مدیریت است که  مـأموریت و اهداف  سازمانی  تحقق می یابد . امروزه مدیریت باید در همه بخش ها در جستجوی تدابیر و راه حلهایی باشد که تحقق اهداف را به بهترین وجه ممکن سازد .یکی از راهکارهایی که این مهم را عملی می سازد تغییر سبک و نگرش مدیر و شاخص های رفتاری آن است که به کمک آن می توان با بهره جویی از نظرات کارکنان و با اتخاذ یک روش غیر دستوری و انگیزاننده، بازدهی را فزونی بخشید،به رضایت آنان افزود و سازمانی اثربخش و کار آمد به وجود آورد.
از آنجایی که مدیر به عنوان نماینده رسمی سازمان برای ایجاد هماهنگی و افزایش بهره وری در رأس سازمان قرار دارد می تواند با اعمال سبکهای رهبری مناسب  باعث بوجود آمدن روحیه و انگیزش قوی در کارکنان شود پس موفقیت سازمانها در تحقق اهداف در گرو چگونگی اعمال مدیریت و سبک های مؤثر رهبری مدیر است و ارائه خدمات اثربخش به جامعه تا حد زیادی به کار گروهی و رفتار کارکنان در سازمان و سبک رهبری مدیران این سازمان ها بستگی دارد.
موضوع رهبری مورد توجه بسیاری از پژوهشگران واقع شده است. نتایج این پژوهشها منجر به ارائه و توسعه تئوری های مختلفی در زمینه سبکهای رهبری مدیران شده است. بررسی این تئوریها طیف وسیعی از سبکهای رهبری از سبکهای آمرانه و استبدادی تا سبکهای مشارکتی و تحولگرا را نشان می دهد. از این رو یک مدیر می تواند در موقعیت های گوناگون سبک های متفاوت را برای رهبری کارکنان خود با توجه به فرهنگ حاکم بر سازمان و بلوغ سازمانی کارکنان برگزیند.
در حدود   20 سال پیش یعنی در سالهای    1992-1993روانشناسان صنعتی اراده گرایی و مشارکت داوطلبانه را در سازمانها مورد پژوهش و تفحص قرار دادند، و روانشناسان، زمینه را با محیط حیات سازمانی ، رفتار شهروندی سازمانی نامگذاری کردند.این گونه رفتار ها کاملاَ داوطلبانه و فردی هستند و این بدین معنی است که افراد برای اجرای این نوع رفتارها به طور رسمی پاداش دریافت نمی کنند،و نیز به علت عدم اجرای آنها مجازات و تنبیه نمی شوند.در واقع رفتار شهروندی افعال و اقدامات ایثارگرانه و تمایلات به از خود گذشتگی کارکنان را به منظورتأمین آسایش و رفاه دیگران تبیین می کند.بعلاوه محیطهای رقابتی کسب کار امروزی کارکنانی را می طلبد که شهروندان خوبی باشند،به شکلی که کارکنان تمایل به گسترش همیاری وکمک به همکاران،کارفرمایان و ارباب رجوع از  خود بروز دهند.(کیم و اسلات، 1990،1 )
امروزه علاوه بر  عوامل سنتی تولید، زمین و سرمایه ، ایجاد دانش جمعی به عنوان یک منبع کلیدی و یک وظیفه راهبردی برای موفقیت سازمانها تلقی می شود.تولید دانش منبعی است که در ذهن انسان نهفته است و خلق و نشر آن فعالیتی نا محسوس می باشد و با اجبار محقق نمی شود بلکه مستلزم همکاری داوطلبانه افراد و پذیرش مسئولیت های سازمانی ،تعهد و اعتماد متقابل و خرد جمعی افراد سازمانی می باشد و بدون آنها سازمان نمی تواند مدت زمان زیادی بقای مؤثر داشته باشد.
در این راستا ،سازمانها به منظور رقابت در صحنه پر چالش جهانی،ارضای نیازها و انتظارات مشتریان و سازگاری با ماهیت در حال تغییر شغل در تلاشند تا کارکنانی را بکار گیرند که فراتر از  وظایف و نقش رسمی و تعریف شده در شرح شغلشان عمل کنند. زیرا اعتقاد بر این است که این رفتارها می توانند عواملی مؤثر بر یادگیری شغلی ، تعهد سازمانی و عزت نفس باشند و مشارکت کارکنان را در برنامه ها تحت تأثیر قرار دهند.

1-1)بیان مسأله

5-2- افسردگی فصلی ………………………………………………………………………………….20

6-2-  تعریف اختلال افسردگی اساسی………………………………………………………………21

8-2- همه گیر شناسی…………………………………………………………………………………..26

9-2- شیوع افسردگی شدید……………………………………………………………………………26

10-2- آسیب شناسی ……………………………………………………………………………………..28

11-2- نقش خشم و احساس گناه در افسردگی……………………………………………………29

12- 2- مروری بر تحقیقات گذشته……………………………………………………………………31

13-2- خلاصه فصل ……………………………………………………………………………………..33

فصل سوم: روش پژوهش………………………………………………………………………………..35

1-3- روش تحقیق…………………………………………………………………………………………36

 

2-3- جامعه آماری………………………………………………………………………………………..36

3-3- نمونه تحقیق…………………………………………………………………………………………36

4-3- ابزار اندازه گیری اطلاعات…………………………………………………………………………38

 

3-4-3- پرسشنامه احساس گناه (3TOSCA- )………………………………………………………………..41

5-3- شیوه جمع‌آوری اطلاعات………………………………………………………………………..43

6-3- روشهای تجزیه و تحلیل آماری………………………………………………………………..44

فصل چهارم: یافته های پژوهش………………………………………………………………………..45

1-4- مقدمه……………………………………………………………………………………………………46

2-4- یافته های توصیفی پژوهش………………………………………………………………………47

3-4- بررسی فرضیه های پژوهش………………………………………………………………………………..51

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………107

3-5- بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………………….108

3-1-5- بحث درباره نتایج مربوط به فرضیه اول ……………………………………………….108

2-3-5- بحث درباره نتایج مربوطه به فرضیه دوم ………………………………………………109

3-3-5- بحث درباره نتایج مربوطه به فرضیه سوم……………………………………………..109

منابع

منابع فارسی………………………………………………………………………………………………..111

منابع لاتین………………………………………………………………………………………………….113

چکیده :

هدف این پژوهش مقایسه نشانه های بالینی، خشم و احساس گناه در مبتلایان به اختلال افسردگی اساسی (MDD) و اختلال استرس پس از ضربه (PTSD) با افراد عادی می باشد . جامعه آماری این پژوهش عبارتند از تمام مراجعانی که به چهار مرکز ارائه خدمات روانشناختی در سطح شهرستان کرمانشاه طی ماه های خرداد لغایت شهریور 1387مراجعه و تشخیص PTSD و MDD را توسط روانپزشک و یک کارشناس ارشد روان شناسی بالینی دریافت کرده بودند. حجم نمونه با توجه به پیشینه تحقیقات صورت

یک مطلب دیگر :

چگونه با افراد لجباز برخورد کنیم؟

 گرفته در زمینه PTSD و MDD ، 30 نفر در هر گروه (جمعا 90 نفر) بود. در این پژوهش از پرسشنامه SCL90-R ، پرسشنامه حالت –  صفت بیان خشم (STAXI-2) و پرسشنامه احساس گناه (TOSCA3) استفاده شد. اطلاعات پرسشنامه ها به وسیله آزمون تحلیل واریانس یک راهه مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد : بین میزان خشم در افراد مبتلا به PTSD و افراد مبتلا به MDD با افراد عادی تفاوت وجود دارد و تفاوت در هر سه گروه معنادار می باشد که بیشترین میزان خشم در مبتلایان به PTSD و کمترین میزان در افراد عادی وجود دارد و بین میزان احساس گناه در افراد مبتلا به PTSD و افراد مبتلا به MDD با افراد عادی تفاوت وجود دارد که این تفاوت در بین افراد PTSD با افراد MDD به صورت معنادار نمی باشد ولی در بین افراد PTSD با افراد عادی و همچنین بین افراد MDD با افراد عادی تفاوت معنادار وجود دارد که بیشترین میزان احساس گناه در مبتلایان به MDD و کمترین میزان در افراد عادی وجود دارد و بین میزان نشانه های بالینی در اندازه گیری بوسیله SCL90-R در افراد مبتلا به PTSD و افراد مبتلا به MDD با افراد عادی تفاوت وجود دارد که این تفاوت میانگین در متغییر وسواس، اضطراب ، خصومت ، هراس ، پارانوئید و روان پریش خویی در هر سه گروه به صورت معنادار می باشد در صورتی که در متغیرهای جسمانی کردن ، حساسیت بین فردی و افسردگی در بین افراد PTSD با افراد MDD تفاوت معنادار وجود ندارد ولی در بین افراد PTSD با افراد عادی و همچنین بین افراد MDD با افراد عادی تفاوت معنادار وجود دارد و در متغیرهای جسمانی کردن و افسردگی بیشترین میزان میانگین در میان گروه MDD و کمترین میزان میانگین در میان گروه افراد عادی وجود دارد و در متغیرهای وسواس ، پارانوئید ، حساسیت بین فردی ، خصومت ، روان پریش خوبی و هراس بیشترین میزان میانگین در میان گروه PTSD وجود دارد و کمترین میزان میانگین در میان گروه افراد عادی وجود دارد.

کلید واژه :

اختلال افسردگی اساسی ، اختلال استرس پس از ضربه ، خشم ، نشانه های بالینی و احساس گناه .

فصل یکم:

مقدمه پژوهش

 

بیان مسأله

پیشرفت سریع جوامع بشری و به تبع آن صنعتی شدن و رشد فزاینده شهر نشینی و ازدیاد جمعیت و نیز كمبود منابع موجود همگی موجب رشد روز افزون خشونت، جنگ، تجاوز و سایر حوادث انسانی شده و در كنار سوانح طبیعی از قبیل سیل و زلزله و …. موجب شده تا اختلال استرس پس از سانحه[1] به عنوان یكی از شایع ترین اختلالات روانی خودنمایی كند (كاپلان[2] و سادوك[3] ، 2001).

اختلال استرس پس از سانحه اختلالی اضطرابی است كه در اثر مواجهه فرد با رویدادهای آسیب زا ایجاد و توسط همبودی سه دسته از علائم تجربه مجدد، اجتناب و بیش بر انگیختگی مشخص می شود. یكی از رواكنش های هیجانی افراد مبتلا به PTSD احساس گناه عمیق می باشد كه نخستین بار در بازماندگان قتل عام نازی ها مورد توجه قرار گرفت و بعدها در موارد دیگر از جمله جنگ، قحطی ها، زلزله‌ها و آتش سوزی های بزرگ مشاهده شد (نات[4]، 2000).

احساس گناه از آنجا ناشی می شود كه بازماندگان تصور می كنند كه تلاش كافی برای نجات زندگی دیگران به عمل نیاورده‌اند (پور افكاری 1376). به غیر از احساس گناه كه بیشتر در بازماندگان سوانح دیده می شود یكی دیگر از واكنش های هیجانی كه در مبتلایان به  PTSD بروز می كند و جزء پاسخ‌های مقابله‌ای غیر انطباقی شمرده می شود خشم و رفتار پرخاشگرانه مداوم است كه گاه با خود آزاری عمدی و خود كشی ممكن است مشاهده می شود (گلدار[5] ، مایو [6]و كوئن[7] ، 2001). در مبتلایان به PTSD سایر نشانه‌های بالینی و اختلالات نیز از جمله علائم تجزیه‌ای، مسخ شخصیت، سوء مصرف الكل و وابستگی به مواد، افسردگی، اختلالات اضطرابی، ضعف حافظه، تحریك پذیری مستمر، مسائل زناشویی و مشكلات بین فردی، واكنش های روان پریشی، اختلال جسمانی كردن نیز دیده  می شود (همان منبع).

1- Post Traumatic Stress Disorder (PTSD)

2- Kaplan,H.

3- Sadock, B.

چگونه قصه بگوییم……………………………………………………………………………………………………………………..27

مهمترین وظایف گفتار در قصه…………………………………………………………………………………………………….28

راههای کسب مهارت بیشتر در قصه گویی……………………………………………………………………………………..29

تفاوت قصه امروز با دیروز……………………………………………………………………………………………………………30

علل پیدایش و دلایل نیاز به قصه گویی …………………………………………………………………………………………31

چند کارکرد قصه گویی ……………………………………………………………………………………………………………….32

مخاطبان برنامه قصه گویی  ………………………………………………………………………………………………………….33

قصه گویی در کلاس درس  …………………………………………………………………………………………………………34

نکته هایی برای قصه گویی در کلاس درس    ………………………………………………………………………………..35

قصه گویی همراه با بازیگران: ………………………………………………………………………………………………………36                                                                                 

قصه گویی و برنامۀ آموزشی .. ……………………………………………………………………………………………………..36

زمینه های دیگر برنامۀ آموزشی …………………………………………………………………………………………………….38

تعاریف هوش……… …………………………………………………………………………………………………………………..39

معیارهای مختلف در تعریف هوش  ……………………………………………………………………………………………..41

نظریه های هوش…………………………………………………………………………………………………………………………43

تفاوتهای فردی و گروهی تواناییهای ذهنی………………………………………………………………………………………46                                                               

محیط اطلاعاتی غنی‌تر توان كلامی بیشتر  ……………………………………………………………………………………..50

رشد واژگان در کودکان پیش دبستانی ……………………………………………………………………………………………52                                                                     

کمک کردن به رشد زبان در اوایل کودکی……………………………………………………………………………………….53                                                              

معنی شناسی ………………………………………………………………………………………………………………………………54

مهارت های اصلی مورد نیاز در زبان آموزی……………………………………………………………………………………56                                                          

پیشینه پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………58

 

جمع بندی  ……………………………………………………………………………………………………………………………….61                                                                                                           

فصل سوم: روش شناسی تحقیق  ………………………………………………………………………………………………….62        

مقدمه  ………………………………………………………………………………………………………………………………………63                                                                                                             

روش تحقیق  ……………………………………………………………………………………………………………………………63                                                                                                   

طرح تحقیق .. ……………………………………………………………………………………………………………………………64                                                                                                     

جامعه و  نمونه آماری و روش نمونه گیری تحقیق…………………………………………………………………………..66

ابزارگرد آوری داده ها………………………………………………………………………………………………………………….66                                                                                                                                                                                                                

روش و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………………………………………….67                                                                       

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری……………………………………………………………………………………………….68

مقدمه فصل چهار……………………………………………………………………………………………………………………….9 6

آمار توصیفی………………………………………………………………………………………………………………………………70

آمار استنباطی……………………………………………………………………………………………………………………………..83

فصل پنجم: بحث و تقسیر یافته ها…………………………………………………………………………………………………91

مقدمه فصل پنجم………………………………………………………………………………………………………………………..92

خلاصه ی نتایج پژوهش………………………………………………………………………………………………………………92

بحث و تفسیر نتایج……………………………………………………………………………………………………………………..93

نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………………. 96

محدودیت ها………………………………………………………………………………………………………………………………97

پیشنهادها……………………………………………………………………………………………………………………………………98

منابع………………………………………………………………………………………………………………………………………… 99

چکیده:

هدف از اجرای این پژوهش بررسی رابطه آموزش به شیوه قصه گویی بر میزان هوش کلامی و گنجینه لغات کودکان پیش دبستانی است. روش مورد استفاده در این نوع پژوهش از نوع شبه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون و دو گروه آزمایش و کنترل است. جامعه ای که هدف این مطالعه می باشد کودکان پیش دبستانی شهرستان سرپل ذهاب در سال تحصیلی 93-92 می باشد و نمونه های انتخاب شده به تعداد 30 نفر(15نفر در گروه آزمایش و 15 نفر در گروه کنترل) و به صورت نمونه در دسترس انتخاب گردیده اند. مدت زمان اجرای این پژوهش طی هشت هفته جلسه آموزشی است. ابزار پژوهش شامل مقیاس هوشی وکسلر برای کودکان پیش دبستانی مورد استفاده قرار گرفت. پایایی آزمون برای هوش کلامی 086/0گزارش شده است تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده در پژوهش با استفاده از نرم افزارspss  و از روش های آمار توصیفی و در بخش آمار استنباطی از روش تحلیل کواریانس استفاده شد. نتایج حاصله نشان داد که چون Sig بدست آمده از طریق نرم افزار spss (001%) و کمتر از 5% می باشد بنابراین به احتمال 95% بین آموزش به شیوه قصه گویی بر میزان هوش کلامی و گنجینه لغات کودکان پیش دبستانی ارتباط معنادار آماری وجود دارد یعنی فرضیه H0 پذیرفته می شود.

کلید واژها: قصه گویی،هوش، هوش کلامی، گنجینه لغات

 

 

فصل یک

یک مطلب دیگر :

دلایل ورشکستگی کارآفرینان :

م

کلیات پژوهش

 

 

• مقدمه:

در قصه‌گویی با شیوه ‌هایی که از گذشته ‌های دور در بین مردم رایج بوده است اهداف بسیاری نهفته است.    در قصه گویی با شیوه های معمول به رشد و پرورش نیروی تخیل، رشد شناخت، تکامل ذوق هنری، شکوفایی شوق مطالعه و حتی توانایی بهبود سوادآموزی و تحصیل توجه بسیاری می‌شود. قصه‌گویی با شیوه ‌های  قدیمی تر به دلیل ارتباط مستقیم و چهره به چهره‌ی قصه‌گو با مخاطب به کودک این توانایی را می‌دهد تا با میراث‌ های قومی و ملی خویش آشنا شود و هویت خود را شکل دهد. کودکان در قصه‌گویی با شیوه ‌های کهن با شرکت در نشست ‌های قصه‌گویی و گوش دادن به قصه‌ها، تعبیرها، عبارت‌ها، واژه‌ها و اصطلاحات نویی را می‌شنوند و با زبان و ادبیات مردم خود آشنا می‌شوند. در این شیوه‌ی قصه‌گویی کودکان با احساس‌ها، اندیشه‌ها و ارزش ‌های گوناگون روبرو می‌شوند که برای آن ‌ها تازه و سرگرم‌کننده است. قصه‌ها تخیل کودکان را به جولان درمی‌آورند و آن‌ها را وارد حوزه‌ای از ماجراها می‌کنند که در هیچ حال دیگری فرصت رویایی با آن‌ها را ندارند(پولادی،1387).

یک قصه گو خوب، برکلمه ها تسلط کامل دارد و از ارزش آنها و اینکه چگونه می تواند روی شنونده اثر بگذارد با خبر است. او به ارز ش درست قرارگرفتن صفت ها و قیدها توجه دارد و از نیروی ابهام، به هنگام گزینش کلمه های خود، آگاه است او می داند که به هنگام گفتن داستان می تواند با کلمه ها حس لمس کردن، چشیدن و بوئیدن را منتقل کند. او همچنین می داند که می تواند با کلمه ها رنگ، جنس و حتی دما را چنان توصیف کند که شنوندگانش را به دنیای خیال بکشاند. قصه گو تصویرگری است که به جای رنگ از کلمه ها استفاده می کند و تصویرهای او با به کار گرفتن هنرمندانۀ کلمه ها همان رنگ آمیزی را دارد که همکار نقاش او به وسیلۀ رنگ به وجود می آورد. کار قصه گو تنها آگاه بودن از نیروی کلمه ها و آنچه آن

ها در صورت استفادۀ درست و درجای خود نشستن می تواند با خیال انسان انجام دهد نیست. بلکه قصه گو نگران چگونگی رسیدن این کلمه ها به گوش شنونده به وسیلۀ این هنر شفاهی نیز هست(چمبرز،1388  ،ص37). قصه گویی نیز مانند بسیاری از كارهایی كه كودك انجام می‌دهد، مانند بازی و نقاشی و … می‌تواند اثرهای مثبتی در پرورش و آموزش او داشته باشد. از نظر افشاری قصه درهای تازه‌ی بیان و مقصود را بر روی كودكان می‌گشاید و وسایل و ابزار متفاوتی برای بازگو نمودن تجربه‌ها، مشاهده‌ها و احساسات را در اختیارشان می‌گذارد، بیان قصه آموزش غیر مستقیم بچه‌ ها در زمینه‌ی كتاب و كتابخوانی است. قصه‌گویی از راهی غیر مستقیم مزایای رفتار منطبق با اخلاق را به كودكان می‌آموزد. قصه‌گویی باعث تلطیف عواطف و احساسات، سرگرمی، بالا بردن سطح كتاب‌خوانی، گسترش گنجینه‌ی واژگانی، تقویت قدرت بیان و حافظه، پرورش ذوق هنری، برآورده شدن نیازهای روانی شنوندگان و … می شود( حنیف،1383).

. قصه کودکان را در کشف جهان پیرامون ، شناخت و آشنایی با نام کنش ها و اشیا ، دست یابی به گفتاری پربار تر و لذت بردن از شگفتیهای زبان یاری می رساند. نخستین تجربه های بسیاری از کودکان از ادبیات با کتابهای تصویری به دست می آید و به آنها کمک می کند تا گنجینه واژگان خود را معنا بخشند خواندن قصه برای كودكان این است كه خواندن آن، نیروی بیان و تكلم كودك را تقویت می كند و گنجینه لغایت و اطلاعات وی غنی تر می شود. از آن سوی، كودك از طریق قصه ای مناسب با مشكلات و مسائل زندگی آشنا می شود و مهارت های اجتماعی بیشتری به دست می آورد. درضمن نباید فراموش كرد كه قصه گویی، فاصله میان قدرت خواندن و قدرت درك كردن را در كودك پر می كند(رحمان دوست،1381).و مسئله ما دراین تحقیق این است یک سوال پیش آمده است که آیا آموزش به شیوه قصه گویی می توان هوش کلامی و گنجینه لغات را افزایش داد یا می تواند نقشی متفاوت ایجاد کند و فرضیاتی درباه قصه گویی و هوش

کلامی تدوین شده است. و به پیشینه تحقیقات در خارج از کشور و داخل کشور پرداخته شده است. جامعه آماری ماکه در فصل سه می باشد این پژوهش کودکان پیش دبستانی شهرستان سرپل ذهاب است که 30 کودک را بین آنها به عنوان نمونه در دسترس انتخاب کردیم و به وسیله آزمون کلامی وکسلر کودکان پیش دبستانی با استفاده  از روش شبه آزمایشی گروه کنترل و آزمایش قبل و بعد از گفتن قصه هوش کلامی آنها ارزیابی می شود دادهای به دست آمده مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند.

 

 

1-2- بیان مسأله:

قصه و قصه گویی به قدمت تاریخ بشر ریشه دارد به گونه ای که بشر زندگی خود را در چهار چوب قصه ها به تصویر کشیده است و قصه ها نیز زندگی بشر را شکل داده، دگرگون ساخته و متحول نموده اند. قصه ها باز نمایی ما از خودمان و تجربه های مان است. زندگی فرایند پیوسته ای از نظم بخشی و سازماندهی تجربه هاست. هنگامی که شناخت کاملی از جهان وجود ندارد نیاز نسبت دادن معنا به تجارب احساس می شود بدین ترتیب، تجربه ها و رویدادهای عمر طولانی هر یک از افراد به قصه تبدیل می شود. افراد هنگام بیان داستان توالی و رابطه های معنا دار را کشف می کنند و نسبت به وضعیت خود بینش عمیق تری به دست می آورند(دوایودی ،1997).

قصه گویی در کشور ما سابقه ای بس دیرینه و قدیمی دارد اما نفوذ وسایل ارتباط جمعی و علاوه بر آن زندگی مدرنیته، موجب شده تا نقش قصه گویی در طول دوران و به ویژه در نظام های آموزشی کمرنگ شود. به قصه گویی هنوز به عنوان یک فن نگاه نمی شود و در نظام آموزش و پرورش جایگاه شایسته ای برای قصه گویی به چشم نمی خورد. قصه‌گویی نوعی ادبیات شفاهی است. آشنایی با نوع شفاهی ادبیات درک تازه‌ای از زبان را به کودک می‌بخشد. افسانه‌ها، متل‌ها و حکایات که در قالب قصه برای کودکان بیان می‌شود دانش زبانی آنها را غنی می‌سازد. منظور از هوش کلامی، قدرت استفاده از زبان و درک کلام است بدون آنکه شخص، اعمالی را انجام دهد. مثل حافظه، استدلال کلامی و تجسم فضایی(ناظمی،1385،ص 64). قصه در قالب کلام جان می‌گیرد و اولین برخورد کودک با قصه با شنیدن واژه‌ها، جملات کوتاه و مرکب، لحن کلام است. حتی اگر آن زبان را به‌کار نگیرند و از واژگان آن استفاده نکنند زبان قصه را تجربه کرده و با دنیای زبانی تازه‌ای مواجه می‌شوند به این طریق کودک زبان را به‌طور غیرمستقیم آموزش می‌بیند