2-1-1-1-1- ماضی مطلق با بای تأکید در مرزبان­نامه……………………………………………….. 13

2-1-1-1-2- ماضی مطلق به صورت پیشوندی در مرزبان­نامه…………………………………… 14

2-1-1-1-3- آوردن «می» یا «همی» قبل از ماضی مطلق در مرزبان نامه ……………. 14

2-1-1-2- ماضی استمراری……………………………………………………………………………………………… 15

2-1-1-2-1- ماضی استمراری به شیوه­ی معمول امروزی (می+ بن ماضی+ شناسه)          15

2-1-1-2-2- ماضی استمراری بدون پیش جزء با پسوند «ی»………………………………… 15

2-1-1-2-3- ماضی استمراری با پیشوند «ب» و پسوند «ی» در مرزبان­نامه ………… 16

2-1-1-2-4- ماضی استمراری با همراه شدن می/ همی در اول و ی در آخر در مرزبان­نامه 16

2-1-1-3- ماضی نقلی در مرزبان­نامه ……………………………………………………………………………… 16

2-1-1-3-1- ماضی نقلی با حذف فعل معین در مرزبان­نامه……………………………………… 17

2-1-1-3-2- ماضی نقلی با کمک «استن» در مرزبان­نامه…………………………………………. 17

2-1-1-3-3- استعمال ماضی نقلی با فعل معین «باشیدن» در مرزبان­نامه……………… 17

2-1-1-3-4- استعمال ماضی نقلی با افعالی معادل آن در مرزبان­نامه………………………. 18

2-1-1-4- ماضی التزامی………………………………………………………………………………………………….. 18

2-1-1-4-1- ماضی التزامی به همان شیوه­ی امروزی در مرزبان­نامه………………………… 18

2-1-1-4-2- ماضی التزامی مختصر در مرزبان­نامه…………………………………………………….. 18

2-1-1-5- ماضی بعید………………………………………………………………………………………………………. 19

2-1-1-5-1- ماضی بعید به شیوه­ی امروز در مرزبان­نامه…………………………………………… 19

2-1-1-5-2- استعمال ماضی بعید با افعالی معادل آن در مرزبان­نامه………………………. 19

2-1-1-6- ماضی بعید استمراری ……………………………………………………………………………………. 19

2-1-1-7- ماضی ابعد ………………………………………………………………………………………………………. 19

2-1-2- انواع فعل مضارع و شیوه­های مختلف آن در مرزبان­نامه………………………………………. 20

2-1-2-1- مضارع اخباری در مرزبان­نامه…………………………………………………………………………. 20

2-1-2-1-1- مضارع اخباری بدون پیش جزء در مرزبان­نامه……………………………………… 20

2-1-2-1-2- مضارع اخباری با تکواژ «ب» در مرزبان­نامه………………………………………….. 21

2-1-2-2- مضارع التزامی در مرزبان­نامه………………………………………………………………………….. 21

2-1-2-2-1- مضارع التزامی بدون پیش جزء فعلی در مرزبان­نامه……………………………. 21

2-1-2-2-2- مضارع التزامی با پیش جزء فعلی «می» در مرزبان­نامه………………………. 21

2-1-3- مستقبل …………………………………………………………………………………………………………………… 22

2-1-4- افعال دعایی در مرزبان­نامه……………………………………………………………………………………… 22

2-1-4-1- افعال دعایی به شیوه­ی بن مضارع+ ا+ شناسه در مرزبان­نامه……………………… 23

2-1-4-2- افعال دعایی با افزودن الفی بعد از فعل دعا………………………………………………….. 23

2-1-4-3- فعل دعایی با پسوند « ا» در مرزبان­نامه……………………………………………………….. 24

2-1-5- شیوه­ی ساخت فعل امر در مرزبان­نامه…………………………………………………………………… 24

2-1-5-1- فعل امر بدون پیش جزء مثبت ساز در مرزبان­نامه………………………………………. 24

2-1-5-2- فعل امر با پیش جزء «می» در مرزبان­نامه……………………………………………………. 24

2-1-5-3- ساختن افعال نهی با استعانت از تکواژ «مَ» در مرزبان­نامه………………………….. 25

2-1-6- فعل آغازی در مرزبان­نامه………………………………………………………………………………………… 25

2-1-7- مصدر به جای افعال دیگر در مرزبان­نامه……………………………………………………………….. 26

2-1-7-1- به کار بردن مصدر به جای مضارع التزامی در مرزبان­نامه……………………………. 26

2-1-7-2- به کار بردن مصدر به جای امر در مرزبان­نامه……………………………………………….. 26

2-2- زمان­های تقویمی (نجومی) و دستوری در مرزبان­نامه …………………………………………………. 27

2-2-1- کاربرد ماضی مطلق به جای مضارع التزامی در مرزبان­نامه………………………………….. 27

2-2-2- کاربرد ماضی مطلق به جای مضارع اخباری در مرزبان­نامه………………………………….. 28

2-2-3- کاربرد ماضی استمراری به جای مضارع التزامی در مرزبان­نامه…………………………… 29

2-2-4- کاربرد ماضی استمراری به جای ماضی مطلق در مرزبان­نامه………………………………. 29

2-2-5- کاربرد مضارع به جای ماضی در مرزبان­نامه…………………………………………………………… 29

2-2-6- کاربرد فعل خبری به جای التزامی در مرزبان­نامه…………………………………………………. 30

2-2-7- کاربرد فعل مضارع التزامی به جای مضارع اخباری در مرزبان­نامه………………………. 30

2-3- فعل­های ناگذر یک شخصه (مرکب ضمیری) و فعل­های غیر شخصی در مرزبان­نامه… 30

2-3-1- فعل­های ناگذر یک شخصه در مرزبان­نامه……………………………………………………………… 31

2-3-2- فعل­های غیر شخصی در مرزبان­نامه………………………………………………………………………. 32

2-4- وجه افعال در مرزبان­نامه…………………………………………………………………………………………………. 33

2-4-1- وجه اخباری در مرزبان­نامه……………………………………………………………………………………… 33

2-4-2- وجه التزامی……………………………………………………………………………………………………………… 34

2-4-3- وجه امری در مرزبان­نامه…………………………………………………………………………………………. 35

2-4-4- وجه تأکیدی در مرزبان­نامه…………………………………………………………………………………….. 35

2-4-5- وجه مصدری در مرزبان­نامه…………………………………………………………………………………….. 36

2-4-6- وجه وصفی در مرزبان­نامه……………………………………………………………………………………….. 36

2-4-7- وجه شرطی در مرزبان­نامه………………………………………………………………………………………. 37

 

فصل سوم: کارکردهای مختلف فعل در مرزبان­نامه (تقدیم، حذف و تکرار افعال، تام و ناقص، معین و شبه معین، مطابقت فعل و فاعل، افعال مثبت و منفی)

3-1- تقدیم فعل بر سایر اجزای جمله در مرزبان­نامه…………………………………………………………….. 40

3-1-1- تقدیم فعل قبل از همه اجزای جمله در مرزبان­نامه …………………………………………… 41

3-1-2- تقدیم فعل بر متمم در مرزبان­نامه…………………………………………………………………………. 41

3-1-3- تقدیم فعل بر نهاد در مرزبان­نامه……………………………………………………………………………. 42

3-1-4- تقدیم فعل بر مسند در مرزبان­نامه………………………………………………………………………… 42

3-1-5- تقدیم فعل بر بدل در مرزبان­نامه……………………………………………………………………………. 43

3-1-6- قرار گرفتن فعل در میان موصوف و صفت در مرزبان­نامه…………………………………….. 43

3-1-6-1- قرار گرفتن فعل در میان نهاد و صفتش در مرزبان­نامه………………………………… 43

3-1-6-2- قرار گرفتن فعل در میان مفعول و صفتش در مرزبان­نامه……………………………. 44

3-1-6-3- قرار گرفتن فعل در میان مسند و صفتش در مرزبان­نامه…………………………….. 44

 

3-1-7- تقدیم فعل بر قید در مرزبان­نامه……………………………………………………………………………. 44

3-1-8- تقدیم فعل بر نهاد و مفعول در مرزبان­نامه…………………………………………………………….. 45

3-1-9- تقدیم فعل بر منادا در مرزبان­نامه………………………………………………………………………….. 45

3-1-10- تقدیم فعل بر مفعول در مرزبان­نامه…………………………………………………………………….. 45

3-2- حذف و تکرار افعال و وابسته­های آن در مرزبان­نامه…………………………………………………….. 45

3-2-1- شیوه­ی کاربرد حذف به قرینه­ی معنوی در مرزبان­نامه………………………………………… 46

3-2-1-1- حذف رابطه بعد از صفت تفضیلی به قرینه­ی معنوی در مرزبان­نامه………….. 46

3-2-1-2- حذف افعال به قرینه­ی معنوی در مرزبان­نامه………………………………………………. 48

3-2-1-3- حذف فعل­های معین به قرینه­ی معنوی در مرزبان­نامه………………………………. 48

3-2-2- حذف فعل به قرینه لفظی در مرزبان­نامه………………………………………………………………. 48

3-2-2-1- حذف رابطه به قرینه­ی لفظی در مرزبان­نامه………………………………………………… 49

3-2-2-2- حذف افعال دعایی به قرینه­ی لفظی در مرزبان­نامه……………………………………… 49

3-2-2-3- حذف همکرد در مرزبان­نامه به قرینه لفظی در مرزبان­نامه………………………….. 50

3-2-2-4- حذف جمله به قرینه­ی لفظی در مرزبان­نامه………………………………………………… 51

3-2-2-5- حذف فعل معین به قرینه لفظی در مرزبان­نامه……………………………………………. 52

3-2-2-6- حذف فعل معین به قرینه آخرین فعل در مرزبان­نامه…………………………………. 53

3-2-2-7- حذف فعل معین با دو قرینه در مرزبان­نامه………………………………………………….. 53

3-2-2-8- حذف فعل معین به قرینه­ی غیر معین در مرزبان­نامه………………………………… 54

3-2-3- تکرار افعال در مرزبان­نامه……………………………………………………………………………………….. 54

3-3- افعال تام و ناقص، افعال معین و شبه معین در مرزبان­نامه…………………………………………. 55

3-3-1- افعال ناقص در مرزبان­نامه……………………………………………………………………………………….. 55

3-3-1-1- فعل­های ناقص یا فعل­های ربطی لازم در مرزبان­نامه ………………………………….. 55

3-3-1-2- فعل ناقص متعدی در مرزبان­نامه…………………………………………………………………… 56

3-3-2- فعل معین………………………………………………………………………………………………………………… 58

3-3-2-1- فعل­های معین مجهول ساز در مرزبان­نامه…………………………………………………….. 58

3-3-2-2- افعال معین زمان ساز در مرزبان­نامه……………………………………………………………… 59

3-3-2-3- افعال معین نمودساز در مرزبان­نامه……………………………………………………………….. 59

3-3-2-4- فعل معین مرکب در مرزبان­نامه…………………………………………………………………….. 59

یک مطلب دیگر :

3-3-3- کاربرد افعال­ شبه معین در مرزبان­نامه…………………………………………………………………… 60

3-4- شیوه­ی مطابقت فعل و فاعل در مرزبان­نامه…………………………………………………………………… 60

3-4-1- مطابقت فعل و فاعل از نظر شمار در مرزبان­نامه…………………………………………………… 61

3-4-1-1- فاعل جاندار……………………………………………………………………………………………………… 61

3-4-1-1-1- مطابقت داشتن فعل و فاعل در مرزبان­نامه…………………………………………… 61

3-4-1-1-2- مطابقت نداشتن فعل و فاعل برای احترام در مرزبان­نامه …………………… 62

3-4-1-1-3- آوردن فعل جمع با فاعل مفرد در مرزبان­نامه………………………………………. 62

3-4-1-1-4- آوردن فعل جمع و مفرد با فاعل جمع در مرزبان­نامه…………………………. 62

3-4-2- فاعل غیر جاندار………………………………………………………………………………………………………. 63

3-4-2-1- مطابق داشتن فعل با فاعل در مرزبان­نامه……………………………………………………… 63

3-4-2-2- مطابقت نداشتن فعل با فاعل در مرزبان­نامه…………………………………………………. 63

3-4-3- آوردن فعل جمع برای اسم­های معطوف در مرزبان­نامه……………………………………….. 63

3-4-3-1- کسان………………………………………………………………………………………………………………… 64

3-4-3-2- غیر کسان از جانداران…………………………………………………………………………………….. 64

3-4-3-2-1- مطابقت داشتن فعل و فاعل در مرزبان­نامه …………………………………………. 64

3-4-3-2-2- مطابقت نداشتن فعل و فاعل در مرزبان­نامه…………………………………………. 64

3-4-3-3- غیر جانداران ………………………………………………………………………………………………….. 65

3-4-3-3-1- مطابقت داشتن فعل و فاعل در مرزبان­نامه…………………………………………… 65

3-4-3-3-2- مطابقت نداشتن فعل و فاعل در مرزبان­نامه…………………………………………. 65

3-4-4- واقع شدن عدد و معدود به عنوان نهاد در مرزبان­نامه………………………………………….. 65

3-4-4-1- کاربرد عدد جای معدود در مرزبان­نامه………………………………………………………….. 66

3-4-4-2- کاربردعدد و معدود در مرزبان­نامه………………………………………………………………….. 66

3-4-5- عطف کردن افعال در مرزبان­نامه……………………………………………………………………………. 66

3-4-5-1- مطابقت داشتن فعل و فاعل در مرزبان­نامه…………………………………………………… 67

3-4-5-2- عطف شدن افعال بدون علامت عطف در مرزبان­نامه…………………………………… 67

3-4-5-3- عطف شدن دو فعل با زمان­های متفاوت در مرزبان­نامه……………………………….. 67

3-4-6- فاعل مقدر در مرزبان­نامه…………………………………………………………………………………………. 67

3-4-7- شیوه­ی آوردن فعل برای اسم جمع در مرزبان­نامه………………………………………………. 69

3-4-7-1- مردم…………………………………………………………………………………………………………………. 69

3-4-7-1-1- مردم با فعل مفرد……………………………………………………………………………………. 69

3-4-7-1-2- مردم با فعل جمع…………………………………………………………………………………… 69

3-4-7-2- لشکر…………………………………………………………………………………………………………………. 70

3-4-7-2-1- لشکر با فعل مفرد……………………………………………………………………………………. 70

3-4-7-2-2- لشکر با فعل جمع…………………………………………………………………………………… 70

3-4-7-3- گروه با فعل جمع……………………………………………………………………………………………. 70

3-4-7-4- امت با جمع…………………………………………………………………………………………………….. 70

3-4-8- عدم مطابقت فعل و فاعل از نظر شخص در مرزبان­نامه (التفات) ……………………….. 71

3-5- شیوه­ی نفی افعال در مرزبان­نامه…………………………………………………………………………………….. 71

3-5-1- جدا شدن علامت نفی از فعل در مرزبان­نامه………………………………………………………… 72

3-5-2- افزودن علامت نفی بر قسمت آخر فعل در مرزبان­نامه………………………………………… 72

3-5-3- آمدن علامت نفی بر سر قرینه در هنگام مقارنه در مرزبان­نامه…………………………… 73

3-5-4- «نه» به صورت کلمه­ای مستقل…………………………………………………………………………….. 73

3-5-5- نفی افعال با تکواژ «مَ» در مرزبان­نامه……………………………………………………………………. 74

3-5-6- نفی افعال با تکواژ «نا» در مرزبان­نامه…………………………………………………………………….. 75

 

فصل چهارم: نظام معنایی و مشتقات فعل در مرزبان­نامه (افعال در معانی دیگر،
فعل­های کم کاربرد و متروک، ترکیب و کاربردهای خاص قدیمی افعال، اسم مصدر و حاصل مصدر)

4-1- کارکرد افعال با معانی دیگر در مرزبان­نامه……………………………………………………………………… 77

4-1-1- معانی دیگر آمدن در مرزبان­نامه…………………………………………………………………………….. 77

4-1-2- معانی دیگر افتادن در مرزبان­نامه……………………………………………………………………………. 79

2-5- هنر مانوی ………………………………………………………………………………………………………………… 17

2-6- سرانجام دین مانی …………………………………………………………………………………………………… 18

2-7- عقاید مانی…………………………………………………………………………………………………………………. 18

فصل سوم : تحلیل آرایه­های ادبی در متون مانوی

3ـ1ـ معرفی آرایه­های ادبی……………………………………………………………………………………………….. 22

3ـ1ـ1ـ صنایع لفظی ………………………………………………………………………………………………………… 23

3ـ1ـ2ـ صنایع معنوی……………………………………………………………………………………………………….. 24

3ـ2ـ آفرینش جهان مادی…………………………………………………………………………………………………. 29

3ـ2ـ2ـ ویژگی­های جهان مادی ………………………………………………………………………………………. 37

3ـ2ـ3ـ نقش آموزه­های مانوی در نجات­بخشی انسان……………………………………………………… 42

3ـ2ـ3ـ1ـ مانی در پیشگاه پادشاهان………………………………………………………………………………… 43

3ـ2ـ3ـ2ـ متونی در ستایش مسیح…………………………………………………………………………………. 45

3ـ3ـ پایان جهان از منظر مانی ………………………………………………………………………………………… 48

3ـ3ـ1ـ رهایی از جهان مادی……………………………………………………………………………………………. 51

3ـ3ـ2ـ توصیف بهشت از منظر مانویان ………………………………………………………………………….. 54

فصل چهارم : اشعاری در باب جهان پس از مرگ

 

4ـ1ـ.هویدگمان…………………………………………………………………………………………………………………… 59

4ـ2ـ انگدروشنان………………………………………………………………………………………………………………… 66

4ـ3ـ سرودهای ستایش……………………………………………………………………………………………………… 79

4ـ3ـ1ـ ستایش ایزدان ……………………………………………………………………………………………………… 79

4ـ3ـ2ـ ستایش مانی و بزرگان دین مانوی………………………………………………………………………. 83

4ـ3ـ3ـ ستایش عیسی………………………………………………………………………………………………………. 88

4ـ4ـاشعاری در وصف جهان تاریکی………………………………………………………………………………… 94

4ـ4ـ1ـ زبور مانوی……………………………………………………………………………………………………………… 94

4ـ4ـ2ـ سرودنامة سغدی…………………………………………………………………………………………………… 95

4ـ5ـ سرودهایی برای درگذشت مانی و یاران او………………………………………………………………. 96

یک مطلب دیگر :

نتیجه­­گیری………………………………………………………………………………………………………………………….. 102

منابع­ ومآخذ………………………………………………………………………………………………………………………….. 104

فصل اول

مقدمه

آیین مانویت یکی از ادیان ایران باستان می­باشد که توسط مانی(متولد به­سال 215م.) در سال 239 یا 240میلادی در بابل بنیانگذاری­شد. امّا در آنجا طرفداران چندانی نیافت، بنابراین وی در زمان سلطنت شاپور اول به­ایران سفر­کرد و تا پایان فرمانروایی هرمزداول، به­راحتی دین خود را در این کشور ترویج نمود. مانویت ترکیبی از ادیان مسیحی، زرتشتی و گنوسی است. بگونه­ای­که ثنویت و تعارض میان خدای ناشناخته و خدای جهان­آفرین را از کیش گنوسی وام­گرفت. به­عقیده مانی هنگامی­که اهریمن، آفریده­های زروان را مشاهده­کرد، آنها را بسیار پسندید امّا چون نمی­توانست به­آنها دسترسی داشته­باشد، همانند آنها را با ذات تاریکی آفرید. به­همین دلیل آفرینش انسان از نظر مانی اهریمنی است. مانی از تثلیث پدر، مادر و فرزند در نوشته­هایش استفاده­کرده­است، همانند تثلیث پدر، پسر و روح­القدس در مسیحیت؛ و در جایی دیگر به­اسارت روح مهریزد اشاره­کرده که به­نظر می­رسد این اسارت مصلحتی و عمدی بوده، همانند عیسی که خود را قربانی کرد تا انسان­ها را نجات­دهد. مانی شاعر توانایی بود. او تلاش­می­کرد اندیشه­ها و عقاید خود را در قالب شعر و به­خصوص با استفاده از صور­خیال ترویج­دهد. مانی سرایندة قطعات شاعرانه و مزامیر بود و دو زبور به­نام ” آفرین بزرگان” و ” آفرین تقدیس” سروده­بود. سرودنامه­ها نقش مهمی در ادبیات مانوی دارند که مهم­ترین آنها انگدروشنان، هویدگمان و مهرنامگ است. قسمت زیادی از متون دینی مانوی را داستان­های تمثیلی، زندگی­نامه و … تشکیل می­دهند. ادبیات منظوم مانوی دربارة مانی و تاریخچة کیش او، دستورهای دینی، روح رستگاری، نیایش عیسی­مسیح و … است. براین اساس نگارنده در نظر­دارد که در این پایان­نامه و در طی چهارفصل به­بررسی آرایه­های ادبی در متون و اشعار مانوی بپردازد. در فصل اول پس از ذکر کلیاتی پیرامون موضوع، به­اهمیت و ضرورت تحقیق، پیشینة تحقیق، هدف و روش تحقیق پرداخته­شده­است. فصل دوم به­شرح زندگی مانی و آثار او اختصاص دارد که شامل زندگینامة مانی، آثار مانی و مانویان، ویژگی­های شعر مانی، خصوصیات جامعة مانوی، هنر مانی، سرانجام دین مانی و عقاید مانی می­باشد. فصل سوم به­تحلیل آرایه­های ادبی در متون مانوی اختصاص دارد، اما پیش از آن، آرایه­های ادبی در دو بخش صنایع­لفظی و صنایع­معنوی معرفی­خواهند­شد. سپس متون مانوی با توجه به­مفاهیم آنها در این قالب­ها خواهندآمد: متونی درباره آفرینش جهان مادی، ویژگیهای جهان مادی، نقش آموزه­های مانی در نجات­بخشی انسانها که خود شامل متونی در باب مانی در پیشگاه پادشاهان و نیز متونی در ستایش مسیح خواهد­بود. در ادامه، پایان جهان از منظر مانی، رهایی از جهان مادی و در آخر، توصیف بهشت از نگاه آیین مانویت خواهد­آمد. فصل چهارم به­تحلیل آرایه­های ادبی در اشعار مانوی می­پردازد. اشعار نیز با توجه به­مفاهیم­شان به­چند دسته تقسیم­خواهند­شد: اشعاری در باب جهان پس از مرگ، سرودهای ستایش که شامل سرودهایی در ستایش ایزدان، سرودهایی در ستایش مانی و بزرگان دین مانی واشعاری در ستایش عیسی مسیح می­شود. سپس اشعاری در وصف جهان تاریکی که شامل پاره­هایی از زبور­مانوی و بخش­هایی از یک سرودنامه می­باشند. در انتها اشعاری برای درگذشت مانی و یاران او خواهد­آمد. در پایان این فصل، نتایج نگارنده از این تحقیق خواهد­آمد.

فصل دوم : دیدگاه امام خمینی در زمینه فهم قرآن و مراتب آن

مردی از جنس نور ………………………………………………………………………………………………………11

جامع اضداد…………………………………………………………………………………………………………………12

زندگی نامه علمی  ……………………………………………………………………………………………………….13

امام و تهذیب نفس ………………………………………………………………………………………………………15

لطایف عرفانی در بیان امام ……………………………………………………………………………………………17

برخورد امام با بزرگان فلسفه و عرفان …………………………………………………………………………….18

نگاه امام به قرآن و تفسیر………………………………………………………………………………………………21

وجوه اشتراک و افتراق امام و اخباریان در مسئله فهم قرآن ………………………………………………24

امام و مراتب فهم قرآن ………………………………………………………………………………………………26

جایگاه قرآن پیش از تنزل………………………………………………………………………………………………27

تجلی خداوند در قرآن و نتایج آن ………………………………………………………………………………….29

1. قابل فهم بوده ظاهر قرآن برای همگان ………………………………………………………………29
2. شناخت و تفهیم یگانگی خدااصلی ترین هدف قرآن ………………………………………….30
3. وصول به مقام قرب الهی ………………………………………………………………………………..30

4. 

5.  
6. معرفی حق تعالی و نشر توحید ………………………………………………………………………..31
7. قران کامل ترین کتاب و دربردارنده شریعت ابدی ………………………………………………32
8. اثبات وجود بطون مختلف برای قرآن و پیوند ناگسستنی بین ظاهر و باطن ……………..35
9. معیت قرآن و اهلبیت ……………………………………………………………………………………….38
10. جامعیت قرآن …………………………………………………………………………………………………40
11. اختصاص فهم کامل ظاهر و باطن قرآن به پیامبر و ائمه ……………………………………….42

امام و موانع فهم قرآن ……………………………………………………………………………………………….44

الف ) خودبینی……………………………………………………………………………………………44

ب ) اندیشه ها و مذاهب باطل ……………………………………………………………………….44

ج )انحصار فهم قرآن در فهم پیشینیان ………………………………………………………………..45

د )معاصی……………………………………………………………………………………………………….45

هـ )حب دنیا…………………………………………………………………………………………………..46

نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………….47

فصل سوم : تبیین و بررسی دیدگاه اخباریان راجع به تفسیر قرآن با تاکید بردیدگاه امام خمینی

پیدایش اخباریگری در مکتب شیعه………………………………………………………………………………..48

چند نظریه در مورد منشأ پیدایش اخباریگری …………………………………………………………………49

بزرگان مکتب اخباری ………………………………………………………………………………………………..50

آشنایی با فوائد المدنیه ………………………………………………………………………………………………..52

بررسی ونقد آیات و روایات مورد تمسک اخباریان ………………………………………………………..55

یک مطلب دیگر :

الف ) آیات ……………………………………………………………………………………………………………….58

استدلال اخباریان به آیات …………………………………………………………………………………………….68

پاسخ ………………………………………………………………………………………………………………………….70

نتیجه نهایی ………………………………………………………………………………………………………………..72

ب ) روایات ………………………………………………………………………………………………………………72

1. روایاتی ناهی از حکم دادن بر خلاف ما انزل الله ………………………………………………….73
2. روایات ناهی از فتوی دادن غیر عالمانه ………………………………………………………………73
3. روایات ناهی از عمل به رای و قیاس …………………………………………………………………74
4. روایاتی مبین آمدن همه احکام مورد نیاز بشر در قرآن و سنت پیامبر(ص) … …………79
5. روایات تعیین کننده قیم یا مخاطبانی خاص برای قرآن………………………………………..80
6. روایاتی با موضوع تمسک به اهل بیت و عترت پیامبر(ص) ………………….85.
7. روایاتی با موضوع تمسک به اهل بیت و عترت پیامبر(ص) ………………….88
8. روایات بطون مختلف قرآن ……………………………………………………………….90
9. روایات عام و خاص و ناسخ و منسوخ داشتن سنت پیامبرهمچون قرآن کریم………. .106
10. روایات مبین مقدمات و نیازمندیهای مفسر …………………………………………..112
11. روایاتی در مورد اصناف مردم با هدف تشویق به علم آموزی………………….116

نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………..121

فصل چهارم : نقد بیرونی اخباریان

نقد مبانی اخباریگری با آیات و ورایات دیگر………………………………………………………………..122

1. آیات……………………………………………………………………………………………………………..122

   • آیات قرائت …………………………………………………………122
   • آیات تفکر و تدبر ……………………………………………………………………………..124
   • آیات تحدی و هماوردطلبی ………………………………………………………………..127
   • قرآن کتاب هدایت …………………………………………………………………………….128
   • آیات روشنی و بینادلی ……………………………………………………………………….130
   • آیات تبشیر و انذار ……………………………………………………………………………..132
   • آیات الاحکام ……………………………………………………………………………………132
   • آیات عبرت آموزی و پند گرفتن …………………………………………………………..134
   • آیات سؤال و جواب بین خداوند و بندگان …………………………………………..135
   • قرآن کتاب حکمت و علم……………………………………………………………………136
2. روایات ………………………………………………………………………………………………………..137

2-1-2- بررسی اثر(بخارای من، ایل من)…………………………………………………………………………….. 21

2-1-2-1- خلاصه داستان­ها…………………………………………………………………………………………. 21

2-1-2-2- ویژگی­های کلی داستان­ها…………………………………………………………………………… 32

2-2- سیمین دانشور…………………………………………………………………………………………………………………….. 36

2-2-1- زندگی­نامه………………………………………………………………………………………………………………… 36

2-2-2- بررسی آثار(رمان جزیره­ی سرگردانی و مجموعه داستان از پرنده­های مهاجر بپرس) 39

2-2-2-1- رمان جزیره سرگردانی………………………………………………………………………………… 39

2-2-2-1-1- خلاصه رمان………………………………………………………………………………………… 39

2-2-2-1-2- ویژگی­های کلی رمان………………………………………………………………………….. 40

2-2-2-2- مجموعه داستان از پرنده­های مهاجر بپرس………………………………………………. 43

2-2-2-2-1- خلاصه داستان­ها…………………………………………………………………………………. 43

2-2-2-2-2- ویژگی­های­ کلی داستان­ها…………………………………………………………………… 47

2-3- ابراهیم گلستان………………………………………………………………………………… 50

عنوان                                                                                       صفحه

2-3-1- زندگی­نامه………………………………………………………………………………………………. 50

2-3-2- بررسی اثر (داستان بلند خروس)…………………………………………………………………………… 53

2-3-2-1- خلاصه داستان…………………………………………………………………………………………….. 53

2-3-2-2- ویژگی­های کلی داستان………………………………………………………………………………. 54

2-4- مهین متأله……………………………………………………………………………………………………….. 55

2-4-1- زندگی­نامه………………………………………………………………………………………………………………… 55

2-4-2- بررسی اثر (داستان بلند قرن شیطان)…………………………………………………………………… 55

2-4-2-1- خلاصه داستان…………………………………………………………………………………………….. 55

2-4-2-2- ویژگی­های کلی داستان………………………………………………………………………………. 56

2-5- منوچهر صفا……………………………………………………………………………………………………….. 57

2-5-1- زندگی­نامه……………………………………………………………………………………………………….. 57

2-5-2- بررسی اثر (مجموعه داستان اندر آداب و احوال)…………………………………………………. 58

2-5-2-1- خلاصه داستان­ها…………………………………………………………………………………………. 58

2-5-2-2- ویژگی­های کلی داستان­ها …………………………………………………………………………. 61

2-6- ابوالقاسم فقیری………………………………………………………………………………………………… 63

2-6-1- زندگی­نامه…………………………………………………………………………………………………………………. 63

2-6-2- بررسی اثر(مجموعه داستان دیو) …………………………………………………………………………… 65

2-6-2-1- خلاصه داستان­ها…………………………………………………………………………………………. 65

2-6-2-2- ویژگی­های کلی داستان­ها…………………………………………………………………………… 70

2-7- امین فقیری…………………………………………………………………………………………………………. 73

2-7-1- زندگی­نامه………………………………………………………………………………………………………………… 73

2-7-2- بررسی آثار(مجموعه داستان­های تمام باران­های دنیا، مویه­های منتشر و داستان‌های بلند اگر باران ببارد و

 

 رقصندگان)……………………………………………………………………………………………………………… 75

2-7-2-1- مجموعه داستان تمام باران­های دنیا  ……………………………………………………….. 75

2-7-2-1-1- خلاصه داستان­ها…………………………………………………………………………………. 76

2-7-2-1-2- ویژگی­های کلی داستان‌ها …………………………………………………………………. 82

2-7-2-2- مجموعه داستان مویه­های منتشر………………………………………………………………. 83

2-7-2-2-1- خلاصه داستان­ها…………………………………………………………………………………. 83

2-7-2-2-2- ویژگی­های کلی داستان­ها …………………………………………………………………. 88

2-7-2-3- داستان بلند اگر باران ببارد ……………………………………………………………………….. 91

عنوان                                                                                       صفحه

2-7-2-3-1- خلاصه داستان …………………………………………………………………………………… 91

2-7-2-3-2- ویژگی­های کلی داستان………………………………………………………………………. 91

2-7-2-4- داستان بلند رقصندگان……………………………………………………………………………….. 93

2-7-2-4-1- خلاصه داستان…………………………………………………………………………………….. 93

2-7-2-4-2- ویژگی­های کلی داستان …………………………………………………………………….. 94

2-7-2-5- نتیجه­گیری کلی چهار اثر امین فقیری……………………………………………………… 97

2-8- حسن کریم­پور شیرازی………………………………………………………………………………………… 98

2-8-1- زندگی­نامه…………………………………………………………………………………………………… 98

2-8-2- بررسی آثار (رمان درماندگان عشق و باغ مارشال)………………………………………………… 100

2-8-2-1- رمان درماندگان عشق………………………………………………………………………………….. 100

2-8-2-1-1- خلاصه رمان………………………………………………………………………………………… 100

2-8-2-1-2- ویژگی­های کلی رمان………………………………………………………………………….. 102

2-8-2-2- رمان باغ مارشال …………………………………………………………………………………………. 104

2-8-2-2-1- خلاصه رمان………………………………………………………………………………………… 104

2-8-2-2-2- ویژگی­های کلی رمان …………………………………………………………………………. 105

2-8-2-3- نتیجه گیری دو رمان کریم­پور شیرازی……………………………………………………… 105

2-9- علی اصغر شیرزادی………………………………………………………………………………………. 106

2-9-1- زندگی­نامه…………………………………………………………………………………………….. 106

2-9-2- بررسی آثار (مجموعه داستان غریبه و اقاقیا و رمان طبل آتش)…………………………. 107

یک مطلب دیگر :

2-9-2-1- مجموعه داستان غریبه و اقاقیا…………………………………………………………………… 107

2-9-2-1-1- خلاصه داستان­ها…………………………………………………………………………………. 107

2-9-2-1-2-ویژگی­های کلی داستان­ها……………………………………………………………………. 110

2-9-2-2- رمان طبل آتش ………………………………………………………………………………………….. 112

2-9-2-2-1- خلاصه رمان………………………………………………………………………………………… 112

2-9-2-2-2- ویژگی­های­ کلی رمان………………………………………………………………………….. 113

2-10- مهناز کریمی…………………………………………………………………………………………………… 116

2-10-1- زندگی­نامه…………………………………………………………………………………………………… 116

2-10-2- بررسی اثر (داستان بلند رقصی چنین)………………………………………………………………. 116

2-10-2-1- خلاصه داستان ………………………………………………………………………………………… 116

2-10-2-2- ویژگی­­های کلی داستان……………………………………………………………………………. 117

عنوان                                                                                       صفحه

2-11- طاهره ریاستی…………………………………………………………………………………………… 120

2-11-1- زندگی­نامه……………………………………………………………………………………………….. 120

2-11-2- بررسی اثر (مجموعه داستان شط خیال)……………………………………………………………. 120

2-11-2-1- خلاصه داستان­ها………………………………………………………………………………………. 120

2-11-2-2- ویژگی­های کلی داستان­ها………………………………………………………………………… 126

2-12- شهریار مندنی­پور…………………………………………………………………………….. 130

2-12-1- زندگی­نامه………………………………………………………………………………………….. 130

2-12-2- بررسی آثار (مجموعه داستان­های سایه­های غار، هشتمین روز زمین، مومیا و عسل و ماه نیمروز)        132

2-12-2-1- خلاصه و ویژگی­های داستان­های مجموعه­ی سایه­های غار …………………. 132

2-12-2-2- خلاصه و ویژگی­های داستان­های مجموعه­ی هشتمین روز زمین……….. 139

2-12-2-3- خلاصه و ویژگی­های داستان­های مجموعه­ی مومیا و عسل………………….. 146

2-12-2-4- خلاصه و ویژگی­های داستان­های مجموعه­ی ماه نیمروز ……………………… 163

2-12-2-5- نتیجه­گیری چهار مجموعه داستان مندنی­پور………………………………………… 174

2-13- ابوتراب خسروی…………………………………………………………………………………… 179

2-13-1- زندگی­نامه………………………………………………………………………………………… 179

2-13-2- بررسی اثر (مجموعه داستان هاویه) …………………………………………………………………… 181

2-13-2-1- خلاصه داستان­ها………………………………………………………………………………………. 182

2-13-2-2- ویژگی­های کلی داستان­ها………………………………………………………………………… 189

2-14- محمد کشاورز…………………………………………………………………………………………………. 195

2-14-1- زندگی­نامه…………………………………………………………………………………………………… 195

2-14-2- بررسی اثر (مجموعه داستان پایکوبی)………………………………………………………………… 195

2-14-2-1- خلاصه داستان­ها………………………………………………………………………………………. 195

2-14-2-2- ویژگی­های کلی داستان­ها………………………………………………………………………… 200

2-15- سوسن طاقدیس………………………………………………………………………………………………….. 203

2-15-1- زندگی­نامه…………………………………………………………………………………………………….. 203

2-15-2- بررسی اثر (داستان بلند و دست­ها از خاک روئیدند)………………………………………… 204

2-15-2-1- خلاصه داستان………………………………………………………………………………………….. 204

2-15-2-2- ویژگی­های کلی داستان……………………………………………………………………………. 205

2-16- محمدحسین مدرس صادقی…………………………………………………………………………… 207

عنوان                                                                                       صفحه

2-16-1- زندگی­نامه…………………………………………………………………………………. 207

2-16-2- بررسی اثر (مجموعه داستان زیبا ولی شکستنی)………………………………………………. 207

2-16-2-1- خلاصه داستان­ها………………………………………………………………………………………. 208

2-16-2-2- ویژگی­های کلی داستان­ها………………………………………………………………………… 209

2-17- حسن بنی عامری…………………………………………………………………………………………. 211

2-17-1- زندگی­نامه…………………………………………………………………………………………….. 211

2-17-2- بررسی اثر (رمان گنجشک­ها بهشت را می­فهمند) …………………………………………… 212

2-17-2-1-  خلاصه رمان …………………………………………………………………………………………… 212

فصل چهارم:ریشه‌شناختی واژگان

ریشه‌شناختی واژگان……………………………………………………………….. 25

 

فصل پنجم :نتیجه‌گیری

نتیجه‌گیری………………………………………………………………………… 94

منابع ……………………………………………………………………………… 96

 

كلیات

زبان‌هایی كه در ایران از قدیم‌­ترین روزگاران تاكنون متداول بوده‌اند از نظر ویژگی‌های زبانی، وجوه مشتركی دارند. این مجموعه زبان­­ها را اصطلاحاً گروه زبان­های ایرانی می­نامند. از نظر تاریخی زبان­های ایرانی به سه دسته تقسیم می­شوند: زبان­های دوره باستان، دوره میانه و دوره نو. در سال 331 قبل از میلاد، داریوش سوم- شاهنشاه هخامنشی- به قتل رسید. با قتل او دوره جدیدی برای زبان‌های ایرانی آغاز شد كه تا سال 867 م. برابر با 254ﻫـ. ق. (سالی كه یعقوب لیث صفاری به سلطنت رسید و زبان فارسی، زبان رسمی دولت ایران شد.) ادامه یافت. این دوره برای زبان‌های ایرانی دوره میانه است.

فارسی میانه زبانی ایرانی است كه از فارسی باستان پدید آمده است و فارسی نو دنباله آن است. آغاز فارسی میانه به زمان پس از فروپاشی شاهنشاهی هخامنشی و پایانش به كهن­ترین شواهد فارسی نو باز می­گردد. بر این اساس دوران طولانی­ای از سده سوم پیش از میلاد تا سده‌های هشتم و نهم میلادی، مدت زمانی است كه در آن فارسی میانه زبانی زنده بوده است. اما به عنوان زبان مرده مذهبی تا سده­های نهم و دهم میلادی به وسیله زردشتیان ایران به كار گرفته شد و حتی تا سده سیزدهم میلادی مانویان واحه ترفان تركستان چین نیز آن را به كار برده‌اند. پارسیان هند نیز با میراث ادبی فارسی میانه خود تا حدی آشنایی داشتند تا اینكه در سده هجدهم میلادی دانشمندان اروپایی به بررسی و شناخت علمی این زبان نایل شدند(اشمیت، 1382: 223).

یک مطلب دیگر :

زبان‌های دوره میانه را به دو گروه زبان‌های ایرانی میانه غربی و میانه شرقی تقسیم می‌كنند. از گروه زبان‌های ایرانی میانه غربی از دو زبان آثار عمده­ای در دست است: زبان پارتی (یاپهلوانیگ یا پهلوی اشكانی) و فارسی میانه یا پهلوی. این مجموعه به فعالیت در حوزه فارسی میانه یا پهلوی می­پردازد. زبان فارسی میانه یا پهلوی زبان جنوب و جنوب غربی ایران بوده و زبان رسمی در دوره ساسانیان به شمار می­رفته است. در دوران ساسانی كتاب‌های بسیاری به زبان پهلوی نوشته شد كه البته بسیاری از آنها در رویدادهای مربوط به جنگ‌های ایران و روم و ایران و عرب از میان رفت، ولی بسیاری از این‌ها در دوران پس از اسلام مجدداً به الفبای زند بازنویسی شد. این فرایند بازنویسی به‌دست موبدان و دستوران زردشتی انجام می‌شد تا از گزند و آسیب مصون بمانند، در همان زمان بسیاری از آن نوشته‌ها به­دست ایرانیان نو مسلمان به عربی بازگردانده شد تا مجموعه فرهنگی ایرانیان باستان هم وارد اسلام گردد و هم از خاموشی آن جلوگیری شود. از این دست كتاب‌ها می‌توان به آثار با ارزشی مانند دینكرد، بندهشن و گجستك ابالیش و همچنین شكند گمانیك ویچار اشاره نمود. همچنین در دوره ساسانی كتاب‌های اوستا به زبان پهلوی (از اوستایی) ترجمه شد تا همه مردم بتوانند از آن بهره­مند شوند و آن را بخوانند. از این رو كتاب‌های بسیاری به زبان پهلوی از روی اوستا نوشته شد و همه اینها بر غنا و ارزش ادبی زبان و ادبیات پهلوی افزود.

پهلوی منسوب به پهلَو است و این واژه از صورت ایران باستان پَرثََوَه آمده­است (آموزگار، تفضلی، 1382: 13). در این زبان پرثوه نام سرزمین و قومی است كه در زمان هخامنشیان معروف بوده است، همان سرزمینی كه امروز خراسان نامیده می‌شود و در شمال و شمال شرقی ایران قرار دارد. تبدیل پَرثَوَه به پهلَو نتیجه قانون‌های آوا­شناسی است كه در این سرزمین حكمفرما است (تاوادیا، 1348: 1). از آنجا كه این زبان به ایالت فارس تعلق داشته است و نیز به علت اینكه از نظر ساختمان زبانی در مرحله­ای میان فارسی باستان و فارسی نو (دری) قرار دارد، محققان جدید آنرا “فارسی میانه” نامیده‌اند. اصطلاح پهلوی (فهلوی در متون عربی) را كه در اصل به معنی “پارتی” است، نویسندگان دوره اسلامی برای تمایز این زبان از فارسی نو به كار برده‌اند.