تعریف انسان 9

تعریف شر 12

شر در لغت 12

شر در اصطلاح 12

اقسام شر 17

1.شر طبیعی 17

2. شر اخلاقی 18
3. شر متافیزیکی 19

نظریه‌های مختلف درباره‌ی نحوه‌ی تحقق شرور 20

1. شر، امری موهوم 20
2. خیر و شر، وجودی از سنخ معقول ثانی فلسفی 22
3. نظریه‌ی عدمی بودن شرور 23
4. وجودی بودن شرور 24

توجیه برای تحقق شرور 24

1. شر، کیفری الهی 24
2. شر، برای شناسایی خیر 25
3. شر، لازمه‌ای برای اختیار 26
4. شر، لازمهی رسیدن به خیر برتر 27

تحلیل و تفسیر وجود شرور با اوصاف الهی 28

شناخت خداوند 28

شناخت صفات خداوند 29

فصل دوم: رابطه یاد خداوند و کاهش شرور اخلاقی

چه چیز می‌تواند شرور را کم کند و یا از بین ببرد؟ 37

یاد خدا چیست؟ 38

چرا یاد خداوند می‌تواند شرور را کم کند؟ 41

آرامش ناشی از یاد خداوند چگونه به وجود می‌آید؟ 44

چگونه می‌توان با یاد خدا شرور اخلاقی را از بین برد؟ 47

دلیل انجام امور اخلاقی چیست؟ 55

فصل سوم: رابطه یاد خداوند و کاهش شرور طبیعی

چگونه می‌توان با یاد خدا شرور طبیعی را کم کرد و یا از بین برد؟ 57

شرور طبیعی‌ای که ناشی از افعال بد انسان است. 58

شرور طبیعی‌ای که ناشی از افعال انسان نیست. 63

نتیجه گیری 68

منابع 69

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

کلیات

 

ضرورت بررسی شر و کاهش دادن آن

مسئله‌ی شر یکی از درگیری‌های ذهنی انسان و یکی از مشکلاتی است که انسان‌ها زمان بسیاری است که با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. شاید طول زمان مذکور به این دلیل است که رنج و سختی‌ای که روح انسان را درگیر خود می‌کند، بسیار آزار‌دهنده است.

درست است که بدن انسان نیز درد را متوجه می‌شود ولی پس از گذشت مدت زمانی، به دلیل اینکه مادی و زمانی است ترمیم خواهد شد اما روح به خاطر لطافتی که دارد و به این دلیل که مجرد از ماده است، مشکلات و رنج را بیشتر حس می‌کند و در عین حال چون موجود زمانی نیست، یا به مدت زمان بیشتری نیاز دارد تا جراحتی را که دیده، جبران کند و کمی از درد آن بکاهد یا این درد و رنج با او باقی خواهد ماند. به همین دلیل از دیرباز بررسی مسئله‌ی شر قابل توجه بسیاری از دانشمندان بوده است.

دانشمندان بسیاری در طول این سال‌ها در پی آن بوده‌اند که علت این رنج‌های طولانی و گاه جانکاه را پیدا کنند. تمامی این تلاش‌ها برای این است که آدمی در طول این چند سالی که در عالم ماده سکنی دارد، در آرامش به سر برد. البته زندگی در عالم ماده به دلیل محدودیت‌هایی که دارد، خود می‌تواند آزار دهنده باشد ولی می‌توان از رنج آن کاست و شاید بعضی از آن‌ها را بتوان از بین برد.

باید برای این بحث که علت این رنج‌ها چیست و از کجا آمده و یا اینکه چرا، چیزی از رنج انسان‌ها و آزاری که او می‌بیند، کم نمی‌شود به دنبال راه‌حلی بود تا این رنج‌ها کاهش یابد. انسان بالاترین موجودات است به این دلیل که داری قوه­ی عقل است و استحقاق این را دارد که در آرامش زندگی کند. او به این دلیل که دارای  قدرتی به نام عقل و انتخاب برخوردار است که این قابلیت را به او می‌دهد تا مشکلات خود را از میان بردارد. او دارای دو جنبه است، یکی روحانی و دیگری جسمانی. بعد روحانی بعدی است که می‌تواند سراسر خیر و نیکی باشد. بعد جسمانی نیز هنگامی که تحت سیطره‌ی بعد روحانی قرار گیرد، شر در آن به حداقل خواهد رسید.

پس برای آرامش انسان لازم است که به این بحث پرداخته شود و سعی کرد استرس‌ها و رنج‌های روحی آدمی را به واسطه‌ی بحث درباره‌ی این موضوع، کم کرد.

پیشینه‌ی موضوع

از آغاز خلقت، شر نیز بوده است. قتل و جنایت به دلیل صفات ناپسند در انسان وجود داشته است. در سنت اسلامی ما و بر اساس آیات قرآن قابیل به واسطه‌ی صفت حسادت و حرص، برادر خود را، که با او نزدیک‌ترین قرابت خانوادگی را داشته، از بین می‌برد.

پس پیشینه‌ی این بحث به درازای بلندی عمر انسان است. از همان سال‌ها نیز رنج ناشی از این شرور در میان انسان‌ها بوده است و به همین دلیل انسان‌ها به دنبال توجیهی برای این رنج‌ها بوده‌اند. فلاسفه نیز به صورت تخصصی‌تر و آکادمیک، شروع به صحبت در مورد این شرور کردند. به طوری که یا جواب قانع‌کننده‌ای به شر بدهند و یا علت به وجود آمدن شرور را مشخص کنند.

در حال حاضر بسیاری از تعاریف در مورد مسئله‌ی شر حذف شده و جای خود را به مصادیق داده است. این مسئله به این علت است که تعریف حدّی و رسمی از شر امکان پذیر نیست و به همین علت به تعریف مصداقی روی می‌آورند. یعنی به جای آنکه تعریفی مشخص از شر ارائه دهند، نمونه‌هایی از وجود شرور را بیان می‌کنند و یا اینکه به کلیتی بسنده می‌کنند. چنانکه جان هیک در ابتدای بخش مسئله‌ی شر در کتاب فلسفه‌ی دین، چنین می‌گوید:

«شر به رنج و آلام جسمی، آلام روحی و شرارت اخلاقی اطلاق می‌شود[1] .»

 

در بسیاری موارد، انسان سعی بر این داشته است که با بیان محدودیت‌هایی در خود و یا اموری مربوط به خداوند که خالق جهان است، به توجیه این مسئله بپردازد ولی می‌توان گفت بسیار کم‌اند فیلسوفانی که سعی کرده‌اند راه حلی برای این امر پیدا کنند، به صورتی که شرور را در جهان ریشه‌کن نماید.

در غرب، فلاسفه‌ای مانند اسپینوزا و کانت، جزو فلاسفه‌ای هستند که این امور را مورد توجه قرار دادند.

اسپینوزا در کتاب اخلاق خود چنین مطرح می‌کند که شر در انسان به دلیل عدم شناخت، به وجود می‌آیند. راه حل مبارزه با این شرور را نیز شناخت انسان عنوان می‌کند و اینکه او باید شناخت خود را بالا ببرد تا شرور کم شود. او معتقد است که عالی‌ترین خیر شناخت خداست و عالی‌ترین فضیلت این است که خدا را بشناسد.[2]

کانت نیز در این باره حرف مشابهی زده است و می‌گوید که با تشکل امتی الهی اخلاقی و به وجود آمدن حکومت خداوند در زمین، می‌توان خیر را بر شر غالب کرد و شر را از بین برد.[3]

از سوی دیگر، بعضی فلاسفه‌ی اسلامی نظیر ملاصدرا معتقدند که هر چه فاصله از مبدأ هستی بیشتر شود، شرور بیشتر خواهد شد. به این دلیل که حیث امکان در این موجودات بیشتر است. (البته این نوع شر، شر متافیزیکی است که هرچند در این نوشته در ذیل انواع شرور خواهد آمد ولی مورد بحث نیست.)[4]

برتری‌ای که نظر ارائه شده در این تحقیق دارد این است که تنها در این باره نظر کلی‌ای ارائه نشده، بلکه هم در ادیان و هم در فلسفه، به صورت جزئی راهکار ارائه شده و با نشان دادن شرور اخلاقی و راه‌های جلوگیری از آن به صورت مصداقی، سعی بر هر چه کاربردی‌تر شدن این نظر داشته است. این پایان­نامه در پی آن است تا راه­حلی برای از بین بردن و یا کم کردن شرور ارائه دهد که علاوه بر دانشجویان فلسفه­ی دین و کسانی که فلسفه خوانده­اند برای همه­ی اقشار قابل استفاده باشد. بنابراین در آن از استدلال­هایی با الفاظ تخصصی کمتر استفاده شده. این به این معنا نیست که از استدلال استفاده نشده است بلکه استدلالهایی است که برای تمامی افراد قابل استفاده است. این راه در پاره­ای از کتب مربوط به فلسفه­ی دین نیز استفاده شده است و دلیل آن هم این است که موضوعات فلسفه­ی دین، موضوعاتی است که ذهن بسیاری از افراد جامعه را به خود مشغول میکند.

پیشینه‌ی تحقیقی موضوع

چنانچه در پایان نامه‌ها یا کتب نگاه کرده‌ شد، نه پایان نامه‌ای و نه کتابی با این موضوع نگارش نشده است ولی به طور کلی مقالات و کتبی با موضوع شر موجود است. پایان نامه­هایی نیز در این زمینه موجود است ولی اکثریت آنها مسئله­ی شر را تبیین کرده­ یا از دیدگاه فلاسفه­ی مختلف بررسی کرده­اند. برای نمونه «مسئله­ی شر از دیدگاه جی ال مکی و نقد و بررسی آن از دیدگاه فلاسفه­ی اسلامی» یا «نظام احسن و شرور». در حالیکه در این پایان­نامه سعی بر آن است که راه­حلی برای شرور ارائه شود.

مفروضات

مفروضات در این پایان نامه واژه‌هایی همچون خدا و انسان است. مفهوم انسان و وجود خداوند جزو مواردی است که ما به صورت پیش فرض آن را قبول داریم. مفهوم انسان را چون خود انسان هستیم درک میکنیم. در مورد وجود خداوند نیز چون خالق برای جهان امری لازم است و نبود آن را نمی­توان تصور کرد (مانند نبود علت است).

فرضیه

• یاد خداوند از بین برنده‌ی شرور اخلاقی و کاهش دهنده‌ی شرور طبیعی است.

توضیح: در جهان شرور بسیاری وجود دارد که یا ناخواسته انسان سبب بروز آن شر می‌شود و یا اینکه مستقیماً به انسان مربوط است. فیلسوفان به ویژه فیلسوفان دین در این مورد نظریاتی داده‌اند یا تحقیقاتی به عمل آمده است. این تحقیقات یا مورد را به خدا و صفات او نسبت داده‌اند تا آنجا که میان صفات الهی چون حکمت، عدالت و خیرخواهی خداوند با شرآفرینی تضاد و تنافی دیده‌اند و یا برای آنکه اختیار انسان را محدود نکنند گفته‌اند که لازمه‌ی اختیار، وجود بعضی شرور است.

البته هیچ کدام از این توجیه‌ها و راه حل‌هایی که در فصل اول خواهد آمد، جوابی برای مسئله‌ی شر نداشتند و اگر به جوابی هم رسیده‌اند، نتوانسته این شرور را کم کند. در حالی که می‌توان به وسیله‌ی خودشناسی یا برهان‌های درونی به این مسئله رسید که یاد خداوند می‌تواند بسیاری از شرور را کاهش دهد.

انسان دارای صفت اختیار هست، اما یاد خداوند سبب می‌شود که اختیار در انسان دارای چنان قدرتی شود که ایجاد کننده‌ی شر نباشد و تنها از این صفت در جهت خیر استفاده کرد و در مرحله‌ی بعد خودسازی‌ای برای او ایجاد می‌شود که می‌تواند از راه یاری رساندن به دیگران مانع از شروری شود که به وسیله‌ی آن‌ها امکان وقوع دارد. حتی در مرحله‌ی بالاتر می‌توان اثبات کرد که یاد خداوند در پیش نیامدن آنچه شرور طبیعی خوانده می‌شود، مؤثر است. هم به صورت عقلی و هم نقلی می‌توان این امر را اثبات کرد که با رعایت موارد اخلاقی (که همان اموری هستند که باعث ایجاد خیر می‌شوند)، افراد دیگر نیز در جامعه از انجام اموری که منتهی به شر می‌شوند خودداری کنند.

یاد خداوند به این دلیل از بین برنده و یا کاهنده‌ی شرور است که او خالق تمامی موجودات است و این وصف را تمامی ادیان و عقاید قبول دارند. البته این صفت یکی از 9 صفتی است که همه مشترکاً آن را قبول دارند. صفت دیگر لاتناهی بودن است. هنگامی که موجودی لاتناهی باشد، باید تمام اوصاف را به طور کامل دارا باشد. به این دلیل که در جایی که صفتی را ناقص داشته باشد، یعنی او دارای مرزی است و در آنجا متوقف شده است. پس هیچ صفتی در او ناتمام نیست.

یک مطلب دیگر :

با این صفات، خیر بودن و خیرخواهی نیز در خداوند (علت‌العلل یا واجب‌الوجود) به صورت کامل وجود دارد به این معنی که او هم خود تمامی کارهایش خیر محض است و هم وضع کننده‌ی قوانینی است که آن قوانین، سبب به وجود آمدن خیر می‌شوند.

به همین علت اگر انسان به یاد خیر محض باشد، به این معنا که نسبت به او شناخت داشته باشد و از قوانینی که او گذاشته، تبعیت کند، نه تنها مرتکب شری نخواهد شد، بلکه سبب گسترش خیر می‌شود. به این معنی که دیگران را نیز می‌تواند از انجام شرور بازدارد.

سؤال اصلی و فرعی

سؤال اصلی این است که: یاد خداوند چه تأثیری در کاهش یا از میان بردن شرور میان انسان‌ها دارد؟ این سؤال همان پرسشی است که فرضیه‌ی تحقیق آن را شامل می‌شود و به آن پاسخ می‌گوید.

سؤالات فرعی موجود در این تحقیق شامل موارد زیر هستند:

1. شر چیست؟ انواع شر کدام است؟
2. شر چه نسبتی با آفریده های خداوند عالم، قادر و خیرخواه دارد؟
3. انواع شرور با انسان چه نسبتی دارد؟
4. چه ارتباطی بین افعال انسان و اراده‌ی خداوند و طبیعت وجود دارد؟
5. یاد خدا چیست؟
6. خیرخواهی مطلق خداوند به چه معناست؟

کلید واژه‌ها

کلید واژه‌های مرتبط با این موضوع عبارتند از سه مفهوم شر، صفات خداوند، ابعاد انسان.

هر کدام از این سه واژه در این بحث باید تعریف شوند. هر چند معمولاً تعریف خاصی از شر ارائه داده نمی‌شود و بیشتر فلاسفه تنها به تعریف مصداقی آن بسنده کرده‌اند ولی با همین توضیحات می‌توان تعریفی کلی از شر ارائه داد که مفهومی از آن در ذهن ما بیاید.

در مورد ابعاد وجودی انسان نیز به این دلیل که شر میان انسان‌ها معنی پیدا می‌کند، می‌بایست تعریفی نیز از ابعاد او ارائه می‌شد تا نشان دهد شر بر چه بعدی از انسان داخل می­شود.

در مورد شناخت صفات خداوند نیز که مهم‌ترین عضو این مجموعه مفاهیم بود، باید صفات او را مورد بررسی قرار داد تا با شناخت اوصاف او به وجود او و چگونگی وجود او و تأثیر یاد او بر کاهش شرور پی ببریم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 

تعاریف و نظریات

 

مقدمه

مواجه شدن با مسئله‌ی خیر و شر از دیر زمان برای انسان وجود داشته است اما توجه انسان بیشتر به مسئله‌ی شر معطوف شده است. به این دلیل که روند جهان و زندگی انسان به صورت عادی مطابق با خیر است اما شر به نوعی یک پیچیدگی و یک ناهماهنگی در این جهان است که باعث می‌شود در انسان ایجاد رنج کند و در پی آن سؤال‌هایی برای انسان ایجاد کند. غیر از این موارد، شر رنج عمیقی را در درون انسان به وجود می‌آورد. بعضی از این رنج‌ها چنان تأثیرات عمیقی بر روی روح و روان انسان می‌گذارد، که بی تفاوت بودن و یا گذشتن از آن کار بسیار دشوار و گاهی غیر ممکن است.

مردم بر این باور بوده‌اند که اگر موجودی برتر در عالم وجود دارد و بر کارهای ما نظارت دارد به چه دلیل باید ما در رنج به سر ببریم؟ اگر آن موجود برتر دارای صفات پسندیده‌ای چون خیرخواهی است، چرا باید افراد موجود در این جهان را در رنج ببیند؟ و سؤال‌هایی از این دست انسان‌ها را درگیر مسئله‌ی شرور می‌کند.

طبیعتاً همان طور که شر ذهن مردم عادی را به خود مشغول کرده است، ذهن حکما و بزرگان و فلاسفه را نیز به خود مشغول کرده و آن‌ها بر این شدند که جواب‌های تخصصی‌تر و طبقه‌بندی شده‌ای به آن بدهند. این گونه جوابها مبتنی بر نظریه‌ی عدالت خداوند یعنی باور به دادگری او است. این جواب‌ها اغلب می‌کوشد تا جواب قانع‌کننده‌ای برای مسئله‌ی شر بیابد زیرا در این نظریه دادگری و عدل خداوند به صورت پیش‌فرض پذیرفته‌شده است و تنها توجیهی برای وجود شرور یا منشأ آن نیاز دارد. جان هیک در کتاب فلسفه‌ی دین خود در توضیح عدل الهی یا همان تئودیسی چنین عنوان می‌کند که لایب نیتس این واژه را از دو واژه‌ی یونانی Theos (خدا) و Dike (عادل) ساخته است. این واژه اصطلاحی است برای کوشش‌هایی که برای حل مسئله‌ی شر به انجام رسیده است[5]. چنانچه مشخص است در این نظریه عدالت و دادگری خداوند به صورت پیش فرض پذیرفته شده است.

کهن‌ترین متن دینی که در آن مسئله‌ی شر مطرح شده، در آیین هندو، ریگ­ودا- سامهیتا است. این اثر که قدمت آن به 12 یا 15 قرن پیش از میلاد می‌رسد، با توهم خواندن شر به پاسخ آن پرداخته است.

یکی دیگر از آثار قدیمی و دینی که به توجیه مسئله‌ی شر پرداخته، اوستا است، که قدمت آن حدوداً به دو قرن پیش از میلاد می‌رسد. این متن دینی به جای پاسخ گویی به شبهه‌ی شر، تسلیم آن شده و شر را به خدایی دیگر به نام «اهریمن» در مقابل (و در عرض) خدای خیرخواه (یزدان) نسبت می‌دهد[6].[7] در آئین مانی نیز دیدگاه دوگانه انگار وجود دارد.

شهید مطهری در کتاب عدل الهی خود چنین می‌گوید:

«آئین زردشت به حسب مدارک تاریخی از نظر خالقیت، کاملاً ثنوی بوده است … مطابق این فکر، هر چند هستی دو ریشه‌ای نیست ولی دو شاخه‌ای است، یعنی هستی که از آهورامزدا آغاز می‌گردد به دو شاخه منشعب می‌شود، شاخه‌ی نیک که عبارت است از سپنت‌مئینو و آثار نیکش و شاخه‌ی بد که عبارت است از انگره‌مئینو و همه‌ی آفریده‌ها و آثار بدش.»[8]

در این‌جا چنین نشان داده می‌شود که به طور کامل خالق خیر را از خالق شر متمایز کرده‌اند. این شاید ابتدائی‌ترین راه برای توجیه شرور بوده است.

محدوده پژوهش حاضر،بررسی مصادیق رحمت الهی در سوره الرحمن با استفاده از تفاسیر مختلف از جمله تفسیر المیزان،نمونه،البرهان،جوامع الجامع و دیگر تفاسیر می باشد،در این پژوهش از کتب مرتبط با این موضوع نیز استفاده شد.

1-7-اهداف پژوهش

هدف از این پروژه آشنایی با سوره مبارکه الرحمن و شناساندن جاذبه های دین اسلام از طریق معرفی مصادیق رحمت الهی و بررسی زمینه ها و موانع آن می باشد.از آنجا ک

ه فضل و رحمت الهی در زندگی انسانها وسیله ای است برای رسیدن آنها به رشد و کمال و سعادت ابدی،بنابراین شناخت مصادیق رحمت الهی دراین سوره می تواند برای جویندگان راه سعادت مفید واقع شود.

یک مطلب دیگر :

تعداد صفحه : 111

2-2-1-5-مقایسه نتایج رضایت از زندگی در دو پژوهش سال های 1353 و1374در ایران….18

2-2-1-6- موج دوم پیمایش ارزش ها و نگرش های ایرانیان………..24

2-2-1-7- رضایت از زندگی و مولفه‌های آن……………….. 31

2-2-1-8- ابعاد رضایت از زندگی……………………………. 33

2-2-1-9-  مفهوم رضایت و ابعاد آن………………………… 34

2-2-1-10- هفت عامل همبسته با احساس رضایت  از زندگی…….35

2-2-1-11- بررسی میزان رضایت از زندگی………………..36

2-2-1-12-  ابعاد رضایت از زندگی (شورای علمی پژوهشگران 1381 )……37

2-2-1-13-وضعیت و نگرش جوانان ایران، گزارش نتایج پژوهشی طرح مشاوره ملی با جوانان…..38

2-2-1-14- سنجش توصیفی احساس خوشبختی………40

2-2-1-15-بررسی رضایت از زندگی در میان شهروندان زن ایرانی…….41

2-2-2- پیشینه تحقیقات خارجی………………………… 42

2-2-2-1- سنجش احساس میزان رضایت و امنیت……….42

2-2-2-2- گزارشی از اعتبار سازه‌هایی از طیف رضایت از زندگی در یك مقطع زمانی……43

2-2-2-3- رضایت از زندگی در میان دانش‌آموزان خارجی…45

2-2-2-4- توانائی ها و محدودیت‌ها برای اندازه‌گیری كیفیت زندگی در نواحی شهری….49

2-2-2-5- كیفیت زندگی و رضایت……………………………53

2-2-2-6-  دنیا طلبی و نسبت آن با رضایت از زندگی……..55

2-2-2-7- رضایت از زندگی و توسعه……………………….. 56

2-2-2-8- احساس میزان رضایت و امنیت…………………..56

2-2-2-9- همبستگی احساس خوشبختی با بیگانگی و بی‌اعتمادی………..56

2-2-2-10- همبستگی  رضایت از زندگی با توسعه اجتماعی و اقتصادی…………56

2-2-2-11- بهروزی در آمریكا………………………………….. 57

2-2-2-12- همبستگی رضایت از زندگی با پایگاه اجتماعی اقتصادی…..57

 

2-2-2-13- تحلیلی از شاخص رضایت از زندگی…………….57

2-2-2-14- بررسی تطبیقی میزان رضایت از زندگی و احساس سعادت در بین چندین كشور اروپایی….58

2-3-بخش دوم: مبانی نظری………………………………… 70

2-3-1- نظریه های روان شناختی…………………………… 70

2-3-1-1-نظریه سلسله مراتب نیازها……………………….. 70

2-3-1-2-نظریه نیاز به موفقیت……………………………….. 72

2-3-2- نظریه های  روان شناسی اجتماعی………………. 74

2-3-2-1-نظریه محرومیت نسبی…………………………….. 74

2-3-2-2-نظریه تطابق آرزو- وضعیت………………………….. 76

2-3-2-3-نظریه دلزدگی زیمل………………………………… 78

2-3-2-4-نظریه دلهره منزلت…………………………………. 83

2-3-2-5-نظریه برابری…………………………………………. 84

2-3-2-6-نظریه ارزش منزلت………………………………….. 85

2-3-2-7-نظریه بیگانگی اجتماعی…………………………… 85

2-3-2-8-نظریه مقایسه اجتماعی…………………………… 86

2-3-3- نظریه های جامعه شناسی…………………………. 89

2-3-3-1-نظریه آنومی دورکیم……………………………….. 89

2-3-3-2-نظریه رابطه اجتماعی……………………………… 90

2-3-3-3-نظریه كونیگ……………………………………….. 94

2-3-3-4-لوئیس كریزبرگ…………………………………… 95

2-3-3-5-نظریه کارل مارکس………………………………… 96

2-3-3-6-نظریه ی پارسونز………………………………….. 97

2-3-3-7-نظریه هومنز……………………………………….. 99

2-3-3-8-نظریه مبادله پیتر بلاو…………………………….. 99

2-3-3-9-نظریه اینگلهارت………………………………….. 100

2-3-3-10-ولع ارتقاء در ایران و عوامل مؤثر بر آن………… 101

2-3-4-چهارچوب تئوریک…………………………………… 102

2-3-5-فرضیات تحقیق……………………………………… 105

2-1 مدل نظری تحقیق……………………………………… 106

فصل سوم: روش‌شناسی تحقیق

3-1- مقدمه…………………………………………………… 108

3-2-متغیر های پژوهش………………………………………… 110

3-2-1-متغیرهای زمینه ای: سن، جنس، تحصیلات، تاهل…..110

3-3-تعریف مفاهیم(تعاریف مفهومی وعملیاتی متغیرها)……110

3-3-1-رضایت از زندگی…………………………………………..110

3-3-2-تعریف عملیاتی……………………………………………111

3-3-3-روایی معیار(ابزار سنجش) متغیر وابسته………………112

3-4-محرومیت نسبی…………………………………………….112

یک مطلب دیگر :

3-4-1-تعریف عملیاتی………………………………………….. 112

3-5-آنومی (بی‌هنجاری) ………………………………………..113

3-5-1-تعریف عملیاتی………………………………………….. 114

3-6- دینداری(بعد احساسی)…………………………………… 116

3-6-1-تعریف عملیاتی……………………………………………..116

3-7- احساس بیگانگی اجتماعی(بعد بی قدرتی)…………….. 117

3-7-1-تعریف عملیاتی……………………………………………. 117

3-8-مثبت نگری…………………………………………………….. 118

3-8-1-تعریف عملیاتی…………………………………………….. 118

3-9-رضایت  از خود………………………………………………… 119

3-9-1-تعریف عملیاتی…………………………………………….. 119

3-10- رضایت زناشوئی…………………………………………… 120

3-10-1-تعریف عملیاتی………………………………………….. 120

3-11- سن………………………………………………………… 121

3-12- وضعیت تاهل…………………………………………………. 121

3-13-جنسیت…………………………………………………….. 122

3-14-تحصیلات………………………………………………….. 122

3-15-میزان درآمد………………………………………………… 122

3-16-روش تحقیق…………………………………………………. 122

3-17-واحد تحلیل و واحد مشاهده……………………………….. 122

3-18-روش نمونه گیری……………………………………………. 123

3-19-جامعه آماری…………………………………………………. 122

3-20-حجم نمونه……………………………………………………. 123

3-21-مراحل تهیه پرسشنامه……………………………………… 123

3-22-محاسبه روایی لازم………………………………………….. 124

3-23-تكنیك‌های مورد استفاده در تجزیه و تحلیل داده‌ها………. 124

3-24-اعتبار و پایایی…………………………………………………. 124

3-25-بررسی روایی معیار ابزار سنجش………………………….. 125

فصل چهارم: یافته های تحقیق

4-1-مقدمه…………………………………………………………… 128

4-2- بخش اول: آمار توصیفی………………………………………. 128

4-2-1-توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس دسته های سنی……128

4-2-2-توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس جنس…………………. 130

4-2-3-توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس مقاطع تحصیلی………131

4-2-4-توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس وضعیت تاُهل………….132

4-2-5-توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس میزان درآمد خانواده…..133

4-2-6-توصیف متغیر وابسته: رضایت از زندگی…………………….. 135

4-2-7-توصیف متغیر های مستقل…………………………………… 139

4-2-7-1-محرومیت نسبی……………………………………………. 139

4-2-7-2-آنومی اجتماعی……………………………………………. 143

4-2-7-3-دینداری(بعد احساسی)……………………………………. 148

4-2-7-4-احساس بیگانگی اجتماعی(بعد بی­­قدرتی)………………. 151

4-2-7-5-مثبت نگری………………………………………………….. 154

4-2-7-6-رضایت از خود………………………………………………… 157

4-2-7-7-رضایت زناشویی……………………………………………… 160

4-3-بخش دوم: آمار استنباطی………………………………………. 165

4-3-1-تحلیل یافته های پژوهش (آزمون فرضیات)…………………… 165

4-3-2-بررسی پیش فرض های تحلیل رگرسیون و ارائة معادلة آن….165

4-3-2-1-بررسی نرمال بودن و فاصله ای بودن سطح سنجش متغیرهای تحقیق…..165

4-3-2-2- بررسی استقلال متغیرهای مستقل از یكدیگر یا عدم هم خطی آنها……..166

4-3-2-3- بررسی استقلال خطاها………………………………….. 166

4-3-3-آزمون فرضیه یكم : احساس محرومیت نسبی برکاهش رضایت از زندگی موثر است……167

4-3-4-آزمون فرضیه دوم: آنومی اجتماعی بر کاهش رضایت از زندگی موثر است………..169

4-3-5-آزمون فرضیه سوم: بعد احساسی دینداری بر افزایش رضایت از زندگی موثر است…..171

4-3-6-آزمون فرضیه چهارم: احساس بیگانگی اجتماعی(بعد بی قدرتی) بر کاهش رضایت از زندگی موثر است…..173

4-3-7-آزمون فرضیه پنجم : مثبت نگری بر افزایش رضایت از زندگی موثر است………175

4-3-8-آزمون فرضیه ششم : رضایت از خود بر افزایش رضایت از زندگی موثر است……177

4-3-9-آزمون فرضیه هفتم : رضایت زناشویی بر افزایش رضایت از زندگی موثر است…..179

4-3-10-آزمون فرضیه هشتم: میزان درآمد بر افزایش رضایت از زندگی موثر است……..181

تعاریف و نظرات برخی دانشمندان در خصوص جامعه اطلاعاتی….24

مهمترین و رایج ترین معیارهای جامعه اطلاعاتی………….. 25

نظرات فریتزماکلوپ(ماچلاپ)…………………………………. 29

نظرات کاستلز در خصوص جامعه اطلاعاتی………………… 29

عوامل موثر در تغییرات ارتباطی و ویژگی های آن……………32

مروری بر مطالعات نظری مربوط به سازمان………………… 32

هدف های سازمان……………………………………………..33

تعریف هدف از دیدگاه نظریه پردازان………………………….. 34

فصل  سوم: روش شناسی…………………………………. 35

روش تحقیق…………………………………………………… 36

ابزار گردآوری اطلاعات…………………………………………. 37

مشخصات پرسشنامه و نحوه اجرای آن…………………….. 37

متغیرهای تحقیق………………………………………………. 37

 

جامعه آماری( جامعه نمونه و حجم نمونه)…………………… 37

روش نمونه گیری……………………………………………….. 38

روش استخراج و پردازش داده ها……………………………… 38

روش تجزیه و تحلیل و توصیف داده ها………………………… 39

فصل چهارم: یافته های تحقیق………………………………. 40

فصل پنچم: نتیجه گیری و پیشنهادات……………………….. 86

الف) یافته های توصیفی………………………………………. 87

ب) یافته های مربوط به آزمون فرضیه ها……………………. 92

پیشنهادات پژوهش……………………………………………. 99

محدودیت های تحقیق……………………………………….. 100

منابع و مآخذ……………………………………………………101

چکیده:

هدف از انجام این تحقیق بررسی میزان و عوامل بهره مندی كاركنان سازمان صنایع هوایی از بزرگراههای اطلاعاتی با تاكیدبرنقش اینترنت می باشد.  روش تحقیق در این بررسی پیمایشی می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل كلیه مدیران، كارشناسان وكاركنان سازمان صنایع هوایی را تشكیل می دهد. روش نمونه گیری این بررسی نمونه گیری تصادفی طبقه ای است. ابزاراندازه گیری نیز با توجه به روش تحقیق(پیمایشی)، ازپرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اس پی اس استفاده گردیده است. یافته های تحقیق بیانگر این مساله است كه سه عنصر و متغیر مهم جنسیت، سن و تحصیلات در میزان استفاده از اینترنت موثر نبوده و داشتن رایانه در منزل ، اینترنت خانگی، سابقه كار و مطالعه درمورد اینترنت، نیز تاثیری در میزان استفاده از اینترنت نداشته است. اما در میزان ارتباط با اینترنت وعواملی همچون تسلط به زبان انگلیسی،ارتباط با مراجع تخصصی علمی داخل و خارج ازكشور، ارتقاء دانش عمومی وتخصصی كاركنان رابطه معناداری وجود دارد. وضعیت اجتماعی و اقتصادی نیز درمیزان استفاده از اینترنت موثر قلمداد شده است.

فصل اول: کلیات تحقیق

بیان مساله (تعریف موضوعی تحقیق):

ابزارهای نوین ارتباطی ترکیبی از چندین فناوری شامل وسایل ارتباط جمعی، انفورماتیک و ارتباطات دور است. این مثلث فناوری، انسان ها را در ضبط، ذخیره سازی، پردازش، بازیابی، انتقال و دریافت اطلاعات در هر زمان و مکانی یاری می نماید. فناوری های نوین ارتباطی تکمیل کننده امکاناتی است که وسایل ارتباطی گذشته ارائه کرده اند.

این فناوری ها ویژگی های منحصر به فردی دارند که آنان را از وسایل ارتباطی قدیمی متمایز ساخته است. با توجه به پیشرفت علوم مختلف، از جمله علوم رایانه ای و نیز ضرورت شناخت و آشنایی هرچه بیشتر با علوم جدید و استفاده و بهره مندی از تجربیات و توانمندی های دیگران در نقاط مختلف جهان، لزوم استفاده از وسایل ارتباطی را بیش از پیش نموده و نقش غیر قابل انکاری را برای آن می توان قائل شد. در دنیای امروز و در دهکده جهانی ” مک لوهان ” همه چیز با کلیک و جستجویی ساده در دسترس بوده و سازمان ها، نهادها، ارگان ها وافراد حقیقی و حقوقی گوناگون می توانند با بهره مندی از طریق وسایل ارتباط جمعی، نیازمندیهای خود را برطرف نمایند.

سازمان صنایع هوایی یکی از صنت هایی است که از فناوری های نو و روز دنیا استفاده می کند و در زمینه  علوم و فنون هوایی و نیز ترابری هوایی و… فعال بوده و در

یک مطلب دیگر :

نکات مهم درباره استخراج بیت کوین و خرید بیت کوین

 شاخه ها و بخش های گوناگون هوایی فعالیت دارد.

این سازمان به لحاظ نیاز به استفاده از فناوری های نوین ارتباطی می تواند با کسب اطلاعات لازم و بعضا نادر از طریق وسایل ارتباط جمعی گامهای موثر و مهمی را در رفع نیازمندیها و حتی بازاریابی برای محصولات خود بردارد.

دراین تحقیق برآنیم تا به میزان و عوامل بهره مندی کارکنان سازمان صنایع هوایی از بزگراههای اطلاعاتی بخصوص اینترنت که یکی از ابزارهای بسیار مهم و تاثیر گذار در این خصوص می باشد، بپردازیم وبا تطبیق نظرات جامعه آماری(جامعه نمونه) به بررسی این موضوع از جهات مختلف بپردازیم.

قلمرو زمانی تحقیق:

این تحقیق با توجه به زمان انجام پژوهش در اواخر سال 92 و اوایل سال 93 مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است.

قلمرو تحقیق:

قلمرو مکانی این تحقیق شامل سازمان صنایع هوایی و سه صنعت مهم و تاثیر گذار آن  به شرح زیرمی باشد:

ستاد سازمان هوایی به عنوان مغز متفکر صنعت هوایی کشور و سیاست گذار در صنعت هوایی

شرکت صنایع هوایی(صها) به عنوان مرکز اصلی تعمیرات و اورهال ناوگان هوایی کشور

شرکت هلیکوپترسازی ایران (پنها) به عنوان بزرگترین مرکز تعمیر و نگهداری بالگردی ایران و خاورمیانه.

شرکت قدس به عنوان مرکز تخصصی طراحی، ساخت و تولید پهپاد (هواپیمای بدون سرنشین)

اهمیت، ضرورت مسأله تحقیق:

سازمان صنایع هوایی یکی از صنایع بسیار مهم و پیچیده و فعال در زمینه تعمیر و نگهداری انواع هواپیماهای مسافربری، ترابری، پشتیبانی و … بوده و در شاخه ها و بخش های گوناگون دیگری نیز فعالیت دارد، لذا استفاده از بزر گراههای اطلاعاتی وکسب اطلاعات لازم و بعضا نادر از طریق وسایل ارتباط جمعی می تواند علاوه بر رفع نیازهای این صنعت مهم،گامهای موثر و مهمی را در امر فروش و بازاریابی برداشته و کمک شایانی به ارتقاء محصولات این صنعت از نظر کیفی و کمی نماید.

بدون استفاده از بزرگراههای اطلاعاتی، اموری چون تجارت جهانی، فعالیت بازارهای صنایع فرهنگی، گسترش رسانه ها و شركتهای اطلاعاتی، حركت میلیونها سرباز، مسافر و توریست در دنیا، نفوذ و تسلط اطلاعاتی و علمی و بانكی و …. ممكن نیست.

در جهانی سازی جامعه اطلاعاتی و پیروی از سیاست‌های اقتصادی، فناوری‌های اطلاعات نقشی كلیدی ایفا كردند. بزرگراههای اطلاعاتی در سه حوزه بسیار مهم و حساس رایانه ها، ماهواره ها و صنایع فضایی و هوایی  تاثیر فراوان گذاشته و به این جهت بررسی میزان و استفاده کارکنان از این بزرگراهها اهمیت پیدا نموده است.

علی رغم این که سازمان صنایع هوایی دارای صنعتی بسیار پیچیده و حساس می باشد، لکن اهمیت و نقش نیروی انسانی در آن غیر قابل انکار بوده و وابستگی بسیار زیادی به آن دارد. به همین دلیل بهره مندی و استفاده کارکنان آن از بزرگراههای اطلاعاتی، به خصوص اینترنت می تواند تاثیر مستقیم و به سزایی در ارتقاء توانمندی های این صنعت داشته باشد.

اهداف تحقیق:

اهداف این تحقیق را می توان به دو دسته هدف اصلی و اهداف فرعی طبقه بندی کرد:

اهدف اصلی این تحقیق بررسی میزان و عوامل استفاده کارکنان سازمان صنایع هوایی از بزرگراههای اطلاعاتی با تاكید بر نقش اینترنت می  باشد.

اهداف فرعی:

کارکنان این سازمان تا چه اندازه از بزرگراههای اطلاعاتی به منظور ارتقاء سطح کیفی حرفه ای خود استفاده می کنند.

کارکنان این سازمان تا چه اندازه از بزرگراههای اطلاعاتی به منظور ارتقاء معلومات عمومی خود استفاده می کنند.

سوالات و فرضیه های تحقیق(بیان روابط بین متغیرهای مورد مطالعه):

* بین میزان استفاده کارکنان از اینترنت و سطح کیفی امکانات دسترسی به آن در سازمان/ شرکت رابطه معنا داری وجود دارد.

* بین میزان استفاده كاركنان از اینترنت و كیفیت آن در سازمان/شرکت رابطه معنا داری وجود دارد.

* بین میزان استفاده كاركنان از اینترنت و تسلط آنان بر رایانه رابطه معنا داری وجود دارد.

* بین میزان استفاده از اینترنت به عنوان یك منبع اطلاعاتی و ارتقاء توانمندی كاركنان رابطه معنا داری وجود دارد.

* بین میزان استفاده از اینترنت به عنوان یك منبع اطلاعاتی و ارتقاء توانمندی سازمانی كاركنان رابطه معنا داری وجود دارد.

* بین میزان استفاده از اینترنت به عنوان یك منبع اطلاعاتی و ارتقاء دانش عمومی  كاركنان رابطه معنا داری وجود دارد.

* بین میزان استفاده از اینترنت به عنوان یك منبع اطلاعاتی و ارتقاء دانش تخصصی كاركنان رابطه معنا داری وجود دارد.

* بین شركت در دوره های آموزشی تخصصی و میزان استفاده از اینترنت رابطه معنا داری وجود دارد.

* بین سابقه كار و میزان استفاده از اینترنت رابطه معنا داری وجود دارد.

* بین میزان استفاده كاركنان از منابع الکترونیکی(کتب و مجلات و…) و ارتقاء سطح حوزه های تخصصی کاری رابطه معنا داری وجود دارد.

* بین میزان استفاده كاركنان از اینترنت و ارتباط با مراجع تخصصی داخلی و خارجی  رابطه مستقیمی وجود دارد.

* بین وضعیت اجتماعی كاركنان ومیزان استفاده از اینترنت رابطه معنا داری وجود دارد.

* بین وضعیت اقتصادی كاركنان ومیزان استفاده از اینترنت رابطه معنا داری وجود دارد.

* در اختیار داشتن رایانه خانگی بر میزان کاربرد اینترنت موثر است.

* بین میزان استفاده از اینترنت  و داشتن اینترنت خانگی رابطه معنا داری وجود دارد.

* بین مهارت کارکنان در زبان انگلیسی و میزان استفاده از اینترنت رابطه معنا داری وجود دارد.

* بین مطالعه در خصوص اینترنت توسط کارکنان و میزان استفاده از آن رابطه معنا داری وجود دارد.

* بین استفاده از اینترنت و ارتقاء آموخته های کارکنان رابطه معنا داری وجود دارد.

تعریف مفاهیم و واژه ها:

1-3-1- هدف کلی………………………………………………. 23

1-3-2- اهداف جزئی…………………………………………… 23

1-4-  سؤالات پژوهش………………………………………… 23

فصل دوم پیشینه پژوهش…………………………………….. 24

مقدمه…………………………………………………………… 25

2-1-  پژوهش‏های داخلی…………………………………….. 25

2-2- پژوهش‏های خارجی……………………………………… 31

2-3- جمع­بندی پیشینه پژوهش……………………………… 49

فصل سوم چهارچوب نظری……………………………………. 53

مقدمه…………………………………………………………… 54

3-1- نظریه یادگیری اجتماعی ایکرز…………………………. 54

3-1-1- مفاهیم نظریه یادگیری اجتماعی…………………… 57

3-1-1-1- پیوند افتراقی……………………………………….. 57

3-1-1-1-1- ارتباط بین پیوند افتراقی و دیگرنظریه ­ها ………58

3-1-1-2- تعاریف……………………………………………….. 58

3-1-1-2- 1- ارتباط بین تعاریف و دیگر نظریه ­ها…………… 60

3-1-1-3- تقویت افتراقی……………………………………… 61

3-1-1-3-1- ارتباط بین تقویت افتراقی و دیگر نظریه­ ها…….62

3-1-1-4- تقلید………………………………………………….63

3-1-1-4-1- ارتباط بین تقلید و دیگر نظریه‌ها………………. 64

3-1-2- فرایند نظریه یادگیری اجتماعی………………………..64

3-1-3-تقلب/عدم صداقت علمی و یادگیری اجتماعی………66

3-2- نتیجه ­گیری……………………………………………….. 67

3-3- فرضیه­ های تحقیق………………………………………. 68

 

3-3-1- فرضیه اصلی……………………………………………. 68

3-3-2- فرضیه ­های فرعی………………………………………. 68

فصل چهارم روش………………………………………………. 69

4-1- روش پژوهش و ابزار گردآوری داده ­ها ……………………..70

4-2- جامعه آماری……………………………………………….. 70

4-3- حجم نمونه………………………………………………….70

4-4- روش نمونه­ گیری………………………………………….. 70

4-5- اعتبار و پایایی ابزار سنجش……………………………… 71

4-5-1- اعتبار سازه نظری مقیاس تقلب علمی……………… 71

4-5-2- اعتبار سازه‌ تجربی مقیاس­های یادگیری اجتماعی….. 71

4-5-2-1- تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول………………………. 72

4-5-2-1-1- تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول پیوند افتراقی…… 75

4-5-2-1-2- تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول تعاریف…………… 76

4-5-2-1-3- تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول متغیرهای تقویتی افتراقی….77

4-5-2-1-4- تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول تقلید……………. 79

4-6- پایایی ابزار سنجش……………………………………….. 80

4-7- تصریح مفاهیم و سنجش متغیرها ………………………..80

4-7-1- تقلب علمی…………………………………………….. 80

4-7-1-1- تقلب در امتحان………………………………………. 81

4-7-1-2- تقلب در تکالیف درسی…………………………….. 81

4-7-1-3- سرقت علمی………………………………………….. 81

4-7-1-4- جعل علمی……………………………………………. 82

4-7-1-5- تحریف علمی………………………………………….. 82

4-7-1-6- تسهیل تقلب برای دیگران……………………………. 82

4-7-2- یادگیری اجتماعی…………………………………………. 83

4-7-2-1- پیوند افتراقی……………………………………………. 84

4-7-2-2- تعاریف……………………………………………………. 84

4-7-2-3- تشویق……………………………………………………. 86

4-7-2-4- عکس­ العمل……………………………………………… 86

4-7-2-5- بازدارندگی………………………………………………… 87

4-7-2-6- پاداش……………………………………………………… 87

4-7-2-7- تقلید………………………………………………………. 88

4-8- هم‌ارز کردن……………………………………………………. 88

4-9- به­ هنجار کردن داده ­ها………………………………………… 89

4-10- تکنیک تجزیه و تحلیل داده ­ها ……………………………….89

4-11- مسائل اخلاقی……………………………………………….. 89

فصل پنجم توصیف داده ­ها…………………………………………… 91

5-1- توصیف متغیرهای زمینه ­ای…………………………………… 92

یک مطلب دیگر :

5-1-1- توصیف پاسخگویان برحسب جنسیت…………………….. 92

5-1-2- توصیف پاسخگویان برحسب مقطع تحصیلی…………….. 92

5-1-3- توزیع پاسخگویان برحسب معدل به تفکیک جنسیت……. 93

5-1-4- توزیع پاسخگویان برحسب دوره تحصیلی به تفکیک جنسیت……93

5-1-5- توزیع پاسخگویان برحسب گروه­های سنی به تفکیک جنسیت….94

5-1-6- توزیع پاسخگویان برحسب وضعیت تأهل به تفکیک جنست……….94

5-1-7- توزیع پاسخگویان برحسب محل سکونت به تفکیک جنسیت…….95

5-1-8- توزیع پاسخگویان برحسب دانشکده به تفکیک جنسیت….95

5-2- توصیف متغیرهای اصلی تحقیق……………………………… 96

5-2-1- توصیف ابعاد تقلب علمی (متغیر وابسته)……………….. 96

5-2-1-1- توصیف گویه­های بعد تقلب امتحانی…………………… 96

5-2-1-2- توصیف گویه­های بعد تقلب در تکالیف درسی…………. 98

5-2-1-3- توصیف گویه­های بعد سرقت علمی………………….. 100

5-2-1-4- توصیف گویه های بعد جعل علمی……………………. 102

5-2-1-5- توصیف گویه­های بعد تحریف علمی…………………… 104

5-2-1-6- توصیف گویه­های بعد تسهیل تقلب برای دیگران……..106

5-2-2- توزیع تقلب علمی پاسخگویان بر حسب جنسیت…….108

5-2-3- توصیف متغیرهای یادگیری اجتماعی (متغیر مستقل)…109

5-2-3-1- توزیع ابعاد متغیر پیوند افتراقی………………………. 109

5-2-3-1-1- توزیع گویه­های بعد کیفیت هنجاری- مولفه نگرش دوستان….109

5-2-3-1-2- توزیع گویه­های بعد ارتباطی- تعداد دوستان………..111

5-2-3-1-3- توزیع گویه­های بعد ارتباطی- مولفه میزان ارتباط با دوستان….113

5-2-3-2- توزیع ابعاد متغیر عکس ­العمل………………………….115

5-2-3-2-1- توزیع گویه­های  بعد عکس العمل- شدت عکس العمل دوستان….115

5-2-3-3- توزیع متغیر تشویق…………………………………….. 118

5-2-3-3-1- توزیع گویه­های بعد تشویق- تشویق دوستان…….. 118

5-2-3-4- توزیع ابعاد متغیر بازدارندگی………………………….. 120

5-2-3-4-1- توزیع گویه­های بعد بازدارندگی- مؤلفه بازدارندگی رسمی قطعیت…….120

5-2-3-4-2- توزیع گویه های بعد بازدارندگی- مؤلفه بازدارندگی غیر رسمی قطعیت….122

5-2-3-5- توزیع ابعاد متغیر پاداش……………………………….. 124

5-2-3-5-1- توزیع گویه­ های متغیر پاداش- مولفه تقویت کننده­های اجتماعی و غیر اجتماعی مثبت……124

5-2-3-6- توزیع ابعاد متغیر تعاریف……………………………….. 126

5-2-3-6-1- توزیع گویه­های ابعاد متغیر تعاریف…………………. 126

5-2-3-7- توزیع متغیر تقلید………………………………………. 129

5-2-3-7-1- توزیع گویه­های متغیر تقلید- مؤلفه تقلید از دیگران مهم……129

5-2-4- جداول تقاطعی…………………………………………… 131

5-2-4-1- توزیع میزان تقلب علمی بر حسب دانشکده ……….131

5-2-4-2- توزیع میزان تقلب علمی بر حسب دوره تحصیلی….132

5-2-4-3- توزیع میزان تقلب علمی بر حسب ترم تحصیلی….. 132

5-2-4-4- توزیع میزان تقلب علمی بر حسب معدل تحصیلی… 133

5-2-4-5- توزیع میزان تقلب علمی بر حسب محل سکونت…..134

5-2-5- ماتریس ضرایب همبستگی متغیرهای مستقل و وابسته….135

فصل ششم تحلیل داده ­ها………………………………………. 137

6-1- آزمون­های تفاوت معنی­داری………………………………….. 138

6-1-2- آزمون­ تفاوت معنی­داری برحسب متغیرهای زمینه­ای….138

6-1-2-1- آزمون تفاوت میانگین تقلب علمی و ابعاد آن برحسب جنسیت……..138

6-1-2-2- آزمون تفاوت میانگین تقلب علمی و ابعاد آن برحسب گروه سنی……139

6-1-2-3- آزمون تفاوت میانگین تقلب علمی و ابعاد آن برحسب دانشکده……. 140

6-1-2-3-1- تفاوت میانگین تقلب علمی برحسب دانشکده با استفاده از آزمون Tukey

6-1-2-4- آزمون تفاوت میانگین تقلب علمی و ابعاد آن برحسب دوره تحصیلی…142

6-1-2-5-آزمون تفاوت میانگین تقلب علمی و ابعاد آن برحسب مقطع تحصیلی…143

6-1-2-6- آزمون تفاوت میانگین تقلب علمی و ابعاد آن برحسب ترم تحصیلی……144

6-1-2-6-1- تفاوت میانگین تقلب علمی برحسب ترم تحصیلی با استفاده از آزمون Tukey

6-1-2-7- آزمون تفاوت میانگین تقلب علمی و ابعاد آن برحسب معدل……… 146

6-1-2-7-1- آزمون تفاوت میانگین تقلب علمی و ابعاد آن برحسب معدل با استفاده از آزمون Tukey

6-2- مدل­یابی معادلات ساختاری…………………………………… 147

6-2-1- آزمون فرضیه­ها با استفاده از مدل معادلات ساختاری……..147

6-2-1-1- ارزیابی نیکویی برازش مدل ساختاری تحقیق در کل نمونه….148

6-2-1-2- نتایج آزمون مدل ساختاری تحقیق در کل نمونه………… 149